Professional Documents
Culture Documents
ParadoxodeBanachTarskiWikipdia,aenciclopdialivre
ParadoxodeBanachTarski
Origem:Wikipdia,aenciclopdialivre.
OteoremadeBanachTarskiestabelece
quepossveldividirumaesferaslidaem
umnmerofinitodepedaos(emumcaso
particularRaphaelM.Robinsondividiuem
exatamentecincopedaos),ecomestes
pedaosconstruirduasesferas,domesmo
tamanhodaoriginal.consideradoum
paradoxoporserumresultadocontra
intuitivo,masnoporsercontraditrioou
porintroduzircontradies.
O"paradoxo"deBanachTarski:Umaesferapodeser
decompostaerecompostaemduasesferascadaumado
mesmotamanhodaoriginal.
Oteoremapodesergeneralizadoparaquaisquerregiesdoespaoquesejamlimitadasequetenhamum
interior,ou,maisespecificamente:
SejamXeYdoissubconjuntosde quesolimitadosecujointeriornovazio.Ento
possveldecomporXeYempartiesfinitas{X1,X2,...Xn}e{Y1,Y2...Yn},talquecadaXi
congruenteacadaYi1
Naturalmentenopossvelcortardestaformaumaesferareal,comoumalaranja,comumafacareal.
Tratasedeumaabstraomatemtica.Ademonstraoprovaaexistnciatericadeumaformade
repartiraesferacomestascaractersticas.Nohumaprovaconstrutivista,isto,quedescrevaa
maneirapelaqualaesferadeveserrepartida.Ademonstraofazusodoaxiomadaescolha.
BanacheTarskipropuseramesteparadoxocomoumaevidnciaparaserejeitaroaxiomadaescolha,
masosmatemticosapenasconsideramqueoaxiomadaescolhatemconseqnciasbizarrasecontra
intuitivas.
Esboodademonstrao
Ademonstraosebaseianaconstruodeduasmatrizes3x3.Umadestasmatrizes,umarotaode
120oemtornodoeixoz,eaoutramatriz,,correspondereflexosobreoplanoxzseguidadeuma
rotaodeumnguloemtornodoeixoy.Aprimeiramatriztalqueseucuboamatrizidentidade,
easegundatalqueseuquadradoaidentidade.Assim,cadaelementodogrupogeradoporestasduas
matrizespodeserescritocomoumasequnciafinitadeprodutosdasegundamatrizpelaprimeiramatriz
()oupeloquadradodaprimeiramatriz(2).1Casoongulosejatalqueseucossenosejaumnmero
transcendente,entoarepresentaodecadaelementodestegruponica.2
EstegrupodematrizesGpodeserdecompostoemtrsconjuntos,G1,G2eG3,comapropriedadequeg
umelementodeG1se,esomentese,gumelementodeG2e2gumelementodeG3.Estes
conjuntos,quesocompostosderotaesereflexes,portantotransformamumconjuntodepontosem
outroconjuntocongruente,sousadosparadecomporumaesferaemumapartio{P,S1,S2,S3},em
quePumconjuntoenumerveleasoutrasparcelasserelacionamatravsdarotaoedamatriz:2
http://pt.wikipedia.org/wiki/Paradoxo_de_Banach%E2%80%93Tarski
1/2
25/03/2015
ParadoxodeBanachTarskiWikipdia,aenciclopdialivre
Estadecomposiofazsedefinindoseclassesdeequivalnciaentreoselementosdaesfera(excluindoo
conjuntoenumervelP)comox~yquandoexistealgumelementogdogrupodematrizestalqueg(x)=
y,eescolhendoseoconjuntoCcomumelementodecadaclassedeequivalncia.Estepassorequeruso
doaxiomadaescolha.CadaconjuntoSiobtidoapartirdeCatravsdeelementosdosconjuntosde
3
matrizesGi,ouseja,
Referncias
1. GaryL.WiseeEricB.Hall,CounterexamplesinProbabilityandRealAnalysis,6.ProductSpaces,Example
6.1,p.121[emlinha](http://books.google.com.br/books?id=CPRCD_XLVIwC&pg=PA121&f=false)
2. GaryL.WiseeEricB.Hall,CounterexamplesinProbabilityandRealAnalysis,6.ProductSpaces,Example
6.1,p.122
3. GaryL.WiseeEricB.Hall,CounterexamplesinProbabilityandRealAnalysis,6.ProductSpaces,Example
6.1,p.123
Obtidade"http://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Paradoxo_de_BanachTarski&oldid=38479680"
Categorias: Teoremasdematemtica Paradoxos
Estapginafoimodificadapelaltimavez(s)15h43minde23demarode2014.
EstetextodisponibilizadonostermosdalicenaCreativeCommonsAtribuioCompartilha
Igual3.0NoAdaptada(CCBYSA3.0)podeestarsujeitoacondiesadicionais.Paramais
detalhes,consulteasCondiesdeUso.
http://pt.wikipedia.org/wiki/Paradoxo_de_Banach%E2%80%93Tarski
2/2