Professional Documents
Culture Documents
Kompetencje komunikacyjne
modych
Autorzy:
Piotr Siuda
Grzegorz D. Stuna
Anna Justyna Dbrowska
Marta Klimowicz
Emanuel Kulczycki
Renata Piotrowska
Ewa Rozkosz
Marcin Sieko
Krzysztof Stachura
Czonkowie zespou badawczego: Piotr Siuda (koordynator projektu), Grzegorz D. Stuna (asystent
koordynatora), Anna Justyna Dbrowska, Marta Klimowicz, Emanuel Kulczycki, Damian Muszyski,
Renata Piotrowska, Ewa Rozkosz, Marcin Sieko, Krzysztof Stachura
Recenzja raportu: dr hab. Piotr Drzewiecki
Redakcja jzykowa: Maria Klaman
Opracowanie graficzne, skad iamanie: Oficyna Wydawnicza Edytor.org Lidia Ciecierska
Dofinansowano ze rodkw Ministra Kultury iDziedzictwa Narodowego
ISBN: 978-83-938408-7-8
Tre raportu dostpna na licencji Uznanie autorstwa 3.0 Polska (CC BY 3.0 PL)
http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/
Gdask 2013
Wydawcy:
Instytut Kultury Miejskiej
ul. Dugi Targ 39/40
80-830 Gdask
www.ikm.gda.pl
Spis
treci
Spis treci
Wprowadzenie
59
85
101
Zakoczenie
129
Bibliografia
133
135
149
159
165
227
Wprowadzenie
Wprowadzenie
Monografia, ktr oddajemy w Pastwa rce, jest efektem drugiego
ju projektu badawczego realizowanego pod szyldem Dzieci sieci. Raport to
wynik omiomiesicznej pracy dziesicioosobowego zespou badaczek ibadaczy, ktrzy zajli si tematem kompetencji komunikacyjnych zwizanych
zkorzystaniem zinternetu uczniw na trzecim etapie edukacyjnym. Celem
projektu bya diagnoza owych umiejtnoci oraz okrelenie stanu dziaa odnoszcych si do omawianych kompetencji wzakresie edukacji prowadzonej
wramach formalnego systemu ksztacenia. Zadanie Dzieci Sieci kompetencje komunikacyjne modych realizowa Orodek Bada iAnaliz Spoecznych
wsplnie zInstytutem Kultury Miejskiej wGdasku, afinansowao Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Omawiany projekt otrzyma dofinansowanie w programie Obserwatorium kultury, a dziaania badawcze
trway od marca do grudnia 2013 roku. Koordynatorem projektu jest Piotr
Siuda, jego asystentem Grzegorz D. Stuna. Wskad zespou badawczego weszli rwnie: Anna Justyna Dbrowska, Marta Klimowicz, Emanuel Kulczycki, Damian Muszyski, Renata Piotrowska, Ewa Rozkosz, Marcin Sieko oraz
Krzysztof Stachura.
Eksploracja podjtej tematyki jest konsekwencj naszej wczeniejszej
pracy badawczej, podczas ktrej zajmowalimy sikompetencjami medialnymi iinformacyjnymi uczniw klas 46 szkoy podstawowej (Siuda, Stuna,
2012). O ile wczeniejsze badanie miao charakter, w duej mierze, rozpoznawczy wywiady skategoryzowane, ktre byy punktem wyjcia caego
projektu badawczego, nie byy przeprowadzane na reprezentatywnej prbie
o tyle drugi projekt oparlimy na mocnej, ilociowej podstawie i badaniach ankietowych prowadzonych na prbie blisko 750 uczniw gimnazjw
zwojewdztwa pomorskiego. Wnioski zdocieka zuyciem kwestionariusza, ankiety stay si podstaw kolejnych dziaa. Zbadalimy programy nauczania, ktre zostay wybrane wedug wskaza szk, gdzie prowadzilimy
badanie ankietowe. Podjlimy si take przeprowadzenia netnografii serwisw spoecznociowych uywanych przez gimnazjalistw. Strony dobrano,
kierujc si wskazaniami nastolatkw (podawali oni najczciej odwiedzane
przez siebie serwisy).
Jak zobaczycie Pastwo w trakcie lektury, raport nie opowiada si po
adnej ze stron stygncego, ale wci gorcego sporu na linii metody ilociowe
kontra metody jakociowe. Uznalimy, ezarwno jedne jak idrugie daj nam
Wprowadzenie
Badanie kwestionariuszowe
kompetencji komunikacyjnych
osb wwieku od 13 do 16 lat
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Wstp
Celem niniejszego rozdziau jest prezentacja wynikw bada kwestionariuszowych zrealizowanych wprojekcie Dzieci sieci 2.0 kompetencje
komunikacyjne modych. Problemem badawczym podejmowanym wprzedstawionych analizach jest rozpoznanie sposobu korzystania znarzdzi internetowych oraz aktywnoci wsieci dzieci wwieku od 13 do 16 lat. Rozpoznanie
to bdzie oparte na wypracowanym wprojekcie modelu kompetencji zwizanych z korzystaniem z internetu (Siuda, Stuna, 2012). Opisywane badanie
przeprowadzilimy zwykorzystaniem techniki ankiety audytoryjnej na przeomie maja iczerwca 2013 roku na prbie 742 uczniw szk gimnazjalnych.
Metoda badawcza
Badania zostay zrealizowane na terenie wojewdztwa pomorskiego.
Zaprojektowano je, uwzgldniajc aktualne dane statystyczne wskazujce
na charakterystyki populacji osb w wieku 1316 lat ze wzgldu na klas
szkoln iwielko miejsca zamieszkania. Gwoli metodologicznej precyzji naley podkreli, eodsetek gospodarstw domowych zdostpem do internetu jest najwikszy wanie wwojewdztwie pomorskim. T tendencj wida
wanalizach Dominika Batorskiego (Batorski, 2013) przygotowywanych wramach opublikowanej w2013 roku Diagnozy Spoecznej. Nakazuje to wic lektur raportu zuwzgldnieniem faktu pewnej ilociowej przewagi nad innymi
regionami wPolsce, jeli chodzi owykorzystanie nowej technologii, jak jest
internet.
Nie ma jednak pewnoci, wjakim zakresie wspomniana przewaga wojewdztwa pomorskiego przekada si na pierwszestwo pod wzgldem
kompetencji. Ten wtek powinien zosta zbadany w kolejnych studiach
badawczych, zaprojektowanych z myl o oddaniu rnic pomidzy wojewdztwami. Uwarunkowania logistyczne bada wymagay zaprojektowania,
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Tabela 1. Dane demograficzne populacji klasa szkolna, miejsce zamieszkania, wyksztacenie rodzicw
KLASA
Wane
CZSTO
285
38,4
II
212
28,6
III
Ogem
MIEJSCE ZAMIESZKANIA
Wane
245
33,0
742
100,0
CZSTO
wie
miasto do 50 tys.
mieszkacw
miasto powyej 50 tys.
mieszkacw
Ogem
PROCENT WANYCH
313
42,9
194
26,6
223
30,5
730
100,0
12
Ogem
Wane
PROCENT WANYCH
742
CZSTO
PROCENT WANYCH
podstawowe / zawodowe
214
32,6
rednie
189
28,8
wysze
253
38,6
Ogem
656
100,0
Ogem
742
80
11
Wane
CZSTO
krcej ni 4 lata
130
21,2
powyej 4 do 6 lat
219
35,7
powyej 6 lat
264
43,1
613
100,0
Ogem
Braki danych trudno powiedzie
124
brak danych
5
Ogem
Wane
PROCENT WANYCH
129
CZSTO
PROCENT WANYCH
nie codziennie
147
19,9
codziennie
593
80,1
Ogem
740
100,0
Ogem
742
Najpopularniejszym narzdziem pozwalajcym uzyska dostp do internetu okaza si telefon komrkowy. Korzysta z niego 62,7proc. naszych
rozmwcw. Kolejne miejsce w rankingu zajmuj komputer stacjonarny
(56,1proc.) lub przenony (51,5proc.). Niektrzy uczniowie wykorzystuj
systematycznie sprzt nalecy do innych osb. 22,1proc. respondentw
korzysta z komputerw czonkw rodziny, 9,7proc. z komputerw kogo
spoza rodziny, a 7,9proc. z cudzego telefonu komrkowego. Gimnazjalici
korzystaj z internetu take za porednictwem konsoli (11,7proc.), tabletu
(9,9proc.), anawet telewizora (1,1proc.). Wikszo badanych systematycznie uywa wicej ni jednego urzdzenia, ktre oferuje dostp do internetu.
Tylko 26,3proc. uczniw zadeklarowao, e korzysta z jednego narzdzia,
podczas gdy 35,8proc. wykorzystuje dwa, a 37,9proc. trzy lub wicej urzdze. Przy tym tylko 6proc. respondentw deklarowao, e nie posiada
adnego urzdzenia, oferujcego dostp do internetu, na wasny, wyczny
12
uytek. 60,4proc. spord rozmawiajcych z nami gimnazjalistw deklarowao, eposiada przynajmniej dwa takie urzdzenia (zob. Tabela 3).
Tabela 3. Narzdzia i sprzty elektroniczne wykorzystywane przez respondentw
OKREL, JAKICH NARZDZI/SPRZTW UYWASZ, BY KORZYSTA ZINTERNETU? (N=734)
CZSTO
PROCENT WANYCH
460
62,7
412
56,1
378
51,5
162
22,1
Konsoli
86
11,7
Tabletu
73
9,9
71
9,7
58
7,9
1,1
Telewizora
Ogem
LICZBA UYWANYCH NARZDZI/SPRZTW
(7 WARIANTW ODPOWIEDZI WKAFETERII)
Wane
742
CZSTO
193
26,3
263
35,8
278
37,9
Ogem
734
100,0
Ogem
742
Wane
PROCENT WANYCH
1
3 lub wicej
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
brak
1
2 lub wicej
CZSTO
PROCENT WANYCH
44
6,0
249
33,7
446
60,4
Ogem
739
100,0
Ogem
742
13
Korzystajc zinternetu, uczniowie najchtniej odwiedzaj serwisy spoecznociowe, czaty i blogi (zob. Tabela 4). Do tej kategorii mona zaklasyfikowa odpowiedzi 87,5proc. respondentw. Najczciej wymienianymi
przestrzeniami winternecie byy Facebook oraz serwis ask.fm, pozwalajcy
zadawa znajomym rne pytania (swego rodzaju elektroniczny odpowiednik
popularnych wlatach 90. XX wieku zeszytw zotych myli). Du popularnoci cieszy si take serwis YouTube, wskazany przez 49,2proc. respondentw oraz serwisy rozrywkowe z grafikami, takie jak na przykad kwejk.pl.
Systematyczne odwiedzanie tego rodzaju stron zadeklarowao 22,4proc.
badanych. Prg 10proc. przekraczaj take Google, strony ztreciami multimedialnymi (filmy, muzyka iseriale) oraz te, powicone tematyce gier komputerowych, take online.
Zuwagi na fakt, enadrzdnym celem bada byo oszacowanie kompetencji internetowych dzieci wwieku 1316 lat, za zasadne uznalimy zapytanie ich oto, jak sami oceniaj wasne umiejtnoci zwizane zkorzystaniem
zdostpu do sieci (zob. Tabela 5). Dominuje przekonanie, ekompetencje s
raczej wysokie. Tak deklaracj skada 40,8proc. badanych. 30,4proc. uwaa
jednak, es bardzo wysokie, a28,8proc., enajwyej przecitne. Ta autoocena jest bardzo pozytywna. Wdalszej czci tekstu przedstawiamy bardziej
szczegowe dane, ktre pozwalaj wyciga wnioski na temat zasadnoci
oceny wasnych kompetencji przez gimnazjalistw.
14
CZSTO
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
PROCENT WANYCH
621
87,5
youtube.com
349
49,2
159
22,4
google.pl
103
14,5
94
13,2
76
10,7
65
9,2
sport / motoryzacja
44
6,2
33
4,6
serwisy aukcyjne
33
4,6
hobby, zainteresowania
20
2,8
wikipedia.pl
20
2,8
pornografia
16
2,3
13
1,8
11
1,5
1,0
technologie / komputery
1,0
Wane
CZSTO
PROCENT WANYCH
s najwyej przecitne
197
28,8
s raczej wysokie
279
40,8
s bardzo wysokie
208
30,4
684
100,0
Ogem
Braki danych trudno powiedzie
33
brak danych
25
Ogem
58
Ogem
742
15
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Tabela 6. Po wpisaniu wokno wyszukiwarki (np.Google) zapytania onastpujcej treci Justin Timberlake Najnowszy album wwynikach wyszukiwania moemy si spodziewa: (N=728)
MOEMY SI SPODZIEWA
CZSTO
PROCENT WANYCH
524
72,0
417
57,3
293
40,2
131
18,0
67
9,2
60
8,2
trudno powiedzie
67
9,2
17
Pe
dziewczta
chopcy
Ogem
N
N
N
RODZAJ ODPOWIEDZI
OGEM
NIEPOPRAWNE POPRAWNE
370
20
390
94,9%
5,1%
100,0%
286
47
333
85,9%
14,1%
100,0%
656
67
723
90,7%
9,3%
100,0%
N
N
N
OGEM
201
10
211
95,3%
4,7%
100,0%
165
21
186
88,7%
11,3%
100,0%
219
27
246
89,0%
11,0%
100,0%
585
58
643
91,0%
9,0%
100,0%
18
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
19
Wane
CZSTO
PROCENT WANYCH
0,4
1
2
3
4
5
2
11
11
75
175
0,4
2,3
2,3
16,0
37,2
194
41,3
Ogem
470
272
100,0
Ogem
742
Najwicej poprawnych pocze zaobserwowalimy przy charakterystyce bohatera lektury szkolnej (96,3proc.), awdalszej kolejnoci odpowiednio:
znalezieniu zdjcia kota rasy Maine Coon (93,8proc.), odnalezieniu najnowszej piosenki Dody (92,8proc.), wyszukaniu daty urodzenia kolegi z klasy
(82,7proc.), odnalezieniu informacji onajnowszym filmie (75,1proc.) irozwizaniu zadania zmatematyki (72,3proc.). Zdoborem rde lepiej radziy sobie
dziewczta (47,6proc. z nich uzyskao wartoci punktowe powyej wartoci
redniej dla zbudowanego indeksu) ni chopcy (33,8proc.; zob. Tabela 9).
Tabela 9. Indeks adekwatnego dopasowania rde ape
WARTO INDEKSU
INDEKS ADEKWATNEGO DOPASOWANIA
RDE APE
Pe
dziewczta N
chopcy
Ogem N
=9,193, df=1, p<0,01, =0,140
20
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
131
52,4%
145
66,2%
276
58,8%
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
119
47,6%
74
33,8%
193
41,2%
OGEM
250
100,0%
219
100,0%
469
100,0%
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Tabela 10. Wyobra sobie, eposzukujesz odpowiedzi na pytanie: Wjak wielu polskich domach nie ma odbiornika TV? Do wyboru masz kilka rde,
zktrych moesz skorzysta. Uszereguj je wkolejnoci rde, do ktrych
by sign(-a) (rednie dla skali od 1 najmniej prawdopodobne
rdo wyboru do 5 najbardziej prawdopodobne rdo wyboru)
STRONA INTERNETOWA TELEWIZJI POLSKIEJ
(2 pkt)
Wane
Braki danych
rednia
SERWIS
SCIAGA.PL
(1 pkt)
SPECJALISTYCZNE
CZASOPISMO (5 pkt)
681
680
681
683
681
61
62
61
59
61
3,58
3,45
2,88
2,62
2,46
Zadanie to lepiej wykonywali chopcy ni dziewczta. 60,9proc. chopcw uzyskao wyniki powyej wartoci redniej dla zbudowanego indeksu,
przy wskaniku 52,6proc. dla dziewczt. Wanalizie wynikw widoczny jest
te wpyw miejsca zamieszkania na udzielane odpowiedzi. Wartoci powyej
redniej uzyskao przez 48,2proc. mieszkacw wsi, 60,2proc. mieszkacw
21
ZMIENNE NIEZALENE
Pe
dziewczta
chopcy
N
N
Ogem
OGEM
176
195
371
47,4%
52,6%
100,0%
118
184
302
39,1%
60,9%
100,0%
294
379
673
43,7%
56,3%
100,0%
Miejsce
wie
zamieszkania
miasto do
50 tys. miesz
kacw
miasto powyej 50 tys.
mieszkacw
Ogem
WARTO INDEKSU
PONIEJ
POWYEJ
WARTOCI
WARTOCI
REDNIEJ
REDNIEJ
OGEM
147
137
284
51,8%
48,2%
100,0%
70
106
176
39,8%
60,2%
100,0%
74
132
206
35,9%
64,1%
100,0%
291
375
666
43,7%
56,3%
100,0%
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
CZSTO
PROCENT
WANYCH
420
57,8
416
57,2
335
46,1
297
40,9
237
32,6
216
29,7
201
27,6
82
11,3
trudno powiedzie
81
11,1
23
24
Tabela 13. Zmienne niezalene aindeks zdolnoci rozpoznawania wiarygodnoci informacji online
INDEKS ZDOLNOCI ROZPOZNAWANIA
WIARYGODNOCI INFORMACJI ONLINE
AUREDNIONE WYKSZTACENIE RODZICW
Urednione
wyksztacenie
rodzicw
podstawowe /
zawodowe
rednie
wysze
Ogem
WARTO INDEKSU
PONIEJ
POWYEJ
WARTOCI
WARTOCI
REDNIEJ
REDNIEJ
OGEM
106
104
210
50,5%
70
37,2%
96
39,2%
272
42,3%
49,5%
118
62,8%
149
60,8%
371
57,7%
100,0%
188
100,0%
245
100,0%
643
100,0%
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb wwieku
od 13 do 16 lat
WARTO INDEKSU
PONIEJ
POWYEJ
WARTOCI
WARTOCI
REDNIEJ
REDNIEJ
Od jak dawna
korzystasz zinternetu?
krcej ni
4 lata
powyej 4
do 6 lat
powyej
6 lat
Ogem
OGEM
76
54
130
58,5%
41,5%
100,0%
82
132
214
38,3%
61,7%
100,0%
98
159
257
38,1%
256
42,6%
61,9%
345
57,4%
100,0%
601
100,0%
Liczba uywanych
1
narzdzi / sprztw
3 lub wicej
Ogem
WARTO INDEKSU
PONIEJ
POWYEJ
WARTOCI
WARTOCI
REDNIEJ
REDNIEJ
OGEM
109
83
192
56,8%
124
47,9%
86
32,0%
319
44,3%
43,2%
135
52,1%
183
68,0%
401
55,7%
100,0%
259
100,0%
269
100,0%
720
100,0%
25
WARTO INDEKSU
Miejsce zamieszkania
wie
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
155
157
312
49,7%
50,3%
100,0%
92
98
190
48,4%
51,6%
100,0%
70
145
215
32,6%
317
44,2%
67,4%
400
55,8%
100,0%
717
100,0%
miasto do 50 tys.
mieszkacw
miasto powyej
50 tys. mieszkacw
Ogem
OGEM
26
Tabela 14. Wyobra sobie, eposzukujesz winternecie opinii onowym modelu telefonu. Ktre z podanych obok tekstw bd, Twoim zdaniem,
najbardziej wtym kontekcie wiarygodne? (N=677)
NAJBARDZIEJ WIARYGODNY JEST
CZSTO
PROCENT
WANYCH
435
64,3
407
60,1
356
52,6
318
47,0
127
18,8
46
6,8
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Projektujc badanie, uznalimy, e najbardziej adekwatn odpowiedzi jest wpis na blogu (przyznalimy temu wariantowi 3 punkty). Nastpnie po 2 punkty przypisalimy wypowiedzi na forum tematycznym oraz
opiniom ikomentarzom wporwnywarkach cen. 1 punkt zosta przypisany
opisowi produktu na stronie producenta ireklamie winternecie. Artykuowi
wWikipedii jako zzaoenia treci encyklopedycznej zostao przypisane
0 punktw.
Wskazujc zatem trzy najwyej punktowane odpowiedzi mona byo
uzyska maksymaln liczb 7 punktw. Taki wynik uzyskao 14,6proc.
ankietowanych. Wynik powyej wartoci redniej uzyskao 58,9proc. badanych. Liczba odpowiedzi przewyszajcych redni wzrastaa wrd
badanych owysokim stau korzystania zinternetu, atake okazaa si zalena od wieku respondentw ipostpw osiganych wich edukacji szkolnej; najwysze wskaniki zanotowali bowiem trzecioklasici. Podobnie jak
we wczeniejszych zadaniach, czynnikiem rnicujcym jest poziom wyksztacenia rodzicw. Znaczenie ma te liczba posiadanych sprztw (do
wasnej dyspozycji) oraz czstotliwo korzystania zinternetu. Kompetencje gimnazjalistw s wiksze, jeli maj oni regularny, codzienny dostp
do sieci (zob. Tabela 15).
27
Tabela 15. Zmienne niezalene aindeks doboru rda wcelu zakupu telefonu
WARTO INDEKSU
INDEKS DOBORU RDA WCELU ZAKUPU
PONIEJ
POWYEJ
TELEFONU ASTA KORZYSTANIA ZINTERNETU WARTOCI
WARTOCI
REDNIEJ
REDNIEJ
Od jak dawna
korzystasz
zinternetu?
krcej ni 4 lata
powyej 4
do 6 lat
powyej 6 lat
Ogem
OGEM
67
57
124
54,0%
46,0%
100,0%
73
132
205
35,6%
84
34,6%
224
39,2%
64,4%
159
65,4%
348
60,8%
100,0%
243
100,0%
572
100,0%
Klasa
II
III
N
Ogem
WARTO INDEKSU
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
127
47,9%
79
39,7%
79
34,5%
285
41,1%
138
52,1%
120
60,3%
150
65,5%
408
58,9%
OGEM
265
100,0%
199
100,0%
229
100,0%
693
100,0%
WARTO INDEKSU
INDEKS DOBORU RDA WCELU ZAKUPU
TELEFONU AMIEJSCE ZAMIESZKANIA
Miejsce zamieszkania
wie
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
137
157
294
46,6%
53,4%
100,0%
77
104
181
42,5%
57,5%
100,0%
67
140
207
32,4%
281
41,2%
67,6%
401
58,8%
100,0%
682
100,0%
miasto do 50 tys.
mieszkacw
miasto powyej
50 tys. mieszkacw
Ogem
=10,338, df=2, p<0,01, Vc=0,123
OGEM
2 lub wicej
Ogem
WARTO INDEKSU
OGEM
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
24
20
44
54,5%
112
47,3%
149
36,4%
285
41,3%
45,5%
125
52,7%
260
63,6%
405
58,7%
100,0%
239
100,0%
427
100,0%
710
100,0%
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Jak czsto
korzystasz
zinternetu?
nie codziennie
codziennie
Ogem
WARTO INDEKSU
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
68
71
139
48,9%
216
39,1%
284
41,1%
51,1%
336
60,9%
407
58,9%
100,0%
552
100,0%
691
100,0%
OGEM
29
Pe
dziewczta
chopcy
Ogem
=4,461, df=1, p=0,04, =0,082
30
296
77,9%
234
70,7%
530
74,5%
84
22,1%
97
29,3%
181
25,5%
OGEM
380
100,0%
331
100,0%
711
100,0%
Klasa
II
III
N
Ogem
209
78,0%
164
79,2%
160
66,7%
533
74,5%
59
22,0%
43
20,8%
80
33,3%
182
25,5%
OGEM
268
100,0%
207
100,0%
240
100,0%
715
100,0%
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Tabela 17. Odsetek poprawnych wskaza na pytanie oto, czy dane stwierdzenie jest faktem, czy opini (N=735)
CZSTO
PROCENT
WANYCH
702
569
568
557
539
95,6
77,5
77,4
75,9
73,4
516
70,3
507
384
330
69,1
52,3
45,0
Wszystkie zdania poprawnie sklasyfikowao jedynie 14,7proc. respondentw. Jeden bd popenio 25proc. respondentw, a dwa 19,8proc.
17proc. badanych odpowiedziao poprawnie na nie wicej ni 4 z9 stwierdze. Liczba poprawnych przyporzdkowa zmienia si w zalenoci od
szeregu czynnikw (zob. Tabela 18). Warto wyrni gwne znich: (1) sta
korzystania z internetu, (2) czstotliwo korzystania z internetu, (3) klasa
szkolna, (4) miejsce zamieszkania oraz (5) liczba uywanych narzdzi isprztw (komputerw, telefonw, konsol). To, czy dane zdanie jest opini czy
faktem, czciej adekwatnie oceniaj gimnazjalici regularnie korzystajcy
z internetu, uczniowie z trzecich klas mieszkajcy w wikszych orodkach
miejskich ikorzystajcy zwikszej liczby narzdzi isprztw.
31
Od jak dawna
korzystasz
zinternetu?
krcej ni 4 lata
powyej 4 do
6 lat
powyej 6 lat
Ogem
N
N
OGEM
60
59
119
50,4%
49,6%
100,0%
70
140
210
33,3%
83
32,9%
213
36,7%
66,7%
169
67,1%
368
63,3%
100,0%
252
100,0%
581
100,0%
Jak czsto
korzystasz zin- nie codziennie
ternetu?
codziennie
Ogem
N
N
WARTO INDEKSU
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
65
71
136
47,8%
204
36,6%
269
52,2%
353
63,4%
424
100,0%
557
100,0%
693
38,8%
61,2%
100,0%
OGEM
WARTO INDEKSU
KLASA SZKOLNA AZDOLNO ROZRNIANIA
MIDZY OPINI AFAKTEM
Klasa
II
III
N
Ogem
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
113
47,5%
91
42,9%
65
26,5%
269
38,7%
125
52,5%
121
57,1%
180
73,5%
426
61,3%
OGEM
238
100,0%
212
100,0%
245
100,0%
695
100,0%
WARTO INDEKSU
MIEJSCE ZAMIESZKANIA AZDOLNO ROZR- PONIEJ
NIANIA MIDZY OPINI AFAKTEM
WARTOCI
REDNIEJ
Miejsce zamieszkania
wie
miasto do 50
tys. mieszkacw
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
OGEM
128
153
281
45,6%
54,4%
100,0%
68
121
189
36,0%
64,0%
100,0%
miasto powyej
50 tys. mieszkacw
69
147
216
Ogem
31,9%
265
38,6%
68,1%
421
61,4%
100,0%
686
100,0%
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Liczba uywanych
narzdzi / sprztw
WARTO INDEKSU
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
OGEM
77
99
176
43,8%
101
40,7%
56,3%
147
59,3%
100,0%
248
100,0%
3 lub
wicej
86
178
264
32,6%
67,4%
100,0%
264
424
688
38,4%
61,6%
100,0%
Ogem
33
34
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
668
74
2,66
659
83
2,65
690
52
2,49
677
65
2,33
679
63
2,30
683
59
1,47
Interesujce s zalenoci pomidzy deklarowan czstotliwoci podejmowania twrczych dziaa a szeregiem zmiennych niezalenych (zob.
Tabela 20). Wymiarem wyranie rnicujcym ow czstotliwo jest pe.
Przy blisko dwch trzecich dziewczt osigajcych wyniki przekraczajce
warto redni (65,4proc.), wskaniki dla chopcw s blisko dwa razy nisze (34,3proc.), co czyni t zaleno bardzo siln.
Odsetek uczniw wykazujcych si ponadprzecitn aktywnoci twrcz winternecie ronie wraz ze staem korzystania iiloci czasu powican
na codzienn obecno wsieci. Szczeglnie silne s jednak zwizki midzy
aktywnoci twrcz afaktem codziennego korzystania zinternetu bd jego
braku. Wysokie wartoci (powyej wartoci redniej) uzyskuje 55,9proc. respondentw korzystajcych zinternetu codziennie ijedynie 25,5proc. tych,
ktrzy tego nie robi.
Wymiarem strukturyzujcym aktywno twrcz jest rwnie ilo posiadanych urzdze elektronicznych, takich jak np. komputer czy telefon.
Podobnie jak w przypadku wczeniejszych analiz, im szersze instrumentarium, z jakiego na co dzie korzystaj modzi ludzie, tym wiksze prawdopodobiestwo, e ich kompetencje bd wysokie. Sia tego zwizku jest
wyrana, podobnie jak w przypadku relacji aktywnoci i samooceny umiejtnoci korzystania zinternetu. Oile wysoki wynik (powyej wartoci redniej) uzyskuje 36,5proc. osb oceniajcych wasne umiejtnoci internetowe
35
Pe
dziewczta
chopcy
N
Ogem
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
93
34,6%
163
65,7%
256
49,5%
176
65,4%
85
34,3%
261
50,5%
OGEM
269
100,0%
248
100,0%
517
100,0%
WARTO INDEKSU
STA KORZYSTANIA ZINTERNETU AAKTYWNO TWRCZA WINTERNECIE
Od jak dawna
korzystasz
zinternetu?
krcej ni 4 lata
powyej 4 do
6 lat
powyej 6 lat
Ogem
=13,755, df=2, p<0,01, Vc=0,174
36
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
63
34
97
64,9%
35,1%
100,0%
82
85
167
49,1%
79
41,8%
224
49,4%
50,9%
110
58,2%
229
50,6%
100,0%
189
100,0%
453
100,0%
OGEM
WARTO INDEKSU
CZSTOTLIWO KORZYSTANIA ZINTERNETU
AAKTYWNO TWRCZA WINTERNECIE
Jak czsto
korzystasz zin- nie codziennie
ternetu?
codziennie
Ogem
N
N
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
70
24
94
74,5%
188
44,1%
258
49,6%
25,5%
238
55,9%
262
50,4%
100,0%
426
100,0%
520
100,0%
OGEM
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
WARTO INDEKSU
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
180
155
335
53,7%
46,3%
100,0%
72
102
174
41,4%
252
49,5%
58,6%
257
50,5%
100,0%
509
100,0%
OGEM
WARTO INDEKSU
ILO UYWANYCH NARZDZI/SPRZTW AAK- PONIEJ
POWYEJ
TYWNO TWRCZA WINTERNECIE
WARTOCI
WARTOCI
REDNIEJ
REDNIEJ
3 lub wicej
Ogem
OGEM
94
40
134
70,1%
86
47,8%
76
37,3%
256
49,4%
29,9%
94
52,2%
128
62,7%
262
50,6%
100,0%
180
100,0%
204
100,0%
518
100,0%
37
WARTO INDEKSU
ILO UYWANYCH NARZDZI/SPRZTW
POWYEJ
POSIADANYCH DO WASNEJ DYSPOZYCJI AAK- PONIEJ
WARTOCI
WARTOCI
TYWNO TWRCZA WINTERNECIE
REDNIEJ
REDNIEJ
Liczba narzdzi /
sprztw posiadabrak
nych do wasnej
dyspozycji
2 lub wicej
Ogem
OGEM
21
29
72,4%
108
63,5%
129
40,2%
258
49,6%
27,6%
62
36,5%
192
59,8%
262
50,4%
100,0%
170
100,0%
321
100,0%
520
100,0%
WARTO INDEKSU
OCENA UMIEJTNOCI KORZYSTANIA ZINTERNETU AAKTYWNO TWRCZA WINTERNECIE
Jak oceniasz
swoje umiejt- s najwyej
noci korzysta- przecitne
nia zinternetu?
s raczej wysokie
s bardzo
wysokie
Ogem
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
87
50
137
63,5%
36,5%
100,0%
89
116
205
43,4%
56,6%
100,0%
60
88
148
40,5%
236
48,2%
59,5%
254
51,8%
100,0%
490
100,0%
OGEM
Wdrugim zzada dotyczcym omawianego standardu poprosilimy respondentw o wskazanie najwaniejszych czynnikw decydujcych o tym,
czy postanowi udostpni jak tre znajomym. Badanym przedstawiono
11 odpowiedzi, aich zadaniem byo uporzdkowanie prezentowanych opcji
wedug wanoci. Na tej podstawie skonstruowano ranking woparciu oliczb punktw przyznanych przez respondentw poszczeglnym czynnikom
(zob. Tabela 21).
38
Najwyej ocenionym czynnikiem okazao si to, czy tre lub grafika jest
adna (rednia ocen 7,31). Niej oceniono wano takich czynnikw jak:
przydatno treci (6,69); moliwo obejrzenia jej na rnych sprztach,
takich jak komputer, telefon itp. (6,67); legalno oprogramowania wykorzystanego do produkcji (6,53), legalno samej treci (6,45). W dalszej kolejnoci zwracano uwag na to, czy tre jest zabawna (6,25), nowa (6,18), na
rdo pochodzenia (5,75) imod na tego typu tre (5,67). Najniej oceniono istotno takich czynnikw, jak waga pliku (4,64) iliczba zaskakujcych
elementw (3,98). Naley zaznaczy, eopisywane wyniki opieraj si na deklaracjach uczniw, ktre nie musz by cakowicie zgodne zrzeczywistymi
przekonaniami. Dlatego te stosunkowo wysokie wartoci skojarzone zlegalnoci mog wiadczy zarwno otym, euczniowie uwaaj ten czynnik za
wany, jak iotym, espodziewaj si, etakiej odpowiedzi oczekuj od nich
doroli.
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Tabela 21. Zastanw si, na co, Twoim zdaniem, warto zwrci uwag, gdy
udostpniamy znajomym tre znalezion wsieci? Uszereguj odpowiedzi wkolejnoci ich wanoci (rednie dla skali od 1 najmniej wane do 11 najwaniejsze)
CZSTO
REDNIA
673
673
7,31
6,69
671
6,67
672
6,53
671
672
672
670
672
672
671
6,45
6,25
6,18
5,75
5,67
4,64
3,98
39
40
trudno zauway, e mamy do czynienia z materiaem szczeglnie chronionym. Inna jest sytuacja, jeli chodzi o gry czy inny rodzaj oprogramowania.
Wjego przypadku konieczne s take dziaania przeamujce zabezpieczenia,
jak wpisanie numeru seryjnego lub zainstalowanie cracka (specjalnego programu). Wprzypadku filmw kopie niedopuszczone do rozpowszechniania mona
rozpozna po zdecydowanie niszej jakoci (niekiedy wyranie widoczne jest,
eobrazy nagrywano kamer wkinie). Gdy rzecz dotyczy muzyki, nie ma jednoznacznego sygnau przekraczania dopuszczalnej granicy, co moe sprawia
wraenie, edostp do tego rodzaju treci nie podlega obostrzeniom.
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Tabela 22. Ktre zpodanych obok aktywnoci winternecie s, Twoim zdaniem, zawsze dozwolone? (N=723)
CZSTO
387
373
315
274
236
223
175
PROCENT
WANYCH
53,5
51,6
43,6
37,9
32,6
30,8
24,2
41
Jak oceniasz
swoje umiejt- s najwyej
noci korzysta- przecitne
nia zinternetu?
s raczej wysokie
s bardzo
wysokie
Ogem
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
73
123
196
37,2%
62,8%
100,0%
137
136
273
50,2%
49,8%
100,0%
98
99
197
49,7%
50,3%
100,0%
308
358
666
46,2%
53,8%
100,0%
OGEM
Prawo autorskie reguluje nie tylko kwesti dostpu do treci iich dystrybucji, lecz take moliwo wykonywania dzie zalenych oraz zakres
dozwolonych ingerencji w treci. Moliwe jest wykorzystywanie, przetwarzanie iremiksowanie treci wkontekcie edukacyjnym (np.przy szkolnym
projekcie czy zadaniu domowym) lub wramach dozwolonego uytku osobistego, naley jednak zachowa informacje o autorze, rdle itp. W celu
oszacowania poziomu wiadomoci tych ogranicze zapytalimy uczniw
oto, jak dalece mog ingerowa wznaleziony wsieci rysunek lub fotografi, ktre chc wykorzysta w pracy domowej (zob. Tabela 25). Zaproponowano 6 przykadw ingerencji w obraz, a respondenci mieli moliwo
oznaczenia w piciopunktowej skali tego, w jakim stopniu uwaaj dan
ingerencj za dozwolon.
Za dozwolone w najmniejszym stopniu uznano usunicie informacji
oautorze pliku (rednia warto punktowa: 2,21) iordle pochodzenia ilustracji (2,54). Czciej dopuszczano moliwo dodania czego do obrazu,
czyli ingerencji wsamo dzieo (3,46), arelatywnie najmniej problematyczne
okazay si: zmiana formatu pliku (3,88), zmiana jego wielkoci (3,99) oraz
modyfikacja wielkoci iksztatu zdjcia (4,19).
Najbardziej adekwatnych odpowiedzi udzielaj uczniowie klas trzecich
(zob. Tabela 25). Spord tej grupy wyniki wysokie (powyej wartoci redniej
42
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Wane
USUNICIE INFORMACJI
ORDLE
PLIKU
USUNICIE
INFORMACJI
OAUTORZE PLIKU
682
690
696
686
679
661
60
52
46
56
63
81
4,19
3,99
3,88
3,46
2,54
2,21
Braki danych
rednia
DORYSOWANIE
KILKU
ELEMENTW
Klasa
II
III
N
Ogem
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
109
113
222
49,1%
50,9%
100,0%
88
86
174
50,6%
49,4%
100,0%
80
136
216
37,0%
63,0%
100,0%
277
335
612
45,3%
54,7%
100,0%
OGEM
43
WARTO INDEKSU
MIEJSCE ZAMIESZKANIA AZWYCZAJE
INGERENCJI WTRECI ONLINE
Miejsce zamieszkania
wie
miasto do 50
tys. mieszkacw
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
128
124
252
50,8%
49,2%
100,0%
67
91
158
42,4%
57,6%
100,0%
OGEM
miasto powyej
50 tys. mieszkacw
76
117
193
Ogem
39,4%
271
44,9%
60,6%
332
55,1%
100,0%
603
100,0%
44
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Wane
Braki danych
rednia
677
65
3,77
OPINIE NA
TWJ TEMAT
NAPISANE
PRZEZ
INNYCH
671
71
3,19
TWOJA
ZDJCIA,
NAZWA
NA KTRYCH
UYTKOWJESTE
NIKA, KTR
OZNACZONY
WIDZ INNI
683
59
3,06
683
59
2,56
TO, WJAKICH
SERWISACH
INTERNETOWYCH POSIADASZ KONTO
POCZTOWE
LUB PROFIL
688
54
2,49
Komunikacja za porednictwem internetu, nawet ta ocharakterze czysto tekstowym, nie ma wymiaru wycznie werbalnego. Na to, jak bdziemy
postrzegani przez innych, wpywa nie tylko tre naszych komunikatw, lecz
take ich forma sposb formuowania myli, stosowanie lub nie regu ortografii czy interpunkcji, emotikony, znajomo konwencji internetowych itp.
Przykadem takiej umownej reguy jest uywanie wersalikw dla oznaczenia
krzyku. Zapytalimy respondentw oto, jak ich zdaniem naley odczytywa
tekst pisany wersalikami, czyli przy wczonym klawiszu CAPS LOCK (zob.
Tabela 27). Respondenci mogli wybra jedn z wymienionych opcji lub zaproponowa wasn (mogli przy tym zaznacza dowoln liczb odpowiedzi).
Zdecydowana wikszo odpowiedzi wskazywaa na to, episanie wersalikami oznacza, eprzesyana informacja jest bardzo wana. T odpowied
wskazao 64proc. uczniw. Analogiczny odsetek uzna, etaka praktyka jest
internetowym odpowiednikiem krzyku. Inne odpowiedzi pojawiay si zdecydowanie rzadziej. 16,4proc. respondentw uznaa, enie oznacza to niczego
szczeglnego ijest normalne, azdaniem 9,7proc. osb jest to oznaka braku
45
463
462
119
70
10
10
7
5
4
4
4
53
PROCENT
WANYCH
64,0
63,8
16,4
9,7
1,4
1,4
1,0
0,7
0,6
0,6
0,6
7,3
Pe
dziewczta
chopcy
N
Ogem
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
189
48,5%
187
56,2%
376
52,0%
201
51,5%
146
43,8%
347
48,0%
OGEM
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
390
100,0%
333
100,0%
723
100,0%
WARTO INDEKSU
INDEKS NETYKIETY AMIEJSCE ZAMIESZKANIA
Miejsce zamieszkania
wie
miasto do 50 tys.
mieszkacw
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
182
123
305
59,7%
40,3%
100,0%
92
99
191
48,2%
51,8%
100,0%
OGEM
miasto powyej
50 tys. mieszkacw
95
123
218
Ogem
43,6%
369
51,7%
56,4%
345
48,3%
100,0%
714
100,0%
WARTO INDEKSU
INDEKS NETYKIETY ACZSTOTLIWO
KORZYSTANIA ZINTERNETU
Jak czsto
korzystasz zinternetu?
nie codziennie
codziennie
Ogem
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
91
54
145
62,8%
284
49,1%
375
51,8%
37,2%
295
50,9%
349
48,2%
100,0%
579
100,0%
724
100,0%
OGEM
47
WARTO INDEKSU
INDEKS NETYKIETY AILO UYWANYCH
NARZDZI/SPRZTW
3 lub wicej
Ogem
N
N
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
114
74
188
60,6%
39,4%
100,0%
OGEM
141
116
257
54,9%
45,1%
100,0%
116
157
273
42,5%
57,5%
100,0%
371
347
718
51,7%
48,3%
100,0%
48
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Tabela 29. Najlepsze haso uywane w internecie powinno by jednoczenie bezpieczne iatwe wuyciu. Ktrego zponiej zapisanych hase powinno si, Twoim zdaniem, uy? (rednie dla skali od 1 najgorsze do 5 najlepsze
haso)
PIKU!12
ALAMAKOTAAKOT- PIKU12
MAAL
12345QWER- AKLGKEOPIKU
TASDF
GEK
Wane
581
588
621
572
625
623
Braki
danych
161
154
121
170
117
119
4,08
4,04
3,78
3,74
3,58
2,92
rednia
Wyniki te wiadcz otym, egimnazjalici do sprawnie odrniaj hasa bezpieczne od ryzykownych. Pewne wtpliwoci moe budzi jedynie haso 12345qwerasdf, ktre na pozr wyglda do bezpiecznie (duo znakw
alfanumerycznych), jest atwe do zapamitania iwpisania, ale jednoczenie
brakuje wnim przypadkowoci. Wzwizku ztym czsto pojawiaj si na listach hase ryzykownych.
W kontekcie omawianego pytania ciekawy jest brak istotnych statystycznie powiza z szeregiem zmiennych niezalenych (zob. Tabela 30).
49
3 lub wicej
Ogem
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
42
68
110
38,2%
61,8%
100,0%
98
86
184
53,3%
46,7%
100,0%
96
96
192
50,0%
50,0%
100,0%
OGEM
236
250
486
48,6%
51,4%
100,0%
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Tabela 31. Rozmawiasz znowo poznan osob wserwisie spoecznociowym dla modziey. Jak upewniby(-aby) si, erozmwca jest tym, za
kogo si podaje wskazuje, jakiej jest pci, ile ma lat, itp.? (NB zachowanie uznane za niebezpieczne)
CZSTO
Wane
Zapytam wprost
57
17,9
Poprosz ozdjcie
67
21,1
28
8,8
53
16,7
113
35,5
318
100,0
Ogem
Braki
danych
PROCENT
WANYCH
Trudno powiedzie
93
Brak danych
331
Ogem
424
Ogem
742
51
To interesujcy wynik wskazujcy na to, egimnazjalici coraz lepiej radz sobie zdbaniem owasne sieciowe bezpieczestwo. Wmediach czsto
ostrzega si ozagroeniach zwizanych zkontaktami zinternetowymi znajomymi, a i dla wielu rodzicw jest to istotna kwestia. By moe ta spjna
kampania informacyjna przynosi efekty. Mimo to warto podkreli, enadal
nie brakuje osb, ktre ujawniyby swj numer telefonu lub uday si na spotkanie znieznajom osob.
52
Braki
danych
ABY WYRAZI MOJE UCZUCIA, WIADOMIE UYWAM ZNAKW TAKICH JAK :-) CZY :-(
687
55
4,02
684
58
2,47
657
85
2,45
636
106
2,26
626
116
2,15
639
103
1,91
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
rednia
53
Jak czsto
korzystasz zin- nie codziennie
ternetu?
codziennie
Ogem
N
N
WARTO INDEKSU
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
58
29
87
66,7%
216
54,1%
274
56,4%
33,3%
183
45,9%
212
43,6%
100,0%
399
100,0%
486
100,0%
OGEM
WARTO INDEKSU
REDNIA ILO CZASU POWICONA NA KOPOWYEJ
RZYSTANIE ZINTERNETU ASTRATEGIE UCZEST- PONIEJ
WARTOCI
WARTOCI
NICTWA WSPOECZNOCIACH ONLINE
REDNIEJ
REDNIEJ
54
OGEM
192
122
314
61,1%
38,9%
100,0%
79
84
163
48,5%
271
56,8%
51,5%
206
43,2%
100,0%
477
100,0%
3 lub wicej
Ogem
N
N
WARTO INDEKSU
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
91
47
138
65,9%
34,1%
100,0%
OGEM
94
70
164
57,3%
42,7%
100,0%
85
94
179
47,5%
52,5%
100,0%
270
211
481
56,1%
43,9%
100,0%
Badanie
kwestionariuszowe
kompetencji
komunikacyjnych
osb w wieku
od 13 do 16 lat
Jak oceniasz
swoje umiejt- s najwyej
noci korzysta- przecitne
nia zinternetu?
s raczej wysokie
s bardzo
wysokie
Ogem
WARTO INDEKSU
PONIEJ
WARTOCI
REDNIEJ
POWYEJ
WARTOCI
REDNIEJ
88
36
124
71,0%
29,0%
100,0%
98
100
198
49,5%
50,5%
100,0%
74
63
137
54,0%
46,0%
100,0%
260
199
459
56,6%
43,4%
100,0%
OGEM
55
Podsumowanie
Zasadniczym celem tej czci raportu jest przedstawienie gwnych
wnioskw badawczych z przeprowadzonego ilociowego studium kompetencji medialnych uczniw szk gimnazjalnych. Zaprezentowane tutaj wyniki mona czyta jako osobn analiz bd potraktowa to opracowanie
jako cz wikszej caoci, akcentujc kwantyfikowalny wymiar kompetencji (dodatkowo analizowan woparciu odu, reprezentatywn dla terenu
jednego z polskich wojewdztw, prb badawcz). Naley jednak mie na
wzgldzie fakt, eukazane rezultaty nie tyle wiecz analityczne dzieo, co
raczej stanowi zacht do dalszej debaty. Zpewnoci konieczne jest zastanowienie si nad tym, jak mona przeoy wnioski, wycignite na podstawie przeprowadzonego studium, na sposb prowadzenia polityki publicznej
w zakresie dostarczania technologii ludziom modym oraz uczenia ich, jak
korzysta zmoliwoci, jakie niesie ze sob internet, ijaki tkwi wnim potencja desocjalizacyjny.
Wniniejszym fragmencie raportu skupilimy si na podkrelaniu zwizkw midzy szeregiem zmiennych niezalenych abadanymi zagadnieniami
wchodzcymi w skad standardw tworzcych model kompetencji. Mimo
earbitralnie zoperacjonalizowalimy kryteria poszczeglnych kompetencji
(nie ma uniwersalnego wzorca, do ktrego mona by si odnie), wyranie
wida strukturalne zrnicowania tak w obrbie konkretnych standardw,
jak icaego modelu. Moemy wic akcentowa ca gam wspwystpowa
ikorelacji, ktre maj charakter statystycznie istotny, aktre ukazuj badan
zbiorowo jako mocno zrnicowan. Kapita kulturowy nabywany wdomu
rodzinnym, wiek badanych, miejsce zamieszkania, sta iregularno korzystania zdostpu do sieci, dostpno narzdzi isprztw umoliwiajcych
obecno winternecie wszystkie te czynniki czsto silnie wpywaj zarwno
na deklaracje badanych dotyczce posiadanych przez nich medialnych kompetencji, jak ina faktyczne umiejtnoci wtym zakresie. Wtym kontekcie
dyskutowa te mona otechnologii jako artefakcie stratyfikacyjnym, aby
moe, idc krok dalej, take oodtwarzaniu si pewnych trajektorii budowania kapitaw, czy wrcz reprodukowania, anawet pogbiania nierwnoci
(zasada kumulatywnych korzyci).
Zebrane dane wymagaj jednak nie tylko pogbionej analizy czy dyskusji badaczy. Najwaniejsze jest by moe to, by dokonywa sukcesywnej
replikacji tego studium, ewentualnie odtwarza je w analogicznej formie
w innym kontekcie socjodemograficznym czy kulturowo-obyczajowym.
Zgodnie zlogik grantu dostarczamy produkt bdcy opracowaniem zebranego materiau empirycznego. Mimo to zasadne byoby nie zatrzymywa si
wpunkcie, do ktrego doszlimy. Przydaoby si zaprogramowanie dziaa
majcych na celu dalsze opisywanie dostrzeonych zrnicowa oraz bardziej zniuansowane, pogbione interpretacje relacji teoretycznego modelu
do realiw ycia codziennego modych ludzi.
56
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
Podstawy metodologiczne
Zgodnie zklasyczn ju definicj, autorstwa Roberta V. Kozinetsa, netnografia jest to badanie o charakterze obserwacyjno-uczestniczcym,
oparte na terenie online. Jako rdo danych wykorzystuje komunikacj zaporedniczon komputerow, aby otrzyma etnograficzne zrozumienie ireprezentacj kulturowego lub spoecznego fenomenu (2010: 60). Samo za
prowadzenie bada to proces dynamiczny, podczas ktrego fakty owiecie
s zdobywane na drodze selektywnej obserwacji iteoretycznej interpretacji
tego, co widzimy, wwyniku zadawania pyta iinterpretowania odpowiedzi,
dziki sporzdzaniu notatek terenowych itranskrypcji zapisw audio oraz wideo, atake sporzdzaniu raportw zbada (29).
Podobnie, jak w przypadku naszego wczeniejszego badania Dzieci Sieci kompetencje komunikacyjne najmodszych (Siuda, Stuna, 2012),
zdecydowalimy si na przyjcie roli outsiderw, zwykle nie ingerujc
waktywno badanych spoecznoci oraz nie informujc oprowadzonych
badaniach. Korzystalimy ztreci dostpnych publicznie, ktre uznalimy
za moliwe do wykorzystania w trakcie badania, wychodzc z zaoenia,
ejeli kto nie ogranicza uprawnie dostpu (na przykad do swojego profilu), nie trzeba tego kogo pyta ozgod. Docieralimy do materiaw badawczych take wsposb, ktry mona uzna za kontrowersyjny np.przy
badaniu profili facebookowych uzyskalimy do nich dostp przez gimnazjalist niebiorcego udziau wbadaniu imoglimy obserwowa na profilach
jego znajomych wszystko to, co byo dostpne wtrybie dla znajomych znajomych. Nie informowalimy badanych obadaniu, uznajc, enie tylko wyduyoby to proces badawczy, ale rwnie pozbawioby nasze dociekania
pewnego rodzaju swobody. Wniektrych przypadkach logowalimy si do
forw dyskusyjnych, by mie peniejszy dostp do materiaw z poziomu
uczestnika lub uczestniczki.
59
Zagadnienia badawcze
Przy netnografii interesoway nas przede wszystkim te zagadnienia,
ktre trudno zbada za pomoc narzdzi metod ilociowych. Skupilimy si
na kilku podstawowych obszarach badawczych, nawizujcych do modelu
kompetencji zwizanych zkorzystaniem zinternetu, takich jak:
krytyczna ocena informacji pochodzcych od znajomych,
rda czerpania wiedzy,
twrcza aktywno,
piractwo internetowe,
aktywno wserwisach spoecznociowych,
potencja serwisw spoecznociowych jako przestrzeni rozwijania
kompetencji komunikacyjnych,
budowanie wizerunku wsieci,
bezpieczestwo wsieci.
Zaleao nam na odkryciu tego, jak wyglda faktyczna aktywno modziey w sieci. Nie chcielimy opiera si wycznie na deklaracjach modych ludzi.
60
Komixxy (http://komixxy.pl),
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
Ask.fm (http://ask.fm),
Wiedza bezuyteczna (http://bezuzyteczna.pl),
Zapytaj (http://zapytaj.pl),
Vinted (http://www.vinted.pl),
MPCforum (http://www.mpcforum.pl).
Wyniki bada
Vinted
Serwis Vinted dziaa wPolsce od lutego 2013 roku. Skierowany jest do
dziewczyn imodych kobiet, ktre chc kupowa, sprzedawa iwymienia si
ubraniami. Strona jest czci midzynarodowej grupy serwisw (pozostae
dziaaj m.in. w Niemczech, we Francji czy w USA), wpisujcych si w nurt
sharing economy. Po p roku od uruchomienia polskiej wersji, na stronie zarejestrowanych jest ok. 200 tys. uytkowniczek, ktre same siebie okrelaj
mianem Vintedzianek. Serwis pozwala im nie tylko na sprzeda czy kupno
ubra, ale take umoliwia prowadzenie dyskusji na forum oraz dzielenie si
swoimi przemyleniami na otwartym dla wszystkich blogu.
Interesujce jest, emimo niewtpliwej popularnoci Facebooka womawianej grupie wiekowej take wrd uytkowniczek Vinted bardzo duym
zainteresowaniem cieszy si forum dyskusyjne. Pozornie stanowi ono archaiczne narzdzie komunikacji internetowej, mimo to najprawdopodobniej
wskutek bogactwa tematw oraz oferowan przez owo forum anonimowo
uytkowniczki mog samodzielnie zadecydowa, czy wypowiadaj si na
forum pod swoim nickiem, czy korzystaj zwpeni anonimowego forum Nie
mw nikomu, ale, https://www.vinted.pl/forum/nie-m-w-nikomu-ale-dot-dot-dot) nastolatki chtnie decyduj si na prowadzenie internetowych
dyskusji ze swoimi rwieniczkami.
61
62
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
63
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
65
kolejna niedoinformowana:p moga izrobia, kradziez aoszustwo internetowe to dwie rozne rzeczy! poza tym nawet jezeli bylaby to kradziez ponizej 250zl to itak musieliby przyjac
zgloszenie niska szkodliwosc nie oznacza ze nic ztym nie zrobia, apo prostu nie wyciagna powazniejszych konsekwencji, czyli zlodziej bedzie mial mozliwosc samoukarania
sie igrzecznie oddac skradziony przedmiot czy pieniadze (https://www.vinted.pl/forum/
ploteczki-na-dowolne-tematy-w-kobiecym-gronie/internetowa-samopomoc/74228nastepna?per_page=100).
Serwisy zmemami
W tej czci raportu zajmiemy si wybranymi serwisami z memami:
Komixxy, Demotywatory, Kwejk, Mistrzowie oraz Besty (warto zaznaczy,
etrzy pierwsze nale do jednego waciciela firmy MSI). To najpopularniejsze tego typu strony wPolsce, cho wymieni mona ich znacznie wicej
Wiocha, Hoty, Giwera, Jebzdzidy czy Sadistic, by poda zaledwie kilka. Podstawowa zasada tego typu miejsc jest nastpujca: uytkownicy dodaj wybrane memy, ktre dziki gosowaniu innych osb zyskuj coraz wiksz
popularno. Niektre zopisanych stron powicone s wycznie wybranej
tematyce (np. Mistrzowie skupiaj si przede wszystkim na zabawnych komentarzach zforw dyskusyjnych itp.), wikszo jednak gromadzi wszystkie
mieszne obrazki, bez wzgldu na ich przedmiot.
Niestety niemoliwe jest okrelenie, ile spord dodanych treci umieszczaj modzi. Dodatkowo wiele zzamieszczanych na stronach memw funkcjonuje wdziesitkach podobnych serwisw iustalenie autorstwa oryginau
moe stanowi nie lada wyzwanie. Serwisy z memami nie przyczyniaj si
do rozwijania kompetencji komunikacyjnych u swoich uytkownikw (bez
wzgldu na ich wiek). Oprcz moliwoci dodawania obrazkw, pozwalaj
one wycznie na gosowanie na przedstawiane grafiki oraz udostpnianie
ich na facebookowym profilu uytkownika. Podstawowa aktywno wserwisach zmemami to zatem bierne przegldanie dziesitek czy setek obrazkw.
Wyjtek stanowi strona Komixxy, gdzie przy kadym memie znajduje si
przycisk pozwalajcy uytkownikowi skorzysta zszablonu graficznego isamodzielne stworzy obrazek oparty na wybranym schemacie. Nawet pomimo tej funkcji, niemoliwe jest ustalenie, ktre memy faktycznie s autorstwa
uytkownikw serwisu, ktre za zostay przez nich znalezione wsieci lub dodane przez administracj.
66
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
Serwis wciga, zachca do tego, by konsumowa kolejne proste informacje, zaskakuje, wywouje poruszenie, ajego funkcj mona okreli jako
67
MPCforum
Forum polecone nam przez chopcw, ktrzy sugerowali, ewymieniaj
si tam informacjami o grach, dyskutuj o ich usprawnieniach i modyfikacjach. Informowali, eszukaj tam czasami sposobw na przejcie trudnych
misji wgrach (np.kodw pozwalajcych wczy tryb niemiertelnoci, uzupeni zapasy, poziom zdrowia), ale rwnie dowiaduj si czego odnonie
do bdw wgrze, ktre mona wykorzysta idziki temu zdoby artefakty
dostpne na pniejszym etapie gry. Uytkownicy nie tylko zdobywaj informacje, ale take wymieniaj si nimi. Jeli wiedz co, czego jeszcze nie
wiedz inni, ujawniaj to na forum, dyskutuj. Irzeczywicie, forum skada
si zkilku kategorii: Niezbdnik cheatera, MMORPG, FPS, Single Player, Konsole, Administracja serwerami gier, Forum oglne, Inne. Mona powiedzie,
eto typowe forum osb zainteresowanych konkretntematyk. Modzi ludzie, cho zapewne nie tylko, mog si spotka wmiejscu pozwalajcym podyskutowa ornych aspektach gier. Jak ju zauwaylimy, dyskusje maj
charakter praktycznych porad dotyczcych modyfikowania silnikw gier,
wprowadzania w kodzie okrelonych wartoci dla uzyskania konkretnego
efektu, ale s te typowymi rozmowami ofabule, rozgrywce, przechodzeniu
kolejnych poziomw gry. Momentami forum wyglda jak przestrze dyskusyjna specjalistw od programowania, a i w innych miejscach prezentuje
sijako luna przestrze rozmowy owiecie gry.
Warto doda, eforum jest potnym zasobem wiedzy, awtki umieszczone wkonkretnych kategoriach maj od kilkuset do kilkunastu tysicy tematw grupujcych wpisy. Trudno jednoznacznie stwierdzi, eopisywane
miejsce jest wykorzystywane gwnie przez gimnazjalistw. Mona jednak
zaoy, enastolatkowie s grup graczy, ktrzy powicaj sporo czasu na
granie, agry s dla nich (informacje uzyskalimy od chopcw, nie wiemy, na
ile forum to ipodobne wykorzystywane jest rwnie przez dziewczyny, cho68
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
Ask.fm
Ask.fm to jeden znajpopularniejszych wPolsce (zob. http://interaktywnie.com/badania-i-megapanel/megapanel-lipiec-2013kategorie-tematyczne-246977?page=6); podobnie jak wkilkunastu innych krajach caego wiata)
serwisw zgatunku Q&A, czyli opartych na pytaniach iodpowiedziach uytkownikw. Osoba, ktra pierwszy raz znajduje si na tej stronie, nie ma zbyt
wielu moliwoci dowiedzenia si, jakie dokadnie funkcje oferuje. Oprcz
enigmatycznej informacji Pytaj i odpowiadaj, uytkownik zachcany jest
do zarejestrowania si lub zalogowania wprzypadku, gdy ju posiada konto
wserwisie. Moe rwnie skorzysta zopcji Zobacz kto tu jest, klikajc na
wybrane awatary uytkownikw Ask.fm (najprawdopodobniej s to najbardziej popularne osoby, jednak taka informacja nie jest nigdzie podana). Tak
ograniczona warstwa informacyjna wskazuje na to, eserwis nastawiony jest
na ludzi, ktrzy trafiaj do niego, doskonale rozumiej jego przeznaczenie
ispecyfik. Przypadkowy internauta potrzebuje zdecydowanie wicej czasu,
aby odnale si na stronie iopanowa korzystanie zniej.
Podstawowe aktywnoci w Ask.fm to zadawanie i odpowiadanie na
pytania, przy czym uytkownik ma moliwo zablokowania otrzymywania
anonimowych pyta. Oznacza to, ebd do niego trafiay wycznie pytania zalogowanych uytkownikw. Warto zauway, emoliwo zadawania
pyta anonimowo bya szeroko dyskutowana zaledwie kilka tygodni temu,
kiedy brytyjska nastolatka popenia samobjstwo. Prawdopodobnie jego
przyczyn byo przeladowanie ze strony rwienikw, jakich dowiadczya wanie w Ask.fm (http://wiadomosci.onet.pl/wielka-brytania-i-irlandia/
samobojstwo-14latki-w-kraju-ue-wrze/kf1tn). Pozostae funkcje dostpne
na stronie to obserwowanie uytkownikw ilubienie ich wypowiedzi. Mona
rwnie wysya wybranym uytkownikom prezenty, czyli obrazki widoczne
przez tydzie wprofilu obdarowanego (nadawca paci za nie smsem).
Na potrzeby naszego badania zdecydowalimy si przeanalizowa
20 profili uytkownikw serwisu znajdujcych si w zakadce popularne
(http://ask.fm/account/popular). Dodatkowo analizy zostay uzupenione
obserwacj innych profili (wybieranych losowo).
69
70
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
71
72
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
73
Facebook
W ramach netnograficznych dziaa zajlimy si take jednym z najpopularniejszych serwisw internetowych. Badanie Facebooka byo istotn czci ju pierwszej edycji Dzieci sieci. Tym razem okaza si nie mniej
istotny. Dobr profili, ktrym przyjrzelimy si bliej, odbywa si wielotorowo. Sze zprzebadanych profili byo profilami uytkowniczek serwisu Vinted, jeden nalea do syna osoby z zespou badawczego. Dwadziecia byo
profilami znajomych gimnazjalisty (jego profil nie by przez nas analizowany), ktry figurowa wspisie znajomych czonka zespou badawczego, przy
czym wybr by bardzo prosty. Polega na przegldaniu kolejnych wywietlanych znajomych wspomnianej osoby idobieraniu tych, ktre winformacji owyksztaceniu podaway, eucz si wgimnazjum. Weryfikacja zdjcia,
kontaktw i podtrzymywanych znajomoci pozwalaa potwierdzi to, czy
dana osoba uczy si na trzecim szczeblu ksztacenia. Staralimy si take,
eby profile nie byy martwe, aostatnie zamieszczone na nich informacje
byy opublikowane w biecym roku kalendarzowym. Dobieralimy osoby
tak, eby nawet wwczas, kiedy wpisy na danym profilu pojawiay si rzadko, by on (profil) aktywowany np.przez znajomych wrzucajcych na niego
informacje.
Warto doda, eprzy doborze profili miayznaczenie ustawienia zwizane zdostpem do treci. Wprzypadku profili osb, ktrych nie mielimy
wznajomych, uzyskalimy dostp wycznie do informacji udostpnianych
przez nie publicznie. Jeli chodzi omodych znajdujcych si wkrgu znajomych naszych znajomych, zakres dostpnych treci by wikszy (dobr zwy74
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
75
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
Facebook bezpieczestwo
Modzi chyba nie zdaj sobie sprawy, e ich facebookowa dziaalno
moe by podgldana przez osoby im nieznane tak jak wnaszym przypadku,
kiedy nie zabezpieczyli profili, by znajomi znajomych, czyli najprawdopodobniej obcy ludzie, nie mogli odwiedza ich facebookowych kont. Jednoczesne
podawanie dokadnej daty urodzenia (ewentualnie samego roku) czy informacji owyksztaceniu szkole, gdzie kto si uczy to do niebezpieczne
zachowanie. Cakiem moliwe, egimnazjalici igimnazjalistki nie potrafi
korzysta zzabezpiecze wserwisie spoecznociowym inie wiedz, eszerokie udostpnianie swoich danych osobowych wsieci, moe mie negatywne konsekwencje. Podobnie jest zpublikowaniem zdj. Oile umieszczanie
ich wserwisach wynika zchci pokazania si na zewntrz, wylansowania si,
czy bycia Swag jak mwi gimnazjalici na badanych profilach otyle
77
YouTube na Facebooku
Wrd dwudziestu zbadanych profili facebookowych znalelimy tylko
osiem, gdzie wostatnich kilku miesicach byy prezentowane treci zkanau
YouTube. Byy to cztery profile dziewczyn icztery profile chopcw. Rnice
pomidzy nimi byy nieznaczne, wwikszoci modzi ludzie stawiali na rozrywk idzielenie si interesujcymi treciami, czasami po prostu wrzucajc
filmy zmuzyk, czasami nawoujc, przez oznaczanie wewpisach, znajomych, zktrymi pniej rozmawiali.
Dziewczyny czciej odnosiy si emocjonalnie do publikowanych
materiaw. Pisay chociaby ochci pjcia na imprez, ale iotym, eim
smutno, enikt ich nie rozumie lub odwoyway si do filmikw zinteresujcymi i imponujcymi ich zdaniem modymi mczyznami. W pewnym
sensie komunikaty dziewczyn byy komunikatami oczym wicej. Nie byy
to po prostu linki do filmw, ale same obrazy mogy sygnalizowa co jeszcze
izachca do refleksji nie tylko nad sam treci filmw. Na przykad jedna
zdziewczt proponowaa na swoim profilu utwory muzyczne, piszc oimprezowej atmosferze oraz otym, eby moe straci such, ale chce sucha muzyki gono. Podobne treci filmowe wrzucali jej na profil znajomi, arozmowy
ograniczay si waciwie do stwierdze oimprezowym charakterze piosenek
lub naladowaniu krzykw ihaasu. Pewna nastolatka zainicjowaa wymian potwierdzania mioci, oznaczajc przy filmie dane swojego chopaka
i dodajc Kocham Ci!, na co on odpowiedzia jej tym samym. Chopcy,
chocia polecali ulubion muzyk podobnie jak dziewczyny (nieco chodniej,
nie odnoszc si do emocji, ale cytujc, jak wjednym przypadku, ulubione
fragmenty tekstw), sigali take po treci polityczne (wjednym wypadku),
sportowe (rwnie jeden profil) oraz odwoywali si do wasnych produkcji.
Pokazowy, wizytwkowy charakter profili facebookowych jest wzmacniany przez publikowanie filmw zYouTube. Przy ich pomocy nastolatkowie
dziel si tym, co lubi, aodbywa si to zwykle wewspomnianym kontekcie
rozrywkowym: impreza, suchanie muzyki na maksa, pokazywanie miesznych profili rwienikw (dziewczyna, chocia ma chopaka, napisaa oswojej mioci do anglojzycznego nastolatka, ktry parodiuje innych na swoim
kanale filmowym. Siga si take do treci przypominajcych wakacje, wspomina miniony czas lub zabawne sytuacje (np.odwoujc si do filmu ze znajomymi).
78
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
79
formacjach podaje rok urodzenia, do jakiej chodzi szkoy ijakie zna jzyki.
Pozwala oznacza sina zdjciach, ale mona zobaczytylko dwie fotografie tego typu: Karol machajcy widelcem pod parasolem na zewntrz baru/
restauracji i Karol w tym samym miejscu z dwoma kolegami, kady z nich
z niecodziennym umiechem na twarzy. Zdjcia publikowane przez Karola pokazuj: posta znan z memw z cyklu me gusta, uoon z klockw
sylwetk (by moe rycerza; z tarcz w jednej i wielkim krzyem-mieczem
wdrugiej doni). Karol ma 71 znajomych, ale tylko jeden znich zdecydowa
si opublikowa na jego profilu link (do filmiku z dzieckiem trzymajcym
kotka). Poza zdjciami wrzuca linki do demotywatorw, dodajc informacj,
ezes si ze miechu. Lubi tylko 22 facebookowe kanay: profil sportowca, Komixxy, strony odeskorolkach, profil vlogera zYouTube, kilka serwisw
rozrywkowych.
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
81
82
maj bezporedniego zwizku ze sposobami komunikowania si gimnazjalistw na Facebooku. Zasygnalizowany wtek moe by jednak dopenieniem
zdobytych informacji i podjtych interpretacji. Po przejrzeniu facebookowych profili mona odnie wraenie, e brakuje tam aktywnej komunikacji. Komentowanie zdj emotikonami czy krtkimi zdaniami (najczciej,
bo zdarzay si te dugie wypowiedzi, jednak bardzo rzadko), wrzucanie na
profile znajomych ankiet, acuszkw, demotywatorw, zotych myli czy
zdj, to prowadzenie mocno zaporedniczonej komunikacji. By moe modzi czciej kontaktuj si wmniej poredni sposb, korzystajc zkomunikatora tekstowego na Facebooku, pozwalajcego na synchroniczn wymian
komunikatw.
Czy jednak gimnazjalistki igimnazjalici, oszczdni wsowach wgronie
znajomych na Facebooku (chodzi okomentarze iposty widoczne dla przyjaci iinnych osb), s osobami bardzo zaangaowanymi wprywatn komunikacj tekstow? Nie mona tego wykluczy, std hipoteza owykorzystywaniu
przez nich w coraz szerszym wymiarze czasowym rwnie komunikatorw
gosowych izastpowanie wten sposb innych form komunikacji, mogaby
bywarta sprawdzenia. Gdyby okazao si, ekomunikatory gosowe s traktowane jako typowe kanay komunikacji nastolatkw, byby to kolejny punkt
zaczepienia, pozwalajcy formuowa strategie komunikacji zmodymi ludmi irealizowania efektywnych dziaa edukacyjnych.
Netnografia,
czyli gimnazjalici
i gimnazjalistki
w spoecznociach
internetowych
83
Ilociowa
analiza
programw
nauczania
Ponadto wcele ksztacenia wikszoci przedmiotw wpisano szczegowe kompetencje komunikacyjne. Nauczyciele przedmiotowi stali si tym
samym odpowiedzialni za wyposaenie uczniw wokrelone umiejtnoci,
wiedz ipostawy, pozwalajce na wiadome korzystanie zinformacji iporuszanie si wrodowisku internetu. Te dyrektywy oraz treci danego przedmiotu
85
Cel
Celem badania byo ustalenie, czy wprogramach nauczania zawarto treci wiadczce oplanowanym ksztaceniu kompetencji komunikacyjnych na
trzecim etapie edukacji oraz wjakim stopniu przewiduj one realizacj przez
polsk szko zaoe edukacji medialnej iinformacyjnej.
Analizie ilociowej poddalismy 73 programy nauczania przeznaczone
dla gimnazjum. Przebadalimy od dwch do dziewiciu programw do kadego przedmiotu obligatoryjnego za wyjtkiem wychowania fizycznego.
Ze wzgldu na brak oglnie dostpnych danych na temat wykorzystywanych przez polskie szkoy programw, zaoylimy, enajwiksz popularnoci bd cieszyy si te programy nauczania, ktre towarzysz podrcznikom
szkolnym. Nazwy liderw rynku ksiki szkolnej ustalilimy na podstawie raportu Biblioteki Analiz Sp. zo.o. (Gobiewski, Waszczyk, 2013). Wstpnie zakwalifikowalimy 63 programy nauczania sygnowane nazwami tych instytucji
(OPERON, WSiP, Nowa Era, Helion, PWN, PEARSON, Gdaskie Wydawnictwo
Owiatowe, ZamKor). Wykaz programw uzupenilimy o programy wykorzystywane przez szkoy, w ktrych realizowano badania ankietowe (zob.
fragment raportu dotyczcy bada ilociowych). List wzbogacilimy ojeden
program autorski oraz o dokumenty afiliowane przez Express Publishing,
MACMILLAN POLSKA, Rubikon oraz Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Ze wzgldu na odmienn budow programw, do uzyskania penego
obrazu, konieczne byo uwzgldnienie wanalizie ich penej zawartoci.
Metodologia
Ilociow analiz programw nauczania dla gimnazjum przeprowadzilismy wedug procedury badawczej opracowanej w projekcie Dzieci Sieci kompetencje komunikacyjne najmodszych (Piotrowska i Rozkosz, 2012,
86
wdruku). Wposzukiwaniu odpowiedzi na zdefiniowane wczeniej pytanie badawcze czy programy przewiduj ksztacenie kompetencji medialnych iinformacyjnych przeprowadzilimy analiz treci wszystkich 73 dokumentw.
Inspiracj metodologiczn stanowia koncepcja Bernarda Berelsona, jednego zprekursorw analizy treci jako techniki badawczej (Maj, 2013). Analiza
treci naley do grupy technik wobrbie metody analizy zawartoci. Pozwala
na uzyskanie obiektywnego, systematycznego iilociowego opisu jawnej zawartoci komunikatw (Cartwright, 1965). Berelson widzi jej potencja jako
procedury, ktra okrela zasady oceny zawartoci przekazw informacyjnych
zpunktu widzenia pewnych standardw przyjtych przez badacza (Cartwright, 1965, s. 149). Technika analizy treci umoliwia wic wykorzystanie rozmaitych wzorcw do porwnywania ztreci dokumentu. Wprojekcie Dzieci sieci
2.0 pozwolia na zastosowanie jako wzorca modelu kompetencji komunikacyjnych. Model posuy jako baza przy budowie klucza kategoryzacyjnego
(zob. fragment raportu zatytuowany Aneks: Ilociowa analiza programw nauczania model kompetencji jako narzdzie analizy). Otej decyzji zadecydoway
nastpujce fakty: (1) model odpowiada definicji kompetencji komunikacyjnych, (2) model ma charakter ustrukturalizowany, (3) wybr wsplnego modelu stanowi form prewencji przed niezamierzonym dostrajaniem klucza do
spodziewanych wynikw (zob. Goban-Klas, 2009). Na potrzeby analizy model
kompetencji zosta rozbudowany, tj. uzupeniony ojeden poziom. Opracowany
klucz kategoryzacyjny skada si finalnie zobszarw, standardw, zmiennych
(kompetencji) iwskanikw (zob. Ilustracja 3).
Standard
Zmienna
Ilociowa
analiza
programw
nauczania
Wskanik
Obszar
87
Proces kodowania dokonywany by za pomoc piciostopniowej skali semantycznej. Okrelalimy, w jakim stopniu dany program przewiduje
ksztacenie konkretnej wiedzy, umiejtnoci lub postawy. Kodowanie polegao na wybraniu wartoci (liczby cakowitej) ze skali i przyporzdkowanie
jej danemu wskanikowi. Warto 1 oznacza, e kompetencja nie zostaa
uwzgldniona w programie nauczania. Warto 2 nadawalimy tym programom, ktrych tre wsposb niejednoznaczny wskazywaa na potrzeb
rozwijania danej kompetencji. Ich autorzy jedynie sygnalizowali problemy
korespondujce z opisem wskanika. W przypadku uwzgldnienia umiejtnoci, wiedzy lub postaw w oczekiwanych osigniciach uczniw, przypisywalimy wskanikowi warto 3. Programy stawiajce na nauczanie
praktycznego wykorzystania nabywanych przez uczniw kompetencji otrzymyway warto 4. Wprzypadku wielowymiarowego podejcia do ksztacenia
umiejtnoci, wiedzy ipostaw (kompetencje obecne s wcelach, treciach
iprzewidywanych osigniciach), ze wskazaniem metody osigania celw i/
lub sugerowanych narzdzi warto wskanika osigaa 5. Jako skali semantycznej oraz jej stosowanie sprawdzilimy wtoku badania pilotaowego.
Trzy programy nauczania zostay niezalenie przeanalizowane przez dwie
osoby, anastpnie porwnalimy ze sob nadane przez nich wartoci wskanikw. Nie odnotowalimy rnic wsposobie kodowania, czyli odmiennego
wykorzystywania skali semantycznej do oceny treci programw nauczania.
Uzyskane w procesie kodowania dane liczbowe zostay przetworzone.
Wykorzystalimy technik statystyki sumarczynej. Ustalilimy jej warto
poprzez obliczenie redniej arytmetycznej wartoci wskanikw wchodzcych w obrb danej zmiennej. W tabelach prezentujcych uzyskane wyniki
wyrnilimy zmienne, ktrych warto przekroczya 1,5 (zob. Tabela 228).
Pozostae zmienne wskazuj na kompetencje, ktrych ksztacenie ma zgodnie ztreci programw nauczania charakter incydentalny lub nie zostao
zaplanowane.
Poznanie wartoci zmiennych umoliwio sformuowanie wnioskw na
temat obecnoci w programach nauczania zagadnie zwizanych z wyrnionymi wmodelu kompetencjami.
88
Analiza
Zachowania informacyjne. Standard 1.
Sprawne iskuteczne docieranie do informacji oraz jej
gromadzenie
Ilociowa
analiza
programw
nauczania
Gimnazjum to czas podejmowania czstych prb samodzielnego rozwizywania problemw oraz zgbiania zainteresowa. Wtrakcie trzech lat nauki
uczniowie zobligowani s do realizacji projektw. Wykorzystanie tej metody
sprzyja czynnemu korzystaniu ze rde informacji. Jednak, aby efekt wyszukiwa by adekwatny do postawionego pytania, konieczne jest waciwe zinterpretowanie zaistniaych potrzeb informacyjnych. Autorzy prawie 75proc.
badanych programw zaoyli, eich realizacja wyksztaci wuczniach nawyk
precyzowania problemu iwyszukiwania wiadomoci wcelu jego rozwizania.
Najwikszy nacisk na ksztacenie tej umiejtnoci odnotowalimy wprogramach nauczania informatyki, najmniejszy natomiast wprogramach muzyki
oraz wychowania do ycia wrodzinie.
Kolejnym etapem pozyskiwania informacji na okrelony temat jest formuowanie pyta woparciu ozidentyfikowane potrzeby informacyjne. W53
analizowanych programach zaoono, e uczniowie zdobd i/lub wyka
si t umiejtnoci. Jednak przypisane programom wartoci wwikszoci
wiadcz omarginalizacji nauki dobierania sw kluczowych, formuowania
pyta dla wyszukiwarki internetowej oraz korzystania zfunkcji wyszukiwania
zaawansowanego. Najlepsze wyniki wtym zakresie osigny programy nauczania informatyki. Przypisane im wartoci wahaj si pomidzy 2,33 a3.
Autorzy programw nauczania pozostaych przedmiotw najczciej ograniczali si do zaoe, emodzie skorzysta zinternetu wcelu wyszukania
konkretnych informacji.
Uwzgldnienie przez autorw programw zapoznawania uczniw
zinternetowymi rdami informacji mona zaliczy do rzadkoci. Wnielicznych przypadkach pojawiao si jasne wskazanie, eproponowanym rdem
informacji jest sownik, encyklopedia internetowa czy serwis edukacyjny.
Przewaajca wikszo programw zakada, e uczniowie bd korzystali
zrnego rodzaju rde (odpowiednich dla danego przedmiotu) oraz zinternetu. Wtakich przypadkach ostateczna decyzja oformie proponowanych im
dokumentw uzaleniona jest od preferencji imoliwoci nauczyciela. Jedynie wprogramach nauczania informatyki powicono wicej miejsca nauce
korzystania zposzczeglnych internetowych rde wiedzy. Jednak przypisane im wartoci nie s zbyt wysokie (od 1,5 do 2,25).
Realizacja projektw wymaga doboru rde informacji. Wie si to
zwiedz oistnieniu rde, ktre mogyby okaza si uczniom pomocne oraz
89
dokonaniem ich oceny zarwno pod ktem adekwatnoci, jak i wiarygodnoci. Wniespena 10proc. programw nie przewidziano korzystania przez
uczniw z jakichkolwiek internetowych rde informacji. Tym samym nie
uwzgldniono przygotowania gimnazjalistw do ich weryfikacji. Najwicej
programw, blisko 66proc., osigno wynik pomidzy 1 a2. Podobnie, jak
w przypadku poprzedniej zmiennej, tak niskie wartoci wynikaj ze sporadycznego jednoznacznego wskazywania na rdo, jakim jest konkretna strona WWW. Niemniej jednak autorzy badanych dokumentw zwracali uwag
na konieczno wyksztacenia wuczniach umiejtnoci oceniania zasobw
internetu. Najlepsze wyniki odnotowalimy wprzypadku programw do informatyki. Dwa znich uzyskay warto pomidzy 3,5 a4.
Podobne rezultaty badania otrzymalimy w przypadku zmiennej
archiwizowanie informacji. W niemal 14proc. analizowanych programw
pominito te zagadnienia. Autorzy 64proc. dokumentw potraktowali przekazanie uczniom wiedzy na ten temat do powierzchownie (warto pomidzy 1 a2). Dwa programy nauczania informatyki uzyskay najlepsze wyniki
3,5 oraz 3,71.
Nauka rozrniania treci reklamowych od niereklamowych najsilniej zostaa wyeksponowana w programach nauczania wiedzy o spoeczestwie. Ich rednia warto wynosi 3,5. Na szczegln uwag zasuguje
program wychowania do ycia w rodzinie, ktry zyska najwysz ocen.
Wdokumencie tym niezmiernie szczegowo odniesiono si do przygotowania gimnazjalistw do rozpoznawania jzyka reklamy, odrniania jej
jawnej i ukrytej formy oraz rozpoznawania sytuacji, w ktrych uczniowie
staj si celem reklamodawcy.
Ilociowa
analiza
programw
nauczania
91
92
Ilociowa
analiza
programw
nauczania
93
komputerowych uczniowie maj przede wszystkim nauczy si przeciwdziaa zagroeniom zwizanym z ryzykiem utraty danych. Wikszo autorw
pomija kwestie innych zagroe, np.dotyczcych udostpniania danych osobowych, przyjmowania przez rozmwcw innych tosamoci czy realnych
przyszych skutkw aktualnych dziaa uczniw w sieci. Potrzeb ksztacenia wskazanej kompetencji zasygnalizowali rwnie autorzy dwch programw do jzyka polskiego. Warto zmiennej osigna w tym przypadku
warto1,6. Wtre dokumentw wpisano znajomo podstawowych zagroe zwizanych zkorzystaniem zglobalnej sieci.
Wiedza ozagroeniach winternecie nie zostaa wzbogacona opraktyczne umiejtnoci radzenia sobie znimi. Wadnym zprogramw nie pojawia
si tematyka cyberbullingu. Nie przewidziano wyposaania uczniw wwiedz otym zjawisku oraz oinstytucjach wspierajcych ofiary internetowego
mobbingu. Uczniowie nie s rwnie uczeni prawidowego zabezpieczania
swoich skrzynek internetowych, np. poprzez stosowanie silnych hase, nieotwieranie zacznikw dodanych do podejrzanych wiadomoci czy usuwanie spamu. Zachca si ich do odwiedzania rnych stron internetowych
(gwnie edukacyjnych), ale programy nie przewiduj rozwijania umiejtnoci bezpiecznego korzystania zsieci WWW.
Zroku na rok zyskuje na wanoci zdolno do panowania nad wasnym
internetowym wizerunkiem, jednak programy nauczania pomijaj rwnie
t kwesti. Uczniowie nie ucz si kontrolowania, jakie informacje onich s
widoczne wsieci. Wyjtek stanowi program WSiP do nauczania informatyki.
Ocenilimy go na 4.
Niemal wszystkie przeanalizowane programy nauczania informatyki
oraz wiedzy o spoeczestwie (cznie 11 programw) zakadaj, e dzieci
bd nauczane dostrzegania rnic pomidzy komunikacj zaporedniczon
iniezaporedniczon przez internet. Rozpito wartoci wynosi od 1,75 do
4,75. Autorzy szczegln uwag zwracaj na rol nowych mediw wewspczesnym spoeczestwie. Tematyka ta zasygnalizowana jest rwnie wdwch
innych dokumentach, programie nauczania geografii oraz programie wychowania do ycia wrodzinie. Warto zmiennej wobu wymienionych przypadkach wynosi 1,75.
Programy nie przewiduj pogbiania wiedzy uczniw na temat waciwej pracy przy komputerze. Odpowiednia postawa ciaa, owietlenie, dbao oczysto stanowiska, atake wiadomo skutkw nieprzestrzegania
higieny pracy podczas korzystania ze sprztu komputerowego to tematy
niemal nieobecne. W13proc. programach mona dostrzec treci korespondujce zt tematyk, np.dbao ozdrowie, potrzeba ruchu dla utrzymania
kondycji fizycznej. Omawiana kompetencja oceniona zostaa w nich na od
1,6 do 2,4. Nieco wicej uwagi powicili higienie pracy przy komputerze autorzy jednego programu nauczania informatyki (WSiP). Zaoyli oni, eucze
nie tylko powinien zna zasady waciwej organizacji pracy, ale rwnie stosowa je wpraktyce. Warto zmiennej ustalilismy na 3,4.
94
Ilociowa
analiza
programw
nauczania
W podstawie programowej szczegln uwag zwrcono na przygotowanie uczniw do uczestnictwa wkulturze. Programy nauczania wniewielkim stopniu przewiduj poznawanie przez uczniw tak istotnego obszaru
kultury, jakim jest kultura sieciowa. Wiedza ojej wytworach, takich jak blogi, mikroblogi czy fora dyskusyjne, atake znajomo podstawowych zasad
komunikacji winternecie (tzw.netykiety) ma by rozwijana wtoku zaj zinformatyki ijzyka polskiego. Zaznaczy trzeba, erozpoznawanie elementw
kultury internetowej to kompetencja, ktra nie pojawia si we wszystkich
przeanalizowanych programach nauczania wymienionych przedmiotw.
Wpisano j w tre szeciu z dziewiciu programw do informatyki oraz
dwch z szeciu programw nauczania jzyka polskiego. Tylko jeden program (informatyka WSiP) osign warto powyej 3. Wartoci nadane pozostaym programom mieciy si wprzedziale od 2 do 2,66.
Uczenie si inauczanie nie s procesami zachodzcymi jedynie wszkole. Wrnych dokumentach odnoszcych si do edukacji formalnej (rwnie
w podstawie programowej) podkrela si konieczno przygotowywania
uczniw do caoyciowego uczenia si. Innymi sowy coraz istotniejsza staje si postawa otwartoci na now wiedz, jak rwnie gotowoci do dzielenia si zinnymi wasn wiedz iumiejtnociami. Orozwijaniu tego rodzaju
kompetencji w kontekcie uczestnictwa w spoecznociach internetowych
wspominaj autorzy 13proc. programw. S to programy nauczania informatyki (pi programw), jzyka obcego nowoytnego (trzy programy), jzyka polskiego (jeden program) oraz wiedzy ospoeczestwie (jeden program).
Najwiksz uwag uczniowskiej aktywnoci wsieci powicili autorzy trzech
programw do informatyki. Jeden znich ocenilimy na 5 (WSiP), adwa osigny warto 3,66 (WSzPWN oraz Helion).
O idei wsplnego dobra lub celu wspominaj autorzy 28proc. programw (chemia, edukacja dla bezpieczestwa, geografia, historia, informatyka, jzyk obcy nowoytny, plastyka, wiedza ospoeczestwie, wychowanie
do ycia wrodzinie). Niewielu znich zestawia ten rodzaj wiedzy zgotowoci
do dziaania w spoecznociach internetowych. O konsolidowaniu spoecznoci do wsplnych dziaa wspominaj autorzy jedynie czterech programw do informatyki i jednego do wiedzy o spoeczestwie. Tylko w trzech
programach (informatyka) pojawia si niejednoznaczna zachta do zapoznawania uczniw zprogramami do pracy zdalnej wgrupie.
95
96
Ilociowa
analiza
programw
nauczania
Wnioski
Autorzy wikszoci programw zaplanowali rozwijanie kompetencji
wpisanych w obszar modelu kompetencji zwizany z zachowaniami informacyjnymi (zob. model kompetencji). Wielokrotnie zaoyli, e wyszukujc
informacje, gimnazjalici bd wykorzystywa do tego celu internet. Ma
on nieustannie towarzyszy uczniowskiemu poznawaniu wiata. W niemal
wszystkich programach uwzgldnia si go jako istotne rdo informacji,
zarwno wkontekcie realizacji programu, jak ipniejszego samorozwoju
(np. w obszarze zainteresowa wasnych ucznia). W analizowanych dokumentach pojawiy si adresy polecanych uczniom stron, wtym serwisw edukacyjnych. Warto podkreli, erwnie czsto autorzy badanych programw
nauk wyszukiwania, selekcjonowania iwykorzystywania informacji opierali
na rozwizywaniu problemw ycia codziennego. Zwrcono wnich uwag na
konieczno bardziej wiadomego korzystania przez uczniw zpozyskanych
danych. Od gimnazjalistw oczekuje si krytycznej postawy wzgldem kadej wypowiedzi, zarwno tej usyszanej, jak iprzeczytanej (wkorespondencji
czy wtekstach kultury).
Przetwarzanie informacji skutkuje powstawaniem nowych treci. Autorzy programw nauczania podkrelaj potrzeb przygotowywania uczniw
do wykonywania rnych zada na komputerze. Zalecaj, aby przygotowywane przez nich wypowiedzi przybieray form prezentacji multimedialnych
97
lub tekstw przygotowanych za pomoc edytora. Nauce postpowania naukowego na trzecim poziomie edukacji towarzyszy zachcanie uczniw do
rejestrowania zdarze za pomoc aparatu fotograficznego, telefonu komrkowego lub oprogramowania znajdujcego si na szkolnych komputerach
(np.rejestratora dwiku).
Zgodnie zwynikami analizy programw nauczania, zajcia zinformatyki odgrywaj najwiksz rol wksztaceniu kompetencji medialnych iinformacyjnych. Wycznie na tym przedmiocie gimnazjalici maj szans pozna
zasady porzdkowania danych na dysku. Zajcia informatyki su rwnie
zapoznawaniu uczniw zpodstawowymi zasadami ochrony dzie ioprogramowania.
Programy nie poruszaj wdostatecznym stopniu zagadnie zwizanych
zzagroeniami wsieci. Wtym temacie ograniczaj si do wiedzy okomputerowych wirusach iumiejtnoci zabezpieczenia wasnego komputera przed
wamaniami czy niepodanym oprogramowaniem. Kompetencje mikkie,
ktre pozwol ochroni si przed internetowymi drwinami czy mobbingiem ze strony innych uczestnikw komunikacji internetowej s wzasadzie
nieobecne. Autorzy programw nie zaplanowali rwnie przygotowania
uczniw do roztropnego, refleksyjnego budowania wasnego wizerunku
w sieci. W czasach, gdy istotna jest zdolno kolektywnego dziaania, programy nie przewiduj rozwijania postaw dzielenia si wasn wiedz wrodowisku internetu, wsplnego rozwizywania problemw iwsptworzenia
nowych treci przy wykorzystaniu programw do pracy zdalnej. Wniektrych
programach pojawiaj si elementy kultury internetowej. Ich autorzy zachcaj do wykorzystania forum czy grupy dyskusyjnej na zajciach. Wydaje si,
euczniowie wwystarczajcym stopniu poznaj zasady netykiety na tyle,
aby stosowa zawarte wniej reguy wpraktyce. Tej umiejtnoci nie towarzyszy jednak refleksja nad skutkami wasnych dziaa winternecie. Programy nie zakadaj przygotowywania uczniw do brania odpowiedzialnoci za
swoj sieciow aktywno.
Po przeanalizowaniu wykazw programw nauczania wykorzystywanych w wybranych szkoach, mona wnioskowa, e zakres edukacji medialnej iinformacyjnej zaley od ich doboru. Decyzja owyborze programw
wie si zprzyjciem przez szko zobowizania do wyposaenia uczniw
w zestaw okrelonych kompetencji szczegowych. Zidentyfikowane luki
w kompetencjach komunikacyjnych mona potencjalnie usun poprzez
uzupenienie programw przez nauczyciela realizowanie przez niego treci
niewystpujcych wprogramie nauczania lub wybr innego programu.
98
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
101
zbiorczych kategorii scharakteryzowanych przez nas wposzczeglnych podrozdziaach, gdzie zawarlimy najistotniejsze naszym zdaniem wtki, jakie
pojawiy si wtrakcie analizy, bdce take efektem przegrupowania wstpnych pomysw i zaoe. Ansi Perkyl napisa co, na co powoywalimy
si wpierwszej edycji badania, aco teraz zyskao jeszcze wiksze znaczenie:
Nieustrukturyzowane podejcie moe by wwielu przypadkach najlepszym
wyborem metody bada skoncentrowanych na tekstach pisanych. Bardziej
wyrafinowane metody analizy tekstu nie s konieczne zwaszcza wtych projektach badawczych, gdzie jakociowa analiza tekstu nie jest gwn czci
bada, ale peni funkcj uzupeniajc lub drugorzdn (Perkyl, 2009: 327).
eby nasze dziaanie rzeczywicie miao charakter dopeniajcy wzgldem wspomnianych czci projektu badawczego, nie tylko przestudiowalimy raport zbadania ankietowego, ale postanowilimy wyj od konkretnych
danych zgromadzonych w trakcie ilociowego badania programw. Ostateczna decyzja odnonie do prowadzenia jakociowej analizy programw
opieraa si na dokadnym przestudiowaniu rednich wynikw z obszarw
(zmodelu kompetencji komunikacyjnych: zachowania informacyjne, zachowania produkcyjne iycie winternecie) analizy ilociowej iwybraniu do badania (jakociowego) jednego programu nauczania z kadego przedmiotu,
ktrego programy poddano badaniu ilociowemu. Kryterium doboru byo
negatywne chodzio o wybr programu, ktry uzyska najniszy wynik
we wszystkich obszarach (nie zawsze to si udawao, stosowalimy wwczas dodatkowe kryteria, co wyjaniamy wefragmencie raportu zatytuowanym Aneks: jakociowa analiza programw nauczania wykaz programw
poddanych analizie). Wyjtkiem i jednoczenie punktem odniesienia zosta
zwyciski program nauczania informatyki z analizy ilociowej. Doszlimy
do wniosku, eponiewa wyranie odstaje on wocenach (wbadaniu ilociowym) od pozostaych programw, ciekawe bdzie ostateczne jakociowe skonfrontowanie jego zawartoci zzawartoci najsabiej wypadajcych
programw.
W przypadku przedstawianej tutaj jakociowej analizy zarysowalimy
wstpnie interesujce nas obszary, chcc zwrci uwag na kwestie, ktre
nie byy poruszone wbadaniu ilociowym. Anawet jeli byy poruszone, to
ze wzgldu na odmienn metodologi badania, mogy by potraktowane
znieco innej perspektywy iwkontekcie innych wtkw. Postawilimy zatem
wstpne pytania zakrelajce obszary naszych zainteresowa, zamierzajc
odpowiedzie na nie na bazie zgromadzonych materiaw zjakociowej analizy wybranych programw nauczania:
Jakie ukryte zaoenia, zwizane z wykorzystywaniem mediw
wedukacji, mona wykry wbadanych programach (np.zwizane zrol mediw w edukacji, wartociowaniem ich wykorzystywania, ksztatowaniem
postaw pronowomedialnych itp.)?
102
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
rozwija badane programy (np.twarde, inynieryjne nastawione na samodzielne tworzenie treci medialnych, rwnie wzwizku zprogramowaniem czy mikkie, humanistyczne, czyli zwizane z wykorzystywaniem
narzdzi, ktre nie wymagaj zagbiania si wzasady ich dziaania, na zasadzie: prowadzenie pojazdu nie wymaga znajomoci budowy silnika)?
Jak wygldaj relacje midzy promowanymi metodami atreciami
(np. dobieranie skomplikowanych metod ksztacenia do banalnych treci
iodwrotnie).
Jak wyglda odwoywanie si w programach do rzeczywistoci
uczniw, zaporedniczonej wduej mierze przez media, do ich dowiadcze
itreci popkulturowych?
Jak wyglda wpropozycjach programowych sprawa korzystania
zmobilnych technologii komunikowania, traktowanych jako narzdzia edukacyjne?
W jaki sposb programy mog przyczynia si do krytycznego odbioru treci podawanych przez nowe media?
103
Jak wyglda wpropozycjach programowych kwestia promowania uczestnictwa wkulturze? Czy wykorzystuje si programy do aktywizacji
uczniw imedialnego udziau wotaczajcym wiecie, czy tylko wymienia
nowe narzdzia to umoliwiajce?
Ostatecznie wyrnilimy pi obszarw zbierajcych powysze pytania
(wtej czci raportu szerzej charakteryzujemy owe obszary wkolejnych podrozdziaach):
Ukryte ijawne zaoenia oraz cele ksztacenia wkontekcie korzystania lub niekorzystania zmediw.
Schematy komunikowania opieranie si na szkolnych przyzwyczajeniach i sprawdzonych formatach. Funkcjonowanie owych formatw przy
korzystaniu z mediw lub ich modyfikacja w zwizku z wykorzystywaniem
mediw.
Korzystanie zmediw jakie, zjakich, wjakich okolicznociach.
Rozwijanie kompetencji medialnych lub znimi zwizanych co proponuj okrelone programy.
Odwoanie do wiata uczniw komunikacji zaporedniczonej, dowiadcze uczniowskich ipopkultury.
Przedstawiona struktura tej czci raportu nie dotyczy badanego programu do nauczania informatyki, ktry, jak wskazywalimy wczeniej, osign
najwysze rednie noty spord wszystkich programw poddanych analizie
ilociowej. Postanowilimy przedstawi nasz interpretacj wybranych, nisko ocenionych reprezentantw przedmiotw gimnazjalnych i zestawi je
zprogramem informatyki dopiero na kocu, niejako wformie podsumowania stanu badanych programw. Wanie w finale zastanawiamy si, na ile
wyjtkowo programu odnoszcego si do informatyki wie si ze specyfik traktowania mediw wbadanych programach nauczania, ana ile moe
wynika z samego statusu informatyki wrd szkolnych przedmiotw. Na
kocu podjlimy take rozwaania, co ztego wszystkiego moe wynika dla
mylenia oprowadzeniu edukacji medialnej iinformacyjnej wpolskiej szkole.
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
105
nawet wyobrazi sobie sytuacji korzystania zmediw poza pracowni komputerow (nie liczc foliogramw, map itp.) lub ksztatowania kompetencji
medialnych bez dostpu do najnowszych technologii.
Wdrugiej grupie znalazy si rwnie muzyka ireprezentujcy jzyki obce
program jzyka angielskiego. Badany program nauczania muzyki nie traktuje
mediw jako istotnego obszaru edukacji muzycznej. Media s tylko marginalnym wsparciem. Uczniowie maj sucha muzyki z rnych nonikw, a aktywne muzykowanie opiera si na korzystaniu ztradycyjnych instrumentw,
bez odwoa do zmian wmuzyce zapocztkowanych przez elektroniczne narzdzia, dostpno do komputerw icyfrowych moliwoci komponowania,
przetwarzania i produkcji muzycznej. W przypadku programu jzyka angielskiego wzaoeniach organizacyjno-programowych autorzy zwracaj uwag
m.in. na wyposaenie pracowni wodpowiednie rodki techniczne:
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
107
() istnieje wiele zjawisk, ktrych obserwacja lub bezporednie badanie nie s moliwe.
Naley wwczas wykorzysta symulacje komputerowe, filmy edukacyjne, fotografie ifoliogramy, modele ianimacje. Najwaniejszym rdem jest wtedy Internet umoliwiajcy
dostp do bardzo wielu baz danych zwizanych z fizyk. Nauczyciel powinien wskaza
Internet, wydawnictwa multimedialne i literatur popularnonaukow jako rda informacji, ktre powinny zosta wykorzystane przez uczniw podczas realizacji projektw
indywidualnych izespoowych. Zinformacji internetowych uczniowie mog korzysta tak
wczasie lekcji, jak iwdomu.
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
109
oraz prymat dobra wsplnego wobec dobra prywatnego, atake uksztatowa postaw szacunku dla autonomii czowieka oraz postaw zakorzenienia
wkonkretnej spoecznoci itradycji. Brakuje jednak odniesie medialnych,
ktre pozwalayby na wykorzystywanie moliwoci nowych technologii komunikowania, aby moe sigayby take do symulacji, usug pozwalajcych
na wizualizacj procesw historycznych woparciu ocyfrowe narracje zwykorzystaniem linii czasu iwielu innych narzdzi.
Program nauczania matematyki nie uwzgldnia wtreciach korzystania
zmedialnych pomocy. Odwouje si winformacji osposobach realizowania
celw edukacyjnych do umiejtnoci, jakie rozwijane maj by wramach lekcji, postulowanych przez podstaw programow. Jednak iwtym przypadku
nie wskazuje na moliwoci prowadzenia edukacji matematycznej z wykorzystaniem np.sprztu komputerowego, chocia jednoczenie wskazuje na
umiejtnoci przetwarzania tekstw, jako istotnej wtrakcie edukacji matematycznej.
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
111
niechtni zmianom lub bez odpowiedniej wiedzy idowiadczenia, wykorzystaj wspomniany zapis jako poparcie na rzecz sigania do utartych schematw. Warto jednak zwrci uwag na informacj o zachcaniu uczniw do
refleksji, anauczyciela do bycia konsultantem. Konsultant to rola zdecydowanie lepiej dopasowana do potencjau poziomej komunikacji za pomoc
internetowych narzdzi. Daje szans na wyjcie poza jednokierunkowy, pionowy model nadawczo-odbiorczy, oferujc moliwo skorzystania zsieciowego modelu iodwoywania si do kompetencji konsultanta, wspierajcego,
anie wycznie dowodzcego izarzdzajcego edukacyjnym procesem. Naley jednak zdawa sobie spraw, epojedynczy zapis tego typu nie zmienia
systemowych ram szkolnych, moe by zatem drobnym odstpstwem od
standardu isygnaem koniecznoci wprowadzania nowych rozwiza do komunikacji zuczniami.
Jako przykady programw, ktre nie zmieniaj niczego wzakresie komunikowania pomidzy nauczycielami i uczniami, mog posuy muzyka
i plastyka. W przypadku muzyki podtrzymywany jest tradycyjny schemat
komunikacji nauczyciel-uczniowie. Podkrela to nawet sposb korzystania
zpomocy medialnych iskupienie si na odtwarzaniu okrelonych treci muzycznych, z zastrzeeniem, e uczniowie maj te uczestniczy w estetycznym urzdzaniu pracowni np. wiesza plakaty z kompozytorami, zdjcia
z koncertw oraz samodzielnie gra na instrumentach (kady ucze powinien posiada flet). Jeli chodzi o plastyk, program nie przewiduje rewolucji wzakresie komunikacji ischematw edukacyjnych, otwiera si jednak
na nowe obszary zwizane zedukacj plastyczn. Prawdopodobnie jest to
zwizane ztwrczym iposzukujcym charakterem edukacji plastycznej, chocia wida zdecydowan rnic w stosunku do muzyki, ktra funkcjonuje
podobnie jak plastyka, unika jednak twrczych odniesie do dowiadcze
uczniw, nowych moliwoci medialnych itp.
Zdecydowanie bardziej typowym przykadem, obrazujcym funkcjonowanie wikszoci przedmiotw, ktrych programy zbadalimy, moe by
edukacja do bezpieczestwa. Nie tylko dlatego, eprogram nie przewiduje
korzystania z mediw. Pomimo deklaratywnego czciowego wychodzenia
poza nieaktywny standard komunikowania, ita cieka edukacyjna powiela typowe schematy komunikowania si zuczniami. Promuje utarty sposb
oceniania polegajcy na np.wymienianiu rodzajw okrelonych zagroe
itp., cho jednoczenie mwi si w programie o metodach aktywizujcych
inp.sigajcych do pedagogiki Gestalt.
112
Korzystanie zmediw
Korzystanie z mediw w ramach realizacji konkretnego programu nie
musi si wiza z okrelaniem celw edukacyjnych zwizanych z edukacj
medialn (co miao miejsce wprzypadku programu do jzyka polskiego) ani
aktywnym uczestnictwem w kulturze. Mona jednak powiedzie, e wykorzystywanie narzdzi, usug medialnych wramach realizacji programw jest
wduej mierze (zzastrzeeniem poniej) odbiciem celw edukacyjnych.
Jzyk polski naley w naszych analizach wybranych programw do
pierwszego szeregu przedmiotw, ktre nie tylko korzystaj zmediw (zostawiajc jednak wybr metod nauczycielom, co do ktrych, jak ju pisalimy,
postuluje si rol konsultantw), ale traktuj edukacj medialn jako cz
swojego programu. Mona zatem uzna, e przy realizacji wspomnianego
programu media pojawiayby si nie tylko jako wspomagajce narzdzia, ale
rwnie suyyby rozwijaniu cyfrowych kompetencji. Podobny charakter ma
plastyka, chocia wykorzystywanie mediw ma tu bardziej odkrywczy, eksploracyjny itwrczy charakter. Nowomedialne narzdzia s traktowane jako
nowo, ktr wedukacji artystycznej naley wykorzysta iprzynajmniej pobienie pozna. Uczniowie maj te do zrealizowania po lekcjach prace zwykorzystaniem mediw (np.maj stworzy katalog lokalnych zabytkw iich
zdjcia), jak rwnie zachcani s do refleksji, np.odnonie wpywu obrazu
telewizyjnego na wasn wyobrani. To oczywicie zlecone prace, mog jednak inspirowa uczniw do samodzielnych poszukiwa itwrczej ekspresji
zwykorzystaniem narzdzi medialnych.
Przedmiotem, ktry mgby przypomina dziaania w zakresie plastyki jest oczywicie muzyka. Badany program prezentuje jednak inne podejcie do korzystania z mediw. Pracownia muzyczna ma by wyposaona
wsprzt audio, wideo, DVD, komputer wraz zoprogramowaniem atake
zestaw niezbdnych pyt CD, DVD, kaset wideo, CD-ROMw. Cho nie ma
adnych przeciwwskaza, by te urzdzenia ipomoce wykorzysta wtrakcie
lekcji, nie podaje si jednak innych moliwoci ich zastosowania poza odtwrcz rol materiaw muzycznych. Nie wiadomo, do czego miaby suy
komputer wyposaony w oprogramowanie, nie wiadomo rwnie, o jakie
oprogramowanie chodzi. Co ciekawe, autorzy informuj, emuzyka ma by
dopenieniem innych przedmiotw humanistycznych co jest zrozumiae
oraz takich przedmiotw jak m.in. informatyka. Trudno jednak zrozumie, na
czym dopenianie informatyki miaoby polega, bo samo wykorzystywanie
dwikowych, odtwrczych pomocy trudno uzna za jakiekolwiek uzupenianie jakiegokolwiek przedmiotu.
Wiedza o spoeczestwie odwouje si do mediw nieinteraktywnych.
Ucze ma co prawda korzysta z komputera i internetu, ale nie precyzuje
si charakteru i zakresu jego wykorzystania, a niemal wszystkie fragmenty
programu zwizane z korzystaniem z mediw nie odwouj si do hiper-
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
113
114
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
Czy jednak w miar moliwoci oznacza co konkretnego? Zdecydowanie nie jest to konkretna informacja sugerujca siganie do tego typu
pomocy, podobnie trudno okreli, co miaoby oznacza czste wykorzystywanie pomocy.
Mona powiedzie, ena komputer stawia geografia, sugerujc, euzupenieniem zestawu rodkw dydaktycznych do nauczania geografii powinien by komputer podczony do internetu oraz zestaw encyklopedii
multimedialnych. Czy jednak encyklopedia multimedialna bdca form
zamknit w przeciwiestwie do materiaw dostpnych w internecie,
moe suy jako wsparcie w zainteresowaniu uczniw tematyk i by narzdziem, zktrego modzi mogliby wrazie potrzeby skorzysta po lekcjach?
Skoro ma to by tylko uzupenienie zestawu do nauczania geografii, bez konkretnych wytycznych, jak zaimplementowa je (owo narzdzie) do programu
iprowadzenia poszczeglnych lekcji? Wkontekcie realizacji programu autorzy zwracaj uwag m.in. na zestawy filmw ianimacji dydaktycznych oraz
sprzt umoliwiajcy ich wywietlanie, atake zestawy fotografii oraz rzutnik sucy do ich wywietlania na duym ekranie. Dzisiaj prawdopodobnie
chodzioby o rzutnik multimedialny lub tablic interaktywn. Wspomniany
rzutnik sucy do wywietlania fotografii, chocia moe by przydatny, bo
pozwoli na wykorzystanie np.starych zasobw pomocy dydaktycznych, sygnalizuje jednak bazowanie na technologiach sprzed dwudziestu lat.
Do yciowych sytuacji z wykorzystaniem mediw nawizuje jzyk angielski. Wrd przykadowych sposobw reakcji ucznia na rne sytuacje yciowe, wymieniane jest m.in. wysyanie wiadomoci e-mail, ajako przykad
przetwarzania tekstu ustnie lub pisemnie podawane jest przekazywanie
wjzyku obcym informacji zawartych wmateriaach wizualnych (np.wykresach, mapach, symbolach, piktogramach), audiowizualnych (np. filmach,
reklamach) oraz tekstach obcojzycznych. Inny punkt wymaga szczegowych wtreciach nauczania brzmi: Ucze korzysta ze rde informacji wjzyku obcym (np.zencyklopedii, mediw elektronicznych, instrukcji obsugi)
rwnie za pomoc technologii informacyjno-komunikacyjnych. W czci
powiconej kulturze znajduj si odwoania do filmu, prasy, radia itelewizji, awczci dotyczcej nauki itechniki do telefonu ikomputera, atake
rodkw komunikacji. Piszc otechnikach nauczania sprawnoci jzykowych
majcych na celu rozwj suchu ijednoczenie uwzgldniajcych media, autorzy wskazuj na fakt, e:
115
Mona zatem powiedzie, ejzyk angielski siga do technologii wykorzystywanych iznanych przez uczniw. Warto jednak zaznaczy, episanie
o telewizji satelitarnej i pytach CD to patrzenie z perspektywy dawno minionych czasw (okoo dekady temu). Obecnie mona mwi raczej o dominacji telewizji kablowej i internetowej oraz suchaniu muzyki w postaci
plikw mp3. Rwnie kanay IRC s wykorzystywane zdecydowanie rzadziej,
brak jest natomiast informacji, np. o serwisach spoecznociowych. Mimo
wszystko mona uzna, eopisywany program wzderzeniu zrzeczywistoci
uczniw moe by, przez wiadomego zmian technologicznych nauczyciela,
dostosowany do aktualnie wykorzystywanych mediw.
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
Jest to bowiem wietna okazja, aby wrodzon wikszoci modziey potrzeb twrczej
ekspresji przenie rwnie na t dziedzin. Otwiera ona szerokie pole dla wyobrani. Rola
nauczyciela jako przewodnika idoradcy bdzie tu polegaa na przekazaniu uczniom podstawowych zasad estetyki ikompozycji wzakresie informacji wizualnej.
Poruszony jest take wtek reklam, chocia nie precyzuje, jakich mediw dotyczy. Wymienione umiejtnoci mona uzna za istotne, naleaoby
je jednak traktowa jako wstp do korzystania zsieci, rwnie pod ktem aktywnoci obywatelskiej.
Zbadany program wychowania do ycia w rodzinie na tle innych programw jest specyficzny. W osigniciach uczniw wymienia si nastpujce informacje z obszaru mediw: Korzystanie ze rodkw masowego
przekazu wsposb selektywny, umoliwiajcy obron przed ich destrukcyjnym oddziaywaniem. Oile mona si zgodzi, eselektywne podejcie do
informacji jest jak najbardziej wskazane, to podawanie informacji owycznie destrukcyjnym charakterze mediw i organizowanie edukacji pod ktem przygotowa tylko do odparcia owego charakteru, wydaje si mocno
117
Ciekawe, ewanie wtym miejscu zwraca si szczegln uwag na korzystanie zpomocy medialnych, a,niestety, nie uwzgldnia si potencjalnych
uzalenie zwizanych bezporednio zowymi pomocami inarzdziami. Poza
tym rwnie w tej czci w zalecanych dziaaniach praktycznych wymienia
si prezentowanie zachowa asertywnych w stosunku do presji grupy rwieniczej, co zpowodzeniem mona byoby wykorzysta do poprowadzenia ciekawych zaj dotyczcych korzystania zinternetu.
Zdaniem autorw zbadanego programu historii poprawne okrelanie
rodzaju rda, daty imiejsca jego powstania, atake czytanie ze zrozumieniem, to elementarne umiejtnoci, jakie powinien posiada ucze korzystajcy ze rde historycznych. S one istotne z punktu widzenia nabywania
kompetencji informacyjnych. Istotn kwesti, na jak zwrcono uwag wanie w tym programie jest to, e obok korelacji treci nauczania mona
korelowa take umiejtnoci uczniw (np. w zakresie analizy, wycigania
wnioskw, interpretacji literackiej ihistorycznej, ocenie dziea sztuki itp.), co
suy zdobywaniu kompetencji oglnohumanistycznych. Zpunktu widzenia
118
edukacji medialnej iinformacyjnej taki sposb korelacji powinien by obecny we wszystkich programach nauczania, gdy daje on moliwo penego
i wszechstronnego ksztatowania potrzebnych dzi modemu czowiekowi
kompetencji.
Nadrzdnym celem nauczania jzyka angielskiego ma by wyksztacenie kompetencji jzykowej i komunikacyjnej. Chodzi przede wszystkim
o wyposaenie uczniw w narzdzia niezbdne do zrozumienia obecnego
wiata oraz wypracowanie umiejtnoci funkcjonowania wspoecznoci Unii
Europejskiej. Wymienione wtreciach nauczania tematy, wobrbie ktrych
ucze powinien nabywa podstawowe rodki jzykowe, iktre s jednoczenie istotne ze wzgldu na ksztacenie do korzystania z mediw, to m.in.:
zakupy i usugi (np. rodzaje sklepw, towary, sprzedawanie i kupowanie,
korzystanie z usug, reklama); kultura (np. dziedziny kultury, twrcy i ich
dziea, uczestnictwo wkulturze, media) oraz nauka itechnika (np.odkrycia
naukowe, wynalazki, obsuga podstawowych urzdze technicznych ikorzystanie znich, technologie informacyjno-komunikacyjne). Poza tym autorzy
wymieniaj szczegowe umiejtnoci zwizane z rozumieniem tekstu suchanego ipisanego, takie jak np.wyszukiwanie konkretnych informacji, odczytywanie intencji nadawcy ikontekstu wiadomoci, jej interpretacj oraz
styl wypowiedzi.
Oprcz tego, bardzo wan spraw, poruszan wtym programie nauczania jest umiejtno korzystania zinternetu:
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
Tym samym nie szuka si pomysu na obejcie/rozwizywanie zagroenia plagiatem ikorzysta zpozornie atwiejszych rozwiza ucieczki od mediw interaktywnych.
Odwoujc si do pracy zpodrcznikami iinnymi rdami wiedzy matematycznej, zwrcono uwag, e:
() lektura tekstu ijego rozumienie jest niebanalnym rdem umiejtnoci. Niewtpliw
zalet jest samodzielne regulowanie tempa percepcji, moliwo powrotu do przeczytanych
fragmentw, wiczenie analizy informacji danych wrnej formie. Zalecanie uczniom przeczytania okrelonego fragmentu tekstu jest wanym i potrzebnym zabiegiem dydaktycznym. Podstawa programowa stanowi, e do najwaniejszych umiejtnoci zdobywanych
przez ucznia wtrakcie ksztacenia oglnego na III iIV etapie edukacyjnym naley czytanie,
czyli umiejtno rozumienia, wykorzystywania i refleksyjnego przetwarzania tekstw.
119
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
121
Zjednej strony muzyka prbuje sformuowa postulat krytycznego odbioru treci pochodzcych z rnych rde np. w materiaach reklamowych. Zdrugiej mowa jest ouczeniu si przez modych obrony wasnych racji
iupodoba, cho jednoczenie milczy si na temat szeregu modzieowych
gatunkw muzycznych, wskazujc bez wyjanienia np.jazz, ktry zdecydowanie nie jest istotnym skadnikiem rzeczywistoci dzisiejszej modziey.
Co ciekawe, wprzypadku programu muzyki nie wida take adnych sygnaw wykorzystania urzdze, oprogramowania, pozwalajcych na twrcze korzystanie zmuzyki iedukacj wzakresie budowy utworw muzycznych,
komponowania utworw czy skupienie si na zjawisku remiksu. Poruszenie
tych kwestii pozwolioby uczniom na powizanie edukacji muzycznej z codziennym dowiadczaniem muzyki i wykorzystanie sprztu, ktry mgby
by zdecydowanie lepszym narzdziem edukacji muzycznej (rwnie powizanej ztworzeniem muzyki, nie tylko sklejaniem sampli bd miksowaniem
utworw) ni flet. Oczywicie mona mie nadziej, ewdalszych etapach
ksztacenia tego rodzaju wtki si pojawi. Wydaje si jednak, ewarto byoby je wprowadza ju na gimnazjalnym etapie ksztacenia, biorc pod uwag
rozwj technologii muzycznych idostpno sprztu komputerowego wrd
modziey iwsamych placwkach szkolnych. Mogoby to mie rwnie spore
znaczenie dla samych uczniw aktywnie korzystajcych zmuzyki, nie tylko
jkonsumujc (majc do niej szeroki dostp przez internet), ale ieksperymentujc znowymi, ana pewno awangardowymi zperspektywy zbadanego programu formami przetwarzania itworzenia kompozycji dwikowych.
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
Mona zatem powiedzie, einformatyka skupia si na wyrabianiu umiejtnoci bezpiecznego korzystania z komputera, oglnego wykorzystywania
sieci, wyszukiwania i przetwarzania informacji, tworzenia podstawowych
prezentacji rnego typu danych. Istotne jest wykorzystywanie komputerw
isieci do rozwijania wasnych zainteresowa oraz zrozumienie, jak technologie wpywaj na nasze ycie. Cele wychowania sformuowane s nastpujco:
Przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy przy komputerze wzakresie higieny pracy, profilaktyki antywirusowej, ochrony danych osobowych izasobw komputera oraz waciwego
zachowania si wsieci Internet. Ksztatowanie nawykw dbania oporzdek na stanowisku
komputerowym oraz wzasobach zgromadzonych na komputerze. Ksztatowanie postawy
szanowania pracy innych iprzestrzegania zasad prawa autorskiego wzakresie korzystania
z oprogramowania komputerowego oraz cudzych materiaw pochodzcych z rnych
rde informacji. Ksztatowanie umiejtnoci wsppracy wgrupie, prowadzenia dyskusji oraz dzielenia si wiedz idowiadczeniem zinnymi osobami. Ksztacenie dyscypliny
wzakresie czytania ze zrozumieniem iwykonywania instrukcji, suchania polece nauczyciela isystematycznej pracy nad wykonywanymi zadaniami iprojektami.
123
Wykorzystywanie komputera, programw (w tym gier edukacyjnych) do poszerzania wiedzy oraz umiejtnoci zrnych dziedzin.
Wykorzystywanie komputera oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych do rozwijania zainteresowa; opisywanie innych zastosowa
informatyki; aspekty spoeczne rozwoju izastosowa (ocena zagroe iogranicze) informatyki.
zobsug mediw, ale tylko wobszarze wyranie technicznym oraz bezpieczestwa i higieny pracy z wykorzystaniem komputerw. Oczywicie bd
poruszone wtki zwizane z wychowaniem (w zakresie przedstawionym
w konkretnym, omwionym punkcie na ten temat, jak i w ramach tematu
Zagroenia wychowawcze ochrona przed szkolnymi grami ideprawujcymi
treciami [szsty temat wobszarze wykorzystywania komputera iTIK do rozwijania zainteresowa]). Bezpieczne korzystanie ze sprztw, obsuga technologii, nawet jeli pokazane s one jako narzdzia uzupeniania wiedzy,
s traktowane zperspektywy techniczno-inynieryjnej. Mowa tu m.in. oalgorytmizacji mylenia (temat pity treci nauczania). Iwanie wprzypadku
tych mocno technicznych wtkw mona mwi opotencjale zwizanym
z poczenia wysikw podejmowanych na lekcjach informatyki, z bardziej
mikkim i humanistycznym podejciem innych przedmiotw. W naszych
analizach wyranie na czoo wysuwa si jzyk polski iplastyka, jako te, ktre
traktuj nowe media ikomunikatory jako cz otaczajcej rzeczywistoci.
Trzeba wyranie zaznaczy, e twardo informatyki, jej techniczny
charakter, nie jest wad. Wikszy zarzut mgby dotyczy promowania produktw firmy Microsoft itych zwizanych ze rodowiskiem systemu Windows
(system operacyjny to jedno, ale uczenie na bazie patnych programw, na
ktre nie wszyscy uczniowie bd mogli sobie pozwoli ito wsytuacji, gdy powica si zajcia take tzw.piractwu programowemu, jest zastanawiajce).
Wspomniane przedmioty podchodzce do mediw w sposb humanistyczny, wraz zprzedmiotami, ktre wplataj wtki zwizane zmediami lub
tylko korzystaj (wmniej lub bardziej udolny sposb) zmedialnych pomocy
lub akcentuj warto medialnego wsparcia, mog by zaczynem mylenia
okompleksowej edukacji medialnej iinformacyjnej. Nawet przedmioty niewypadajce zbyt dobrze wilociowej analizie programw nauczania, mog
zawiera cele, treci oraz charakteryzowa si potencjaem do rozwijania
kompetencji cyfrowych. Nowa podstawa programowa daje szans na zintegrowanie dziaa wtym zakresie, zrozdzieleniem, do naturalnym ze wzgldu na charakter rnych przedmiotw, zada pomidzy rne programy
nauczania.
Jakociowa
analiza
programw
nauczania
Podsumowanie
Wnaszych analizach skupilimy si na programach, ktre wilociowej
ocenie wypady bardzo sabo, jeli chodzi o rozwijanie kompetencji komunikacyjnych (wybralimy najsabszy program z kadego z badanych przedmiotw). Na przeciwlegym biegunie umiecilimy informatyk, czyli jeden
z programw, ktry zyska najwysz liczb punktw w trzech badanych
wanalizie ilociowej obszarach (zachowania informacyjne, zachowania pro-
125
dukcyjne iycie winternecie). Chcielimy pokaza rnice pomidzy przedmiotem zanurzonym wrzeczywistoci komputerowo-sieciowej, nastawionym
na ksztatowanie umiejtnoci iprzekazywanie wiedzy zzakresu korzystania
z komputerw i technologii informacyjno-komunikacyjnych, a tymi, ktre
do niedawna wogle nie byy zobligowane do korzystania zmediw, awraz
znow podstaw programow rwnie powinny przej odpowiedzialno
za ksztatowanie kompetencji medialnych iinformacyjnych wrd uczniw.
Wnioski nie s zaskakujce, choby z perspektywy wczeniejszych analiz
zpierwszej edycji projektu Dzieci sieci (drugi etap edukacyjny). Wobecnym
badaniu udao si wykaza, eistniej przedmioty, ktre wpewnym zakresie rozwijaj kompetencje cyfrowe i wyranie artykuuj konieczno prowadzenia edukacji medialnej (jzyk polski), stawiaj na testowanie oraz
eksploracj nowych narzdzi iprzestrzeni (plastyka), czy traktuj media jako
istotn cz ycia spoecznego (wiedza ospoeczestwie oraz wychowanie
do ycia wrodzinie, ktre jednak ma okrelone, podejrzliwe iwzasadzie
negatywne nastawienie do mediw, skupiajc si na zagroeniach znich pyncych). Warto wspomnie oprzedmiotach, ktre niekoniecznie stawiaj za
cel rozwijanie kompetencji komunikacyjnych, ale sigaj do mediw choby
wposzukiwaniu informacji, albo sugeruj moliwo korzystania znowych
kanaw komunikowania. Nawet te, ktre korzystaj tylko zprostych istarszych, z dzisiejszej perspektywy, pomocy medialnych (np. muzyka pyty
CD znagraniami), powinny by potraktowane uwanie, choby ze wzgldu
na poszukiwanie moliwoci wprowadzenia wtkw aktywnego korzystania
z mediw w celu lepszego zorganizowania procesu edukacyjnego, jak rwnie poszerzania horyzontw uczniw ijednoczesnego przygotowywania ich
do uczestnictwa wdzisiejszej kulturze.
126
Zakoczenie
Zakoczenie
Nie byoby tej monografii, gdyby Emanuel Kulczycki nie wrzuci jeszcze
przed pierwsz edycjDzieci sieci na swj profil facebookowy odnonika do
warunkw grantowych programu Edukacja medialna Ministerstwa Kultury
iDziedzictwa Narodowego (tak wanie rozpoczlimy realizacj pierwszego
projektu zcyklu Dzieci sieci). Wcigu kilkunastu minut zebraa si grupa osb
zainteresowanych przeprowadzeniem bada, awcigu p godziny mielimy
wstpne wsparcie instytucji wnioskujcej o grant. Ten sam zesp zaj si
potem gimnazjalistami wramach omawianego wtym raporcie zadania Dzieci
sieci 2.0. Mona zatem powiedzie, edzieci sieci baday dzieci sieci. Piszemy
to oczywicie zprzymrueniem oka, majc wiadomo potencjau nowych
technologii, ale take zwizanych z nimi zagroe i zmian, jakie moe powodowa ich wykorzystywanie. Warto jednak podkreli, ejako osoby wykorzystujce media, cieszymy si, eyjemy wtak fascynujcych badawczo
czasach. Co wicej, napawa nas radoci to, emoemy prowadzi badania
kompetencji komunikacyjnych i dziaa zachodzcych za porednictwem
sieci komputerowych, opartych na hipertekstowej architekturze informacji.
Pragniemy podkreli, ezaliczy nas mona do grona osb modych kade
znas pamita dwa kanay wtelewizji, asie pojawia si jako istotny obszar
aktywnoci, kiedy mielimy po kilkanacie lat. Wierzymy wto, ewzrastanie
wotoczeniu, ktre nie byo tak mocno jak obecnie nasycone komunikatami, inie dawao tak ogromnych moliwoci zaporedniczonego kontaktu
z innymi ludmi oraz sigania do rnorodnych komunikatw, dao nam
szans na prowadzenie bada wsposb krytyczny izdystansowany. Inaczej
ni gdybymy urodzili si jako sieciowi tubylcy. Rzucamy ten termin nieco
wformie artu, poniewa ani nie czujemy si cyfrowymi imigrantami, ani nie
podtrzymujemy popularnego pogldu, jakoby dzisiejsi nastolatkowie byli zanurzeni wsieciowej przestrzeni komunikatw, niczym ryby wwodzie.
Nasze badanie, podobnie jak wnioski pojawiajce si w innych raportach badawczych, skania raczej do stwierdzenia, e o ile mona mwi
o tubylczoci modych uytkownikw technologii informacyjno-komunikacyjnych, jest to tubylczo, ktra powinna by rozpatrywana jako zwyczaje
oraz trendy odnoszce si do uywania okrelonych mediw we wasnych
grupach rwieniczych. Nie naley owej tubylczoci traktowa wkategoriach
129
wszystkowiedzy i wszechumiejtnoci zwizanej z korzystaniem z informacyjnych narzdzi. wiat nastolatkw czciowo zaporedniczony medialnie
jest oczywicie ich wiatem. Trudno jednak, bazujc na przedstawionych
przez nas wnioskach, mwi, e modzi s specjalistami od sieci i nowych
technologii medialnych, ewyksztacili opisywane wbadaniach kompetencje. Trudno te utrzymywa mit okulturze, wktrej starsi maj si tylko uczy
od modych. Oczywicie dostp do technologii od najmodszych lat ma znaczenie. Sta korzystania zinternetu okazuje si jak prezentujemy wczci
powiconej badaniu ankietowemu jednym zkluczowych czynnikw, jeli
chodzi oswobod korzystania zmediw oraz wiedz irozumienie podejmowanych wsieci dziaa izachodzcych wniej wydarze. Nie jest jednak tak,
estarsze osoby, ktre nie wychowyway siwwiecie przesyconym mediami, nie maj nic do zaoferowania modemu, medialnemu pokoleniu. Stosunek, jaki nastolatkowie maj do np. kwestii bezpieczestwa zwizanego
zwasnym wizerunkiem, wida chociaby wwykorzystywaniu profili wserwisach spoecznociowych. Przygldajc si takiemu podejciu, mona doj
do przekonania, e w kwestii edukacji medialnej jest jeszcze wiele do zrobienia. Zwaszcza, ejak pokazujemy wwynikach bada, a jedna czwarta
ankietowanych sprawdziaby tosamo osoby nawizujcej z nimi relacj
wsieci jedynie przez fizyczne spotkanie.
wietne rezultaty mogoby przynie uczenie si od siebie nawzajem
z wykorzystaniem krytycznego spojrzenia starszych wiadomoci konsekwencji okrelonych zachowa, ostronoci, ale rwnie otwartoci, rozpoznawania nowych przestrzeni internetu czy atwoci adaptowania ich do
wasnych potrzeb. Trudno za przekada si takie idealistyczne (wpewnym
sensie) pomysy na aktywne dziaania edukacyjne. Jak bowiem nawiza
wspprac zmodymi ludmi, jeli wykorzystywanie mediw wszkole, nie
mwic oedukacji do mediw, wci stanowi margines naszych dziaa edukacyjnych? Jak ksztaci aktywnych obywateli, ludzi korzystajcych twrczo
zkultury iwniej uczestniczcych, jeli wikszo godzin spdzonych wszkole, o ile ma zwizek z mediami, oznacza przyuczanie si do korzystania ze
starych narzdzi? Wykorzystuje si stacjonarny sprztu (chocia uczniowie
wkieszeniach maj coraz lepsze narzdzia mobilne) iinicjuje nauczanie rozumienia komunikatw, zktrych wduej mierze modzie nie korzysta?
Wycznie akcydentalne odwoywanie si do dowiadcze, zainteresowa
uczniw, do ich wiata nasyconego popkulturowymi symbolami to zbyt mao,
eby mc aktywnie i efektywnie prowadzi edukacj w zakresie rozwijania
cyfrowych kompetencji. Nie oznacza to jednak, e dzisiejsz szko naley
zburzy, aziemi, gdzie staa, zaora. Jak wskazalimy wczci powiconej
jakociowej analizie programw nauczania, rozbicie dawnej midzyprzedmiotowej (inieobowizkowej) cieki edukacji czytelniczej imedialnej oraz
umieszczenie jej fragmentw wpodstawie programowej konkretnych przed130
miotw, daje potencja zwizany zszerokimi dziaaniami wzakresie rozwijania kompetencji komunikacyjnych zwykorzystaniem szeregu przedmiotw.
Pojawia si moliwo skonstruowania spjnej wizji ksztacenia, ktra cile
okrelaaby, jakie przedmioty miayby by odpowiedzialne za okrelone obszary medialno-informacyjnego ksztacenia.
Jako osoby badajce spoeczestwo mamy to szczcie, eju wdwch
projektach przyjrzelimy si interesujcemu tematowi badawczemu. Kade
ztych zada dotyczyo innych szczebli edukacji formalnej. Na pewno uzupenieniem naszych docieka mogoby by przeprowadzenie obserwacji wszkoach, wywiadw z uczniami i nauczycielami oraz poszerzonej netnografii
dotyczcej zachowania wtak duych serwisach, jak np.YouTube (dziaania te
planujemy podj wkolejnym projekcie zatytuowanym Dzieci sieci 3.0). Warto jednak podkreli, eraport, ktry przedstawilimy, ju teraz prezentuje
mocne wnioski odnonie do kompetencji cyfrowych dzisiejszych uczniw
iuczennic gimnazjum. Jako taka, monografia ta moe by podstaw do planowania zarwno nastpnych bada, jak idziaa zwizanych zwdraaniem
edukacji medialnej iinformacyjnej wpolskiej szkole, atake wramach nieformalnych czy pozaformalnych przestrzeniach aktywnoci edukacyjnych.
Zakoczenie
131
Bibliografia
Bibliografia
Batorski, D. (2013). Polacy wobec technologii cyfrowych uwarunkowania
dostpnoci isposobw korzystania. Diagnoza Spoeczna 2013 Warunki iJako
ycia Polakw Raport. Contemporary Economics, 7: 328352, DOI: 10.5709/
ce.18979254.114.
Cartwright, D.P. (1965). Zastosowania analizy treci. [W:] S. Nowak (Red.), Metody bada socjologicznych. Warszawa: Pastwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 149161.
Kozinets R.V. (2010). Netnography: Doing Ethnographic Research Online. Los Angeles-London-New Delhi-Singapore-Washington DC: SAGE Publications.
Maj, A. (2013). Analiza treci. [W:] M. Makowska (Red.), Analiza danych zastanych: przewodnik dla studenta. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 127147.
Goban-Klas, T. (2009). Media i komunikowanie masowe: teorie i analizy prasy, radia,
telewizji iInternetu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gobiewski, . iWaszczyk, P. (2013). Rynek ksiki wPolsce 2012. Wydawnictwa. Warszawa: Biblioteka Analiz.
Perkyl, A. (2009). Analiza rozmw i tekstw. [W:] N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, Metody
bada jakociowych. Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Piotrowska, R. i Rozkosz, E. (w druku). Edukacja medialna i informacyjna w szkole:
o analizie programw nauczania. [Materiay z konferencji naukowej Homo
communicativus. Wspczesne oblicza komunikacji i informacji, Toru, 2425
czerwca 2013].
Piotrowska, R. i Rozkosz, E. (2012). Ilociowa analiza programw nauczania. [W:] P.
Siuda iG. Stuna (Red.), Dzieci Sieci: kompetencje komunikacyjne najmodszych:
raport zbada. Gdask: Instytut Kultury Miejskiej, s. 7383, http://dzieci-sieci.pl.
Siuda, P. iStuna, G.D. (Red.) (2012). Dzieci Sieci: kompetencje komunikacyjne najmodszych: raport zbada. Gdask: Instytut Kultury Miejskiej, http://dzieci-sieci.pl
Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz ksztacenia oglnego
wposzczeglnych typach szk (Dz. U. 2009, nr 4, poz. 17).
133
Model kompetencji
zwizanych
zkorzystaniem
zinternetu
przez dzieci wwieku
od 13 do 16 lat
135
136
Archiwizuje informacje
Przykady:
Archiwizuje rne informacje (np.archiwizacja stron www, rnych
plikw medialnych itd.).
Model kompetencji
zwizanych
zkorzystaniem
zinternetu
przez dzieci wwieku
od 13 do 16 lat
Odnajduje, wybiera iocenia informacje (pod ktem aktualnoci, dokadnoci, wanoci, wiarygodnoci rda [autor, domena, instytucja sprawcza,
autorytet nauczyciela], wszechstronnoci)
Przykady:
Samodzielnie wyszukuje potrzebne informacje.
Ocenia trafno (poprawno) znalezionych informacji.
Weryfikuje uyteczno znalezionych informacji i powtarza proces
wyszukiwania informacji, jeli zajdzie taka potrzeba (np.wwczas, gdy znajdzie co przestarzaego [jeli znajdzie opis ekwipunku dla nieaktualnej wersji
ulubionej gry RPG, nie korzysta zzawartych wowym opisie wskazwek, tylko
szuka dalej; jeli czyta winternecie otraktacie ACTA, nie poprzestaje na newsach, ale czyta tre traktatu]).
Ocenia aktualno informacji (np.na podstawie daty wstopce strony internetowej).
137
138
Zachowania produkcyjne
Standard 3. Tworzenie, przetwarzanie iprezentowanie treci
Model kompetencji
zwizanych
zkorzystaniem
zinternetu
przez dzieci wwieku
od 13 do 16 lat
139
torskim.
140
Wie, emoe wymaga, aby kto, kto przetwarza jego utwr, wskaza
Model kompetencji
zwizanych
zkorzystaniem
zinternetu
przez dzieci wwieku
od 13 do 16 lat
Przykady:
Tumaczy kontrowersje narose wok terminw piractwo ikra-
dzie.
ycie winternecie
Standard 5. Empatia iwizerunek
Wie, einternet tworzy przestrze dzielon zinnymi ludmi
Przykady:
Wie, ewinternecie atwo onieporozumienia wkontaktach zinnymi
141
Jest chtne do rozwizywania internetowych nieporozumie wkontaktach zinnymi ludmi (np.agodzenia tonu; nieodpowiadania na zaczepki; przepraszania innych; niewysyania wiadomo, kiedy jest ze).
Jest zdeterminowane, aby nie zachowywa si wobec innych wsposb ironiczny, obraliwy, niegrzeczny, niekulturalny, nieokazujcy szacunku.
pieczne.
Wie, eto, co zamieszcza winternecie, moe tam przetrwa na zawsze, atake by skopiowane przez ludzi, ktrych nie zna.
142
w, cigniciem aplikacji, zaakceptowaniem zaproszenia do gry facebookowej czy cigniciem darmowych materiaw.
Wskazuje, jakie awatary, sygnatury czy nicki s bezpieczne, ajakie nie.
Model kompetencji
zwizanych
zkorzystaniem
zinternetu
przez dzieci wwieku
od 13 do 16 lat
143
Jest wiadome, dlaczego relacje internetowe maj wpyw oraz przekadaj si na kontakty niezaporedniczone przez internet, aczynnoci dokonywane winternecie mog mie realne konsekwencje.
Dba oprywatno innych internautw podczas otagowywania, zamieszczania treci oraz komunikowania si zinnymi osobami winternecie.
Jest wiadome, jak rol internet odgrywa wjego yciu.
Jest wiadome, ewielozadaniowo (multitasking) ma zalety oraz
wady.
Rozumie, e wiele zdj zamieszczonych w internecie byo poddanych cyfrowej obrbce (jest wiadome etycznych kontrowersji zwizanych
ztakimi zabiegami).
144
nianiem znakw interpunkcyjnych iliter, wersalikami wfunkcji krzyku, brakiem polskich liter iznakw, pisemnym oznaczaniem reakcji niewerbalnych
(np. buahahaha), niestandardowym spacjowaniem, werbalno-wizualnymi
grami sw, formami hybrydowymi czcymi tekst igrafik (sygnatury, awatary, nicki), skrtowoci.
Model kompetencji
zwizanych
zkorzystaniem
zinternetu
przez dzieci wwieku
od 13 do 16 lat
145
146
ANEKS 1
Ilociowa analiza
programw
nauczania
model kompetencji
ANEKS 1
Ilociowa analiza programw
nauczania model kompetencji
jako narzdzie analizy
Zachowania informacyjne
Standard 1. Sprawne iskuteczne docieranie
do informacji oraz jej gromadzenie
Zmienna: 1.1. Rozpoznaje potrzeby informacyjne. Wskaniki:
1.1.1. Rozumie potrzeb wyszukiwania informacji w celu rozwizania
okrelonego problemu P.
Zmienna: 1.2. Formuuje pytania woparciu opotrzeby informacyjne.
Wskaniki:
1.2.1. Dobiera sowa kluczowe U.
1.2.2. Formuuje pytanie dla wyszukiwarki internetowej U.
1.2.3. Stosuje opcje wyszukiwania zaawansowanego (operatory Booblea, filtry) U.
Zmienna: 1.3. Wie, ejest wiele rde informacji. Wskaniki:
1.3.1. Zna sowniki internetowe (jakie) W.
1.3.2. Zna encyklopedie internetowe (jakie) W.
1.3.3. Zna wyszukiwarki internetowe (jakie) W.
1.3.4. Zna serwisy edukacyjne (jakie) W.
1.3.5. Zna serwisy zdj/grafik (jakie) W.
1.3.6. Zna serwisy zmuzyk (jakie) W.
1.3.7. Zna serwisy zplikami wideo (jakie) W.
149
ANEKS 1
Ilociowa analiza
programw
nauczania
model kompetencji
151
Zachowania produkcyjne
Standard 3. Tworzenie, przetwarzanie iprezentowanie tresci
Zmienna: 3.1 Tworzy nowe treci. Wskaniki:
3.1.1. Korzysta zprogramw do wsptworzenia dokumentw (jakich) U.
3.1.2. Zna narzdzia do edycji dokumentw tekstowych (jakie) W.
3.1.3. Zna narzdzia do edycji dokumentw audio (jakie) W.
3.1.4. Zna narzdzia do edycji dokumentw wideo (jakie) W.
3.1.5. Zna narzdzia do edycji grafiki (jakie) W.
3.1.6. Edytuje/tworzy dokumenty tekstowe (jakie narzdzie) U.
3.1.7. Edytuje/tworzy dokumenty audio (jakie narzdzie) U.
3.1.8. Edytuje/tworzy dokumenty wideo (jakie narzdzie) U.
3.1.9. Edytuje/tworzy dokumenty graficzne (jakie narzdzie) U.
3.1.10. Rejestruje zapis audio (jakie urzdzenie) U.
3.1.11. Rejestruje zapis wideo (jakie urzdzenie) U.
3.1.12. Robi zdjcia (jakie urzdzenie) U.
3.1.13. Tworzy prezentacje (jakie narzdzie) U.
3.1.14. Zna narzdzia do tworzenia stron internetowych W.
3.1.15. Tworzy stron internetow (jakie narzdzie) U.
3.1.16. Redaguje stron internetow (jakie narzdzie) U.
Zmienna: 3.2. Przetwarza znalezione winternecie i/lub stworzone przez
siebie tresci. Wskaniki:
3.2.1. Przesya dokumenty do okrelonej osoby/grupy osb U.
3.2.2. Tworzy kolekcje dokumentw w serwisie internetowym, np. kolekcje
zdj wserwisie Flickr.com U.
3.2.3. Pracuje zgrup nad tworzeniem treci (jaki typ audio/wideo/tekst/prezentacja) U.
3.2.4. Digitalizuje dokumenty, np.skanuje (jakie urzdzenie) U.
3.2.5. Wykorzystuje treci znalezione winternecie do wspierania nauki szkolnej, np.do odrabiania zada domowych U.
Zmienna: 3.3. Prezentuje nowe i/lub przetworzone treci. Wskaniki:
3.3.1. Udostpnia dokumenty na stronie internetowej, wserwisie (jakie typy/
gdzie) U.
3.3.2. Prezentuje treci przygotowane/edytowane samodzielnie lub zinnymi
osobami U.
3.3.3. Prezentuje treci pozyskane wsieci U.
152
ANEKS 1
Ilociowa analiza
programw
nauczania
model kompetencji
153
ycie winternecie
Standard 5. Empatia iwizerunek
Zmienna: 5.1. Wie, einternet tworzy przestrze dzielon zinnymi ludmi.
Wskaniki:
5.1.1. Wie, ewkomunikacji internetowej uczestniczy wiele osb W.
5.1.2. Wie, euczestnicy komunikacji internetowej maj rne intencje W.
5.1.3. Identyfikuje intencje uczestnikw komunikacji internetowej U.
5.1.4. Wie, eanonimowosc, jak zapewnia sie sprawia, eniektrzy internauci zachowuj si wnieodpowiedni sposb (np.obraaj innych) W.
Zmienna: 5.2. Dba oempati wkomunikacji internetowej. Wskaniki:
5.2.1 Rozumie, ewypowiedzi jednych internautw wpywaj na uczucia idecyzje innych ludzi, np.obraliwe komentarze mog doprowadzi kogo
do depresji P.
5.2.2. Rozumie potrzeb dostosowania jzyka treci komunikatu do odbiorcy
W.
5.2.3. Dostosowuje jzyk wypowiedzi iform do zaoonego celu U.
5.2.4. Komunikujc si z innymi, akceptuje fakt rnicy pogldw, opinii,
zda P.
Zmienna: 5.3 Swj wizerunek buduje wsposb przemylany iadekwatny
do otoczenia. Wskaniki:
5.3.1. Zna zasady netykiety W.
5.3.2. Przestrzega zasad netykiety wkomunikacji sieciowej U.
5.3.3. Rozumie, ebrzmienie adresu email ma wpyw na jego wizerunek W.
5.3.4. Rozumie, ejego wypowiedzi wsieci wpywaj na ocen jego osoby W.
5.3.5. Konstruuje opis w profilu internetowym w zalenoci od charakteru
serwisu izamierzonych intencji U.
5.3.6. Rozrnia komunikacj oficjaln inieoficjaln W.
5.3.7. Inaczej wypowiada si wkomunikacji oficjalnej, ainaczej wnieoficjalnej U.
154
ANEKS 1
Ilociowa analiza
programw
nauczania
model kompetencji
155
156
ANEKS 2
Ilociowa analiza
programw
nauczania
wykaz programw
ANEKS 2
Ilociowa analiza programw
nauczania wykaz programw
poddanych analizie
Tabela 34. Programy nauczania wg przedmiotw
PRZEDMIOT
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
10
WSiP
Chemia
Nowa Era
Chemia
159
Edukacja
dla bezpieczestwa
Edukacja
dla bezpieczestwa
Edukacja
dla bezpieczestwa
160
12
OPERON
13
WSiP
11
Nowa Era
Fizyka
16
OPERON
Fizyka
17
WSiP
Fizyka
18
WSiP
Fizyka
14
Nowa Era
Fizyka
15
Nowa Era
Fizyka
19
ZamKor
Geografia
22
OPERON
Geografia
25
WSiP
Geografia
26
WSiP
Geografia
20
Nowa Era
Geografia
21
Nowa Era
Geografia
27
Nowa Era
Geografia
23
PWN
Wad, P. (2009?). Nowa nasza planeta: program nauczania geografii wgimnazjum. Warszawa: WSzPWN.
Geografia
24
PWN
Historia
29
WSiP
Historia
30
WSiP
Historia
31
WSiP
Historia
28
PWN
Informatyka
32
Helion
Informatyka
33
Helion
WSiP
Informatyka
39
Informatyka
40
WSiP
Informatyka
34
Nowa Era
Informatyka
35
Nowa Era
Informatyka
36
PWN
Krawczyski, E., Wilk, M. iTalaga, Z. (2009?). Informatyka nie tylko dla uczniw: program nauczania.
Warszawa: WSzPWN.
Informatyka
37
PWN
Kwany, B., Szymczak, A. iWiun, M. (2009). Informatyka wwiczeniach: program nauczania informatyki
dla gimnazjum. Warszawa: WSzPWN.
Informatyka
38
PWN
Jzyk obcy
nowoytny
41
Nowa Era
Jzyk obcy
nowoytny
45
Nowa Era
Jzyk obcy
nowoytny
46
PEARSON
ANEKS 2
Ilociowa analiza
programw
nauczania
wykaz programw
Jzyk obcy
nowoytny
47
PEARSON
Jzyk obcy
nowoytny
48
PWN
161
Jzyk obcy
nowoytny
Jzyk obcy
nowoytny
162
42
43
Express Publishing
MACMILLAN
POLSKA
Tittenbrun, B. iPiotrowska, E.. (2009). Program nauczania jzyka angielskiego: zgodny znow podstaw
programow: dla III etapu edukacyjnego (gimanzjum)
poziom III.0 dla uczniw rozpoczynajcych nauk
jzyka angielskiego. Warszawa: MACMILLAN POLSKA.
Jzyk obcy
nowoytny
44
MACMILLAN
POLSKA
Tittenbrun, B. iPiotrowska, E.. (2012). Program nauczania jzyka angielskiego: zgodny znow podstaw
programow: dla III etapu edukacyjnego (gimanzjum)
poziom III.1: (na podbudowie wymaga dla II etapu
edukacyjnego). Warszawa: MACMILLAN POLSKA.
Jzyk
polski
52
OPERON
Jzyk
polski
53
WSiP
Jzyk
polski
54
WSiP
Jzyk
polski
49
Nowa Era
Jzyk
polski
50
Nowa Era
Jzyk
polski
51
Matematyka
57
OPERON
Matematyka
55
WSiP
Jucewicz, M., Karpiski, M. iLech, J. (2009?). Matematyka zplusem: program nauczania matematyki dla
trzeciego etapu edukacyjnego (klasy I III gimnazjum). Warszawa: WSiP.
Matematyka
58
WSiP
Matematyka
59
WSiP
Matematyka
56
Nowa Era
Muzyka
61
OPERON
Muzyka
60
WsiP
Oleszkowicz, J. (2009). Gra muzyka: program nauczania muzyki wgimnazjum. Warszawa: Nowa Era.
Muzyka
62
WsiP
Muzyka
63
WsiP
Plastyka
64
OPERON
Plastyka
66
WsiP
Plastyka
67
WsiP
Zieliski, J. A. iStasiak, J. (2009?). wiat sztuki: program nauczania plastyki. Warszawa: WSiP.
Plastyka
65
PWN
Wiedza
ospoeczestwie
70
OPERON
Wiedza
ospoeczestwie
69
Nowa Era
Kowalewska, T. (2009). Dzi ijutro: program nauczania oglnego wiedzy ospoeczestwie wklasach IIII
gimnazjum. Warszawa: Nowa Era.
Wiedza
ospoeczestwie
71
PWN
68
73
WsiP
72
Rubikon
Wiedza
ospoeczestwie
Wychowanie do ycia
wrodzinie
Wychowanie do ycia
wrodzinie
ANEKS 2
Ilociowa analiza
programw
nauczania
wykaz programw
163
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
ANEKS 3
Ilociowa analiza programw
nauczania tabele zwartociami
zmiennych
Tabela 35. Warto zmiennej 1.1 (rozpoznaje potrzeby informacyjne)
PRZEDMIOT
WYDAWCA
ID
PROGRAMU
WARTO
ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
165
166
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
Informatyka
Helion
33
Informatyka
Nowa Era
34
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
Informatyka
WSzPWN
36
Informatyka
WSzPWN
37
Informatyka
WSzPWN
38
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
Nowa Era
45
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
167
Tabela 36. Warto zmiennej 1.2 (formuuje pytania woparciu opotrzeby informacyjne)
PRZEDMIOT
168
WYDAWCA
ID
PROGRAMU
WARTO
ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
1,33
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
1,33
Biologia
WSiP
1.00
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
1,66
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
1,33
11
1,66
12
1,33
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
1,66
Fizyka
OPERON
16
1,33
Fizyka
WSiP
17
1,33
Fizyka
WSiP
18
1,33
Fizyka
ZamKor
19
1,30
Geografia
Nowa Era
20
1,30
Geografia
Nowa Era
21
1,30
Geografia
OPERON
22
1,30
Geografia
WSiP
25
1,33
Geografia
WSiP
26
1,33
Geografia
WSzPWN
23
1,30
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
1,33
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
1,33
Informatyka
Helion
32
2,66
Informatyka
Helion
33
1,33
Informatyka
Nowa Era
34
Informatyka
OPERON
35
2,33
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
Informatyka
WSzPWN
36
2,33
Informatyka
WSzPWN
37
1,33
Informatyka
WSzPWN
38
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
1,66
MACMILLAN POLSKA
44
1,66
Nowa Era
41
1,33
Nowa Era
45
PEARSON
46
1,33
PEARSON
47
1,33
WSzPWN
48
1,33
Jzyk polski
51
1,33
Jzyk polski
Nowa Era
49
1,66
Jzyk polski
Nowa Era
50
1,33
Jzyk polski
OPERON
52
1,66
Jzyk polski
WSiP
53
1,33
Jzyk polski
WSiP
54
1,33
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
1,33
Matematyka
WSiP
59
1,33
Muzyka
Nowa Era
60
1,33
Muzyka
OPERON
61
1,33
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
1,33
Plastyka
OPERON
64
1,33
Plastyka
WSiP
66
1,33
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
1,66
Wiedza ospoeczestwie
68
1,66
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
1,66
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
1,33
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
1,33
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
169
Tabela 37. Warto zmiennej 1.3 (wie, ejest wiele rde informacji)
PRZEDMIOT
170
WYDAWCA
ID
PROGRAMU
WARTO
ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
1,25
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
1,33
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
1,16
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
1,08
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
1,50
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
1,33
Geografia
WSiP
25
1,16
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
1,25
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
1,25
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
1,16
Informatyka
Helion
32
1,91
Informatyka
Helion
33
1,5
Informatyka
Nowa Era
34
Informatyka
OPERON
35
1,75
Informatyka
WSiP
39
2,25
Informatyka
WSiP
40
1,66
Informatyka
WSzPWN
36
1,75
Informatyka
WSzPWN
37
2,25
Informatyka
WSzPWN
38
1,85
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
1,33
MACMILLAN POLSKA
44
1,33
Nowa Era
41
1,58
Nowa Era
45
1,41
PEARSON
46
1,33
PEARSON
47
1,33
WSzPWN
48
1,16
Jzyk polski
51
1,33
Jzyk polski
Nowa Era
49
1,25
Jzyk polski
Nowa Era
50
1,25
Jzyk polski
OPERON
52
1,16
Jzyk polski
WSiP
53
1,41
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
1,08
Matematyka
WSiP
59
1,33
Muzyka
Nowa Era
60
1,25
Muzyka
OPERON
61
1,16
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
1,58
Plastyka
OPERON
64
1,25
Plastyka
WSiP
66
1,16
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
1,08
Wiedza ospoeczestwie
68
1,33
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
1,16
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
1,33
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
171
Tabela 38. Warto zmiennej 1.4 (odnajduje, wybiera iocenia rda informacji)
PRZEDMIOT
172
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
1,5
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
1,64
Biologia
WSiP
1,07
Biologia
WSiP
1,14
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
1,07
Chemia
OPERON
1,21
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
1,42
11
1,14
12
1,35
13
Fizyka
Nowa Era
14
1,57
Fizyka
Nowa Era
15
1,71
Fizyka
OPERON
16
1,35
Fizyka
WSiP
17
1,14
Fizyka
WSiP
18
1,14
Fizyka
ZamKor
19
1,42
Geografia
Nowa Era
20
2,21
Geografia
Nowa Era
21
2,28
Geografia
OPERON
22
1,71
Geografia
WSiP
25
1,21
Geografia
WSiP
26
1,21
Geografia
WSzPWN
23
1,64
Geografia
WSzPWN
24
1,35
Historia
Nowa Era
27
1,35
Historia
OPERON
31
1,42
Historia
WSiP
29
1,14
Historia
WSiP
30
1,14
Historia
WSzPWN
28
1,21
Informatyka
Helion
32
2,85
Informatyka
Helion
33
1,64
Informatyka
Nowa Era
34
2,42
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
3,71
Informatyka
WSiP
40
3,5
Informatyka
WSzPWN
36
2,71
Informatyka
WSzPWN
37
2,14
Informatyka
WSzPWN
38
2,35
Express Publishing
42
1,21
MACMILLAN POLSKA
43
1,78
MACMILLAN POLSKA
44
2,14
Nowa Era
41
1,64
Nowa Era
45
2,07
PEARSON
46
1,28
PEARSON
47
1,28
WSzPWN
48
1,21
Jzyk polski
51
1,42
Jzyk polski
Nowa Era
49
1,28
Jzyk polski
Nowa Era
50
1,28
Jzyk polski
OPERON
52
1,85
Jzyk polski
WSiP
53
2,07
Jzyk polski
WSiP
54
1,64
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
1,57
Matematyka
WSiP
59
1,28
Muzyka
Nowa Era
60
1,28
Muzyka
OPERON
61
1,28
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
1,85
Plastyka
OPERON
64
1,78
Plastyka
WSiP
66
1,21
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
1,78
Wiedza ospoeczestwie
68
1,71
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
2,07
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
1,78
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
2,07
Rubikon
72
1,28
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
173
174
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
1,5
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
1,64
Biologia
WSiP
1,07
Biologia
WSiP
1,14
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
1,07
Chemia
OPERON
1,21
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
1,42
11
1,14
12
1,35
13
Fizyka
Nowa Era
14
1,57
Fizyka
Nowa Era
15
1,71
Fizyka
OPERON
16
1,35
Fizyka
WSiP
17
1,14
Fizyka
WSiP
18
1,14
Fizyka
ZamKor
19
1,42
Geografia
Nowa Era
20
2,21
Geografia
Nowa Era
21
2,28
Geografia
OPERON
22
1,71
Geografia
WSiP
25
1,21
Geografia
WSiP
26
1,21
Geografia
WSzPWN
23
1,64
Geografia
WSzPWN
24
1,35
Historia
Nowa Era
27
1,35
Historia
OPERON
31
1,42
Historia
WSiP
29
1,14
Historia
WSiP
30
1,14
Historia
WSzPWN
28
1,21
Informatyka
Helion
32
2,85
Informatyka
Helion
33
1,64
Informatyka
Nowa Era
34
2,42
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
3,71
Informatyka
WSiP
40
3,5
Informatyka
WSzPWN
36
2,71
Informatyka
WSzPWN
37
2,14
Informatyka
WSzPWN
38
2,35
Express Publishing
42
1,21
MACMILLAN POLSKA
43
1,78
MACMILLAN POLSKA
44
2,14
Nowa Era
41
1,64
Nowa Era
45
2,07
PEARSON
46
1,28
PEARSON
47
1,28
WSzPWN
48
1,21
Jzyk polski
51
1,42
Jzyk polski
Nowa Era
49
1,28
Jzyk polski
Nowa Era
50
1,28
Jzyk polski
OPERON
52
1,85
Jzyk polski
WSiP
53
2,07
Jzyk polski
WSiP
54
1,64
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
1,57
Matematyka
WSiP
59
1,28
Muzyka
Nowa Era
60
1,28
Muzyka
OPERON
61
1,28
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
1,85
Plastyka
OPERON
64
1,78
Plastyka
WSiP
66
1,21
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
1,78
Wiedza ospoeczestwie
68
1,71
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
2,07
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
1,78
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
2,07
Rubikon
72
1,28
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
175
176
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
1,5
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
1,5
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
1,5
12
13
2,5
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
3,5
Fizyka
OPERON
16
1,5
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
4,5
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
3,5
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
2,5
Historia
WSiP
30
1,5
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
Informatyka
Helion
33
3,5
Informatyka
Nowa Era
34
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
Informatyka
WSzPWN
36
Informatyka
WSzPWN
37
2,5
Informatyka
WSzPWN
38
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
4,5
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
2,5
Nowa Era
45
PEARSON
46
1,5
PEARSON
47
2,5
WSzPWN
48
2,5
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
Jzyk polski
Nowa Era
50
2,5
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
1,5
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
4,5
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
177
178
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
1,1
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
1,2
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
1,3
Chemia
WSiP
1,1
Chemia
WSiP
10
1,4
11
1,1
12
1,1
13
Fizyka
Nowa Era
14
1,3
Fizyka
Nowa Era
15
1,6
Fizyka
OPERON
16
1,4
Fizyka
WSiP
17
1,5
Fizyka
WSiP
18
1,4
Fizyka
ZamKor
19
1,5
Geografia
Nowa Era
20
2,4
Geografia
Nowa Era
21
2,4
Geografia
OPERON
22
1,8
Geografia
WSiP
25
1,3
Geografia
WSiP
26
1,4
Geografia
WSzPWN
23
1,5
Geografia
WSzPWN
24
1,2
Historia
Nowa Era
27
1,4
Historia
OPERON
31
1,7
Historia
WSiP
29
1,2
Historia
WSiP
30
1,2
Historia
WSzPWN
28
1,4
Informatyka
Helion
32
2,7
Informatyka
Helion
33
2,1
Informatyka
Nowa Era
34
2,2
Informatyka
OPERON
35
2,1
Informatyka
WSiP
39
3,4
Informatyka
WSiP
40
3,2
Informatyka
WSzPWN
36
2,31
Informatyka
WSzPWN
37
1,7
Informatyka
WSzPWN
38
2,8
Express Publishing
42
1,4
MACMILLAN POLSKA
43
1,6
MACMILLAN POLSKA
44
1,3
Nowa Era
41
1,6
Nowa Era
45
1,9
PEARSON
46
1,2
PEARSON
47
1,4
WSzPWN
48
1,3
Jzyk polski
51
1,5
Jzyk polski
Nowa Era
49
2,1
Jzyk polski
Nowa Era
50
1,8
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
2,3
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
1,1
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
1,9
Matematyka
WSiP
59
1,4
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
1,3
Muzyka
WSiP
62
1,2
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
1,9
Plastyka
WSiP
66
1,3
Plastyka
WSiP
67
1,1
Plastyka
WSzPWN
65
1,9
Wiedza ospoeczestwie
68
1,7
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
2,5
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
1,6
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
2,4
Rubikon
72
1,3
WSiP
73
1,3
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
179
Tabela 42. Warto zmiennej 2.3 (decyduje, co jest faktem, aco opini)
PRZEDMIOT
180
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
1,16
Biologia
Nowa Era
1,33
Biologia
OPERON
2,5
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
1,33
Fizyka
OPERON
16
1,16
Fizyka
WSiP
17
1,33
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
1,33
Geografia
Nowa Era
21
1,33
Geografia
OPERON
22
1,83
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
1,5
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
1,33
Historia
WSiP
30
1,33
Historia
WSzPWN
28
1,5
Informatyka
Helion
32
1,5
Informatyka
Helion
33
1,16
Informatyka
Nowa Era
34
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
1,66
Informatyka
WSiP
40
1,66
Informatyka
WSzPWN
36
Informatyka
WSzPWN
37
1,33
Informatyka
WSzPWN
38
1,66
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
1,66
Nowa Era
41
1,83
Nowa Era
45
PEARSON
46
1,16
PEARSON
47
1,16
WSzPWN
48
1,16
Jzyk polski
51
1,83
Jzyk polski
Nowa Era
49
2,66
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
2,83
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
2,16
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
3,33
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
2,5
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
2,83
Rubikon
72
1,33
WSiP
73
1,33
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
181
Tabela 43. Warto zmiennej 2.4 (rozrnia treci reklamowe od nie reklamowych)
PRZEDMIOT
182
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
1,75
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
Informatyka
Helion
33
Informatyka
Nowa Era
34
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
Informatyka
WSzPWN
36
Informatyka
WSzPWN
37
Informatyka
WSzPWN
38
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
1,75
Nowa Era
45
PEARSON
46
1,5
PEARSON
47
1,25
WSzPWN
48
1,25
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
1,25
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
3,25
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
1,5
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
2,75
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
3,5
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
183
184
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
1,37
Biologia
Nowa Era
1,43
Biologia
OPERON
1,5
Biologia
WSiP
1,56
Biologia
WSiP
1,06
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
1,06
Chemia
WSiP
10
1,18
11
12
13
1,31
Fizyka
Nowa Era
14
1,31
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
1,25
Fizyka
WSiP
18
1,06
Fizyka
ZamKor
19
1,12
Geografia
Nowa Era
20
1,18
Geografia
Nowa Era
21
1,18
Geografia
OPERON
22
1,18
Geografia
WSiP
25
1,43
Geografia
WSiP
26
1,06
Geografia
WSzPWN
23
1,18
Geografia
WSzPWN
24
1,06
Historia
Nowa Era
27
1,12
Historia
OPERON
31
1,12
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
1,12
Informatyka
Helion
32
2,81
Informatyka
Helion
33
3,31
Informatyka
Nowa Era
34
3,25
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
3,62
Informatyka
WSiP
40
3,75
Informatyka
WSzPWN
36
3,68
Informatyka
WSzPWN
37
2,37
Informatyka
WSzPWN
38
2,87
Express Publishing
42
1,18
MACMILLAN POLSKA
43
1,56
MACMILLAN POLSKA
44
1,5
Nowa Era
41
1,06
Nowa Era
45
1,56
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
1,06
Jzyk polski
Nowa Era
49
1,31
Jzyk polski
Nowa Era
50
1,25
Jzyk polski
OPERON
52
1,06
Jzyk polski
WSiP
53
1,37
Jzyk polski
WSiP
54
1,06
Matematyka
Nowa Era
56
1,18
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
1,31
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
1,25
Muzyka
OPERON
61
1,68
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
1,43
Plastyka
OPERON
64
1,62
Plastyka
WSiP
66
1,68
Plastyka
WSiP
67
1,62
Plastyka
WSzPWN
65
1,62
Wiedza ospoeczestwie
68
1,87
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
1,81
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
1,62
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
1,31
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
185
Tabela 45. Warto zmiennej 3.2 (przetwarza znalezione winternecie i/lub stworzone
przez siebie treci)
PRZEDMIOT
186
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
2,2
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
1,8
Biologia
WSiP
1,4
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
1,6
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
1,6
11
1,4
12
1,8
13
1,6
Fizyka
Nowa Era
14
1,6
Fizyka
Nowa Era
15
1,8
Fizyka
OPERON
16
1,6
Fizyka
WSiP
17
1,8
Fizyka
WSiP
18
1,8
Fizyka
ZamKor
19
2,2
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
2,2
Geografia
WSiP
25
1,8
Geografia
WSiP
26
1,2
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
1,2
Historia
Nowa Era
27
1,6
Historia
OPERON
31
2,2
Historia
WSiP
29
1,4
Historia
WSiP
30
1,2
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
3,4
Informatyka
Helion
33
Informatyka
Nowa Era
34
3,8
Informatyka
OPERON
35
1,6
Informatyka
WSiP
39
3,4
Informatyka
WSiP
40
3,8
Informatyka
WSzPWN
36
2,2
Informatyka
WSzPWN
37
1,2
Informatyka
WSzPWN
38
3,2
Express Publishing
42
1,2
MACMILLAN POLSKA
43
1,6
MACMILLAN POLSKA
44
2,2
Nowa Era
41
1,6
Nowa Era
45
2,2
PEARSON
46
1,6
PEARSON
47
1,6
WSzPWN
48
1,2
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
1,4
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
1,8
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
1,2
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
2,4
Matematyka
WSiP
59
1,2
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
1,4
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
2,6
Plastyka
WSiP
66
1,4
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
2,2
Wiedza ospoeczestwie
68
2,6
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
2,6
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
2,4
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
2,6
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
187
Tabela 46. Warto zmiennej 3.3 (prezentuje nowe i/lub przetworzone treci)
PRZEDMIOT
188
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
1,8
Biologia
Nowa Era
1,2
Biologia
OPERON
2,4
Biologia
WSiP
1,8
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
1,4
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
2,2
11
12
1,2
13
Fizyka
Nowa Era
14
2,2
Fizyka
Nowa Era
15
1,4
Fizyka
OPERON
16
1,4
Fizyka
WSiP
17
1,6
Fizyka
WSiP
18
1,8
Fizyka
ZamKor
19
1,6
Geografia
Nowa Era
20
2,2
Geografia
Nowa Era
21
2,2
Geografia
OPERON
22
2,6
Geografia
WSiP
25
2,2
Geografia
WSiP
26
1,2
Geografia
WSzPWN
23
1,2
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
1,6
Historia
OPERON
31
2,2
Historia
WSiP
29
1,2
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
1,4
Informatyka
Helion
32
3,8
Informatyka
Helion
33
2,8
Informatyka
Nowa Era
34
3,2
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
3,8
Informatyka
WSiP
40
4,6
Informatyka
WSzPWN
36
2,4
Informatyka
WSzPWN
37
2,2
Informatyka
WSzPWN
38
Express Publishing
42
1,4
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
2,4
Nowa Era
41
1,4
Nowa Era
45
1,8
PEARSON
46
1,4
PEARSON
47
1,4
WSzPWN
48
1,4
Jzyk polski
51
1,2
Jzyk polski
Nowa Era
49
2,2
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
1,6
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
1,6
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
2,4
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
1,2
Muzyka
WSiP
62
1,6
Muzyka
WSiP
63
2,8
Plastyka
OPERON
64
3,8
Plastyka
WSiP
66
1,8
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
2,8
Wiedza ospoeczestwie
68
2,6
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
2,2
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
1,8
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
2,4
Rubikon
72
1,4
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
189
Tabela 47. Warto zmiennej 4.1 (jest wiadome istnienia prawnego ietycznego
wymiaru tworzenia treci)
PRZEDMIOT
190
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
1,5
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
Informatyka
Helion
33
Informatyka
Nowa Era
34
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
Informatyka
WSzPWN
36
Informatyka
WSzPWN
37
Informatyka
WSzPWN
38
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
1,5
Nowa Era
45
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
191
Tabela 48. Warto zmiennej 4.2 (wie, ktre treci moe przetwarza zgodnie
zprawem)
PRZEDMIOT
192
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
1,5
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
1,16
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
1,16
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
3,66
Informatyka
Helion
33
3,5
Informatyka
Nowa Era
34
3,5
Informatyka
OPERON
35
2,83
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
4,83
Informatyka
WSzPWN
36
2,66
Informatyka
WSzPWN
37
1,83
Informatyka
WSzPWN
38
4,33
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
1,16
Nowa Era
45
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
1,66
Plastyka
WSiP
66
1,66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
193
Tabela 49. Warto zmiennej 4.3 (zna swoje prawa jako twrcy treci zamieszczanych
winternecie
PRZEDMIOT
194
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
2,5
Informatyka
Helion
33
1,5
Informatyka
Nowa Era
34
1,5
Informatyka
OPERON
35
1,5
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
Informatyka
WSzPWN
36
1,5
Informatyka
WSzPWN
37
1,5
Informatyka
WSzPWN
38
1,5
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
Nowa Era
45
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
1,5
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
1,5
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
195
196
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
4,5
Informatyka
Helion
33
2,5
Informatyka
Nowa Era
34
1,5
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
Informatyka
WSzPWN
36
Informatyka
WSzPWN
37
1,5
Informatyka
WSzPWN
38
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
Nowa Era
45
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
197
Tabela 51. Warto zmiennej 5.1 (wie, einternet tworzy przestrze dzielon
zinnymi ludmi)
PRZEDMIOT
198
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
2,5
Informatyka
Helion
33
1,25
Informatyka
Nowa Era
34
1,5
Informatyka
OPERON
35
1,5
Informatyka
WSiP
39
1,5
Informatyka
WSiP
40
3,25
Informatyka
WSzPWN
36
Informatyka
WSzPWN
37
Informatyka
WSzPWN
38
2,5
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
1,25
Nowa Era
45
PEARSON
46
1,25
PEARSON
47
1,25
WSzPWN
48
1,25
Jzyk polski
51
2,5
Jzyk polski
Nowa Era
49
2,5
Jzyk polski
Nowa Era
50
2,5
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
199
200
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
1,75
Fizyka
WSiP
18
1,5
Fizyka
ZamKor
19
1,25
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
1,5
Geografia
WSiP
25
1,5
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
1,25
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
1,25
Informatyka
Helion
32
2,5
Informatyka
Helion
33
Informatyka
Nowa Era
34
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
4,75
Informatyka
WSzPWN
36
1,5
Informatyka
WSzPWN
37
Informatyka
WSzPWN
38
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
2,5
MACMILLAN POLSKA
44
2,5
Nowa Era
41
1,5
Nowa Era
45
3,25
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
1,25
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
2,5
Jzyk polski
Nowa Era
50
1,75
Jzyk polski
OPERON
52
3,75
Jzyk polski
WSiP
53
2,5
Jzyk polski
WSiP
54
2,5
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
1,5
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
3,25
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
3,25
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
1,75
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
1,75
Rubikon
72
WSiP
73
1,75
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
201
Tabela 53. Warto zmiennej 5.3 (swj wizerunek buduje wsposb przemylany
iadekwatny do otoczenia)
PRZEDMIOT
202
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
3,28
Informatyka
Helion
33
1,85
Informatyka
Nowa Era
34
1,85
Informatyka
OPERON
35
1,85
Informatyka
WSiP
39
1,71
Informatyka
WSiP
40
4,71
Informatyka
WSzPWN
36
Informatyka
WSzPWN
37
1,57
Informatyka
WSzPWN
38
3,28
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
1,57
MACMILLAN POLSKA
44
1,85
Nowa Era
41
1,85
Nowa Era
45
1,28
PEARSON
46
1,57
PEARSON
47
1,28
WSzPWN
48
1,14
Jzyk polski
51
1,85
Jzyk polski
Nowa Era
49
2,57
Jzyk polski
Nowa Era
50
1,42
Jzyk polski
OPERON
52
2,14
Jzyk polski
WSiP
53
1,57
Jzyk polski
WSiP
54
1,57
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
1,85
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
203
Tabela 54. Warto zmiennej 6.1 (zna zagroenia zwizane zporuszaniem si winternecie)
PRZEDMIOT
204
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
1,2
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
1,4
Informatyka
Helion
33
1,6
Informatyka
Nowa Era
34
1,6
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
3,6
Informatyka
WSzPWN
36
1,6
Informatyka
WSzPWN
37
1,6
Informatyka
WSzPWN
38
1,4
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
1,2
Nowa Era
45
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
1,6
Jzyk polski
Nowa Era
50
1,6
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
205
206
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
Informatyka
Helion
33
1,25
Informatyka
Nowa Era
34
1,5
Informatyka
OPERON
35
1,5
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
1,37
Informatyka
WSzPWN
36
1,25
Informatyka
WSzPWN
37
Informatyka
WSzPWN
38
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
Nowa Era
45
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
1,12
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
1,12
Rubikon
72
WSiP
73
1,12
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
207
Tabela 56. Warto zmiennej 6.3 (uzyskuje kontrol nad informacjami udzielanymi
innym)
PRZEDMIOT
208
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
Nowa Era
11
OPERON
12
WSiP
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
Informatyka
Helion
33
Informatyka
Nowa Era
34
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
Informatyka
WSzPWN
36
Informatyka
WSzPWN
37
Informatyka
WSzPWN
38
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
Nowa Era
45
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
209
Tabela 57. Warto zmiennej 6.4 (jest wiadome powiza oraz rnic midzy komunikacj zaporedniczon przez internet iniezaporedniczon)
PRZEDMIOT
210
WYDAWCA
ID
PROGRAMU
WARTO
ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
1,75
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
3,5
Informatyka
Helion
33
Informatyka
Nowa Era
34
2,25
Informatyka
OPERON
35
2,5
Informatyka
WSiP
39
Informatyka
WSiP
40
4,75
Informatyka
WSzPWN
36
Informatyka
WSzPWN
37
1,5
Informatyka
WSzPWN
38
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
1,25
Nowa Era
45
1,25
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
1,25
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
1,5
Jzyk polski
WSiP
53
1,25
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
1,25
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
1,5
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
1,75
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
1,75
Rubikon
72
1,75
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
211
Tabela 58. Warto zmiennej 6.5 (stosuje zasady higieny zwizanej zkorzystaniem
zkomputera)
PRZEDMIOT
212
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
1,6
Biologia
Nowa Era
1,4
Biologia
OPERON
1,4
Biologia
WSiP
1,6
Biologia
WSiP
1,6
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
Informatyka
Helion
33
1,8
Informatyka
Nowa Era
34
Informatyka
OPERON
35
2,4
Informatyka
WSiP
39
1,6
Informatyka
WSiP
40
3,4
Informatyka
WSzPWN
36
1,8
Informatyka
WSzPWN
37
1,8
Informatyka
WSzPWN
38
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
Nowa Era
45
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
213
214
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
1,11
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
1,11
12
1,11
13
Fizyka
Nowa Era
14
1,11
Fizyka
Nowa Era
15
1,11
Fizyka
OPERON
16
1,11
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
1,33
Geografia
Nowa Era
21
1,33
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
1,11
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
1,11
Historia
Nowa Era
27
1,11
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
1,44
Informatyka
Helion
33
1,33
Informatyka
Nowa Era
34
2,44
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
2,44
Informatyka
WSiP
40
3,22
Informatyka
WSzPWN
36
2,22
Informatyka
WSzPWN
37
1,22
Informatyka
WSzPWN
38
2,66
Express Publishing
42
1,11
MACMILLAN POLSKA
43
1,33
MACMILLAN POLSKA
44
1,22
Nowa Era
41
Nowa Era
45
1,11
PEARSON
46
1,11
PEARSON
47
1,11
WSzPWN
48
1,33
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
2,44
Jzyk polski
Nowa Era
50
1,44
Jzyk polski
OPERON
52
1,22
Jzyk polski
WSiP
53
1,66
Jzyk polski
WSiP
54
1,11
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
1,11
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
1,33
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
1,22
Wiedza ospoeczestwie
68
1,22
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
1,22
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
1,33
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
215
216
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
12
13
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
Fizyka
OPERON
16
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
Historia
WSiP
30
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
3,66
Informatyka
Helion
33
Informatyka
Nowa Era
34
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
1,66
Informatyka
WSiP
40
Informatyka
WSzPWN
36
2,66
Informatyka
WSzPWN
37
Informatyka
WSzPWN
38
3,66
Express Publishing
42
MACMILLAN POLSKA
43
2,33
MACMILLAN POLSKA
44
2,33
Nowa Era
41
Nowa Era
45
2,33
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
Jzyk polski
WSiP
53
1,66
Jzyk polski
WSiP
54
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
Plastyka
OPERON
64
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
1,66
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
217
Tabela 61. Warto zmiennej 7.3 (inicjuje irozwija spoecznoci internetowe oparte
owsplne zadania)
PRZEDMIOT
218
WYDAWCA
ID
WARTO
PROGRAMU ZMIENNEJ
Biologia
Nowa Era
1,33
Biologia
Nowa Era
Biologia
OPERON
1,33
Biologia
WSiP
Biologia
WSiP
Chemia
b. w. (program autorski)
Chemia
Nowa Era
Chemia
OPERON
Chemia
WSiP
Chemia
WSiP
10
11
1,66
12
1,66
13
1,33
Fizyka
Nowa Era
14
Fizyka
Nowa Era
15
1,33
Fizyka
OPERON
16
1,33
Fizyka
WSiP
17
Fizyka
WSiP
18
Fizyka
ZamKor
19
Geografia
Nowa Era
20
Geografia
Nowa Era
21
Geografia
OPERON
22
Geografia
WSiP
25
Geografia
WSiP
26
Geografia
WSzPWN
23
Geografia
WSzPWN
24
Historia
Nowa Era
27
1,66
Historia
OPERON
31
Historia
WSiP
29
1,66
Historia
WSiP
30
1,33
Historia
WSzPWN
28
Informatyka
Helion
32
Informatyka
Helion
33
Informatyka
Nowa Era
34
Informatyka
OPERON
35
Informatyka
WSiP
39
2,33
Informatyka
WSiP
40
Informatyka
WSzPWN
36
Informatyka
WSzPWN
37
Informatyka
WSzPWN
38
3,33
Express Publishing
42
1,33
MACMILLAN POLSKA
43
MACMILLAN POLSKA
44
Nowa Era
41
Nowa Era
45
PEARSON
46
PEARSON
47
WSzPWN
48
Jzyk polski
51
Jzyk polski
Nowa Era
49
Jzyk polski
Nowa Era
50
Jzyk polski
OPERON
52
1,33
Jzyk polski
WSiP
53
1,33
Jzyk polski
WSiP
54
1,33
Matematyka
Nowa Era
56
Matematyka
OPERON
57
1,33
Matematyka
WSiP
55
Matematyka
WSiP
58
Matematyka
WSiP
59
Muzyka
Nowa Era
60
Muzyka
OPERON
61
Muzyka
WSiP
62
Muzyka
WSiP
63
1,33
Plastyka
OPERON
64
2,33
Plastyka
WSiP
66
Plastyka
WSiP
67
Plastyka
WSzPWN
65
Wiedza ospoeczestwie
68
2,33
Wiedza ospoeczestwie
Nowa Era
69
2,33
Wiedza ospoeczestwie
OPERON
70
Wiedza ospoeczestwie
WSzPWN
71
Rubikon
72
WSiP
73
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
219
Tabela 62. Wartoci zmiennych wprogramach nauczania wykorzystywanych wszkole A(Ostatnia kolumna zawiera maksymaln warto danej zmiennej wwykorzystywanych wszkole Aprogramach nauczania)
ID
ZMIENNEJ
NAZWA ZMIENNEJ
1.1
1.2
2,33
1.3
1,75
1.4
2,28
1.5
Archiwizuje informacje
4,16
2.1
2.2
2,4
2.3
2,83
2.4
3.1
3.2
2,6
3.3
2,6
4.1
4.2
2,83
4.3
1,5
4.4
5.1
1,5
5.2
3,75
5.3
2,14
6.1
6.2
1,5
6.3
6.4
2,5
6.5
2,4
7.1
1,33
7.2
1,66
7.3
2,33
220
MAX WARTOCI
ZMIENNEJ
Tabela 63. Wartoci zmiennych wprogramach nauczania wykorzystywanych wszkole B (Ostatnia kolumna zawiera maksymaln warto danej zmiennej wwykorzystywanych wszkole B programach nauczania)
ID
ZMIENNEJ
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
MAX WARTOCI
ZMIENNEJ
NAZWA ZMIENNEJ
1.1
1.2
2,33
1.3
1,75
1.4
2,21
1.5
Archiwizuje informacje
4,16
2.1
2.2
2,4
2.3
2.4
3.1
3.2
2,6
3.3
4.1
4.2
2,83
4.3
1,5
4.4
5.1
2,5
5.2
3,25
5.3
1,85
6.1
6.2
1,5
6.3
6.4
2,5
6.5
2,4
7.1
7.2
2,33
7.3
2,33
221
Tabela 64. Wartoci zmiennych wprogramach nauczania wykorzystywanych wszkole C (Ostatnia kolumna zawiera maksymaln warto danej zmiennej wwykorzystywanych wszkole C
programach nauczania)
ID
ZMIENNEJ
NAZWA ZMIENNEJ
1.1
1.2
2,33
1.3
1,75
1.4
2,28
1.5
Archiwizuje informacje
4,16
2.1
2.2
2,5
2.3
3,33
2.4
3.1
3.2
2,6
3.3
2,8
4.1
4.2
2,83
4.3
1,5
4.4
5.1
2,5
5.2
3,25
5.3
2,57
6.1
6.2
1,5
6.3
6.4
2,5
6.5
2,4
7.1
2,44
7.2
2,33
7.3
2,33
222
MAX WARTOCI
ZMIENNEJ
Tabela 65. Wartoci zmiennych wprogramach nauczania wykorzystywanych wszkole D (Ostatnia kolumna zawiera maksymaln warto danej zmiennej wwykorzystywanych wszkole D programach nauczania)
ID
ZMIENNEJ
ANEKS 3
Ilociowa analiza
programw
nauczania
tabele z wartociami
zmiennych
MAX WARTOCI
ZMIENNEJ
NAZWA ZMIENNEJ
1.1
1.2
1.3
1,5
1.4
2,21
1.5
Archiwizuje informacje
3,5
2.1
2.2
2,4
2.3
2.4
3.1
3,31
3.2
3.3
3,8
4.1
4.2
3,5
4.3
1,5
4.4
2,5
5.1
2,5
5.2
3,25
5.3
2,57
6.1
1,6
6.2
1,25
6.3
6.4
6.5
1,8
7.1
2,44
7.2
2,33
7.3
2,33
223
Tabela 66. Wartoci zmiennych wprogramach nauczania wykorzystywanych wszkole E (Ostatnia kolumna zawiera maksymaln warto danej zmiennej wwykorzystywanych wszkole E programach nauczania)
ID
ZMIENNEJ
NAZWA ZMIENNEJ
1.1
1.2
1.3
2,07
1.4
2,42
1.5
Archiwizuje informacje
2.1
2.2
2,5
2.3
3,33
2.4
3.1
3,8
3.2
3,2
3.3
4.1
3,5
4.2
1,66
4.3
1,5
4.4
2,5
5.1
2,5
5.2
3,25
5.3
1,85
6.1
1,5
6.2
6.3
2,25
6.4
1,75
6.5
2,44
7.1
1,33
7.2
7.3
2,33
224
MAX WARTOCI
ZMIENNEJ
226
ANEKS 4
Jakociowa analiza
programw
nauczania
wykaz
programw
ANEKS 4
Jakociowa analiza programw
nauczania wykaz programw
poddanych analizie
Przy programie zdanego przedmiotu podalimy redni punktacj zilociowego badani programw:
Biologia; WSiP; id5: zachowania informacyjne 1,08, zachowania
produkcyjne 1,0 (ostatnie miejsce), ycie w internecie 1,05. Wybr ze
wzgldu na ostatnie miejsce w jednym obszarze i najniszy wynik spord
programw biologii winnym.
Chemia; Nowa Era; id7: zachowania informacyjne 1,0 (ostatnie
miejsce), zachowania produkcyjne 1,0 (ostatnie miejsce), ycie winternecie
1,0 (ostatnie miejsce). Wybr ze wzgldu na ostatnie miejsce wewszystkich
obszarach. Warto doda, ejeszcze dwa programy miay ex aequo ostatnie
miejsca wdwch obszarach iwjednym wynik niewiele powyej 1,0.
Edukacja dla bezpieczestwa; Nowa Era; id11: zachowania informacyjne 1,37, zachowania produkcyjne 1,05, ycie winternecie 1,07. Wybr ze wzgldu na najnisze wyniki wdwch obszarach spord programw
edukacji dla bezpieczestwa.
Fizyka; Operon; id16: zachowania informacyjne 1,41, zachowania
produkcyjne 1,14, ycie winternecie 1,04. Wybr ze wzgldu na najnisze
wyniki wdwch obszarach spord badanych programw zfizyki.
Geografia; PWN; id23: zachowania informacyjne 1,46, zachowania produkcyjne 1,07, ycie winternecie 1,0 (ostatnie miejsce). Wybr ze
wzgldu na ostatnie miejsce w jednym z obszarw i dwa najnisze wyniki
wpozostaych spord programw geograficznych.
Historia; WSiP; id30: zachowania informacyjne 1,25, zachowania
produkcyjne 1,02, ycie winternecie 1,03. Wybr ze wzgldu na najnisze
wyniki ze wszystkich badanych programw historycznych w dwch obszarach.
227
228
Patroni medialni
edunews.pl
edukatormedialny.pl
Stowarzyszenie EBIB
(http://www.ebib.pl)
edukacjainformacyjna.pl
czlowiekitechnologie.com
2edu.pl
bibliosfera.net
Raport czy raczej zestaw raportw badawczych prezentuje kilka wanych ustale, istotnych dla zrozumienia wspczesnego korzystania zsieci przez modych, jak idla
praktyki edukacyjnej.
Po pierwsze bdnie zakadalimy niekiedy, e modsze pokolenie jest doskonale
obyte w technologiach sieciowych. Sie jest czci ich naturalnego rodowiska komunikacyjnego, ale napotykaj wnim podobne trudnoci jak wikszo uytkownikw niezalenie od wieku. Wie si ztym inny mit, estarsze pokolenie ma zreguy problemy
technologiczne, wwikszym stopniu widocznie ni wprzypadku modych ludzi. Zraportu
pyn inne wnioski. Niezalenie od wieku czy stau korzystania zsieci uytkownicy potrzebuj wsparcia, ksztacenia kompetencji medialnych i informacyjnych. Zdobywaj je poprzez samodzielny wysiek, dziki komunikacji zinnymi np. poprzez fora specjalistyczne
dotyczce okrelonych aplikacji. Cigle w mniejszym stopniu mog liczy na wsparcie
edukacyjne ze strony szkoy czy innych instytucji edukacyjnych.
Po drugie tzw. starsze pokolenie ma co podkrelaj autorzy wiele do zaoferowania korzystajcym zsieci modym ludziom. To pewnego rodzaju trudna do zdefiniowania, atwiejsza jednak do potocznego pojcia mdro korzystania, czyli zdolno do
formuowania celw ipotrzeb wkontekcie sieci. To wymaga bardziej dojrzaoci yciowej
ni technologicznej, ktra przychodzi bardziej zwiekiem ni staem korzystania. Dotyczy
to m.in. takich zagadnie jak bezpieczne zachowania wsieci, samowiadomo zagroe,
po bardziej pozytywne pomysw na twrcze korzystanie.
Po trzecie raport ukazuje problemy edukacyjne wszkoach. Nie chodzi tylko obrak
dostatecznie upowszechnionej edukacji medialnej i informacyjnej. Modzie majca do
dyspozycji swoje wasne urzdzenia mobilne spotyka si wszkole zsieciow archeologi
komputerami stacjonarnymi, przedawnionymi systemami operacyjnymi i aplikacjami
uytkowymi (aspekt materialny). Oprcz niedostatkw sprztowych mamy rwnie zjawisko sabego nasycenia technologiami wspczesnej dydaktyki (aspekt formalny). Wspczesne technologie sieci opieraj si na wsppracy iwymianie, dydaktyka za kontynuuje
wzorce kultury industrialnej i masowej, zamiast np. wikszego otwarcia si w kierunku
nowych prdw edukacyjnych tj. konektywizm czy choby metodyka aktywizujca. Zajcia wgrupach, metody projektu, kreatywne sesje wramach lekcji to cigle nowina dydaktyczna, anie standard. Technologie sieciowe nie znalazy jeszcze waciwej manifestacji
wkulturze edukacyjnej szk.
Dr hab. Piotr Drzewiecki