9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.

Σβορώνου 1
 Αημμηθή μμκάδα μάδαξ (amu)

Δύζθμιμ, επεηδή ηα
άημμα είκαη πμιύ μηθνά
ζςμαηίδηα, έπμοκ
απεηνμειάπηζηε μάδα
πμο δεκ μπμνεί κα
μεηνεζεί απ’ εοζείαξ Ιπμνμύμε άναγε κα
(π.π 1 άημμμ οδνμγόκμο μεηνήζμομε ηε μάδα
έπεη μάδα 1,66· 10-24 g ) εκόξ άημμμ οδνμγόκμο;

H2 O

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 2
 Ιπμνμύμε όμςξ κα Ηαη πμηα είκαη
ζογθνίκμομε ηε μάδα ημο αοηή ε μμκάδα
αηόμμο εκόξ ζημηπείμο με μία μάδαξ;
ζογθεθνημέκε μμκάδα μάδαξ.

Αημμηθή μμκάδα
μάδαξ (amu)
μνίδεηαη ημ 1/12 ηεξ
μάδαξ ημο αηόμμο
ημο άκζναθα -12
(12C )

•Γηαηί δηαιέλαμε ημ
12 C
άημμμ ημο (12C );
•Γηαηί δηαιέλαμε ημ
1/12 θαη όπη ημ 1/3 ή
ημ 1/6;

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 3
 • Δηαιέλαμε ημκ 12 C επεηδή είκαη από ηα πημ
δηαδεδμμέκα ζημηπεία ζηε θύζε.

• Ο πονήκαξ ημο αηόμμο ημο 12 C πενηέπεη 6

πνςηόκηα θαη 6 κεηνόκηα (mp=mn ) . Άνα ημ
1/12 ηεξ μάδαξ ημο, πναθηηθά ζομπίπηεη με
ηε μάδα εκόξ πνςημκίμο ή εκόξ κεηνμκίμο.

•Αθμύ ημ 1 amu μνίδεηαη ςξ ημ 1/12 ηεξ

μάδαξ ημο αηόμμο ημο
12 C είκαη θαηά πνμζέγγηζε 1,66· 10-24 g ,

δειαδή όζμ ε μάδα εκόξ πνςημκίμο ή εκόξ

κεηνμκίμο.

Πνμθακώξ ηα
ειεθηνόκηα δεκ έπμοκ
οπμιμγίζημε μάδα ζε
amu
ζπέζε με ημκ πονήκα θαη
δεκ ιαμβάκμκηαη οπόρε
ζημκ πνμζδημνηζμό ηεξ
μάδαξ ημο αηόμμο.
9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 4
 ΢πεηηθή αημμηθή μάδα (Ar)
ή
αημμηθό βάνμξ (ΑΒ)
΢πεηηθή αημμηθή μάδα ή αημμηθό βάνμξ ιέγεηαη μ ανηζμόξ
πμο δείπκεη πόζεξ θμνέξ είκαη μεγαιύηενε ε μάδα ημο
αηόμμο εκόξ ζημηπείμο από ημ 1 amu.

1 amu = 1/12 ηεξ μάδαξ ημο αηόμμο ημο 12 C

Όηακ ιέμε όηη ημ Αr ημο μλογόκμο είκαη 16, εκκμμύμε όηη ε μάδα
ημο αηόμμο ημο μλογόκμο είκαη δεθαέλη θμνέξ μεγαιύηενε από ημ
1 amu (1/12 ηεξ μάδαξ ημο αηόμμο ημο 12 C)

Δειαδή :Αr = mαηόμμο / 1/12 mαηόμμο 12 C

Ακ ζειήζμομε κα οπμιμγίζμομε ηεκ απόιοηε αημμηθή μάδα ανθεί

κα πμιιαπιαζηάζμομε ηε ζπεηηθή αημμηθή μάδα με ημ 1,66· 10-24 g
9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 5
 Γίκαη πνμθακέξ πςξ επεηδή ε μάδα ημο
αηόμμο μπμημοδήπμηε ζημηπείμο είκαη ημ
άζνμηζμα ηςκ μαδώκ ηςκ πνςημκίςκ θαη
ηςκ κεηνμκίςκ ε ζπεηηθή αημμηθή μάδα ζα
έπνεπε κα ζομπίπηεη με ημκ μαδηθό
ανηζμό.

Π.π. ε ζπεηηθή αημμηθή μάδα ημο αηόμμο Ηαη ηόηε γηαηί μη

ημο Ο με Δ=8 θαη Α=16 ζα είκαη : ζπεηηθέξ αημμηθέξ
Αr =(8mp + 8mn) / 1amu = μάδεξ είκαη
(8amu+8amu)/1amu=16 δεθαδηθμί ανηζμμί
θαη όπη αθέναημη;

Αοηό μθείιεηαη ζηεκ ύπανλε ηςκ ηζμηόπςκ. Σμ

πιώνημ γηα πανάδεηγμα απακηά ζηε θύζε με δύμ
ηζόημπα. Σμ 35 Cl έπεη Αr =35 θαη βνίζθεηαη ζε
amu ακαιμγία 75%, εκώ ημ 37Cl έπεη Αr =37 θαη
βνίζθεηαη ζε ακαιμγία 25%.
Άνα ημ Αr,Cl =(35á75/100)+(37· 25/100)=35,5

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 6
 Αημμηθόξ ανηζμόξ

΢ύμβμιμ

΢πεηηθή αημμηθή μάδα

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 7
 ΢πεηηθή μμνηαθή μάδα (Ιr)
ή
μμνηαθό βάνμξ (ΙΒ)
Σμ 1 amu απμηειεί μηα θαιή μμκάδα μέηνεζεξ ηεξ μάδαξ γηα όια ηα
ζςμαηίδηα πμο έπμοκ μέγεζμξ ακάιμγμ με αοηό ηςκ αηόμςκ. Άνα, ζα
μπμνμύζαμε κα ηε πνεζημμπμηήζμομε με ακάιμγμ ηνόπμ θαη γηα ηα μόνηα.

΢πεηηθή μμνηαθή μάδα ή μμνηαθό βάνμξ (Mr) πεμηθήξ μοζίαξ (ζημηπείμο

ή έκςζεξ) ιέγεηαη μ ανηζμόξ πμο δείπκεη πόζεξ θμνέξ είκαη μεγαιύηενε
ε μάδα ημο μμνίμο ηεξ πεμηθήξ μοζίαξ από ημ 1 amu.

1 amu = 1/12 ηεξ μάδαξ ημο αηόμμο ημο 12 C

Όηακ ιέμε όηη ημ Ιr ημο Ε2Ο είκαη 18, εκκμμύμε όηη ε μάδα ημο
μμνίμο ημο κενμύ είκαη δεθαμθηώ θμνέξ μεγαιύηενε από ημ 1 amu
(1/12 ηεξ μάδαξ ημο αηόμμο ημο 12 C)

Δειαδή :Ιr = mμμνίμο / 1/12 mαηόμμο 12 C

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 8
 Γηα κα οπμιμγίζμομε ημ Ιr μηαξ πεμηθήξ μοζίαξ
(ζημηπείμο ή έκςζεξ)
Γνάθμομε ημ πεμηθό ηύπμ ημο ζημηπείμο ή ηεξ
έκςζεξ
Πμιιαπιαζηάδμομε ημ Αr ημο θάζε αηόμμο πμο
οπάνπεη ζηεκ πεμηθή μοζία με ημ ακηίζημηπμ δείθηε θαη
Πνμζζέημομε ηα γηκόμεκα
στοιχείο Ar
Ιr ( O3 ) =16×3=48
Η 1
Ιr ( H2SO4 ) =1×2+32×1+16×4=98 Ο 16 Ηαη…πςξ ζα
S 32 βνμύμε ημ Ιr
ημο O3 ή ημο
Ε2SO4 ;

Η2SO4

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 9
 To mole (ζύμβμιμ:mol)

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 10
 Όπη, όπη, ζηε Υεμεία ημ mole
( ζύμβμιμ : mol ) είκαη βαζηθή
μμκάδα πμζόηεηαξ μοζίαξ ζημ
δηεζκέξ ζύζηεμα S.I
Ιήπςξ είκαη θαη μνίδεηαη ςξ ε πμζόηεηα
ηοθιμπόκηηθαξ ;;;;; ηεξ μοζίαξ πμο πενηέπεη ημκ
ίδημ ανηζμό ζςμαηηδίςκ με
ηα άημμα πμο οπάνπμοκ ζε
12g 12C
Ση είκαη
mole;

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 11
 Βνέζεθε πςξ ακ δογίζμομε:
• 12g άκζναθα (δειαδή όζμ είκαη ημ Ar ημο), ή
•16 g μλογόκμο (δειαδή όζμ είκαη ημ Ar ημο), ή
•32 g ζείμο (δειαδή όζμ είκαη ημ Ar ημο), ή
•23g καηνίμο (δειαδή όζμ είκαη ημ Ar ημο), μ
ανηζμόξ ηςκ αηόμςκ πμο πενηέπμκηαη είκαη
πάκηα μ ίδημξ.
Ο ανηζμόξ αοηόξ μκμμάδεηαη ανηζμόξ ημο
Άνα mol είκαη ε Avogadro (NA) θαη οπμιμγίζζεθε με
πμζόηεηα μηαξ μοζίαξ πεηναμαηηθέξ μεζόδμοξ με μεγάιε πνμζέγγηζε
πμο πενηέπεη ίζμξ με 6,02· 1023 .
NA = 6,02· 1023
μκηόηεηεξ ( άημμα,
μόνηα, ηόκηα, ειεθηνόκηα
΢ςζηά, γηαοηό πάκημηε
ή μπάιεξ μπάζθεη)
θαζμνίδμομε ηα ζημηπεηώδε
ζςμαηίδηα ζηα μπμία
ακαθένεηαη ημ mole.
Π.π. 5 mole μμνίςκ κενμύ

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 12
 Ακ είπαμε 6,02· 1023 μπάιεξ μπάζθεη ζα
μπμνμύζαμε κα «θαηαζθεοάζμομε» έκα κέμ
πιακήηε ίδημο μεγέζμοξ με ηε Γε.

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 13
 Γναμμμμμνηαθόξ όγθμξ (Vm)
Ο Ζηαιόξ θοζηθόξ Avogadro δηαηύπςζε
ημ 1811 ηεκ οπόζεζε ( ή ανπή ή κόμμ)

όηη:
« ίζμη όγθμη αενίςκ ζηηξ ίδηεξ ζοκζήθεξ ζενμμθναζίαξ θαη πίεζεξ
πενηέπμοκ ημκ ίδημ ανηζμό μμνίςκ »
ή
« ίζμξ ανηζμόξ μμνίςκ αενίςκ μοζηώκ ζηηξ ίδηεξ ζοκζήθεξ ζενμμθναζίαξ
θαη πίεζεξ θαηαιαμβάκμοκ ημκ ίδημ όγθμ »

Άνα ηo 1 mol μπμημοδήπμηε αενίμο θαηαιαμβάκεη ημκ

ίδημ όγθμ, μ μπμίμξ μκμμάδεηαη γναμμμμμνηαθόξ (Vm)

Γναμμμμμνηαθόξ όγθμξ (Vm) αενίμο μκμμάδεηαη μ όγθμξ πμο

θαηαιαμβάκεη ημ 1 mol αοημύ, ζε μνηζμέκεξ ζοκζήθεξ
ζενμμθναζίαξ θαη πίεζεξ.
9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 14
 Πμηεξ Θενμμθναζία 0μ C ΢ε πνόηοπεξ
ζοκζήθεξ (ή 273Η) θαη ζοκζήθεξ πίεζεξ
ιέγμκηαη πίεζε 1 atm θαη ζενμμθναζίαξ
πνόηοπεξ; (STP) μ Vm βνέζεθε
πεηναμαηηθά ίζμξ με
22,4L
πόζμ όγθμξ είκαη
ηα 22,4L;

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 15
 Σμ 1 mol θαη ηςκ ηνηώκ αενίςκ θαηαιαμβάκεη ημκ ίδημ
όγθμ γηαηί βνίζθεηαη ζε ζοκζήθεξ STP, αιιά ε μάδα
ημο θάζε αενίμο είκαη δηαθμνεηηθή γηαηί έπμοκ
δηαθμνεηηθέξ ζπεηηθέξ μμνηαθέξ μάδεξ!!!

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 16
 Ο γναμμμμμνηαθόξ όγθμξ ζε δηαθμνεηηθέξ
ζοκζήθεξ ζενμμθναζίαξ θαη πίεζεξ

Όια ηα μπαιόκηα πενηέπμοκ 1 mol (6,02· 1023 άημμα ή μόνηα) ημο ίδημο αενίμο

Σ = μεζαία Σ = ορειή Σ = παμειή

P = μεζαία P = παμειή P = ορειή

΢ε δηαθμνεηηθέξ ζοκζήθεξ πίεζεξ θαη ζενμμθναζίαξ ημ 1 mol

θαηαιαμβάκεη όγθμ (Vm) δηαθμνεηηθό από 22,4L

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 17
 N (μόνηα) m (g)

n = N/NA n
n = m/Mr
mol

• N=ανηζμόξ μμνίςκ
• n= ανηζμόξ mol
n = V/Vm
• m=μάδα
• V=όγθμξ V (L)

Τπάνπεη άναγε θάπμηα

Φοζηθά!!!
ζπέζε μεηαλύ Mr ,
μάδαξ, mol, αηόμςκ,
μμνίςκ θαη Vm ;;;

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 18
 Ηαηαζηαηηθή ελίζςζε ηςκ
ηδακηθώκ αενίςκ
• P = πίεζε (atm)
• V = όγθμξ (L)

PáV = náRáT • n = ανηζμόξ mol (mol)

• R = 0,082 atm×L/mol×K
(Παγθόζμηα ζηαζενά ηςκ αενίςκ)
• T = ζενμμθναζία
Γύθμιμ …. οπάνπεη μηα ζπέζε
πμο μκμμάδεηαη
Ηαιά …ακ μη
ζοκζήθεξ δεκ είκαη Ηαηαζηαηηθή Γλίζςζε
πνόηοπεξ πςξ ζα ηςκ Ζδακηθώκ Αενίςκ θαη
βνμύμε ημκ ζοκδοάδεη ηεκ πίεζε, ημκ
γναμμμμμνηαθό όγθμ, ηεκ ζενμμθναζία θαη ημκ
όγθμ ανηζμό ηςκ mol εκόξ αενίμο

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 19
 Βηβιημγναθία
 Ηώζηα Ρ. Παπαδήζε, Υεμεία Α΄ Θοθείμο, Γθδόζεηξ ΢αββάιαξ

 Ι. ΢. Ιαονόπμοιμο, Υεμεία ακόνγακε θαη μνγακηθή

 Δ.Θεμδςνόπμοιμξ, Π.Θεμδςνόπμοιμξ, Α.Ηάιιεξ,

Υεμεία Α΄ Γκηαίμο Θοθείμο, Γθδόζεηξ Ιεηαίπμημ

 Η.Σζίπεξ, Α. Βάνβμγιεξ, Η. Γημύνε-Σζμπαηδή, Δ. Δενπάκεξ,

Π. Παιαμίηδμγιμο, Γ. Παπαγεςνγίμο,
Υεμεία Α΄ Γκηαίμο Θοθείμο, ΟΓΔΒ

 ΢. Θημδάθεξ, Δ.Γάθεξ, Δ.Θεμδςνόπμοιμξ, Π.Θεμδςνόπμοιμξ,

Α.Ηάιιεξ, Υεμεία γηα ημ Γεκηθό Θύθεημ, ΟΓΔΒ

 Φςημγναθίεξ: Δηαδίθηομ

9/4/2010 Ε.Παπαευσταθίου-Μ.Σβορώνου 20