1223301305

OBRAZOVNI PROGRAM
LIMAR-AUTOLIMAR
SADRAJ:
OPTI DIO .................................................................................................. 3
1. NAZIV PROGRAMA: LIMAR-AUTOLIMAR............................................................ 3
2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3
POSEBNI DIO ............................................................................................... 5
1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 5
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI..................................................................... 5
1.2. STRUNO-TEORIJSKI PREDMETI.................................................................. 6
1.2.1. OPTE MAINSTVO ............................................................................... 6
1.2.2. MATERIJALI ..................................................................................... 16
1.2.3. LIMARSKE KONSTRUKCIJE .................................................................... 22
1.2.4. PREDUZETNITVO .............................................................................. 32
1.2.5. PRAKTINA NASTAVA ......................................................................... 38
2. ISPITNI KATALOG .................................................................................... 56
2.1. TIP ISPITA- USMENO.............................................................................. 56
2.2. ISPITNI KATALOG PRAKTINOG DIJELA ZAVRNOG ISPITA ............................... 59
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA .................................................. 60
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA..................... 61
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ......................... 61
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH.......................... 61
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA .......................... 61
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA .............................. 63
9. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE....................... 63
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI .......................................................................... 63
11. PROFESIONALNA PRAKSA ........................................................................ 64
OPTI DIO
1. Naziv programa: LIMAR-AUTOLIMAR
2. Nastavni plan
Redni
Broj
Nastavni predmetigrupe predmeta
III
Ukupno
god.
sed.
god.
sed.
god.
108
72
66
246
Opte obrazovni predmeti

Maternji jezik i
3
knjievnost
Matematika
3
108
72
66
246
Strani jezik
72
72
66
210
Informatika
72
Fiziko vaspitanje
72
72
66
210
A
1
sed.
II
72
Drutvena grupa predmeta

1
Istorija
36
36
Geografija
36
36
Sociologija
72
72
Prirodna grupa predmeta

1
Biologija
36
36
Fizika
36
36
Hemija
UKUPNO A
16
Struno teorijski predmeti
Opte mainstvo
Materijali
Limarske konstrukcije
Preduzetnitvo
UKUPNO B
Praktina nastava
- kolski oblik
Slobodne aktivnosti
72
576
12
432
108
108
72
72
8
264
1272
216
72
72
66
138
33
33
180
180
99
459
10
360
14
504
20
660
1524
36
36
33
105
32
1056
3360
Profesionalna praksa
10 dana
10 dana
Broj asova - kolski
F
32
1152
32
1152
oblik
Broj radnih
G
36
36
sedmica - kolski
oblik
Ukupno asova za obrazovni program kolski oblik (A+B+C+D) 3360
33
105
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa

- omoguiti svestran razvoj pojedinca i njegovu socijalnu integraciju;
- osposobiti uenika za planiranje, pripremu, izvoenje, kontrolu i vrednovanje
rada u zanimanju;
- osposobiti uenika za itanje tehnike dokumentacije;
- produbiti i proiriti opte obrazovanje u funkciji struke i obezbijediti
- struno-teorijska i praktina znanja, za kvalitetan rad u zanimanju;
- osposobiti uenika za sijeenje, oblikovanje i spajanje djelova od lima;
- osposobiti uenika za izradu, montau i izvodu i povrinsku zatitu limarskih
konstrukcija;
- osposobiti uenika za rukovanje alatima za stezanje, obradu, mjerenje i
kontrolu;
- osposobiti uenika da izvodi radove odravanja na limarskim konstrukcijama;
- stei znanja za ispunjavanje potrebne radne dokumentacije i dokumenta o
evidenciji stanja maina, ureaja i pribora;
- stei osnovna znanja o preduzetnitvu;
- razvijati sposobnost socijalne komunikacije i spremnost za razvijanje
meuljudskih odnosa;
- razvijati ekoloku svijest i odgovornost u potovanju mjera zatite na radu i
zatiti okoline.
4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih
- U kolu za sticanje srednjeg strunog obrazovanja u trogodinjem trajanju
obrazovni program Limar-autolimar, mogu se upisati lica koja su zavrila osnovnu
kolu ili dvogodinju strunu kolu i nijesu starija od 17 godina. Izuzetno, u kolu
se mogu upisati lica do 18 godine uz odobrenje nastavnikog vijea kole. Lica
koja su napunila 18 godina ukljuuju se u program za obrazovanje odraslih.
- Za upis u dualni oblik obrazovanja potrebno je da uenik ima sklopljen ugovor sa
poslodavcem, u sladu sa Zakonom o strunom obrazovanju.
- Ako se za upis prijavio vei broj kandidata od broja raspisanih mjesta,
Ministarstvo prosvjete i nauke donosi odluku o dopunskim kriterijumima za upis.
5. Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje traje tri godine.
6. Prohodnost
- U redovnom obrazovanju uenici napreduju u vii razred ako su iz svih predmeta
tekue godine postigli prelaznu ocjenu, realizovali slobodne aktivnosti i obavili
profesionalnu praksu.
- Lica koja su zavrila dvogodinju strunu kolu mogu se ukljuuti u drugi ili trei
razred srodnog zanimanja uz polaganje dopunskih i diferencijalnih ispita.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvoenje obrazovnog
programa za odrasle, koji donosi kola.
7. Obrazovanje koje se stie
- Zavretkom obrazovnog programa uenik stie srednje struno obrazovanje u
trogodinjem trajanju LIMAR - AUTOLIMAR.
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST
1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. DRUTVENA GRUPA PREDMETA
1.1.5. INFORMATIKA
1.1.6. PRIRODNA GRUPA PREDMETA
1.1.7. FIZIKO VASPITANJE
1.2. STRUNO-TEORIJSKI PREDMETI

1.2.1. OPTE MAINSTVO
1. Naziv predmeta: OPTE MAINSTVO
2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
Vrste nastave
Teorija
Vjebe
72
36
II
Ukupno
108
72
36
108
144
72
216
III
Ukupno
3. Opti ciljevi nastave
U okviru predmeta uenik e biti u mogunosti da:
- ita i razumije tehnike crtee, uputstva i propise, tabele, dijagrame, eme i
tehniku dokumentaciju;
- stekne nephodna znanja o strukturi materijala i uticaju strukture na promjenu
svojstva materijala;
- zna pravilan i racionalan izbor materijala;
- upozna nain oznaavanja po standardu mainskih materijala;
- konstruie jednostavnije mainske proizvode;
- izrauje tehniko-tehnoloku dokumentaciju;
- naui da koristi prirunike, standarde, tabele i druge vrste strunih tekstova;
- crta jednostavne tehnike radionike i sklopne crtee mainskih elemenata i
manjih sklopova, u skladu sa standardima;
- potuje ekoloke zahtjeve i razvija osjeaj za ekonominu upotrebu materijala;
- razvija osjeaj odgovornosti i preciznosti u radu;
- ovlada strunom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Osnovi tehnikog crtanja
- upoznaje se sa
- izvlai osnovne i
- razvija tehniku
priborom za
kotne linije,
kulturu, osjeaj za
tehniko crtanje,
rafira, ispisuje
red i urednost
standardima,
zaglavlje i
vrstama tehnikih
pozicione oznake
crtea,
elemenata
razmjerama,
- ovladava tehnikom
zaglavljima,
pravilnog
sastavnicama,
- kotiranja i
tolerancijama i
rafiranja
njihovom
vjebanjem na
primjenom u
primjerima
mainstvu
- ispisuje tehniko
- upoznaje se sa
pismo
tehnikom izrade
- prostorno prikazuje
jednostavnijih
skicom jednostavne
crtea
elemente
Geometrijske konstrukcije
- navodi i nabraja
- crta paralelne i
- razvija sposobnost
osnovne
normalne prave
komuniciran-ja
geometrijske
- crta simetrale dui
konstrukcije
i uglova
- dijeli du na njednakih djelova
- spaja prave linije
lukom datog
poluprenika
- konstruie pravilan
trougao, kvadrat,
petougao,
estougao, elipsu
Osnovi nacrtne geometrije i tehnikog crtanja
- upoznaje pojam i
- razlikuje centralno - razvija sposobnost
osnovne elemente
i paralelno
komuniciran-ja
projektovanja
projiciranje
- razlikuje koso i
- upoznaje pojam
ortogonalno
kvadranata,
projiciranje
oktanata
- crta projekcije
- razvija tehniku
aksonometrije
take na jednu,
kulturu
dvije i tri ravni
- crta projekcije dui
u optem i
specijalnom
poloaju
- crta projekcije
osnovnih
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- upotreba linija,
crtanje
geometrijskih
konstrukcija,
crtanje kontura
mainskih djelova,
rad u olovci
vjebe:
- projekcije tijela crtanje tijela u
izometriji na
osnovu projekcija
- crtanje projekcija
na osnovu
izometrijskog
izgleda
- dopunjavanje
pogleda
- crtanje mainskih
elemenata, uz
upotrebu pravila
posebnih pogleda,
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
geometrijskih
likova u optem i
specijalnom
poloaju (kvadrat,
pravougaonik,
trougao)
crta projekcije
geomentrijskih
tijela u optem i
specijalnom
poloaju
crta u izometriji
jednostavne
elemente na
osnovu
ortogonalnih
projekcija
crta jednostavne
elemente u
ortogonalnoj
projekciji i
aksonometriji
razlikuje prednosti
i nedostatke
pojedinih naina
prikazivanja tijela
Preporuke za
izvoenje nastave
presjeka i
pojednostavljenog
crtanja
- izrada prvog
grafikog rada
Kotiranje
- upoznaje osnovna
naela kotiranja i
elemente kotiranja
- upoznaje se sa
pojmom
- presjeka
- upoznaje pravila
prikazivanja
djelova i njihovih
detalja,
pojednostavljenjim
a pri crtanju
- kotira i oznaava
vrijednosti kota na
crteu
- kotira uproeno i
tabelarno
- ispisuje
tolerancije duina,
oblika i poloaja i
kvalitet obrade
povrina
- crta i oznaava
presjeke
- crta prodore tijela
- crta razvijene
povrine tijela
- crta presjeke uskih
elemenata,
presjeke i
skraenja, posebne
i djelimine izglede
Prikazivanje mainskih elemenata
- crta vijak i navrtku
- kotira i oznaava
metriki i cijevni
- razvija osjeaj
preciznosti
vjebe:
- kotiranje
- razvija svijest o
potrebi kvalitetnog
rada
vjebe:
- prikazivanje
mainskih
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
navoj
crta spojeve
klinovima
crta opruge
crta zupanike i
lananike
uproeno crta
zavarene sastave
Preporuke za
izvoenje nastave
elemenata, rad u
olovci
Tehniki crtei
- upoznaje, razumije
i objanjava pojam
tolerancije,
poloaj i veliinu
tolerantnog polja,
kotiranje
tolerisanih duina
- upoznaje radioniki
crte i sklopni
crte
- razumije pojam
kvalitet povrine i
zna naine
oznaavanja stanja
povrina
- definie pojam
tolerancija oblika i
poloaja
- sa sklopnog crtea
- stie osjeaj
odreuje
preciznosti u radu
tolerancije/nalijeg
anja
- iz tabela ita
- stie pozitivnu
vrijednosti
orjentaciju prema
odstupanja za
zanimanju
zadate tolerancije i
izraunava veliinu
tolerantnog polja
- analizira veliinu
tolerancija i
postupke kojima se
one mogu dostii
- iz tabela odreuje
dozvoljena
odstupanja kod
izradaka kod kojih
na crteu
tolerancije nijesu
propisane
- zna pojedine vrste
nalijeganja
Osnovni pojmovi i aksiomi statike / Sistem sueljnih sila u ravni
- navodi i objanjava - razlae silu na
pojam sile i
komponente
podjelu sila
grafikom
- navodi i objanjava
metodom
pojam veze i
- postavlja analitike
reakcije veze
uslove ravnotee
sistema sueljnih
aksiome statike
sila
- navodi i objanjava - odreuje moment
grafike i
sile za taku
analitike uslove
ravnotee sistema
sueljnih sila
moment sile za
taku
Varinjonovu
vjebe:
- oznaavanje stanja
povrina
- odreivanje
tolerancija iz
tabela
- odreivanje
nalijeganja
- kotiranje
tolerisanih
dimenzija
- izrada radionikih
crtea datog sklopa
- izrada drugog
grafikog rada
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
teoremu
Sistem proizvoljnih sila u ravni
- navodi, definie i
- slae paralelne
objanjava spreg
sile, razlae sile na
sila i moment
komponente
sprega
- postavlja uslove
ravnotee spregova
- na primjerima
odreuje uticaj sila
na posmatrani
mainski dio i
sistem
Ravanski nosai
- navodi vrste
ravanskih nosaa i
vrste optereenja
kod njih
- navodi, definie i
objanjava
statiki odreene
ravanske pune
nosae
Sredite masa
- navodi, definie i
objanjava
osnovne statike
veliine u
poprenom
presjeku ravanskih
punih nosaa
- navodi, definie i
objanjava pojam
teita tijela
Trenje
- navodi, definie i
objanjava pojam
trenja i navodi
vrste trenja
- navodi, definie i
objanjava trenje
klizanja i trenje
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- stie osjeaj
preciznosti u radu
- stie sigurnost u
radu
- odreuje reakcije
veza grafiki i
analitiki punih
ravanskih nosaa,
optetreenih
kombinacijom
razliitih
optereenja
- konstruie statike
dijagrame
grafikom i
analitikom
metodom,
optereenih
kombinacijom
razliitih
optereenja
- stie osjeaj
preciznosti u radu
- odreuje teite
homogenog tijela,
figure, linije (luk,
du, paralelogram,
trougao, isjeak)
- razlikuje trenje
klizanja i trenje
kotrljanja
- odreuje smjer sila
trenja
- iz tabela bira
koeficijent trenja
10
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- pretvaranje
mjernih jedinica
- grafiko i
analitiko
odreivanje sila i
ravnotee
- grafiko
rastavljanje dvije
sile
- odreivanje
momenta sile
vjebe:
grafiki rad:
- na primjerima
proste grede, grede
sa prepustima i
konzole odrediti
reakcije oslonaca i
konstruisati
statike dijagrame
sadraji
uenik
kotrljanja
Brzina i ubrzanje
- definie i
objanjava pojam
kretanja, puta,
brzine, ubrzanja,
ugaone brzine,
krunog kretanja
Rad, snaga
- definie i
objanjava
pojmove rad,
energija, snaga,
stepen iskorienja
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- razlikuje
materijale u
zavisnosti od trenja
Preporuke za
izvoenje nastave
- izraunava osnovne
veliine koje
opisuju kretanje na
osnovu zadatih
podataka
- na osnovu zadatih
podataka odreuje
snagu
- pretvara jedinice
mjere
- uoava vanost
poveanja stepena
iskorienja
- razvija pozitivan
odnos prema struci
Naponi i deformacije
- navodi, definie i
- pronalazi primjere
objanjava pojam
mainskih dijelova
optereenja,
koji su pod
naprezanja,
naponom
napona i
- za zadate uslove
deformacije
odreuje napon i
- navodi, definie i
deformacije
objanjava Hukov
zakon
- navodi,definie i
objanjava pojam
dozvoljenog
napona i stepena
sigurnosti
vjebe:
- izraunavanje
stepena
iskorienja i
- snage
vjebe:
- odreivanje
napona i
deformacija,
- primjena Hukovog
zakona
11
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Podjela mainskih elemenata
Razdvojivi spojevi
- navodi vrste,
- pojanjava vezu
svojstva i primjenu
izmeu materijala
razdvojivih spojeva
za vijke i navrtke i
(navojnih
njihove namjene
spojeva,spojeva
- iz tabela bira vijke
pomou klinova,
u zavisnosti od
ivija i ljebnih
zadatih uslova
spojeva)
primjene
- navodi materijale
- odreuje nain
za vijke i navrtke
osiguranja navojnih
spojeva od
odvrtanja
Nerazdvojivi spojevi
- navodi podjelu i
vrste nerazdvojivih - bira odgovarajuu
spojeva i njihovu
vrstu nerazdvojive
primjenu
veze u zavisnosti
- upoznaje zakovane
od zadatih uslova
spojeve
- definie nain
- objanjava
pripreme pozicija
postupak pripreme
za primjenu
limova za zakivanje
odgovarajue veze
i nain zakivanja
- uproeno crta
- zna materijale za
razne vrste spojeva
zakivke i kriterijum
izbora zakivaka
- upoznaje osnovne
pojmove o
zavarenim
spojevima
- navodi vrste
zavarenih spojeva i
simbole
- navodi svojstva
lemljenih spojeva
- objanjava svojstva
i nosivost
lijepljenih spojeva
Elastine veze
- detaljno
- upoznaje se sa
objanjava
vrstama i
opterereenje i
namjenom opruga i
deformacije kod
njihovim
pojedinih vrsta
opruga
karakteristikama
- navodi materijal za
opruge
Osovine i vratila
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- stie osjeaj
preciznosti u radu
- stie sigurnost u
radu
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- crtanje navojnih
spojeva
- stie osjeaj
preciznosti u radu
- stie sigurnost u
radu
vjebe:
- skiciranje opruga,
rad u olovci
12
sadraji
uenik
- upoznaje se sa
- konstruktivnim
oblicima
- osovinica, osovina i
vratila,
- njihovom
primjenom i
- karakteristikama
Leajevi i leita
- navodi vrste i
karakteristike
leajeva, njihovo
oznaavanje i
prikazivanje na
crteu
- upoznaje se sa
podjelom i
svojstvima leita
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- crta osovinice,
osovine i vratila
- definie postupak
odreivanja
prenika osovine ili
vratila u zavisnosti
od optereenja i
bira materijal
- stie osjeaj
- sigurnosti i
- samopouzd-anja
- bira materijal za
leine aure i
posteljice
- analizira naine
podmazivanja
leita i razlikuje
naprave za dovod i
podmazivanje
leita
- detaljno
objanjava
postupak
demontae leaja,
nain ugradnje i
odravanja leaja
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- skiciranje osovina i
vratila, rad u olovci
vjebe:
- zbor leaja iz
kataloga
- stie pozitivnu
- orjentaciju
- prema zanimanju
Spojnice
- definie kriterijum
- razumije ulogu
izbora i primjene
spojnica i svojstva
pojedinih vrsta
pojedinih vrsta
spojnica
spojnica
- detaljno
objanjava nain
ugradnje i putanje
u pogon spojnice
Elementi za prenos snage
- upoznaje se sa
- rauna prenosni
podjelom, vrstama
odnos
i primjenom
- crta standardni
elemenata za
profil zupca
prenos snage
- crta cilindrini
- razumije osnovne
zupanik
pojmove kod
- analizira elemente
cilindrinih
koji utiu na
zupastih parova,
nosivost zupastih
konusnih zupastih
parova
parova, i punih
- bira odgovarajuu
parova
vrstu prenosa u
- navodi materijale
zavisnosti od
za izradu zupanika
zadatih uslova
- stie pozitivnu
orjentaciju
- prema zanimanju
- stie osjeaj
sigurnosti i
samopouzdan-ja
13
vjebe:
- cilindrini zupasti
par, proraun,
konstrukcija, crte.
- proraun,
konstrukcija, crte
lananog, kainog
ili remenog
prenosnika
- izrada grafikog
rada
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
- razumije osnovne
- uoava mogue
pojmove kod
greke
lananih parova
- iz kataloga
- navodi nain
naruuje djelove
oznaavanja lanaca - crta lananike
- razumije nain
- crta kainik i
prenosa snage,
remenicu
svojstva i podjelu
kainih i remenih
parova
Primijenjena raunara u mainstvu
- razumije
- izvodi osnovne
mogunosti
manipulacije sa
upotrebe raunara
datotekama i
u mainstvu
prilagoava ih
- upoznaje se sa
sopstvenim
operativnim
potrebama
sistemom
- oblikuje dopis i
WINDOWS
druge dokumente i
- upoznaje se sa
tampa ih
osnovnim
- izrauje
raunarskim
jednostavne crtee
programima za
mainskih
crtanje (Auto Cad
elemenata: crta,
ili drugi)
kotira, oznaava
- upoznaje se sa
stanje povrina
mogunostima
- tampa uraeni
EXELA
crte
- oblikuje
jednostavan
tabelarni prikaz,
koristei
matematike
operacije, sortira
ispis po abecedi,
grafiki predstavlja
rezultate
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- stie osjeaj
sigurnosti u radu
- stie pozitivnu
orijentaciju
- prema zanimanju
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- rad sa softerskim
paketima za
obradu teksta,
tabela za crtanje
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Drapi, S. i drugi: Tehniko crtanje sa mainskim elementima, Zavod za udbenike
Beograd,2004.
- Drapi, S.: Mainski elementi I, za sve profile, Zavod za udbenike, Beograd,2004.
- Risivojevi D.: Mainski elementi I I, za sve profile, Zavod za udbenike,
Beograd,2004.
- Drapi, S.: Zbirka rijeenih zadataka iz mainskih elemenata I, Zavod za udbenike,
Beograd,1986.
- orevi, D., Papi, Z.:Tehniko crtanje sa nacrtnom geometrijom, za sve profile,
Zavod za udbenike, Beograd,2006.
- Plavi, M. i drugi: Mehanika I statika i otpornost materijala sa zbirkom zadataka,
Zavod za udbenike, Beograd,2005.
- Todi, S. i drugi: Grafiki zadaci iz mehanike, Zavod za udbenike, Beograd, 2005.
14
- Knez, A. i drugi : Mehanika, udbenik za 1. letnik strojnih ola, Zavod RS za olstvo,

2003.
- Knez, A. i drugi : Mehanika, delovni zvezek za 1. letnik strojnih ola, Zavod RS za
olstvo, 2003.
- piranoc, V.: Tehnika mehanika, kolska knjiga, Zagreb, 2002.
- Koludrovi, ., Koludrovi-Harbi,I., Koludrovi, R.:Tehniko crtanje u slici s
kompjutorskim aplikacijam, prirunik za tehniko crtanje, kolska knjiga, Zagreb,
2002.
6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave
- Nastava se realizuje u uionici koja je opremljena: stolovima sa odgovarajuim
priborom za crtanje, A/V sredstvima, grafoskopom, diaprojektorima sa
odgovarajuim slajdovima, raunarom sa odgovarajuim softverom za crtanje,
uzorcima alata, modelima i emama sklopova i podsklopova maina, mjernim
instrumentima i drugo.
7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika
- U toku klasifikacionog perioda provjeravaju se i ocjenjuju pismeni radovi
uenika (grafiki radovi-etiri, kontrolne vjebe, testovi) - najmanje po jedan u
klasifikacionom periodu i usmeni odgovori uenika. Uenik mora biti ocijenjen na
kraju svakog klasifikacionog perioda. Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog
perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu, od kojih
najmanje jedna mora biti sa usmene provjere znanja. Zakljuna ocjena izvodi se
na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika
- Visoka struna sprema iz podruja mainstva.
9. Povezanost predmeta
Znanja
- Tehniki crtei
- Mainski elementi
- Trenje
- Naponi i deformacije
- Razdvojivi i nerazdvojivi
spojevi
Povezanost sa predmetom
Predmet
Znanja
- Praktina nastava
- eme (hidrauline,
- Limarske konstrukcije
pneumatske,
- elektrine)
- Radioniki i sklopni crteri
- Praktina nastava
- - Izrada i montaa
graevinske limarije,
ispravljanje i montiranje
autolimarije
- Praktina nastava
- Izrada i montaa graevinske
limarije, ispravljanje i
montiranje autolimarije
- Dozvoljeni naponi,
- Praktina nastava
deformacije
- Stepen sigurnosti
- Izrada i montaa graevinske
- Praktina nastava
- Zavarivanje i lemljenje
15
1.2.2. MATERIJALI
1. Naziv predmeta: MATERIJALI

Razred
I
Vrste nastave
Teorija
Vjebe
72
Ukupno
72
II
III
Ukupno
72
72

U okviru predmeta uenik e:
- stei znanja o vrstama materijala;
- upoznati svojstva tehnikih materijala i mogunosti njihove primjene u
mainstvu;
- stei neophodna znanja o strukturi materijala i uticaju strukture na promjenu
svojstava materijala;
- osposobiti se za pravilan i racionalan izbor materijala;
- upoznati nain oznaavanja po standardu mainskih materijala;
- upoznati vrste, svojstva i primjenu plastinih, gumenih i kompozitnih materijala;
- upoznati vrste, svojstva i primjenu materijala za zatitu i opravku limarskih i
autolimarskih konstrukcija (boje, lakovi, plastika i dr);
- upoznati osobine, vrste i primjenu goriva, maziva i pomonih materijala;
- nauiti da koristi prirunike, standarde, tabele i druge vrste strunih tekstova;
- potovati ekoloke zahtjeve i razvijati osjeaj za ekonominu upotrebu
materijala;
- razviti osjeaj potovanja i brige za ouvanje ivotne sredine i zatite na radu;
- razviti osjeaj odgovornosti i preciznosti u radu;
- ovladavati strunom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.
16

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
I Uvod
- definie pojmove
- odreuje atomsku
- razvija pozitivan
materije, smjee,
masu uz pomo
odnos prema
jedinjenja,
periodnog sistema
materijalnim
elementa,
- odreuje relativnu
dobrima
hemijskih simbola
molekulsku masu
- razvija ekoloku
- upoznaje se sa
- objanjava pojavu
svijest
strukturom atoma
kiselih kia i njihov
- definie pojam
uticaj na okolinu
rastvora, kiseline,
baze, soli
kiselina, baza i soli
- objanjava
u svakodnevnom
oksidoredukcione
ivotu
procese
- razumije znaaj i
praktine primjene
primjenu
elektrolize
elektrolize
- razumije osobine i
primjenu polimera
II Metali i legure
- objanjava pojam
- uoava vezu
- razvija i poveava
tehnikih
izmeu elemenata
strunost
materijala, navodi
i metala i znaenje - razvija pozitivan
podjelu i vrste
rijei mehanika
odnos prama
- navodi svojstva
vrstoa, tvrdoa,
materijalnim
materijala u
ilavost,
dobrima
zavisnosti od vrste
elastinost, zamor
materijala
- razlikuje fizika,
mehanika,
tehnoloka i
hemijska svojstva
metala i legura
- razlikuje kristalne
od amorfnih
materijala i
prepoznaje
razliite oblike
kristalnih reetki
III Tehniko gvoe i elici
- razumije pojmove
- razlikuje
- razvija ekoloku
gvoe i elik
karakteristike i
svijest
- navodi podjelu
namjenu elika
elika i livenog
- analizira uticaj
gvoa
ugljenika i ostalih
- navodi osobine
legirajuih
livenog gvoa i
elemenata na
elika
kvalitet elika
- opisuje postupke
- ita i pojanjava
17
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- izbor elinih
materijala iz
tabela
sadraji
uenik
prerade elika o
elinih livova u
poluproizvode
- upoznaje i
objanjava
standarde za
oznaavanje
gvoa i elika
IV Obojeni metali
- navodi svojstva
aluminijuma i
njegovih legura
- navodi svojstva
legura bakra i
njegovih legura
- navodi
karakteristike
magnezijuma,
cinka, titana i
drugih metala i
njihovih legura
- razumije osnove
postupaka
sinterovanja,
karakteristike
sinterovanih
djelova i
mogunost njihove
upotrebe
V Ostali materijali
- navodi podjelu i
objanjava svojstva
plastinih masa
- definie pojmove
monomer, polimer,
polimerizacija
- nabraja najvanije
fizike i hemijske
osobine polimera
- upoznaje pojam
reciklae i potrebu
trajnog
odstranjenja
polimera
- navodi sastav,
karakteristike i
primjenu gume
- navodi fizikomehanika svojstva
stakla
- objanjava
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
standardnu oznaku
elika
primjene liveniog
gvoa i elika
primjene
aluminijuma i
njegovih legura
primjene mesinga,
bronze, hroma,
nikla volgrama i
njihovih legura
- stie osjeaj
sigurnosti i
samopouzdanja
- razlikuje razliite
prirodne i
vjetake polimere
s obzirom na njihov
hemijski sastav,
strukturne osobine
i upotrebu
- razlikuje pojmove
polimer,
termoplast,
duroplast i
elastomer
- uoavaju potrebu
pravilnog
sakupljanja i
odlaganja
polimera radi
reciklae
primjene plastinih
masa za izradu
- uoava vanost
ouvanja zdrave
ivotne sredine
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- izrada pojmovne
mape u koju se
unose vjetaki
materijali koji se
upotrebljavaju u
industriji
- sagorjevanje i
topljenje polimera
18
sadraji
uenik
karakteristike
kompozitnih
materijala i navodi
primjere primjene
- navodi vrste i
objanjava
karakteristike
zaptivnih
materijala i
materijala za
toplotnu i
elektrinu izolaciju
VI Goriva i maziva
- definie pojam i
navodi podjelu,
sastav i
karakteristike
goriva
- definie pojam
maziva, navodi
podjelu, vrste i
karakteristike
maziva
- navodi zakon o
odranju mase
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
konstruktivnih
elemenata
- analizira
mogunosti
prerade i obrade
vjetakih
materijala
primjene staklene
vune
- uoava ulogu
zaptivnih
materijala i
materijala za
toplotnu i
elektrinu izolaciju
- razlikuje goriva
dobijena iz nafte i
drugih sirovina
- razlikuje pojmove
reaktant i produkt
- uporeuje
karakteristike
goriva i bira
odgovarajue, u
zavisnosti od
zahtjeva, uz
upotrebu literature
- uoava ulogu
toplote hemijskih
reakcija na
izabranim
primjerima (na
primjer
sagorijevanje
ugljovodonika)
- jaa ekoloku
svijest
- stie osjeaj
odgovornosti
VII Korozija
- objanjava pojam
korozije
- nabraja uzroke
pojave korozije
- uporeuje razliite
naine za zatitu
povrina od
korozije
- odreuje postupke
pripreme povrina
metala radi zatite
od korozije
VIII Ispitivanje metalnih materijala
- razumije namjenu
- mjeri tvrdou
ispitivanja
- mjeri ilavost
metalnih
- analizira ponaanje
materijala i navodi
materijala pri
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- izbor ulja i maziva
iz kataloga
- jaa osjeaj
odgovornosti
- razvija osjeaj za
19
vjebe:
- mjerenje tvrdoe
po Brinelu, Rokvelu
i Vikersu
sadraji
uenik
vrste mjerenja
- objanjava
pojmove tvrdoe,
vrstoe i ilavosti
- razumije vanost
izvoenja
tehnolokih
ispitivanja ploa,
limova i cijevi i
nabraja osnovne
vrste ispitivanja
metode ispitivanja
materijala bez
razaranja
(ultrazvukom,
rendgenskim
zracima, magnetno
i druga)
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
preciznost,
sigurnost u radu
Formativni ciljevi
uenik
pojedinim
tehnolokim
postupcima
- povezuje u sistem
mehanika i
tehnoloka
ispitivanja po
razliitim
kriterijumima (na
primjer vrsta
ispitivanja, nain
izvoenja)
- povezuje oblik,
dimenzije komada i
prirodu materijala
sa mogunou
ispitivanja
Preporuke za
izvoenje nastave
- ispitivanje zatezne
vrstoe ploa i
traka
- ispitivanje
materijala
metodama bez
razaranja

- Drapi, S. i drugi: Mainski materijali, Zavod za udbenike Beograd, 2006.
- Mirkovi, R., Arseni R.: Mainski materijali, za sve profile mainstva, Zavod za
udbenike Beograd, 1996.
- Toufar, F.: Tehniki materijali, za srednje strukovne kole, kolska knjiga
Zagreb, 2003.
- Hrgovi, D.: Tehniki materijali, laboratorijske vjebe, kolska knjiga Zagreb,
2003.
- Nastava se realizuje u uionici koja je opremljena: raunarom sa multimedijskim
paketom, softverom za prikaz razliitih vrsta materijaja, priloga, A/V opremom,
grafoskopom, diaprojektorom sa odgovarajuim slajdovima, uzorcima razliitih
materijala, mjernim instrumentima i drugim.
uenika (kontrolne vjebe, testovi) - najmanje po jedan u klasifikacionom
periodu i usmeni odgovori uenika. Uenik mora biti ocijenjen na kraju svakog
klasifikacionog perioda. Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi
se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora
biti sa usmene provjere znanja. Zakljuna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
20
Znanja
- Metali i legure
Predmet
Znanja
- Praktina nastava
- Alati i pribori za pojedine
vrste obrada
- Pribori za stezanje
- Korozija
- Praktina nastava
- Ispitivanje materijala
- Praktina nastava
21

vrste obrada
- Povrinska zatita
vrste obrada
1.2.3. LIMARSKE KONSTRUKCIJE

1. Naziv predmeta: LIMARSKE KONSTRUKCIJE
2.Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
Vrste nastave
Teorija
Vjebe
Ukupno
I
II
72
72
III
66
66
Ukupno
138
138

U okviru predmeta uenik e biti u mogunosti da:
- stekne struno teorijska znanja potrebna za uspjeno sastavljanje tehnolokog
procesa i tehnolokih zakonitosti primjenjivih u radu limara i autolimara;
- stvori preduslov za bolje razumijevanje poslova i zadataka praktine nastave;
- stekne znanja o metodama i postupcima rada u oblikovanju, spajanju, zamjeni,
montai i zatiti limenih djelova;
- stekne znanja o postupcima oblikovanja i spajanja plastinih dijelova;
- stekne znanja o karakteristikama i primjeni alata, pribora i maina koje se koriste
u obavljanju poslova i radnih zadataka limara;
- osposobi se za razumijevanje i samostalno korienje tehnike dokumentacije i
strune literature za izbor optimalnog reima rada i primjene standarda;
- primijeni propise zatite na radu i zatite okoline.
22
4. Sadraji/ Standardi znanja predmeta

Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Uvod
- definie pojmove i
- prouava uputstva
radne zadatke
za rad i tehniku
limara
dokumentaciju
- poznaje tehnologije - razlikuje i odabira
obrade
alate, pribore i
maine koji se
koriste kod
limarskih radova
- planira tehnoloki
postupak rada za
odreeni zadatak
- provjerava
pripremu materijala
Mjerenje i kontrolisanje
- definie pojam
- objanjava
mjerenja i
mjerenje
kontrolisanja
univerzalnim
- nabraja pribor za
mjerilom sa
mjerenje i kontrolu
nonijusom i
duina, uglova i
mikrometrima
povrina
- analizira granina
mjerila
- objanjava
mjerenje i kontrolu
povrina
- objanjava
mjerenje i kontrolu
uglova
/Operativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- razvija pozitivan
odnos prema
zanimanju
vjebe:
- itanje standarda i
kataloga alata i
njihove primjene
- stie osjeaj
preciznosti u radu
- uvia vanost
efikasnosti u radu
vjebe:
- uptreba mjernih i
kontrolnih pribora
Ocrtavanje i obiljeavanje
- definie zadatak i
- razlikuje ploe za
znaaj ocrtavanja i
ocrtavanje i radne
obiljeavanja
stolove za
- navodi alate i
ocrtavanje
pribore za
- razlikuje igle za
ocrtavanje i
ocrtavanje i uoava
obiljeavanje
njihovu geometriju
- obrazlae pravila
- razlikuje
izbora alata i
univerzalno i obino
pribora za
paralelno crtalo
ocrtavanje i
- uoava alate za
obiljeavanje
mjerenje uglova
- razlikuje obiljeae
i poznaje njihovu
geometriju
- uporeuje estare
za ocrtavanje malih
vjebe:
- crtanje
krivolinijskih
kontura pravilnog i
nepravilnog oblika
23
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
i velikih radijusa
- analizira ugaonike i
prizme za
ocrtavanje
Sjeenje i rezanje materijala
- definie proces
- razlikuje alate za
- razvija osjeaj za
sjeenja i rezanja
runo i mainsko
tanost i
- navodi postupke
sjeenje i rezanje
odgovornost u radu
sjeenja i rezanja
- razlikuje pljosnate
- nabraja alat za
sjekae i sjekae sa
sjeenje i rezanje
lunim sjeivom
- analizira postupke
sjeenja runim,
polunim i
mainskim
makazama
- odreuje postupke
rezanja materijala
pomou runih i
mainskih testera
kao i pomou tocila
za rezanje
- uoava i analizira
geometriju zuba
testere i izabira
alat za rezanje
Spajanje materijala
- navodi postupke
- razlikuje vrste
-preuzima
spajanja limova
zakovica
odgovornost za
- objanjava proces
- uoava razlike
kvalitet u radu
spajanja
hladnog i toplog
zakivanjem
zakivanja
- definie pojam
- raspoznaje runo i
lemljenja
mainsko zakivanje
- navodi postupke
- analizira materijal,
lemljenja
alat i pribor za
- definie pojam
lemljenje
zavarivanja
- razlikuje tvrdo i
- nabraja postupke
meko lemljenje
gasnog zavarivanja - uoava vrste
- navodi postupke
zalemljenih spojeva
elektrootpornog
- kontrolie
zavarivanja
zalemljene spojeve
- nabraja postupke
- analizira materijal
elektrolunog
za zavarivanje
zavarivanja
- razlikuje opremu i
- objanjava
ureaje za gasno
postupak lijepljenja
zavarivanje i
- objanjava
sjeenje
postupak
- razlikuje postupke
zavarivanja plastike
zavarivanja ulijevo i
24
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- crtanje uglova
sjeiva kod makaza
- crtanje osnovne
geometrije lista
testere
vjebe:
- crtanje svih vrsta
zakovica
- crtanje i
oznaavanje ava
po jus u
- crtanje primjera
sueonih i ugaonih
spojeva limova
sadraji
uenik
Buenje, razvrtanje,
- definie pojam
izrade otvora i rupa
- nabraja alate za
buenje, uputanje,
proirivanje i
razvrtanje
- navodi vrste, naine
i alate za izradu
navoja
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
udesno
- uoava postupke
sueonog i
preklopnog
zavarivanja
- razlikuje takasto i
avno zavarivanje
- analizira postupak
zavarivanja sa
runim i
mehanikim
voenjem elektroda
- razlikuje opremu za
elektroluno
zavarivanje
- razliuje REL, MAG,
MIG, TIG postupke
zavarivanja
- uoava kvalitet
zavarenog spoja
- obrazlae mjere
zatite pri
zavarivanju
- analizira vrste
spojeva i upotrebu
ljepila
uputanje i rezanje navoja
- razlikuje zavojne,
- stie radne navike
pljosnate i
specijalne burgije
- uoava glavne
djelove burgije
- uoava geometriju
zavojne burgije
- razlikuje uputae
za eonu obradu,
ravno i konino
uputanje otvora
- uoava geometriju
uputaa
- razlikuje razvrtae
za runu i mainsku
obradu
- uoava djelove
razvrtaa
- analizira
kriterijume izbora
alata u zavisnosti
od materijala,
tanosti i kvaliteta
izrade
25
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- crtanje zavojne
burgije i
prepoznavanje
njenih
konstruktivnih
djelova
- crtanje alata za
uputanje,
razvrtanje i
proirivanje i
uoavanje osnovne
geometrije
- biranje alata iz
kataloga i
standarda
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- ita standarde i
kataloge alata za
obradu otvora i
rupa
- razlikuje alate za
izradu navoja
- analizira rune i
mainske postupke
izrade navoja
- razlikuje izradu
unutranjih i
spoljanjih navoja
Ispravljanje, izvlaenje, razvlaenje i valjanje lima
- definie postupak
- analizira osobine
ispravljanja
metala lima
- nabraja alate i
- poznaje postupke
pribor za
runog i mainskog
ispravljanje
ispravljanja
- objanjava
- obrazlae principe i
postupak izvlaenja
analizira proces
- objanjava
obrade izvlaenjem
postupak
- analizira proces
razvlaenja
obrade
- objanjava
razvlaenjem
postupak valjanja
- analizira proces
- poznaje opte
valjanja
pojmove o
- razlikuje ravne, sa
deformaciji
lijebom i
materijala
specijalne valjke
- ita pravila rada na
mainama i zatitu
na radu
Probijanje, prosijecanje i savijanje
- definie postupke
- analizira
- razvija spretnost i
probijanja i
tehnologije obrade
sposobnost za
prosijecanja
lima na presama
saradnju
- navodi tipove alata - analizira osobine
- razvija smisao za
za probijanje i
lima
efikasnost i
prosijecanje
- uoava razlike
ekonominost
- objanjava
probijanja i
postupak savijanja
prosijecanja
- navodi tipove alata - uoava geometriju
za savijanje
probojca,
- poznaje pravila
prosjekaa i rezne
rada na presama
ploe
- razlikuje ugaono,
profilno, kruno i
kombinovano
savijanje
- razlikuje proste,
univerzalne i
26
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- crtanje alata za
probijanje i
prosijecanje
- crtanje alata za
savijanje na
presama
sadraji
uenik
Povrinska zatita
- objanjava pojam
korozije
- navodi uzroke
korozije
- nabraja postupke
zatite od korozije
- poznaje postupke i
osobine materijala
za pripremu
povrina i
povrinsku zatitu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
sloene alate za
savijanje
- ita pravila zatite
na radu na presama
- razlikuje zatitu
nemetalnim i
metalnim
prevlakama
- analizira i
uporeuje procese
plastificiranja i
lakiranja
- razvija efikasnost u
radu
- poveava
usmjerenost na
razvoj
27
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- posjeta
radionicama za
plastifikaciju i
lakiranje
Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Krojenje i izrada djelova od lima
- objanjava nain
- obrazlae
- stie pozitivnu
krojenja i izradu
odreivanje oblika
orjentaciju prema
karakteristinih
i dimenzija u
zanimanju
djelova od lima
razvijenom stanju
- shvata znaaj
- odreuje oblike i
pravilnog krojenja
dimenzije u
- poznaje nacrtnu
razvijenom stanju
geometriju i
- odreuje duine
tehniko crtanje
savijenog dijela u
razvijenom stanju
- analizira
tehnologije obrade
lima
Oblikovanje lima
- navodi i objanjava - razlikuje runo i
- navikava se na
postupke
mainsko
timski rad
oblikovanja limova
oblikovanje limova
- pridrava se princpa
rada i analizira
nain rukovanja :
mainama za
ispravljanje limova,
mainama za
razvlaenje limova,
mainama za
pravolinijsko
savijanje i
presovanje,
mainama za kruno
savijanje limova,
mainama za
valjanje limenih
profila, mainama
za utiskivanje i
presovanje
- razlikuje metode
mjerenja i
kontrolisanja pri
radu
Montaa limova
- objanjava naine
- razlikuje ravne i
montae ravnih i
profilisane limove
- razvija spremnost
profilisanih limova
- odreuje naine i
na pomo i
elemente za
sposobnost
spajanje limova
postizanja
- uoava postupke
kompromisa
montae limova
(fasadnih i krovnih,
ravnih i profilisanih)
28
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- crtanje datog
dijela i njegove
mree i
izraunavanje
dimenzija dijela
vjebe:
- crtanje alata koji
se koriste za
oblikovanje lima
vjebe:
- crtanje izgleda
dimenzija i oznaka
profila iz tablica
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
montae
dilatacionih
elemenat
Djelovi od lima kod automobila
- navodi
- razlikuje vrste
- razvija pozitivnu
karakteristike i
limova(kvalitet i
orjentaciju prema
objanjava znaaj
dimenzije)
zanimanju
limarije kod
- uoava prema
automobila
oznakama limove
- opisuje postupak
- uoava djelove od
proizvodnje limova
lima kod
- definie podjelu
automobila
limova dobijenih u - razlikuje vozila po
topom i hladnom
karoseriji
stanju
- nabraja vrste
karoserija (oblika)
vozla
- navodi osnovne
dimenzije vozila i
karakteristinih
djelova
- zna postupke
zatite limarije
automobila
Rasklapanje i sklapanje limarije automobila
- objanjava
- razlikuje postupke i - razvija line
postupak
vrste spojeva
osobine:inicijatirasklapanja i
- razlikuje alate i
vnost, snalaljivost,
sklapanja djelova
pribore za
efikasnost,
od lima kod
sklapanje i
urednost,
automobila
rasklapanje
prilagodljivost
- navodi vrste
- razlikuje vrste,
spojeva i njihovu
karakteristike i
primjenu
primjenu kompleta
kljueva, vrste i
primjenu odvijaa,
stega, radnog stola
i ureaja za dizanje
- analizira pripremu i
postupak sklapanja
limarije automobila
i djelova vezanih za
limariju
Zamjena i popravka oteenih limenih djelova na automobilu
- nabraja djelove od - uoava osjetljive
- razvija
lima na automobilu
take kod limarije
komunikativnost i
- navodi alate i
prilagodljivost
pribore za
rasklapanja i
oblikovanje i
sklapanja djelova
29
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- crtanje djelova od
lima kod
automobila
vjebe:
- itanje standarda i
kataloga alata i
njihove primjene
vjebe:
- crtanje i
oznaavanje
pojedinih djelova
od lima kod
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
popravku oteenih
od lima kod
djelova od lima
automobila
- poznaje tehnologiju - razlikuje ureaje za
obrade lima
razvlaenje i
postavljanje vozila
u geometrijsku osu
- razlikuje
oblikovanje
oteenih djelova
pomou
zagrijevanja i
deformacijom
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
automobila

- Grupa autora: Tehnologija obrade za I i II razred mainske kole, Zavod za
udbenike, Beograd 2000. god.
- P. oji, S. Simi: Tehnologija zanimanja za bravare, Zavod za udbenike,
Beograd 2003. god.
- Grupa autora: Tehnologija obrade Zavarivanje (prevod sa italijanskog jezika),
Tehnika knjiga, Beograd 1981. god.
- Musafija B.: Obrada metala plastinom deformacijom, Svjetlost, Sarajevo 1979.
god.
- M. ipovac: Tehnologija obrade za III razred mainske struke, Svjetlost, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Sarajevo 2000. god.
- Grupa autora: Tehnologija obrade metala, Plastina prerada metala (prevod sa
italijanskog jezika), Tehnika knjiga, Beograd, 1981.
- Jugoslovenski standardi
- Nastava se realizuje u uionici koja je opremljena:raunarom sa softerom za
prikazivanje razliitih vrsta materijala, priloga, A/V opremom, grafoskopom,
dijaprojektorom sa odgovarajuim slajdovima, uzorcima razliitih limova,
mjernim instrumentima, katalozima proizvoaa materijala, ureaja,
instrumenata, maina i drugim.
uenika (kontrolne vjebe, testovi) - najmanje po jedan u klasifikacionom
periodu i usmeni odgovori uenika. Uenik mora biti ocijenjen na kraju svakog
klasifikacionog perioda. Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi
se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora
biti sa usmene provjere znanja. Zakljuna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
30
Znanja
vrste obrade
Povezanost
Predmet
- Materijali
- Opte mainstvo
- Praktina nastava
- Materijali
- Opte mainstvo
- Praktina nastava
- Izrada i montaa graevinske - Materijali

- Opte mainstvo
- Praktina nastava
31
sa predmetom
Znanja
- Mainski elementi
- Tehniki crtei
- Trenje
spojevi
- Metali i legure
- Korozija
- Mainski elementi
- Tehniki crtei
- Trenje
spojevi
- Metali i legure
- Korozija
- Mainski elementi
- Tehniki crtei
- Trenje
spojevi
- Metali i legure
- Korozija
1.2.4. PREDUZETNITVO
1. Naziv predmeta: : PREDUZETNITVO
Razred
Vrste nastave
Teorija
Vjebe
Ukupno
I
II
III
33
33
Ukupno
33
33

Kroz nastavu predmeta uenik e:
- razviti preduzetnike sposobnosti;
- stei osnovna znanja o razvoju biznis ideje;
- stei osnovna znanja o izradi biznis plana;
- stei osnovna znanja i vjetine za osnivanje i voenje privrednog drutva;
- razvijati sposobnost komunikacije na stranom jeziku i rad na raunaru;
- osposobiti se za rad u timu.
32

Razred: TREI
Informativni ciljevi
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
i sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Biznis ideja i biznis plan
Biznis ideja
- suoavajui
- razvija kreativnost
- upoznaje pojam
argumente kritiki
biznis ideja
procjenjuje kvalitet
- opisuje nastanak
poslovne ideje u
biznis ideje
skladu sa
- razvija sposobnost
- nabraja i
postulatima trinog
postizanja
opredjeljuje se za
poslovanja
kompromisa
poslovnu ideju
- nabraja mogue
vrste djelatnosti
- opisuje pojam
- uvia vanost
- razvija analitiko
biznis plan
izrade biznis plana
miljenje
u kontekstu
obezbjeivanja
pordke kako unutar
samog privrednog
drutva tako i od
- razvija
strane eksternih
odgovornost u radu
partnera
(investitora,
kreditora)
- razvija
Element Biznis plana - razlikuje pojmove
komunikativn-ost,
- upoznaje pojmove
Vizija, Misija,
efikasnost u radu,
vizija, misija,
Strategija
marljivost i
strategija, ciljevi
- kroz primjere
preciznost
obrazlae ciljeve
privrednog drutva
- upoznaje postupak - kroz primjere
istraivanja trita
obrazlae postupak
- uoava vanost
istraivanja trita
ouvanja zdrave
na novom primjeru
ivotne sredine
- izvodi zakljuke o
potencijalnoj
konkurenciji
- izvodi zakljuak o
- razvija marljivost i
potencijalnim
preciznost
kupcima/korisnicim
a usluga
- upoznaje pojam i
- vri opis
elemente
proizvoda/usluge
marketing miksa:
- sprovodi postupak
proizvod, cijena,
formiranja cijene
promocija i
proizvoda/usluge
distribucija
- uporeuje mogue
- upoznaje pojmove
forme i sadraje
marketing plan i
reklamnog
33
Preporuke za
izvoenje nastave
- poeljno je
uenicima ukazati
na primjere
uspjenih
preduzetnika
- organizovati
gostovanje
predstavnika
realnog privrednog
drutva
- primjena tehnika
za unaprjeenje
razmiljanja, npr.
eksperiment est
eira
- kao model moe
da poslui biznis
plan realnog
privrednog drutva
- pripremiti
integralnu cjelinu
od elemenata
biznis plana
i sadraji
uenik
plan prodaje
Formativni ciljevi
- opisuje elemente
finansijskog plana
privrednog drutva
- objanjava
neophodnost
ouvanja ivotne
sredine
- rezimira biznis
plan
- prezentuje biznis
plan
uenik
materijala
kroz primjere
obrazlae mogue
naine distribucije
kroz primjere
objanjava znaaj
sprovoenja
kontrole kvaliteta
proizvoda/usluge
kroz primjere
obrazlae elemente
finansijskog plana
privrednog drutva
izrauje plan
ouvanja ivotne
sredine za
konkretno privredno
drutvo
oblikuje dinamiku
realizacije biznis
plana
kritiki procjenjuje
slabosti sainjenog
biznis plana
Osnivanje preduzea
Ime privrednog
- opredjeljuje se za
drutva
ime privrednog
- nabraja mogua
drutva u skladu sa
rjeenja za ime
propisima i
privrednog drutva
potujui principe
jednostavnosti i
jedinstvenosti
Vizuelni identitet
- oblikuje vizuelni
privrednog drutva
identitet privrednog
- upoznaje
drutva
elemente i znaaj
oblikovanja
vizuelnog
identiteta
privrednog drutva
Registracija
- popunjava
privrednog drutva
formulare za
- upoznaje postupak
registraciju
registracije
privrednog drutva
privrednog drutva - sprovodi aktivnosti
- opisuje mogue
na pribavljanju
oblike
peata i tambilja
organizovanja
34
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- razvija logiko
miljenje i
sposobnost za
pravilno
rasuivanje i
zakljuivanje
Preporuke za
izvoenje nastave
- rad u grupama:
uenici predlau
mogua rjeenja a
nakon toga,
- kroz diskusiju
donose odluku
- pribliava se struci
kroz praktian rad
- rad na raunaru:
uenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika
vjeba:
- izrada
organograma
privrednog drutva
i sadraji
uenik
privrednog drutva
Otvaranje rauna
kod poslovne banke
- opisuje postupak
otvaranja rauna
kod poslovne
banke
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- popunjava
formulare za
otvaranje rauna
kod poslovne banke
- obavlja postupak
otvaranja rauna
kod poslovne banke
- uoava vanost
potovanja
poslovnog kodeksa
privrednog drutva
za njegov uspjean
rad
Poslovni kodeks
preduzea
- upoznaje pojam
Poslovni kodeks
privrednog drutva
- nabraja elemente
poslovnog kodeksa
privrednog drutva
Organizaciona
- pronalazi slinosti i
struktura privrednog
razlike izmeu
drutva
razliitih tipova
- upoznaje tipove
organizacionih
organizacione
struktura
strukture
privrednog drutva
privrednog drutva
Poslovanje privrednog drutva
- upoznaje razliite
- pronalazi slinosti i
nivoe upravljanja
razlike u nivoima
privrednim
upravljanja
drutvom
privrednim
drutvom
- upoznaje postupak - popunjava prijavu o
zasnivanja radnog
slobodnom radnom
odnosa u
mjestu
privrednom
drutvu
- nabraja i opisuje
- obavlja usmenu i
aktivnosti u okviru
pisanu
slube optih
komunikaciju
poslova
unutar privrednog
drutva i sa
eksternim
partnerima
- alje, prima i
rasporeuje potu i
druge slubene
materijale
- upoznaje
zanimanje kroz
praktian rad
- kao model moe

da poslui konkurs
za prijem u radni
odnos objavljen u
dnevnoj tampi
- stie radne navike

- upotrebljava
kancelarijsku
opremu (telefon,
fax, fotokopir
aparat, skener,
tampa)
- rad na raunaru:
uenici koriste
programe za
obradu teksta,
slika, programe za
elektronsku
komunikaciju
vjeba:
- izrada reklamnog
35
i sadraji
uenik
- upoznaje vrste i
elemente
dokumentacije
koja prati poslove
nabavke i prodaje
- opisuje postupak
obrauna zarada
- opisuje nain
obrauna poreza i
doprinosa
- upoznaje
blagajnike
poslove
- upoznaje postupak
plaanja dospjelih
obaveza i naplate
dospjelih
potraivanja
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- razvija analitiko
miljenje
Formativni ciljevi
-
uenik
izrauje ponudu,
porudbenicu,
predraun, upit,
raun i ostala
dokumenta iz
oblasti poslova
nabavke i prodaje
kroz primjere
obrazlae nain
obrauna zarada,
poreza i doprinosa.
obavlja blagajnike
poslove.
obavlja poslove
plaanja dospjelih
obaveza i naplate
dospjelih
potraivanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
materijala
- podstie razvoj
odgovornosti

- Vukoti V.: Preduzetnitvo i biznis, Ekonomski fakultet u Podgorici, 1996.
- Bogdanovi D., Ivanievi G.: Osnovi ekonomije za prvi razred, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- Dragii D., Ili B., Medojevi B., Pavlovi M.: Osnovi ekonomije za drugi razred,
Zavod za udbenike i nastavna sredstva Beograd, 2004.
- Manojlovi J., Ignjatovi S.: Poslovna i slubena korespondencija za prvi razred,
Zavod za udbenike i nastavna sredstva Beograd, 2005.
- Rajovi R.: Osnovi prava za prvi razred, Zavod za udbenike i nastavna sredstva
Beograd, 2004.
- Publikacija Moj biznis Montenegro Biznis Alijansa Podgorica, 2004.
- Kako zapoeti sopstveni biznis Hauard Potit CID Podgorica, 1997.
- uionica sa najmanje pet raunara snabdjevenih adekvatnom programskom
opremom, fax, telefon, skener, tampa, fotokopir aparat.
Provjeravaju se i ocjenjuju:
- usmeni odgovori (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu),
- pisani radovi uenika (testovi, eseji, domai zadaci),
- rad na vjebama (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
Ocjenjuje se razumijevanje i zainteresovanost uenika za rad, urednost,
preciznost, tanost, kreativnost i slino.
Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih ocjena u
klasifikacionom periodu.
Opta ocjena na kraju godine izvodi se iz zakljunih ocjena u pojedinim
36
klasifikacionim periodima.
- Visoka struna sprema diplomirani ekonomista
Predmet
Znanja
Oblikovanje vizuelnog
- Informatika
- Informacije u tekstualnom vidu
identiteta privrednog
- Multimedijalno predstavljanje
drutva
informacija
Usmena i pisana
- Internet
komunikacija
- Korienje raunarskih programa kao
Odravanje internet sajta
vida komuniciranja
Izrada reklamnog
materijala
Znanja
37
1.2.5. PRAKTINA NASTAVA

1. Naziv predmeta: PRAKTINA NASTAVA
Razred
I
Vrste nastave
Teorija
Praksa
360
Ukupno
360
II
504
504
III
660
660
Ukupno
1524
1524
Praktina nastava- odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika u prvom razredu,

a do 12 uenika u drugom i treem razredu
U okviru predmeta uenici:
- razvijaju osjeaj odgovornosti i preciznosti u radu;
- usvajaju vanost organizacije rada i racionalnog korienja energije;
- ovladavaju tehnolokim postupcima obrade na karakteristinim poslovima
oblikovanja lima, izradi limarskih proizvoda, popravci, zamjeni i montai djelova
od lima;
- osposobljavaju se za pravilnu upotrebu, primjenu i odravanje sredstava rada;
- primjenjuju znanja u pravilnom izboru materijala za izradu proizvoda i
osposobljavanje za njegovo racionalno korienje;
- ovladavaju strunom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci;
- primjenjuju pri radu standarde kvaliteta;
- osposobljavaju se za samostalno izvoenje posla, struno odluivanje, i
usvajanje novih znanja na svom strunom podruju;
- stiu znanja o pravilnom korienju sredstava zatite na radu i zatitre ivotne
sredine.
38

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Radioionica
- upoznaje radionicu - pravilno koristi
- stie pozitivnu
i radna mjesta
maine, alate i
orjentaciju prema
- upoznaje sredstva
pribor
zanimanju
zatite i zatitu na
- isti i odrava
radu
radno mjesto
- navikava se na
- upoznaje se sa
- koristi sredstva
brigu o zdravlju i
pripremom i
zatite na radu
zatiti okoline
odravanjem
radnog mjesta,
radnom i
tehnolokom
disciplinom
- razumije vanost
pravilnog
postupanja sa
tetnim
materijalima
- upoznaje pravila
zatite zdravlja i
okoline od
negativnih uticaja
materijala
Mjerenje i kontrolisanje
- definie pojam
mjerenja
i
kontrolisanja
- navodi alate za
mjerenje duina i
uglova i objanjava
princip rada
alatima
- mjeri duine
radionikim
lenjirima, metrima
i pantljikama
- pomou estara
razliitih vrsta
prenosi mjere sa
radnog predmeta
na alat i obrnuto
- mjeri duine
univerzalnim
mjerilom sa
nonijusom
- mjeri dubine
dubinomjerom
- mjeri
mikrometrima za
spoljno i
unutranje
mjerenje i za
mjerenje dubina
- ispituje pravilnost
obrtaja vratila,
paralelnost
povrina i drugo
- stie radne navike
39
Preporuke za
izvoenje nastave
- uenici se
upoznaju sa
nainom pisanja
dnevnika praktine
nastave
- svaki uenik
samostalno vodi
dnevnik
- dnevnik se
ovjerava na kraju
kolske godine
- uenik je duan da
uva dnevnik
praktine nastave
iz svih razreda, jer
se ovjereni
dnevnici prilau uz
prijavu na zavrni
ispit i predstavljaju
uslov za
pristupanje ispitu
vjebe:
- mjerenja
univerzalnim
mjerilom sa
nonijusom,
dubinomjerom,
mikrometrima za
spoljno i
unutranje
mjerenje,
komparatorom
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
komparatorom
- bira i pravilno
kontrolie
tolerancijskim
mjerilima
- kontrolie povrine
lenjirima i libelama
Pribor za stezanje i pridravanje
- upoznaje se sa
- postavlja radni
piborom za
predmet u pribor
stezanje i
za stezanje
pridravanje i
- stee radni
nainom njegove
predmet
primjene
mehanikim
- navodi pravila
priborom (steznom
stezanja
glavom,
mengelama,
pravila odravanja
apama,
i uvanja pribora
ekcentrima,
za stezanje i
oprugama)
pridravanje
- stee magnetima
- pridrava radne
predmete
razliitim
priborima za
pridravanje
(glave, drai,
vratila, kljuevi)
- rastavlja, isti,
podmazuje i
sastavlja pribor za
stezanje i
pridravanje
Ocrtavanje i obiljeavanje
- objanjava pojam
- bazira radni
ocrtavanja i
predmet i
obiljeavanja
priprema povrine
pripremaka i
za ocrtavanje
njegovu primjenu
- koristei razliite
- navodi alate za
alate crta i
ocrtavanje i
obiljeava zadate
obiljeavanje na
centre rupa, crta
metalu i
paralelne linije i
objanjava nain
linije paralelne ili
rada sa njima
upravne sa ili na
- obrazlae pravila
ose predmeta,
izbora alata i rada
prenosi mjere na
alatima
radni predmet,
crta krugove i
nanosi jednake
podjeljke,
- razvija osjeaj
odgovornosti u
radu
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- stezanja
(prihvatanja)
raznih oblika
obradaka razliitim
priborima
(steznom glavom,
mengelama,
apama,
ekscentrima,
oprugama)
vjebe:
- ocrtavanje i
obiljeavanje
pomou pribora i
alata (magnetna
prizma, lenjiri, igle
za crtanje, estari,
obiljevai,
visinomjer,
abloni)
40
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
obiljeava slovima,
brojevima, bojom,
prenosi elemente
sa crtea u datoj
razmjeri na
pripremak
- odrava alat,
pribor za
ocrtavanje i
obiljeavanje
- pridrava se pravila
zatite na radu
Turpijanje
- upoznaje pravilno
dranje tijela pri
obradi
- navodi vrste
turpija, oblik zuba,
vrste i finou
nasjeka
- objanjava nain
rada sa turpijama
Odsijecanje materijala
- nabraja vrste
sjekaa i
objanjava pravila
rukovanja
sjekaem
- navodi vrste
makaza, uslove
primjene, nain
rada i pravila
rukovanja
- nabraja vrste
testera, nain rada
i pravila rukovanja -
Preporuke za
izvoenje nastave
odreuje pravilnu
visinu stege
bira turpiju u
zavisnosti od
kvaliteta obrade
koji je zadat na
radionikom crteu
obrauje povrine
turpijanjem
vjebe:
- turpijanje sa
razliitim oblicima
i nasjecima turpija
bira sjeka
odgovarajue
geometrije u
zavisnosti od
materijala
uvjebava rad sa
sjekaem u
poloenom i
strmom poloaju
sijee limove
runim i mainskim
makazama
sijee ipkasti
materijal (elini,
plastini, bakarni,
mesingani,
keramiki)
- ree materijal
runom i
mainskom
testerom
- ree tanke
predmete testerom
- isti i odrava
maine, alat i
pribor
Buenje, uputanje i razvrtanje
vjebe:
- odsijecanje
materijala
sjekaem, runim i
mainskim
makazama, runom
i mainskom
testerom
41
sadraji
uenik
- nabraja alate i
maine za buenje
- objanjava nain
rada na builicama
sa alatima za
buenje, uputanje
i razvrtanje
- razumije pojam
reima rezanja
- navodi pravila pri
buenju
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- stie osjeaj
sigurnosti i
preciznosti u radu
Formativni ciljevi
uenik
- bira alate u
zavisnosti od
zahtjeva na crteu
- zabuuje, bui,
proiruje i razvre
otvore i rupe na
limovima,
cilindrinim,
prizmatinim
radnim
predmetima
- isti i odrava
radno mjesto
Rezanje navoja
- nabraja vrste alata - runo urezuje i
za rezanje navoja i
narezuje navoje
objanjava
- urezuje navoje na
postupke rada sa
builici
njima
- uoava uticaj
sredstva za
podmazivanje na
kvalitet navoja
Struganje
- nabraja vrste
- izrauje
maina i alate za
jednostavnije
struganje
predmete
- objanjava pojam
struganjem na
mjerodavni reim
univerzalnom
rezanja
strugu (strue
- objanjava
cilindre i konuse,
postupke rada pri
ree navoje)
struganju
- odrava radno
mjesto
Glodanje
- nabraja vrste
maina i alate za
obradu glodanjem
- objanjava pojam
mjerodavni reim
rezanja
- objanjava
postupke rada pri
rezanju
Bruenje
- nabraja vrste
maina i alate za
obradu bruenjem
- objanjava pojam
mjerodavni reim
pri bruenju
Preporuke za
izvoenje nastave
vjebe:
- buenje,
proirivanje,
uputanje i
razvrtanje
vjebe:
- runo urezuje i
narezuje navoje
vjebe:
- struganja
jednostavnih oblika
obradka na
univerzalnom
strugu
- izrauje
jednostavnije
predmete
glodanjem na
univerzalnoj
glodalici (ravna
povrina)
- odrava radno
mjesto
- stie osjeaj
sigurnosti i
preciznosti u radu
vjebe:
- izrauje
jednostavnije
predmete
glodanjem na
univerzalnoj
glodalici
- obrauje
jednostavnije
predmete
bruenjem
- odrava radno
mjesto
- razvija osjecaj
odgovornosti
prema potrebi
pridravanja
standarda u radu
vjezbe:
- izvodi osnovne
operacije bruenja
42
sadraji
uenik
- objanjava
postupke rada pri
bruenju
Povrinska zatita
- objanjava procese
kod korozije
- navodi uzroke
korozije
- poznaje razliite
vrste hemijskih
prevlaka na eliku i
lakim metalima
Obrada limova
- poznaje funkciju i
postupke ravnanja,
savijanja,
porubljivanja,
previjanja i
plastinog
oblikovanja limova
Zakivanje materijala
- nabraja vrste
zakivanja i
zakovice
- objanjava
postupak zakivanja
Lemljenje
- poznaje procese
pri lemljenju,
lemove, alate,
sredstva za zatitu
Zavarivanje
- objanjava procese
zavarivanja
- razumije proces
gasnog,
elektrolunog i
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- povrinski zatiuje
povrine: uljima i
mastima, bojama i
lakovima,
prevlakama od
plastinih masa,
prevlakama od
metalnih masa koje
ne oksidiraju,
hartijom za zatitu
od korozije i na
druge naine
- uoava
karakteristike i
ocjenjuje kvalitet
metalnih zatitnih
prevlaka
- uvia vanost
ouvanja
ovjekove okoline
vjebe:
- priprema (isti)
povrine za zatitu
i izvodi zatitu
metalnih povrina
premazima
- ravna limove
- ravno savija ivice
limova
- runo plastino
oblikuje limove
- ispravlja profile i
ice
- uvia vanost
pridravanja
pravila zatite na
radu
vjebe:
- obrade limova
- spaja limove
zakivanjem
- razdvaja zakovane
spojeve
vjebe:
- spaja limove
hladnim
zakivanjem
- priprema
materijal,
priprema alat i
izvodi meko
lemljenje
- bira sredstva i
pribor za tvrdo
lemljenje i izvodi
postupak
vjebe:
- meko i tvrdo
lemljenje
- razlikuje boce za
vodonik i acetilen
- obrazlae funkciju
redukcionih
ventila, rad
- potuje
sistematinost u
radu
43
vjebe:
- priprema predmeta
i izvoenje
zavarivanja, uz
primjenu razliitih
sadraji
uenik
zavarivanja pod
pritiskom
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
gorionika, proces
voenja gorionika i
ice, ulogu
prakova i pasta
- uvjebava tehnike
rada pri gasnom
zavarivanju i
sjeenju
- uvjebava tehnike
rada aparatom za
elektroluno
zavarivanje
- priprema predmet i
izvodi zavarivanje
Tehnika dokumentacija
- poznaje osnove
- koristi pravila
tehnikog crtanja
tehnikog crtanja
- navodi vrste crtea - ita i poznaje eme
i simbola za
i crtee
obiljeavanje
- prouava uputstva
za rad
- koristi tehniku i
tehnoloku
dokumentaciju
Preporuke za
izvoenje nastave
vrsta spojeva i
zavara
- ispitivanje
zavarenih spojeva
savijanjem i
probom preloma
- shvata znaaj
odgovornosti u
izvravanju radnih
zadataka
44
vjebe:
- itanje tehnike
dokumentacije
Razred: DRUGI
sadraji
uenik
Organizacija posla
- upoznavanje sa
radnim mjestom,
alatom, priborom i
ureajima
znaajnim za
limarske poslove
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- zaduuje alat i
Preporuke za
izvoenje nastave
- stie radne navike
pribor
- priprema materijal
u skladu sa radnim
nalogom
- odabira
odgovarajue
maine, alate i
pribore
- preduzima mjere
za siguran rad u
skladu sa propisima
zatite na radu i
zatite okoline
Sjeenje limova i gasno sjeenje
- objanjava proces
- uvjebava tehnike
sjeenja limova
rada sjeenjem
- zna potrebnu
- gasno sijee limove
opremu i ureaje
- primjenjuje
za proces sjeenja
sredstva zatite na
i naine sjeenja
radu
- nabraja naine
sjeenja
- objanjava proces
gasnog sjeenja
Ispravljanje limova
- objanjava nain
- bira alat i pribor za
runog ispravljanja
runo ispravljanje
limova
limova
- nabraja alat i
- runo ispravlja
pribor
limove
- upoznaje se sa
- ispravlja
pravilima kontrole
ispupenja na limu
ispravljenosti lima
- ispravlja neravnine
- upoznaje se sa
na krajevima lima
mainom za
- kontrolie
ispravljanje limova
ispravljenost lima
- mainski ispravlja
trake i table lima
- isti i odrava alat,
pribor i maine za
ispravljanje limova
- stie pozitivnu
orjentaciju prema
zanimanju
vjeba:
- sjeenje limova
razliitih dimenzija
i debljina
- razvija pravilan
odnos prema
kvalitetu rada i
ispunjavanju
radnih obaveza
vjeba:
- ispravljanje
neravnina i krajeva
lima
- razvija
sistematinost u
radu
vjebe:
- spajanje limova
razliitih dimenzija
i debljina gasnim i
elektrootpornim
zavarivanjem
Spajanje limova
- objanjava razliku
razdvojivog i
nerazdvojivog
spajanja
- nabraja vrste
zakivanja i
- razlikuje vrste
zakivanja i
zakovica
- spaja hladnim i
toplim zakivanjem
- razdvaja zakivene
45
sadraji
uenik
zakovica
- objanjava proces
lemljenja
- nabraja
lemnike,lemove i
sredstva za
ienje
- objanjava meko i
tvrdo lemljenje
- objanjava
sastavljanje
(vezivanje ) lima
prevojem ili avom
- objanjava proces
lijepljenja
- navodi vrste ljepila
- objanjava proces
zavarivanja
- objanjava proces
gasnog zavarivanja
- razumije proces
elektrootpornog
zavarivanja
- razumije razliku
gasnog i
elektrootpornog
zavarivanja
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
spojeve
razlikuje meko i
tvrdo lemljenje
priprema materijal
za spajanje i vri
izbor spoja
bira alat i sredstva
za ienje
uvjebava meko
lemljenje na
razliitim
spojevima
uvjebava tvrdo
lemljenje
uvjebava
vezivanje limova
prevojem
uvjebava
vezivanje limova
avom
uvjebava
lijepljenje
bira oremu i
ureaje za gasno
zavarivanje
bira dodatni
materijal, topitelje
i vrstu plamena
priprema predmete
za zavarivanje i
bira postupak
uvjebava gasno
zavarivanje
razlikuje vrste
elektrootpornog
zavarivanja
uvjebava takasto
zavarivanje
-uvjebava avno
zavarivanje
uvjebava
bradaviasto
zavarivanje
vri kontrolu
zavarenih spojeva
primjenjuje
sredstva zatite na
radu
Preporuke za
izvoenje nastave
Spajanje limova
- objanjava razliku
razdvojivog i
- razlikuje vrste
zakivanja i
- razvija
sistematinost u
46
vjebe:
- spajanje limova
sadraji
uenik
nerazdvojivog
spajanja
- nabraja vrste
zakivanja i
zakovica
- objanjava proces
lemljenja
- nabraja lemnike,
lemove i sredstva
za ienje
- objanjava meko i
tvrdo lemljenje
- objanjava
sastavljanje
(vezivanje ) lima
prevojem ili avom
- objanjava proces
lijepljenja
- navodi vrste ljepila
- objanjava proces
zavarivanja
- objanjava proces
gasnog zavarivanja
- razumije proces
elektrootpornog
zavarivanja
- razumije razliku
gasnog i
elektrootpornog
zavarivanja
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
radu
Formativni ciljevi
uenik
zakovica
spaja hladnim i
toplim zakivanjem
razdvaja zakivene
spojeve
razlikuje meko i
tvrdo lemljenje
priprema materijal
za spajanje i vri
izbor spoja
bira alat i sredstva
za ienje
uvjebava meko
lemljenje na
razliitim
spojevima
uvjebava tvrdo
lemljenje
uvjebava
vezivanje limova
prevojem
uvjebava
vezivanje limova
avom
uvjebava
lijepljenje
bira oremu i
ureaje za gasno
zavarivanje
bira dodatni
materijal, topitelje
i vrstu plamena
priprema predmete
za zavarivanje i
bira postupak
uvjebava gasno
zavarivanje
razlikuje vrste
elektrootpornog
zavarivanja
uvjebava takasto
zavarivanje
uvjebava avno
zavarivanje
uvjebava
bradaviasto
zavarivanje
vri kontrolu
zavarenih spojeva
primjenjuje
sredstva zatite na
47
Preporuke za
izvoenje nastave
razliitih dimenzija
i debljina gasnim i
elektrootporn-im
zavarivanjem
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
radu
Savijanje i presavijanje
- razumije ugaono
savijanje
- razumije
presavijanje
- objanjava kruno
savijanje
- uvjebava ugaono
savijanje
- uvjebava runo
presavijanje
- uvjebava runo i
mainsko kruno
savijanje
- isti i odrava alat
i pribor
vjeba:
- savijanje limova
pod datim uglom
Valjanje
- razumije osnovne
- razlikuje sredstva i
pojmove o valjanju
alat koji se koriste
- nabraja limove
pri valjanju limova
razliite po debljini - -potuje pravila
zatite na radu
- stie pozitivnu
orjentaciju prema
zanimanju
vjeba:
- posjeta valjaonici
- poveava
efikasnost i
ekonominost u
radu
vjeba:
- obrada limova
prema crteu
- razvija pravilan
odnos prema
kvalitetu rada i
ispunjavanju
radnih obaveza
vjeba:
- izrada i obrada
otvora i rezanje
navoja prema
datom crteu
Odsijecanje, prosijecanje i probijanje

- razumije proces
odsijecanja
- objanjava
odsijecanje
makazama sa
pravim paralelnim,
pravim nagnutim i
krunim noevima
- objanjava
odsijecanje
fazonskim
makazama
- razlikuje probijane
i prosijecanje
- odsijeca na
makazama sa
pravim paralelnim i
sa pravim nagnutim
noevima
- odsijeca na
makazama sa
krunim noevima
- odsijeca fazonskim
makazama
- bira alat za
probijanje i
prosijecanje
- vri probijanje i
prosijecanje na
presama
- mjeri i kontrolie
dobijene komade
- odrava i isti
alate i maine
- koristi sredstva
zatite na radu
Buenje, razvrtanje i rezanje navoja

- navodi alate za
buenje, uputanje
i razvrtanje
- navodi pravila pri
buenju i
razvrtanju
- objanjava
postupke izrade
navoja
- priprema obradak
za buenje
- bira alat i reim
obrade
- bui i uputa na
stonoj i stubnoj
builici
- bui runim
builicama
48
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- runo otri burgije
- runo razvre
otvore
- ree navoje
ureznicama i
nareznicama
- mjeri i kontrolie
izraene otvore i
navoje
- odrava radno
mjesto, alate i
maine
- -primjenjuje
sredstva zatite na
radu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- razvija pozitivan
odnos prema
materijalnim
dobrima
- razvija ekoloku
svijest
vjeba:
- kabina za farbanje
- autolakirerska
radionica
Povrinska zatita
- upoznaje se sa
vrstama zatite
metala i legura od
korozije
- upoznaje se sa
zatitom
nemetalnim i
metalnim
prevlakama
- upoznaje se sa
zatitom
vjetakim
materijalima
- objanjava
pripremu i
nanoenje autolaka
- otklanja koroziju
sa povrina
- priprema povrine
za zatitu
- zatiuje povrine
osnovnim bojama i
lakovima
- zatiuje povrine
plastificiranjem
- priprema povrine
vozila(nanoenje
poliesterskog kita i
ravnanje povrine)
- priprema
unutranju i
spoljanju stranu
poda vozila i vri
zatitu sa
antikorozijskim
sredstvom
- vri zatitu djelova
vozila koji se ne
prskaju
- nanosi temeljnu
farbu
- nanosi i brusi
akrilni kit
- nanosi autolak
49
Razred: TREI
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Krojenje i izrada djelova od lima

- objanjava
krojenje mree
(prizme, piramide,
konusa i valjka)
- objanjava kosi
presjek tijela i
njihove mree
- opisuje krojenje i
izradu sloenih
uglastih i oblih
tijela
- objanjava
krojenje koljena i
ravi
- obrazlae
odreivanje oblika
i dimenzija u
razvijenom stanju
- crta na limu mreu
izradka
- crta mreu i kroji
(prizmu, piramidu,
konus i valjak)
- crta mreu i kroji
presjek
tijela(prizme,
piramide, valjka i
konusa)
- crta mreu
koljena, ravi i
drugih slinih
oblika
- kroji mreu rave
sastavljene od
valjka i prizme i
izrauje je
- kroji mreu
olunog ugla i
izrauje ga
(okruglog,
etvrtastog...)
- kroji mreu lunog
koljena i izrauje
ga
Izrada i montaa profilisanih limova
- nabraja vrste
- bira vrstu
profilisanih limova
profilisanih limova
- navodi elemente za - bira elemente za
spajanje i naine
spajanje
spajanja
- spaja elemente od
- objanjava
lima savijanjem
montau
rubova,
dilatacionih
formiranjem
elemenata
jednostrukog ili
- objanjava ostale
dvostrukog,
graevinske
stojeeg ili leeeg
limarske
ava
radove(opivanje
- privruje spojene
manjih povrina,
elemente na
montaa oluka,
odgovarajuu
olunih cijevi,
podlogu
dimnjaka, prozora
kvaicama,
na krovu...)
spojkama,
50
- razvija
samopouzdanje i
efikasnost u radu
vjeba:
- krojenje i izrada
djelova od lima po
datom crteu
- razvija spremnost i
sposobnost za
saradnju
vjeba:
- spajanje djelova
od profilisanih
limova
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
draima od
profilisanog elika,
svornjacima s
navrtkom...
- bira nain montae
- uvjebava
povezivanje
profilisanih limova
i konstrukcije na
dijelu rebara
profila
- obrazlaze poloaj i
razmak spojnih
sredstava
- odreuje poloaj i
razmak spojnih
sredstava
- postavlja fasadne
obloge od
profilisanog lima,
spaja ih elinim
nosaima
- spaja fasadne
limove na uglu
- montira krovne
profilisane limove
- montira dilatacione
elemente
- opiva manje
povrine, montira
oluke, montira
olune odvodne
cijevi i drugo
Sastavljanje i rastavljanje autolimarije
- navodi alat , pribor - bira alat , pribor i
i ureaje za
ureaje potrebne
sastavljanje i
za sastavljanje i
rastavljanje
rastavljanje
limarije
limarije.
- objanjava vrste
- oznaava djelove
spojeva
pri rastavljanju
- navodi djelove
- skida i postavlja
automobila i
ukrasne djelove,
njihove sastavne
branike, vrata,
elemente
odbojnike,
- objanjava kroz
poklopac motora,
primjere mogue
prtljanik, vezne
naine sastavljanja
limove, blatobran,
i rastavljanja
farove i dr.
pojedinih djelova
- pere, isti i
limarije
podmazuje djelove
- stie pozitivan
odnos prema
zanimanju
51
Preporuke za
izvoenje nastave
vjeba:
- sastavljanje i
rastavljanje
autolimarije
sadraji
uenik
automobila
- navodi dozvoljena
mjesta sjeenja iz
kataloga
proizvoaa
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
prije sklapanja
- obiljeava, ocrtava
i sjee pojedine
djelove
automobila, a na
osnovu katologa
proizvoaa
- vri kontrolu
sastavljenih
djelova
- koristi mjere
zatite na radu
Preporuke za
izvoenje nastave
Popravka i zamjena oteenih djelova

- objanjava
sastavne elemente
referentne klupe i
njenu funkciju
- poznaje znaaj i
ulogu konstrukcije
asije i koljke
vozila
- objanjava
primjere zamjene
oteenih djelova
(koljke branika,
blatobrana,
prednje maske,
stuba i praga,
bone strane,
krova, vrata )
- bira potrebne
elemente za bazne
i oslone take na
referentnoj klupi
- vri izbor djelova
za zamjenu
- naruuje dio kao
gotovu robu
- vri izradu
pojedinog dijela
ako se ne moe
obezbijedit nov dio
- vri nabavku dijela
skidanjem ili
sjeenjem sa
drugog vozila
- popravlja i
zamjenjuje
oteene
blatobrane, vrata,
bone i eone
limove i druge
djelove koljke
- kroji djelove od
lima po datoj
mjeri, oblikuje po
ablonima i uklapa
prema ostalim
djelovima
- runo ravna lim u
toplom i hladnom
stanju
- zatvara(krpi)limen
e povrine
oteene korozijom
- meusobno uklapa
i povezuje djelove
zakivanjem, tvrdim
- razvija osjeaj za
preciznost i
sigurnost u radu
52
vjeba:
- popravka i
zamjena
oteenih djelova
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
lemljenem,
zavarivanjem i
pomou rastavljivih
elemenata
- zamjenjuje
pragove
- pridrava se
propisa i mjera
zatite na radu
Popravka asije, koljke i postavljanje vozila u geometrijsku osu
- objanjava sistem
- razlikuje pribor za
- razvija analitiko
za razvlaenje
oslanjanje i
miljenje i mo
- nabraja djelove
kontrolu
zapaanja
pribora za
- razlikuje ureaje
razvlaenje
za razvlaenje
- objanjava princip
- bira pribor za
rada i rukovanja
oslanjanje i
radnim stolom,
kontrolu
alatima i presama
- bira ureaj i pribor
za razvlaenje
za razvlaenje
vozla
- vri pripremu za
razvlaenje
- uvjebava, kroz
razliite primjere,
razvlaenje djelova
koljke
- postavlja vozilo na
radni sto i
- podeava reperne
take
- razvlai i postavlja
vozilo u
geometrijsku osu
- mjeri i kontrolie
uraene pozicije i
postupke
- poznaje mjere
zatite pri
razvlaenju vozila
Preporuke za
izvoenje nastave
vjeba:
- popravka asije,
koljke i
postavljanje vozila
u geometrijsku osu

- Grupa autora: Tehnologija obrade za I i II razred mainske kole, Zavod za
udbenike, Beograd 2000.
- P. oji, S. Simi: Tehnologija zanimanja za bravare, Zavod za udbenike,
Beograd 2003. god.
- Grupa autora: Tehnologija obrade Zavarivanje (prevod sa italijanskog jezika),
Tehnika knjiga, Beograd 1981.
- Musafija B.: Obrada metala plastinom deformacijom, Svjetlost, Sarajevo 1979.
- P. ojil, S. Simi: Tehnologija obrazovnog profila za autolimare, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
53
- M. ipovac: Tehnologija obrazovnog profila za limare, Zavod za udbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- Grupa autora: Tehnologija obrade metala, Plastina prerada metala (prevod sa
italijanskog jezika), Tehnika knjiga, Beograd
- Jugoslovenski standardi
- specijalizovana radionica sa modelima, emama, skicama, uzorcima alata i
pribora,
- radionica sa radnim mjestima za mehanike obrade,
- radionica sa radnim mjestima za limarske i autolimarske radove.
7. Obavezni nain provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika
U toku klasifikacionog perioda uenik treba da ima najmanje dvije ocjene, od kojih
jedna treba da bude sa usmene provjere znanja.
Ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz:
- usmenih odgovora i aktivnosti uenika na asovima,
- provjere praktinih znanja (razumijevanje poslova i zainteresovanost uenika,
urednost, preciznost, tanost, odgovoran odnos prema alatu, materijalima,
instrumentima, opremi i potovanju propisa zatite) i
- redovnosti i kvaliteta voenja dnevnika.
Zakljuna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim
periodima.
- Via struna sprema iz podruja mainstva i obrade metala, uz prethodno
obrazovanje za limara ili autolimara, VKV, V stepen ili majstorski ispit
odgovarajueg smjera.
54
Znanja
vrste obrade
Povezanost
Predmet
- Materijali
- Opte mainstvo
- Praktina nastava
- Materijali
- Opte mainstvo
- Praktina nastava
- Izrada i montaa graevinske - Materijali

- Opte mainstvo
- Praktina nastava
55
sa predmetom
Znanja
- Mainski elementi
- Tehniki crtei
- Trenje
spojevi
- Metali i legure
- Korozija
- Mainski elementi
- Tehniki crtei
- Trenje
spojevi
- Metali i legure
- Korozija
- Mainski elementi
- Tehniki crtei
- Trenje
spojevi
- Metali i legure
- Korozija
2. ISPITNI KATALOG
2.1. TIP ISPITA- USMENO
Nastavnik/aktiv sastavlja detaljan spisak ispitnih pitanja na osnovu ispitnog
kataloga.
Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po sloenosti na
odgovarajui nain iz razliitih taksonomskih kategorija i iz razliitih tematskih
oblasti.
Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
Usmeni ispit traje najvie 20 minuta.
Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na preijedlog ispitivaa.
Naziv predmeta: LIMARSKE KONSTRUKCIJE

Ciljevi ispita
Na ispitu ocjenjujemo:
- sposobnost uenika da povee praktina i odgovarajua teorijska znanja;
- znanja o tehnolokim postupcima obrade materijala i izrade djelova u limarskim
poslovima;
- znanja o karakteristikama i primjeni alata, pribora i jednostavnih maina koje se
koriste u obavljanju limarskih poslova;
- znanja o upotrebi odgovarajuih mjernih i kontrolnih alata i pribora;
- znanja o potovanju propisa iz oblasti zatite na radu i zatite okoline;
- osposobljavanje za razumijevanje i samostalno korienje tehnike
dokumentacije i strune literature za izbor optimalnog reima rada i primjenu
standarda.
Standardi znanja koji se ocjenjuju na zavrnom ispitu
Sadraji
Znanja i vjetine
- Uvod
- Definie pojmove i radne zadatke limara.
- Razlikuje i odabira alate, pribore i maine koje se koriste kod
limarskih radova.
- Mjerenje i kontrolisanje - Nabraja mjerila za mjerenje duina, uglova i povrina.
- Objanjava mjerenje sa nonijusom i mikrometrom.
- Ocrtavanje i
- Navodi alate i pribore za ocrtavanje i obiljeavanje.
obiljeavanje
- Sjeenje i rezanje
- Navodi postupke sjeenja i rezanja materijala.
materijala
- Nabraja alate za sjeenje i rezanje.
- Razlikuje alate za runo i mainsko sjeenje i rezanje.
- Analizira postupke sjeenja runim, polunim i mainskim
makazama.
- Spajanje materijala
- Navodi postupke spajanja limova.
- Objanjava proces spajanja zakivanjem.
- Razlikuje vrste zakovica.
- Uoava razlike hladnog i toplog zakivanja.
- Definie pojam lemljenja.
- Analizira materijal, alat i pribor za lemljenje.
- Razlikuje tvrdo i meko lemljenje.
- Uoava vrste zalemljenih spojeva.
- Kontrolie zalemljene spojeve.
- Definie pojam zavarivanja .
56
Sadraji
Znanja i vjetine
Navodi postupke zavarivanja.
Analizira materijal za zavarivanje.
Razlikuje opremu i ureaje za gasno zavarivanje i sjeenje.
Uoava postupke sueonog i preklopnog zavarivanja.
Razlikuje takasto i avno zavarivanje.
Analizira postupak zavarivanja sa runim i mehanikim
voenjem elektroda.
- Razlikuje opremu za elektroluno zavarivanje.
- Razliuje REL, MAG, MIG, TIG postupke zavarivanja.
- Uoava kvalitet zavarenog spoja.
- Obrazlae mjere zatite pri zavarivanju.
- Objanjava postupak lijepljenja.
- Buenje, razvrtanje,
- Definie pojam izrade otvora i rupa.
uputanje i rezanje
- Nabraja alate za buenje, uptanje, proirivanje i razvrtanje.
navoja
- Razlikuje zavojne, pljosnate i specijalne burgije.
- Uoava glavne djelove burgije.
- Uoava geometriju zavojne burgije.
- Razlikuje uputae za eonu obradu, ravno i konino
uputanje otvora.
- Uoava geometriju uputaa.
- Razlikuje razvrtae za runu i mainsku obradu.
- Uoava djelove razvrtaa.
- Analizira kriterijume izbora alata u zavisnosti od materijala,
tanosti i kvaliteta izrade.
- Navodi vrste, naine i alate za izradu navoja.
- Analizira rune i mainske postupke izrade navoja.
- Razlikuje izradu unutranjih i spoljanjih navoja.
-Ispravljanje, izvlaenje, - Analizira osobine metala lima.
razvlaenje i valjanje
- Nabraja alate i pribor za ispravljanje.
lima
- Poznaje postupke runog i mainskog ispravljanja.
-Obrazlae principe i analizira proces obrade izvlaenjem.
- Analizira proces obrade razvlaenjem.
- Analizira proces valjanja.
- Razlikuje ravne, sa lijebom i specijalne valjke.
- Poznaje opte pojmove o deformaciji materijala.
- Probijanje, prosijecanje - Analizira tehnologije obrade lima na presama.
i savijanje
- Uoava razlike probijanja i prosijecanja.
- Uoava geometriju probojca, prosjekaa i rezne ploe.
- Objanjava postupak savijanja.
- Razlikuje ugaono, profilno, kruno i kombinovano savijanje.
- Razlikuje proste, univerzalne i sloene alate za savijanje.
-
- Izraunava silu savijanja .
- Povrinska zatita
- Krojenje i izrada
djelova od lima
- Objanjava pojam korozije.

- Navodi uzroke korozije.
- Razlikuje zatitu nemetalnim, metalnim prevlakama i zatitu
vjetakim materijalima.
- Analizira i uporeuje procese plastificiranja i lakiranja.
- Objanjava nain krojenja i izradu karakteristinih djelova od
lima.
-Obrazlae odreivanje oblika i dimenzija u razvijenom stanju.
-Odreuje oblike i dimenzije u razvijenom stanju.
-Odreuje duine savijenog dijela u razvijenom stanju.
- Analizira tehnologije obrade lima.
57
Sadraji
- Oblikovanje lima
Znanja i vjetine
- Navodi i oblikuje postupke oblikovanja lima.
- Razlikuje runo i mainsko oblikovanje lima.
- Pridrava se princpa rada i analizira nain rukovanja:

mainama za ispravljanje limova, mainama za
razvlaenje limova, mainama za pravolinijsko savijanje i
presovanje, mainama za kruno savijanje limova,
mainama za valjanje limenih profila, mainama za
utiskivanje i presovanje.
- Montaa limova
- Djelovi od lima kod

automobila
- Rasklapanje i sklapanje
limarije automobila
- Zamjena i popravka
oteenih limenih
djelova na automobilu
- Razlikuje ravne i profilisane limove.

- Odreuje naine i elemente za spajanje limova.
- Uoava postupke montae limova (fasadnih i krovnih, ravnih i
profilisanih).
- Analizira postupke montae dilatacionih elemenata.
- Navodi karakteristike i objanjava znaaj limarije kod
automobila.
- Opisuje postupak proizvodnje limova.
- Definie podjelu limova dobijenih u topom i hladnom stanju.
- Nabraja vrste karoserija (oblika) vozila.
- Navodi osnovne dimenzije vozila i karakteristinih djelova.
- Objanjava postupak rasklapanja i sklapanja djelova od lima
kod automobia.
- Razlikuje postupke spajanja i vrste spojeva.
- Razlikuje alate i pribore za sklapanje i rasklapanje.
- Razlikuje vrste, karakteristike i primjenu kompleta kljueva,
vrste i primjenu odvijaa, stega, radnog stola i ureaja za
dizanje.
- Nabraja djelove od lima na automobilu.
- Navodi alate i pribore za oblikovanje i popavku oteenih
djelova od lima.
- Uoava osjetljive take kod limarije.
- Analizira postupke rasklapanja i sklapanja djelova od lima kod
automobila.
- Razlikuje ureaje za razvlaenje i postavljanje vozila u
geometrijsku osu.
- Razlikuje oblikovanje oteenih djelova pomou zagrijevanja i
deformacijom.
Dozvoljena pomagala:
tabele, katalozi, eme veza, slike , modeli i crtei elemenata, ureaja i
postrojenja
Literatura i drugi izvori
Za kandidate je preporuena literatura i drugi izvori data u katalogu znanja i
godinjem planu rada nastavnika.
58
2.2. ISPITNI KATALOG PRAKTINOG DIJELA ZAVRNOG ISPITA

Naziv predmeta: LIMARSKE KONSTRUKCIJE
Ciljevi ispita
Na ispitu ocjenjujemo:
- stepen praktine osposobljenosti na profesionalnom podruju,
- sposobnost uenika da povee praktina i odgovarajua teorijska znanja,
- da li je uenik ovladao znanjima o tehnolokim postupcima obrade materijala i
izrade djelova,
- da li uenik zna da ita tehniku dokumentaciju,
- upotrebu odgovarajuih mjernih i kontrolnih postupaka,
- potovanje propisa iz oblasti zatite na radu i zatite okoline,
- racionalno korienje energije, materijala i vremena.
Spisak zadataka za zavrni ispit

Tip zadatka 1.
(Izrada rave, koljena) promjenjivo: dimenzije, popreni presjek- mogue je
kombinovati vei broj zadataka)
Prema zadatom konstruktivnom elementu i zadatim dimenzijama potrebno je:
- nacrtati u odgovarajuoj razmjeri mreu tijela (rava, koljeno);
- uraditi specifikaciju materijala za zadatu konstrukciju;
- uraditi specifikaciju potrebnog alata;
- opisati postupak rada za limarske radove;
- uraditi limarske radove koristei limarske norme;
- dati mjere i normative zatite na radu za limarske radove.
Tip zadatka 2. (popravka i zamjena oteenog dijela limarije automobilablatobran, vrata, branik, bone i eoni limovi, krov i drugi djelovi asije).
Prema zadatom elementu potrebno je:
- uraditi specifikaciju materijala potrebnog za popravku dijela;
- uraditi specifikaciju alata potrebnog za popravku i zamjenu dijela;
- opisati postupak rada za autolimarske radove;
- dati mjere i normative zatite na radu za autolimarske radove.
Uputstva za sprovoenje zavrnog ispita
Praktini rad na zavrnom ispitu obuhvata samostalan rad na proizvodu ili usluzi sa
odbranom, uz odgovarajuu tehniko-tehnoloku dokumentaciju.
Konkretan sadraj praktinog zadatka za zavrni rad definie se i odreuje na
osnovu okvirnog spiska zadataka, datih u ispitnom katalogu. Ispitni odbor za svaki
pojedinani zadatak propisuje uslove rada da li se kompletan zadatak radi pred
komisijom ili je zadatak mogue do odreene faze, uz odgovarajuu tehnikotehnoloku dokumentaciju, uraditi prije ispita, a da se finalizacija zadatka uradi na
samom ispitu.
Ako se dio zadatka radi prije ispita, lan ispitnog odbora treba da ima uvid u tok
rada. Tehniko-tehnoloka dokumentacija radi se pod nadzorom mentora, kao i
sam zadatak, to mentor garantuje svojim potpisom.
59
Znanja i vjetine koje se provjeravaju i ocjenjuju na ispitima

Na ispitima provjeravamo praktina znanja i spretnosti, koje su uenici dobili u
procesu praktinog obrazovanja:
- Jednim individualnim ispitnim radom na zavrnom ispitu.
- Do tri zadatka (rada) na meuispitu, po odluci ispitne komisije.
- Odbrana rada.
Kandidat priprema dio rada prije ispita, u zavisnosti od vrste zadatka, po
odobrenju ispitne komisije. Na ispitu se radi finalizacija rada.
Meuispit traje do est sati i ukljuuje izradu ispitnog rada, tehnike
dokumentacije i usmeni odgovor (odbranu).
Zavrni ispit traje do etiri sata. Usmeni odgovori (odbrana) traje najvie 20
minuta.
Ispitna komisija priprema kriterijume za ocjenjivanje, pri emu za pojedinane
zadatke potuje sljedee odnose:
Podruje ocjenjivanja
Priprema zadatka
Strunost i izvoenje (kvalitet)
Tehnika dokumentacija
Odbrana
Ukupno
Udio
20-40%
40-60%
0-20%
10-20
100%
Kandidat je ocijenjen ocjenom nedovoljan ako je pri izradi (provoenju) rada

nezainteresovan, nesamostalan, treba stalnu pomo nastavnika ili lana komisije,
ak i pri rjeavanju jednostavnih problema, ako esto kri propise o zatiti na radu
i radne postupke operacije izvodi nepravilno, odnosno po neodgovarajuem
redosljedu, te ako je upotreba materijala mnogo vea od potrebne a predvieno
vrijeme za rad prekorauje za vie od 20%.
1.Dozvoljena pomagala
Na praktinom dijelu zavrnog ispita dozvoljena su sljedea pomagala:
a. maine, alati, ureaji u skladu sa katalogom znanja,
b. prirunici, udbenici,
c. pribor za crtanje, kalkulator.
2.Literatura i drugi izvori
Za kandidate je preporuena literatura i drugi izvori data u katalogu znanja i
godinjem planu rada nastavnika.
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA
R. br.
Naziv predmeta
Obavezni naini provjeravanja znanja
1.
Materijali
Usmeno i pismeno
2.
Opte mainstvo
Usmeno i pismeno (radovi na vjebama)
3.
Praktina nastava
Ocjena praktinog rada, usmeni odgovori
4.
Limarske konstrukcije
Usmeno i pismeno
5.
Preduzetnitvo
Usmeno i pismeno
60
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA

U redovnom obrazovanju uenici napreduju u vii razred ako su iz svih predmeta
tekue godine postigli prelaznu ocjenu, realizovali slobodne aktivnosti i priloili
potvrdu o obavljenoj profesionalnoj praksi.
Za zavretak srednjeg strunog obrazovanja u trogodinjem trajanju - obrazovni
program Limar-autolimar potrebno je zavriti zadnju godinu obrazovanja sa
pozitivnim ocjenama iz svih predmeta, odraditi sve slobodne aktivnosti, obaveze iz
praktinog obrazovanja u procesu rada i zavrni ispit. Zavrni ispit sastoji se iz:
- pismenog ispita iz Maternjeg jezika i knjievnosti,
- usmenog ispita iz struno-teorijskog predmeta i
- praktinog rada sa odbranom.
O tipu ispita iz Maternjeg jezika i knjievnosti odluku donosi Zavod za kolstvo,
odnosno nadleni Savjet.
Kao struno-teorijski predmet uenik polae Limarske konstrukcije. Standardi
znanja, razvrstani po taksonomskim stepenima i nain provjeravanja dati su u
ispitnom katalogu.
Uslov za izlazak na ispit je priloen ovjeren dnevnik rada praktine nastave od sve
tri godine.
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA
U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama (u roku od
mjesec dana) kola bi izradila individualni program (nacrt) uzimajui u obzir odluku
o usmjerenju. Individualni program omoguava prilagoeno izvoenje kako bi
uenici dostigli propisani struni standard u svim predmetima.
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH
Programi iz strunog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za
odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagoavanje izvoenja obrazovnih
programa obrazovanju odraslih tako da:
- Iz nastavnog plana izostavljaju se predmeti Fiziko vaspitanje i slobodne
aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za zavretak obrazovanja. kola je
obavezna da odraslima ponudi sportske aktivnosti kojima se oni mogu dobrovoljno
prikljuiti;
- kola izradi prilagoen program praktinog obrazovanja s obzirom na poslove i
zadatke koje obavlja uesnik obrazovanja;
- Za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su odreeni u programima nego
uslovi koje utvrdi kola u nacrtu izvoenja obrazovnog programa za odrasle pa se
provjeravanje znanja izvodi putem ispita, pri emu se uzimaju u obzir naini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vjebe, praktini rad) odreeni
obrazovnim programom;
- Odrasli ne polau meuispit kod dualnog obrazovanja.
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA
Red.
Naziv
Profil strune spreme
Izvoa nastave
Struna sprema
br.
predmeta
podruje rada
Mainstvo i obrada
1.
Materijali
Nastavnik
Vsoka
metala
Opte
Mainstvo i obrada
2.
Nastavnik
Visoka
mainstvo
metala
61
Red.
br.
3.
Naziv
predmeta
Izvoa nastave
Struna sprema
Nastavnik
Via
Praktina
nastava
Srednja
Instruktor
Srednja
Profil strune spreme

podruje rada
Mainstvo i obrada
metala, prethodno
obrazovanje za limara ili
autolimara
Majstorski ispit za
limara -autolimara
VKV, V stepen limar
autolimara
4.
Limarske
konstrukcije
Nastavnik
Visoka
Mainstvo i obrada
metala
5.
Preduzetnitvo
Nastavnik
Visoka
Ekonomija
62
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

- Obrazovni program moe da se izvodi u kolskom ili dualnom obliku.
9. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE
R.br.
1.
Naziv predmeta
Materijali
Razred
I
I
2.
Opte mainstvo
II
Ukupno
asova
Vrste nastave
T
72
36
36
108
72
36
108
72
36
36
3.
Limarske
konstrukcije
II
72
36
III
66
66
4.
Preduzetnitvo
III
33
33
5.
Praktina nastava
I
II
III
360
504
660
Broj asova kod

kojih se
odjeljenje dijeli
na grupe
T
V
P
360
504
660
T - teorijska nastava
V - vjebe
P - praktina nastava
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI
Slobodne aktivnosti uenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog programa.
Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinose kako rekreaciji i
optekulturnom uzdizanju uenika, tako i upotpunjavanju strunog znanja.
Slobodne aktivnosti sadre obavezne i sadraje po izboru uenika.
Program slobodnih aktivnosti priprema kola, polazei od utvrenog broja asova u
nastavnom planu (u I i II razredu po 36 asova godinje). Program slobodnih
aktivnosti je sastavni dio godinjeg plana rada kole i to:
Obavezni sadraji vezani za opteobrazovno podruje:
- dani sporta,
- ekoloke aktivnosti,
- filmske, pozorine, muzike predstave i likovne izlobe,
- posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.
Obavezni sadraji vezani za struno-teorijsko podruje:
- posjete institucijama i preduzeima koja su struno vezana s obrazovnim
programom koji se realizuje,
- posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije,
- uee na strunim predavanjima i takmienjima u poznavanju odreenih oblasti.
Sadraji po izboru uenika:
- uee u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzika, likovna,
informatika, prva pomo, saobraajni propisi, tehniki i Internet klub i dr);
63
360
504
660
- socijalni rad uenika;

- organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr.
Uspjenost uenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su uenici
obavezni da realizuju sadraje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje
u vii razred, kao i za zavretak obrazovnog programa.
11. PROFESIONALNA PRAKSA
Uenici I i II razreda obavljaju profesionalnu praksu nakon zavretka nastavne
godine, u skladu sa nastavnim planom.
Profesionalna praksa izvodi se u odgovarajuim preduzeima ili objektima kole.
Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zaduena je kola.
Program profesionalne prakse mora biti u korelaciji sa programom strunoteorijskih predmeta.
O realizaciji programa profesionalne prakse uenik je obavezan da vodi dnevnik
profesionalne prakse u koji upisuje sadraje rada po danima, uz priloene skice,
eme ili neke druge elemente tehnoloko-tehnike dokumentacije.
Dnevnik profesinalne prakse potpisuje lice zadueno za realizaciju programa.
Podaci o profesionalnoj praksi (ime i prezime uenika, mjesto i vrijeme izvoenja)
evidentiraju se u posebnim rubrikama u odjeljenskim knjigama.
Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za zavretak razreda.
64

1223301305

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1223301305

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OBRAZOVNI PROGRAM

Nastavni predmetigrupe predmeta

Opte obrazovni predmeti

Drutvena grupa predmeta

Prirodna grupa predmeta

3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa

1.2. STRUNO-TEORIJSKI PREDMETI

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Knez, A. i drugi : Mehanika, udbenik za 1. letnik strojnih ola, Zavod RS za olstvo,

1. Naziv predmeta: MATERIJALI

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Alati i pribori za pojedine

1.2.3. LIMARSKE KONSTRUKCIJE

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/ Standardi znanja predmeta

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Izrada i montaa graevinske - Materijali

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

- kao model moe

- stie radne navike

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

1.2.5. PRAKTINA NASTAVA

Praktina nastava- odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika u prvom razredu,

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

- stie radne navike

- stie radne navike

Odsijecanje, prosijecanje i probijanje

Buenje, razvrtanje i rezanje navoja

Krojenje i izrada djelova od lima

Popravka i zamjena oteenih djelova

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- M. ipovac: Tehnologija obrazovnog profila za limare, Zavod za udbenike i

- Izrada i montaa graevinske - Materijali

Naziv predmeta: LIMARSKE KONSTRUKCIJE

- Izraunava silu savijanja .

- Objanjava pojam korozije.

- Pridrava se princpa rada i analizira nain rukovanja:

- Djelovi od lima kod

- Razlikuje ravne i profilisane limove.

2.2. ISPITNI KATALOG PRAKTINOG DIJELA ZAVRNOG ISPITA

Spisak zadataka za zavrni ispit

Znanja i vjetine koje se provjeravaju i ocjenjuju na ispitima

Kandidat je ocijenjen ocjenom nedovoljan ako je pri izradi (provoenju) rada

Obavezni naini provjeravanja znanja

Usmeno i pismeno (radovi na vjebama)

Ocjena praktinog rada, usmeni odgovori

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA

Profil strune spreme

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

Broj asova kod

- socijalni rad uenika;

You might also like