Onderwijzen in

leiderschap
Hoe is het met uw vier dimensies gesteld?

Leiderschap is een hot item, de roep om

goed leiderschap wordt steeds luider.
Uitspraken als minder managers meer
leiderschap en tv-programmas als
Nieuwe leiders gezocht vliegen je om de
oren.
In de praktijk blijken gewaardeerde,
succesvolle leiders in ieder geval n
belangrijke overeenkomst te hebben. Hun
werk, gedrag en beslissingen worden bepaald
vanuit vier menselijke aspecten: Body (fysiek),
Mind (mentaal), Heart (emotioneel) and Spirit
(spiritueel), ofwel de vier dimensies. De
Facility Management opleiding van de
Hanzehogeschool te Groningen is de eerste
opleiding in Nederland waarin onderwijs wordt
aangeboden op het gebied van vier
dimensionaal leiderschap (Lees: 4DL).
Dit artikel is een weergave van de uitkomsten
van de drie praktijkonderzoeken, die binnen
zeer uiteenlopende organisaties zijn verricht
door drie Hanzehogeschool studenten. De
praktijkonderzoeken geven onder andere
antwoord op de vraag In hoeverre is er 4DL
aanwezig binnen de organisaties.
Meer onderzoek naar de spirituele dimensie.
Met deze vraag in het achterhoofd is een groot
defensie bedrijf benaderd om deel te nemen
aan het eerste praktijkonderzoek. In overleg
met de leidinggevende zijn er 4DL
vragenlijsten verstrekt onder zijn
managementteam. Dit team bestaat uit een
leidinggevende programmamanager,
contractmanager, systeemarchitect,

configuratiemanager, subcontractmanager,
kwaliteitmanager en een sidemanager.
Aangezien alle werknemers per dimensie
minimaal gemiddeld en vaak zelfs ruim
boven gemiddeld scoren, kan er
geconcludeerd worden dat er zeker 4DL
aanwezig is binnen dit managementteam.
Wanneer de totaal scores op de vier dimensies
onderling met elkaar worden vergeleken, valt
er op dat de vier dimensies van de
leidinggevende programma manager het meest
in balans zijn. Dit bevestigt de bewering, dat
succesvolle leiders hun werk, gedrag en
beslissingen nemen vanuit vier dimensies.
Daarnaast is het interessant om te zien dat alle
managers(functies) relatief laag scoren op de
spirituele dimensie, dit in tegenstelling tot de
hogere scores van de systeem architect op deze
dimensie.
Als het hoger management van dit bedrijf zou
ik willen weten waar dit vandaan komt, wat dit
kan betekenen voor de toekomst, kortom nader
gaan onderzoek verrichten.
Door goed leiderschap kun je het beste uit je
mensen halen.
Het tweede onderzoek vond plaats bij een
vervoersmaatschappij. Bij binnenkomst werd
al gauw duidelijk dat het een echt grote
organisatie is. Beveiliging, tijdelijke
bezoekerspasjes en opgehaald worden,
allemaal heel formeel.
Tijdens het interview veranderde de formele
sfeer direct. Hier zat een hele enthousiaste
man, die helemaal niet overkwam als baas
van de mensen in zijn team. Tijdens het
onderzoek waren alle dimensies bij deze leider
waarneembaar. De fysieke en mentale
dimensies zijn te herkennen omdat hier een
betrouwbaar persoon staat, die cht achter zijn
project staat en dit ook verwacht van de
mensen die er aan werken. De emotionele
dimensie is ook sterk aanwezig, hij is namelijk
erg betrokken en vaak komen mensen bij hm
aankloppen om hun hart te luchten.
De spirituele dimensie is het kleinst van de
vier, maar ontbreekt zeker niet. Zijn
enthousiasme, zijn verantwoordelijkheid, zijn
geweten en de integriteit waar hij mee aan zijn
project werkt zijn hier de belangrijkste
kenmerken van.

Men zou verwachten dat zon leider in een

bedrijf zit dat de vier dimensies ook in balans
heeft.
Nou nee, het bedrijf blijkt totaal niet in balans
te zijn. De mentale en fysieke dimensie steken
er met kop en schouders boven uit. Een
voorbeeld hiervan is dat alle
verantwoordelijkheden formeel zijn vastgelegd
en er wordt taakgericht en met targets
gestuurd, wat een kenmerk is van de mentale
dimensie. Iets wat niet binnen je
verantwoordelijkheid valt binnen deze
organisatie is dus niet je taak.
Of zoals de leidinggevende zei; Zegt de baas
dat iets gedaan moet worden, dan doet iedereen
dat, ook al weet iedereen dat het niet lukt.
Verder zijn de emotionele en spirituele
dimensie bijna niet te herkennen in deze
organisatie.

Zegt de baas dat iets gedaan moet

worden, dan doet iedereen dat, ook
al weet iedereen dat het niet lukt.
Een leider is dus in zijn stijl niet altijd
hetzelfde als zijn organisatie. Maar een echte
4-dimensionale leider kan ook prima
functioneren in een organisatie die de
dimensies niet in balans heeft, al moet deze
leider wel oppassen dat hij niet beperkt wordt
in zn kunnen.
De genterviewde projectleider wordt
aangeraden om zich niet te laten beperken door
formaliteiten (zonder de regels te breken
uiteraard) en te luisteren naar zijn eigen
innerlijke stem. Laat ook je mensen zich niet
beperken door vastgelegde
verantwoordelijkheden. Een mens kan vaak
veel meer dan de verantwoordelijkheden die
vastgelegd zijn in een contract. Door goed
leiderschap kun je het beste uit je mensen
halen, wat zeker bij een project kan bijdragen
aan een goed resultaat.
Moet leiderschap gedragen worden door de
cultuur binnen de organisatie?
Dit derde onderzoek heeft bij een onderdeel
van een vrijwilligersorganisatie
plaatsgevonden, die een cultuur heeft waar een
duidelijke visie voorop staat; Alle mensen
zijn gelijkwaardig aan elkaar. Het viel dan
ook al gauw op dat er bij deze afdeling met het
woord leider veel weerstand wordt

opgeroepen;We houden niet van het woord

leider, want we doen het werk met elkaar.
In deze organisatie werd uiteindelijk vooral
hoog gescoord op de spirituele en emotionele
dimensie, daarna kwam de mentale dimensie
en werd er vrij laag gescoord op de fysieke
dimensie. Er is veel ruimte voor discussie,
creativiteit, vrijblijvendheid, vrijheid, sociale
gezelligheid en de ruimte om te improviseren.
Anderzijds is het een wat stuurloze organisatie
met ineffectiviteit, ruimte voor machtspellen
en onrust.
Is er dan ook echt geen leider binnen deze
organisatie?
Waar je ook kijkt, zowel in de natuur, bij een
mierenkolonie, bij kinderen op een
schoolplein, een orkest of een voetbalclub, er
zijn overal leiders aanwezig. Waarom kunnen
wij mensen eigenlijk niet zonder een leider?
Waarom zijn we niet allemaal professionals die
zichzelf sturen? Kunnen we niet zeggen dat
alle mensen gelijkwaardig zijn en de n is niet
meer dan de ander en dat we onszelf wel
leiden?
Wat opviel binnen deze organisatie is dat de
gekozen leider, die men eigenlijk geen leider
wil noemen, werd bijgestaan door meerdere
trimvlak leiders uit de groep. Dat is iemand die
formeel geen leiding heeft, maar informeel wel
leiding geeft en daarbij veel invloed uitoefent.
De conclusie binnen deze organisatie is dat het
woord leider maar beter niet kan worden
gebruikt, maar dat deze zeker wel duidelijk
aanwezig is. Misschien moeten we het beestje
een andere naam geven?
De roep om leiderschap wordt steeds luider!
Wie 4 dimensionaal leiderschap zaait, zal in
de toekomst oogsten.

Studenten 4 dimensionaal leiderschap,

<naam student>
<naam student>
<naam student>