1.

UVOD
Suenje je star, provjeren i najuinkovitiji nain konzerviranja voa, povra,
aromatinog i dr. bilja. Bit suenja je u tome da pomou topline i strujanja zraka
iz namirnica uklonimo vodu. Na taj nain biljke postanu vrlo postojane, jer zbog
nedostatka vlage, na njima ne mogu uspijevati gljivice truhljenja. Sa pravilnim
suenjem posebno na umjerenim temperaturama zraka za suenja biljaka sauva
sve hranjive tvari, vitamine i prirodnu boju bez svih dodataka. Na taj nain
zadre sve svoje prirodne vrijednosti. Postoji vie vrsta suara koje se koriste u
poljoprivredi, ali njih nekoliko je rasprostranjenije u odnosu na ostale.
Suare dijelimo na:

KOMORNE SUARE TIP-S

UNIVERZALNA TUNELSKA SUARA TIP-VTS
TRAKASTE SUARE TIP-TS
VERTIKALNE SUARE TIP-VSK

2.KOMORNE SUARE TIP-S

Suare tipa-S su namjenjene za suenje voa, povra i ljekovitog bilja,
kapaciteta do 300 kg/24h na bazi sirove ljive. Prema nainu suenja spadaju u
indirektne suare sa prinudnom konvekcijom. Izrauju se u samostojeoj
panelnoj (metalnoj) izvedbi od materijala dozvoljenih za upotrebu u
prehrambenu industriju, a meuprostor je ispunjen lakom izolacijom. Sa eone
strane su postavljena vrata sa runim mehanizmom za otvaranje. Suara je
recirkulaciona sa mogunou djelimine ili potpune izmjene vazduha.
Regulacija izmjene vazduha je automatska ili runa. ariranje se vri preko lesa
koje se ubacuju u komoru suare. Oblik, dimenzije i broj lesa zavisi od
kapaciteta i materijala koji se sui. Regulacija procesa suenja je automatska ili
runa. Regulaciona oprema je smjetena u komandnom ormaru koji se postavlja
na spoljanji zid suare. Regulacija temperature je automatska preko regulatora.
ariranje se vri preko lesa, koje se ubacuju u komoru suare. Za zagrijavanje
vazduha u suari iza ventilacione grupe za cirkulaciju, postavljen je toplotni
agregat, moe se koristiti i izmjenjiva toplote ibaterija cjevnih elektrinih
grijaa. Regulacija procesa suenja je automatska ili runa. Regulaciona oprema
smjetena je u komandnom ormaru koji se postavlja na spoljnji zid suare.
Regulacija temperature je automatska preko regulatora temperature.

3.UNIVERZALNA TUNELSKA SUARA TIP-VTS

Ove suare su namjenjene za suenje voa, povra, umskih plodova, ljekovitog
bilja. U zavisnosti od vrste sirovog materijala koji treba da se sui, potrebno je
izvriti odgovarajuu pripremu sirovog materijala. Prema nainu suenja spadaju
u indirektne suare sa prinudnom konvekcijom. Izrauju se u panelnoj
(metalnoj) ili graevinskoj izvedbi. Kod panelne izvedbe suara se sastoji od
nosee eline konstrukcije sa duplim zidovima, toplotno izolovanim. Na
bonim, kod suara tipa MTS i eonim stranama, kod suara tipa VTS,
postavljaju se vrata, jedna za ulaz, a druga za izlaz materijala. Lese su izraene
od prohroma, pocinkovanog ianog pletiva i drveta. Sirovi materijal koji treba
da se sui postavlja se na lese, koje se slau na kolica i ubacuju u suaru. U
zavisnosti od kapaciteta u suari se istovremeno nalazi odgovarajui broj kolica.
Radi manipulacije i kontinualnosti procesasuenja uz suaru se isporuuju jedna
kolica vie od broja koji je predvien da stane u suaru. Ubacivanje u suaru se
vri intervalno. Pomjeranje kolica u suari izvodi se runo kod tipa MTS,
odnosno mehaniki kod tipa VTS. Mehaniko pomjeranje se ostvaruje pomou
mehanizma za pomjeranje.

4.TRAKASTE SUARE TIP-TST

Namenjena je za industrijsko suenje voa, povra, umskih plodova i ljekovitog
bilja velikih kapaciteta. Prema nainu suenja ova suara spada u indirektne
suare sa prinudnom konvekcijom. Suara je izraena iz dva tunela. U gornjem
tunelu nalazi se jedna, a u donjem dvije trake. irina traka iznosi 2m. Gornji
tunel ima mogunost rada sa 100% svjeeg vazduha. Tuneli kod trakaste suare
podeljeni su na segmente. Svaki segment sadri: grijno tijelo za zagrijavanje
vazduha, ventilator za cirkulaciju vazduha, kanal za recirkulaciju vazduha i
otvore za ulaz svjeeg i izlaz zasienog vazduha. Transportne trake izraene su
od nehrajueg elika. Svaka traka ima svoj nezavistan pogon sa regulacijom
brzine kretanja. Za opsluivanje, na visini pregrade izmeu dva tunela,
postavljena je platforma sa ogradom. Sirov materijal iz etajueg transportera
ubacuje se na gornju traku. Na ulaznom dijelu trake postavljen je ravnja sloja,
Djelimino osueni materijal s gornje trake pada na srednju, a zatim na donju
traku. Na izlazu iz suare, osueni materijal pada u prihvatni transporter. Za
zagrijavanje vazduha, za suenje u kanalima i za recirkulaciju postavljeni su
izmenjivai toplote. Izmenjivai toplote kao grijni fluid koriste: toplu vodu,
vodenu paru ili termalno ulje. Snadbjevaju se energijom iz posebnog toplotnog
agregata. Regulacija procesa suenja je automatska, tako da svaki tunel
predstavlja zasebnu mernu regulacionu grupu.

5.VERTIKALNA SUARA TIP-VSK

Namenjena je za suenje zrnastih kultura kao to sukukuruz, penica, suncokret
itd. na manjim poljoprivrednim gazdinstvima. Spada u suare sa indirektnim
nainom suenja, gdje se zagrijavanje vazduha potrebnog za suenje vri u
jednom prolazu, bez recirkulacije. Toranj suare sastoji se od elemenata (elija)
u kojima je primjenjen sistem krovia. Zrno se preko spiralnog ili kofiastog
transportera usipa u gornji dio tornja suare (usipnu eliju). Brzina kretanja zrna
odnosno kapacitet, regulie se preko izuzimaa postavljenom na dnu tornja.
Osueno i ohlaeno zrno iz zone hlaenja punim transporterom (izuzimaem)
iznosi se iz tornja suare. Kroz krovie u zoni zagrijavanja struji topao vazduh
zagrijan u toplotnom agregatu, a u zoni hlaenja hladan vazduh. Regulacija
procesa suenja sastoji se iz dva sistema:
Prvi sistem regulie nivo zrna u tornju suare preko regulatora nivoa,
postavljenih u usipnoj eliji.
Drugi sitem regulie temperaturu toplog vazduha preko klapne sa servo
motorom postavljene u baj pass izmeu kanala toplotnog agregata.

6.ZAKLJUAK
Suenje je star, provjeren i najuinkovitiji nain konzerviranja biljaka. Bit
suenja je u tome da pomou topline i strujanja zraka, iz voa ili povra
uklonimo vodu. Na taj nain voe, povre i druge namirnice postanu vrlo
postojane. Zbog nedostatka vlage na njima ne mogu uspijevati gljivice
truhljenja. Sa pravilnim suenjem, posebno na umjerenim temperaturama zraka
za suenje, povre i voe sauva sve hranjive tvari, vitamine i prirodnu boju bez
ikakvih dodataka. Na taj nain zadre sve svoje prirodne vrijednosti. S obzirom
na dimenzije suara, dijelove i materijale koji je ine, moemo zakljuiti da je u
pitanju visoka cijena na tritu. Kao i sve ostale maine i orue koje koristimo u
poljoprivredi, i suare je potrebno poslije koritenja pregledati i dovesti u
poetno stanje, neovisno o tome da li se radi o automatskoj ili poluautomatskoj
suari. Da bi se koristile za veu proizvodnju, potrebno je da imaju odgovarajui
prostor za materiju koja se sui, da raspolau aparatima za zagrijavanje i da je
obezbjeeno kontinualno dovoenje toplote i odvoenje vlage koja se oslobaa
tokom suenja.

7.LITERATURA
Savezni centar za obrazovanje rukovodecih kadrova u poljoprivredi i industriji,
Novi Sad, Seminar :"Suenje, skladitenje i uvanje zrnastih proizvoda" Novi
Sad, 1997.g.
Prirucnik o odravanju suara tip IVSK-50 "Cer", Cacak
Prirucnik o odravanju suara tip"SU" IMP, Slavonska Pozega
http://www.progres-cacak.rs/
http://www.tehnologijahrane.com/
http://www.readbag.com/

8.SADRAJ

1.UVOD................................................................................................................2
2.KOMORNE SUARE TIP-S..........................................................................3
3.UNIVERZALNA TUNELSKA SUARA TIP-VTS.........................................4
4.TRAKASTE SUARE TIP-TST.....................................................................5
5.VERTIKALNA SUARA TIP-VSK..................................................................6
6.ZAKLJUAK...................................................................................................7
7.LITERATURA...................................................................................................8
8.SADRAJ..........................................................................................................9