Professional Documents
Culture Documents
Cu 1: Vn ha hc l g? i tng nghin cu ca Vn ha
hc?
- Nu khi nim vn ha hc
Vn ha hc l khoa hc nghin cu i sng vn ha x
hi t gc nhn ng i v lch i, trong h thng cu
trc chnh th v trong s tng quan vi cc lnh vc khc
ca i sng x hi (khc vi trit hc vn ha, x hi hc vn
ha v cc khoa hc khc).
- i tng ca Vn ha hc
Nghin cu vn ha c hai cp ngha: rng v
hp.
Ngha rng: Tng th cc gi tr, sng to ca con ngi
v x hi mi lnh vc ca cuc sng, c tch ly, bo tn
v pht trin trong sut chiu di lch s.
Ngha hp: Ch i sng tinh thn x hi.
Cu 2: Phn tch vai tr ca vn ha hc trong i sng x
hi.
Vai tr ca Vn ha hc c th hin qua cc chc nng
x hi ca Vn ha hc:
- Chc nng nhn thc ca vn ha hc
+ Cung cp tri thc v cc hin tng vn ha; v bn
cht, c trng, chc nng, quy lut pht trin ca vn ha;
v mi quan h gia vn ha vi con ngi v x hi, lch s.
2
Cu 1: Khi nim "vn ha" trong quan nim ca cc nh trit
hc, m hc.
- Quan nim ca cc nh trit hc, m hc phng ng
v phng Ty c i
+ Phng ng c i
Vn ha c quan nim l nhng ci tt p (gn lin
vi ni dung cc phm tr o c, vi ci p ca o c,
nhn cch con ngi).
Vn ha l kt qu ca s sng to ca con ngi, l s
khc phc trng thi nguyn th ca t nhin.
+ Phng Ty c i
Vn ha c quan nim l "s gieo trng tinh thn", l
s ny n tri thc, l s tin b...
- Quan nim ca cc nh trit hc, m hc thi trung
c v phong kin
Vn ha gn vi tm linh, tn ngng, nim tin tn gio.
Vn ha biu hin nt p ca lng tin ca con ngi hng v
cc lc lng siu nhin v l s th hin ca th gii siu nhin.
- Quan nim ca cc nh trit hc, m hc thi Phc hng
Vn ha l s biu hin cc gi tr nhn vn. Bn cht
vn ha gn lin vi cc gi tr nhn vn, nhn o.
- Quan nim ca cc nh trit hc, m hc th k XVII XVIII (thi
Cn i)
3
Cu 1: Hy nu v phn tch khi nim "vn ha". Phn
bit cc khi nim "vn ha" vi "vn minh", "vn
hin", "vn vt", "hc vn"...
- Nu khi nim vn ha
+ L s biu hin ca phng thc tn ti ngi.
+ L tng th cc h thng gi tr do con ngi sng
to ra trong tt c cc lnh vc ca cuc sng, c tch ly,
duy tr, bo tn v pht trin trong sut chiu di lch s.
+ L s quy nh v th hin bn sc ring ca mi
cng ng, dn tc.
- Phn tch khi nim vn ha
Cc kha cnh:
+ Khi nim lm r bn cht x hi v bn cht
nhn vn ca
vn ha.
+ Khi nim lm r nhng tnh cht, c trng
ca vn ha (tnh sng to, tnh h thng, tnh lch s, tnh
k tha, tnh bn sc...).
+ Khi nim lm r phng thc tn ti v pht trin
ca vn ha.
- Phn bit khi nim "vn ha" vi cc khi nim "vn
minh", "vn hin", "vn vt", "hc vn"
+ Phn bit "vn ha" v "vn minh"
Khc nhau tnh gi tr
Khc nhau tnh lch s
Khc nhau v phng thc tn ti
Khc nhau v tnh xu hng.
10
11
4
Cu 1: Phn tch khi nim vn ha.
- Nu khi nim vn ha
+ L s biu hin ca phng thc tn ti ngi.
+ L tng th cc h thng gi tr do con ngi sng
to ra trong tt c cc lnh vc ca cuc sng, c tch ly,
duy tr, bo tn v pht trin trong sut chiu di lch s.
+ L s quy nh v th hin bn sc ring ca mi
cng ng, dn tc.
- Phn tch khi nim vn ha
Cc kha cnh:
+ Khi nim lm r bn cht x hi v bn cht nhn
vn ca vn ha.
+ Khi nim lm r nhng tnh cht, c trng
ca vn ha (tnh sng to, tnh h thng, tnh lch s, tnh
k tha, tnh bn sc...).
+ Khi nim lm r phng thc tn ti v pht trin
ca vn ha.
Cu 2: Phn tch nhng chc nng c bn ca vn ha.
- Chc nng nhn thc ca vn ha
+ M mang tr tu, s hiu bit, nhn thc ca con
ngi v cc lnh vc tri thc.
+ Gip con ngi lnh hi c v th gii, v cc gi
tr m dn tc v nhn loi t c trong sut tin
trnh lch s.
- Chc nng gio dc ca vn ha
+ "S gieo trng tinh thn".
12
+ nh hng gi tr x hi.
+ Bi dng, pht trin nhn cch mt cch ton din.
- Chc nng m bo tnh k tc lch s ca vn ha
+ To nn dng chy lch s trong tnh k tha, pht
trin.
+ L nhn t m bo cho lch s din ra mt cch
lgc.
+ L chic cu ni gia cc th h, cc dn tc,
quc gia to nn tin trnh lch s vn ha v s tip xc,
giao lu gia cc nn vn ha.
- Chc nng thm m ca vn ha
+ p ng, tha mn nhu cu con ngi v ci p v
hot ng theo quy lut ca ci p (ci p trong i sng
v trong ngh thut).
+ a li s tha mn thm m, p ng nhu cu tinh
thn, to s hi ha, phong ph cho i sng tinh thn con
ngi.
- Chc nng thc tin ca vn ha
+ a ra nhng d bo cn thit v x hi gip nh
hng cho cc hot ng qun l cc qu trnh x hi.
+ L ng lc, mc tiu ca pht trin x hi.
Cu 3: Nu suy ngh ca mnh v phng hng bi dng,
pht trin nhn cch ca bn thn
- Bng gio dc vn ha (trau di mi lnh vc tri thc
vn ha).
13
14
5
Cu 1: Nu khi nim vn ha v cc thnh t c bn trong
cu trc ca vn ha
- Nu khi nim vn ha
+ L s biu hin ca phng thc tn ti ngi.
+ L tng th cc h thng gi tr do con ngi sng
to ra trong tt c cc lnh vc ca cuc sng, c tch ly,
duy tr, bo tn v pht trin trong sut chiu di lch s.
+ L s quy nh v th hin bn sc ring ca mi
cng ng, dn tc.
- Cc thnh t c bn trong cu trc ca vn ha:
+ Theo hnh thi gi tr v phng thc tn ti, gm:
Vn ha vt th
Vn ha phi vt th
Vn ha chnh tr
Vn ha t tng
Vn ha o c
Vn ha li sng, np sng
Vn ha tm linh, tn ngng
Vn ha sinh hot
Vn ha gia nh
15
Vn ha nng thn
Vn ha dn tc.
Vn ha truyn thng
Vn ha hin i.
16
17
6
Cu 1: Nu khi nim vn ha v lm r ngha ca cc
khi nim "vn ha truyn thng" v "vn ha hin
i".
- Nu khi nim vn ha
+ L s biu hin ca phng thc tn ti ngi.
+ L tng th cc h thng gi tr do con ngi sng
to ra trong tt c cc lnh vc ca cuc sng, c tch ly,
duy tr, bo tn v pht trin trong sut chiu di lch s.
+ L s quy nh v th hin bn sc ring ca mi
cng ng, dn tc.
- Cc khi nim
+ "Vn ha truyn thng": c hnh thnh t trong lch
s, c cht lc, bo tn, lu gi v pht trin qua qu trnh
lch s, c to thnh bi h thng cc gi tr c sng to ra
v tha nhn ph bin qua cc thi k lch s...
+ "Vn ha hin i": L s k tha, tip ni vn ha
truyn thng, l s phn nh i sng x hi hin i, c
khng nh bi cc gi tr ng i, theo quan im
nh gi ng i.
Cu 2: Phn tch bn cht nhn vn ca vn ha.
- Nu khi nim vn ha
- Vn ha l s th hin, pht huy, gii phng nhng
nng lc bn cht ngi (nng lc nhn thc v thc tin, nng
lc sng to "theo quy lut ca ci p")
- Vn ha bt ngun t thc tin cuc sng ca con ngi
v l s phn nh phng thc tn ti ca con ngi v x hi
18
19
20
7
Cu 1: Nu c s l lun ca mi quan h bin chng gia
kinh t vi vn ha
- Quan im duy vt lch s v mi quan h bin
chng gia tn ti x hi v thc x hi
+ Khi nim tn ti x hi v thc x hi
+ Tn ti x hi quyt nh thc x hi
+ Tnh c lp tng i v s tc ng tr li ca
thc x hi i vi tn ti x hi.
- Quan im duy vt lch s v mi quan h bin chng
gia c s h tng v kin trc thng tng
+ Khi nim c s h tng v kin trc thng tng
+ S tc ng tr li ca kin trc thng tng vi c
s h tng v tnh c lp tng i ca cc yu t trong
kin trc thng tng.
+ Vn ha vi ngha l nn tng tinh thn x hi,
thuc kin trc thng tng, tc ng tr li c s kinh t.
Cu 2: Hy lun gii v quy lut tc ng ca iu kin
kinh t - x hi ti s pht trin ca vn ha.
- S quyt nh ca kinh t i vi vn ha
+ C s kinh t - x hi to tin khch quan cho
s pht trin vn ha, ng thi quy nh ni dung, bn
cht ca mt nn vn ha.
+ C s kinh t - x hi quy nh tnh cht, din mo
ca mt nn vn ha.
+ C s kinh t - x hi quy nh mc tiu, xu hng pht
trin ca vn ha.
21
22
- Tc ng tch cc:
+ Kch thch s nng ng, sng to ca con ngi,
to c s hin thc cho vic xc lp quan h dn ch, bnh
ng, hp tc, cnh tranh lnh mnh trong hot ng v
quan h ca c nhn v ca cc t chc x hi
+ Thay i mnh nhu cu, lm cho nhu cu ngy
cng tng, phong ph, a dng hn, to ng lc trc tip
thc y x hi pht trin.
+ Thay i cch ngh, np sng, ph b dn nhng
hn ch trong sc ca nhng tm l, t tng c
+ Thay i quan nim gi tr, nh hng, mc tiu
cuc sng hng ti mt x hi tin b, vn minh, hin i...
- Tc ng tiu cc:
Lm ny sinh nhng hin tng phc tp (trong t tng,
o c, li sng ca mt b phn dn c) gn vi mt tri
ca kinh t th trng (yu cu nu mt cch khi qut v
nhng hin tng phc tp v c v d c th.
23
8
Cu 1: Lm r thc cht ca khi nim "vn ha", "truyn
thng vn ha".
- Nu khi nim vn ha
+ L s biu hin ca phng thc tn ti ngi.
+ L tng th cc h thng gi tr do con ngi sng
to ra trong tt c cc lnh vc ca cuc sng, c tch ly,
duy tr, bo tn v pht trin trong sut chiu di lch s.
+ L s quy nh v th hin bn sc ring ca mi
cng ng, dn tc.
- Phn tch khi nim vn ha
Cc kha cnh:
+ Khi nim lm r bn cht x hi v nhn vn
ca vn ha.
+ Khi nim lm r nhng tnh cht, c trng
ca vn ha (tnh sng to, tnh h thng, tnh lch s, tnh
k tha, tnh bn sc...).
+ Khi nim lm r phng thc tn ti v pht trin
ca vn ha.
- Khi nim "truyn thng vn ha"
+ Khi nim "truyn thng": S chuyn giao, trao
chuyn, tip ni qua nhiu th h.
+ Khi nim "truyn thng vn ha": H thng cc gi
tr vn ha c tch ly, bi p v pht trin qua nhiu th
h, c bo tn, lu gi, truyn t i ny qua i khc.
Cu 2: Lm r quy lut k tha trong pht trin vn ha.
24
25
26
9
Cu 1: Hy nu v phn tch khi nim "tip xc v giao lu
vn ha".
- Khi nim
Tip xc v giao lu vn ha l qu trnh gp g, nhn
thc v hiu bit ln nhau, tc ng nh hng qua li ln
nhau, chi phi ln nhau v thm nhp vo nhau trong qu
trnh tn ti v pht trin ca cc nn vn ha.
- Phn tch khi nim
+ Tip xc vn ha: S gp g ca cc nn vn ha,
bao gm:
Gp g ch ng (ch th vn ha (quc gia,
dn tc), ch ng gii thiu cc thnh tu, gi tr, nhng
c sc ca nn vn ha quc gia, dn tc mnh ra bn
ngoi, ng thi tch cc tm hiu, nhn thc, tip nhn
cc gi tr vn ha t bn ngoi).
27
28
+ Cc thnh tu v gi tr vn ha trong nn vn ha
Vit Nam hin i.
- Nhn t ngoi sinh:
+ Tinh hoa vn ha nhn loi (tip thu mt cch tch
cc, t gic)
+ Nhng dng vn ha ngoi lai (xm nhp tiu cc,
t pht)
- Biu hin ca s tc ng gia nhn t ni sinh v
nhn t ngoi sinh trong i sng vn ha ca nc ta hin
nay
+ Tc ng tch cc.
+ Tc ng tiu cc.
Cu 4: Nu suy ngh ca bn thn v hng khc phc
nhng tc ng xu ca nhng yu t vn ha ngoi
lai.
- Suy ngh v thc trng
- xut gii php khc phc.
29
10
Cu 1: Thc cht ca qu trnh tip xc v giao lu vn ha.
- Khi nim tip xc v giao lu vn ha
- Thc cht ca tip xc v giao lu vn ha
+ Khi nim "nhn t ni sinh" v "nhn t ngoi
sinh" trong vn ha
+ S tc ng bin chng gia nhn t ni sinh v
nhn t ngoi sinh
Cc yu t ni sinh gi vai tr ch o, quyt
nh i vi vic nh hng mc , phm vi v ni dung
nh hng ca cc yu t ngoi sinh.
30
31
32
11
Cu 1: Nu quan im v pht trin x hi c th gii chp
nhn ph bin nht hin nay.
- Pht trin phi din ra ton din trn tt c cc lnh
vc ca i sng x hi nh mt chnh th cn i, hi ha.
- Pht trin khng phi ch to ra s tng trng kinh t
m trn ht l v tin b x hi v hnh phc ca con ngi.
- Pht trin phi bng ng lc vn ha v nhm mc
tiu vn ha, l s pht trin theo hng bn vng nhn vn,
to ra nhng iu kin tt nht cho s pht trin v hon
thin con ngi v bo v mi trng sinh thi, khng phi ch
cho th h hm nay m cho c mai sau.
Cu 2: Phn tch vai tr ca vn ha i vi s pht trin
kinh t - x hi.
- Khi nim vn ha
- Vn ha l ng lc ca s pht trin kinh t - x hi
+ Vn ha l ngun lc ni sinh ca pht trin kinh t
- x hi. Ngun lc ni sinh c to thnh t sc mnh
tng hp ca nhiu yu t vn ha: tri thc khoa hc, tin b
k thut, cng ngh qun l, trnh , kinh nghim vn
hnh nn sn xut x hi, cc gi tr o c, tinh thn
truyn thng v hin i... Tt c c hi t li trong con ngi vi t cch l ch th ca cc hot ng kinh t - x hi.
+ Ni vn ha l ni ti con ngi. Ni vai tr ca vn
ha l ni ti vai tr ca ngun lc con ngi trong pht trin kinh
t - x hi. Biu hin c th :
33
34
35
12
Cu 1: Bn sc vn ha dn tc l g? Nhng nhn t c
bn no tham gia vo vic hnh thnh bn sc vn
ha dn tc.
Lm r khi nim "bn sc vn ha" v "bn sc vn
ha dn tc":
- Khi nim "bn sc vn ha": L sc thi gc, c
trng ring khng th trn ln t trong ci ngun ca mt nn
vn ha, c to nn bi nhng yu t, c im quy nh
tnh cht, din mo ring, c o ca mi nn vn ha.
- Khi nim "bn sc vn ha dn tc": L c im,
din mo, sc thi ring ca nn vn ha dn tc, c to
thnh bi tng ha, nhng yu t bn trong nn vn ha
gn lin vi lch s ca dn tc, lm cho nn vn ha ca
dn tc ny khc vi nn vn ha ca dn tc khc.
Cu 2: Nhng nhn t c bn no tham gia vo vic hnh
thnh bn sc vn ha dn tc.
- Phng thc sinh hot vt cht (c im ca hot
ng lao ng sn xut, cch thc t chc hot ng sn
xut, c im ca mi quan h gia con ngi vi con ngi
trong qu trnh sn xut, c s kinh t - x hi...).
- c im ca iu kin t nhin, hon cnh a l
v mi quan h gia con ngi vi thin nhin.
- c im ca mi trng x hi.
- c im ca t duy
- Cc gi tr c bn, ct li trong i sng tinh thn
ca dn tc, mang tnh n nh, bn vng c duy tr,
bo tn trong lch s.
- S tip thu c chn lc trong giao lu vn ha.
36
37
13
Cu 1: Nu khi nim "bn sc vn ha" v "bn sc vn ha
Vit Nam".
- Khi nim "bn sc vn ha": L sc thi gc, c
trng ring khng th trn ln t trong ci ngun ca mt nn
vn ha, c to nn bi nhng yu t, c im quy nh
tnh cht, din mo ring, c o ca mi nn
vn ha.
- Khi nim "bn sc vn ha Vit Nam": L c
im, din mo, sc thi ring ca nn vn ha Vit Nam,
phn nh cch thc sinh sng, tm hn v o l ca ngi
Vit Nam c hnh thnh trong qu trnh lch s, phn bit
vi cc nn vn ha ca cc nc khc trong khu vc v trn th
gii.
Cu 2: Lm r cc yu t th hin bn sc dn tc trong
vn ha Vit Nam.
- Mt nn vn ha th hin m nt tinh thn c lp
t cng v truyn thng yu nc, bt khut chng ngoi xm.
- Mt nn vn ha th hin truyn thng nhn i v
tinh thn nhn o ch ngha xuyn sut qu trnh hnh
thnh v pht trin.
- Mt nn vn ha lun ly s khoan dung v ha ng
lm c s xem xt nhng hin tng t nhin, x hi, con
ngi v ra cc gii php sng to vn ha.
- Mt nn vn ha giu tnh nhn dn, tnh cng
ng.
38
39
14
Cu 1: Hy trnh by nhng nt tng ng v khc bit
gia hai nn vn ha phng ng v phng Ty.
- S tng ng:
+ Tng ng v bn cht x hi.
+ Tng ng v gi tr nhn bn ca cc nn vn
ha.
+ Tng ng v ni dung lch s, thi i c phn
nh trong vn ha.
- S khc bit gia hai nn vn ha phng ng v
phng Ty:
+ Khc bit v con ngi v quan nim v con ngi.
+ Khc bit v mi quan h gia con ngi vi t
nhin.
+ Khc bit v mi quan h gia c nhn v x hi.
+ Khc bit v t duy.
+ Khc bit v li sng v trit l sng.
+ Khc bit cch thc t chc i sng x hi v
pht trin x hi.
+ Khc bit v c trng tm l, thc.
Cu 2: Phn tch nguyn nhn ca s tng ng v l do
ca s i lp gia hai nn vn ha phng ng v
phng Ty.
- Nguyn nhn ca s tng ng
+ Bn cht chung ca vn ha.
40
41
42
15
Cu 1: Nu khi nim "hi nhp", "hi nhp vn ha" v
nhng ni dung ch yu ca hi nhp vn ha.
- "Hi nhp": L s gp g, tip xc, cng ha vo dng
chy chung, cng hng ti nhng mc tiu chung.
- "Hi nhp vn ha": L qu trnh tip xc, trao i,
hc tp ln nhau, b sung cho nhau gia cc nn vn ha,
qua cc nn vn ha ngy cng xch li gn nhau, ngy
cng c nhiu im gp g chung v cng hng ti nhng gi
tr nhn bn chung ca ton nhn loi.
- Ni dung ch yu ca hi nhp vn ha
+ M ca tip nhn nhng gi tr, thnh tu vn
ha t bn ngoi, c bit l nhng thnh tu mi nht, tin
tin nht ca thi i m con ngi t c trn phm vi
th gii.
+ B sung nhng ci tri nn vn ha khc vo bn
trong nn vn ha dn tc, khc phc nhng nhc
im ca chnh mnh, ng thi pht huy nhng im u
t, m rng nh hng ca mnh ra bn ngoi, qua b
sung cho nhau, thc y ln nhau trong qu trnh tn ti v
pht trin cng hng ti nhng gi tr chung ca nhn loi v
thi i.
+ Hi nhp vn ha din ra ton din tt c cc
lnh vc ca vn ha vt cht v vn ha tinh thn.
Cu 2: Phn tch nhng c hi v thch thc ca vn
hi nhp vn ha trong thi i ngy nay.
- Nhng c hi ca vn hi nhp vn ha
+ Xu th pht trin chung ca dn tc v thi i.
43
44
45