You are on page 1of 5

Lista de nomes propios contidos no libro I:

(i)
Gallia ominis: a Galia non sometida s romanos
antes de comezar a guerra
Belgae, -arum: habitantes da terceira parte da
Galia, separados do resto polos ros Sena e Marne
Aquitani, -orum: habitantes de Aquitania, rexin
limitada polo Atlntico, o Garona, a provincia
romana e os Pirineos.
Celtae, -arum, Galli, -orum: os habitantes da
terceira parte da Galia.
Garumna, -ae: ro Garona
Matrona, -ae: o Marne
Sequana, -ae: Sena
Rhenus, i: Rin
Helvetii, orum: Helvecios, ou suizos.
Germani, -orum: Germanos
Rhodanus, i: Rdano
(ii)
Orgetorix, igis: Orgetorix, cacique helvecio
Casticus, i: un dos secuanos
Dumnorix, igis: Dumnorix, irmn de Diviciaco,
primates eduos.
(v)
Rauraci, orum: pobo vecio dos helvecios, cuxa
capital era Augusta Rauracorum.
Tulingi, orum: pobo galo que habitaba xunto
Rin, entre os Rauracos e os Helvecios.
Latobrigi, orum: pobo xermano, vecio dos
rauracos e os helvecios.
Boii, orum: pobo de orixe celta que emigrou
territorio comprendido entre o ro Po e Elba. Mis
tarde alanse cos helvecios para invadir a Galia.
Agrum Noricum: parte de Baviera e de Austria
Noreia, ae: capital do agrum Noricum.
Genava, ae: Ginebra
(vi)
Uix singuli carri: apenas un detrs do outro
Qui nuper pacati erant: fixeran as paces
recentemente
Viderentur: parecer
Vi coacturus: obligados pola forza
Omnis rebus ad profectionem comparatis:
aparellado todo para a marcha
Diem dicunt: fixar un da, sinalar unha data
Ire patiantur (pati, passus sum): deixar
(vii)

Maturat ab urbe proficisci: sae precipitadamente


de Roma
Maximis itineribus: a marchas forzadas
Imperat / iubet: d a orde, ordenar
Iter facere: marchar, encamiarse
Legatos (...) nobilissimos civitatis: embaixadores
(...) mis distinguidos da cidade
Principem locum: unha posicin principal /
relevante
Exercitum sub iugum missum: fixronos pasar
baixo o xugo
Mihi est in animo: teo a intencin
Concedendum non putabat: non o xulgaba
convinte.
Facultatem dare: dar a posibilidade
Temperaturus ab iniuria et maleficio: se absteran
de facer dano
Tamen: anda as
Spatium intercedere: obter tempo
Dum: ata que
Legatis repondit: contestou s enviados
Diem se ad deliberandum sumpturum (sumo
sumpsi, sumptum): tomara un tempo para
reflexionar
(viii)
Iter dare: permitir o paso
Se invito: en contra da sa vontade
Ea spe deiecti: frustrada a sa pretensin
Operis munitione et militum concursu et telis
repulsi: apatados pola fortificacin e pola gran
resistencia da tropa
Conatu destiterunt: desistiron do seu empeo.
Nonnumquam: algunhas veces
(ix)
Sua sponte: por si mesmos
eo deprecatore: ca sa intercesin
cupiditate regni adductus novis rebus studebat:
afanarse por un cambio poltico
quam plurimas civitates suo sibi beneficio habere
obstrictas (obrigadas) volebat: desexaba con
beneficios obter a vontade de cantos pobos poda
rem suscipit: asumiu o negocio
(x)
Quae quivitas est in provincia: que cae dentro da
nosa xurisdicin
Inimicos () finitimos: en vecindade con
Legiones conscribit: alista lexins
ex hibernis educit: sacounas dos cuarteis /
campamento de inverno

itinere exercitum prohibere conantur: intentan


opoerse paso do exrcito
compluribus his proeliis pulsis: derrotados en
varios encontros
locis superioribus: alturas / cimas
(xi)
suas copias transduxerant: transladaran as sas
tropas
in fines pervenerant: penetraran o territorio
agros populari: devastar terras
in conspectu: vista, mirada
liberi eorum in servitutem abduci: escravizados os
seus fillos
necessarius, a , um: intimamente unidos,
relacionados
certiorem faciunt: deron parte de
vicus: puebo
se ad Caesarem recipiunt: van a ampararse de
Csar
demonstrare: manifestar, explicar
quibus rebus adductus: en vista destas
circunstancias
non esxpectandum sibi statuit: decidiu non agardar
consumere: agotar
trans + ac: outro lado
(xii)
in utram partem fluat iudicari non possit: era
imposible discernir en que direccin fle
certior factus est: informado
de tertia vigilia: durante a terceira guardia (
media noite); os romanos dividan a noite en catro
partes de 3 horas s que chamaban vigilias.
impeditos: non preparados para a loita
fugae sese mandarunt; dronse fuga
pagus, i: districto
sive casu, sive consilio deorum: xa por
casualidade ou por decisin dos deuses
poenas persolvit: pagou a culpa
privatas iniurias ultus est: tomou vinganza polos
danos persoais
concido: to cut to pieces
(xiii)
repentino eius adventu commoti: sorprendidos
pola sa repentina chegada
aegerrime confecerant: construran a duras penas
legationis () princeps fuit: estaba cabeza da
embaixada
ita cum Caesare egit (agere, egi, actum): tratou
con Csar desta maneira

bello persequi perseveraret: se persisista en levar


a cabo unha guerra
veteris incommodi: a antiga derrota
ne ob eam rem aut suae magnopere virtuti
tribueret: non era motivo para presumir de valor
memoriam prodere: transmitir o recordo
futuros (esse) quedarse, permanecer
unum pagum adortus est: foi atacado unha das
tribus
maioribusque suis dedicisse (disco): aprenderan
dos seus antepasados
insidiis niterentur (nitor, nisus): confiar nas
emboscadas
nomen capere: facerse famoso
consistere, consisti: atoparse
(xiv)
eo sibi minus dubitationis dare: atopar menos
motivo para vacilar na sa resolucin
eo gravius quo minus: tanto mis canto
menos
garviter ferre: sentilo dolorosamente
minus merito populi Romani accidissent: canto
menos o tia merido o pobo romano
eo deceptum: enganado
invito: en contra da sa vontade
memoriam deponere: olvidar
iniurias intulisse admirarentur: extrase de que
permanezan sen castigo
secundiores () res concedere: fortuna,
prosperidade
quae polliceantur: o que prometeran
eodem pertinere: hai que engadir isto
a maioribus institutos esse: teen aprendido dos
seus antepasados
eius rei () esse testem: testigo diso
(xv)
equitatum omnem () praemittit: mandou diante
toda a cabaleira
ex omni provincia () coactum habebat: tia
reclutada de toda a provincia
quas in partes hostes iter faciant: en que direccin
dirixa a sa marcha o inimigo
agmen insecuti: perseguidos na retaguardia
alieno loco: nun terreo desfavorable
quo proelio sublati: envalentonados por esa
vantaxe
multitudinem equitum propulerant: fixeran
retroceder a unha gran cantidade de cabalos
audacius subsistere: eperaban con maior ousada
lacessere coeperunt: comezaron a provocalos
suos a proelio continebat: reprimaos

satis habebat in praesentia: tia suficiente polo


momento
primum agmen: vanguardia
novissimum agmen: retaguardia
nonnumquam: algunhas veces
(xvi)
frumentum () flagitare: esixa o trigo
quod essent publice polliciti: que tian prometido
oficialmente
pabuli () suppetebat: non sobraba a forraxe
iter ab Arari averterant: desviranse do ro
diem ex die: un da tras outro
diutius duci intellexit: advertiu que lle estaban
dando largas
diem instare: aproximbase o da
metiri oporteret: era necesario repartir
vitae necisque in suos habet potestatem: tia
dereito de visa ou morte entre os seus
emi: comprar
tam necessario tempore: nunha poca de tal
necesidade
ab iis non sublevetur: non est apoiado por eles
praesertim: sobre todo
eorum precibus adductus: obrigado polas sas
peticins
bellum susceperit: emprendera a guerra
quod sit destitutus queritur: quixase de ter sido
abandonado
uti< utor: utilizar
(xvii)
quod ante tacuerat proponit: descubre o que antes
tivera calado
tum demum: entn por fin
esse nonnullos: hai algns
auctoritas () valeat: conta con influencia
multitudinem deterrere ne: disuaden podo de
que
imperia perferre: sufriran o goberno
libertatem sint erepturi: arrebataran a liberdade
quaeque in castris gerantur hostibus enuntiari:
revelado todo o que sucede no campamento
coercere, coercui, coercitum: coaccionar
necessario re coactus: obrigado pola necesidade
(xviii)
Dumnorigem () designari sentiebat: perciba
que faca referencia a
eas res iactari nolebat: non desexaba tratar deste
asunto
reperit esse vera: comproba que certo

cupidum rerum novarum: desexoso de cambio


poltico
portoria () et vectigalia () redempta habere:
tia en arrendo a aduana e impostos
illo licente contra liceri audeat nemo: ningun se
atreva a puxar unha vez que el poa un prezo
suam rem familiarem auxisse: aumentara o seu
patrimonio
suo sumptu () alere: mentn sa costa
matrem () collocasse: casou sa nai
propinquas suas: as sas parentas
propter eam affinitatem: debido a esa conexin
odisse suo nomine: por motivos persoais
in antiquum locum () sit restitutus: foi restitudo
sa antiga posicin
quam habeat gratia desperare: perdera a esperanza
na influencia que tia
reperiebat () in quaerendo: atopaba na sa
pesquisa
reliquum esse equitatum perterritum: puxera en
confusin o resto da cabaleira
(xix)
iniussu suo et civitatis: sen consentimento del e da
cidade
animadvertere, versi, versum: proceder contra,
castigar
unum repugnabat: opoase unha cousa
summum in populum Romanum studium ()
cognoverat: expereimentara o seu gran afecto polo
pobo romano
ne () animum offenderet verebatur: tema que
puidese sentirse ofendido
principem Galliae provinciae: persoa principal
familiarem suum: amigo seu
fidem habere: ter confianza
commonefacit quae (): pxoo en coecemento
de
causam cognoscere: invertigar o asunto
statuere de eo: decidir sobre iso
(xx)
multis cum lacrymis: desfeito en bgoas
gravius in fratrem statueret: aplicar medida grave
dolerem capere: sentir pena
opibus ac nervis: poder e esforzo
existimatione vulgi: a oponin da xente
se gratiam esse ostendit: demostra o seu aprecio
cara el
condonare: perdoar
monet ut () suspiciones vitet: non dea lugar a
mis sospeitas
in reliquum tempus: no futuro

quae agat, quibuscum loquatur scire possit: para


saber os seus movementos e tratos
(xxi)
sub monte consedisse: fixeran un alto p do
monte
circuitus, us: arredores
summum igum montis: cima
quid sui consili sit ostendit: explcalles cal o seu
plan
rei militaris peritissimus habebatur: tia gran
experiencia en asuntos militares
(xxii)
prima luce: amencer
ut postea captivis comperit: como soubo despois a
travs dos prisioneiros
equo admisso: a golope tendido
in proximum collem subducit (subducere, duxi,
ductum): retraas colina mis cercana
erat ei praeceptum a: fora advertido / prevenido
por
nisi: a menos que
in hostes impetus fieret: se levase a cabo un
ataque contra o inimigo
multo die: avanzado o da
quod non vidisset, pro viso sibi renuntiasse:
informrao do que non vira
quo consuerat intervallo hostes sequitur: persegue
inimigo na distancia acordada
(xxiii)
omnino biduo superebat (superesse, superfui):
quedaban dous das
frumentum metiri oporteret: repartir o pan
rei frumentariae prospiciendum existimavit: xulga
convinte coidar da provisin de trigo
eo magis quod pridie: sobre todo porque o da
anterior
re frumentaria intercludi posse confiderent
(intercludere, interclusi, interclusum): confiaron
en que podan cortar as provisins
commutato consilio: cambiado o plan
(xxvi)
Gallia citeriore: Galia Cisalpina
in colle medio: no medio da colina
omnia auxilia: todas as tropas auxiliares
sarcina, ae: bagaxe, equipaxe de cada soldado
impedimenta in unum locum contulerunt:
acomodrono todo nun mesmo sitio
(xxv)

ex conspectu remotis equis: retirados os cabalos


cohortatus suos: animados os seus
pilis missis: disparados os dardos
ea disiecta: desordenada esta
gladis destrictis: desenvainadas as espadas
impedimento esse: obstaculizar, impedir
iactato brachio: sacudido o brazo
praeoptarent scutum manu emittere: preferiron
soltar o escudo da man
vulneribus defessi: agotados polas feridas
pedem inferre: retirarse
subesse, fui: atoparse cerca
se recipere: retirarse
succedentibus nostris: seguidos polos nosos
latere aperto: no flanco aberto (acometeron polo
lado dereito, que non tian defendido cos
escudos).
circumvenire: rodear
id conspicati Helvetii: candos se deron conta
proelium redintegrare: retomar a batalla
signa convertere: volver as enseas
venientes sustinere: facer fronte s que an
chegando
(xxvi)
ancipiti proelio: de resultado dubidoso
ad impedimenta et carros suos se contulerunt:
retirnronse onda os fardos e carruaxes
ab hora seprima ad vesperum: dende as sete ata a
tarde
aversum hostem videre: ver as espaldas dos
inimigos
ad multam noctem: moi entrada a noite
pro vallo carros obiecerant: estableceran os carros
como barreira
e loco superiore in nostros venientes tela
coniciebant: disparaban con ventaxa s que se
achegaban dos nosos
inter carros rotasque mataras et tragulas
subiciebant: entre as prtigas e as rodas apuntaban
as sas lanzas e dardos
nostrosque vulnerabant: feran s nosos
impedimentis castrisque nostri potiti sunt:
apoderronse da bagaxe e do campamento
superesse, fui: sobrevivir
itinere intermisso: interrumpido o camio
eos frumento, neve alia re iuvarent: non lles
proporcionen provisins nin calquera outra cousa
se edodem loco () habiturum: trataranos do
mesmo modo
(xxvii)
inopia adducti: levados pola necesidade

deditio, onis: capitulacin


paruerunt: obedeceron
armis traditis: desarmados
prima nocte: comezar a noite
egredior, egredi, egressus sum: abandonar, sar
supplico afficerentur: sufrir un castigo
spe salutis: esperanza de seguridade
(xxviii)
in hostium numero habere: tratar como inimigo,
vender como escravo
in deditionem accepit: recibiu baixo a sa
proteccin ()
domi nihil erat quo famen tolerarent: non tian na
sa patria con que vivir
copiam facere: aprovisionar de
id ea ratione fecit: levou a cabo isto por este
motivo
noluit eum locum () vacare: non quera que ese
lugar quedase despoblado
propter bonitatem agrorum: debido fertilidade
das terras
petentibus Aeduis: a peticin dos eduos
atque: igual que, como
(xxix)
litteris Graecis confectae: redactadas con
caracteres gregos (ecritas en lengua celta con
letras gregas que os galos aprenderan dos gregos
de Marsella).
nominatim ratio confecta erat: se fixera un
detallado clculo
censu habito: feito o censo

(xxx)
gratulatum convenerunt: reunronse para darlle a
noraboa
pro veteribus () iniuriis () repetisset: vingouse
das antigas inxurias
ex usu terrae () accidisse: suceder en beneficio
reliquas civitates stipendiarias haberent: facer
tributarias as demais cidades
concilium () in diem certam indicere: establecer
unha reunin nun da concreto
ex communi consensu () petere: consultar de
comn acordo
iureiurando sancire: obrigarse en xuramento

You might also like