Trng THCS Tn H

T L -Ha-a
MT S KINH NGHIM S DNG S T DUY
TRONG DY HC MN VT L THCS
Mc lc :
I.NHNG VN CHUNG:
I.1 L do chn ti
I.2 Phm vi nghin cu
I.3 Nhim v nghin cu
II. NI DUNG NGHIN CU:
II.1.C s l lun
II.2.Thc trng
II.3.Gii php
II.4.Minh ha
III.Kt lun
III.1.Kt lun
III.2.Mt s xut
I.NHNG VN CHUNG:
I.1 L do chn ti:
Mc tiu ln nht, bao trm ht thy trong cng cuc ci cch gio dc t nm hc
2002- 2003 n nay l bin qu trnh o to thnh qu trnh t o to. Ni cch khc l
thng qua dy hc, gio vin cn trang b cho hc sinh phng php hc tp, l cng c
hc sinh hc tp sut i.
Thc tin dy hc nhiu nm chng ti nhn thy: Hc sinh chng ta gp rt nhiu
kh khn trong vic ghi nh hng ng kin thc trong hng chc mn hc khc nhau. Nu
gio vin yu cu hc sinh hc thuc lng kin thc nhng cha ch rn luyn cho hc
sinh phng php hc t mnh ghi nh kin thc l cha t c mc tiu gio dc
ra.
Phn ln hc sinh phi hc vt, ghi nh my mc tr bi ly im trong tit
hc sau; ri sau qun rt nhanh kin thc hc v bi v chng cht mi ngy 5 tit.

Nhiu hc sinh cm thy mt mi, qu ti trong hc tp; nhiu gio vin than phin sao
nhiu hc sinh chn hc, li hc, khng nh kin thc cThc trng ng bun l
ng c thc y chng ti tm hiu mt s phng php dy cho hc sinh phng php
hc.
S dng s t duy (Mind mapping) trong dy hc l phng php dy hc chng
ti p dng trong thc t dy vt l v cng ngh ti trng THCS Tn H mt s nm
gn y.Bc u gp nhiu kh khn, bi y l cng c hc tp cn kh mi m. Tuy
nhin, rt mng l phn ln hc sinh, nht l hc sinh kh, gii nm bt rt nhanh v p
dng c hiu qu. Hc sinh trung bnh v yu cm thy gim bt p lc trong vic ghi nh
kin thc, vic hc tr nn nh nhng hn.
Nhng tn hiu ng mng to nim tin chng ti vit sng kin kinh nghim
ny nhm trao i thng tin, vn dng sng to s t duy ca Tony Buzan vo thc tin
nh trng chng ta.
I.2 Phm vi tm hiu:
V thi gian p dng cn cha di , vic s dng s t duy trong dy hc cn phi
cn nhiu thi gian chim nghim,iu chnh cho ph hp vi thc tin, do chng ti
ch tp trung trao i mc vn dng sng to STD vo mn vt l v cng ngh bc
THCS trong vic hc bi mi, gii bi tp vt l, n tp tng kt chng .R rng mi mn
hc c c trng ring, tuy nhin phn c bn p dng STD chng ti nhn thy l tng
t nhau.
I.3 Nhim v nghin cu:
Trong sng kin kinh nghim ny chng ti tp trung tm hiu cch vn dng s
t duy vo vic dy vt l v cng ngh mang tnh c th mn hc nh sau:
1.3.1 Tm hiu cch dy mt bi mi mn vt l v cng ngh bng s t duy
1.3.2 Tm hiu cch gii bi ton vt l bng s t duy.
1.3.3 Tm hiu cch n tp chng, hc k mn vt l bng s t duy
II. NI DUNG NGHIN CU:
II.1.C s l lun:
S t duy(Mind mapping) do Tony Buzan sng to nm 1974 c lu hnh v p
dng nhanh chng ti cc c s hun luyn hc tp ti cc nc pht trin trn khp th
gii,c bit pht trin ti Hoa K v chu u. S t duy cn c ng dng trong cng
tc qun l, cng tc hun luyn thi u th thao, lp chin lc hot ng kinh doanhvv
Chng trnh Thiu Nin Siu ng(Super Teen) do Ernest Wong ngi M Lai
sng to nm 1985 ng dng rt thnh cng s t duy vo vic hun luyn phng
php hc tp ti cc nc chu nh Singapor,M Lai, Hng Kng, Indonesia.

Nm 1998 Adam Khoo ngi Singapor xut bn cun Ti ti gii - Bn cng thv
c Trn ng Khoa v Ung XunVy dch sang ting Vit nm 2008 gip hc sinh Vit
Nam tip cn vi phng php hc tp mi.Trong s t duy c ng dng lm cng
c ghi ch ti u nhm ghi nh kin thc mt cch khoa hc: Ngn gn v c h thng.
S t duy tn dng nguyn tc ca tr nh siu ng l tn dng hnh nh, mu
sc v t kha lin kt tng thnh mt s ngn gn cha cc dng chy thng tin
gip hc sinh ghi nh kin thc mt cch khoa hc. B no chng gm hai phn: bn cu
no tri v bn cu no phi. Mi bn cu no c mt vai tr khc nhau. No tri x l
thng tin v lp lun, ton hc, phn tch ngn ng, s kin,No phi chng ta lo nhng
vic nh m nhc, sng to, m mng, tng tng, mu sc, tnh cm, S t duy l
s kt hp c hai bn cu v vic ghi nh v hi tng kin thc hc thng qua cch ghi
nh kt hp ch vit vi hnh nh, mu st lm ni bt cc trng tm v ngn ng l
nhng t kha quan trng ngn gn d nh.
S t duy c th phn loi nh sau:
1. S t duy tng qut dng cng : Gip hc sinh nm c s liu kin
thc chun b cho k thi, khng i su vo chi tit tng ni dung.
2. S t duy theo chng : Tp trung thng tin ca tng ch kin thc, m t
y thng tin chnh v ph cho tng chng hay ch kin thc.
3. S t duy theo on vn hay bi hc : Gip hc sinh tm tt kin thc trong
mt tit hc thnh mt s t hon nhng cha ng y cc thng tin c bn v chi tit
trong bi hc .
4. Theo chng ti, s t duy cn c th trin khai theo hng phn tch, tng hp
nhm nh hng gii quyt bi ton phc tp qua nhiu bc, nhiu ni dung phi gii
quyt.Chng ti tm t s t duy ny l : S t duy phn tch, tng hp.
II.2.Thc trng
Vic hc tp ca hc sinh chng ta hin nay cha c gio vin quan tm nhiu ti
phng php hc. Gio vin ch tp trung ch n phng php truyn t ca mnh c
ph hp vi c ba i tng hc sinh khng; c bm chun kin thc k nng khng. So vi
gio dc cc nc pht trin chung quanh nh Singapore, M Lai, Hng Kng phng php
dy hc ca chng ta chm hng thp k.
Bi vy nhiu hc sinh kh nng t hc cha tt, vic hc thiu sng to; phng
php ch yu l hc thuc lng phn ni dung gio vin cho ghi ti lp. Kin thc no cng
quan trng v cn phi c ghi y , khng th b st. Kt qu l nhiu hc sinh cm
thy qu ti trong vic ghi nh kin thc; vic hc tr nn nng n km hp dn; nht l i
vi hc sinh trung bnh v yu.
II.3.Gii php:

Trong gii php ny chng ti a ra mt s kinh nghim xy dng s t duy

trong qu trnh dy hc vt l v cng ngh trong mt tit dy bao gm: Tit dy kin thc
mi; tit n tp chng, hc k tit gii bi tp vt l v cng ngh bng s t duy.
y ch l mt s gi c rt t thc tin dy hc ca chng ti trong thi gian
cha di; r rng s t duy mi ngi to ra l sn phm sng to mang du n c nhn
c o.Hc sinh trong mt lp, mi em c mt s ring ca mnh,chng ti khuyn
khch sng to c nhn.Tuy nhin cc bc i xy dng s t duy l tng t
nhau,gii php ny tp trung vo cc bc to lp s t duy .
II.3.1 Tm hiu cch dy mt bi mi mn vt l v cng ngh bng s t duy
C s xy dng s t duy trong mt tit dy l chun kin thc k nng
(KTKN) ca bi .Chun KTKN gip gio vin khng b st kin thc, k nng bt buc
phi thc hin, gim bt nhng kin thc k nng c trnh by trong sch nhng c
gim ti hay KTKN mi b sung khng c trong sch gio khoa.
Sch gio khoa l ti liu tham kho ch lc gip gio vin v hc sinh nm c
nhng ni dung chnh trong mt bi dy.c bit sch gio khoa vt l c vit khng
theo cch truyn thng m l nhng hng dn, t vn , lm th nghim vt l, ghi nh
kin thc chnhvi knh hnh nh kh phong ph cn c tn dng trong qu trnh dy
hc vt l.
Khc vi cch dy truyn thng, kin thc c truyn t ln lc t mc 1,2,3
Trong bi dy s dng s t duy, sau khi t vn vo bi mi cn v ch trung
tm gia bng en; hc sinh nn quay v nm ngang v trung tm trang giy, cc em
c t do la chn hnh v, mu st sao cho ph hp vi ni dung bi hc.Kinh nghim
cho thy ch trung tm l hnh v ni bt nhng khng nn qu rm r, nn chn phn
mu m cho ni bt. Ch trung tm chnh l tiu bi dy c trong phn phi chng
trnh, nn vit gn, tht sc tch.
Trc khi v cc tiu chnh gio vin cn cho hc sinh c nhanh ni dung bi
dy tm cch chia nhm kin thc ton bi thnh cc tiu chnh. S lng cc tiu
chnh c th da vo cc mc chnh I, II, II trong sch gio khoa, gio vin c th linh
hot thay i ty bi c th. Tiu chnh cn c v gn vi tiu trung tm hng
cho gc nh ngi sao nhiu cnh. Nn dng phn khc mu vi tiu trung tm
vit,v cc tiu chnh. Nn s dng ch in hoa vit tiu chnh, tuy nhin khng
nht thit phi vit ch in hoa v nu tiu di vit ch in hoa s rt chm. C th nh s
1,2,3.cc tiu chnh cc gc nhnh dy, th t cc tiu chnh bt u t gc phi
theo chiu quay ng h.Khi v xong cc tiu chnh tc l chng ta c ci nhn tng
qut v bi dy, gio vin d kin thi gian dnh cho tng tiu chnh, khong khng gian
vit ,v cho tng tiu . Gio n cho bi dy l s t duy gio vin chun b sn nn
c tnh khong khng gian cho tng tiu .

n y chng ta mi bt u trin khai trnh t bi dy t tiu chnh s I, n s

II, IIItheo chiu kim ng h. T tiu chnh gio vin gi trin khai cc tiu
ph l cc nhnh xut pht t tiu chnh, ri t phn ra cc chnh, ph c dng
nh r cy. Nn dng hnh v n gin minh ha cc , trin khai cc nhnh nn b tr
sao cho d vit nht, hn ch vit cho, vit ngc s rt kh c. Mu cht vn l lm
sao la chn c cc t kha ngn gn, sc tch nht, c th vit tt cc t thng dng.
Kinh nghim cho thy nu dng phn dy trn bng th khng nht thit vit cc tiu
nm trn cc nhnh v ch vit cho s kh vit v c. Nn vit ngang, nu di th
xung dng ri t phn ra cc nhnh th cp. Cng khng nn khoanh trn cc ni dung
tiu , s lm ri mt; nn v mt s hnh nh minh ha n gin. Hc sinh nn v minh
ha trong thi gian hc bi, dnh thi gian trn lp tp trung nghe ging, trnh tnh trng
hc sinh say m v hnh minh ha m qun nghe ging. S t duy ch c tc dung ghi
nh tt khi ngi hc hiu r ni dung ghi nh v ghi s theo cch hiu ca mnh. t
khi lm bi, cc em c th din t chi tit t ni dung chnh m mnh ghi nh ch
khng phi ghi nh my mc ri trnh by nh s .
Dy theo s t duy th nht thit phi c nhiu phn mu lm ni bt cc tiu
, hnh nh minh ha. Bi vy gio vin nn ch ng c hp phn mu trong cp ch
ng trong tnh hung vo mt s lp khng c phn mu. Cn nhc nh t u nm qui
nh trc nht phi chun b phn cc mu cho gio vin.
Thc t chng ti trin khai dy mt s khi (7,9) tit bi mi vt l v cng ngh
bng s t duy c ch quan st phn ng ca hc sinh ti trng THCS Tn H th
nhn thy: Lc u hc sinh hi ng ngng trong cch ghi chp, nhng ch sau mt thng
lm quen vi phng php mi hc sinh bt u thch th v c nhiu sng to trong cch
ghi chp. Vic hc nh nhng hn v d ghi nh kin thc. Nh vy lo lng ca gio vin
lc ban u l hc sinh khng ghi chp c c gii ta. Trong gi hc thnh thong
li c mt hc sinh pht ra ting ci sng khoi, cc em cm thy thch th khi mnh pht
hin ra cch ghi chp, v hnh minh ha c o. Hc sinh chng ta tin b rt nhanh trong
cch ghi chp v c nhiu sng to. l tn hiu rt ng mng trong vic trn khai dy
hc bng s t duy.
khuyn khch hc sinh cn thn, sng to trong ghi chp trn lp v b xung hnh
nh vo s khi hc, mi hc k gio vin nn chm v mt ln ly im HS1, ng thi
kim sot vic lm bi tp nh ca hc sinh. Nn thng bo trc cho hc sinh iu ny t
u nm hc, u hc k s c tc dng rt tt trong vic ghi chp ca hc sinh. Phn ln
hc sinh rt cn thn, ch tm trong vic trnh by v ca mnh. Nh vy v ca hc sinh
khng l nhng con ch kh khan m l tc phm ngh thut mang tnh sang to cao. Nhiu
em c cch ghi STD ht sc c o gip cc em d ghi nh kin thc bng cch ring
ca mnh.
tng kh nng t hc, t ghi chp bng s t duy, khi thy hc sinh thnh
tho gio vin nn mt vi tit ni dung khng qu phc tp cho hc sinh t nghin cu,

trao i v s t duy. Gio vin iu chnh, un nn, sa sai v c th nh gi cho

im. Trong nhng gi nh th chng ti quan st thy hc sinh lm vic rt tt, rt tch
cc; phn ln cc em t mnh v c s . Tuy nhin gio vin cn hng dn chi tit
cc bc trin khai s t duy, trnh tnh trng giao vic ri b mt hc sinh mun lm
g th lm.
Cht li vic s dng s t duy trong tng tit dy mang li nhiu li ch cho hc
sinh: gip cc em d nm bi, d ghi nh, to iu kin pht huy nng lc sng to, kh
nng phn b khng gian, tng bc rn luyn nng lc t hc, t chn lc thng tin ghi
nh mt cch khoa hc. Tuy nhin li i hi gio vin phi thay i cch dy ca mnh mt
cch c bn: l nng lc chn lc, chng ct thng tin ghi trn bng nhng thng tin,
t kha cht lc; nng lc sng to trong cch ghi chp, v hnh, phn b khng gian; nng
lc xu chui kin thc mt cch c h thng to nn s t duy lm c iu
gio vin cn phi nm tht vng mc tiu tng bi dy trong h thng chui kin thc
cn cung cp trong tng chng, tng khi lp; gip gio vin t tin trong vic trin khai
bi dy ca mnh mt cch sng to.
II.3.2 Tm hiu cch gii bi ton vt l nh lng bng s t duy.
Khng nhng c p dng trong bi dy l thuyt, ngay trong tit bi tp vt l v
cng ngh chng ta c th s dng s t duy nh mt cng c phn tch, tng hp, ghi
ch nhm a ra cch gii ph hp. Trong cc bi ton vt l nh lng phi qua nhiu
bc gii hoc c nhiu cch gii khc nhau th y l cng c h tr c lc; n gip hc
sinh trnh by bi ton mt cch c h thng, thy r tng bc i, tng cch lm; t rn
luyn nng lc phn tch, tng hp cng nh nm vng kin thc hc p dng vo tng
tnh hung bi ton c th.
S dng s t duy c p dng trong vic gii bi tp vt l phn nh hng
gii, cc phn khc nh tm tt , trnh by bi gii tng t nh cch lm truyn thng.
Sau khi c hiu bi ton cho nhng d kin no, hi ci g; cn phi tm tt bi
bng cc k hiu vt l qui c. Phn tm tt cn ngn gn nhng y c chia lm hai
phn bit v hi. Bi c nhiu ni dung hi cn tch ra thnh cc ni dung nh nh a,b,c...
bi ton r rng.
Bt u bi ton t iu bi ton hi, dng mi tn phn tch sau mi ni dung hi,
mi tn nn di mt cht c khong trng ghi chp ghi ch. Pha trn mi tn l cng
thc vt l lin quan n ni dung hi, nn dng phn mu ghi ch ni bt cng thc
chnh, c th ghi tm tt tn nh lut lin quan. Pha di l cng thc bin i cho ph
hp ni dung bi ton. T phn tch cng thc ta suy ra phi i tm cc i lng no tip
theo, i lng no c c ghi sau du ngoc m rng c du kt thc v c phn
bit hay kt qu tm ra mc trc. Bc tip theo tng t nh cc bc trc, n khi
tt c i lng ca bi ton vt l c tm ra, ngha l bi ton phn tch xong. Phn
ln cc bi ton vt l bc THCS ch c mt vi bc n kt qu, nhiu bi ch c 1
bc. Tuy nhin c mt s bi ton vt l nh lng lp cui cp phi qua nhiu bc v

c nhiu cch lm khc nhau. Trn STD c th d dng th hin iu ny. Hc sinh s thy
cch no ngn gn chn la.
Qu trnh gii bi ton vt l nh lng l qu trnh i ngc vi hng phn tch
nh hng gii, hc sinh cn c hng dn, rn luyn cch nhn bit v ch ra trn s
t duy nh hng gii c bao nhiu bc gii, p dng cng thc no, li gii nh th no,
trnh t gii th hin rt r rng khi p dng STD nh hng gii.
S dng STD nh hng gii bi ton vt l cn c th p dng trong cc bi
ton nh lng trc nghim; khi hc sinh ch cn dng my tnh thay kt qu vo cng
thc bin i di mi tn phn tch chn kt qu ng, trnh tnh trng lm m, th
nhiu kt qu. Cn pht huy nng lc phn tch tng hp v tnh ton nhanh ca hc sinh
thng qua nh hng gii bng STD.
Thc t p dng STD nh hng gii cho hc sinh ti trng THCS Tn H chng
ti nhn thy y l cch lm rt tt tit kim thi gian cho tit bi tp t i trong chng
trnh vt l. Gio vin ch cn lm hon chnh mt bi tp vt l cc em hnh dung cch
trnh by mt bi ton vt l, cc bi khc cn li ch cn phn tch nh hng gii .Tuy
nhin y l cch lm khng quen thuc vi hc sinh chng ta, hc sinh phi c thi gian
di tp luyn t lp 8 n lp 9 mi thnh thc. Nhng khi cc em nm bt c cch lm
th tin b rt nhanh, kh nng gii quyt cc bi tp phc tp tng ln ng k, to iu
kin cc em hc tt vt l cp THPT.
II.3.3 Tm hiu cch n tp chng, hc k mn vt l bng s t duy:
Trong tit n tp chng b mn vt l hin nay trong sch gio khoa thng c cu
trc gm 3 phn: 1.T kim tra: Gm cc cu hi trc nghim hay t lun hc sinh t
lm; l nhng ni dung mang tnh l thuyt lin quan n kin thc c bn trong chng
mc nhn bit v thng hiu.
2. Vn dng : L cc cu hi hay bi tp cn vn dng kin thc trong chng mt cch
linh hot gii quyt, mc thng cao hn, ch yu l vn dng mc thp.
3. Tr chi: c thit k mt cch linh hot, thng l bi tp in vo trng cc t kha
lin quan n kin thc hc nhm tng sc hp dn cho hc sinh.
Trong tit n tp, thng thng gio vin giao cho hc sinh t lm phn t kim tra
trc nh, phn vn dng c t chc, hng dn gii ti lp. Cui cng l tr chi cho
cc nhm hc sinh thi ua gii quyt nhm tng sc hp dn cho bi hc.
Thc t p dng tit n tp theo 3 phn nh th chng ti nhn thy hc sinh c
rn luyn k nng gii bi tp, tr li cu hi kh tt trong tit n tp; nhng cc em cha
c cung cp kin thc mt cch h thng , mi quan h lin thng gia cc n v kin
thc cn lng lo. iu dn n cc em qun nhanh chng kin thc mnh hc trong
nm trc, chng trc, kh nm bt kin thc mt cch h thng, bi bn.

 lp khong trng ny, chng ti a vic xy dng s t duy vo tit n tp

nhm h thng kin thc hc trong mt chng, mt hc k; gip cc em nm tt hn h
thng kin thc, v nht l d hc, d nh kin thc c bn hc trong chng mt cch
ri rc qua cc tit dy cch nhau kh xa, v mn vt l s tit trong tun rt t (L6,7,8 :
1tit/ tun; L9: 2tit/tun).
Thng thng chng ti hng dn cho hc sinh lm s t duy trc nh; trn
lp gio vin h tr cc em b sung, iu chnh cho y nhm h thng ha kin thc
v rn k nng thit lp STD cho hc sinh. C th chm ( ly im h s 1) STD t lm
ca hc sinh cc em ch tm lm tt hn khu quan trng ny. Nh vy khong 1/3 thi
gian tit n tp nhm mc ch h thng ha kin thc hc, gip cc em d ghi nh kin
thc bng STD. Thi gian cn li tp trung cho vic rn k nng gii bi tp vn dng
trong sch gio khoa.Hc sinh lp 6,7 gio vin cho cc em pho to STD gio vin lm sn
v k nng t lm STD ca cc em t lm cn mc thp, chnh xc cha cao.
S t duy ca mt chng l h thng kin thc bao trm c mt nhm ln kin
thc, k nng . Vic lp STD ca chng i hi nhiu k nng quan trng nh: K nng
nhn bao qut, k nng s dng t kha ngn gn, k nng phn b khng gian kin thc,
k nng thit k, vit ,v.vv. S t duy l cng c ht sc hu ch cho hc sinh hc
bi, nm vng kin thc c h thng.
Thc t dy hc mt s nm qua cho thy: Nu hc sinh c rn luyn bng s
t duy hng ngy thng qua tng tit dy, thng qua bi tp mt cch thng xuyn th k
nng ca cc em tng ln rt nhanh. n tit n tp nhiu em t lm c s t duy
kh tt. Tuy nhin gio vin cn son sn s t duy chng cc em lm ti liu hc
tp, trn s nn c mt phn cho cc em b sung cho hon thin nh cng thc, n v
vv
II.4.Minh ha:
II.4.1- S t duy cho mt bi dy: Xem v hc sinh lp 7A1,7A2
II.4.2- S t duy cho bi ton vt l: Xem bi 11 l 9
II.4.3 - S t duy cho tit n tp chng: Xem STD chng m hc,STD chng
quang hc 7
III.Kt lun
III.1.Kt lun: Thng qua l lun v nht l thc tin dy hc bng STD mn vt l v
cng ngh ti trng THCS Tn H chng ti nhn thy li ch v tn hiu vui phn hi t
hc sinh: Cc em cm thy th v hn, c sng to trong gi hc, vic ghi nh kin thc
d dng hn. Hc sinh ch cn 5 n 10 pht hc bi, t vic hc tr nn nh nhng
hn.Ch sau mt thi gian ngn b ng ban u, phn ln hc sinh ghi bi bng STD
kh sng to, mt s em v STD rt p, b tr khng gian hp l. Sau mt hc k cc em
t mnh xy dng STD cho tit n tp chng; kh nng t hc tng ln ng k. Nh

vy chng ta t mc tiu ca mnh l thng qua vic truyn th kin thc, k nng mn
hc chng ta rn luyn cho hc sinh phng php hc tp; l cng c cc em s dng
trong sut qu trnh hc tp sau ny.
Dy hc bng STD cng gip gio vin b st kin thc, gip vic dy bm st
kin thc k nng. c bit dy hc bng STD to iu kin cho s sng to ca gio
vin, qua mi bi dy chng ti cm thy mnh c khm ph nhng kha cnh mi m
trong vic dy hc. S t duy khng nhng gip rt nhiu cho gio vin trong tit dy
bi mi, c bit l tit n tp h thng ha kin thc trc khi kim tra, mt s tit gii bi
tp vt l 8,9.
C th ni STD l xng sng cho mi tit dy, mang li nhiu li ch c cho gio
vin v hc sinh. Vn cn li l nng cao kh nng dy hc bng STD khng d, i
hi s sng to v nng lc, tm huyt mi ngi.
III.2.Mt s xut:
Chng ti nhn thy vic son bi bng STD trn my tnh khng d dng, s dng
phn mm v STD tn rt nhiu thi gian. ngh nh trng c k hoch hng dn
k nng son STD h tr cho gio vin trong vic son bi.
Mt s lp GVCN cha ch nhc nh hc sinh trc nht mang y phn mu,
nhiu lp hc sinh khng c dng c ghi chp nh vit mu, bt ch lm hn ch vic ghi
chp bng STD.