enedilim.

com

Sedi

EDIGEN kitaphanajygy

Sedi

TURAN
Agabat, 1991

Sedi Gogular
Kitapa trkmen klassygy Seitnazar Sedini
gogulary girizildi.
edigen kitaphanajygy Agabat, Turan
neiraty, 1991.

TSSR-i halk azyjysy Gurbandurdy Gurbanshedowy redaksiasy bilen.

Redaktor-dzji: Tejen Nepesow.
Neir in jogapkrler: Kmek Kulyew, Anna
Sous.
Suratylar: Slgn, Myrat, Annaguly Hojagulyewler.

Bu kitapdaky maglumat "boly aly" esaslarda,

kepilliksiz getirilr. Bu i taarlananda hli
seresaplyk releri grlen hem bolsa, ne awtor(lar), ne Enedilim.com sahypasy bu idki
informasia sebpli ekilen gni a gytaklayn
itgi a zelel in hi bir adamy a guramany
nde jogapkrilik ekmer.

PDF-a geirildi: 22. Aprel 2013

Enedilim.com sahypasyny kitaphanasy.

MAZMUNY

Sedi . . . . . . . . . .
Timar, Hatyja . . . . .
Gel, Arzygl, greli!
Jigi-jigi . . . . . . . . .
Owadan . . . . . . . . .
Bir gelin . . . . . . . .
Saa nm boldy . . . .
rsaryny igitleri . .
Bedewsuwar indi . . .
Aryldyk . . . . . . . .
Pisada dndi . . . . . .
Seni ynjytmaa . . . .
Harap eder . . . . . .
Soltan, Hatyja . . . . .
Beter, Hatyja . . . . .
Ahy-zar olar . . . . . .
aaklary alyna . . .
agdyr bu aglar . . .
Dnmenem, begler . .
Boldugy bardyr . . . .
Grlsin indi . . . . . .
Baraly . . . . . . . .
Dwrany bardyr . . . .
ii

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

iii
1
2
4
6
7
8
9
11
13
15
17
19
20
22
24
26
28
30
32
34
36
38

enedilim.com

Mbrek olsun . . .
Sagat gtse gerekdir
ykyp gideli . . . .
Lebap, ho indi . . .
Galdy, ho indi . .
Gal indi . . . . . . . .

iii

.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.

41
43
46
47
49
51

enedilim.com

SEDI

(1775 1836)
Sedi Lebap bounda, Garabekewli Lamma obasynda dogular. Ol Lebap we Buhara
medreselerini ger. Gndogar taryhyny we
edebiatyny u bilr. Onda folklor we milli
poezia birikr. ol wagtda Buhara merkezi
bolan "Diwan" poeziasyny u zledirr. Noway (Hyrat) we Fuzuly (Kerkuk) mekdebi oa
at dl. Hatyja yky poeziany, Buhara agalygyna gary greler swejelik poeziasyny
oarar. Syasatda milli-azatlyk adymysy. Tebigaty serkerde bu ahyr kte Soltannyaz begi
tsirinde bolar. Poezia onu swe gimnleridir,
ri surnaydyr. Buharany hjmleri Sedini gzel Lebapdan aryp, Mara tarap kowar.
Ol Mary-Hywa gepleiklerinde uly figura. Mary
we Maat gatnayklarynda-da Sedi grnr.
Onun poeziasy, bir tadan, akylyk, beleki tadan, taryhy gnleri ylazgysyna alym edr.
Real swejelik ruh we anyk taryhy material
bu poeziada has aktiw. Sedini "Diwanyny"
bir grme nusgasy mlim.
iv

enedilim.com

Sedi bu swejeligi simwoly.

Sedini golunda galam we gyly de onaar.
Tejen Nepesow

enedilim.com

Timar, Hatyja
Gzi gara, gay gara,
Zlpleri timar, Hatyja!
regime saldy ara,
Eledi bimar, Hatyja!
Gze srme araar,
Bilie tirme araar,
Saya rme araar,
Salary amar Hatyja.
Bagyda toty-gumrular,
Yzyda jahyl-jmrler,
Gwsde goa umrular
Almamydyr nar, Hatyja?
Sedi dier, bu ertlere,
Balady kne urtlara,
Meni tkenmez dertlere
Eledi duar, Hatyja!

enedilim.com

Gel, Arzygl, greli!

Gurbany bolayn, gama,
Gel, Arzygl, greli!
Ualsa, zni ama,
Gel, Arzygl, greli!
Meni bozuk klm dyndyr
Rakyplar bonuny syndyr,
Bu dip durmak aman kyndyr,
Gel, Arzygl, greli!
Men aygam, gzm aly,
Synam dagly, bagrym daly
Gara gzli, galam galy,
Gel, Arzygl, greli!
Hijr oduna ana-ana,
Tapmadym derdime re,
Rhmi gelsin hassa jana,
Gel, Arzygl, greli!
Bigana tutma zni,
Bizden ayrma gzni,
Kn ary sowma zni,
Gel, Arzygl, greli!

enedilim.com

Arzym eit, gzel ahym,

Ot saar lemge ahym,
Geirgil, bolsa gnhim,
Gel, Arzygl, greli!
Arzygl ykar ege,
alkymy der kge,
Ada bilen d aaga,
Gel, Arzygl, greli!
Ayk Sedi dier, ldm,
Gam bile saraldym, soldum,
Senden mhr isteip geldim,
Gel, Arzygl, greli!

enedilim.com

Jigi-jigi
ar, meni golumy tutup,
anya al, jigi-jigi!
a sen gle-gle tp,
Bu ana gel, jigi-jigi!
Seni raya garayn,
Gel dise, tp barayn,
Herne iie arayn,
Gosa ajal, jigi-jigi!
Rehm edip, bakgyl gzme,
Bir glp bakgyl zme,
u sapar herne szme
Etme bedel, jigi-jigi!
Waspyy agy azayn,
Her erde adyp gezein,
Ykyda daglar gazayn,
Bolmasam el, jigi-jisi!
arydyr adamy pujy,
etimez bizlere gji,
Talh agzymy ele sji,
Lebleri bal, jigi-jigi!

enedilim.com

Hasyl etse myradymy,

Berein hemme zadymy,
Indi syndyrma badymy,
anyma gel, jigi-jigi.
Gz szp, gay kakyp,
Meni sen ldrdi akyp,
Durma bele aak bakyp,
okary gal, jigi-jigi.
Meni bir at etgin indi,
Myradyma etgin indi,
a bu erden gitgin indi,
Etme haal, jigi-jigi.
Elegil derdime derman,
Galmasyn klmde arman,
Men bolayn saa gurban,
zleri hal, jigi-jigi.
Bir igidi bagty apar,
Bar kiiden myrat tapar,
Seidini sen bir sapar
Gonua sal, jigi-jigi.

enedilim.com

Owadan
E agalar, ol obada
Bir gelin grdm owadan.
Dilber meni aklym aldy,
Nzenin grdm owadan.
Sallanyp den ykyy,
Gzn gypyp, ga kakyy,
Ak ze zlpn dki,
Nzenin grdm owadan.
Barar idim men ol bilen,
Sowuldym bir hyal bilen,
Duup Dursunjemal bilen,
Nzenin grdm owadan.
Sedi dier, arman-arman,
Arman, galdym bir albarman,
Tapylmaz derdime derman,
lhepus, grdm owadan.

enedilim.com

Bir gelin
E agalar, ol obada
Bize kn gldi bir gelin.
Ala aglyk, akja pada,
Bize kn gldi bir gelin.
Iigine bardym sorup,
Nije habar berdim durup,
Belki, bizden aman grp,
Bize kn gldi bir gelin.
Gl aylar ygy bilen,
Dildi bagrym tygy bilen,
ep gzni gygy bilen
Bize kn gldi bir gelin.
ar olunda ekdim arman,
tdi mrm bir albarman,
Sorasam, bir jogap bermn,
Bize kn gldi bir gelin.
Sedi dier, saldy nazar,
Yk olunda ekdim azar,
Gzi Melihana mezr,
Bize kn gldi bir gelin.

enedilim.com

Saa nm boldy
Ala gzli ablaksaat,
Saa nm boldy, nm boldy?
hdi-eker dilleriden
Szle, nm boldy, nm boldy?
Talandy, gwnm talandy,
Bakyy janym alandy,
Ak gws bri dolandy,
Saa nm boldy, nm boldy?
Sen otyrsy serho elp,
Greni bagryn da elp,
Gel, ikimiz me no elp,
Saa nm boldy, nm boldy?
Sedi dier, glp bakyp,
Al aakdan zlp dkp,
Assa rp, aak ekip,
Saa nm boldy, nm boldy?

enedilim.com

rsaryny igitleri
Her erde oh abra tapar
rsaryny igitleri.
Ganym grse, dogry deper
rsaryny igitleri.
Hi zada salmaz nazarlar,
Dayma mestan gezerler,
Hem okyrlar hem azarlar
rsaryny igitleri.
Orta erde top dikerler,
Iki anda sap ekerler,
Watan in gan dkerler
rsaryny igitleri.
zi Hatam reklidir,
Hemme arslan reklidir,
Seilhanda gereklidir
rsaryny igitleri.
Iki ana elleerler,
Alar awyn belleerler,
Oljany hup telleerler
rsaryny igitleri.

enedilim.com

Sedi dier, bu jahanda

lse, arman okdur onda,
Mugtaberdir seilhanda
rsaryny igitleri.

10

enedilim.com

Bedewsuwar indi
rsn gyzylba stne
Nie bedewsuwar indi.
L dklsin l stne,
Alynsyn hemme ar indi.
Baryp lkesin apaly,
nne suwlar sepeli,
Ar alyp, abra tapaly,
ar olsa biribar indi.
Sapar esbaby alansyn
Hem agy-aman salansyn,
Bir mert dayndan alansyn,
Namartdan set bizar indi.
Uat gelse zmize,
Duraly ul szmize,
Kp mahaldyr gzmize
Bolmu gi jahan dar indi.
Gorkup ekiz, em guzlap,
Galma de alan szlp,
esirleri brsin gzlp,
Bolandyr intizar indi.

11

enedilim.com

Barsak bu gn kni bilen,

esir ykar sany bilen,
Dumanlary gany bilen
er bolsun llezar indi.
Sapar azda agy idir,
Gy gnnde kp tewidir,
miz gazaply gydyr,
Buz doup, agar gar indi.
Bedewlere nagyl kaky,
Nazaga al alaw daky,
Her at arryk bolsa baky,
Tapylyna serdar indi.
Il in ekseiz jepa,
Mwlam size eder wepa,
Ho grp, gzel Mustapa,
Snir aryar indi.
Seidi adar, beg aga,
Wagda edi atlanmaga,
Habar gnderi Morjaga,
Dursun bolup taar indi.

12

enedilim.com

Aryldyk
E agalar, arman bilen
Drli dwrandan aryldyk.
Il bolup Rahym han bilen,
Hadar soltandan aryldyk.
Bedew mnp, begres geen,
Ne nzi-nygmatlar ien,
Kp eretli Lebap dien
Bir gadyrdandan aryldyk.
Girdik bir li-mugana,
Suw imedik gana-gana,
Uradyk azaby-kne,
Rahaty-jandan aryldyk.
rsaryny ady itdi,
Her hasy bir ana gitdi,
Han hezreti kli bitdi,
Biz weli sandan aryldyk.
Subhy-am bilen ren,
Hary-eri de gren,
Zowky-sapalar sren
ary-arandan aryldyk.

13

enedilim.com

Daglarda dikilmi eren,

Gyrylmydyr sansyz jeren,
rgen, Lebaba suw beren
Bahry-ummandan aryldyk.
Krssi nie paaly,
Begler galdy kp daaly,
Ser howuzly, ho saaly
Kki-ewandan aryldyk.
Nie ywaly, iweli
Gadyk, tapmady hywaly,
Drli ejerli, miweli
Bagy-bossandan aryldyk.
Tapmaan ki ereti,
uwtarmyz gamy, hesreti,
Iste-iste han hezreti,
Ahyr mekandan aryldyk.
Sedi dier, hap Lebap!
Galdy ilsiz-gnsz garap,
Berhem bolup mlki-esbap,
Bar hanymandan aryldyk.

14

enedilim.com

Pisada dndi
Bu yl bir aman yl bolup,
Har iler pisada dndi.
hli-diller bidil bolup,
atlygy naada dndi.
Zebun gedi nie alar,
rtendi pakyrlar, balar,
Ne ajayp abat jalar
ykyldy, bibada dndi.
Garny doman adan-nandan,
Halayklar geip jandan,
Begzadalar ykyp sandan,
Maslahat betzada dndi.
Sthor balar wagtyn tapyp,
Gezer pakyrlary apyp,
Jomartlar suprasyn apyp,
Satygy hannada dndi.
Gterlip mhri-epagat,
Gidipdir sabry-kanagat,
Kli umak, hli-tagat
Binurbat jellada dndi.

15

enedilim.com

Mally gurradyr malyna,

It aglar garyp halyna,
um hannady ykbalyna
Gamly gni ada dndi.
Ogul ata hyzmat kylmaz,
Ata hem ogluny bilmez,
Dogan dogana gz ilmez,
Her hasy bir ada dndi.
Bu gymmatlyk boldy uzak,
Tozdy garagalpak, gazak,
Bir nan in gurup duzak,
Il bary saada dndi.
Bereket gidip bar zatdan,
Ynsap gidipdir hannatdan,
alar dp adalatdan,
Ileri bibada dndi.
Kp mahallar gussa utup,
Bu gnler hem gider tp,
Gudrat bilen dera tutup,
Misli bir polada dndi.
Il gelsin dip ystygfara,
Sedi szleir bir para,
Her kim sygynsa gaffara,
Mgli gada dndi.
16

enedilim.com

Seni ynjytmaa
Barsa bir merdi anyna,
Hergiz seni ynjytmaa.
Jan gosa namart janyna,
Walla, ol hi er tutmaa.
Her wagtda bir du geler,
az tp, ene gy geler,
Mert elinden oh i geler,
Namartdan bir i bitmee.
Panydyr bu dn, pany,
okdur hi kime paany,
Bedasyly bir nyany
z grp, kl gtmee.
Adam ogly bolsa ysy,
Barma anyna nkesi.
Bir akylsyz muhannesi
Hergiz minneti gitmee.
Bilgil mr bibakay,
irk eleme holakay,
Ajal ger tutsa akay,
Dadya hi kim etmee.

17

enedilim.com

hli merde derdi sle,

Derman andan, umyt ele,
Behuda rmegil bele,
Zyandyr, peda etmee.
Gl aylar bahar pasly,
Ayga hodur ar wasly,
yn juwanmertligi asly
Etdijek lebzin utmaa.
Zerre kim bolsa bagtyndan,
oh alar der tagtyndan,
Kaza etien wagtyndan
Bir nepes ary tmee.
Sedi, sle rastyy,
Ho gr mwlamy hastyny,
Bakgyl aagy astyny,
Gidejek olu itmee.

18

enedilim.com

Harap eder
aparman algyr igidi
Ahyr galla harap eder.
yra anmaz gk znde,
Degse, glle harap eder.
Barysa mert bile bary,
Namartlardan bitmez her i,
Neri r, aty ary,
Uzak pelle harap eder.
Almak in il gezer pir,
yl-yldan nebsi g getir,
Her etenler: Sopy men dir,
Gury selle harap eder.
Tebibi bolmasa duar,
Niik ypa tapar bimar,
Hassa galyp biygtyar
Awy berip, harap eder.
agyny bolmaz hormaty,
amany argar kuwwaty,
Sedi dier, erigaty
Nie molla harap eder.

19

enedilim.com

Soltan, Hatyja
Gomaz rakyp grnie gelmge,
Gzeller iinde soltan, Hatyja!
Bir gn glli desmal iinde gzgi
Elr men sen tarap rowan, Hatyja!
Gizli derdim saa elesem haly,
Bilenler ayk dir, bilmedikdli,
Gzge bak, gter glli desmaly,
Bolsun biz garypdan nyan, Hatyja!
Derdim kpdr, maa tebip du gelmez,
Klm gamgyn, dne szi ho gelmez,
Hijran oky dogry geler, du gelmez,
Sanjylar bagryma pekam, Hatyja!
Pelek meni derde uladyrypdyr.
Alypdyr aklymy, lediripdir,
Basyp gam layna buladyrypdyr,
Men bilmen sudu-zyan, Hatyja!
Ah ursam, agzymdan ykan ot boldy,
Dost zn dnderip, bizden at boldy,
hli duman el arpyyp, at boldy,
Maa agy boldy jahan, Hatyja!

20

enedilim.com

Seni dek nzenin jahana gelmez,

Grsem, gzm domaz, klm arylmaz,
anaanda, seni bilen de bolmaz
Segsen gyz, segsen m juwan, Hatyja!
Bu niik syr boldy, bilebilmedim,
lm pikrin tutdum, lebilmedim,
Hap, jepa ekdim, alabilmedim,
Kp galdy janymda arman, Hatyja!
Sedi dier, tirsem guna gl men,
Emip sorsam lebleriden baly men.
Hyzmatyda goly bagly gulu men,
Bolayn baya gurban, Hatyja!

21

enedilim.com

Beter, Hatyja
Arzymy eitgil, e, swer arym:
Gnbe-gnden derdim beter, Hatyja!
Ykyda galmady namysym, arym,
Muna jebr eledi, eter, Hatyja!
Men seni ykydan gelip men dada,
Gel, jebr etme indi mundan zyada,
Gzleri ogadyr mysal jellada,
Mjgn tygy jandan ter, Hatyja!
Takat ok, grmesem gara gzi,
Dn hyrajyna bermen zi,
Perde tartyp dolamagyn zi,
Gel, indi nykaby gter, Hatyja!
Arzy-halym atdym, dessan baglayp,
at bolmadym, senden kl aglayp,
Gije-gndiz pyrakyda aglayp,
Bir gn ahym seni tutar, Hatyja!
Gnbe-gnden artdy ahy-efganym,
Eitgil arzymy, nzli soltanym,
Simap dek bikarar tende bu janym,
Gagyly hesretden gutar, Hatyja!

22

enedilim.com

Bu dn gelenler gonup-geendir.
Nie ayk arzuw bile geendir,
lm erbetinden bara iendir,
Haan wasly bize eter, Hatyja!
Sedi dier, bal-ekerdir dilleri,
Gumana araar nzik billeri,
Wagty etse, solar tze glleri,
Biraz sora wagty ter, Hatyja!

23

enedilim.com

Ahy-zar olar
Garasa jan, seni gren kiini
Gije-gndiz ii ahy-zar olar.
Hziri bolmayn azu-gyyny,
Hesretide rp, mri har olar.
Meni sen ldrdi gara gz bile,
Bagrymy eretdi irin sz bile,
Husn iinde elli bile, z bile
Bs elese, hemme ermysar olar.
Sen bezenip, haan yksa daary,
Turuzar sen halka ruzy-magary,
Mwlamy aradan peri-beeri,
Hemme gelip, saa hyzmatkr olar.
Hekel-tumaryy bonua asyp,
ol rse, nz bile aagy basyp,
Zlp il-il bolup, her andan sp,
Iki al aakda mkibar olar.
z juwan-kenizdir, elli gyznker,
Her gren-grmedik arzuwy eker,
Zenahdanyalma, leblerieker,
Her kim ondan datsa, ygtybar olar...

24

enedilim.com

Her z grende, kl aylar,

Gep ursa, agzydan drler saylar,
Ine bilden, a reb, haan guular?
Any in kl bikarar olar.
Hru-gulman gelse anya seni,
Sene bolmaz husny-jemaly any,
Ak gujagy bile ol nzik teni,
Kii bilmez, kime sezewar olar.
A ziasemen, dahanyguna,
leme ot salyp, kdrme muna!
Ilde bir nzenin tapylmaz sene,
Bara lem saa intizar olar.
Galary kemandyr, kirpigi okdur,
alanyda sen dek nzli gyz okdur,
Ayk Sedi dier, bu szm hakdyr,
Ayklara alan dimek ar olar.

25

enedilim.com

aaklary alyna
Swdgim, gl zn para elemi,
Rek ediban aaklary alyna.
Akmaga gl zn para elemi,
Ynanyp, dnni mekru-alyna.
irin lebi mezr asala, ganda,
Men senden arylyp, gidein kanda?
Ykyda gark olmu jigerim ganda,
Ynanmasa, bakgyl ekim alyna.
ar aryny, arym, sen arayr,
Gel birzaman bize sen arayr,
Dise: Nesimi dek soan arayr,
Herne kylsa, ygtyary alyna.
Gzleede iki emi-gz bilen,
Rakyp lsn hesret bilen, kz bilen.
Dilber, meni ene bhtan sz bilen,
Salmaa sen bir zalymy alyna.
emimden akyzyp, ganly aymy,
oluda sarp etdim herne aymy,
Uly alar, hergiz bilmez iimi,
Dilber, senden niik kl alyna?

26

enedilim.com

Aykdyr sen inge bile, Seidi,

Her jepany rahat bile Seidi,
rm diip aman bile Seidi,
Meni ap edeni gelsin alyna.

27

enedilim.com

agdyr bu aglar
lerme odumy, gozgama derdim,
Dert baymdan aan agdyr bu aglar.
Nadanmyam, bir biwepa dil berdim,
ardan klm sowan agdyr bu aglar.
una jepa ekdim, bolmady paym,
Bu nalyym eitmedi hudaym,
Gkdki rwenim yldyzym, aym
Halka urup aan agdyr bu aglar.
Gahba pelek otyr arhyn ters towlap,
Dost kln galdyryp, dumany awlap,
Etim ie dzp, segim owlap,
Seklerim bien agdyr bu aglar.
Men dnsem-de klm ardan dnen ok,
ar zalymdyr, maa rehmi inen ok,
Meni bu halyma bile anan ok,
Synama ot den agdyr bu aglar.
Siz mert bili yk azabyn ekeni,
Azap ekip, elin uwup ykany,
Yky swdasynda gamy tikeni
Sanjyp, bagrym deen agdyr bu aglar.

28

enedilim.com

Dosta derdim aan etdim sz bilen,

Arz etmiem elli merte z bilen,
Jowap berer gze, akyp kz bilen,
Hal hetdinden aan agdyr bu aglar.
Sedi dir, ba alyp gidewer bir an,
Uarga ganat ok, rerge perman,
Adawer, janynda galmasyn arman,
Dli klm joan agdyr bu aglar.

29

enedilim.com

Dnmenem, begler
Watan in ykdym gyr at stne,
T janym ykyna, dnmenem, begler!
Dikdir serim, dmen duman astyna,
Sil de aksa, gandan ganmanam, begler!
Ilim in irin jandan geer men,
Dldl mnp, ganat baglap uar men,
Namart dlem, hakdan kasam ier men,
anyp duran nar men, snmenem, begler!
esir galmaz, oglan-uak aglayp,
Oda dmez, ayk rek daglayp,
Men hem u gn Murtezadan aglayp,
Kasam kyldym, ondan dnmenem, begler!
Tomaa eller kylan uruma,
z m leger yka bilmez garyma,
r igit men, mertlik bilen duruma,
Oda urarlar, men hem anmanam, begler!
r men dien yksyn bile rmge,
Leger tartyp, Mirhadary urmaga,
Il-gn in irin janym bermge
Urdum baym, ertden synmanam, begler!

30

enedilim.com

Hak ezelden saldy meni bu ola,

Jan bermeen, diri dmenem gola,
Tomaa kylylar bulanan sile,
Nie gan uwutdym, ganmanam, begler!
rden ndm, rlik bilen ler men,
Kim dostum, dumanymparhyn biler men,
Swede aglaman, at men, gler men,
Namart bolup, dn inmenem, begler!
at kylar men Groglyny, Zamany,
Aly Murtezany ahymerdany,
Rustem, Zal, Isgender, Gajar plwany,
Orta atdym, kpn sanmanam, begler!
Sedi ykdy atyn, aragyn beslp,
Gan grdi gzlerim, rek hweslp,
Gamanam, ler men, kp leger islp,
Swe in ykdym, dnmenem, begler!

31

enedilim.com

Boldugy bardyr
Bizi rsaryny go igitlerni
Her zaman bay jem boldugy bardyr;
Mejlis ire glgn eraplar iip,
ady-horram onap gldgi bardyr.
Trpe edeplidir otursa-tursa,
Bary gulak goar, biri gep ursa,
Her erde znden ulyny grse,
Onu gadryn agy bildigi bardyr.
agysy, amany aly-salydyr,
Ata yksa, araglydyr, alydyr,
Guma sagdyk, ispyhany alydyr,
Grenler harana galdygy bardyr.
Goaklar dwtalap dursa medanda,
Gary muhannesler hi bolmaz sanda,
At ykylyp, olda galsa medanda,
Dnp-dnp naza saldygy bardyr.
Algyr gu dek sagy-soluna bakyp,
Gnde at onadyp, medana ykyp.
Kanda ganym grse, atyndan ykyp,
Golun baglap, alyp geldigi bardyr.

32

enedilim.com

Seilhan ulusy rsary baba,

Her kim deger bolsa, galar gazaba,
Hyzmatynda galandyr oh sogaba,
Ajyzyna nazar saldygy bardyr.
Kirewke egninde, tuwulga serde,
Istese tapylar, her ury-erde,
Klli trkmen, zbek ygylan erde
Owal bada abra aldygy bardyr.
Gndizine awlar sonany, gazy,
Gijesine gurar shbeti-sazy,
Seidi dek ahyrlary owazy
Bu alan jahana doldugy bardyr.

33

enedilim.com

Grlsin indi
Gorky ede-ede ryswamyz ykdy,
Her ne nesip bolsa, grlsin indi!
Zalym duman ahyr urdumyz ykdy,
Kp atdyk, aranlar, turulsyn indi!
Mwlam bermi bize nie galany,
Kytnamy, Perwerdi, Hala, ylany,
Badan-aak ygyp hurdu-kelany,
Zalym beg stne rlsin indi!
Garat edip, irin jandan geeli,
Gylydan gyrmyzy ganlar seeli,
Duman bilen aramyzy aaly,
Hemme ol ykrara gurulsyn indi!
Bir erde top bile badak dikilsin,
Goun iki andan sap-sap ekilsin,
Kelleler kesilsin, ganlar dklsin,
Arada gurt ony gurulsyn indi!
Eger her kim gorky etse janyndan,
Arylmasyn aalyny anyndan,
Il gasa, arylar hanymanyndan,
Dogry durup, gyly urulsyn indi!

34

enedilim.com

Agzymyz bir etsek tkel rsary,

Duman geebilmez serhetden bri.
Her igidi swe bolsa hnri,
mize salyp, srsin indi!
agy bolsa salyr, sarygu-teke,
Biz munda il bolmak ogamaz eke,
Bele oturyna pul eke-eke,
Bir gylyja dhmiz berilsin indi!
Sedi dir, ganap, dayp, jo edip,
Bir b gn gezeli kl ho edip,
rjew begin esek, urup, uadyp,
Zalym hli tkel gyrylsyn indi!

35

enedilim.com

Baraly
Duman geldi Lebap boun ot elp,
Turu, begler, ol dwe baraly!
ahymerdan Murtezany at elp,
Bolu, begler, ol sowee baraly!
r igitler gazat gni ykanda,
Dldl bkp, asman say bakanda,
alar dolup, gyrmyzy gan akanda.
r de durup, ol swee baraly!
Grogludan u gn alyp tilsimi,
Kurhan ayp, gel, ieli kasamy,
u gn bolsun Isgenderi kysymy,
r de durup, ol swee baraly!
At, aragy a edilsin ol in,
Bagda bilbil, degresinde gl in,
Watan i, abra in, il in
r de durup, ol swee baraly!
ahymerdan gelip, goldar bizleri,
Kyrk erenler ola saldy sizleri,
Gana boap sti-bay, gzleri,
r de durup, ol swee baraly!

36

enedilim.com

Nesip budur: tiz jan almak borjudyr,

Biler bolsa, magar gni harjydyr,
Trkmen igit, Mirhadarda hyrydyr,
r de durup, ol swee baraly!
Sedi adar gesem u gn janymdan,
Lebap dayn boap gyzyl ganymdan,
Namart igit gitsin meni anymdan,
r de durup, ol swee baraly!

37

enedilim.com

Dwrany bardyr
Iabay ogly Soltannyaz begi
Bu dnde drli dwrany bardyr.
Bedew mnp agy igitler bilen,
Gnde oh sapaly serany bardyr.
Hemie ri hker tutumly,
Szlese, her kime szi tmli,
Subhy-am jwlany bolan etimli,
Hak bereket beren a-nany bardyr.
yn begdir, hi zatdan okdur perway,
Her gelene berer drli serpay,
Palaw iip, imge gamakly ay,
Ksei-ynydan endany bardyr.
Owazasy dp akyn, yraga,
Belki, etiendir Ruma, Yraga,
Aman bolsa hemme beglere aga,
Bolmagyna nie nyany bardyr.
Il iinde hkmi bolsa hem jary,
Hi bir musulmana okdur azary,
Her remezan ay geltirip kary,
Sowap in hatmy-kurhany bardyr.

38

enedilim.com

Sahawatda Hatam Tadan zyada

Dien adam hergiz galmaz uada,
Hyzmatyna her kim gelse pyada,
At mnp, don geip gitdigi bardyr.
Akyldan esrkdir onu bar ii,
Mert ogludyr, merdanadyr ri,
Ho grer mollany, hoja-derwi,
Olara kp hayr-yhsany bardyr.
Tebgy belent, zi akylly, huly,
any mirikrli, gollary guly,
Ajap parasatly, merdana ili,
Hasy mlk bele soltany bardyr.
Swe gni keserlidir gylyjy,
Bardyr zi swe ylmyn biliji,
Daym yzy zlmeen geliji,
Her gn ar tarapdan myhmany bardyr.
adyr at-aragy, tkel esbaby,
Geer daym atlaz bile zerbaby,
Muna begi istp Buhar, Lebaby,
Gezip tapmaklygy emkany bardyr.
Atlansa, din yslam gylyjyn alsa,
araur kffardan ba puly alsa,
Otursa, ne arzay gelse,
Adalaty, dogry diwany bardyr.
39

enedilim.com

Hi kime ogamaz syny-summaty,

zge begzadadan kpdr hmmeti,
alan dise, bir Muhammet ymmaty,
Elbetde, dinine nuksany bardyr.
Il ygylyp, gnde berer salamy,
Hyzmatyn ederler manend gulamy,
Seidi gul adar, halys kelamy
Szlesem, tkenmez destany bardyr.

40

enedilim.com

Mbrek olsun
E, garawul begi, Lebapdan gayp,
Bu gelen urduyz mbrek olsun!
Mirhadary klli baryndan geip,
Bu gelen urduyz mbrek olsun!
Harazminde srp drli ereti,
Grp geldiizmi, ol han hezreti?
Imdi hi grmeen gamy-hesreti,
Bu gelen urduyz mbrek olsun!
... eleban uzak endie,
El urupsiz bu gn kp agy ie,
Ylahym abraly bolup hemie,
Bu gelen urduyz mbrek olsun!
Bendi baglasayz, jepalar ekip,
Kp hasyl alar siz ekinler ekip,
Oturmaga hatar boz ler dikip,
Bu gelen urduyz mbrek olsun!
Eitmiem kp agyzdan, kp dilden,
zn tgeripdir dirler bar ilden,
Hak berse, kn ekip akdan-gyzyldan,
Bu gelen urduyz mbrek olsun!

41

enedilim.com

Biz hem geldik u gn sizi grmge,

Nesip etse, drli dwran srmge,
Sedi dier, saglyk bilen rmge,
Bu gelen urduyz mbrek olsun!

42

enedilim.com

Sagat gtse gerekdir

Soltannyaz begni touna indi
Mnejimler sagat gtse gerekdir.
Gelen dosty gitmn ne indi,
Hyzmat edip munda atsa gerekdir.
ar tarapa apar gitdi hat bile,
Ho lybaslar geip, wrk at bile,
Gelse gay ili hem baat bile,
Owal altyn gabak atsa gerekdir.
Badan-aak klli rsary gelip,
Teke, salyr, saryk bisary gelip,
Bil ki trkmen atly il bary gelip,
At mnp, don geip gitse gerekdir.
ene her il sagdan-goldan etiip,
Gary, Buhar, Garaklden etiip,
Omaaly boz palaw boldan etiip,
Hemme hursand bolup gitse gerekdir.
edi gn pegadan bedew apylyp,
Medanlar sprlip, suwlar sepilip,
ol gn her ne isteeni tapylyp,
Bar ii alladan bitse gerekdir.

43

enedilim.com

rgenden, Balkandan, Gazmin,

Thrandan,
Maatdan, Hyratdan, Balh, Badahandan,
Gazakdan, Goratdan, gyrgyz, Kokantdan,
Eideni srp, etse gerekdir.
Nie dokuz bagy ho owaz bile,
Shbetler guralar drli saz bile,
ene kp ouny, kp darbaz bile
Ajayp ounlar etse gerekdir.
M sukum, iki m goun soulyp,
Uly ata bir gul barak goulyp,
Oguz hany toy kibi to olup,
Kp tomaa bile tse gerekdir.
Muhapbetli hemme akyny-day.
Getirler halyna layk pegei,
Oturyp iende kp drli ay,
Eli-agzy aga batsa gerekdir.
Halk edende mwlam ezelde muny,
Klne salmamy zerre gagyny,
Bu to in halky jemg eden gni,
Engamyny sany itse gerekdir.

44

enedilim.com

Gelen ili hemme pakyry-bay,

Geerler zne layk serpay,
Kp eidip, nagarany, surnay,
Halky gz-gulagy gatsa gerekdir.
Igen adar Aperinu-merheba!
Drli zyapatlar her amu-saba,
Belki, gelen hemme garyp-guraba,
Datmadyk tagamyn datsa gerekdir.
Sedini alan bolmaz szleri,
Enealla, baryn grer gzleri.
edi gn apylan aty tozlary
A-gn uglasyn tutsa gerekdir.

45

enedilim.com

ykyp gideli
Il birlik etmedi bize, igitler,
Geli, bu watandan ykyp gideli!
(Dumany) alyna wrenen itler
Gitmese, bonuna kakyp gideli!
Syndyrmalar goaklary badyny,
itirdiiz rsaryny adyny,
Indi mwlam berse ili dadyny,
Lahowla-billany okyp gideli!
Begleri zne gara ekildi,
Any in abra ere dkldi,
stmize emir tugy dikildi,
Goldan gelse, ony ykyp gideli!
Gn-gnden halymyz bolandyr harap,
Bir nie humsany agzyna garap,
Sedi dier, haram boldy bu Lebap,
Bir ana sil kimin akyp gideli!

46

enedilim.com

Lebap, ho indi
Sakar halky bilen rsary bolup,
Biz gitdik, sen galdy, Lebap, ho indi,
Kimse aglap gitdi, kimseler glp,
Kimse ekip drli azap, ho indi.
Kinmiz ok sen gadyrdan watandan,
Ynjadyk Mirhadar erler uwtandan,
T link stmizden tenden,
Gezsek gerek seni sorap, ho indi.
Seni in jepa ekdik, jan berip,
Ekin ekdik, doga aldyk, nan berip,
Hyrajyny-salgydyy kn berip,
Gezdik kp iie arap, ho indi.
Zowky-sapa srp, bir nie yllar!,
Seni dip oturdy munda kp iller,
Pil urup dzlen atyzlar-iller,
Eesiz galdyyz garap, ho indi.
Hakny bergenine edip kanagat,
Oturmydyk tapyp ay-parahat,
Shbet in bina bolgan ymarat,
Galar boldu itler alap, ho indi.

47

enedilim.com

z elwan miweli bagy-bostanlar,

Ho ten baharlar hem zemistanlar,
Sizden arayza nie destanlar
Salyp galgan kurhan-kitap, ho indi.
Sizler bizden tapmaasyz webaly,
ok idi hi kimi gitmek hyaly,
Bakjalary nzik biten nahaly,
Otury bayyz yrap, ho indi.
Glende sebz olup aylan gller,
Dost ile anayp ren ollar,
Bize pata in gterip gollar,
Bolmady sizlerden jowap, ho indi.
zge begler Mirhadara hwesdir,
Bilseiz, ol halky ykbaly pesdir,
Bize Soltanazy begligi besdir,
Gaharguly, hana harap, ho indi.
z elli yl watan diip gezildi,
Ekinler ekildi, aplar gazyldy,
M iki z bir kem kyrkda azyldy,
Taryhyn etseiz hasap, ho indi.
Sedi dier, indi tkendi szm,
Gidein, sizleri grmesin gzm,
Gol aagy her an uzadyp, zm,
at parahat, bay brp, ho indi.
48

enedilim.com

Galdy, ho indi
Gider boldum indi bu watandan,
Jebir gren iller, galdy, ho indi.
Hi unutman, janym yksa bu tenden,
Sji szln tiller, galdy, ho indi.
Ktmen urup, elem tartyp, nan berdim,
Ara olda jepa ekip, jan berdim,
Hyrajy, salgydy rn kn berdim,
Jepalyja iller, galdy, ho indi.
Kreli howla gelen myhmanlar,
Ara olda kdi jepaly janlar,
Ili berbat etdi nie bisanlar...
Agzy ayp howlular, galdy, ho indi.
Gahr elesem, indi gelmez gaharlar,
Nie azlar gedi, baharlar,
Amydan suw ien terek nahallar,
Sen elwanlap galar boldu, ho indi.
Gije-gndiz dynman apdy bendeler,
Para alyp, ili bozdy gendeler,
Bibat erde biten mamyk igdeler,
Sen mrlp galar boldu, ho indi.

49

enedilim.com

igit bary gp gitdi watandan,

Baryp habar algyn oldan tenden,
Jebir grdk Mirhadar er uwtandan,
Aglap, garyp iller, galdy, ho indi.

50

enedilim.com

Gal indi
Ozalda um boldy meni kysmatym,
Ygtybarsyz alan jahan, gal indi!
Menzilim, mesgenim, urdum, watanym,
Ygtybarsyz alan jahan, gal indi!
Gowga gni Rstem kibi gyzdygym,
Tora dp, jandan umyt zdgim,
Baym silkip, serho bolup gezdigim,
Eretli srdgim dwran, gal indi!
Bendilikde ygtybar ok bizlerde,
oh armanym galdy gara gzlerde,
Agdarlyp, mest bolup, azzy-dzlerde
At apdygym dli medan, gal indi!
Dne geldigim bolmady belli,
Hap, aamadym zde bir elli...
Zer warakly, zi gyzyl jezwelli,
Okydygym kitap, kurhan, gal indi!
Gahba pelek bize saldy bu resim,
Ne abatlary bozar sen basym,
Kesildi mejlisim, sazym, shbetim,
Iigimde agyr diwan, gal indi!

51

enedilim.com

Muhammetgyly meni bir gara dagym,

Bolsady anynda gyssanan agym...
Kyblaghim atam, emim-yragym
Habyp Hoja ner-pliwan, gal indi!
Hazan urup, soldy mrmi gli,
Saraman kapasda eda bilbili,
Kyamat gardaym, molla Zelili,
Sen yzymda dzp dessan, gal indi!
Bile gazat diip ykan golarym,
Siz gadyyz, duman aldy dalarym,
Hemdem bolup gezen hemsyrdalarym,
Deim-duum, ary-aran, gal indi!
Hap boldy arman bile galanym,
Kim eider garyp erde lenim...
Seip, salap, hwes bile alanym,
Gz guwanjym, Hatyja jan, gal indi!
Bir atadan Mti alyz gardaym,
Bihabar sen, duman alypdyr daym,
Lim goup, duman aparsa baym,
Sen onda eder sen pygan, gal indi!
Geljek diip giden olumy gzln,
Kesip-kesip gara bagryny duzlan.
Kekden arylan, maa dek bozlan
Kbm enem, bagry biran, gal indi!
52

enedilim.com

akasyn k edip, synasyn daglan,

Matam tutup, gara geip, as baglan,
Hijran ody bilen jigerin daglan
Orazbibi, naar dogan, gal indi!
Sedi dier, munda ekdi topragym,
a reb, tapylarmy meni soragym?
Hem bu dn, hem o dn geregim
Kirpigi ok, gay keman, gal indi!

53

enedilim.com


Enedilim.com sahypasyny kitaphanasy.