Professional Documents
Culture Documents
Khoa o To Quc T
CNG N TP TT NGHIP
KHO K17 (2011-2015)
NGNH TI CHNH NGN HNG CHUN PSU
TRNH I HC
Lu hnh ni b
TRNG I HC DUY TN
KHOA O TO QUC T
c lp T do Hnh phc
T PSU
-----------
---------
M T
Mn kin thc chuyn ngnh tng hp kin thc chuyn ngnh ca hai
mn: Ti chnh u t (PSU FIN 402) v Nghip v Ngn hng thng mi (BNK
404), cung cp cho sinh vin nhng kin thc chuyn ngnh thuc chuyn ngnh
Ti chnh Ngn hng.
MC TIU
o Cng c nhng kin thc c bn v th trng chng khon v s vn hnh
ca n, kh nng nhn nhn v nh gi nhng bin ng trn th trng chng
khon, k nng phn tch la chn tng chng khon c th da trn vic phn
tch kinh t v m, phn tch ngnh, v phn tch ti chnh doanh nghip, c bit
l qu trnh nh gi chng khon ; qun l danh mc u t hiu qu.
o Cng c nhng kin thc c s v ngn hng thng mi v cc hot ng
ca Ngn hng thng mi nh: Huy ng vn, cho vay ngn hn, cho vay di hn
ti tr kinh doanh.
NI DUNG N TP:
1. MN TI CHNH U T
A. L THUYT
Chng 1: NHNG VN C BN V U T
1.1 MT S KHI NIM C BN V U T
1.1.1 Khi nim u t
u t l mt s k thc tin hin ti vi hy vng s thu c mt khon tin
ln hn trong tng lai. Mc tiu ca u t l s dng ng tin nhm mc ch sinh
li.
u t ti chnh l vic nhng ngi c vn d tha thay v u t vo nhng ti
sn c s dng sn xut hng ha hay cung cp dch v, s u t vo cc ti sn ti
chnh (cng c ti chnh) do i tng cn vn pht hnh. Vic mua bn cc ti sn ti
chnh c thc hin trn th trng ti chnh.
1.1.2 Ti sn ti chnh
Ti sn thc (Real Assets) l nhng ti sn c s dng sn xut hng ha
hoc cung cp dch v. Ti sn thc bao gm: t ai, nh xng, my mc
Ti sn ti chnh l bng chng xc nhn quyn (Claim) i vi ti sn thc hay
li ch hp php c to ra bi ti sn thc trong tng lai. Ti sn ti chnh c th
hin di hnh thc chng ch bng giy, bt ton ghi s hoc d liu in t; khng
ng gp trc tip vo nng lc sn xut ca nn kinh t. Thay v , ti sn ti chnh l
phng tin m theo nhng c nhn nm gi quyn i vi ti sn thc.
1.1.3 Cc loi ti sn ti chnh
Cn c vo tnh cht ti chnh, c ba loi ti sn ti chnh: Chng khon c li tc
n nh, chng khon c li tc khng n nh, chng khon phi sinh.
1.1.3.1 Chng khon c li tc n nh (Fixed Income Securities)
Chng khon c li tc n nh l loi chng khon c xc nh t l li c th
phi tr cho ngi s hu khi n k hn. Thng thng, chng khon c li tc n nh
bao gm: Tn phiu, Tri phiu, C phiu u i
Tri phiu l loi chng khon xc nhn quyn v li ch hp php ca ngi s
hu i vi mt phn vn n ca t chc pht hnh.
Tri phiu l mt cng c n, i hi ngi pht hnh (cn gi l ngi i vay hay
con n) hon tr cho ngi cho vay (nh u t) khi lng vn vay cng vi tin li
trong mt thi gian nht nh.
C phiu u i (Preferred Stocks)
C phiu u i l loi chng khon mang li cho ngi s hu mt s quyn u
tin so vi c phiu ph thng. Ngi s hu c phiu u i c gi l c ng u i.
C phiu u i l loi chng khon tp lai, va ging c phiu thng va ging
tri phiu. Ging tri phiu, c phiu u i n nh mt t l li c nh c tnh trn
mnh gi. i li, c ng u i khng c tham gia ng c v b phiu quyt nh
nhng vn quan trng ca cng ty. Ging c phiu, c phiu u i l chng khon
vn khng c thi hn v khng hon vn.
1.1.3.2 Chng khon c li tc khng n nh (Variable Income Securities)
Chng khon c li tc khng n nh l loi chng khon khng xc nh trc
t l li c hng, iu ny ty thuc vo kt qu kinh doanh ca doanh nghip. Chng
khon c li tc khng n nh l C phiu ph thng.
C phiu (Stock) l loi chng khon xc nhn quyn v li ch hp php ca
ngi s hu i vi mt phn vn c phn ca t chc pht hnh.
Cng ty c phn c quyn pht hnh c phiu ph thng (Common Stocks) v c
phiu u i (Preferred Stocks). Cng ty c phn c th c hoc khng c c phiu u
i, nhng bt buc phi c c phiu ph thng.
1.1.3.3 Chng khon phi sinh (Derivaties)
Chng khon phi sinh l mt cng c ti chnh m gi tr ca n ph thuc vo
gi tr ca mt chng khon c s khc, c pht hnh trn c s nhng chng khon
gc c nh c phiu, tri phiu. Chng khon phi sinh bao gm: Quyn mua c phn,
Chng quyn, Hp ng tng lai, Hp ng k hn
Quyn mua c phn (Rights)
Quyn mua c phn l loi chng khon do cng ty c phn pht hnh km theo
t pht hnh c phiu b sung nhm bo m cho c ng hin hu quyn mua c phiu
mi theo nhng iu kin c xc nh..
Chng quyn (Warrents)
Chng quyn l loi chng khon c pht hnh cng vi vic pht hnh tri
phiu hoc c phiu u i, cho php ngi s hu chng khon c quyn mua mt s
c phiu ph thng nht nh theo mc gi c xc nh trc trong thi k nht
nh.
Hp ng quyn chn (Options)
Quyn chn mua, quyn chn bn l quyn c ghi trong hp ng cho php
ngi mua la chn quyn mua hoc quyn bn mt s lng chng khon c xc
nh trc trong khong thi gian nht nh vi mc gi c xc nh trc.
Hp ng tng lai (Futures)
Hp ng tng lai l cam kt mua hoc bn cc loi chng khon, nhm chng
khon hoc ch s chng khon nht nh vi mt s lng v mc gi nht nh vo
ngy xc nh trc trong tng lai.
1.2 QUI TRNH U T
1.2.1 Phn tch chng khon
Phn tch chng khon l bc khi u cho hot ng u t chng khon. Mc
ch ca vic phn tch l gip nh u t la chn u t chng khon mang li mc
sinh li cao nht vi ri ro thp nht. Cn c vo phng php phn tch, phn tch chng
khon c chia thnh: Phn tch c bn v phn tch k thut.
1.2.1.1 Phn tch c bn (Fundamental Analysis)
Phn tch c bn l phn tch cc c im ca chng khon cng nh cc yu t
nh hng n chng khon; la chn m hnh nh gi c lng gi tr ni ti
(Intrinsic value) ca chng khon, sau so snh vi th gi (Market price) ca chng
khon . Nh u t s quyt nh mua chng khon khi gi tr ni ti ln hn th gi v
ngc li. V l thuyt, phn tch chng khon c th c thc hin theo qui trnh:
(1) Qui trnh phn tch t trn xung (Top-down): Theo qui trnh ny, nn kinh t
v m v ngnh u c nh hng quan trng i vi chng khon. Bt u qui trnh
bng phn tch nn kinh t v m, xem xt tc ng ca n n th trng chng khon;
sau tin hnh phn tch ngnh lin quan v cui cng l phn tch chng khon ring
bit.
(2) Qui trnh phn tch t di ln (Bottom-up, Stockpicking): Theo qui trnh
ny, c th tm cc c phiu m chng c nh gi thp hn gi tr ni ti, v nhng c
phiu ny s to nn cc khon li nhun bt k tnh hnh chung ca th trng v ca
ngnh.
1.2.1.2 Phn tch k thut (Technical Analysis)
Phn tch k thut l vic da vo cc din bin v gi v khi lng giao dch ca
chng khon trong qu kh d bo xu th gi chng khon trong tng lai. Trong
phn tch k thut s dng nhiu m hnh, th xc nh xu th gi chng khon,
gip nh u t xc nh thi im mua bn chng khon thch hp nht.
1.2.2 Qun tr danh mc u t
Tip theo vic phn tch chng khon, nh u t la chn chng khon v phn
b vn u t hnh thnh nn danh mc u t hiu qu. Danh mc u t hiu qu l
danh mc c th mang li t sut sinh li cao nht, ng thi hn ch ti a ri ro c th
gp phi.
Hot ng u t khng ch dng li vic la chn danh mc u t hiu qu m
cn lin quan n hot ng qun tr danh mc u t trong sut thi gian u t. Qun
tr danh mc u t l mt nghip v quan trng trong u t chng khon. V c bn, c
hai phng php qun tr danh mc u t:
(1) Qun tr danh mc u t th ng: L vic nh u t chn mua v nm gi
chng khon cho n khi o hn m khng qu ch trng n vic phn tch, d bo
nhng tc ng bn ngoi nh hng n danh mc cng nh c cu li danh mc u
t. Theo , danh mc u t hiu qu l danh mc c mc sinh li ngang bng vi mc
sinh li trung bnh ca th trng.
6
DIV
HPY = Pt P0
P0
AHPY n (1 HPY) 1
AHPY i
i 1
T sut sinh li bnh qun trung bnh cng: Phn nh xu hng trung tm ca mt
phn phi bao gm nhiu AHPY, th hin t sut sinh li tiu biu (mang tnh i din)
cho mt nm c th.
Trung bnh nhn:
GM n (1 AHPY1 )(1 AHPY 2 )...(1 AHPYn ) 1
T sut sinh li bnh qun trung bnh nhn: phn nh t l tng trng ca gi tr
chng khon theo thi gian. Ch tiu ny cho bit trong khong thi gian u t, t sut
sinh li bnh qun nm sau tng bao nhiu phn trm so vi nm trc . Ch tiu ny
nh gi thnh qu u t qua mt thi k.
2.1.2.4 T sut sinh li k vng (Expected Rate of Return)
T sut sinh li k vng l t sut sinh li d kin xy ra ca mt khon u t,
c tnh bng trung bnh trng s ca cc xc sut trong tng tnh hung c th.
n
E( R ) Pi R i
i 1
Pi R i E( R )
n
i 1
E( R )
R1 R 2 ... R n
n
lch chun:
R i R
n
i 1
10
n1
ta c th d kin nhng ngnh c tnh chu k, nhng ngnh c tnh nhy cm cao hn
bnh qun s c khuynh hng pht trin mnh hn cc ngnh khc. V d v cc ngnh
cng nghip c tnh chu k l cc ngnh sn xut hng ha lu bn nh xe my hay my
git. Bi v vic mua sm ca nhng hng ha ny c th hon li trong k kinh t suy
thoi, nn doanh thu c bit nhy cm vi iu kin kinh t v m. Nhng ngnh cng
nghip c tnh chu k khc nh ngnh sn xut cc t liu sn xut, l loi hng ha m
cc cng ty mua v s dng trong vic sn xut. Khi cu gim, rt t cng ty m rng
v mua t liu sn xut. V vy, ngnh sn xut t liu sn xut chu ng gnh nng ch
yu ca s suy thoi, nhng n s hot ng mnh trong k pht trin.
Ngc li vi ngnh c tnh chu k, cc ngnh c tnh phng th rt t nhy cm
vi chu k kinh doanh. l nhng ngnh sn xut hng ha m doanh s v li nhun t
nhy cm nht vi tnh trng ca nn kinh t. Cc ngnh c tnh phng th bao gm cc
ngnh cng ngh phm, dc v dch v cng cng. Nhng ngnh ny s hot ng
mnh hn so vi cc ngnh khc khi nn kinh t bc vo thi k suy thoi.
3.2 PHN TCH NGNH (INDUSTRY ANALYSIS)
Phn tch ngnh cng quan trng nh phn tch kinh t v m. Mt doanh nghip
thuc ngnh ang gp kh khn kh c th hot ng tt, cng nh mt ngnh kh c th
hot ng tt trong mt nn kinh t v m ang suy yu.
3.2.1 S nhy cm ca chu k kinh doanh (Sensitivity to the Business Cycle)
C 3 yu t s xc nh nhy cm ca thu nhp mt doanh nghip i vi chu
k kinh doanh.
nhy cm ca doanh thu: Cc nhu yu phm c tnh nhy cm t nht i vi
cc iu kin kinh doanh. V d cc ngnh trong nhm ny l ngnh thc phm, thuc
men v dch v y t. Nhng ngnh khc c nhy cm thp l cc ngnh m thu nhp
khng l yu t quyt nh nh hng n nhu cu. Ngnh sn xut thuc l l mt v d
cho nhm ngnh ny. Mt ngnh khc cng trong nhm ngnh ny l in nh, v ngi
tiu dng c khuynh hng xem phim thay cho cc hot ng gii tr t tin khc khi
thu nhp ca h thp hn. Ngc li, cc cng ty trong cc ngnh nh ch to my, xe
hi, st thp v chuyn ch c tnh nhy cm rt cao i vi cc tnh trng khc nhau ca
nn kinh t.
14
M
CF3
CF2
CFn
CF1
+
+
++
+
2
3
n
1 r (1 r )
(1 r )
(1 r )
(1 r )n
Trong :
P: Gi tr hin ti ca tri phiu
n: S k tr li ca tri phiu
CFn: Tin li tri phiu nhn c trong k tr li th n
r: T l chit khu
M: Mnh gi tri phiu hoc gi bn tri phiu
4.1.1 nh gi tri phiu c li sut c nh (Fixed-Rate Bond)
Trong trng hp tri phiu c li sut c nh, tin li tri phiu nhn c trong
tt c cc k thanh ton li bng nhau: CF1 = CF2 = = CFn = C
Cng thc nh gi tri phiu trong trng hp ny:
P
C
C
C
M
...
1
2
t
(1 r ) (1 r )
(1 r ) (1 r )n
n
C
M
t
(1 r )n
t 1 (1 r )
M
(1 r )n
17
=
Gi th trng hin ti ca tri phiu
Ch tiu li sut danh ngha v li sut hin hnh ch mang tnh m t v thng t
c ngha trong quyt nh u t ca cc nh u t.
4.2.3 Li sut o hn (Yield to Maturity - YTM)
Li sut o hn l li sut thu c t tri phiu nu nm gi tri phiu ny n
khi o hn, l li sut hon vn trung bnh ca mt tri phiu nu mua tri phiu vo
thi im hin ti v nm gi tri phiu n ngy o hn. Li sut o hn l mc li
sut lm cho gi tr hin ti ca cc dng tin m nh u t nhn c t tri phiu bng
vi gi ca tri phiu.
Li sut o hn c xc nh qua cng thc:
n
C
M
t
(1 YTM ) n
t 1 (1 YTM )
YTM
Trong :
MP
n
MP
2
18
CFt
t
t 1 (1 IRR )
P=
EW
-1
p0
gim th gi tr hin ti ca cc dng tin d kin thu c ca tri phiu s gim hoc
tng, khin cho gi ca tri phiu cng gim hoc tng.
4.3.1.2 Mi quan h gia li sut danh ngha, li sut yu cu v gi
Tm tt mi quan h gia li sut danh ngha, li sut yu cu v gi tri phiu
nh sau:
Li sut danh ngha < li sut yu cu Gi bn < Mnh gi
Li sut danh ngha = li sut yu cu Gi bn = Mnh gi
Li sut danh ngha >li sut yu cu Gi bn > Mnh gi
4.3.1.3 Mi quan h gia thi gian v gi tri phiu
Vn t ra l khi li sut yu cu khng thay i t khi mua cho n khi o
hn, iu g s xy ra i vi gi tri phiu? i vi tri phiu c bn bng mnh gi,
li sut danh ngha bng vi li sut yu cu, khi n gn thi im o hn gi bn tri
phiu vn bng vi mnh gi. i vi tri phiu c bn cao hn hoc thp hn mnh
gi, gi bn tri phiu s khng gi nguyn.
Nguyn nhn dn n thay i gi ca tri phiu:
- Cht lng hay kh nng tn dng ca nh pht hnh thay i dn n s thay
i ca mc li sut yu cu.
- Khi khng c s thay i trong li sut yu cu, nhng do tri phiu ang tin
dn ti thi im o hn nn gi bn tri phiu s tng ln hoc gim xung cao hn
hoc thp hn mnh gi.
- Khi mc li sut yu cu thay i dn n s thay i li sut ca cc tri
phiu c iu kin tng ng.
4.3.2 Thi gian o hn bnh qun
4.3.2.1 Thi gian o hn bnh qun (Duration)
Thi gian o hn bnh qun l mt khi nim quan trng trong phn tch tri
phiu. Thi gian o hn bnh qun khng ch o lng thi gian hon tr trung bnh m
cn o lng nhy ca gi tr tri phiu i vi li sut v l cng c gip phng nga
ri ro li sut. i lng o lng tui th kinh t ca tri phiu:
n
Duration
tC
(1 y )
t 1
20
nM
(1 y ) n
1
x Duration x Thay i li sut x 100
1 y
Duration
1 y
Do :
% thay i gi = - Modified Duration x Thay i li sut x 100
Hay:
dP
Modified Duration xdy
P
1
P(1 y )2
CFt
(1 y )
t 1
( t 2 t )
(*)
1
P
= - D* y + x Convexity x (y )2
P
2
Vi
D* =
D
1 y
**********************************************
21
D1
1 k
D2
(1 k ) 2
++
D t Pn
(1 k ) n
Trong :
P0 : Gi tr c phiu thi im hin ti
Pn : Gi bn c phiu vo cui nm th n
Dt : C tc k vng nhn c trong nm th t
k : T sut chit khu hay t sut li tc yu cu ca nh u t i vi c phiu
M hnh chit khu c tc tng trng u
M hnh chit khu tng u hoc m hnh Gordon:
V0 =
D 0 (1 g )
kg
D1
kg
Trong :
g: Tc tng trng u c tc
g = ROE x T l li nhun gi li
= ROE x (1 T l chi tr c tc)
= ROE x (1 DPS/EPS)
M hnh chit khu c tc tng u ch ng khi g thp hn k. Nu c tc vi t l
nhanh hn k, gi tr c phiu s khng xc nh c. Nu mt nh phn tch c tnh g
ln hn k, t l tng ny khng c tnh lu di. M hnh nh gi thch hp trong trng
hp ny m hnh chit khu c tc nhiu giai on.
5.2 M HNH NH GI THEO H S GI TRN THU NHP P/E
Phng php da trn P/E ca cc doanh nghip tng ng hoc c th so
snh tm ra gi tr c phiu ca doanh nghip ang cn nh gi.
22
Dng P/E ca bnh qun ton ngnh cng ty ang hot ng hoc la chn mt
(1 p)(1 g)
(k g)
(1 p)
(k g)
***********************************************
Chng 6: L THUYT DANH MC U T
6.1 T SUT SINH LI K VNG
T sut sinh li mong i c tnh ca mt danh mc u t chng khon l bnh
qun gia quyn ca t sut sinh li thu c t mi chng khon trong danh mc u t
. Cng thc:
n
ER i w 1 ER 1 w 2 ER 2 ... w n ER n w i ER i
i 1
Trong :
6.2 RI RO DANH MC U T
Ri ro c phn chia thnh hai loi: Ri ro h thng (systematic risk) v ri ro
phi h thng (nonsystematic risk).
Ri ro h thng l ri ro bt ngun t nhng thay i trong cc yu t v m nh
lm pht, li sut, chu k kinh doanh. S thay i ny nh hng n hu ht tt c cc
chng khon v khng th loi tr bng cch a dng ha u t.
23
COV( R A , R B ) AB p i R A ,i E( R A )
Trong :
B ,i
E(R B )
tnh hung i.
E(R A ), E(R B ) : T sut sinh li k vng trn ti sn A, B
c khuynh hng dch chuyn v cng mt hng so vi mc trung bnh ca chng trong
sut mt khong thi gian. iu ny cng c ngha li tc trn hai ti sn c mi quan h
cng chiu vi nhau. Khi li tc trn ti sn ny tng th li tc trn ti sn kia cng tng
v ngc li.
-
khuynh hng dch chuyn v hai hng khc nhau lin quan n mc trung bnh vo
tng thi im c th trong mt khong thi gian. iu ny c ngha li tc trn hai ti
sn c mi quan h ngc chiu vi nhau.
6.2.2 H s tng quan (Correlation)
H s tng quan gia hai ti sn A v B c xc nh bng cch chia hip
phng sai gia hai ti sn cho tch s lch chun ca hai ti sn A v B.
AB
Trong :
AB
A B
AB : H s tng quan
24
n n
2 p = w i 2 i w i w j i j
2
i 1
Trong :
i 1 j1
j i
ng bin hi
hiu qu
qu
Cc ti sn
ring l
ng bin
phng sai nh
nh nh
nht
St. Dev.
t.
***********************************************
Chng 7: M HNH NH GI TI SN VN
7.1 DANH MC TH TRNG
Tt c cc nh u t s la chn nm gi danh mc th trng (M) bao gm tt c
cc ti sn c trn th trng chng khon. n gin ha, chng ta xem tt c cc ti
sn l c phiu. T l mi c phiu trong danh mc th trng bng th gi ca mi c
26
phiu (gi ca mi c phiu nhn vi s lng c phiu ang lu hnh trn th trng)
chia cho tng th gi ca tt c cc loi c phiu.
V sao tt c cc nh u t nm gi danh mc th trng? Vi nhng gi nh
trn, tht d dng nhn thy ti sao tt c cc nh u t u mun nm gi cc danh
mc c tnh ri ro tng t nhau. Nu tt c cc nh u t u s dng phng php
phn tch trung bnh-h s bin thin nh nhau (gi nh 5) cho cng tng th cc loi
chng khon (gi nh 3) vi thi gian nm gi bng nhau (gi nh 2), s dng cng mt
phng php phn tch chng khon (gi nh 6), c ngha ngha v thu nh nhau (gi
nh 4), tt c phi i n mt quyt nh v danh mc u t c tnh ri ro ging nhau.
Ngha l, tt c h phi xc nh ng bin hiu qu ging nhau v thy cng mt
ng tip tuyn ca ng phn b vn (Capital Allocation Line: CAL)
Hnh 8.2: ng bin hiu qu v ng th trng vn
E r
r r
E (
CML
M
E r
rM
rM
rf
27
Mc li sut phi ri ro
E(R M ) R f
Phn b ri ro ca th trng
28
29
Cov ( i ,M )
M
30
C. BI TP
Cu 1: S liu v hai c phiu A v B nh sau:
Tnh trng kinh t
Xc sut
RA
RB
Suy thoi
20%
-5%
6%
Bnh thng
40%
10%
-2%
Kh
30%
-4%
8%
Hng thnh
10%
7%
-9%
C phiu A
C phiu B
0,19
0,08
0,08
0,03
-0,12
-0,09
-0,03
0,02
0,15
0,04
Xc xut Wi
Kh nng sinh li
ca A % EA
Kh nng sinh li
ca B % EB
Tng tr-ng mc 1
0.2
14
20
Tng tr-ng mc 2
0.4
-5
-2
Tng tr-ng mc 3
0.4
10
60%
40%
Li sut CK A
20%
4%
Li sut CK B
2%
24%
32
C phiu
Bta
U
N
0,85
1,25
-0,25
E(Ri)
Gi hin ti
Gi d kin
C tc d kin
U
N
22
48
24
51
0,75
2,00
37
40
1,25
33
34
35
Pht hnh chng ch tin gi, tri phiu v giy t c gi khc huy ng vn
ca cc t chc, c nhn trong v ngoi nc.
- Vay vn ca cc t chc tn dng khc trong v ngoi nc.
- Vay vn ngn hn ca NHNN theo quy nh.
- Cc hnh thc huy ng khc theo qui nh ca ngn hng Nh nc.
T chc h thng thanh ton ni b v tham gia h thng thanh ton lin
ngn hng trong nc.
Tham gia h thng thanh ton quc t khi NHNN cho php.
Hot ng ngn qu
Cc ngn hng thc hin m ti khon v gi tin ca khch hng, qua ngn
hng thng c mi quan h mt thit vi khch hng. Ngn hng c kinh nghim trong
qun l ngn qu v kh nng thu ngn, nhiu ngn hng cung cp cho khch hng
dch v qun l ngn qu. Theo , ngn hng ng qun l vic thu chi cho khch
hng v tin hnh u t phn thng d tin mt tm thi vo cc chng khon sinh li
v tn dng ngn hn cho n khi khch hng cn tin mt thanh ton.
4.4 Cc hot ng khc
Ngoi cc hot ng trn, NHTM cn thc hin mt s hot ng khc nh: Gp
vn v mua c phn; Tham gia th trng tin t, Kinh doanh ngoi hi, vng; y thc v
nhn y thc; cung cp cc dch v bo him, t vn ti chnh...
II. Nghip v huy ng vn
1. Khi nim, ngha ca hot ng huy ng vn
1.1. Khi nim
Huy ng vn l vic cc ngn hng thng mi s dng cc phng thc khc nhau
nhm thu ht cc ngun vn tm thi nhn ri trong x hi phc v cho mc ch kinh
doanh ca mnh.
1.2. ngha
Huy ng vn khng ch mang ngha l mt trong nhng hot ng ch yu v quan
trng nht ca ngn hng thng mi m cn c y ngha quan trng khng km i vi
bn thn khch hng .
i vi NH:
To ngun vn m bo cho hot ng ca ngn hng
nh gi c uy tn v tn nhim ca khch hng i vi NH
i vi khch hng:
Cung cp knh tn dng v u t
37
Ni ct gi an ton
C c hi tip cn cc dch v ngn hng
2. Cc hnh thc huy ng vn
2.1 Nhn tin gi
y l hnh thc huy ng vn thng xuyn, c thc hin qua cc ch th: T chc
kinh t, c nhn dn c, kho bc Nh nc, cc t chc tn dng, ngn hng khc.
Nhn tin gi t cc t chc kinh t:
Tin gi thanh ton: Ngn hng huy ng ngun tin gi ny thng qua vic m
cc ti khon thanh ton ( giao dch ) cho cc t chc kinh t c nhu cu.
V y l ngun tin gi phc v cho mc ch thanh ton (giao dch), an ton nn mang
tnh cht khng k hn, khng n nh. Chi ph phi tr cho ngun vn ny ty theo quy
nh ca cc ngn hng: hoc tr vi li sut thp(li sut khng k hn) v thu ph dch
v hoc khng tr li v khng thu ph dch v.
Tin gi c k hn: y l dng u t ti chnh ca cc t chc kinh t cho ngn
hng vay ngun vn tm thi nhn ri ca mnh trong mt khong thi gian xc
nh trc. Thng thng ngn hng s nh ra mt s k hn nht nh vi
nguyn tc: k hn gi cng di, li sut cng cao.
Mc ch ca khon tin gi ny l an ton v sinh li, c k hn nn tnh n nh cao,
chi ph huy ng cao.
Tin gi k qu: l nhng khon tin gi vo ngn hng vi mc ch s dng xc
nh trc ( tin gi k qu m L/C, bo chi sec, ch thanh ton...). Vi khon
tin ny, ngn hng c th s dng m khng phi tr chi ph, nhng n nh
ca n rt km.
Nhn tin gi t c nhn dn c:
Tin gi thanh ton:
Ngn hng thc hin m ti khon c nhn phc v cho nhu cu thanh ton ca ch ti
khon. Thng qua hnh thc ny, ngn hng cng huy ng c ngun vn di
dng tin gi c tnh cht khng k hn.
Tnh cht ca ngun vn ny: km n nh do ph thuc nhu cu thanh ton, chi tr ca
ngi gi tin; l loi tin gi c s lng ln (theo c nhn dn c), quy m tin gi
nh. Li sut ngn hng tr cho loi tin ny l li khng k hn hoc khng tnh li.
Tin gi tit kim:
38
ng, i tng huy ng, thi hn huy ng, thi gian pht hnh, li sut, cch thc tr
li v n gc...
2.3 i vay
Ngoi hnh thc nhn tin gi v pht hnh giy t c gi, cc ngn hng thng mi cn
c th huy ng vn thng qua vic i vay cc t chc tn dng khc trong v ngoi nc
hoc vay ngn hng nh nc di hnh thc chit khu v ti chit khu cc giy t c
gi. y l hnh thc huy ng khng thng xuyn.
3. Nhng nhn t nh hng n hot ng huy ng vn ca ngn hng
3.1Cc nhn t bn ngoi ngn hng
-
Mi trng php l
S a dng ca cc hnh thc huy ng vn, cht lng cc dch v do Ngn hng
cung ng v h thng cc mng li
Chnh sch li sut v li tc trn th trng cng nh chnh sch ca ngn hng.
Cho vay bt ng sn: l loi tin vay lin quan n hot ng mua sm, xy dng
nh , t ai hay bt ng sn.
Cho vay sn xut cng nghip: l loi cho vay i vi cc t chc kinh t nhm b
sung vn lu ng hay u t sn xut.
Cho vay kinh doanh thng mi v dch v: l loi hnh cho vay b sung vn
lu ng trong qu trnh kinh doanh thng mi v dch v.
Cho vay tiu dng: l loi hnh cho vay nhm p ng cc nhu cu tiu dng c
nhn nh mua sm vt dng gia nh, y t, du hc...
Cho vay nng nghip: l loi hnh cho vay trang tri cc chi ph sn xut trong
nng nghip nh phn bn, ging cy trng, thc n gia sc...
Cho vay ngn hn: l loi hnh cho vay nhm b sung vn lu ng ca cc t
chc kinh t hay nhu cu chi tiu c nhn ngn hn m thi hn vay di 1 nm.
Cho vay trung hn: l loi cho vay c thi hn vay t 1 n 5 nm. Mc ch ca
khon vay ny l u t vo ti sn c nh, m rng kinh doanh, xy dng nhng
d n kinh doanh mi c qui m nh...
Cho vay di hn: l loi cho vay c thi hn vay trn 5 nm. Mc ch ca khon
vay ny l ti tr u t vo cc d n.
Cho vay khng m bo bng ti sn: l hnh thc cho vay da trn uy tn ca
ngi i vay ngn hng quyt nh cho vay.
Cho vay theo mn vay: l hnh thc cho vay pht sinh theo tng nhu cu ca khch
hng.
Cho vay hn mc tn dng: l hnh thc cho vay m khch hng c th vay trong
mt ln, nhng c rt v hon tr nhiu ln trong mt gii hn do ngn hng qui
nh, vi thi hn khng qu mt nm. Nu ht thi hn ny, khch hng c th
vay mt hn mc khc ty theo uy tn v quan h gia khch hng v ngn hng.
41
Thu chi: l hnh thc cho vay gn lin vi vic s dng ti khon tin gi vng lai
ca khch hng thng qua vic s dng qu s d trn ti khon trong mt hn
mc cho php, vi thi hn v ph s dng do ngn hng qui nh.
Cho vay tr gp: l loi cho vay m khch hng phi hon tr vn gc v li theo
nh k. Loi cho vay ny ch yu c p dng trong vay bt ng sn, nh ,
cho vay tiu dng, cho vay i vi nhng ngi kinh doanh nh, cho vay trang b
k thut trong nng nghip. Thng thng c 4 phng php tr gp sau y:
+ Phng php cng thm.
+ Phng php tr vn gc bng nhau v tr li theo s d vo cui mi nh k
+ Phng php tr vn gc bng nhau v tr li tnh trn mc hon tr ca vn
gc.
+ Phng php tr vn gc v li bng nhau trong tt c cc nh k (phng
php hin gi).
Cho vay phi tr gp: l loi cho vay c thanh ton mt ln theo k hn tho
thun.
Cho vay hon tr theo yu cu: (k thut gii ngn s dng ti khon vng lai).
Cn c vo xut x tn dng:
-
Cho vay trc tip: Ngn hng cp vn trc tip cho ngi c nhu cu, ng thi
ngi i vay trc tip hon tr n vay cho ngn hng.
Cho vay gin tip: L khon cho vay c thc hin thng qua vic mua li cc kh
c hoc chng t n pht sinh v cn trong thi hn thanh ton.
42
Vay vn phi c bo m: nhm gim thiu ri ro cho ngn hng trong qu trnh
kinh doanh, khi khch hng khng c kh nng tr n th ti sn m bo l ngun
thu hi n th hai ca ngn hng. Cc ti sn dng lm m bo phi l s hu
hp php ca bn i vay, c gi tr v gi tr s dng, c th trng chp nhn.
43
KHCH HNG
NV TN DNG
Cung cp cc ti
Tip xc v t vn cho
khch hng
LP H S
Giy ngh vay
H s php l
Phng n/d n vay
T CHC PHN
Thu thp thng tin
TCH-THM NH
Giai
Php l
m bo n vay
QUYT NH CHO
VAY
on
T chi
Hi ng quyt nh
C nhn quyt nh
Giai
on
CHC
GIM
ST
GIM ST
TN DNG
VI
H
KHNG
KHNG
HN
NG
BIN
NG HN
PHP
THU
HI
X L
Ta n
quyn
KHNG
THANH
VAY
Giai
on
C quan c thm
PHM
KHNG NG HN
6. m bo tin vay
6.1Khi nim: BTV l vic ngn hng thit lp c s kinh t, php l thu hi n
trong trng hp ngun thu n th 1 khng c thc hin.
S cn thit ca m bo tin vay
+Nhm nng cao trch nhim cam kt tr n ca ngi i vay
+ Phng nga ri ro, gian ln
Cc hnh thc m bo tin vay: Cm c, th chp, bo lnh bng ti sn ca bn th 3,
ti sn hnh thnh t vn vay
Bo m tin vay bng Cm c : l vic ngi i vay giao ti sn l cc dng sn
thuc s hu ca mnh cho bn cho vay m bo thc hin ngha v tr n.
Vic thc hin c th trao tay hoc khng trao tay ti sn. Ty theo tnh thanh
khon ca cc loi ng sn c cm c m Ngn hng s c quyt nh cho vay
theo t l no so vi gi tr ti sn c nh. Mc cho vay ti a vi hnh thc
ny c th n 95% gi tr ti sn.
Bo m tin vay bng Th chp: l vic ngi i vay th chp ti sn ca mnh
cho ngi cho vay m bo kh nng tr n ca mnh.Ti sn c th chp l
bt ng sn. Vic thc hin dm bo ny thng qua hnh thc khng trao tay,
ngi i vay chuyn giao giy t chng nhn quyn s dng i vi bt ng sn
cho ngi cho vay. Do tnh cht thanh khon, th tc chuyn nhng ca bt
ng sn phc ta nn t l cho vay i a i vi hnh thc ny thng l 70%
gi tr ti sn th chp.
Bo m tin vay bng hnh thc bo lnh: L vic ngi th ba cam kt vi
ngi cho vay s thc hin ngha v tr n thay cho ngi i vay trong trng hp
45
Cho vay tng ln l phng thc cho vay c ngn hng ti tr theo tng phng n
kinh doanh, tng thng v, tng giao dch ring bit v c th.
Vi khi nim nh trn, trong thc t cho vay tng ln cn c gi l cho vay theo
mn. Phn ln cc khon cho vay tng ln c ngn hng ti tr khi ngi vay k kt
mt hp ng c th hoc nhn c mt n hng t pha ngi tiu th, nhng cc
khon vn ngi vay hin c khng cho php h t mnh thc hin c ton b qu
trnh kinh doanh. V vy vic ti tr ca ngn hng cho phn nhu cu thiu ht ny c th
hiu nh dng cho vay theo hp ng.
c im ca hnh thc cho vay ny l:
- i tng cho vay thng gii hn trong cc nhu cu vn thuc tng giao dch v
th ca khch hng vay, chi phi i tng v mc ch gii ngn ca ngn hng. Tng
s tin gii ngn b gii hn trong mc cho vay xc nh.
- Thi im gii ngn v thu n lun c s tch bit vi nhau.
- Ngun hon tr l t chnh ngun thu hnh thnh t vic hon thnh n t hng
hp ng m khch hng vay k kt vi ngi tiu th.
- i tng khch hng vay tng ln thng l cc doanh nghip dng va v nh,
kinh doanh t mt hng, cc dng khch hng quan h khng thng xuyn vi ngn
hng.
1.3.2 Cho vay hn mc tn dng
Cho vay theo hn mc tn dng l mt phng thc cho vay ngn hn nhm b sung
s thiu ht vn lu ng thi v trong mt thi k nht nh ca doanh nghip.
y l hnh thc cho vay khch hng ch lp h s vay vo thi im cn vay, sau
s dng cho nhiu ln vay sao cho tng s tin vay khng vt qu hn mc m ngn
hng v khch hng tha thun ngay khi k hp ng tn dng.
c im ca hnh thc cho vay ny l:
-
u c th c ti tr t ngn hng, khng phn bit theo tng i tng/ nhm ring
bit nh trong cho vay tng ln.
-
Ngun hon tr l ton b ngun thu m doanh nghip to ra trong k, khng gii
cn li trn 12 thng, khon vay t t chc tn dng khc c thi hn thanh ton cn li
trn 12 thng, vn iu l v Qu d tr cn li sau khi tr i cc khon u t mua ti
sn c nh), sau mi n ngun vn ngn hn.
2.3 Cc hnh thc cho vay
2.3.1 Cho vay thng thng
Cho vay thng thng l hnh thc m ngn hng cho khch hng vay mt khon
tin dng mua sm my mc thit b, ti tr cho ti sn lu ng thng xuyn, thanh
ton cc khon n, tin vay c thanh ton dn cho ngn hng theo nh k ty theo
tho thun gia khch hng v ngn hng.
2.3.2 Cho vay tun hon
Cho vay tun hon l mt hnh thc cho vay ca ngn hng theo khch hng c
vay ngn hng ti mt mc ti a xc nh trc, sau c th tr ton b hoc tr mt
phn n vay ri li tip tc vay li cho ti khi hp ng tn dng ht thi hn hiu lc.
Cho vay tun hon cng ging nh cho vay theo hn mc tn dng trnh by phn
trc, nhng cho vay tun hon c thi hn hp ng di hn vo khong 2 n 5 nm.
2.3.3 Cho vay theo d n u t
D n u t l mt tng th cc chnh sch, hot ng v chi ph lin quan vi nhau
c hoch nh nhm t nhng mc tiu no trong mt thi gian nht nh. Hay d
n u t l mt tp hp nhng xut v vic u t vn to mi, m rng hoc ci
to nhng i tng nht nh nhm t c s tng trng v s lng, ci tin hoc
nng cao cht lng ca sn phm hay dch v no trong mt khong thi gian xc
nh.
VI. Nghip v cho vay khch hng c nhn
1.Cho vay sn xut kinh doanh
- Cho vay tiu thng: l hnh thc ngn hng cp cho cc cc nhn h gia nh bun bn
nh, ch yu l cc khch hng bun bn ti cc ch mt khon vay nhm b sung vn
trong qu trnh kinh doanh, gim thiu ri ro cho i tng ny trong cc hnh thc vay
nng li hoc chi hi rt ph bin cc i tng ny.
- Cho vay tiu th cng nghip: Cc c th gia cng, sn xut v sa cha cng c sn
xut, dng c gia nh, cc lng ngh Phng thc cho vay ch yu l cho vay tng
ln i vi nhng nhu cu thiu ht vn sn xut hoc nhu cu mang tnh thi v. Cho
vay theo hn mc tn dng c p dng i vi cc khch hng c quy m sn xut
tng i n nh, hng ha sn xut ra c th trng chp nhn.
- Cho vay h nng dn: y l hnh thc cho vay nhm vo cc i tng l h nng dn
sn xut trong lnh vc nng nghip nh trng trt, chn nui.... nhm chuyn i t sn
xut nh sang sn xut qui m ln hn, hng n th trng xut khu. Nh , ngi
nng dn c th ci thin i sng ca mnh.
2.Cho vay tiu dng
2.1 Khi nim
Cho vay tiu dng l hot ng cho vay nhm p ng nhu cu chi tiu v mua sm tin
nghi sinh hot gia nh cng nh phc v nhng nhu cu khc ca c nhn nh y t, du
hc, du lch. Khch hng l nhng ngi c thu nhp khng cao nhng n nh,
thng l cng nhn vin chc hay nhn vin ca cc doanh nghip.
2.2 c im ca cho vay tiu dng
-
em li nhiu li nhun cho ngn hng do li sut cho vay thng cao hn so vi
li sut ngn hng phi huy ng t cc ngun khc nhau thc hin cho vay.
-
Cc khon cho vay tiu dng c xu hng nhy cm trc nhng tc ng ca chu
k kinh t.
-
mc vay.
2.3 Phn loi
Cn c vo mc ch vay, cho vay tiu dng c 2 loi:
-
Cho vay tiu dng c tr: l khon vay nhm ti tr cho nhu cu mua sm, xy
Cho vay tiu dng phi c tr: l khon vay ti tr cho vic trang tri nhng chi ph
50
Cho vay tiu dng tr mt ln: theo cch cho vay ny, khch hng thanh ton cho
ngn hng mt ln khi n hn. Loi cho vay ny thng p dng i vi khon vay c
gi tr nh, thi hn cho vay khng di.
-
Cho vay tr gp: l phng thc cho vay m ngn hng v khch hng xc nh
Chi ph sn xut chung: 6.394 triu ng (trong chi ph khu hao 2.000 triu
ng)
Chi ph bn hng: 3.120 triu ng (trong chi ph khu hao 1.500 triu ng)
Chi ph qun l doanh nghip 2.390 triu ng (trong chi ph khu hao 1.000
triu ng)
Bi 4:
DN thng mi A vay ngn hng thc hin mt phng n kinh doanh ngn hn, thi
gian t thng 3 n thng 10/N. Cc s liu trong h s vay vn gm c:
-
Yu cu:
1. Hy xc nh mc cho vay ca ngn hng.
2. Nu thi hn mua hng ha tr chm c y ln thng 6/N th ngn hng c cn tnh
li mc cho vay khng? V sao?
Bi 5:
ng A np h s vay mt khon tin 500 tr ng ti NH B vi mc ch sa cha li cn
nh ca mnh. Qua thm nh cc iu kin ban u, h s hp l v m bo yu cu th
tc. Khi xt iu kin vay v tr n, cn b tn dng nhn c nhng thng tin nh sau:
V pha ngn hng quy nh: iu kin cho vay ti a i vi mc ch trn l 5 nm,
khch hng tr li hng thng theo d n thc t, Gc tr u. LS cho vay 1.5%/ thng.
Ngn hng cho vay ti a bng 70% gi tr TSB.
L cn b tn dng, anh ch hy xc nh kh nng m bo ti chnh cho khon
vay ca khch hng trn?
TI LIU THAM KHO
1. ThS Nguyn Nh Hin Ho, Gio trnh ti chnh u t, 2014
2. TS. Nguyn Minh Kiu, Nghip v ngn hng thng mi, NXB Thng k, 2014
53