You are on page 1of 20

Empresa Chikí

ta un publikashon di

Un fórmula realmente bon Kámara di Komèrsio i

ta keda hasi su trabou Industria di Kòrsou

Hasi negoshi básikamente ta un asuntu di trese un bon balanse entre demanda i oferta riba merkado. Su meta ta pa informá i
Un produkto òf servisio ku tin pedido p’e, ta duna un komersiante den e ramo spesífiko ei e oportunidat eduká empresario chikí
pa lanta un empresa chikitu for di suela, manehá esaki pa e gatia te bai para firme riba su mes pia, i pa e por sigui kontribuí
asina perkurá pa esei bira su fuente di entrada ku kua e por keda trese pan riba mes p’e i su famia i di
su empleadonan. Si e merkado kambia – i esei ta sosodé konstantemente, pasobra e ta sumamente na desaroyo
dinámiko – esei por tin implikashonnan tambe pa e wega di demanda i oferta di sierto produkto òf ser- ekonómiko di Kòrsou.
visio. Kestion ta ku e empresario mester tuma akshon na tempu pa sea adaptá loke e ta ofresé òf den
e kaso mas ekstremo: sera koroto. E empresario nunka no mester laga kos bai numa sin prekupá su
kabes ku nada, e no por spera pa kos drecha di mes i di moda ku pokopoko e ta krea un bulto na debe,
pasobra esei ta pone e, su negoshi i konsekuentemente tambe su famia den un labatiba ku bo no ta Redakshon:
deseá niun hende pasa aden. Un tim di Kámara di Komèrsio

E edishon aki di Empresa Chikí ta para ketu na algun empresa lokal ku normalmente no ta bini tantu huntu ku diferente kolaborador
dilanti den publisidat, pero ku tòg por wak bèk riba un trayektorio meritorio i impreshonante. Nan ta dife-
rensiá masha hopi di otro, pero loke nan tin komun ta e sentido di sirbi kliente ku produkto òf servisio Aviso:
na preis rasonabel di tal forma ku nan ta wanta nan klientela. Loke tambe nan tin komun ta ku nan tur
a kuminsá chikí. Tin di nan a krese bira grandi. Otronan a keda chikí, pero ketu bai fuerte pará riba nan Spotlite Productions
pia. Farley Lourens
Telefon: 461-0907
No semper e fórmula original ta válido kompletamente ainda. Alo ménos, na kaminda i den transkurso di
añanan nan por a hasi sierto kambio i/òf modifikashon unabes ku nan a sinti ku e merkado tabata rekerí Telefon: 510-8284/560-8284
esei. Ta remarkabel por ehèmpel ku un empresa manera Manrique Capriles, ku a kaba di selebrá su di E-mail:
85 aniversario no tin tantu aña ainda ku nan a kuminsá ekspandé, inkluso aña pasá pa Sürnam. Pero info@spotlite-productions.com
echo ta tambe ku e fórmula ku e fundador Manrique Capriles a apliká na 1922, ketu bai ta na vigor i ta
sigui ta e fundeshi firme di e negoshi aki. Ke men, nan a adaptá na desaroyonan den merkado, pero
nan no a distansiá for di e pensamentu original di kiko ke men hiba un negoshi sano. Ta kon otro por a Kompaginashon i imprenta:
logra alkansá e di-85 aniversario? Drukkerij Amigoe

E prinsipio aki ta konta hasta pa un negoshi realmente chikí, manera di e barberia di Anibal Daal ku no
a ambishoná niun ora so pa krese bira grandi. Otro ehèmpel palpabel di balor di keda fiel na e puntonan Kordinashon:
di salida for di su lantamentu tantu aña pasá, ta Netto Bar den Kaya Grandi di Otrobanda, kaminda Intermediate N.V.
resientemente minister presidente Hulandes Jan Peter Balkenende i su komitiva tambe a drenta pa
tuma un salú. Di mes manera e ponensia aki ta válido pa restorant Il Barile, Casa Janina, Tik Tak den Telefon: 737-1070
Punda, Boutique Liska i Panadera Isa. P’esei tambe ta interesante pa den e edishon aki tuma nota mas
spesífiko di e empresarionan envolví nan mes eksperensianan – i di nan predesesornan – ku a kondusí Tur derecho reservá ©
kada un di nan alkansá un aniversario meritorio di nan negoshi.

Tur hende por bisa kiko nan ke enkuanto asuntu di hasi negoshi, pero tanten e empresario sa kon apliká
e fórmula adekuá, e ta perkurá pa kontinuidat di su empresa, di pan riba mesa pa e mes, su famia i pa
famia di su empleadonan. Esei e empresario no ta logra éksito papiando hopi òf duru, pero importante
si ta pa e kuminsá na tene su wowo i oreanan hanchu habrí, pa e sa kiko ta pasando rondó di dje i pa
e akomodá su negoshi na loke e desaroyonan di merkado ta pidi. Ke men, no ku palabra, pero ku echo
i trabou duru e ta garantisá un bida largu pa su empresa.

2
Netto Bar mas ku 50 añ’ operando
den Kaya Grandi di Otrobanda
U
n negoshi hopi konosí den nos komunidat i ku un historia
ekstenso sin lugá pa duda, ta Netto Bar den Kaya Grandi (nèt
enfrente di marshe di Otrobanda). Komo ku e persona ku a
inisiá e bar aki, esta señor Netto Koster, a fayesé djis algun aña pasá, a
kòmbersá ku e persona ku tabata difuntu Netto su man drechi pa masha
hopi aña, señor Jesus Maria Zimmerman, konosí komo Chu (ku tin 36
aña trahando na e bar), i ku un di Netto su yunan, señora Hetty Koster.
Nan a konta algu di historia di e bar i e popular empresario en kestion.

dy òf Ròm Blanku promé aña e bar na Kolebra Bèrdè tabatin basta trafikashon di
ku nan bai trabou. Tabata tabata bon bishitá den hende komo ku ei taba-
prinsipalmente hendenan oranan di atardi bai kue ta un punto stratégiko pa
di fishi i hendenan ku taba- anochi, komo aya tabatin hendenan ku mester a hasi
ta deskargá barku den haf, kontratistanan ku tabata konekshon ku bus, konvoi
pero tambe hendenan ku paga nan empleadonan ku i otro medio di transporte
Chu Zimmerman tabatin enkargonan di tra- ta kobra pa dia òf siman públiko. Despues Netto Hetty Koster
bou den rango mas haltu den e bar. Tambe tabatin Koster a opta pa bende e
di sosiedat.” bendementu di number (ku bar ku doñonan di refineria
“E bar a ser fundá na 18 di e tempu ei tabata ilegal) ku a basha e edifisio abou página 4 >>>>
desèmber 1954 pa señor Bebida den kaha parti pafó di e bar. Pues, pa modernisá e pòmp di
Netto Koster despues ku Segun Chu Zimmerman
el a traha 22 aña den un a konta, e tempu ei no
otro bar den Kaya Gran- tabata bende bibida stèrki
di di Otrobanda. E tempu na bòter sino únikamente
ei, manera Chu i Hetty a pa beter. “E úniko forma ku
konta, muchanan di kunuku klientenan por a kumpra na
(manera tabata yama ántes bòter tabata pa okashon-
esnan ku no ta biba den nan ku tabatin di risibí
stat), tabata bini skol na bishita di morto na kas,
Punda i ta keda tra’i mèrdia esta pa labamentu di man.
despues di skol hasiendo E ora ei nan tabata bende
un òf otro trabou den un na bòter, pero den kaha,
negoshi òf komo ayudante i mester a bai kas kuné.
den un wenkel di fishi. Pues, no por a sinta bebe
Netto tabata traha komo fo’i bòter den bar. E tempu
mucha despues di skol den ei no tabatin liquor store, ni
un bar ku tabatin nèt pabou supermerkado òf otro tipo
di kaminda ta aktualmente negoshi manera aworakí
viadukto di Otrobanda. E kaminda bo por a kumpra
tabatin dos ruman mas ku bibida stèrki.”
tambe tabata traha den
ramo di negoshi di bar; Alabes Chu tabata konta
Carlos Isbelio (Shon Be) ku Netto mes tabata traha
ku tabata traha na Winter- ròm blanku ku tabata e
garden i José Maria (Djo) bibida mas popular e tempu
ku tabata traha na un bar ei. “Nos tabata emboteyá
na Habaai. Despues ku el e ròm den bòter bashí di
a traha 22 aña pa otro- Heineken ku nos tabata
nan Netto Koster a tuma e limpia i kita e etikèt original.
desishon di lanta su mes Nos tabata kumpra kòrki
‘shap’, manera den boka di serka famia Leon pa tapa
pueblo tabata yama bar. E e bòter i mara nan dos-dos
nòmber di e negoshi a bira pa bende. Nos tabatin nos
Netto Bar. propio etikèt ku nos tabata
stèmpel i pega ku guma.”
Rango haltu
Chu Zimmerman ku tambe Pòmp di gasolin
ya komo hóben a bai traha Na aña 1980 ya Netto
pa Netto, a konta ku el a Koster a apuntá Chu Zim-
konosé su hefe komo un merman komo hóben di
persona hopi disipliná. “Tur 22 aña komo manager di
dia e tabata bin habri su su negoshinan komo ku e
bar for di mitar di 8 mainta mester a bai Venezuela pa
i ta keda traha te den oran- un operashon. Entretantu
an lat di anochi. E tempu Netto Koster tabata operá
ei klientenan tabata pasa dos bar: esun den Kaya
mainta pa bebe Guiness Grandi i un na Kolebra
Stout, pero tambe Bran- Bèrdè (Kas Chikí). Pa hopi

3
Netto Bar mas ku 50 añ’ operando
den Kaya Grandi di Otrobanda
<<<< página 3 ma di kaha mas moderno
pa por hasi un atministra-
shon i kòntròl mas efisi-
gasolin na Kas Chikitu. ente, pero aparte di esei mi
no ta kere muchu kos mas.
Su kuater yunan Aktualmente nos ta tra-
Netto Koster mes tabatin 4 hando tambe riba un web-
yu: 3 yu muhé i 1 yu hòm- site komo ku turistanan ta
ber. E yu hòmber Gerald i enkantá ku e sitio pa su
un di e yu muhénan, Hetty, originalidat.”
a keda dediká nan tempu
i energia na operashon Netto Koster tabata un
diario di Netto Bar, huntu gran fanátiko di futbòl i el a
naturalmente ku Chu, ku bishitá huntu ku su amigu-
konosé tur kos di e bar. nan yegá hopi kampeonato
Hetty Koster a konta ku el mundial di kua tin rekuer-
a lanta mira kuantu tempu donan pegá den dak di e
i dedikashon nan tata a bar. Tambe tin hopi pintura
hinka den e negoshi i a di sitionan históriko pegá
opta pa tuma retiro for di su na muraya, no solamente
empleo fiho pa dediká mas di Kòrsou, pero tambe di
tantu tempu na e negoshi. otro islanan. “Tur ora nos
“Mi tabata yuda mi tata ta haña klientenan ku ta
basta aña kaba ku atminis- trese rekuerdonan di eki-
trashon i a tuma e desishon ponan internashonal di fut-
pa hinka mas tempu den e bòl i tambe pinturanan ku
negoshi ku nos tata a lucha ta pas den e totalidat di e
kasi mei siglo p’e. Ami a interior di e negoshi. Nos
lanta semper tende mi tata ta kontentu ku nos a logra
ta bisa ku kos ta malu, mantené e trabou di bida
pero esei no a deskurashá di Netto Koster na bida i lo
Netto nunka pa sigui lucha sigui hasi esei. Lo tin Netto E fachada di Netto Bar den Kaya Grandi di Otrobanda.
pa su negoshi.” Bar pa basta ratu mas.”

Músika bibu
Apesar ku klientenan fiho
no tabata ke pa a kambia
nada na e estado original
di e negoshi, tòg mester a
pensa riba otro fórmulanan
despues ku Netto Koster a
fayesé pa trese bida bèk
den e bar. Entre Chu Zim-
merman i algun kliente fiho
nan a bini riba e idea pa
kuminsá pone músika bibu
huntu ku e jukebox. “Netto
mes tabata pone músika
bibu únikamente riba dian-
an festivo manera Aña di
La Reina i Dia di Obrero,”
señor Zimmerman a konta.
E inisiativa aki a duna fruta
komo ku den korto tempu,
prinsipalmente riba djabièr-
nè atardi bai kue anochi,
e aktividatnan ku músika
bibu a bira asina popular
ku bar ta yena ku kliente
te ku tin hende ta para riba
alsera i hasta tin ora nan
mester para den kaya di
drùk ku sa ta.”

Estado original
Mas aleu Hetty Koster a
konta ku no a kambia nada
na e estado original di e
bar. “Den futuro nos tin
pensá di pone un siste- Bishita di prens heredero Willem Alexander den presensia di èks-gobernador Jaime Saleh na Netto Bar.

4
Mario i Mirti Rossi a trese e delisia ‘tiramisú’ na Kòrsou

Il Barile for di 24 aña pasá i te awe


ku e mesun enkanto manera semper
I
Il Barile a establesé su l Barile ta un restorant Italiano ku a habri na 1984 den Hanchi Snoa bela.
mes di un forma úniko.
Mario Rossi i su señora Punda. “Esta dushi memoria mi tin di e restorant ei. Ei mi a kome Ingrediente lokal
Mirti a habri e restorant 24 mi promé tiramisú ku e persona a traha kende despues a bira mi Despues di tur e añanan
aña pasá. Imaginá bo el a kasá”, asina Gilarda a bisa den un reakshon riba e restorant. Te ainda aki tin hopi hende ku ta
keda meskos despues di bishitá e restorant i nan ta
su 24 añanan di eksisten- e ta bishitá e restorant riba un base frekuente, pero no pa kue fama. hasi esaki ku hopi smak i
sha. Mesun huki chikí, regularidat. E kushina di
ambiente típiko Italiano ‘al Il Barile ta outéntiko. “Mi
fresco’ ku posibilidat pa tin hopi kliente di Kòrsou.
tur hende bishitá ora ku Merikanonan tambe ta bin
nan ke. Señor Rossi a bini kome aki, pero semper
Kòrsou na 1968 ku 25 aña nan ta pidi kosnan ku nan
di edat huntu ku un ruman a kustumbrá di kome kaba.
di dje. E ta di e parti nort Esnan ku ta kome e pla-
di Italia, di e siudat Friuli tonan Italiano mas tantu
Venezia Julia. El a haña ta nos hendenan lokal,
trabou na Dok kaminda el kliente pa hopi aña i tu-
a traha pa vários aña te ristanan Italiano ku bishitá
ora ku e kompania a pasa nos isla. For di tempu ku
pa man di teritorio insular mi a habri den Punda, mi
di Kòrsou. “E ora ei mi a a keda semper ku mi tar-
disidí di bai riba mi mes eanan den kushina. Mi ta
pa mi gana mas tantu. tende di otro negoshi ku
Semper mi tabata un per- habri, pero nunka mi no
sona ku gusta sambuyá. ta bai wak. Si un hende
Mi tabata kushiná plato di tin hamber, aki semper tin
laman na kas pa mi amigu- kuminda p’e”, asina señor
nan i nan a enkurashá mi Rossi a splika di un forma
pa mi kuminsá mi propio amabel.
negoshi. Señor Maresca, Den e 24 añanan di
un Italiano ku tabatin e eksistensha di e restorant,
negoshi, a regresá Italia i nan a trata na ekspan-
mi a tuma e espasio over. dé den añanan 90. “Nos
For di dia ku mi a habri, a purba ekspandé na
mi a keda drai te ku dia di Seaquarium, pero esei no
awe. Maresca tabatin un a bai bon. P’ami ta impor-
menú pober, pero ami a tante pa mi keda ku mi
disidí di amplia mi menú negoshi den bista. Il Barile
i ofresé e klientenan mas tin e ambiente di tradi-
tantu. Ta for di aki e promé shon. Segun señor Rossi
tiramisú a sali. Mi mes a famianan grandi a bini den
trah’é. Hopi hende a purba transkurso di añanan pa
imit’é despues, pero esun kome. “Tin famia grandi ta
di Il Barile ta esun origi- bin kome serka nos riba un
nal”, asina señor Rossi a base regular i tambe nos
bisa ku orguyo i firmesa. ta hasi catering. Ora ku
klientenan yega, bo mes-
Platonan variá ter atendé nan mesora di
Señor Rossi ta ofresé dife- manera ku nan por kome i
rente tipo di speshalidat sigui mesora”.
na su klientela. Nan ta pla-
tonan ku tin un variashon El a bisa finalmente ku
di tur tipo di pasta risotto nan ta kontentu ku por
i postre, piská te na kos- kumpra tur ingrediente pa
nan dushi manera ‘strudel’ e restorant riba merkado
(no e apple pie manera lokal. “Nos kushina no ta
hopi hende konosé, segun kambia, nos tin tur e ingre-
señor Rossi) i tambe e dientenan di promé kalidat
bolo di chukulati sin hariña i esei ta un di e motibu-
ku yama ‘caprese’. Restorant Il Barile, pafó i nan pakiko nos klientela
paden, di Mario i Mirti Rossi ta sólido. Na Kòrsou mes
Señor Rossi ta e kòki den den kurason di Punda. nos por kumpra pasta Ital-
kushina i e ta traha ku iano, biña i zeta”.
dos asistente. Un di nan
ta laba tayó i e otro ta Il Barile
su asistente. Abou di e di mas servisial ta risibí e Hanchi Snoa Punda
restorant su señora Mirti klientenan na Il Barile; un Telefon: 461-3025
ta traha ku dos persona di nan ta Marcella Haseth
pa sirbi kliente. E karanan i e otro ta Sharine Berna-

5
Presidente Kámara di Komèrsio Ruud Thuis den diskurso anual:

Kòrsou mester hasi eskoho stratégiko promé ku


yega e status nobo di ‘15 di desèmber 2008’
K
Ya a bira un tradishon ku privá i pa sostené esei.
den fin di yanüari Kámara ámara di Komèrsio ta kontentu ku desaroyo di ekonomia na
di Komèrsio i Industria di 2007 i tin motibu de sobra pa pensa ku 2008 lo bira hasta mihó. Base tripartit
Kòrsou ta tene un diskur- Segun e presidente di
so na okashon di kambio Esei a resultá tambe for di e diskurso ku presidente Ruud Kámara di Komèrsio, a
di aña. Den mayoria kaso Thuis di e organisashon aki a tene djaluna dia 28 di yanüari último. yega e ora pa kambia nos
ta e presidente di e orga- sistema di pensa i aktua.
nisashon ta hiba palabra. Un di e otro puntonan ku el a enfatisá tabata ku promé ku yega e Den e kuadro aki e ta kon-
Meta di e enkuentro aki ta fecha kasi mágiko di 15 di desèmber e aña aki, Kòrsou mester tuma tentu ku e diálogo nasho-
reflehá riba sierto aspek- sierto desishon stratégiko importante na bienestar di e komunidat. nal ku a lanta dinobo entre
to di e aña tras di lomba gobièrnu, sektor sindikal i
i tira un bista dilanti riba sektor privá pa konhunta-
loke e aña nobo lo por konvertí nan den oportuni- mente prepará desaroyo di
bai brinda sektor privá. Na datnan di nos hendenan pa nos merkado laboral. Ta
numeroso okashon a usa desaroyo. danki na algun hende ku
e okashon aki tambe pa no a laga e idea aki muri,
atendé asuntu aktual di un Pais Kòrsou ku awor ta eksperensiando
forma krítiko, pero alabes Esei ta konta mas awor e proseso di kuramentu ku
bon dokumentá. ku tur hende su wowo ta por yuda nos alkansá e
Un meta adishonal di e fihá riba loke dia 15 di metanan komun pa loke ta
enkuentro anual aki ta pa desèmber 2008 ku mester futuro di nos sosiedat. E
krea un oportunidat pa bira kuminsamentu intere- base di tripartit aki a resul-
empresarionan registrá ofi- sante di e empeño pa duna tá no únikamente relevante
sialmente na e Registro di kontenido na e deseo di pa e merkado laboral,
Kámara di Komèrsio haña pueblo. Na su opinion, e komo hèrmènt pa gober-
oportunidat pa sera konosí ingredientenan nesesario nashon na drechi òf pa e
ku miembronan di direktiva pa un desaroyo ekonómiko proseso di globalisashon,
di e organisashon i pa nan balansá i duradero ta un pero tambe pa drecha
ku nan tambe sera konosí oumento di un poblashon ekonomia, hasi nos mas
mihó ku otro – networking aktivo bon entrená i pre- kompetitivo i logra un so-
den un palabra di moda. Presidente Ruud Thuis: konvertí reto den oportunidat. pará, kresementu di krea- siedat mas stabil. Gobièr-
Ultimo añanan e evento shon di kapital atraves di nu tin e tarea pa desaroyá
aki a tuma lugá den airu ku ta sektor privá (kon- di haber ku lei di konsenso, un kombinashon di inver- e kuadro general ku por
liber na lanthùis Brakapoti firmá anteriormente tambe ni niun otro akshon di niun shonnan lokal i di strañero, fasilitá e diálogo sosial, e
Mei-Mei, pero e evento di pa presidente direktor Em- otro hende. E kontesta nos aplikashon di teknologia oportunidatnan pa invertí
yanüari 2007 a hala asina sley Tromp di Banko Sen- mester buska awor den moderno ku ta yuda subi i asistí den kresementu
tantu hende, ku e sitio a tral – EC). El a ekspresá su nos mes abilidatnan komo e produktividat laboral i un
bira chikí. Pa e motibu ei deseo pa ripití i surpasá na komunidat pa prepará aparato gubernamental ku
a buska un sitio alterna- 2008 tur e logronan impor- i konfrontá e retonan pa ta mas amikal pa sektor página 17 >>>>
tivo kaminda por akapará tante di 2007.
un grupo grandi ainda sin Na kuminsamentu di 2008
niun problema mayor di ya tur bista ta riba loke tin
stashoná outo. E aña aki a planiá pa tuma lugá na fin
skohe pa tene e evento aki di e aña ei. Esta, ku a pla-
den Exhibition Hall di World nia pa 15 di desèmber awor
Trade Center – no mas Kòrsou (i Sint Maarten)
den airu liber, pero den un optené e posishon di un
ambiente den èrko. pais outónomo den Reino
Hulandes, komparabel ku
Bon perspektiva e status aparte di Aruba i
Na e okashon di e aña aki, konforme e deseo di gran
por sierto atrobe hopi bon mayoria di pueblo di Kòr-
bishitá pa sektor komersial sou ekspresá den e refer-
i relashonnan íntimo den èndem di 2005.
sektornan gubernamental, Señor Thuis a bisa ku tur
polítiko i sindikal, gober- bista ta riba e fecha ei pa
nashon sentral i insular por sa kiko lo ta e situashon
tabata bon representá pa entrante e dia ei i kiko mas
entre otro promé minister lo mester hasi despues di e
Emily de Jongh-Elhage, fecha aki. Tin un speransa
minister Omayra Leeflang ku lo tin un alivio grandi,
di enseñansa, gezaghèber pasobra Hulanda lo yuda
Lizanne Dindial, diputado sanea e debe astronómiko
Eugène Ruggenaath di ku e isla(nan) a krea den
desaroyo ekonómiko. e último dékadanan. Esaki
Presidente Ruud Thuis lo mester hasi posibel pa
di Kámara di Komèrsio a gobièrnu por implementá
ranka sali ku su diskurso un maneho proaktivo pa
ku e remarke ku awor ku yega na desaroyá un eko-
futuro ekonómiko ta mus- nomia bon ekilibrá i durade-
tra bon a base di un kon- ro. Un pregunta kardinal ta
fiansa kresiente, hopi ta tambe kon e struktura nobo
reklamá ku ta nan ta tata di lo kontribuí na drecha bida
e kambio deseá aki. Komo diario di nos i nos yunan,
instansia ku ta organisá segun señor Thuis. E kon-
empresario i dunadó di testa riba e pregunta aki no
trabou, el a felisitá e real ta un asuntu di Reino, ni tin

6
outornan di e éksito aki,
Anthony Vinck, direktor Boutique Liska:

Ounke kon chikí e empresa ta,


sòru pa penshun pa empleado
B
Anthony Vinck a konosé nan meta i nan a purba
hopi kambio den 32 aña. outique Liska a keda fundá 32 aña pasá, riba dia 1 di novèmber brinda e servisio ei. Liska
Ántes bo tabata masha leu 1975. Anthony Vinck a kaba di kasa ku Liska i a kuminsá ku e su pañanan ta di bon kali-
di bo suministradónan, pe- negoshi dunando e nòmber di su kasá. E negoshi a habri na dat i na preis pagabel. Ku
ro awe debí na e komuni- satisfakshon klientenan ta
kashon bo ta mas serka di Country Inn, e aktual Trupial Inn. E negoshi a kuminsá masha chikí, bin splika kon bon e paña-
dje. Ántes tur kos ta bai via mas bien un sundies shop bendiendo krema, kosmétiko i produktonan nan di Liska a keda nan.
di karta i dura masha largu chikí ku e turista por tin mester. E tempu ei ora pone baratio, si sobra
i awe e no tin ni fail mas pa Merkadeo
warda karta. Tur kos a bira: un blusa mes, ta drenta un kliente i esei ta bai ku asta esei. Bo tabata Boutique Liska konosé hopi
kòmpiuter i e-mail. Faks un bende delaster un kos i asina bo tabata krea lugá pa pone merkansia propaganda i promoshon-
tempu tabata masha popu- nobo. Despues di añanan 80 a bende e hotèl i e butik mester a sali for nan ku nan mes ta hasi
lar i asta esei awe tin’e djis yamando nan klientenan.
pa sierto faktura ku mester di einan. Nan a haña e tereno kaminda nan ta aktualmente, pegá ku e Esun ku drenta Liska ta
den purá, pero awendia ofisina di notario Van der Plank na Schottegatweg Oost, i a kuminsá ku hañ’é ‘gezellig’. E promé
asta ta ku e-mail ta manda nan mes edifisio. Ya a hasi 10 aña ku nan a renová henter e edifisio. empleado di Liska a retirá
faktura. resientemente despues di
Den e kontaktonan di trans- a traha 31 aña. Nan tin ma-
porte a bira muchu mas mi- sha bon rekuerdo i ainda
hó. For di Hulanda awe den bon kontakto kuné. E ta-
10 dia bo karga t’ei i for di bata e promé empleado di
Miami ta tur siman tin karga Liska for di na Country Inn.
ta drenta. E ta muchu mas
fásil ku ántes. Awendia e Anthony Vinck, ku su 40
komunikashon ku duana aña di eksperensia komo
tambe ta bai muchu mas trahadó i 33 aña komo em-
fásil ku promé aya, segun presario, a bisa ku na Liska
Anthony Vinck. nan ta purba bisti un dama
di kabes te pia. E ta rekerí
Tempu ku mester traha masha du-
Tempu a kambia. Ántes ora ru pa kumpra tur kos. Ta un
pone baratio, ta for di promé trabou grandi. Hopi hende
ku nan habri ya tin hende aktualmente ta habri nego-
kla pa drenta, pero tur esei shi chikí i spesialisá den un
a pasa pa historia. E tempu kos so. Por ehèmpel, si bo
malu a kuminsá ku e vene- ta bende blusa, no hasié
solanonan ora nan moneda blusa so, pero buska algu
a devaluá na kuminsamen- mas aserka ya si un parti di
tu di añanan 80. Despues bo artíkulonan kai den ben-
Shell a bai i tabatin un sa- ta, e otro tei ainda pa e em-
lida di hopi hende ku tambe presa por sigui drei. Liska
a bai buska nan porvenir ta un di e poko negoshinan
otro kaminda. No a sinti e Anthony Vinck (na man drechi) a kuminsá kaminda un dama ta drenta
sla mesora, pero na ‘96 e ku Boutique Liska ya 32 aña pasá. i kumpra di kabes te pia.
sla a bini ora Banko Sen- Anthony Vinck a bisa fi-
tral a pone plafòn pa fria sino lo tabatin un 30 di mei famia aki, i e famianan aki a bula drenta den un situa- nalmente ku ni maske
e merkado ku sumanan di pió ku esun na ‘69. si ta trese nan Liska. shon. Tabata un momentu kon chikí un empresa ta,
préstamo. Esaki a pone ku Awor mes kos a kuminsá di malkontentu ku un gru- e mester sòru pa un tipo
un kantidat mas grandi di drecha, pero e komer- E bonansa pito a probechá di dje i e di penshun pa empleado-
hende a bandoná Kòrsou. siante lokal ku ta drei riba Di e aparente bonansa ku grupito ei a drenta den go- nan. Gobièrnu a sòru pa su
Nos populashon a baha hende lokal no ta sinti’é mester ta tumando lugá, bièrnu i niun di tur nan ide- hendenan i e sobránan por
kasi na mitar. Awe e kanti- masha ainda. Den sektor Liska no ta sinti nada. An- anan, filosofia ni grandesa lubidá. Esei ta algu masha
dat a subi un poko atrobe, di konstrukshon i na e ho- thony Vinck a bisa ku nan no a kristalisá. Tur hende a duele, pasobra algun banko
pero mayoria ta hendenan tèlnan tin hopi trabou, pero tin un total di tres negoshi, probechá bai gol i a trese grandi tin nan mes fondo
di region ku a bini establesé pa strañeronan. Ora bo ku ta Liska, Lanka i Rags. e rasismo ku Kòrsou no ta- di penshun, pero kasi 90
na Kòrsou manera di Haiti, yega a Kòrsou i mira ken Tur tres ta drei riba e mer- bata konosé. porshentu di negoshinan
Jamaica i Colombia. Pero e ta bai limpia avion, tur ta kado lokal. Kada un ta un chikí no tin penshun pa nan
hendenan den nan mayoria hende ku ta papia Spañó. negoshi diferente i tur tres Liska ta diferente empleadonan. Esei no tin
ta pober. Nan a bin aki pa Tin hopi trabou, pero ma- ta eksperensiando mes- E direktor a bisa ku nan ta nodi di ta asina, pasobra tin
traha i nan no ta gasta niun yoria sèn no ta lora aki. kos. Pues, no ta algu malu konsentrá riba e merkado fondonan di penshun spe-
depchi aki mes. Nan ta tra- Te ainda no ta sintiendo e nan ta hasiendo. Anthony lokal. Mayoria komersiante sial pa empresa chikí ku un
ha mata nan kurpa i tur nan ‘opleving’ manera ta bisa, Vinck tin mas di 40 aña ta ta bai tras di turista i ta ben- empleado. Sin importá kon
sèn ta bai pa kria nan fa- esta ku ekonomia a drecha traha, pero últimamente ta de sais di paña chikí. Nan, chikí e negoshi ta, e emple-
mia na nan pais. Esei ta un bèk. Por ehèmpel, Liska ta drif nan ta drif purbando sinembargo, ta konsentrá ado por logra un penshun
peso pisá riba bo merkado situá pafó di suidat i e no ta pa sobrebibí. E ta poko riba e smak lokal. Esaki ta ora e kumpli su edat. Señor
lokal, pasobra e sèn ta sali, haña turista i konsekuente- duru i un parti grandi di e pone ku nan a sobrebibí. Vinck a bisa ku mare 30 aña
pero no ta keda sirkulá den mente e no ta sinti e bientu falta pa esaki nan ta pone Nan ta tene kuenta ku na pasá, ora el a kuminsá, ta-
bo mes merkado. Segun fresku di mas turista. Danki riba e polítikonan ku a bini Kòrsou tin hende balente i batin e posibilidatnan ku tin
Anthony Vinck, pa un parti Dios tin un kantidat grandi na poder despues di 30 di ku bunita koló i p’esei nan awor aki. Tur hende mester
danki Dios sikiera e algun di strañero, spesialmente mei. Tabata hendenan no mester trese paña bunita tin un penshun, ni maske
hende por a bai Hulanda, di Hulanda, ku ta bin bishitá prepará pa e tarea, pero ku pa e hende lokal. Esei ta kon chikí e empresa ta.

7
Mini empresarionan na Kòrsou

Eksitoso den negoshi ku 14 aña


C
urakunst ta mini empresa- FNP ta orguyoso di tin e lisensia internashonal i ku koleganan rònt tor produktivo ku skol, ofresiendo
rionan for di 14 aña ku un eksklusivo pa Antia, Aruba i Sür- mundu, mirando benefisionan di kursonan pa diferente nivel di
negoshi di artesania ku nan nam pa ta afiliá na e organisashon globalisashon. Internashonalmen- enseñansa. Hasi negoshi den am-
ta ofresé den un stènt na Megapier, internashonal di orígen Merikano te nos ta konosí awor komo Junior biente protehá ta ideal ora ta siña
miéntras ku Grupo Dede Pikiña ta Junior Achievement World Wide Achievement Curaçao òf simple- aktuando - ‘Learning by doing’.
un kompania di mini empresario (JAWW). JAWW ta representá ku mente JA Curaçao.
for di 20 aña ku ta produsí kalèn- un promedio di 4 mion partisipante Programanan
der di aniversario ku artistanan na mas ku 120 pais rònt mundu i a Vishon i mishon Den nos trayektoria nos a ofresé di-
popular lokal. Nan ta algun di e desaroyá mas ku 30 diferente pro- JA Curaçao ke ta un institushon ferente programa adaptá na nos re-
kompanianan for di e proyekto Mi- grama pa edukashon empresarial importante den nos komunidat ku alidat ekonómiko i na nos kultura,
ni-Empresa di Fundashon Negoshi for di aña 1919 ku paisnan manera ta promové mentalidat empresa- tradusí na Hulandes òf Papiamen-
Pikiña, konosí tambe komo Junior Hulanda i Trinidad ta usando aktu- rial, kreatividat, vishon i kurashi tu. Mirando e demanda agudo pa
Achievement Curaçao. almente. Entretantu nan a surpasá serka hóben huntu ku tur aktor- prepará profeshonalnan pa e mer-
40 mion studiante ku a partisipá na nan relevante pa e proseso aki. Nos kado laboral di nos ekonomia pro-
Ken nos ta? e programanan den tur e añanan. mishon ta pa ofresé programanan metedor, JA Curaçao ta enfokando
Fundashon Negoshi Pikiña (FNP) JAWW por sigui desaroyonan den ku intenshon di promové un men- riba e programa Mini-Empresa.
ta eksistí for di 2000 i e meta prin- nos region pa medio di reportahe talidat empresarial di forma prák-
sipal ta pa prepará un generashon di FNP i por asistí na tur loke tiko basá riba prinsipionan étiko
nobo di hóben emprendedó (entre- nan mester pa alkansá nan meta. i ku responsabilidat sosial den un Kurioso pa sa mas di nos eksitoso
preneur) ku ta kontribuí na pro- E afiliashon na JAWW ta fasilitá ekonomia ku ta globalisando. Den “Mini-Empresa”? Chèk e siguiente
greso di nos nashon. komunikashon ku otro aktornan esaki JA Curaçao ke konektá sek- edishon di Empresa Chikí!

RBTT
Netbank:
mas tempu
pa bo negoshi

Ku RBTT Netbank bo ta atendé bo asuntunan bankario via internet.


Paga suèldo, kontrolá i hasi bo transakshonnan tantu lokal komo
internashonal i paga kuenta primiendo djis un tekla.
Eksperensiá bo mes e fasilidat di RBTT Netbank.

Pa mas informashon por tuma kontakto ku


nos Servisio pa Kliente, telefòn 763 8438.

8
Señora Janina de Marchena-Katz:

Casa Janina ta para pa servisio i bon kalidat


E
Den 55 aña di eksisten- palabranan determinashon i perseveransha ta konta sin duda mas tantu ta propaganda
sha di e empresa aki den di boka pa boka. Den trans-
Punda, generashonnan a pa Casa Janina sigur si wak e kantidat di añanan di eksistensha kurso di añanan e negoshi
kumpra paña interior mane- ku e negoshi den Madurostraat tin i tambe pa e proyektonan di a bin ta haña hopi tur-
ra brazièr, djòki i karson ekspanshon ku nan tin pa futuro. Señora Janina de Marchena-Katz a ista ku tambe ta kumpra
djabou di markanan kono- na Casa Janina. Aparte di
sí for di Merka, na Casa splika ku Casa Janina a bira popular pa algun aspekto ku ta sumamente traha riba un base diario
Janina. “Mi a topa mi kasá importante den hasimentu di negoshi. Un di nan sin duda ta bon pa kumpra merkansia i
aki na Janina den dékada servisio i na di dos lugá kalidat di merkansia ku ta ofresé na klientenan. buska kalidat, Casa Janina
80. Nos tur dos tabata stu- ta pone hopi énfasis riba e
diando na Merka. Semper trato ku klientenan ta haña.
mi tabata bin Kòrsou pa
kumpra mi jeans aki na
Janina. E por zona straño,
pero semper mi tabata haña
e marka Levi’s manera mi
tabata ke aki pa motibu
ku den e siudat kaminda
mi tabata studia na Merka,
nunka mi no por a haña mi
sais. Mi kasá tabata stu-
dia na Hulanda i e tabata
bin Kòrsou den fakansi pa
kumpra stòk di karson. Na
Hulanda jeans ta masha
karu. Pará den rei pa warda
trahadónan trese karson,
nos a kuminsá papia. Awe
nos ta kasá bibá na Kòrsou
i nos ta kumpra ketu bai na
Janina”, asina un kliente
ku a kombersá ku un di e
reporteronan di Empresa
Chikí a splika.

Ekspanshon
Normalmente no ta fásil
papia ku kliente den un
negoshi, sigur no ora ku
bo bisa ku ta pa publiká.
Pero den e kaso di Casa
Janina e reportero tabatin
suerte di topa mas kliente
ku tabata kla i dispuesto
pa duna nan eksperensha Un bista riba e fachada di Casa Janina den Madurostraat, pero tambe
di e negoshi aki. “Mi a yega algun bista di e interior spasioso di e pakus ku a kumpli 55 aña kaba.
di drumi den hospital pa
duna lus i aki mi a manda
mi kasá pa kumpra mi kos- sorto di kos bunita? Awen- ekspandé mas ainda den e di turistanan venesolano ku Tantu hende muhé, hende
nan. E ta un tipo di hende dia e negoshi aki a krese. aña ku ta bini”, asina el a tabata bin Kòrsou na gran hòmber komo mucha di tur
ku no gusta kumpra kos, Mi ta orguyoso di dje i tur sigui konta. eskala. Pero despues ku edat por haña e taya ku
pero manera mi pidi’é sem- otro ku tribi na sigui eks- bolívar a devaluá, esaki a nan ta buska. Trahadónan
per e tabata bini ku loke mi pandé pa Kòrsou”, asina e Outomatisashon afektá nos komèrsio seria- ta tuma nan tempu pa
a indiká. Mi sa ku e suerte kliente a sigui splika. Un di e aspektonan ku mente”. Sin duda esaki ta buska loke e kliente ke.
den esei no ta di dje, sino Casa Janina a traha duru un di e eksperenshanan For di entrada te na salida
di e hendenan ku ta duna riba dje i ku a kana bon ku mas marga ku hopi empre- e trato ta keda meskos.
servisio na Casa Janina. Despues di 55 aña su periodo di ekspanshon, sario den sentro di siudat “Pa nos ta importante pa
Loke ami stima mas tantu di eksistensha e ta e trayekto di outomati- a sinti. trata bo kliente bon, ofresé
ta hende hòmber ku ta negoshi ta sigui sashon. Segun señora De Negoshinan di hopi aña kalidat i keda honesto. Di
duna servisio na hende ekspandé! Marchena-Katz, e kompa- di eksperensha ta sirbi pa e forma aki bo ta mira kon
muhé pa tur kos. Un tien nia a sòru pa yega na un duna e bon ehèmpel na nan ta sigui bini bèk. Nan
plùs pa Janina. Asina bo bon atministrashon i hasta negoshinan eksistente i sa e ora ei ku nòmber di bo
ta laga un negoshi krese Señora De Marchena- nan tin idea di outomatisá tambe na esnan ku ta bai negoshi ta símbolo di kali-
pa bo hendenan mes bin Katz ta orguyoso di su tra- e negoshi den e trayek- kuminsá ku nan negoshi, dat i bon servisio”, asina
kumpra”, asina e señora a hadónan tambe. Janina tin to di ekspanshon. Natu- sea ku e ta grandi mediano señora De Marchena-Katz
bisa finalmente. karanan ku nunka mas bo ralmente, tur empresa ku òf chikí. E ingredientenan a bisa finalmente.
El a bisa ku no ta relevante ta lubidá. “Nos tin emplea- a keda den Punda pa un ku Casa Janina tin ku ta
pa duna su nòmber. “Wak donan di mas ku 30 aña periodo largu a eksperen- sirbi komo un bon ehèm- Janina de Marchena-Katz,
mi no ta interesá den fama, den servisio i nan sa di nos sha tur sorto di adelanto i pel pa esnan ku ta nobato gerente general
pero ta bon pa nos apresiá eksigenshanan i konosé tambe desapunto. Esei ta ainda ta kalidat di produkto Casa Janina
empresanan ku nos konosé nos klientela tambe. Nos a konta tambe pa Casa Jani- i sin duda bon servisio ku Madurostraat, Punda
fo’i mucha. Ta ken no taba- tuma e desishon di ekspan- na: ”Nos tambe tabatin nos ta duna kliente. E empresa Telefon: 461-1371
ta bin den Punda pa kana dé pa motibu ku nos ke bai ups and downs. E tempu ta konosí pa pone aviso,
wak jeans, kolonia i tur dilanti i nos tin intenshon di bon tabata durante bishita pero loke a pon’é krese

9
Peladónan ku ta mantené estilo di pela di ántes

Anibal Daal: ”Punda tabatin su


enkanto pa tur mi klientenan”
H
Na 1948 Anibal Daal a bai abri un negoshi ta rekerí esfuerso grandi. Pero pa e keda habrí den tabata ainda na Punda. Den
traha den Punda kaminda Punda e tabatin e oportuni-
komo hóben el a siña hopi transkurso di vários aña ta eksigí mas tantu esfuerso ainda. Nos dat di duna servisio na tur
for di e barbero Francisco isla konosé vários empresa chikí ku ta habri nan porta i ta sera tipo di kliente, spesialmente
Santana. Defuntu Santana silensiosamente despues. Pero tin empresa chikí tambe ku den transkurso esnan ku ta bin Punda pa
tabata un pelukero ku eks- hasi kompra òf ku ta bin di
periensha ku tabatin su bar- di tempu ta habri nan porta i keda habrí ku sierto modifikashon. Salon bishita. Señor Girigorie e
beria den Columbusstraat America Barbershop di señor Anibal Daal na Saliña ta un ehèmpel asina. tempu ei tabata un di e per-
den Punda dilanti Hotèl San sonanan ku tabata traha pa
Marco. Na 1992 señor Daal gobièrnu i den su oranan
e negoshi i den transkurso liber e tabata bin yuda ku
di tempu, ora ku el a pone e trabounan di pela na e
un baño aserka, e hür a pelukeria. “Despues ku el
subi bira 100 florin pa luna. a baha ku penshun, Rudy
a keda traha ku mi te dia
Ora ku e negoshi a bai pa djawe. E ta un di e tra-
Saliña, Pelukeria i Salon hadónan ku a keda mas
America Barbershop a bira tantu ku e organisashon
un realidat. Señor Daal aki”, asina señor Anibal
tabatin trahadó ku a bin i Daal a sigui konta.
bai. Un di e peladónan ku el El a sigui mustra riba e
a sera kuné i ku ta traha p’e echo ku unabes den Saliña
te awe ta Rudy Girigorie.
Segun e ta konta, señor
Girigorie a kuminsá traha página 16 >>>>
kuné for di tempu ku e

Anibal Daal trahando ketu bai komo peladó estilo di ántes.

E pintura riba muraya ta yamativbo pa Salon America Barbershop aya na Saliña.

a sali bai Saliña despues ku ndé ku no tin moda di hasi. masha hopi esfuerso pa
Fundashon Kuido di Monu- Tabata di lamentá. Meso- yega na e edifisio aki ku
mento a informá nan ku ra mi a kuminsá buska un tur e gastunan di korte i
mester sali for di e edifisio. kaminda pa mi sigui ku e abogado. Saliña a bira mas
E organisashon a keda di negoshi. E tempu ei tabata karu pa nos”, asina señor
basha i edifisio abou promé bai bon i e hür tabata 60 Daal a sigui splika. El a
ku nan bai wes. “Ora ku florin pa luna. Ta di lamentá sigui mustra riba e echo ku
nos a bai wes pa nos keda ku despues tòg no a basha Punda tabata e área mas
ku e edifisio, nos a kompro- e edifisio abou. Nos a hasi dushi di sentro di siudat pa

10
Richard Isa, direktor di Panaderia Isa:

Eksito pa panaderia - invertí


semper for di medionan propio
P
Richard Isa, e direktor ak- bai kaba”, segun Richard
anaderia Isa a keda lantá pa Salomon Isa, tawela di e aktual
tual di panaderia Isa ku ta Isa.
selebrando su di 75 aniver- direktor Richard Isa. Tabata un negoshi di famia, tur hende E pannan liber di e kòntròl
sario, a splika ku banda ku tabata traha den e negoshi. Ta nan mes ku nan mes a traha si a keda oumentá durante
semper nan a i ta produsí añanan, pero no por si-
i segun e empresa a sigui krese e negoshi a buska hende pa traha.
un produkto di kalidat, nan gui bai sin mas tampoko,
ta hopi konservativo pa lo- Despues di tempu su tio Juan Isa a tuma e negoshi over i awor Richard pasobra nan tambe mester
ke tan sistema di maneho. Isa di e di tres generashon ta manehá e negoshi aki pa 15 aña kaba. wak kiko mas merkado por
Nan ta wak tur loke nan ta karga. Den maneho di preis
invertí, pa hasi’é for di nan
propio fondo i medionan.
For di sènnan ku e empre-
sa ta generá, ta saka sèn
pa sigui invertí. Esaki ta ni-
fiká ku nunka nan a invertí
usando krédito di banko.
Hustamente esei a pone
ku ora situashon a kuminsá
bira difísil, nan no tabatin e
preshon di debe pa paga
tur luna, segun e direktor a
konta.

Momentunan
Meskos ku kualke otro ne-
goshi, Panaderia Isa a ko-
nosé su momentunan bon i
esnan ménos bon. Richard
Isa a splika ku esnan ménos
bon tabata último añanan
ora merkado a kuminsá bai
malu i ora ku e maneho di
gobièrnu pa kontrolá preis
di pan no a bai manera
mester ta. E kontròl di preis
riba produkto di primera ne-
sesidat riba su mes no ta
malu, pero gobièrnu no ta
revisá e preisnan ku regu- Despues di 75 aña Panaderia Isa na Santa Helena a haña un ‘look’ nobo; e kompania
laridat. Aktualmente tin un awor tin 15 aña kaba bou di liderato di Richard Isa (na man drechi).
pan ku ta kai bou di kontròl
pa kua a stipulá for di ‘96,
miéntras tur kos a subi bai ta pèrmití e dunadó di tra- Kosta ta oumentá produkto, pasobra bo no
for di e tempu ei. Mayoria bou espasio pa por duna e i preis no por keda kubri gastunan
pan ántes tabata kai bou di trahadó algu mas, manera Richard Isa ta kòrda kon al- básiko, manera di awa i
kontròl di preis. Na 1996, nan di Isa lo tabata ke. gun aña pasá tabata traha koriente, ku pan mester
despues di un lucha basta 48 ora pa siman. Diripiente produsí na entrada. Di mes
fuerte entre gobièrnu i e Último añanan gobièrnu a bin e lei pa bah’é na mák- manera, hopi di nan fòr- mester wak kiko ta generá
panaderonan, a logra lòs e a tuma hopi medida ku ta simalmente 45 ora, pero na nunan ta traha riba guès- den e empresa, pero tin di
pannan di e kontròl i a keda afektá e loke ta paga na e mesun sueldo. Outomáti- oil i trùknan ta usa disel. Si wak tambe kiko e merkado
un pan so ku ta bou di kòn- sueldo tambe. Señor Isa kamente tur hende a haña tuma na kuenta e estado por karga.
tròl di gobièrnu. A yega un a splika ku ta medidanan oumento, pasobra loke nan malu di e kamindanan, e
momentu ku kos a bira difí- ku tin biaha ta bon, paso- tabata gana den 48 ora a trùknan ta rekerí mas man- E kantidat di
sil. pasobra tur kos a subi bra, por ehèmpel, mester keda meskos pero den 45 tenshon i e gastunan aki trahadó a baha
miéntras ku e pan ei si a adaptá sueldo mínimo, ora. Esei ta un oumento di tambe a subi barbaramen- E kantidat di trahadó aktual-
keda na e mesun preis. pero ora ku adaptá nan, gastu pa e negoshi. Des- te. Gastunan di seguro, mente ta 42; esaki a baha
Na nan panaderia tin tra- mester tene kuenta ku pues di algun tempu a ma- sigur di e trùknan, ta mas último añanan. Ántes, por
hadó ku tin hopi aña sin nan tin konsekuensia mas ra e sueldo mínimo na 40 haltu ku normal. “Hopi fak- ehèmpel, tabatin 6 trùk ta
por haña oumento, paso- aleu. Si adaptá sueldo mí- ora pa siman. Nan mester tor ku no ta den e empresa kore parti pan i awendia ta
bra no tin espasio p’esei. nimo i primanan manera a bolbe oumentá sueldo, mes, ta afektá nos. Pues, 5 tin. Tabatin un temporada
Gobièrnu ta papia semper AOV, kon ku bai bin esei pasobra mester a paga e nan ta gastunan ku nos no largu ku na Isa tabata traha
di e trahadó i e hòmber tin efekto riba gastunan di hendenan mas ya ku nan tin niun kòntròl riba nan. overtaim. Aparte ku ta trata
chikí, pero nan no ta hasi un kompania. Panaderia ta ta traha 45 ora pa siman. Situashonnan mundial i di di un trabou ku tiki hende
nada pa nan. Mester kòrda meskos ku kualke otro tipo Semper Isa por a hasi’é sin Kòrsou i medidanan ku go- tin gana di hasi i pasobra no
ku nan tambe ke mira nan di empresa di gobièrnu, mayor problema, pero kada bièrnu ta tuma ta pone bo tin sueldo haltu, ta pone bo
kondishonnan drecha. Tur manera Aqualectra i Curoil, bes e ta keda kome si for di gastunan oumentá. Pero
preis ta sigui subi, pero pa ku si nan preisnan ta subi loke nan ta generá i dado tòg ki ora nan, esta gobièr-
loke ta nan entrada, tur kos manera i ora gobièrnu ta momentu bo ta hañabo nu, tin di oumentá preis, e página 19 >>>>
ta keda pareu, pasobra no haña ta bon. forsá di oumentá preis di ora ei ta manera mundu ta

11
Mickey’s Auto Service Center:

Un kuart siglo brindando


servisio i produkto di kalidat
M
Den e temporada ku e ickey’s Auto Service Center, konosí komo Mickey’s Mufflers, di añanan koper a bira
tabatin su último empleo asina karu ku nos mester
na CTC e la kuminsá operá aktualmente ta serka di selebrá su di 25 aña di eksistensia. a bai over na sistemanan
un ‘snack bar’ pegá ku Despues di a kaba skol, direktor general di e empresa Daniel di aluminio, pipa galvanisá
negoshi di su tata. Señor de Sousa a kuminsá su karera trahando na Cambes komo hefe di i plèstik. Bo mester sigui
De Sousa a konta ku e ta desaroyo, tantu mundial,
bini di un famia di empresa- mangasina. Despues e tabatin diferente funshon na kompanianan komo lokal, pa bo keda
rio i hasimentu di negoshi manera Singer i Curaçao Trading Curaçao. Via CTC mes el a drenta kompetitivo. Ami tabata bai
no tabata algu deskonosí Sealand Container Services, kaminda el a haña eksperensia ku ‘convention’ tur aña. Esaki
p’e. ta algu ku mester invertí
karga. Di Sealand el a regresá CTC pa haña e enkargo di mantenshon aden pa bo keda al tantu di
E push pa bira di edifisionan di e kompania i e parke di vehíkulo di e empresa. desaroyonan mundial. Bo
empresario mester konosé bo ramo di
Señor De Sousa semper tabatin un afekshon grandi pa outo. “E
Un dia e señora ku taba- trabou pa ora e kliente bini
ta hasi atministrashon na mundu di outo tabata mas ku djis mi trabou; e tabata mi hòbi”. serka bo ku un problema,
CTC a yama señor De bo sa di kiko e ta papia
Sousa pa puntr’é si e no i kon trese solushon p’e.
ta bin kobra. Despues el Tambe komo empresario
a bolbe yam’é un otro dia bo mester sigui lesa hopi
pa puntr’é ku ta sèn e no literatura relashoná ku bo
tin mester komo a pasa ramo di negoshi. Kumpra
dia sin ku el a bai kobra buki i revista i lesa hopi”.
atrobe. Señor De Sousa a
disidí e ora ei di bai atmi- Dialogá ku bo
nistrashon pa kobra i ora klientenan
ku e la yega serka e seño- Finalmente señor De
ra e la mustr’é ku ainda Sousa tin e siguiente
e tin su ènvelòp di e luna rekomendashonnan na
anterior den su tas sin siki- koleganan empresario i
era a habri esaki. Pa señor tambe esnan ku ke drenta
De Sousa esaki tabata un e mundu empresarial. “Bo
indikashon bisto p’e ku e mester sòru pa bo trabou
por a biba di entrada di su i e servisio ku bo ta duna
mes negoshi. ta di kalidat. Tambe mi ta
rekomendá pa dialogá hopi
Di ‘snack’ pa ku bo klientenan. Tempu a
mundu di outo kambia. Ántes un kliente
Despues di algun aña ku ta trese su outo seka mi i
señor De Sousa a tuma e bin busk’é atardi sin puntra
desishon pa dediká tur su Tata i yu De Sousa (na man drechi) ta na promé kiko e trabou ta bai
tempu na su mes negoshi, kabes di Mickey’s Auto Service Center. kosta. Awor nò. E kliente ta
el a spar sufisiente ku e por para ‘riba pa bo wak kiko e
a kumpra su propio edifisio ora ei mi a kuminsá despu- e mundu di outo i motor. laga tur mi kontaktonan di trabou ta bai sali. E ta bai
pa e operá su ‘snack’ aden. es na brinda servisio pa Despues di 10 aña di ta negoshi sera konosí ku mi bin despues di un òf dos
E la traha komo 5 aña mas drecha i kambia radiator operá su mes negoshi yunan i hasi e kontakto siman ora e haña e sèn.
den su negoshi di ‘snack’. tambe.” den e ramo aki, el a haña direkto entre nan. Si nan Awor aki e kliente mester
un tereno industrial serka no t’ei mes, mi ta tuma e evaluá bon kon e ta saka
gobièrnu pa e traha su pro- respondi i laga nan yama kada depchi.
Empresario Daniel de Sousa: pio edifisio i pone su insta- e kliente manera ku nan
“Krea konfiansa serka bo kliente i suminis- lashonnan moderno pa ta bèk na e negoshi”. Su Abo mester sa
tradónan i kumpli ku bo responsabilidatnan” por brinda mas servisio i yu muhé Daniela a studia kon ta hèndel ku e
produkto na su klientenan. atministrashon na Hulanda kliente pa satisfas’é i tòg
i durante 4 aña i mei su yu no pèrdè plaka. Sòru sem-
Komo ku semper e tabata Yunan ta tuma over hòmber Michael a studia per pa bo kliente keda kon-
gusta e mundu di outo, el
Mickey’s Mufflers
a krese Señor D Sousa tin dos yu. tur loke ta toka outo na tentu. Naturalmente bo no
a bin nota ku den merkado E yu hòmber Michael i e Merka. Su yu Michael a por komplasé tur hende.
na Kòrsou tabatin un nese- Ora ku señor De Sousa a yu muhé Daniela. Su yu haña bon oferta pa keda Basta abo no pèrd’é. Si
sidat grandi pa un negoshi nota e posibilidat grandi pa muhé ta traha mitar dia i ta Merka, pero el a opta pa e kliente no por paga
ku ta duna servisio pa dre- sigui krese den e ramo di enkargá ku e parti atmini- regresá i sigui desaroyá e mesora, drenta un areglo
cha i kambia mùfler. “Ántes duna servisio riba tereno strativo di e kompania i negoshi ku su tata a lanta. di pago kuné. Krea konfi-
si algu tabata falta mùfler di reparashon di mùfler i su yu hòmber awendia ta ansa serka e bo klientenan
di bo vehíkulo bo mester radiator, el a opta pa sera enkargá kompletamente Sigui inová i bo suministradónan. Mas
a warda algun dia pa haña su ‘snack’ i dediká tempu ku maneho diario di e Na punto di bista di señor ku tur kos, sòru pa bo ta
un sita pa drecha esaki. kompletu na su negoshi negoshi. “E ta e general De Sousa, den tur ramo responsabel. Kumpli ku bo
Mi a nota ku si mi lanta un den e ramo ku asina tantu manager. Ya ami a yega di negoshi un empresario responsabilidatnan. Paga
negoshi ku por brinda ser- e tabata stima: e mundu di un edat ku pokopoko mi mester keda buska siste- bo debenan i si bo no por
visio mas lihé ku mi kom- outo i motor. Su bendishon mester kuminsá hala atras manan nobo. “Mester keda paga mesora mes, drenta
petidornan den e área aki, ta, manera e mes ta bisa, i na tempu mi a kumin- inová. Manera ami por un areglo di pago i kumpli
tin negoshi p’ami. Meskos ku su yu hòmber tambe sá prepará mi yunan i mi ehèmpel a kuminsá traha e dianan ku bo a bisa ku bo
tabata konta pa radiator. E tin un afekshon grandi pa klientenan pa esei. Mi ta ku koper. Pero den kurso ta bai paga.”

12
Mocky Job, direktor Tik Tak na Punda:

“E pueblo stima Tik Tak”


T
in Tak ta un negoshi inisiá pa e konosido ‘Gordito de Oro’, merkansia.
esta Angel Job defuntu. Awe su yu Mocky Job ta kumpli 40 Benta di disko kompakto
aña manehando e negoshi di Tik Tak na Punda. Mocky Job ta a kai hopi, pasobra hende
konta ku el a kuminsá traha ku 18 aña, despues di a kaba skol ku ta graba CD-nan; kisas no
pa bende, pero si pa uso
17 aña. E kier a sigui studia, pero su tata a dun’é yabi di negoshi personal i esaki ta baha
pa e wak kiko e por hasi. At’é ei pa 40 aña kaba. Tempu Tik tak a benta. P’esei ta nesesario
kuminsá, tabata un negoshi chikí. Kaminda e ta aktualmente tabatin pa e mantené su negoshi
den siudat kaminda e ta
3 negoshi di kual Tik Tak, un barberia i otro negoshi mas. Despues dependé mas di e turista-
ku nan a sali Tik Tak a tuma e edifisio kompleto i despues di algun nan. Esaki tabata motibu
aña a kumpra e parti ariba tambe. Tik Tak mes ta eksistí 46 aña. pakiko Tik Tak II a sera.
Esei tabata situá na Sta
Maria i e tabata dependé
E desaroyo ta nobo. Pa esei televis- rior konstantemente pa e di e kompra di hende lokal.
Kòrsou tabatin su momen- hon ta e mihó sistema pa mira i skucha e produkto Sinembargo, e hende lokal
tu bon i despues a haña bende e produkto ku e tin ku e ta bai kumpra. Tòg, ta graba hopi CD i p’esei
tempu malu. Esei tabata di ofresé. Ora e tin show, kompará ku ántes, e ta benta a baha te mester a
Mocky Job temporada di kitamentu di radio i korant ta mihó. bula ménos, pasobra su sera e negoshi aki.
hopi hende for di trabou i ku Su forma di kumpra produk- yunan na Merka ta yud’é i Mocky Job ta lamentá e
un fluho grandi di hende ku to básikamente a keda manda e produktonan p’e.
“Mi ta kòrda 30 di mei aki. a bai Hulanda. Benta a kai meskos, den sentido ku e Kada dos luna Mocky Job
Nan a kima yen di lugá hopi e tempu ei. Despues a tin di bula i bai den ekste- tin di biaha pa buska su página 19 >>>>
aki banda, pero ménos Tik bini hopi kopiamentu di CD
Tak. Mi a pensa ku tòg i DVD. Esaki a pone ku Tik
nos ta kerí den pueblo. Tak a diversifiká bendiendo
Nos tin un trahadó di 37 tambe brel di solo i montura
aña di servisio. Ta trata di pa hinka brel di bista aden.
Minerva Henriquez ku a Ta monturanan na preis-
kuminsá dos aña despues nan abou pa e hende ku
di mi na Tik Tak i te awe e no por paga e preis karu.
ta trahando”, esei Mocky Tambe el a kuminsá bende
Job a trese dilanti pa mus- pèchi i sombré i no keda
tra riba fieldat di trahadó i fiha riba CD so pa asina
tantu aña di eksistensia di evitá ku ora merkado kai, e
e empresa aki. negoshi tambe ta kai.
Miéntras ku Mocky tabatin Meskos ku den turismo no
Tik Tak e tabata manehá mester wak venesolano
show di Job ku su tata so. Pasobra a eksperensia
na TeleCuraçao. Awor ta ta ku ora e fluho di vene-
hasi 5 aña ku el a stòp e solano a kai, turismo mes
show i de bes en kuando tambe a kai. Mocky Job
e ta pone un programa di a sinti ku turismo a subi
un ora. Hendenan grandi basta último lunanan. Por
ainda ta rekordá Show di ehèmpel, sèptèmber i òkto-
Job. Tin asta mucha di skol ber pa bai kue fin di aña
ku te awe ta bin Tik Tak benta tabata hopi haltu.
pa buska informashon di Pero echo ta ku e negoshi
Show di Job. mester ta den Punda pa e
Tambe Mocky Job tabatin por gosa di e turismo.
Coney Island i Isla Verde. Tur negoshi tin su momen-
E trabou tabata hopi duru, tunan bon i malu i esaki ta
trahando na tur e empre- un di nan. Mocky Job ta
sanan pareu. E tabata konvensí ku ora e retirá Tik
kaba ku Coney Island 11 tak ta keda eksistí, paso-
or i pasa pa Isla Verde bra e edifisio ta di nan i e
pa sigui ku fiesta. “Henter negoshi ya a krea su nom-
mi bida mi a traha duru i bra den komunidat. E sa di
awor mi a stòp ku Coney hende ku ta bini Kòrsou di
Island, Isla Verde i tambe Ulanda despues di 30 aña
ku e shownan ku Espek- i no por kere ku Tik Tak t’ei
tákulo Job tabata presen- te awe.
tá”, Mocky Job a splika.
E Intenshon ta pa aki dos Merkadeá via
aña Mocky Job baha i bira televishon
konsehero i pa e laga e Tin sierto produkto ku por
empresa pa su yu hòmber. merkadeá fásilmente den
E yu ya ta den e negoshi. korant, pero den su área e
“Mi tin di enjoy life tambe”, produkto e tin di keda mus-
segun Mocky Job. tra e kliente algu i lagu’é
tende kua piesa i kua DVD

13
Stimul-IT ta sigui selebrá su di dos
lustro ku aktividatnan edukativo
M
Di desèmber 2007 te mart kurso ta siña kiko e 20
e aña aki e tema ta e-busi- anera Stimul-IT a anunsiá anteriormente, selebrashon pasonan ta, pero durante
ness. Tur charla, kurso i di 10 aña di Stimul-IT ta sigui durante henter aña 2008. 5 anochi e partisipantenan
tayer durante e lunanan aki tin ku pone e 20 pasonan
ta trata e tema aki. Atraves di proyekto, charla, tayer, kurso i seminario den práktika pa na final di
E promé tayer a tuma lugá Stimul-IT ta sigui konsientisá diferente sektor di komunidat. e kurso nan tin nan strate-
dia 23 di yanüari último i gia pa su website.
remarke di e supsidio di Nos siguiente tayer ta tuma
Webstart. E interes di e lugá dia 20 di febrüari i tin
partisipantenan a surpasá komo tema uso di kòm-
espektativa. P’e motibu aki piuter i Internet den área di
lo ripití e tayer na fin di benta. Keda pendiente pa
febrüari durante Marshe mas informashon i detaye
Empresarial. E kurso mes di e tayer aki.
di 20 paso pa un web- Pa bo fasilidat nos ta pu-
site eksitoso ta kuminsá bliká e agènda pa luna di
dia 5 di mart. Kompará febrüari i mart inkluyendo
ku e tayer e kurso ta mas fecha, tema i orario di tur
amplio i detayá. No sola- e aktividatnan pendiente
mente e partisipante na e organisá pa Stimul-IT.

Fecha Aktividat Tópiko Orario


18, 20, 25, 27 Kurso “Most used office tools” pa empresa Djaluna i djarason:
Febrüari i 3 mart 150 florin 18:00 – 21:30 or
20 febrüari Tayer Kòmpiuter i Internet den área di benta 18:00 – 21:30 or
30 florin
Durante Marshe Tayer 20 paso pa yega na un website Ta anunsiá despues
Empresarial 30 florin eksitoso – splikashon di e pasonan
Tayer eMarketing
30 florin
5, 10, 12, 17, 19 Kurso 20 paso pa yega na un website Djaluna i djarason:
mart 150 florin eksitoso – splikashon i traha strategia pa 18:00 – 21:30 or
bo website
13 mart Seminario eBusiness in Hospitality 08:00 – 17:00 or
‘Webstart’. P’esei, tur Grátis
hende ku konstruí e strate- 19 mart Tayer 20 paso pa yega na un website
eksitoso - splikashon di e pasonan
18:00 – 21:30 or
gia aki usando e méto- 27 mart
30 florin

do di 20 paso, ta risibí Tayer


30 florin
eBusiness & Logistics 18:00 – 21:30 or
e oportunidat pa bin na

Partisipantenan konsentrando durante un di e


tayernan ku Stimul-IT a tene resientemente atrobe.

a trata e tópiko “20 paso strategia pa un website


pa yega na un website eksitoso. Ademas e strate-
eksitoso”. Meta di e tayer gia aki ta un dje rekisitonan
aki tabata pa splika i duna mas importante ku un
informashon kon den 20 empresario mester si e ke
paso bo por konstruí un bin na remarke pa e fondo

14
Brindando empleo na 120 hende na tres isla di Antia, Aruba i Sürnam

Manrique Capriles empresa ku historia


di 85 aña den mundu empresarial

D
E dos empresarionan aki a urante 2007 e kompania Manrique Capriles a selebrá 85 aña per a gusta kos di kalidat.
konta en breve historia di “Nos ta hasi nos máksimo
e kompania i alabes kom- di eksistensia ku diferente aktividat pa su empleadonan i esfuerso pa ofresé nan
partí algu di nan eksperen- pa komunidat. Hopi kos di papia ku Carol Capriles, ku ta esei.” Tambe el a mustra
sia komo empresario. ñetu di e fundador Manrique Capriles, i Bart Moulijn ku tabata man riba e faktor responsabili-
dat. “Nos negoshi prinsipal
Inisio di e kompania drechi di Carol su tata Donald Capriles. Señor Moulijn a inisiá ta remedi i nos klientenan
Señora Capriles a informá su karera na aña 1966 na e kompania i señora Carol Capriles ta prinsipal ta botika i hospi-
ku e kompania a originá laborando na e kompania for 1968 ku su wela a lanta i su tata talnan. Pues, nos mester
na 1922. “Mi a abuelonan perkurá pa e produktonan
a kuminsá hasiendo dife- a sigui desaroyá. Nan dos ta responsabel pa maneho diario na ku nan mester pa kuido t’ei
rente tipo di negoshi. Na Manrique Capriles i huntu na tin 82 aña trahando na e empresa. semper. Sòru pa bo tin un
1944 nan a haña repre- bon stòk, pa bo servisio ta
sentashon di 3 kompania bon i pa bo paga kuenta-
internashonal grandi. Un di nan di bo suministradónan
nan tabata Parke-Davis, ku na ora.”
awor ta e konosido marka
Pfizer, Johnson & Johnson Traha riba
i Sterling Drugs ku awor- preparashon di bo
akí ta Sanofi-Aventis. Te empleadonan
ku fecha nos a keda ku e Otro punto ku e dos empre-
derechi di representashon sarionan a trese dilanti ta
di e kompanianan grandi ku komo empresario bo
aki. Naturalmente atraves mester komprondé ku abo
di añanan mas repre- so no por hasi tur kos.
sentashon a bini aserka, Bo mester prepará bo
pero ta e tresnan aki a empleadonan pa nan tin
pone ku mi tata a disidí pa bon konosementu di bo
dediká atenshon kompleto negoshi i e produktonan ku
na representashon.“ bo negoshi ta ofresé. “Kom-
panianan grandi manera
Ekspanshon pa otro Johnson & Johnson, Pfizer
islanan di Antia i i otronan ku nos ta repre-
Sürnam sentá, ta trese personal di
Na 1981 señora Capriles e kompanianan ku ta rep-
su tata Donald Capriles resentá nan algun bes pa
a fayesé. “Bart tabatin e aña huntu pa informá nan
enkargo e tempu ei pa eks- di e último desaroyonan
pandé e negoshi su aktivi- relashoná ku nan produk-
datnan pa otro islanan di tonan.”
Antia Hulandes. E promé Bart Moulijn (man robes) i Carol Capriles dilanti e potrèt di e
merkado tabata Aruba fundadó Manrique Capriles di e kompania di e mesun nòmber. Mas insentivo pa
na 1981, despues Sint desaroyo di sektor di
Maarten na 1987, Boneiru straat, un ‘delicatesse’ den representante awor.” su éksito komo negoshan- Empresa Chikí
na 1992 i Sürnam na 2007. Breedestraat etc., pero te.” Komo ehèmpel señor E dos empresarionan a
Na tur e ofisinanan huntu su tata finalmente a opta Importansia di Moulijn a menshoná di- bisa nos ku final di kuen-
tin 120 trahadó den ser- pa keda ku e negoshi ak- disiplina den negoshi siplina finansiero. “Ora ku ta nan ta mira un futuro
visio. “E ofisinanan tur ta tual ku ta dediká prinsipal- Segun e dos empresa- bo a gana un sèn, ward’é bastante positivo pa loke
traha independientemente, mente na representashon rionan atraves di añanan, den reserva di e kompania. ta trata desaroyo di nos
pero e ofisina prinsipal ta di remedi i tambe e loke nan empresa a akapará No kore kumpra outo di pais. “Nos ta kere ku e
keda aki na Kòrsou i tin nan ta yama na Ingles: konosementu, eksperensia luho i otro tipo di produkto sektor di empresa chikí por
hopi kos ku mester sosodé ‘health and beauty aid prod- i hopi rèspèt riba tereno di similar.” Señora Capriles tin aporte supstansial den
sentral for di e loke nos ta ucts’. Pues, tur kos ku tin di e remedinan di kua nan tin di su banda a menshoná esaki. Nos gobernantenan
yama nos ‘head office’.” haber ku kuido i salú. representashon. “Mi tata a alabes e importansia di un mester hasi tur loke ta
prepará tantu ami komo bon maneho di personal. posibel pa yuda desaroyá
Desishon pa dediká Hopi mas Bart pa un dia nos por “Perkurá pa bo emplea- e gremio aki. Esaki ta bira
na un tipo di negoshi representashon a tuma over kompleto. Bart donan sinti nan mes parti posibel si entre otro redusí
Na 1898 a konstruí e edifi- bini aserka a traha asina tantu aña ku di e negoshi.” e karga di impuesto i gastu
sio kaminda e ofisina prin- Señor Moulijn a informá mi tata, ku mi por bisa ku haltu pa koriente i awa pa
sipal ta i ku ántes tabata e ku despues ku señor Do- e tabata su man drechi i Ofresé produkto i mundu empresarial. Esaki
bibienda di Carol Capriles nald Capriles a fayesé, kasi bo por bisa un yu. Den servisio di kalidat ta duna e empresarionan
su abuelonan. Antes hasta nan a kuminsá hasi un tra- palabranan di Bart mes, Un otro faktor ku den pal- insentivo pa sigui invertí,
drechamentu di outo taba- bou hopi dediká pa wak ki el a siña masha hopi di abra di señora Capriles nan ekspandé i krea mas pues-
ta tuma lugá einan komo otro markanan nan lo por señor Donald Capriles di ta duna prioridat n’e ta kali- to di trabou.”
ku su wela tabata operá un bira representante di dje. hasi negoshi. “Semper mi dat. “Ounke un produkto di
garashi tambe for di su kas. “Entretantu nos a krese, di a konos’é komo un hende kalidat por ta mas karu, Manrique Capriles
Su abuelonan tabatin dife- e tres nan ku tabat’ei for di masha disipliná den tur loke nos ta manten’é.” Señor Scharlooweg 17
rente otro negoshi manera un prinsipio, te mas ku binti e tabata hasi. P’ami esei Moulijn a mustra riba e Telefon: 461-2308
e.o. ‘La Moda’ den Heeren- marka di kua nos ta nan tabata e faktor prinsipal di echo ku nos pueblo sem-

15
Eventonan internashonal
Febrüari Lugá: Hotel Ramada Plaza
Herradura 2008 International Home
Center Lugá: Jacob Javits Center
Website: www.specialty-
-E-U- Partnership Meet-
ing- Furniture and Com- Convention Centre & Housewares Show Trade & Investment Con- food.com
plementary Decorative Website: www.expoindus- Chicago, 16-18 mart vention
Items trial.co.cr Lugá: McCormick Place, Trinidad & Tobago,
Santo Domingo, Chicago, Illinois 30 aprel-3 mei Yüli
18-20 febrüari E-mail: strand@housewares. Website: www.ttma.com/ Agroexpo Bogotá
E-mail: romily@codetel.net. Mart org booths.php Colombia, 10-20 yüli
do / skruiner@carib-export. Expocomer 2008 Lugá: Corferias-Centro de
com Panama, 5-8 mart FIEPAG (International Convenciones
Website: www.carib-export. Lugá: Centro de Paper and Graphic Indus- Mei Website: www.agroexpo.
com Convenciones Atlapa try Trade Fair) Waste Expo com
Website: www.expocomer. Brazil, 10-14 mart Chicago, 6-8 mei
South Beach Food & com Lugá: Parque Anhembi Lugá: McCormick Place Sèptèmber
Wine festival Website: www.biztrade- Website: www.wasteexpo. IX Business Forum of the
Florida, 21-24 febrüari The 2008 Conference shows.com/trade-events/fiep- com Greater
Lugá: Miami Beach about Women and ag.html Caribbean
Website: www.sobewineand- Health The National Restaurant Aruba, 23-25 sèptèmber
foodfest.com Kòrsou, 7-8 mart Aprel Show Website:
Lugá: World Trade Centre Expo Alimentos Puerto Restaurant, Hotel, Cater- w w. 9 a c s b u s i n e s s f o r u m -
Expo Industria Curaçao Rico Food Expo ing Innovation aruba.com
Costa Rica, Website: www.aboutwomen- Puerto Rico, 5-6 aprel Chicago, 17-20 mei
28 febrüari-1 mart conference.com Lugá: Puerto Rico Conven- Lugá: McCormick Place Òktober
tion Expo Website: www.restaurant. Caribbean Gift & Craft
Website: www.expo-alimen- org/show Show 2008
tos.com Barbados, 2-5 òktober
Anibal Daal:”Punda Intermodal South Ameri- Yüni
Lugá: Sherbourne Confer-
ence Centre
ca 2008 Fancy Food Show & Con- Website: www.carib-export.
tabatin su enkanto pa São Paolo,
15-17 aprel
fection Show
New York,
com / www.caribbeangiftand-
craft.com
Lugá: Transamerica Expo 29 yüni-1 yüli
tur mi klientenan”
Website ku informashon balioso
e edifisio tambe a kuminsá
<<<< página 10 bai mas atras. Segun señor
Daal, e no tabata kómodo
e organisashon a ekspan- mas pa klientenan i e kier www.businessdictionary.com
dé. “Mi a kuminsá traha a buska algu mas chikí. Dikshonario on-line pa buska nifikashon di kualke palabra ku
tin di aber ku hasimentu di negoshi.
ku pelukera Shaka i den Aparte di esei e tabata sufri
e edifisio den Saliña nos di kebrante di salú i a keda www.business-standard.com
por a akomodá mas kliente. pa un periodo di 6 luna sin Hopi notisia, teps i sugerensia riba tereno di negoshi p.e. merkadeo,
Pero e hür si a bira hopi traha. Awendia e ta estable- invershon, maneho, finansa i tambe opinion i análisis riba diferente tópikonan.
mas karu. Den Saliña e sé den e edifisio na Saliña
pago tabata di 2000 florin pegá ku Albert Schweitzer www.doingbusiness.org
pa luna. Mi a traha ku pelu- School. E espasio a bira Website ku ta kontené informashon komersial. Diferente publikashon
kera Shaka pa un periodo mas chikí, pero señor Daal di “Doing Business” di kasi rònt mundu.
di 6 pa 7 aña. Den e perio- i señor Girigorie ta keda
do aki e negoshi a krese duna e mesun servisio di www.effinop.com
i por a ofresé diferente tur tempu. “Awor mi ta lora Website di kompania lokal Efficiency in Operation. Areanan ku nan
ta spesialisá aden ta maneho i e parti atministrativo.
tipo di servisio. “Nos klien- ku ménos kliente kompará
tenan tabata varia di edat. ku ántes. Pero nos ta traha www.globalresourcing.an
Personalmente mi a keda tur dia. Pa bisa bèrdat mi Global Resourcing ta skrin i selektá e personal adekuá pa bo negoshi.
basa mi mes riba e estilo di no ta mira masha positivis-
pela di ántes i esei ta loke mo mas pa sigui bai dilanti www.goinvest.gov.gy
ami i Rudy ta hasi te awe”. ku e negoshi. Mi tin 68 Bishitá e website aki si bo ta interesá pa invertí na Guyana. Riba e website
Señor Daal a splika ku el a aña di edat i mi yunan no aki tin un resúmen di e oportunidatnan di negoshi den diferente sektor.
keda den e empresa den ta interesá den e tipo di
un periodo largu i kosnan negoshi aki. Pero e klien- www.india-news.in
a kana bon. Pero despues tenan ku mi tin ta esnan ku Website ku ta kontené informashon komersial i notisia di India.
e edifisio a kuminsá dekaí. a hasi propaganda di boka
www.infocus.an
“E flur no tabata bon i mi a pa boka i mi ta kontentu Infocus por yuda ku bo maneho den negoshi i tambe e parti fiskal òf
trata di bai komishon di hür pa esei. Nos ta sirbi e kli- asistí bo ora bo ke pasa bo eenmanszaak pa un N.V. òf B.V.
pa sikiera baha e hür, pero entenan ku nos haña ku e
nan no kier a hasi esaki”. pelá manera nan ta gusta”, www.investorguide.com
Señor Daal a sigui ku e asina señor Daal a bisa Ta diseñá spesialmente pa laga bo keda informá ku notisianan di
negoshi na Saliña te na finalmente. invershon i tambe pa siña bo kon pa invertí.
momentu ku e pelukera
Shaka a bai for di e edifisio Salon America Barbershop www.rsa.an
pa establesé su mes otro Saliña Website di Royal & Sun Alliance ku ta ofresé un variedat di seguro
kaminda. Den e periodo ei Telefon: 461-1247 entre otro pa bo negoshi i tambe bo personal.

16
Kòrsou mester hasi
Oportunidatnan di negoshi eskoho stratégiko promé
Internashonal
Pais: South Carolina E-mail: matier@matier.cn
Website: www.matier.cn
ku yega e status nobo di
1.Ta buska importadó
4.Ta buska importadó
Kompania venezolano,
Sektor: lus
Pais: China
‘15 di desèmber 2008’
Corporación Marperca, Experiencia Mistica ta ofre- resultá ku esaki ta debí pa
kompania venezolano ku sé produktonan di aroma- 7.Ta buska kontakto <<<< página 6 gran parti na e echo ku e
eksperensia amplio riba terapia, zeta pa masashi, China Metallurgical Import personanan envolví tabata
tereno di konstrukshon i krema i diferente produkto and Export Company ta ekonómiko i bienestar sos- karesé e abilidatnan i saber
fabrikashon, ta buska pa spa. buska representante na ial di nos hendenan. pa por a wanta e empresa na
importadó. Tel.: +58-0243-2362616 Kòrsou pa nan produk- Señor Thuis ta sostené bida. Den e sirkunstansia-
Tel.: +58-286-7152626 E-mail: tonan. E kompania ta spe- e apelashon ku e orga- nan aki Kámara di Komèr-
E-mail: cmartinez@corporac experienciamistica@cantv.net sialisá den produktonan nisashonnan gremial CHATA sio a fiha komo su punto di
ionmarperca.com Sektor: produkto kosmé- metalúrgiko i produktonan (pa sektor turístiko) i CIFA lansa pa maneho pa duna
Sektor: konstrukshon tiko no metalúrgiko. Pa kada (pa sektor di servisio finan- mas kurso pa empresa-
Pais: Venezuela Pais: Venezuela enkargo realisá lo risibí siero) a hasi riba gobièrnu rio nobo i potensial. Na e
10% di e suma. pa krea mas oportunidat pa momento aki e empresanan
2.Ta buska represent- 5.Ta buska importadó E-mail: sektornan di eksportashon chikí ta representá 8% i e
ante Kompania venesolano p_wong02@yahoo.com.hk di nos ekonomia di forma empresanan mediano 26%
Inversiones Greix di Ven- “Amferd de Venezuela” ta Website: www.allproducts. proaktivo, inkluso turismo di nos ekonomia total. Den
ezuela ta buska repre- buska importadó pa dife- com/prc/cmiezhejiang/sup- i finansa internashonal. “A e último sinku añanan mas
sentante pa paña, sapatu rente produkto di Venezu- plier.html yega e ora pa gobièrnu ku 4000 empresario a par-
i tambe un carrental. ela. Sektor: metal hasi eskohonan stratégiko tisipá na e programanan di
Tel.: +58-416-6463419 Tel.: +58 243-5539262 Pais: China – nan lo determiná rumbo entrenamentu organisá pa
Faks: +58-243-2330390 Faks: +58 243-5539262 di nos futuro. Nos mester nan. Kámara di Komèrsio
E-mail: ivojmb@hotmail. E-mail: Si abo tin un oportunidat ta prudente pa loke ta e a generá un konosementu
com amferddevenzuela@gmail. di negoshi ku bo ke pone desishonnan ku nos tuma amplio di guia empresario
Sektor: moda i hür outo com den e rúbrika aki òf pa al respekto. Laga 2008 bira nobo i e feedback ku ta
Pais: Venezuela Sektor: importashon mas informashon tokante e aña di kambio. No warda haña riba e revista Empre-
Pais: Venezuela di un di esnan menshoná, te mayan, pero for di awe sa Chikí ta krea konfiansa.
3.Ta buska importadó tuma kontakto ku Sentro mes nos mester kuminsá Ademas, Kámara di Komèr-
Palmetto Exports ta ofre- 6.Ta buska importadó di Informashon Komersial prepará nos komunidat sio resientemente a plantia
sé paña, tas i sapatu pa Ningbo Matier Trade Co, di Kámara di Komèrsio na pa e loke tin nos dilanti di serka Minister di Finansa e
mucha, hende hòmber i ta buska importadó pa nan telefon 461-3918, faks: forma ku nos ta hasi bon idea pa un struktura fiskal
muhé di markanan renom- produktonan solar for di 461-5652 òf e-mail nos na uso di kada un su abilidat- nobo ku por sirbi e empre-
brá. China. businessinfo@curacao-cham- nan pa logra un posishon sanan mikro, chikí i media-
E-mail: Tel.: +86 574-66113682 / ber.an. kompetitivo pa Kòrsou den no mihó.
palmetto1.2@netzero.net +86 574-66118663 mundu”.
Sektor: moda Faks: +86 574-87368150 Loke mester hasi ta dre- Kurso di kòmpiuter
cha i sigui desaroyá e Un nota alentador na e
infrastruktura físiko, mane- enkuentro aki ta ku Kámara

Publikashonnan nobo
ra kamindanan i e ret di di Komèrsio a kumpli ku un
komunikashon, invertí promesa ku su direktiva a
muchu mas den enseñansa hasi mei siglo promé. Na
i entrenamentu, i krea un 1957 e presidente di Káma-
klima fiskal favorabel. Un ra di Komèrsio di e tempu
E biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio di Kòrsou gobernashon fasilitadó ta aya Frans Vreugdenhil i e
ta kontené mas di 5000 dokumento. E biblioteka ta ofresé un variashon amplio di promové e gremio empre- presidente di VBC Herbert
rekurso pa hasi investigashon. E biblioteka ta kontené un sarial, kompetensia i ino- Muskus a primintí señora
kolekshon grandi di dokumento relashoná ku komèrsio ku vashon. Na mes momento Elsa Martijn komo empleado
ta dirigí riba merkado mundial. ta imperativo pa manehá di Casa Cohen e tempu aya
gastunan di hasi ganashi di den Heerenstraat na Punda
Resientemente nos a risibí e siguiente forma prudente. i ku a kaba di haña su serti-
publikashonnan den nos biblioteka na Sentro di fikado pa un kurso di benta,
Informashon Komersial. Empresa chikí ku nan lo paga un siguiente
Den esaki señor Thuis a kurso p’e. Resientemente
Inform.cz / Czech exporters and importers 2008 pidi atenshon tambe pa e señora Martijn, ku mien-
Un publikashon ku ta kontené informashon di produktonan situashon pa empresanan trastantu a yega e edat di
di importadornan i eksportadornan di mas grandi di Repúb- (mikro i) chikí i mediano por 82 aña, a bati na porta
lika Cheko. desaroyá di forma produk- di presidente Ruud Thuis
tivo i duradero. Den e lus di Kámara di Komèrsio pa
Tambe nos biblioteka a risibí algun revista: aki el a lamentá masha ku e rekord’é riba e promesa aki.
- Forum opinieblad VNO-NCW ondernemers, datonan di registro di Káma- Aploudí pa e oudiensia el a
politiek en maatschappij ra di Komèrsio di e último haña di Kámara di Komèr-
- Deutschland forum on politics, culture and shete añanan ta ilustrá di sio un garantia por eskrito
business un banda ku a lanta mas ku ku nan lo paga e kurso di
- Fiskalidat publikashon di Ernst & Young 12 mil negoshi (chikí) nobo, kòmpiuter ku e ta na punto
- Focus magazine pero na e otro banda mas di sigui. Na su mes mane-
- Expo visie Beneluxblad voor exposant en di 9 mil otronan a sera nan ra señora Martijn a splika
beursmanager porta den e mesun tempo- sala pakiko e ke hasi esaki.
- Expovisie presents Stand and Systems 2008 rada aki. Esei ta nifiká ku Den fondo riba tarima a
- Reanimashon basiko Curaçao Heart Foundation tin un kantidat hopi haltu pasa un selekshon di mas
di 75% ku ta kai afó atrobe ku 100 potrèt di diferente
E orario di apertura di e biblioteka ta di djaluna te i ku no masha tempu despues proyekto ku ta simbolisá e
djabièrnè di 8 or di mainta te 4 or di atardi. ku a lanta nan for di suela. kresementu ekonómiko ku
Sifranan preokupante. Kòrsou ta eksperensiando
For di investigashon a bin aktualmente.

17
18
Kalidat den empresa chikí
Sentro di Inovashon Kòrsou komersial. 5. Kiko ta su mes so bo empleadonan i teknolo-
(ICC, InnovatieCentrum Cura- eksigensianan komo gia.
çao) komo instituto profesho- i empresario pa loke ta Pa bo logra esaki bo mester
nal riba tereno di kalidat lo pu- Kalidat ta un midi pa wak te su produkto i kiko ta por:
bliká un seri di artíkulo tokante kon leu e produkto òf servisio e eksigensia di komunidat, • Komprondé i
diferente aspekto di kalidat. ta kumpli ku eksigensia di e por kontinuamente drecha
Den esun promé aki ta trata e kliente i nesesidatnan ku ta ehèmpel pa loke ta norma, bo prosesonan.
siguiente tópikonan: lógiko pa e kliente; pero tambe lei i regulashonnan. • Identifiká problema
eksigensianan di e empresario 6. Ki balor agregá e rápidamente i
o Kiko ta kalidat? mes i di komunidat. produkto òf servisio tin sistemátikamente.
o Dikon kalidat ta pa su empresa, esta si • Establesé kriterio válido
importante pa e E dos definishonnan aki tin e ta kuadra ku su plan pa bo nivel di servisio.
empresario? aspektonan importante ku si e di negoshi (meta, • Midi satisfakshon di
empresario kier realisá kalidat mishon, ganashi etc.). bo kliente i nivel di bo
Kiko ta kalidat di un konforme e dos definishonnan produkto i servisionan.
produkto òf servisio? aki, e mester ta bon prepará Dikon kalidat ta • Redusí desperdisio i
Den literatura tin diferente pa logra esaki. importante? manehá gastu.
definishon di kalidat. Den un Komo empresario bo reto prin-
búskeda amplio mi a haña dos E mester sa: sipal ta pa satisfasé bo klien- Den e siguiente edishon lo mi
definishon ku na mi pareser ta 1. Kua ta e eksigensia, tenan i keda ekonómikamente sigui elaborá riba e tema aki.
hopi kompleto i ta kontené e nesesidat i deseonan di kompetitivo, esta entregá un
vários aspektonan importante e kliente? bon produkto òf servisio na un Javier Samson ta business
di kalidat. 2. Ki ora su servisio òf bon preis. advisor (ICC)
produkto tin un balor Si bo ke keda ku un bentaha InnovatieCentrum Curacao
Kalidat ta un estado kamin- agregá pa e kliente? riba bo kompetidor, di forma Telefon: 737-1360
da a realisá balor agregá i 3. Si e kliente ta rekonosé eksitoso bo mester duna balor E-mail: javiersamson@innova
ku tantu e kliente komo e e balor agregá. agregá òf satisfasé bo kliente, tiecentrum.an
empresario ta rekonosé esaki 4. Si e ta kumpliendo ku e pero hasiendo uso efisiente- Industriepark Brievengat F-1
den tur aspekto di e relashon puntonan 1 te 3. mente di bo rekursonan, inklu- P.O. Box 4267

“E pueblo stima Eksito pa panaderia -


Tik Tak” invertí semper for di
<<<< página 13
bernan di hotèl, pero e ke
mira tambe mas asiento
medionan propio
riba avion. Hopi turista debí na e eskases di webu. mas aserka, manera im-
ta reakshoná kon bunita <<<< página 11 Komo ku no tabatin garan- puesto, ku ta hasi e nego-
pirateria ku ta tumando Kòrsou ta, pero nan no por tia di kiko lo pasa, asta nan shi kada be mas difísil.
lugá spesialmente ku DVD. yega Kòrsou fásilmente, no ta haña hende pa hasi mester a stòp di traha sier-
Outoridatnan a limpia e pasobra no tin sufisiente e trabou tampoko. Sinem- to produkto. Richard Isa a Prepará bon
kayanan hopi di e benta konekshon aéreo. bargo, na dado momentu mustra tambe ku e propa- Richard Isa ta haña hopi
abiertamente di pirateria, merkado a kai i e problema ganda ku mas nan ta usa importante pa bisa un em-
pero e t’ei ainda i e ta Hopi negoshi di overtaim a solushoná su ta na radio i korant. Nan a presa nobo pa prepará bon,
kousa daño na empresa- meskos mes. Awor aki Panaderia purba awor ku e foyeto i el tantu promé komo durante
nan ku ta dependé di sola- Pa e empresario ku ke Isa ta drei riba su mínimo. a resultá bon tambe. e proseso pa habri un ne-
mente esaki. kuminsá un negoshi aktual- goshi. Buska informashon
mente, ta bon pa e wak Ipiranga, e mihó Negoshi aktual di tur loke mester prinsipal-
Ekonomia algu ku no tin òf tin masha produkto Hasimentu di negoshi ak- mente pa loke ta rekisito-
Nos ekonomia ta bayendo poko di dje. E ta kere ku E produkto mas bendí ta tualmente ta difísil. Richard nan di instansianan di go-
den bon direkshon i Mocky pa e futuro empresario ta nan pan Ipiranga. Panade- Isa a bisa ku si mira kon bièrnu, pasobra nan por bi-
Job ta spera ku e ta siguí bon pa studia merkado ria Isa ta konsentrá tambe difísil ta hasi pa tuma tra- ra un doló di kabes masha
asina. E ta opservá hopi bon i no ta bale la pena ni mas riba su ‘banket’ ku nan hadó strañero. Un empre- grandi despues. Por ehèm-
i e ta mira ku tin hopi fásil pa habri un negoshi no ta bende einan so, pero sa manera Isa no ta haña pel, buska pa bo sa kon ta
moveshon di turista. El a igual na loke tin kaba. El a tambe na algun toko, in- trahadó lokal i nan ta haña kobra OB i kon ta pagu’é i
tuma nota resientemente spanta ora el a tuma nota kluso Cost-U-Less. E rea- nan ta buska hende di afó, ki ora. Hopi empresario no
di e sifranan i e situashon di kuantu negoshi ta habri, lidat si ta ku e hende, ku pero e proseso ei ta suma- ta tene kuenta ku esei, si-
ta birando mas i mas mihó pero pió ainda, kuantu a no a kustumbrá ku nan ta mente difísil pa yega n’e. gur no den kuminsamentu,
i kos lo bira mihó asta ora sera tambe. P’esei mester traha bolo i otro kos dushi E ta kere ku mester tene pero despues palu ta hala
e hotèl nobo habri den studia merkado bon. E ta tambe, awor el a kue su kuenta ku no ta pa prèt ta ku nan. Pa loke ta trahadó
Otrobanda. E ta lamen- kere ku aktualmente esun rumbo pa e produktonan buska trahadó di afó, paso- el a bisa ku tin leinan na
tá si ku no tin sufisiente ku ke kuminsá ku negoshi aki tambe. Na desèmber bra e personalmente ta Kòrsou ku ta stipulá kon ta
kamber di hotèl i tampoko ta bon pa bai den direk- último nan a parti hopi fo- preferá un yu di tera. Pero, paga hende. No ta e doño
sufisiente lugá riba avion shon di turismo, ku ta e yeto kas pa kas i esaki tin si e no ta haña trahadó lo- di trabou ta disidí ku e ta
pa e turista bini aki. El a área ku lo ta booming por bon resultado. Remarkabel kal, e tin di busk’é afó. Esei paga un trahadó ménos di
tuma nota ku ta hasiendo lo pronto. ta ku nan mester a wanta a bira kasi impagabel awor. loke lei ta bisa.
algu pa oumentá e kam- nan produkshon i pedido Tur aña ta bin manera algu

19
20

You might also like