WYKAD 1

Sia oddziaywa
Energia wizania wewntrzczsteczkowego jest okoo 100 krotnie wiksza od energii wiza
midzyczsteczkowych.
Oddziaywania midzyczsteczkowe s duo sabsze ni wewntrzczsteczkowe.
Oddziaywania midzyczsteczkowe
Czsteczki, nawet pozbawione adunku elektrycznego, oddziauj midzy sob. Prawie wszystkie wasnoci
materii okrelone s przez charakter tych oddziaywa. Moliwe jest istnienie cieczy i wiek(...) staych.
Oddziaywania midzyczsteczkowe
-Przyciganie
-Odpychanie
(na bardzo maych odlegociach
Oddziaywania midzyczsteczkowe
Siy elektrostatyczne
Wizania wodorowe
Siy van der Waalsa
Oddziaywania hydrofobowe
Elektroujemno
Zdolno uzupeniania do trwaej powoki przez przyczenie elektronu nazywamy elektroujemnoci.
Atom o takiej waciwoci to atom elektroujemny
Czsteczki wody
Jeeli wizanie tworz atomy pierwiastkw o rnej elektroujemnoci, to jedno z jder atomowych przyciga
elektrony z wiksz si ni drugie. Prowadzi to do deformacji chmury elektronowej i nierwnomiernego
rozoenia adunku na czsteczce. Tak czsteczk nazywamy wwczas dipolem i mwimy, e jest ona
polarna.
Dua rnica elektroujemnoci midzy tlenem a wodorem powoduje przesunicie chmury elektronowej.
Poniewa oba atomy worodu znajduj si po jednej stronie czsteczki jej moment dipolowy jest wysoki, a
czsteczka jest silnie polarna.
Wizanie wodorowe
Zbliony charakter do kowalencyjnego ale energia wizania jest mniejsza.
Warunek powstania wizania wodorowego
Atom wodoru jest zwizany w czsteczce z atomem pierwiastka silnie elektroujemnego, np O,N.
Pomizy jdrem wodoru i jakim innym atomem elektroujemnym moe pojawi si przyciganie
elektrostatyczne
(Atom elektroujemny+wodr)+atom elektroujemny
Wizania wodorowe
Wystpuj pomidzy czsteczkami, wewntrz czsteczek
Posiada ono bardzo duo znaczenie w ukadach biologicznych i jest odpowiedzialne za utrzymywanie
struktury biaek, DNA, unikalne waciwoci wody.
WW jest gwnym czynnikiem odpowiedzialnym za stabilno konformacji biaka i aminokwasw.
Siy Van der Waalsa
oddziaywania pomidzy czsteczkami obojtnymi elektrycznie o E rwnej:(hujowy wzr :v)
zasig do 0,5 nm
orientacyjne oddziaywania midzy trwaymi dipolami
indukcyjne oddziaywania midzy dipolami trwaymi i indukowanymi
dyspersyne oddziaywania midzy czsteczkami, ktre nie s dipolami
Siy dyspersyjne wystpuj pomidzy wszystkimi rodzajami czsteczek s silniejsze od oddziaywa
indukcynych i orientacyjnych.
Stanowi gwny skadnik oddziaywa Van der Waalsa
Siy dyspersyjne pomidzy dwoma rnymi czsteczkami mog by zarwno siami przycigania jak i
odpychania.
Zalezy to od rodowiska, w ktrym odbywa si oddziaywanie.
Oddziaywania hydrofobowe (nie lubi wody)
Substancjami hydrofobowymi s substancje niepolarne elektrycznie.
Substancjami hydrofilowymi s substancje polarne elektrycznie, np jony
Czsteczki amfifilowe
Zachowanie lipidw w kontakcie z wod.
Micela, liposom, warstwa podwjna
WYKAD 2
Bony biologiczne
-bony komrkowe
-bony oranelli wewntrznych
Bez wzgldu na ich lokalizacj bony zbudowane s w identyczny niemal sposb

Funkcje bony biologicznej

-odgradzaj wntrze danego przedziau(komrki lub organelli) od rodowiska zewntrznego
-utrzymuj rnic ste rnych substancji
-utrzymuj rnic potencjaw elektrycznych pomidzy wzntrzem i otoczeniem komrki
-kontroluj transport substancji z i do komrki
-zapewniaj przenoszenie informaci pomidzy wntrzem a otoczeniem
-bony niektrych komrek(np. Nerwowych) posiadaj take zdolno do przetwarzania informacji
-stanowi strukturaln podstaw waciwego funkcjonowania wielu enzymw
-rozpoznawanie obcych komrek
Skadniki bon biologicznych
lipidy grupa czsteczek charakteryzujca si bardzo z rozpuszczalnoci w wodzie i dobr
rozpuszczalnoci w rozpuszczalnikach niepolarnych(np.chloroformie)
Amfifilowy charakter lipidw
Czsteczki lipidw posiadaj charakter amfifilowy.
W rodowisku wodnym spontanicznie grupuj si one tak, by z wod kontaktoway si wycznie czci
hydrofilowe.
Dwuwarstwa- rodowisko wodne, hydrofobowe wntrze
Frakcja lipidowa
fosfolipidy, glikolipidy, cholesterol
Asymetria bony
Lipidy inny skad chemiczny monowarstw lipidowych, wystpowanie domen
Biaka rne biaka po stronie wewntrznej i zewntrznej bony
Cukry wystpowanie gwnie po zewntrznej stronie bony
Pynno bon biologicznych
rotacja, flip-flop
Czynniki wpywajce na pynno bony
temperatura, dugo wglowodorowych acuchw, liczba wiza podwjnych, zawarto cholesterolu,
oddziaywania lipid- biako, oddziaywania lipid-lipid
Wpywa temp na pynno bon
W okrelonej temp ukad przechodzi ze stanu cisego upakowania(el) do stanu w ktrym acuchy
wglowodorowe ulegaj pofadowaniu i trac uporzdkowanie w paszczynie bony(zol)
-przejcie fazowe zachodzi w temp. przejcia fazowego (xD)
Wpyw dugoci acuchw wglowodorowych na pynno bon
Im dusze acuchy wglodororowe tym wysza temperatura przejcia fazowego.
Wpywa liczby wiza podwjnych na pynno bon
Im wicej wiza nienasyconych tym nisza temp przejcia fazowego
Wpywa cholesterolu na pynno bon
W bonach zawierajcych lipidy o przewadze wiza nasyconych cholesterol zwiksza pynno bony
W bonach zawierajcych lipidy o wizaniach nienasyconych cholesterol zmniejsza pynno bony
Gwne cechy modelu pynnej mozaiki
niezalene wystpowanie biaek integralnych i powierzchniowych
asymetria rozmieszczenia lipidw i biaek
pynno
Transport bonowy
Pojedynczych substancji uniport
Dwch substancji w tym samym kierunku symport
Dwch substancji w przeciwnych kierunkach antyport
Rodzaje transportu
Transport bierny w tym transporcie nie jest wykorzystywana energia pochodzca z procesw
metabolicznych
Transport aktywny
Jest to transport wykorzystujcy energi pochodzc z procesw metabolicznych
Transport bierny
dyfuzja prosta, dyfuzja uatwiona transport w nonikach, dyfuzja zoona
Dyfuzja prosta transport substancji wywoany rnic ste w rnych punktach obszaru zajmowanego
przez t substancj
w ten sposw przenikaj do wntrza komrki substancje rozpuszczalne w lipidach(lipofilne), gazy O2, N2,
CO2, mae obojtne czsteczki np mocznik, etanol
Transport w nonikach
W bonach znajduj si biaka odpowiedzialne za transport zwane biakami transportowymi lub nonikami
substancja+ nonik -> kompleks --> zmiana konformacji kompleksu -> substancja + nonik
Transport na nonikach
symport w komrkach nabonka jelita wystpuje symport 1 czsteczki glukozy na 1 jon Na+

antyport w komrkach mini wystpuje antyport jonu Ca2+ na 3 jony Na+

W ten sposb przenikaj do wntrze komrki cukry, aminokwasy, nukleotydy
Dzfuzja zoona
Oprcz rnicy ste, na transport wplywaj dodatkowe bodce
rnica cinie hydrostatycznych: filtracja i ultrafiltracja
rnica potencjaw elektrycznych: elektrodyfuzja
Filtracja -przepyw roztworu pod wpywem rnicy cinie hydrostatycznych
Ultrafiltracja przepyw substancji rozpuszczonej pod wpywem rnicy cinie hydrostatycznych
WYKAD 3
Kanay jonowe
Selektywno zdolno do przepuszczania cile okrelonych typw jonw
np kanay kationowe lub anionowych
Kanay jeszcze bardziej wyspecjalizowane to(wosy)ako sodowe, potasowe itd
Kana sodowy oznacza i kana ten najlepiej przepuszcza jony sodu. Oprcz nich, cho znacznie gorzej,
mog przez ten kana przechodzi inne kationy
Otwieranie kanaw jonowych procesem typu wszystko albo nic, tzn e kana albo jest zamknity i nie
przewodzi jonw albo jest otwarty i wwczas jego przewodnictwo zaley od wielkoci czynnika otwierajcego
Gradient elektrochemiczny
Przy maksymalnie otwartych kanaach jonowych wielko strumienia okrelonego jony zalezy od gradientu
elektrochemicznego, ktry tworzony jest cznie przez
-rnic ste tego jonu po obydwu stronach bony komrkowej
-istniejc w danej chwili rnic potencjaw
1)gradient chemiczny bez potencjau transbonowego (kationy id do wewntrz, wewntrzna warstwa bony
bez potencjau transbonowe)
2)gradient chemiczny z potencjaem transbonowym ujemnym (kationy id do wewntrz, wew warstwa bony
z potencjaem ujemnym)
3)gradient chemiczny z potencjaem transbonowym dodatnim(j.w)
Potencja bonowy
Potencjaem bonowym nazywamy rnic potencjaw pomidzy wntrzem komrki a jej otoczeniem (Vm =
Vw Vz).
Przyjmuje si, e potencja po wewntrznej stronie bony wynosi zero Vz = 0
Kanay zalene od napicia
Kanay zalene od napicia regulowane sa przez potencja bonowy.
Prawdopodobiestwo otwacia wikszoci kanaw wzrasta wraz ze wzrostem potencjau bonowego s to
kanay aktywowane przez depolaryzacj.
Bramka inaktywacyjna, bramka aktywacyjna z czujnikiem potencjau, filtr selektywnoci po stronie
wewntrznej kanau (rysunek)
Wraliwo kanaw na potencja bonowy zwizana jest z czujnikiem potencjau reagujcego na zmiany
pola elektrycznego w bonie.
Przemieszczenia tzw. Bramki aktywacyjnej, otwierajcej por wodn
Bramka inaktywacyjna powoduje e kana w pewien czas po aktywacji przestaje przerodzi jony kana
przechodzi w stan inaktywacji.
Ponowne otwarcie brami inaktywacyjnej jest moliwe dopiero, gry potencja bonowy powrci do wartoci
spoczynkowej.
Dziki elektrostatycznemu odpychaniu przez filtr "niewaciwe" ony nie mog wchodzi do wntrza kanau.
Kanay aktywowane chemicznie
Kanay aktywowane chemicznie nazywamy te kanaami zalenymi od ligandu(antagonisty).
Ligand czsteczka rozpoznawana przez receptor i przyczajca si do niego
agonista substancja farmakologiczna, ktra po zwizaniu si z receptorem wywiera okrelony efekt
Kana otwiera si, gdy jedna lub wicej czsteczek substancji aktywujcych poczy si z odpowiednim
miejscem w strukturze biakowej kanau, czyli receptorem kanau.
Kana kationowo selektrywny zalezny od acetylocholiny(wystpuje gwnie w synapsach)
konformacja zamknita bramka
konformacja otwarta pod wpywem acetylocholiny jony sodu dostaj si do wntrza komrki
Transport przez kanay jonowe jest transportem biernym!!!
Transport aktywny
-transport pierwotny pompy jonowe
-transport wtrny
Pompa sodowo-potasowa -transport aktywny
Transport ten polega na przepompowywaniu czstek z obszaru o niszym steniu do obszaru o steniu
wyszym(wbrew malejcemu gradientowi stenia) konieczne jest zatem dostarczenie energii (czsto jest
nim ATP).
Pompa N+/K+ wystpuje we wszystkich komrkach zwierzcych

stanowi j zlokalizowana w bonach plazmatycznych grupa specyficznych biaek

Pompa uzupenia stenie jonw K+ wewntrz komrki a jednoczenie usuwa nadmiar jonw Na+ w jej
wntrzu.
Wytwarzany gradient stenia dotyczy jonw, w poprzek bony tworzy si nie tylko gradient stenia, lecz
take gradient potencjau elektrycznego (nastpuje rozdzielenie adunkw elektrycznych) polaryzacja bony
Rysunek: Na wizany wewntrz komrki, hydroliza ATP, K i uabaina wizane po zewntrznej stronie kanau,
3 jony sodu na zewntrz, 2 jony potasu do wewntrz
Podczas kadego obrotu pompa ta przenosi z wntrza komrki na zewntrz 3 jony Na+ w zamiast za 2 jony
K+ transportowane do wntrza.
Obydwa te jony transportowane s wbrew gradientowi stenia.
Energia napdzajca pomp czerpana jest z hydrolizy ATP.
Gradient sodowo-potasowy
-kontroluje objto komrki, jest niezbdny do pobudzenia nerww i mini
-jest si napdow transportu aktywnego cukrw i aminokwasw.
Dziaanie pompy wymaga:
staego dopywu glukozy i tlenu
staej resyntezy ATP
zachowania temp ok 37
odprowadzania CO2
odpowiedniego stenia Mg,Na,K
Cay cykl pracy pompy trwa ok 10 ms
Zatrzymanie pompy prowadzi do:
zmian skadu pynu wewntrz i zewntrzkomrkowego
-utraty przez komrki ich waciwoci
-braku reakcji komrek na bodce
do niepobudliwoci komrek pobudliwych
Hamowanie obrotw pompy w celach leczniczych
Niektre substancje hamuj funkcjonowanie pompy
fakt ten ma znaczenie w leczeniu niektrych chorb serca
Podsumowanie
Na kad rozoon czsteczk ATP transportuje 3 jony Na z komrki i 2 jony K do komrki, ubywa 1 dodatni
adunek w komrce
utrzymuje sta rnic ste jonw Na i K po obu stronach bony
Pompy wapniowe
S to biaka integralne bony komrkowej i bony siateczki endoplazmatycznej hydrolizujce ATP.
Utrzymuj niskie stenie jonw Ca w cytoplazmie
Pompa protonowa
jest to biako integralne bony komrkowej hydrolizujce ATP, odpowiedzialne za transport protonw przez
bony biologiczne
utrzymuje kwane rodowisko wewntrz lizosomw
uczestniczy w wydzielaniu kwasu odkowego
Transport aktywny wtrny
-nie zalezy bezporednio od procesw metabolicznych
-transport substancji przez ten ukad bon jest sprzony z pierwotnym transportem aktywnym innej
substancji zachodzcym w jednej z bon
Aktywnie transportowana pierwsza substancja(np Na+) tworzy gradient potencjau elektrochemicznego, ktry
warunkuje transport innej substancji, np. Cukru, aminokwasu, zgodnie z tym gradientem
transport bierny glukozy w nabonku jelitowym jest napdzany aktywnym transportem jonw Na+
WYKAD 4
Potencja dyfuzyjny
Jeli po dwu stronach przegrody przepuszczalnej dla jonw wytworzy rnic ste, to na skutek dyfuzji
bd one przechodziy z przedziau o steniu wyszym do przedziau o steniu niszym.
[hujowy wzur :v]
Przepyw jonw pomidzy przedziaami mona zatrzyma. Pole elektryczne bdzie powodowao ruch
jonw(migracj) w stron przeciwn do kierunku ich ruchu zwizanego z dyfuzj(rnic ste).
W ten sposb moe doj do rwnowagi pomidzy strumieniem dyfuzyjnym i migracyjnym.
Cakowity strumie przez przegrod bdzie rwny zero i stenia jonw po obu przedziaach przestan si
zmienia.
[hyjowy wzr]
Potencja rwnowagi
Potencja rwnowagi to rnica potencjaw elektrycznych hamujca ruch dyfundujcych jonw.
Potencja rwnowagowy Nernsta
W komrkach miniowych stenie K+ wynosi 144 mM, a w przestrzeni midzykomrkowej 4 mM

Podstawienie tych danych do rwnania Nernsta daje warto -95 mV

Potencja spoczynkowy
jest to rnica potencjaw elektrycznych midzy wewntrzn i zewntrzn stron bony komrkowej.
Potencja spoczynkowy
Wobec istniejcych rnic ste indywidualne strumienie kadego z jonw nie s rwne zero.
Potencja spoczynkowy moe by utrzymany, gdy suma adunkw przenoszonych przez jony w jednostce
czasu (suma prdw jonowych) jest rwna zero:
Ina+Ik+Icl = 0
Potencja spoczynkowy
W stanie spoczynku najlepiej przepuszczalne przez bon s jony potasu, gorzej chlorkowe, najgorzej za
sodowe.
Rwnanie Goldmana
W komrce poza K+ jest wiele innych onw, ktre te mog wdrowa przez bon komrkow.
Rwnanie to obejmuje trzy rodzaje jonw: K, Na,Cl
Ponadto uwzgldniona jest ich przepuszczalno P opisujca zdolno przenikania przez bon komrkow.
[hujowy wzur :v]
Warto wkadu do wypadkowego potencjau istniejcego w komrce zaley od:
rnic ste poszczeglnych jonw po obydwu stronach bony komrkowej
a take od przepuszczalnoci bony komrkowej w stosunku do przenikajcych przez ni jonw
Przepuszczalno bony
Zmiany przepuszczalnoci bony dla poszczeglnych typw jonw s moliwe dziki obecnoci w bonie
kanaw jonowych.
Otwieranie si lub zamykanie kanaw(selektrywne) umoliwia komrce kontrol nad przepywem prdw
poszczeglnych jonw.
Rwnanie Goldmana
Generacja potencjau czynnociowego zaley gwnie od zmian w wartociach przepuszczalnoci P dla
przenikajcych jonw.
Przepuszczalno P[n-tego jonu] jest informacj o liczbie otwartych kanaw omawianego jonu.
W porwnaniu z wielona innymi czsteczkami jony przenikaj bardzo sabo przez bon komrkow.
niskie===>wysokie przewodnictwo Na, K, Cl, glukoza, glicerol, woda
Potencja czynnociowy komrek
Niektre z komrek prcz utrzymywania protencjau spoczynkowego s zdolne dodatkowo do szybkiej i
krtkotrwaej zmiany potencjau bonowego bdziemy je nazywali komrkami pobudliwymi.
Potencja czynnociowy powstaje gdy potencja jej bony przekroczy graniczn warto nazywan progiem
pobudzenia.
Wielko bodca pobudzajcego nie ma wpywu na jego przebieg.
Przykad potencjau czynnociowego
1 depolaryzacja (wzrost) 2 repozalryzacja (spadek) 3 hiperpolaryzacja (utrzymujcy si nisko)
[wykres]
Potencja czynnociowy komrek
Fazy:
1.gwatownego wzrostu potencjau bonowego(depolaryzacji)
2.nieco powolniejszego spadku potencjau bony (repolaryzacji)
3.okresu, gdy potencja bony jest niszy od potencjau spoczynkowego(hiperpolaryzacji)
[wykres]
Potencja czynnociowy komrek
W fazie depolaryzacji wzrost potencjau bony jest zwizany z napywem do wntrza dodatnich jonw (w
komrce nerwowej s to Na+)
W czasie repolaryzacji ustaje dokomrkowy Na+, wzrasta natomiast odkomrkowy prd potasowy K+
Prd K+ pynie rwnie wwczas, gdy potencja bony osiga warto potencjau spoczynkowego
powoduje to, e komrka wchodzi w faz hiperpolaryzacji.
Dopiero gdy ustanie prd potasowy [K+] bony powraca do wartoci spoczynkowej,
Na chwilowe wartoci prdw pyncych przez bon komrkow maj wpyw dwa czynniki:
chwilowa przepuszczalno bony dla danego typu jonw
aktualna warto potencjau bonowego
Kanay jonowe
selektywno
kontrolowanie stanu przewodzenia czyli bramkowanie
Zachowanie si kanaw jonowych podczas generacji potencjau czynnociowego
Otwarcie w bonie specjalnych kanaw jonowych stwarza warunki do chwilowego przepywu stosunkowo
duego strumienia jonw Na+, K+, Cl-, co powoduje powstanie potencjau czynnociowego.
WYKAD 5

POTENCJA CZYNNOCIOWY
powstaje w komrce pobudliwej, gdy potencja jej bony przekroczy pewn graniczn warto prg
pobudzenia
wielko bodca pobudzajcego nie ma wpywu na jego przebieg
FAZY POTENCJAU CZYNNOCIOWEGO KOMRKI
1. Gwatowny wzrost potencjau bonowego depolaryzacja
2. Nieco powolniejszy spadek potencjau bonowego repolaryzacja
3. Okres gdy potencja bonowy jest niszy od potencjau spoczynkowego hiperpolaryzacja
ZMIANY PRZEWODNICTWA BONY W CZASIE TRWANIA POTENCJAU CZYNNOCIOWEGO
1. W fazie depolaryzacji wzrost potencjau bony jest zwizany z napywem do wntrza dodatnich jonw (w
komrce nerwowej s to Na+)
2. W czasie repolaryzacji ustaje dokomrkowy prd Na+, wzrasta natomiast odkomrkowy prd potasowy
K+
3. Prd K+ pynie rwnie wwczas, gdy potencja bonowy osiga warto potencjau spoczynkowego
powoduje to, e komrka wchodzi w faz hiperpolaryzacji.
Dopiero gdy ustanie prd K+ bona powraca do wartoci spoczynkowej
NA CHWILOWE WARTOCI PRDW PYNCYCH PRZEZ BONE MAJ WPYW:
chwilowa przepuszczalno bony dla danego typu jonw
aktualna warto potencjau bonowego
KANAY JONOWE:
selektywno
kontrolowanie stanu przewodzenia
W BONIE KOMRKOWEJ ISTNIEJE WIELE TYPW KANAW:
specjalny rodzaj kanaw potasowych jest stale otwarty i przepyw przez te kanay generuje potencja
spoczynkowy
istniej kanay, ktre bior udzia tylko w wytwarzaniu potencjau czynnociowego. Podczas tego potencjau
s one zamknite.
ZACHOWANIE SI KANAW JONOWYCH PODCZAS GENERACJI POTENCJAU CZYNNOCIOWEGO
Otwarcie w bonie specjalnych kanaw jonowych stwarza warunki do chwilowego przepywu stosunkowo
duego strumienia jonw Na=, K+, Cl-, co powoduje powstanie potencjau czynnociowego.
AKTYWACJA I INAKTYWACJA KANAW
Cech charakterystyczn kanaw, biorcych udzia w generacji potencjau czynnociowego, jest
zaprogramowana w ich funkcjonowaniu:
Aktywacja szybko otwierania, czas otwarcia
Inaktywacja czas zamykania
JEDNOKIERUNKOWE WYPYWY JONW
W czasie wytwarzania potencjaw czynnociowych jony przepywaj przez bon zgodnie z ich gradientami
elektrochemicznymi
Przepywajce prdy przenosz niewielki uamek cakowitej iloci jonw obecnych po obydwu stronach bony
komrkowej.
Zmiana potencjau wntrza komrki z -90 mV na +30 mV, oznacza przepyw przez 1m2 powierzchni bony
okoo 6300 Na+
W 1m2 pynu midzykomrkowego jest ich ok. 108
Aby wyrwnao si stenie Na+ po obydwu stronach bony komrkowej, naleaoby przeprowadzi ponad
10000 stymulacji
SKUTEK JEDNOKIERUNKOWYCH WYPYWW JONW
Po jakim czasie nieuzupeniane stenie jonw K+ w komrce i gromadzce si w jej wntrzu jony Na+
obniayby swoje stenia po obu stronach bony komrkowej
Powodowaoby to stopniowe obnianie potencjau Goldmana-Hodgkina-Katza, z czasem prowadzc do jego
zaniku.
POMPA SODOWO-POTASOWA
Bona komrkowa wyposaona jest w mechanizm uzupeniajcy stenie jonw K+ wewntrz komrki i
usuwajcy nadmiar Na+ w jej wntrzu.

ROZCHODZENIE SI POTENCJAU CZYNNOCIOWEGO W AKSONIE

Duy akson otoczony osonk mielinow od 100 m/s
May akson bez osonki do 1 m/s
ROZCHODZENIE SI POTENCJAU CZYNNOCIOWEGO W AKSONIE NIEMIELINOWANYM
Lokalne pobudzenie ponadprogowe aksonu niemielinowanego prowadzi do powstania potencjau
czynnociowego. Ta lokalna depolaryzacja zostaje przeniesiona wzdu aksonu, aktywujc kanay sodowe.
Depolaryzacja rejonw ssiadujcych z miejscem pobudzenia spowodowana jest przez prdy wzdune.
Przebieg depolaryzacji ma charakter jednokierunkowy: pobudzone wczeniej kanay sodowe s w stanie
refrakcji, a przewodnictwo potasowe tego rejonu jest podwyszone. Fala depolaryzacji moe rozchodzi si
jedynie w kierunku miejsc, ktre nie ulegy jeszcze refrakcji.
adunek na bonie rozoony jak w kondensatorze: od strony zewntrznej dodatni, od wewntrznej - ujemny.
Oznacza to, i prdy wzdune po obu stronach bony maj te same natenia, lecz przeciwne kierunki.
Natenia tych prdw zale od lokalnej rnicy potencjaw, przewodnictwa elektrycznego orodka i
promienia przekroju aksonu. Przewodnictwo orodka zewntrznego znacznie przewysza przewodnictwo
wntrza aksonu. Prdy wzdune wewntrz i na zewntrz aksonu musz mie t sam warto natenia,
zatem czynnikiem decydujcym o szybkoci przemieszczania si adunkw wzdu bony jest przewodnictwo
rodowiska wewntrz aksonu. W aksonach niemielinowanych szybko ta jest tym wiksza, im grubszy jest
akson.
ROZCHODZENIE SI POTENCJAU CZYNNOCIOWEGO W AKSONIE MIELINOWANYM
Osonki mielinowe, formowane przez komrki Schwanna lub komrki skpowypustkowe, stanowi izolacj
elektryczn aksonu. Opr bony mielinowanej jest znacznie wikszy ni niemielinowanej, pojemno
natomiast znacznie mniejsza, co sprawia, e waciwoci transmisyjne aksonu mielinowanego s znacznie
lepsze ni aksonu pozbawionego osonki. W osonce mielinowej wystpuj przerwy przewenia Ranviera,
w ktrych znajduje si bardzo dua ilo napiciowo zalenych kanaw sodowych. Impuls nerwowy,
podczas przechodzenia przez osonk, ulega zmniejszeniu. Jednak dochodzc do kolejnych przewe
Ranviera, ulega "regeneracji" przez wywoanie w tym miejscu potencjau czynnociowego. W warunkach
fizjologicznych odlego midzy kolejnymi przeweniami jest tak dobrana, aby kady potencja docierajcy
do kolejnego przewenia by potencjaem ponadprogowym.
Impuls ulega przesyowi jednokierunkowo na podobnej zasadzie jak w aksonie niemielinowanym. Prdko
rozchodzenia si impulsu jest proporcjonalna do promienia aksonu mielinowanego i u ssakw dochodzi do
120 m/s (432 km/h).
PRAWO OHMA
R- opr []
L dugo
S przekrj poprzeczny
opr waciwy [m)
KONDUKTYWNO przewodno elektryczna waciwa
Zaley od:
rodzaju i stenia adunkw elektrycznych wystpujcych w substancji
moliwoci ruchu tych adunkw po przyoeniu pola elektrycznego
CIAA WYSTPUJCE W PRZYRODZIE DZIELIMY NA 3 GRUPY:
Przewodniki konduktywno w granicach 10^8-10^6 S/m
Pprzewodniki konduktywno w granicach 10^-7 10^-8 S/m
Dielektryki konduktywno w granicach 10^-9 10^-18 S/m
POLARYZACJA dielektryka ELEKTRONOWA
Powstaje w atomie indukowany dipol elektryczny
Atomy nie zmieniaj swych pooe, deformacji ulegaj tylko ich powoki
POLARYZACJA ATOMOWA
Jeeli dielektryk zbudowany jest z czsteczek to w polu elektrycznym zdeformowane atomy, tworzce
czsteczk, ulegaj wzajemnemu przesuniciu.
Pojawia si wwczas indukowany dipol czsteczkowy.
POLARYZACJA DEFORMACYJNA

Polaryzacja elektronowa i atomowa nosz nazw polaryzacji deformacyjnej, a dipole wytworzone w wyniku
takiej polaryzacji nazywane s dipolami sprystymi.
POLARYZACJA ORIENTACYJNA
Dipol trway (sztywny) czsteczka ma trwae waciwoci dipolowe bez pola zewntrznego (E=0)
POLARYZACJA JONOWA
Komrka znajduje si w staym polu elektrycznym
POLARYZACJA ORIENTACYJNA W ZMIENNYM POLU ELEKTRYCZNYM
W zmiennym polu elektrycznym dipole zmieniaj swj kierunek na przeciwny po czasie T/2
Dla duych czstotliwoci kt obrotu dipoli moe zmale do zera -> zanika polaryzacja orientacyjna ->
maleje przenikalno elektryczna r
STRATY DIELEKTRYCZNE
W dielektryku w zmiennym polu elektrycznym, podczas obracania si dipoli w takt zmian pola, dochodzi do
tarcia i wytwarzania ciepa.
WZGLDNA PRZENIKALNO DEILEKTRYCZNA r - STAA DIELEKTYRCZNA
Opisuje zdolno polaryzowania si materiau dielektryka.
W materiale biologicznym istniej wszystkie rodzaje dipoli i wystpuj te wszystkie mechanizmy polaryzacji.
POJEMNO ELEKTRYCZNA
A pojemno okadek
d odlego midzy okadkami
0- przenikalno elektryczna prni
r wzgldna przenikalno elektryczna
O WACIWOCIACH ELEKTRYCZNYCH TKANKI DECYDUJ WACIWOCI:
komrek
substancji midzykomrkowej
KOMRKA
cytoplazma zoony elektrolit, ktrego konduktywno zaley od stenia i ruchliwoci jonw.
Makroczsteczki (np. biaka) s trwaymi lub indukowanymi dipolami elektrycznymi
bona komrkowa izolator
konduktywno 10^-6 10^-4 S/m
pojemno 0,1 31 F/m^2
ELEKTRYCZNY UKAD ZASTPCZY KOMRKI
PRZEWODNIK O CECHACH DIELEKTRYKA
Jeeli materia posiada cechy przewodnika i dielektryka, to przy przepywie prdu naley poza konduktancj
(1/ ) uwzgldni jego cechy dielektryczne ()
impedancja ( epsilon- opr cakowity)
WYKAD 6
Wpyw temperatury i wilgotnoci na organizm czowieka
Temperatura i ciepo
Ciepo ilo energii, jak ciao zyskuje lub oddaje, mierzy si je w jednostkach energii.
Temperatura- okrela stopie ogrzania ciaa, od temperatury zaley szybko reakcji chemicznych,
wspczynnik dyfuzji, lepko, potencjay elektrolityczne?
Pomiar temperatury, wykorzystujemy wywoan zmian temperatury zmiany celu fizycznych waciwoci;
-zmian liniowych rozmiarw (ciao cise)
-zmiana objtoci (ciecze i gazy)
-zmiana oporu elektrycznego (przewodniki, pprzewodniki)
Temperatura miar redniej energii kinetycznej
Ek = kT
W gazie idealnym T (Kelvin) jest wizana ze redni energi ruchu postpowego czsteczek gazu

*Skala temperatur Celsjusza i Fahrenheita

T Fahrenheita = 32+9/5 T Celsjusza
*Celsjusz wykorzysta 2 stae punkty, temp. Wrzenia i topnienia wody.
*Skala Kelvina
T Kelvina = 273 + T Celsjusza
Pojcie zera bezwzgldnego
*Pomiary iloci ciepa pomiarami zajmuje si kalorymetria: - zwykle mierzymy ilo ciepa Q jakie ciao
zyskuje lub oddaje
Q = m * Cw (tk tp)
m- masa ciaa
Cw ciepo waciwe
Tp i tk- temp. Pocztkowa i kocowa
Ciepo waciwe ilo ciepa, ktra trzeba dostarczy aby ogrza 1kg ciaa o 1 stopie Celsjusza []
*rednia warto ciepa waciwego dla ciaa ludzkiego to 35KJ / (kg * K) = dua pojemno cieplna
organizmu.
Ciekawostka: dua zawarto H2O w tkankach umoliwia utrzymanie staej temp. Ciaa
*Ciepo potrzebne do zmiany stanu skupienia (przemiana fazowa) topnienie i parowanie wymagaj
dostarczenia ciepa
*Ciepo przemiany ilo ciepa, jak trzeba dostarczy jednostkowej masie substancji aby przeprowadzi j
z jednej fazy do drugiej.
H20

Ciepo topnienia
333

Ciepo parowania
2256

Parowanie pochania duo ciepa, ma bardzo znaczny udzia w usuwaniu ciepa z organizmu, moe
prowadzi do wyzibienia organizmu (mokre ubranie).l
Szybko parowania a wilgotno
Ww = (w0/w max) * 100%
Wilgotno wzgldna (Ww) powietrza , w0- ilo pary wodnej w powietrzu, w max - ?
Przy niskiej wilgotnoci parowanie jest najszybsze, przy wzrocie wilgotnoci proces przebiega wolno,
zahamowany jest gdy wilgotno = 100%
Transport ciepa
*Procesy biorce udzia w termoregulacji:
-parowanie
-przewodnictwo
-konwekcja
-promieniowanie
Przewodzenie ciepa : Q = Sk () * t
S- powierzchnia,
k- wspczynnik przewodnoci cieplnej,
T- rnica temperatury,
t- czas przepywu,
L- grubo przewodzcego materiau
Warto przewodnoci cieplnej: stalszkopowietrze / w tym kierunku maleje przewodno, powietrze
sabo przewodzi ciepo
Konwekcja polega na przenoszenia ciepa wraz z substancj (orodki cieke i gazowe)
*grzejniki
*czajnik (mniejsza gsto u gry, a wiksza gsto niej)

 = S ( Ts Tp)
- strumie ciepa oddawany do powietrza, - wspczynnik ostygania (zaley od gstoci powietrza)
Konwekcja wymuszona transport substancji nioscej ciepo pod wpywem wywieranego cinienia
Np. transport ciepa rurocigiem z elektrociepowni, transport ciepa przez pyn chodzcy.
Promieniowanie ciepa ciepo przenosi si z 1 do 2 ciaa bez przewodnictwa materii przez promieniowanie
elektromagnetyczne : np. ciepo soca na Ziemi, ogrzewanie ludzi wok ogniska.
Kade ciao T > 0K wysya fale elektromagnetyczne o energii:
E=
E wypromieniowana energia, k- staa Boltzumana = 5,67*10^-8 (Wm^-2)K^-4, T- temp. K
*dugo emitowanych fal zaley od Temperatury
*ciao o T > 770K s rdem fal duszych ni wiato widzialne (podczerwie).
Promieniowanie elektromagnetyka
a)Promieniowanie termiczne
Widmo cige dla dowolnej temp. Ciao wysya rone dugoci fali przy okrelonym nateniu fali
Prawo Wiena dugo fal promieniowania o max nateniu m emitowanym przez ciao o temp. (T) . Temp.
Ludzkiego ciaa = 310 K
m = = 9,3 nm dugo fali maksymalnego natenia przez ludzkie ciao
Waciwoci promieniowania cieplnego: rozchodzi si po liniach prostych, podlega absorpcji i odbiciu,
powierzchnie wypolerowane i byszczce odbijaj promieniowanie.
Zwikszenie szybkoci ruchu powietrza (wiatr) powoduje wzrost utraty ciepa przez konwekcj oraz
parowanie. Im nisza temperatura, tym bardziej wiatr wpywa na odczuwaln temperatur (tym chodniej j
odczuwamy).
W wodzie tracimy ciepo gwnie przez przewodnictwo i konwekcj. Promieniowanie cieplne nie opuszcza
tkanek, bo jest odbijane na granicy faz- naskrek/woda.
Produkcja ciepa jest efektem ubocznym przetwarzania energii wiza chemicznych na inne formy energii
potrzebnej do ycia. Zamianie jednej formy energii na inn towarzyszy rozpraszanie energii w postaci ciepa
(II zasada termodynamiki). 3/4 energii dostarczonej organizmowi uwalnia si w postaci ciepa.
W organizmie 70kg czowieka- zapotrzebowanie 1800 kcal na dob
M = = okoo 86,9W - moc z jak produkowane jest ciepo.
Minimalna produkcja energii w spoczynku to okoo 1W/kg. Przy cikiej pracy produkcja ciepa wzrasta 10krotnie.
Termoregulacja
To zesp czynnikw fizycznych i fizjologicznych pozwalajcych na utrzymanie staej temperatury ciaazabezpiecza przed przegrzaniem i wyzibieniem.
Subiektywne odczucia zwizane z termoregulacj to wraenia ciepa i zimna.
Odczuwanie zimna towarzyszy zwikszonemu odpywowi ciepa z naszego ciaa (szybko przekazujemy
energi)
*Zabezpieczenia przed przegrzaniem:
1. etap- przyjcie pozycji, w ktrej zwiksza si powierzchnia oddawania ciepa, rozszerzenie naczy
krwiononych, szybka praca serca, szybki, pytki oddech.
2 etap- wydzielanie potu
*Zabezpieczenia przed wyzibieniem:
1 etap- przyjcie postawy zmniejszajcej powierzchni utraty ciepa, zwenie naczy krwiononych
2 etap- wzmoenie przemiany materii, skurcze i drenie mini,.
Zwikszenie szybkoci ruchu powietrza (wiatr) powoduje wzrost utraty ciepa przez konwekcj oraz
parowanie. Im nisza temperatura, tym bardziej wiatr wpywa na odczuwaln temperatur (tym chodniej j
odczuwamy).
W wodzie tracimy ciepo gwnie przez przewodnictwo i konwekcj. Promieniowanie cieplne nie opuszcza
tkanek, bo jest odbijane na granicy faz- naskrek/woda.
Termoregulacja
To zesp czynnikw fizycznych i fizjologicznych pozwalajcych na utrzymanie staej temperatury ciaazabezpiecza przed przegrzaniem i wyzibieniem.

Subiektywne odczucia zwizane z termoregulacj to wraenia ciepa i zimna.

Odczuwanie zimna towarzyszy zwikszonemu odpywowi ciepa z naszego ciaa (szybko przekazujemy
energi)
Jdro termiczne i powoka termiczna:
powoka zawiera 20-50% masy ciaa, temp . 25-35C
jdro zawiera 50-80% maci ciaa, temp. ok. 37C
WYKAD 7
1m3 powietrza 1,25kg na poziomie morza
CINIENIE NORMOBARYCZNE
1atm = 760 mmHg = 101,3 kPa
WPYW OBNIONEGO CINIENIA
0 gsto powietrza na poziomie morza
p0- cinienie powietrza na poziomie morza
g przyspieszenie ziemskie
EFEKTY MECHANICZNE
1. efekty wynikajce z prawa Boylea i Mariottea
pV = const
niewielkie spadki cinienia s przyczyn nieprzyjemnych odczu ze strony:
przewodu pokarmowego
ucha rodkowego
ubytkw zbowych
nagy, duy spadek cinienia moe uszkodzi tkank pucn
2. efekty wynikajce z prawa Henryego
c = p
w danej objtoci cieczy, przy staej temperaturze liczba moli gazu rozpuszczonego jest proporcjonalna do
jego cinienia parcjalnego nad ciecz
niedotlenienie spada ilo tlenu zwizanego z hemoglobin i dostarczonego tkankom
zaburzenia krenia cz rozpuszczonego gazu wydziela si z roztworu w formie pcherzykw czopujc
mae naczynia krwionone
3. efekty wynikajce ze zmiany temperatury wrzenia
EFEKTY CHEMICZNE
zmiana cinienia -> zmiana powinowactwa tlenu do hemoglobiny-> zmiana zawartoci tlenu we krwi
NIEDOTLENIENIE
Rodzaj i rozlego objaww zaley od:
wysokoci
szybkoci osigania wysokoci
czasu pobytu na wysokoci
aktywnoci fizycznej
aklimatyzacji
Reakcje organizmu:
zwikszenie wentylacji pucnej
przyspieszenie akcji serca
wzrost liczby erytrocytw i hemoglobiny
Bardzo silne niedotlenienie moe prowadzi do mierci, u osb niezaadaptowanych wystpuje powyej 7000
m
CZAS TRWANIA REAKCJI ADAPTACYJNYCH
Wskaniki
Czas powstania zauwaalnych
zmian
Podwyszona wentylacja
natychmiast
Zwikszona czsto skurczw
serca

Natychmiast

Czas powstania maksymalnych

zmian
Tygodnie
Tygodnie

Podwyszone stenie
hemoglobiny
Podwyszona gsto kapilarw

Dni-tygodnie

Tygodnie

Tygodnie

miesice

Podwyszona aktywno
enzymw tlenowych w miniu
Podwyszona gsto
mitochondriw w miniu
szkieletowym
Podwyszona erytropoeza

Tygodnie

Miesice

tygodnie
miesice
Dni

Tygodnie

WPYW PODWYSZONEGO CINIENIA

Efekty chemiczne:
- zakcenie rwnowagi midzy rodowiskiem gazowym i tkankami ustroju
zatrucie tlenem
poraenie drg oddechowych i tkanki pucnej
uszkodzenie orodkowego ukadu nerwowego
konwulsje
krwotok do ucha wewntrznego
uszkodzenia oka
pogorszenie ostroci widzenia
upoledzenie zdolnoci rozpoznawania barw
zatrucie azotem
wzrost cinienia powoduje zwikszenie nasycenia azotem tkanki nerwowej prowadzc do powstania:
halucynacji wzrokowych i suchowych
euforii
zaniku poczucia czasu
obnienia zdolnoci umysowych i fizycznych
zatrucie CO2
ble gowy
trudnoci oddechowe
oglne zmczenie
zawroty gowy
nudnoci
zaburzenia psychiczne
DEKOMPRESJA
- zbyt szybki powrt na powierzchni powoduje, wynikajce z dekompresji, uwalnianie gazw z pynw
ustrojowych
- wystpuj zaburzenia zwane chorob dekompresyjn lub kesonow
posta ostra choroby kesonowej
o ble staww
o niewydolno oddechowa i kreniowa
o zaburzenia czucia
o utrata przytomnoci
posta przewleka
o dysbaryczna martwica koci spowodowana zablokowaniem odywiajcych koci naczy
LECZNICZE ZASTOSOWANIE HIPERBARII:
w celu zmniejszenia i usuwania pooperacyjnych zatorw powietrznych
przy leczeniu zgorzeli gazowej
przy leczeniu zatrucia CO2
przy leczeniu uszkodzenia tkanek przez radioterapi
WPYW PRZYSPIESZE
CZYNNIKI WPYWAJCE NA SKUTKI PRZYSPIESZE:
warto przyspieszenia
czas trwania
kierunek i zwrot

szybko zmian przyspieszenia

kondycja i wczeniejszy trening organizmu
W medycynie i fizjologii przyjto okrelanie warto przyspieszenia w odniesieniu do przyspieszenia
ziemskiego g: a= ng g=9,81 m/s2
KIERUNKI I ZWROTY PRZYSPIESZE:
+ Gz od gowy do stp
- Gz od stp do gowy
+ Gx od mostka do plecw
- Gx od plecw do mostka
+ Gy od prawej do lewej
- Gy od lewej do prawej
PRZYSPIESZENIA PODUNE
+Gz
- pozorne zwikszenie masy ciaa
- ju przy 2,5 kg wystpuj trudnoci w poruszaniu koczynami
- przesunicie narzdw wewntrznych w d
- najwiksze zmiany wystpuj w ukadzie krenia
- utrata widzenia obwodowego -> 3,5 4 g
- utrata widzenia centralnego -> 4,5 5,5 g
- Gz

- bardziej szkodliwe ni +
- przy 2-3g pojawia si bl gowy i zaburzenia oddychania
- znaczne zmiany rytmu serca i w ukadzie nerwowym
- przy przyspieszeniach udarowych powstaj wylewy krwi do tkanki mzgowej

STAN NIEWAKOCI
Powoduje:

zaburzenia orientacji przestrzennej

wzrasta rnica midzy cinieniem skurczowym i rozkurczowym
maleje adaptacja ukadu krenia do wysiku
nastpuje odwapnienie koci
WYKAD 8
dwiki syszalne 20Hz 20kHz
>20 kHz ultradwiki
ULTRADWIKI W PRZYRODZIE:
niektre zwierzta psy
aktywna echolokacja nietoperze, ssaki morskie
WYTWARZANIE ULTRADWIKW:
metoda mechaniczna piszczaki Galtona
metoda piezoelektryczna
nazywamy zjawisko powstawania indukcji elektrycznej w ciele staym pod wpywem napre. Zjawisko to
powstaje tylko w pewnych ciaach staych, majcych uporzdkowan budow atomw i wykazujcych
waciw budow tej symetrii
Odwrotnym zjawiskiem piezoelektrycznym nazywamy zjawisko powstawania odksztace krysztau pod
wpywem pola elektrycznego.
metoda magnetostrykcyjna
ZASTOSOWANIA ULTRADWIKW:
nawigacja
badania oceanograficzne
rybowstwo
armia
badania defektoskopowe
o powyej 0,5 MHz (dugo fali powinna by mniejsza od wykrywanych niejednorodnoci)
o badanie nieniszczce
o np. badania szyn kolejowych z V do 70 km/h
oczyszczanie powierzchni

mieszanie
emulgowanie
odgazowywanie
krystalizacja

WYKORZYSTANIE ULTRADWIKW
dziaanie bierne
- promieniowanie o maej dugoci fali i niewielkim nateniu, ktre nie wpywa na waciwoci orodka
wykorzystanie diagnostyczne
badania struktur ruchomych np. pomiar szybkoci przepywu krwi, rejestracja skurczw serca
ultrasonografia
EFEKT DOPPLERA
Zjawisko to wystpuje, gdy rdo fali i odbiornik przemieszczaj si wzgldem siebie. Polega na zmianie
czstotliwoci odbieranej w stosunku do nadawanej.
pomiar szybkoci przepywu krwi
ULTRASONOGRAFIA
- podstaw dziaania ultrasonografw jest zjawisko echa powstajce przy czciowym odbijaniu si
ultradwikw od powierzchni granicznych pomidzy kolejnymi tkankami
- w obrazowaniu ultrasonograficznym wykorzystuje si wizk odbit od granicy dwch orodkowy czyli tzw.
echo
- wielkociami bezporednio mierzonymi s czas powrotu i natenie echa
Ip- natenie wizki padajcej
I0 natenie wizki odbitej
Amplitudy echa przedstawia si jako rne stopnie szaroci plamki na ekranie monitora. Pooenie plamki
okrelane jest przez czas powrotu echa.
Rozdzielczo obrazu USG:
najmniejsze dostrzegalne obrazy maj wielko rzdu dugoci fali
ultrasonografy diagnostyczne pracuj na czstotliwociach 1-15 MHz co pozwala otrzyma rozdzielczo ok.
0,1 mm
ODDZIAYWANIE ULTRADWIKW Z TKANKAMI
fala ultradwikowa rozchodzca si w tkankach ulega odbiciu, zaamaniu, rozproszeniu i absorpcji.
Ilociowy udzia tych zjawisk zaley od
rodzaju tkanki
czstotliwoci ultradwikw
wzajemnego stosunku dugoci fal do rozmiarw obiektu
powierzchni i oporu akustycznego orodka
skutki dziaania ultradwikw zale od mocy rda
DZIAANIE ULTRADWIKW NA ORGANIZM:
Mechanizm biologicznego dziaania stanowi wypadkowa dziaania cieplnego, mechanicznego i
fizykochemicznego:
Wywoane w ustroju zmiany dzielimy na:
miejscowe (pierwotne) bezporednie zmiany fizyczne
oglne (wtrne) reakcja organw i tkanek na oddziaywanie pierwotne
ZMIANY PIERWOTNE:
- wystpuj w momencie nadwikawiania, zwizane s bezporednio z dziaaniem energii ultradwikw
mechaniczne
cieplne
fizykochemiczne
zapocztkowanie transportu konwekcyjnego
Dziaanie termiczne:
- pochanianie ultradwikw powoduje wzrost temperatury pochaniajcego orodka
- w materiaach o duym wspczynniku absorpcji (np. koci) efekt termiczny jest znacznie silniejszy ni w
takich, ktre maj niski wspczynnik absorpcji (np. minie)

- czynniki wpywajce na dziaanie termiczne ultradwikw:

natenie
czstotliwo
rodzaj impulsw
kierunek rozchodzenia si fal w materiale anizotropowym
konwekcja cieplna
Dziaanie mechaniczne:
- powstawanie si i momentw skrcajcych
- kawitacja
jest to zjawisko powstawania, dynamicznego rozwoju i zaniku pcherzy parowo-gazowych w
cieczach, wywoane lokalnymi zmianami cinienia przy staej temperaturze.
w tkankach kawitacja wystpuje przy cinieniach powyej 10 Mpa
*Mikromasa
- ultradwiki przechodzc przez orodek sprysty wywouj w nim zmiany cinienia zgodne z
czstotliwoci drga
- zmiany te powoduje mikromasa tkanek
Dziaanie fizykochemiczne:
przyspieszenie rozpadu biaek
przemiana elu w zol
zwikszenie przewodnoci elektrycznej
rozpad czsteczek
zwikszona dyfuzja przez bony pprzepuszczalne
przyspieszenie niektrych reakcji chemicznych
zmiana pH w kierunku zasadowym
ZMIANY OGLNE (wtrne)
W dziaaniu leczniczym ultradwikw wykorzystujemy:
zmiany przewodnictwa nerwowego
przyspieszenie regeneracji
wpyw na enzymy ustrojowe
rozszerzenie naczy krwiononych
przyspieszenie wchaniania tkankowego
dziaanie przeciwblowe
BIOLOGICZNE EFEKTY DZIAANIA ULTRADWIKW:
1. Na komrki:
mae i rednie natenia powoduj krenie cytoplazmy, zwikszenie przepuszczalnoci bony
komrkowej, tworzenie wakuoli
due natenia prowadz do deformacji jder, przerwania bony komrkowej, fragmentacji komrek
2.Na transport przez bony:
zmiana gruboci warstwy dyfuzyjnej oraz zwikszenie gradientu stenia granicy orodkw
wpywaj na zachowanie si komrki
zwiksza si synteza biaek
zmienia si aktywno lokomocyjna niektrych komrek
3. Na skr
przy maych nateniach do 0,5 W/cm2 nie stwierdzono adnego negatywnego wpywu na
naskrek
wiksze natenie moe powodowa nieznaczny stan zapalny z odczynem wydzielniczym, dochodzi do
zmian pH w skrze
ZASTOSOWANIE MEDYCZNE:
diagnostyka ultradwiki o wysokiej czstotliwoci (3-10 MHz)
stomatologia ultradwiki o niskiej czstotliwoci
terapia nowotworw zogniskowanie wizki o duym nateniu
chirurgia
usuwanie tkanki tuszczowej
transdermalne podawanie lekw sonoforeza
WSKAZANIA:

 zespoy blowe w chorobie zwyrodnieniowej krgosupa

neuralgie
ble po amputacyjne
szczkocisk
blizny
PRZECIWWSKAZANIA:
nowotwory
cia
czynna grulica
ostre procesu zapalne
implanty
niezakoczony wzrost koci