VARIABLAT Programet e hartuara né gjuhé programimi té strukturuara pérbéhen nga tri pjest kryesore: * Njé mekanizém pér deklarimin e mbajtésve té te dhénave * Operimet mbi t& dhénat. * Njé sekuencé ekzekutimi gé pércakton si procedohet nga fillimi né fund, NE gjuhet ¢ programimit ekzistojne nje s8r8 strukturash per mbajtjen ¢ t8 dhénave, por né te gjitha gjuhét e programimit té strukturuar ményra mé elementare pér mbajtjen e té dhénave Jan€ variablat. Nje variabél mund t& quhet ndryshe njé vierémbajtése dhe konceptohet si njt uti n& memorje gé ka njé madhési te caktuar. Njé variabél karakterizohet nga: > Emri ( kujtofmé se p&r t vendosur emrin ¢ njé variabli ekzistojne disa kritere si : duhet t& pérbéhet nga shkronja t# vogla ose t& m&dha, shifra dhe karakteri '_’ dhe nuk mund t2 fillojé me shiftr) > Lloji : njé variabél mund t& jeté njé nga llojet primitive (te quajtura ndryshe llojet € ‘gatshme — built in) ose mund t& jeté njé lloj i prejardhur (né Java Ilojet klasifikohen né Hoje primitive dhe referenca ) > Adresa: vendi ku ndodhet variabli ne memorje ( né varési té nivelit t& gjuhés sé programimit mung té jeté e aksesueshme ose jo) > Fusha e influencés : zona né té cilen nje variabél mund té pérdoret. > Viera: ndérkohé qé t& katér karakteristikat e mesipérme pér njé variabél te caktuar jané t pandryshueshme, viera éshté njé karakteristike q& pér njé variabél té caktuar ndryshon vazhdimisht. Kujtojmé se gdo variabél ‘mban mend’ vetém vierén ¢ fundit Q& i shénohet, pra né momentin gé merr njé vleré t8 re e “harron’ vlerén e vjetér. Né lidhje me pikén e paré, emrin, sqariment i dhamé menjeheré se cilat ishin kriteret qé duhet 18 plotésohen pér emértimin e variablave dhe kéto kriteré jané njésoj si né Java, C dhe Pascal ‘Tashmé le té japim sqarime né lidhje me karakteristikén e dyté t# variablave: Hojin. Né radhe té paré theksuam se variablat mund t& jene 18 Hlojeve primitive ose t& prejardhura. NE kett leksion do t& trajtojmé vetém Hlojet primitive. Cdo gjuhé programimi ka njé bashkési llojesh primitive té cilat kategorizohen si lloje per mbajtjen ¢ numrave t& plote, w€ numrave me presje, t# karaktereve dhe t& variablave logjike. > _Liojet primitive né Java Fjala kyge (Keyword) | Pérshkrimi (Descri Kapaciteti (Size) Integers ~~ | Byte-length integer it (1 byte) | Short integer 16-bit (2 byte ) | Integer 32-bit_(4 byte) = I Long integer 64-bit (B byte) 7 char 7 A single character boolean true or false> Llojet primi | Fjala kyge (Keyword) /Totegers 7 short | Short integer int | Integer [Jong. _ Long integer | Real numbers float Single-precision double Kapaciteti (Size) 16 bit (2 byte ) | 16 ose 32 bit (2 ose 4 byte ) | 32 bit (4 byte) | J 32 bit (4 byte) 64 bit (8 byte) 16-bit Gjuha € programimit C, ndyshe nga Java, ésht# ¢ varur nga platforma (sistemi operativ) ndaj Hoje si int né varési té platformés mund té ken€ pérmasa té ndryshme. > Liojet primitive né Pascal [ Fjala kyge (Keyword) "| Pérshkrimi (Description) [integer [Long integer _| Short integer Kapaciteti (Size) ] gle character ~T true or false Kl Ne Java tashmé c kemi mjaft te njohur ményrén ¢ deklarimit t& < , , NE C ményra e deklarimit t variablave &shté krejttsisht © njjt pasur kujdes éshté se né C deklarimi ii variablave mund t¢ kry variablave: <; psh int x, y, 25 8, veltim se nje geshtje per tu Jhet vet né fillim t& bllokut. Né Pascal deklarimi i variablave kryhet duke vendosur né fillim t& sentencave té deklarimit fjalén kyge var mé pas ményra ¢ deklarimit eshte: ‘ , , ... :Iloji; si psh Var X, yo: Integer; a: Boolean;OPERATORET Pak me paré shpjeguam se n& ményré t& pérgjithésuar programet né gjuhé programimi te strukturuar pérbéhen nga tri pjest kryesore njé nga t& cilat ishte operimi qé kryhet mbi té dhénat. Programet jané njé bashkési komandash elementare qé kryejné operime mbi té dhénat si veprime aritmetike, logjike, hedhje vlere etj. Kategoritt né t& cilat klasifikohen operatorét Jané aritmetikg, relacionalé, logjikt et) Mé poshté po japim tabel&n e operatoréve pér gjuhét € programimit Java, C dhe Pascal Java c Pascal Op. aritmetiké mbledhja + $ £ zbritja Ei : shumézimi * + + 7 7 7 % % mod Op. relacionalé barazimi = ndryshi r E = mé i madh > > > mé i vogél = = < mé i madh ose 1 barabarté = > = (jo mé i vogel ‘mé i vogél ose 1 barabarté = = = Go mé i madh) Op. logjiké dhe Bk && and ose tL i or ‘mohimi ! ! not ‘Op. ihedhjes sé vierés = INPUT - OUTPUT. Ne cdo gjuhé programimi ekzistojné funksione té gatshme per té realizuar hyrjen et dhénave (inputin) né program dhe daljen ¢ té dhénave (output) nga programi. Koncepti i inputit dhe ‘outputit éshté mjaft i gjeré duke gené se mund t# kemi inpuvoutput népérmjet ‘console’, skedaréve (files), rryma t& ndyshme komunikimi (streams) ef. NE kete leksion do t& trajtojmé yelém inpuvoutput népermjet ‘console’, i cili éshte edhe me i pérdorshmi né ndésti programeve té thjeshta. # Né Java kujtojmé se pér té realizuar output né ‘console’ kryejmé thirrjen e metodés : ‘System.out.printin( ... }; NE C dy funksionet kryesore qe realizojn¥ outputin dhe inputin jané pérkatésisht printf dhe seanf , Po japim shpjegimet pér té dy kéto funkParagitja sintaksore pér funksionin printf: Sintaksa f{ stringu i formatit, lista e printimit) ntf{ stringu i formatit ) — Shembuj | printf( “Nr %d eshte nje numer | plote kurse nr %f eshte nr me presje", a, x ); printf( “Miresevini ne programimin ne C. \n”); : ‘Shpjegime | Funksioni printf afishon né ekran stringun e formatit duke zévendésuar nga ¢ ‘majta né t& djathté vendmbajtésit (placeholders) me vlerén ¢ variablave (ose shprehjeve) né listen e printimit, si dhe duke z8vendésuar grupe karakteresh specitfike si psh \n (new line) me kuptimin perkates. Paragitja sintaksore pér funksionin scant: Sintaksa__[ printf stringu i formatit, lista e input) Shembuj_| scanf{ “%d%If", &a, &x): ‘Shpjegime | Funksioni scanf kopjon né memorje t@ dhéna t€ shtypura nga tastiera nga pérdoruesi i programit gjaté ekzekutimit t& programit. Stringu i formatit &shté njé string i cili pérbéhet vetém nga vendmbajtés (placeholders), nga njé pér secilin variabél né listén e inputit, Cdo variabél i llojeve primitive (int, double, char etj) paraprihet nga njé ampersand (&). Presjet pérdoren pér té ndaré emrat € variablave né listén e inputit. Gjithashtu po japim njé tabelé rreth vendmbajtésve kryesoré dhe pérdorimit té tyre: Vendmbajtési Funksioni né té cilin mund té pérdoret %d short, long f/ scant ee char f/ scant YE float, double printf Mit double sant © Né Pascal dy funksionet kryesore qé realizojné outputin dhe intputin jané pérkatésisht write (writeln) dhe read (readin) . Po japim shpjegimet pér té dy kéto funksione: Paragitja sintaksore pér funksionin write (writeln): Sintaksa | write( lista e printimit) writeln( lista e printimit ) Shembuj | write( ‘Nr’, a, “eshte nje numer i plote kurse nr’, x,, ‘eshte nr me pregje’); writeln( ‘Miresevini ne programimin ne Pascal’); ‘Shpjegime | Funksioni write (writeln) afishon né ekran listén e parametrave duke paraqitur ‘sig jane’ ato parametra gé jané t# vendosura midis thonjézash teke dhe duke paragitur si vleré variblat( t& cilat nuk vendosen midis thonjézash). Parametrat ndahen nga njéri-tjetri me presje. Dallimi i write me writeln &shté se ky i fundit pas afishimit bén dhe kalimin né njé rresht té ri, ntaksore pér funksionin read (readin): read( lista e parametrave ) readln( lista e parametrave ) Shembuj | read( a, x ); readIn( a, x ‘Shpjegime | Funksioni read (readin) kopjon né memorje té dhéna té shtypura nga tastiera nga pérdoruesi i programit gjatt ckzekutimit t& programit, Inputi duhet té pérputhet me Ilojin e variablit. Presjet pérdoren pér t# ndaré emrat ¢ variablave né listen ¢ inputit. Dallimi midis read dhe readin &shté se ky i fundit pasi kryen leximin ¢ vlerave pér parametrat gé ai ka, kalon né rreshtin tetér.STRUKTURAT E KONTROLLIT if DHE i Ise Pér ne tashme shté mjaft i njohur funksioni i strukturave té kontrollit if dhe if-else né gjuhé programimi t& strukturuar. Kujtojmé se ményra ¢ ekzekutimit t& sentencave n& mungest t strukturave t& kontrollit ishte sekuenciale, pra ekzekutoheshin me radhé njéra pas tetrés. Kurse prania ¢ strukturave té kontrollit if dhe if-else mundéson degézime né rrjedhén € programit. © ifdhe if-else né Java Kujtojmé se “if” pérbehet nga dy pjese: 1. kushti dhe 2, bashkesia e veprimeve ge kryhen ngs kushti éshté i vérteté, Pra formati i pérdorimit té tij éshté: if ( ) /* bashkesia e veprimeve gé kryhen ngs kushti éshté i vérteté */ i Gjithashtu kujtojmé se kushti éshté njé shprehje Ilojii sé cilés duhet t& jeté boolean. Né rast se kushti nuk éshté njé shprehje e Ilojit boolean, kompilatori sinjalizon gabim sintakse. 1Né rastin kur duam té ekzekutohet njé bashkesi tjetér veprimesh ngs kushti nuk éshté i vérteté pérdoret if-else, formati i t cilit éshte : if ( ) { /* bashkesia e veprimeve gé kryhen ngs kushti Eshte i vérteté */ }elset /* bashkesia e veprimeve qi kryhen ngs kushti nuk &shté i vérteté */ } Koncepti i bllokut éshté mjaft i réndésishém, sepse me ané té tij pErcaktohet se cili &shté grupi i veprimeve gé do t# ekzekutohen né gofté se kushti ésht& i vérteté. Sig dihet blloget né Java percaktohen nga gift i karaktereve { dhe } . © ifthe if-else né C Né gjuhén e programimit C formati i strukturave té kontrollit if dhe if-else &shte pothuajse i njejté me até né Java, Ka vetém njé ndryshim té vogél. Kujtoimé se kur paraqitém Iojet primitive né C, pamé se C nuk kishte lloj primitiv boolean. Pikérisht mé k8t8 ka té béjé dhe ndryshimi. Kur té shprehim kushtin né C, shprehja nuk duhet t& jeté Ilojit boolean (pasi ai nuk ekziston), por duhet té jeté njé shprehje ¢ Hojit int (ose short, ose long). Kushti quhet vérteté kur vlera e shprehjes éshté e ndryshme nga 0 dhe quhet i rremé kur vlera e shprehjes &shté 0. © ifthe if-else né Pascal Né Pascal if dhe if-else kané ndyshim nga Java dhe C, por ndyshimimi gendron vetém pér sa i pérket anes sintaksore, kurse pér sai perket ants semantike (kuptimore, logjike) jané njoj. Formati i pérdorimit té *if’ éshte: if then begin (*bashkesia e veprimeve qé kryhen ngs kushti éshté i vérteté *) end;Pér Cu véné né dukje éshtl fakti se né Pascal blloget pércaktohen nga gift Galéve kyge begin dhe end. Kurse formati i strukturés if-else né Pascal éshté: if then begin (*bashkesia e veprimeve qé kryhen ngs kushti @shté i vérteté *) end <-- Vini re gé keétu nuk vihet pikepresje pas end else begin (*bashkesia € veprimeve qé kryhen ngs kushti nuk éshté i vérteté +) end; Kushti né Pascal duhet t& jeté njé shprebje ¢ Mojit boolean dhe nuk éshté i nevojshém té vendoset midis kllapash (si né Java dhe C) pir arsye se mbarimi i kushtit kuptohet nga prania e fialés kyge then. Pér két# arsye kur flitet rreth programimit né Pascal shpesh pérdoret dhe termi if'then né vend té thjesht if PROGRAME HELLO WORLDNE programim, “Hello World” quhet njé aplikacion elementar qé (nuk pérbén asnjé vleré ne boten reale dhe qé) printon né ekran nj& mesazh pérshendetés. Programet “Hello World” shérbejné si nj mjet prezantues me elementet ¢ gjuhts sé programimit pér fillestaret né njé agjuhé t# caktuar. Fillimisht po japim per rikujtesé njé program “Hello world” né Java. yee * Klasa HelloWorldapp zbaton nje aplikacion te thjeshte {38 Printon mesazhin ‘Hello worldi* ne standard output (ekran) class Helloworlaapp ( Public static void main(string(] args) { | ); //shfaq mesazhin. System.out .printIn("Hello world Le té paraqesim tani njé program Hello World né C: #include //standard input-output, permban definicionet e printf dhe scanf | /* Nje aplikacion i thjeshte ge printon mesazhin "Hello world!" ne standard output (ekran).*/ int main()( | | print£("Hello world!\n") ; return 0; Le té shikojmé disa nga elementét pérbérés té kodit né gjuhén C duke i konkretizuar né kodin e mésipérm. © Komentet: jané pjesé té kodit t# cilat nuk merren né konsideraté nga ana kompiluesit (pérpiluesit) dhe q& shérbejne thjesht per t& rritur lexueshmérin€ ¢ kodit dhe pér dokumentime. Pér kompiluesin nuk ka asnjé ndryshim nése i fshijme t& gjithé komentet né nje program t# caktuar. Né C (njésoj si n8 Java) ka dy lloje komentesh: /* text */ - multi line comment Mtext ~~. single line comment ‘+ Direktivat e paraprocesimit: jant instruksione (8 veganta g& fillojn me simbolin #, té cilat vendosen ne fillim t kodit. Ato pérdoren ose per t pérfshiré biblioteka t& gatshme (include <..>) nga t& cilat do te ptrdoren funksione, ose per te prezantuar konstante si define PI3.14 eG. © Funksioni main: éshté pika ¢ fillimit t# ekzekutimit t8 gdo programi nC. Funksioni ‘main ka kontrollin kryesor mbi rrjedhén ¢ programit, pércakton rezervat qe do té pérdoren dhe thérret funksionet ¢ tjera qé mundésojné funksionalitetin e programit.. tani nj& program Hello World né Pascal:Program HelloworldApp; (* Nje aplikacion i thjeshte ge printon mesazhin "Hello world!" ne standard output (ekran).*) Begin Write (‘Hello World!"); Readin; End. Le té shikojmeé disa nga elementét pérbéres té kodit né gjuhéin Pascal duke i konkretizuar né kodin e mésipérm. © Komentet. Né Pascal ka dy Moje komentesh: (* text *) dhe { text } Qe te dyja jané “multi line comment” (pra komente qé mund té shkruhen né disa rreshta) © Blloku kryesor (main). Ndonése né Pascal nuk pérdoret né ményré t& drejterdrejte funksioni main, ai ekziston dhe dallohet nga fjala kyce begin dhe qé mbyllet me Glaén kyce end té shogruar me pik (dhe jo piképresje). Eshté pika ¢ fillimit t@ ekzekutimit te gdo programi né Pascal.STUKTURAT E PERSERITJES (CIKLET) Sig kemi shprehur né fillim, njé nga pjesét pérbérése t& programeve né gjuhét ¢ programimit 1 strukturuar éshté njé njé sekuencé ekzekutimi gé pércakton si procedohet nga fillimi ne fund, Né kété kontekst kemi shpjeguar strukturat if dhe if-else me ané té t& cilave krijohej degézim né rrjedhén © nj€ programi, pra realizonim qé nj& grup instruksionesh té cekzekutoheshin ose jo né varési té nj kushti. Eshté ¢ natyrshme qé né shumé situata mund t& nevojitet q& njé grup instruksionesh té ekzekutohen disa_heré (kuptohet né varési té njé kushti). Pér kété ekzistojné strukturat e pérséritjes (ciklet ). + -N& Java ekzistojne tri lloje ciklesh : for, while dhe do-while, t& cilét ndryshojné nga njéri- tjetri nga sintaksa por jo nga aftésia shprehése, pra njé problem ge ¢ trajtojmé me ciklin while, éshté ¢ mundshme ta shprehim edhe me for, edhe me do-while dhe anasjelltas. Cikli while &shté modeli mé i thjeshté i njé cikli, Bashkésia e veprimeve q& ndodhen né bllokun e ciklit, pérswriten sa kohé gé kushti i ciklit éshté i vérteté. Struktura e pérgjithshme e etijcikli eshte: while () { } Po e konkretizojmé me njé pjesé kodi qé shkruan né ekran numrat nga I ne 10: int $= 1; | unite (i <= 10 ){ | systen.out .printin( 4); } Struktura e ciklit for éshté: for ( ; < kus! ) { /* bashkesia e veprimeve } Po e konkretizojme me té njéjtin shembull si mé sipér: int i; | for Ca a as ee tgs ite system.out.printin( 4); Cikli do-while ‘Ngjan shumé me ciklin while, ndryshimi i vetém &shté se blloku i ciklit do-while ekzekutohet 18 paktén njé her pavarésisht nése kushti &sht& i vértet# apo i rreme. E konkretizojme serish me te njejtin shembull:int i =a; dof | System.out.printin( i); Jwhile (i <= 10}; + NE gjuhén e programimit C gjitashtu ekzistojnt tri struktura pérséritjeje for, while dhe do- while, formati i t cilave éshté pothuajse i njejtd me até né Java, Ka vetém njé ndryshim te vogtl: kur t& shprehim kushtin né C, shprelja nuk duhet t& jeté ¢ Hlojit boolean (pasi ai nuk ekziston), por duhet t& jeté nj shprehje e llojit int (ose short, ose long). Kushti quhet i vérteté kur viera e shprehjes &shté e ndryshme nga 0 dhe quhet i rremé kur vlera ¢ shprehjes &shté 0, Le t'i japim né C shembujt ¢ mésipérm: int i= a; while (i <= 10 94 printf(" 44 \n", i; int 4; ) for (i = a; i en 10; des 0 printf(" td \n", i); } int i= 4; dof printé(" ¥a \n", 4); Jwnile (i <= 10): ‘© NE gjuhén ¢ programimit Pascal ekzistojnt tri struktura pérseritjeje while..do, for .to...d0, repeat ..until, Ashtu sikurse me strukturat ¢ Kontrollit, edhe pér sa i pérket strukturave t& perseritjes, ndyshimi ndérmjet atyre né Pascal dhe atyre né Ce Java &shtt thjesht nga ana ‘sintaksore, kuse p&r sa i péket anés semantike jane’ njésoj. Formati pérdorimit t& ciklit while Ushtt while do begin end 10Po japim sérish si shembull njé pjes# kodi gé afishon né program numrat nga | né 10: begin writeln( i); ire is end; Cikli for né Pascal ka ndryshime té réndsishme pér sa i pérket ants sintaksore, né krahasim me ciklet né C dhe Java. Formati i pérdorimit t& tij éshte: for to do begin Sig vihet re, ripértéritja nuk &shté n& doré t& programuesit, ajo kryhet automatikisht duke € rritur variablin me nga njé. Kjo mund té konsiderohet edhe si avantazh sepse lehtéson lexueshmérine, por mund t& konsiderohet edhe si disavantazh duke qené se zvogélon fleksibilitetin. Gjithashtu pranchet q& né krahasim me ciklet e tjera, cikli for éshté ai me lexueshméri mé té miré dhe &shté cikli mé i pérshtatshém pér procedimet mbi vektorét (keto vlejné si pér gjuhén Pacal, ashtu dhe pér C dhe Java). Le té japim té njéjtin shembullin: r= 1 to 10 do begin writeln( i}; end; Pér sa i pérker ciklit repeat-until, ai éshté shum@ i ngjashém me ciklin do-while t# C dhe Javas né kuptimin qi né fillim jepet grup i intruksioneve qe do té kryhen dhe n€ fund kontrollohet Kushti, por ka njé dallim t& rénddsishem: ndlrkohé q& te cikli do-while nése kushti &shté i Vértete grupi i intruksioneve ekzekutohet pérstri (dhe ngs kushti nuk &shte i vérté cikli ndérpritet), te cikli repeat-until nse kushti nul tsht i vérteté grupi i instruksioneve ekzekutohet pérséri (dhe ngs kushti Ushte i vérté cikli nd&pritet) Le té japim shembullin: ita repeat | writeln(i); | Lore ish; | until i>20;MODULET E PROGRAMIMIT Programet qé zgjidhin probleme té botés reale jané shumé mé té médhenj se programet qe kemi projektuar. Jo vetém kag, ato né shumicén ¢ rasteve jané tepér t& médhenj pér t'u programuar nga nj& programues i vetém sado me eksperiencé té jeté ai. Eksperienca ka treguar se ményra mé miré pér té ndértuar njé program te madh éshté ta formosh até nga pjesé relativisht t€ vogla: t quajtura module. Kjo tekniké njihet si “divide and conquer” (© pérshtatur ne shqip: “pergaj dhe sundo”). Modulet jané nje pjesé shumé e réndésishme e programimit té strukuturuar, Nga avantazhet kryesore t modularitetit éshté ripérdorimi. Késhtu n& momentin qé kemi projektuar njé modul pér trajtimin e njé problemi, até mund ta ripérdorim sa heré gé pérballemi me té njejtin problem. Progamuesit shumé rrallé mund ta nisin projektimin e njé programi mbi njé fage bosh. Pérveg késaj perdorimi i moduleve rrit ndjeshém lexueshmérié (kuptueshméring) e njé programi si dhe ¢ka &shté mé e réndésishmja me ané t& pérdorimit t€ moduleve lehtésohet shumé testimi i programit dhe korrigjimi gabimeve qe mund té ndodhen né té. Té gjitha gjuhét e programimit t& stukturuar ¢ mundésojné pérdorimin ¢ moduleve, gé natyrisht kan€ ndryshime sintaksore nga njéra gjuhé né tjetén, kurse ndryshimet nga ana sematike (kuptimore) jané shumé mé t& pakta. Le Ci shohim modulet ¢ programimit mé konkretisht né Java, C ¢ Pascal: © Kemi pérmendur mjaft heré qé modulet ne Java jane klasat dhe metodat. Programet né Java ndértohen si kombinim i klasave dhe metodave té veté programuesit si dhe klasave dhe metova té “paketuara” né Java API (té ashtuquajtur Biblioteka e Klasave te Javas). Né ket leksion do t& trajtojmé vetém metodat né Java. Formati i pérgjithshem i deklarimit té njé metode éshté: (lista e parametrave) return ;//sentenca mbyllese 1 Konkretisht njé metodé (shumé e thjeshté) qé kryen mbledhjen e dy numrave te ploté (integer) Ne figuré jepen: do té ishte: 1 = Iloji i vleres ge kthehet con ana int mbledhDyNumra( int a, int b {| 2—emri i metodes return at b; //return statement| > ~ list#¢ parametrave } Lloji i vierés qé kthehet (return type ) Kemi pérmendur gé “ ...metodat kyejné detyra t caktuara dhe kthejné informacion né pérfundim té tyre...” Pikérisht “return type” pércakton se i cilit Iloj do t& jeté informacioni qé metodat kthejné né perfundim té detyrés. Vlerat qé kthjené metodat mund té jené njé nga tri Hojet e méposhtme: © loj primitiv (int, short, long, double, float, char, boolean eti) @ referencé @ void, ky nuk &shté ndonje Iloj i ri, por éshté thjesht fjala kyce ge shkruhet pér té béré 18 ditur se metoda nuk kthen informacion né pérfundim té saj. 12Emri i metodés Konvencionet ¢ emwrtimit tw metodave janw tw njwta me ato tw variablave: pwrbwhen nga karaktere ‘a’~‘z’ dhe *A’-"Z’, si dhe nga shifra 0-9, me kusht qw emri tw mos fillojw me njw shifwr. Lista e parametrave Eshté © formatit ( parametriy, parametria, .... parametri,) ose, nése metoda nuk merr asnje parameter thjesht shkruhen dy kllapat () dhe lihen bosh. Parametrat jané té ndaré me presje nga njéri —tjetri. Sentencat kthyese Pér té treguar fundin e metodés dhe se cili ésht® informacioni q& ajo do t& kthejé pérdoren sentencat kthyese. Sentenca kthyese dallohet nga ekzistenca ¢ fjalés kyge “return”. Brenda bllokut t& njé metode mund 1& ket mé shumé se njé sentencé kthyese. NE momentin qé ekzekutohet sentenca e paré kthyese metoda ndérpritet. Shprehja qé ndodhet né té djathé te fjalés kyge return duhet t& pérputhet me Ilojin e lerés q# kthehet né deklarimin € metodés. NE rast se lloji i vierés q& kthehet t& njé metode éshté void, sentencat kthyese pérmbajné vetém fjalén kyge return dhe mé pas t& vendoset piképresja, por edhe mund t& mos shkruajmé asnjé sentencé kthyese dhe ekzekutimi i metodés mbyllet né momentin kur arrin kllapén mbyllése } té bllokut té saj. Kurse pér metodat Iloji i vlers q kthehet i t# cilave nuk éshté void, duhet 18 ekzistojé patjetér té paktén njé sentencé kthyese, Mungesa e sentencave kthyese né raste te tilla éshté gabim sintakse. ‘© Modulet programimit né C jané funksionet. Ato janw shumw tw ngjashme me metodat nw Java. Formati i pérgjithshem i deklarimit té njé funksioni Eshté (lista e parametrave){ return ; /sentenca mbyllese ' Konkretisht njé funksion (shumé i thjeshté) gé kryen mbledhjen ¢ dy numrave te ploté (integer) do te ishte: Qa ©& D __| Ne sigure jepen: a a | I =Hloji i vieres ge kthehet int mbledhDyNumra( int a, int b ){ | 3 emri | Funksionit return at b; //return statement | >~ ls'#© Parametrave } Lioji i vierés qé kthehet ( return type ) Vierat gé kthjené funksionet mund té jen¥ njé nga tri llojet e méposhtme: © Iloj primitiv (int, short, long, double, float, char) © adreswmbajtws (pointer) ‘@ void, qw shkruhet pér t bere t& ditur se funksioni nuk kthen informacion né pérfundim te tij. 13Emri i funksionit Konvencionet e emwrtimit tw funksioneve janw tw njwta me ato tw variablave: pwrbwhen nga karaktere ‘a’-‘z’ dhe ‘A’-'Z’, shifra 0-9 si karakteri ‘_’, me kusht qw emri tw mos fillojw me njw shifwr. Lista e parametrave Eshté e formatit ( parametri;, parametriz, ..., parametrin) ose, nése funksioni nuk merr asnje parametwr thjesht shkruhen dy kllapat () dhe lihen bosh. Parametrat jane t8 ndaré me presje nga njéri — tjetri. Sentencat kthyese Pér t& treguar fundin e funksionit dhe se cili éshté informacioni q# ai do té kthejé pérdoren sentencat kthyese. Sentenca kthyese dallohet nga ekzistenca e fjalés kyge “return”. Brenda bllokut t& njé funksioni mund 18 ket mé shumé se njé sentenc# kthyese. NE momentin é ‘ekzekutohet sentenca e paré kthyese funksioni ndérpritet. Shprehja qé ndodhet né té djathé te fjalés kyce return duhet té pérputhet me Ilojin e vlerés qé kthehet né deklarimin ¢ funksionit. NE rast se Hloji i vlerés qé kthehet t& njé funksioni éshté void, sentencat kthyese pérmbajné vetém fjalén kyge return dhe mé pas vendoset piképresja, por edhe mund té mos shkruajmé asnjé sentence kthyese dhe ekzekutimi i funksionit mbyllet n& momentin kur arrin kllapén mbyllése } té bllokut té tij. Kurse pér funksionet lloji i vier8s qé kthehet i t# cilwve nuk Eshte void, duhet te ekzistoje patjetér t& paktén njé sentencé kthyese. Mungesa e sentencave kthyese né raste té tilla éshté gabim sintakse, Modulet ¢ programimit né Pascal jané progedurat dhe funksionet. Progedurat jane module tw cilat nuk kthejnw informacion (nw mwnyrw tw drejpwrdrejtw) nw pwrfundim tw tyre, kurse fuksionet janw module qw nw pwrfundim tw tyre kthejnw nje informacion. Nwse do tw bwnim paralelizwm me gjuhen Java apo C, progedurat nuk janw tw njwita me metodat (nw Java) dhe funksionet (nw C) qw € kanw lloji e vlerws qw kthehet void. Formati i pergjithshwm i deklarimit tw njw progedure wshtw: procedure ( ); begin end; Sig mund tw kuptohet, “procedure” wshtw fjalw kyge nw Pascal, Pwr sa i pwrket emwrtimit tw progedurws, kriteret janw tw njwjta me ato tw emwrtimit tw variablave, Lista ¢ parametrave wshtw ¢ formatit(parametr, ; parametris ; ..jparamettig )