Mobiel in de Bieb
Discussiëren in het Digicafé
Eppo van Nispen tot Sevenaer (DOK Delft)
Joelle Bakx (domeinspecialist digitale
dienstverlening, Bibliotheek VANnU): “Bibliotheek
VANnU wil een sms-functie laten ontwikkelen voor bijvoor-
beeld gereserveerde boeken die binnen zijn. Met behulp van stagiairs
en in samenwerking met andere bibliotheken willen we nog meer ap-
plicaties ontwikkelen. Applicaties waarbij bijvoorbeeld de ene gebruiker
met een andere gebruiker door middel van de iPhone kan praten over
gelezen boeken en andere media. Tijdens het Digicafé miste
ik de mogelijkheid om echt te komen tot samen-
werkingsverbanden.”
36 Digitale Bibliotheek dib nummer 6, 2009
In Nederland zijn meer mobiele tele-
foons dan inwoners en van alle aan-
sluitingen heeft 30 procent onbeperkt
internet in de belbundel, vertelt Joost
Ligtvoet van Biggerworks. Kortom, de
kansen liggen voor het oprapen…
Door Liesbeth Mantel
Edo Postma (ProBiblio): “We kunnen het niet zelf en op
landelijk niveau gaat het niet snel genoeg.”
H
et zijn indrukwekkende cijfers die Ligtvoet presen-
teert tijdens de aftrap van het eerste Digicafé, geor-
ganiseerd door Digitale Bibliotheek in samenwerking
met DOK Delft. Het is donderdag 24 september, half
zeven ’s avonds. Zo’n dertig mensen zijn er klaar voor: discus-
siëren over het thema Mobiel in de Bieb. Uiteraard onder het
genot van een hapje en een drankje, want dat hoort bij een pit-
tige discussie in het café. Maar eerst luisteren naar sprekers die
kort iets vertellen over een product of een dienst.
Denk maar eens na over de nieuwe applicatie Layar, een aug-
mented reality browser die data van verschillende bronnen
ontsluit op de mobiele telefoon. Ligtvoet illustreert met dit
sprekende voorbeeld de enorme potentie die schuilt in mobiele
toepassingen. Met Layar ziet de gebruiker via de camera op de
telefoon welke huizen te koop staan, welke bars, restaurants en
winkels populair zijn of waar zich in de straat bushaltes of pin-
automaten bevinden, maar ook de dichtstbijzijnde bibliotheek
is zo gevonden. En eenmaal binnen is de applicatie, op zoek
naar een boek, ook daar te gebruiken.
Of neem Tank U, het downloadstation voor Library on the run,
dat DOK Delft heeft ontwikkeld. Met deze toepassing kan de
gebruiker door middel van WiFi of Bluetooth content downloa-
den op zijn mobiele telefoon, afkomstig van bijvoorbeeld de bi-
bliotheek, het filmhuis of een tijdschrift. “Met Tank U wil DOK
de bibliotheek naar de gebruiker brengen”, vertelt Wouter van
de Hoog van de bibliotheek in Delft. Omdat Tank U nog niet af
is, is de downloadzuil niet live te tonen, maar vanaf het voorjaar
van 2010 is Tank U voor het grote publiek beschikbaar.
WorldCat zegt de gebruiker niets
Wat moet een bibliotheek met de toepassingen die al op de
markt zijn voor de mobiel? Moet de bibliotheek ook zelf ap-
plicaties ontwikkelen? Vraagt onze doelgroep hier wel om? Dis-
cussieleider Erik Boekesteijn vuurt vragen af en legt tijdens het
eten een aantal stellingen op tafel.
Eppo van Nispen tot Sevenaer, directeur van DOK, zet de dis-
cussie meteen op scherp en stelt: mobiel is de bibliotheek van
de toekomst. Volgens hem is het toch opmerkelijk dat er bin-
nen de iTunes Store van Apple bijna geen mobiele applicaties
van de bibliotheek zijn te vinden. Uiteraard bestaat WorldCat
van OCLC, maar zo’n naam zegt de gebruiker helemaal niets,
vindt hij. “Wij, de bibliotheken, zien de trends maar doen er
niets mee. Hetzelfde geldt voor e-books en e-bookreaders. Bol.
com loopt hier nu mee weg, terwijl dit natuurlijk jaren geleden
de bibliotheken hadden moeten doen.”
Zijn wij als bibliotheken niet sterk genoeg, of vinden wij ons
niet sterk genoeg om dit alleen of samen op te pakken? Appli-
caties ontwikkelen is het beste te doen in samenwerkingsver-
banden, is de teneur van de avond. Maar waarom neemt nie-
mand het initiatief? Is het een kwestie die de Vereniging van
Openbare Bibliotheken bijvoorbeeld moet oplossen? Waarom
kijken wij allemaal nog naar elkaar? Verschillende bibliothe-
ken denken wel na over applicaties die ontwikkeld kunnen
worden… Maar daar blijft het dan wel bij.
Als wij de bibliotheek niet mobiel maken, is er dan nog wel een
toekomst voor de bibliotheek? Ligtvoet schijnt licht op de zaak.
“Het gebruik van de mobiel onder jongeren tussen de 10 en
25 jaar stijgt en het aantal leden van die groep die lid zijn van
de bibliotheek daalt. Hoe haal je die groep weer binnen bij de
Kristel Jansen (marketingmedewerker,
Bibliotheek Midden-Brabant: “Vanuit marke-
tingoogpunt is het interessant om te onderzoeken hoe je de
klant beter op de hoogte kunt brengen van het bestaan van mobiele
toepassingen binnen de bibliotheek. Te vaak hebben we in
de bibliotheekwereld hele mooie producten waar de klant
niets van weet omdat we te weinig gericht communiceren.
En dat is natuurlijk erg jammer!”
Huib Verhoeff
(projectmanager Innovation & De-
velopment, Universiteitsbibliotheek Utrecht): “De
meeste bibliotheekcollega’s vinden presentatie en aanwe-
zigheid van de digitale bibliotheek op een smartphone nuttig en
nodig. Aangezien ik zo ongeveer de enige ben met concrete plan-
nen, kon ik verder weinig bijleren. Bij een mobiele toepassing
moet je anders gaan denken; het gaat vaak om onderdelen.
Wat is de essentie? Wat kan ik aanbieden op een
mobiele telefoon met internet?”
bibliotheek? Juist! Door mobiele applicaties te ontwikkelen die
hen aanspreken en aantrekken.”
Dromen in plaats van doen
Dan is het tijd voor de mystery guest, binnengehaald via Skype.
Het is niemand minder dan Aaron Schmidt! Hij heeft voor de
openbare bibliotheek van Washington een iPhone-applicatie
ontwikkeld. De code van deze applicatie is te downloaden en
toch zijn er maar weinig bibliotheken, ook in de Verenigde Sta-
ten, die dit doen en deze applicatie verder ontwikkelen.
Eigenlijk kun je dan nog maar één conclusie trekken. Wij, de
bibliotheken, willen wel, we denken er wel over na, maar we
doen nog niet zo heel veel als het gaat om het ontwikkelen van
mobiele applicaties. En of dat nu komt omdat wij verwachten
dat een ander wel de eerste zal zijn, of omdat wij de technische
kennis niet in huis hebben of kunnen inhuren omdat er geen
geld is, maakt eigenlijk niet zoveel uit. Het lijkt wel alsof wij
blijven dromen in plaats van doen. Dat is jammer, maar wel de
realiteit van dit moment. Het Digicafé heeft daar nog geen ver-
andering in gebracht. dib
Liesbeth Mantel is productonderzoeker bij TU Delft Library. Hier is
zij verantwoordelijk voor innovatieve projecten, waaronder het Ga-
mingproject UGame-ULearn (een samenwerkingsproject met DOK)
en het Library Learning Centre. Over de ontwikkelingen op het in-
ternet (web 2.0, social software) en technologie schrijft zij op haar
weblog Moqub’s bibliotheek van dingen (www.moqub.com).
Digitale Bibliotheek dib nummer 6, 2009 37