You are on page 1of 67

I HC THI NGUYN

TRNG I HC KHOA HC
-------------***------------

TRN QUC HI

BIN I FOURIER NHANH


V NG DNG

LUN VN THC S TON HC

Thi Nguyn Nm 2010

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

I HC THI NGUYN
TRNG I HC KHOA HC
-------------***------------

TRN QUC HI

BIN I FOURIER NHANH


V NG DNG
Chuyn nghnh:

Ton ng dng

M s: 60.46.36

LUN VN THC S TON HC

NGI HNG DN KHOA HC


TS. NGUYN VN NGC

Thi Nguyn Nm 2010

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

I HC THI NGUYN
TRNG I HC KHOA HC
-------------***------------

TRN QUC HI

BIN I FOURIER NHANH


V NG DNG
Chuyn nghnh:

Ton ng dng

M s: 60.46.36

TM TT LUN VN THC S TON HC

Thi Nguyn Nm 2010

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

Cng trnh c hon thnh ti


TRNG I HC KHOA HC - I HC THI NGUYN

Ngi hng dn khoa hc: TS. NGUYN VN NGC

Phn bin 1.

....

Phn bin 2.

....

Lun vn s c bo v trc hi ng chm lun vn hp ti


TRNG I HC KHOA HC - I HC THI NGUYN
Ngy.thng.nm 2010

C th tm hiu lun vn ti: Trung tm hc liu i hc Thi Nguyn


Th vin trng i hc Khoa Hc
S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

Mc lc

Mc lc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
M u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Chng 1. Bin i Fourier ri rc
1.1. Cn bc N ca n v v cc tnh cht . . . . . . . . . .
1.1.1. nh ngha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1.2. Cc tnh cht ca WN . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Hm ri rc tun hon trong khng gian Unita CN . . .
1.2.1. Hm ri rc tun hon . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.2. Khng gian Unita CN . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Bin i Fourier ri rc ca dy tun hon . . . . . . . .
1.3.1. Dn lun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3.2. nh ngha bin i Fourier ri rc . . . . . . . .
1.4. Cng thc bin i Fourier ri rc ngc ca dy tun hon
1.5. Cc tnh cht ca bin i Fourier ri rc i vi dy tun
hon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.1. Tnh tuyn tnh. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.2. Tch chp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.3. ng thc Parseval . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.4. Tnh tun hon . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.5. Dch chuyn v bin iu . . . . . . . . . . . . . .
1.6. Cc v d . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.7. Bin i Fourier ri rc ca dy khng tun hon c chiu
di hu hn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.8. Bin i cosine v sine ri rc . . . . . . . . . . . . . . .
1.8.1. nh ngha bin i ri rc tng qut . . . . . . .
1.8.2. Cc php bin i DCT - 1 v DCT - 2 . . . . . .

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

1
3
6
7
7
7
8
8
9
11
11
12
13
14
14
14
16
16
17
18
21
22
22
23

Chng 2. Bin i Fourier nhanh


2.1. Thut ton bin i Fourier nhanh rt gn theo thi gian
i vi N = 2k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.1. M t thut ton FFT . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.2. S thut ton FFT theo thi gian i vi N = 23
2.2. Hiu qu tnh ton ca thut ton FFT . . . . . . . . .
2.3. Thut ton Fourier nhanh rt gn theo tn s . . . . . .
2.3.1. Ni dung ca thut ton rt gn theo tn s . . .
2.3.2. S thut ton FFT theo tn s vi N = 23 . .
2.4. Bin i Fourier nhanh i vi trng hp N = RC . . .
2.4.1. Trng hp N = 6 = 3.2 . . . . . . . . . . . . . .
2.4.2. Dng nhn t FFT tng qut . . . . . . . . . . .

25

Chng 3. Mt s ng dng
3.1. Gii phng trnh vi phn thng . . . . . . . . . .
3.2. Bi ton bin Dirichlet cho phng trnh Helmholz
3.2.1. t bi ton . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.2. Ri rc ha bi ton . . . . . . . . . . . . .
3.2.3. Fourier ri rc c Fourier nhanh . . . . . . .
3.3. Tn hiu ting ht . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3.1. nh ngha . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3.2. Cc tnh cht c bn . . . . . . . . . . . . .
3.4. Mt s h thng tuyn tnh trong l thuyt tn hiu
Kt lun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ti liu tham kho . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

39
39
41
41
41
42
43
43
44
47
61
62

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
s
. .
. .

http://www.lrc-tnu.edu.vn

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

26
26
28
28
31
31
33
33
34
36

M u

Li ch ca x l s cc tn hiu ngy cng c khng nh r rng.


N cng c ng dng nhiu dng khc nhau vi nhng hiu qu c
bit l trong cc ngnh khoa hc ch khng phi ch l mt mn hc.
Vi mc pht trin ngy cng cao v c bn, v phng php v kh
nng ng dng n li cun c nhiu k s, cc nh vt l cng nh
cc nh ton hc quan tm nghin cu.
Trong lnh vc x l tn hiu, bin i Fourier ri rc (DFT) chim v
tr hng u nh s tn ti cc thut ton hiu qu ca bin i Fourier
ri rc. Bin i Fourier nhanh (FFT) l cng c hu hiu tnh cc
bin i Fourier ri rc v Fourier ri rc ngc. Thut ton F F T c
ng dng trong nhiu lnh vc khc nhau, t cc php ton s hc ca
s phc n l thuyt tn hiu, l thuyt nhm v l thuyt s.v.v...
T khi Cooley v Tukey pht hin ra thut ton tnh nhanh cc bin
i Fourier ri rc vo nm 1965 (ngi ta quen gi l bin i Fourier
nhanh - FFT), thut ton ny ngy cng khng nh vai tr ca mnh,
c bit l x l tn hiu s. tnh DFT chiu di N cn s php nhn
l N 2 v N (N 1) php ton cng. Thi gian tnh ton s rt ng k
nu N ln. Mt thut ton nhanh hn nhiu c pht trin bi
Cooley v Tukey khong nm 1965 gi l thut ton FFT. i hi bt
buc thut ton ny l chiu di N phi l ly tha ca 2, tc l N
c dng N = 2s . Thut ton ny da vo trn vic khai trin bin i
Fourier ri rc ca dy c chiu di N = 2s thnh cc tng lp nh hn.
Cch m trong nguyn tc ny thc hin a n nhiu thut ton
khc nhau, tt c u c mc ch l ci thin kh nng tng tc tnh
ton. l thut ton FFT phn tch theo thi gian, thut ton FFT
phn tch theo tn s.v.v... i vi cc thut ton FFT chiu di N th
N
ch cn log2 N php ton nhn v N log2 N php cng. Ngoi ra, cn
2

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

trnh by thut ton bin i Fourier nhanh cho trng hp N = RC,


trong R hoc C khng phi l ly tha ca 2. i vi thut ton bin
i Fourier nhanh cho trng hp N = RC th ch cn N (R + C) php
nhn.
Lun vn trnh by c s l thuyt ca bin i Fourier ri rc v ca
thut ton Fourier nhanh. Ngoi ra, cng gii thiu mt s ng dng
ca bin i trn vo cc bi ton v phng trnh vi phn thng, bi
ton bin Dirichlet ca phng trnh Poisson trong hnh ch nht, x l
tn hiu ting ht trong Rada. Ngoi ra, lun vn trnh by mt s bi
ton v hm h v tn hiu u ra ca cc h thng tuyn tnh trong l
thuyt tn hiu s.
Hin nay ti liu bng ting Anh v DFT v FFT rt phong ph. Tuy
nhin, ti liu bng ting Vit v lnh vc ny cn rt hn ch v ch
yu c trnh by trong cc sch k thut dnh cho cc k s.
Ngoi phn m u, phn kt lun, lun vn gm 3 chng.
Chng 1 Bin i Fourier ri rc.
Trong chng ny trnh by l thuyt ca bin i Fourier ri rc cho
dy s tun hon.
Chng 2 Bin i Fourier nhanh.
Trong chng ny trnh by hai thut ton bin i Fourier nhanh,
l thut ton bin i Fourier nhanh rt gn theo thi gian v thut
ton bin i Fourier nhanh rt gn theo tn s. Ngoi ra, trnh by
thut ton bin i Fourier nhanh cho trng hp N = RC, trong R
hoc C khng phi l ly tha ca 2.
Chng 3 Mt s ng dng.
Trong chng ny trnh by mt s ng dng ca bin i Fourier ri rc
vo cc bi ton v phng trnh vi phn thng, bi ton bin Dirichlet
ca phng trnh Poisson trong hnh ch nht. X l tn hiu ting ht
trong Rada v mt s bi ton v hm h v tn hiu u ra ca cc h
thng tuyn tnh trong l thuyt tn hiu s.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

Lun vn ny c hon thnh vi s hng dn v ch bo tn tnh


ca TS. Nguyn Vn Ngc - Vin Ton Hc H Ni. T y lng mnh,
em xin c by t lng bit n su sc i vi s quan tm, ng vin
v s ch bo hng dn ca thy.
Ti xin cm n ti cc Thy C trong Trng i Hc Khoa Hc i Hc Thi Nguyn, phng o To Trng i Hc Khoa Hc. ng
thi ti xin gi li cm n ti tp th lp Cao Hc Ton K2 Trng i
Hc Khoa Hc ng vin gip ti trong qu trnh hc tp v lm
lun vn ny.
Ti xin cm n ti S GD - T Tnh Lng Sn, Ban Gim hiu, cc
ng nghip Trng THPT V L - Bc Sn, Trng THPT Vit Bc TP. Lng Sn to iu kin cho ti hc tp v hon thnh k hoch
hc tp.
Tuy nhin do s hiu bit ca bn thn v khun kh ca lun vn
thc s, nn chc rng trong qu trnh nghin cu khng trnh khi
nhng thiu st, ti rt mong c s ch dy v ng gp kin ca
cc Thy C v c gi quan tm ti lun vn ny.
Thi Nguyn, ngy 10 thng 9 nm 2010
Tc gi

Trn Quc Hi

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

Chng 1
Bin i Fourier ri rc
Trong chng ny trnh by l thuyt ca bin i Fourier ri rc cho
dy s tun hon. Ni dung ch yu ca chng ny c hnh thnh
t cc ti liu [1], [2], [3] v [8].
M u
Bin i tch phn Fourier ca hm f (t) L1 (R) thng c nh
ngha bi cng thc
Z
f() =
f (t)eit dt, R,

cn bin i Fourier ngc c cho bi cng thc


Z
1
f (t) =
f()eit d.
2
Mt trong cc phng php tnh gn ng cc tch phn trn c th
tin hnh nh sau. Trc ht ta gi thit rng vi cc s a, b c tr tuyt
i ln: a < 0, b > 0 tch phn
Z b
f (t)eit dt,
a

l xp x tt ca tch phn Fourier. T i n nh ngha bin i


Fourier ri rc.
Trong chng ny trnh by mt s tnh cht ca bin i Fourier ri
rc.
T nay v sau ta lun lun hiu N l s nguyn dng, z l s phc
lin hp ca s phc z, cn Z l tp cc s nguyn. K hiu RN v CN
tng ng l cc khng gian vect thc v phc.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

1.1.
1.1.1.

Cn bc N ca n v v cc tnh cht
nh ngha

nh ngha 1.1.1. Nghim ca phng trnh z N 1 = 0 c gi l


cn bc N ca n v.
Trong l thuyt s phc ta bit rng n v c N cn bc N khc
nhau v chng c xc nh bi cng thc
k = WNk , (k = 0, 1, ..., N 1),
2i
2
2
+ i sin ,
WN = e N = cos
N
N

(1.1)
(1.2)

trong i l n v o: i2 = 1. D thy rng 1 = WN . Cng thc


(1.2), nh chng bit l cng thc Euler. Sau ny chng ta s gi WN l
hch Euler.
1.1.2.

Cc tnh cht ca WN

Mnh 1.1.1. Hch Euler WN c cc tnh cht c bn sau y


1) WNkN = 1,

(1.3)

2) WN WN = 1,

(1.4)

3) WNk = WN
k(N n)

4) WN

= WNN +k = WN

N k

= WNkn ,
k(n+N )

5) WNkn = WN

(1.5)
(1.6)

(k+N )n

= WN

6) 1 + WN + WN2 + ...WNN 1 = 0,
(
N
1
X
1, nu n = pN,
1
7)
WNmn =
N m=0
0, nu n 6= pN .

(1.7)
(1.8)
(1.9)

Chng minh. Cc tnh cht t 1) n 5) l hin nhin. Tnh cht 6) l


trng hp c bit ca tnh cht 7), v vy ta ch cn chng minh tnh
cht 7). Tht vy, ta c
WNN = e2i = 1.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

8
N 1
N 1
N 1
1 X mpN
1 X N mp
1 X
W
=
(W ) =
1 = 1.
N m=0 N
N m=0 N
N m=0
N 1
1 X mn
1 WNN n 1
W = . n
= 0,
N m=0 N
N WN 1

(n 6= pN ).

Vy cng thc (1.9) c chng minh.


1.2.
1.2.1.

Hm ri rc tun hon trong khng gian Unita CN


Hm ri rc tun hon

Cho N l mt s nguyn dng c nh. Khi mi s nguyn m Z


u c th biu din dng
m = n + kN,

n = 0, 1, ..., N 1,

k Z.

nh ngha 1.2.1. Cho hm ri rc f (m) vi m Z. Hm f (m) c


gi l hm tun hon chu k N, nu vi mi m = n + kN th
f (n + kN ) = f (n),

n = 0, 1, 2, ..., N 1,

k Z.

Tp xc nh ca cc hm ri rc bin s nguyn tun hon chu k


N c k hiu l ZN l nhm cyclic ca cc s nguyn theo modulo s
nguyn dng N
ZN = Z/(N ) (Z modulo N ); (N ) = {kN : k Z}.
Tp hp ca cc hm ri rc bin s nguyn tun hon chu k N c
k hiu l L(ZN ).
D thy rng hm
(m) := WNm = em2i/N ,

mZ

l hm tun chu k N. Tht vy, vi m = n + kN ta c


(n + kN ) = e(n+kN )2i/N = en2i/N ek2i = en2i/N = (n).

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

1.2.2.

Khng gian Unita CN

nh ngha 1.2.2. Gi s f, g l nhng hm tun hon ri rc trong


khng gian CN . Trong CN , ta nh ngha tch v hng hay l tch ngoi
< f, g >=

N
1
X

f (k)g(k).

(1.10)

k=0

Chun ca phn t f c xc nh theo cng thc


p
||f || = < f, f >.

(1.11)

Xt cc hm
j (m) = WNjm = ejm2i/N ,

m, j = 0, 1, 2, ..., N 1

v cc vect
1
uj = (j (0), j (1), ..., j (N 1))
N
 1
1 2ij.1/N 1 2ij.2/N
1 2ij.(N 1)/N 
= , e
, e
, ..., e
.
N
N
N
N
B 1.2.1. Cc hm uj , j = 0, 1, ..., N 1 l c s trc chun ca
khng gian Unita CN .
Chng minh. Trc ht ta chng minh tnh trc chun ca h {uj }.
Ta c
1 2jn/N 2jn/N  1
1
N
N
X
X
1
e
e
1  21
2
2

||uj || =< uj , uj > =


=
= 1.
N
N
N
n=0
n=0
< uj , uk >=

N
1
X

uj (n).uk (n) =

n=0

N
1
X

(kj)n

WN

(1.12)

n=0

Theo cng thc (1.9), t (1.12) suy ra


< uj , uk >= 0, j 6= k.
Ta chng minh h {uj , j = 0, 1, ..., N 1} l c lp tuyn tnh trong
CN . Tht vy, xt ng thc
co uo + c1 u1 + ... + cN 1 uN 1 = 0,
S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

cj C, j = 0, 1, ..., N 1.
http://www.lrc-tnu.edu.vn

10

bit

1 
uj =
j (0), j (1), ..., j (N 1)
N
1
j(N 1)
),
= (WN0 , WNj , ..., WN
N
nn ta c h

c0 + c1 + c2 + ... + cN 1 = 0,
(N 1)

c0 + c1 WN1 + c2 WN2 ... + cN 1 WN


= 0,
.................................
(N 1)

c0 + c1 WN

2(N 1)

+ c2 WN

(N 1)(N 1)

... + cN 1 WN

= 0.

H trn c dng Ac = 0, trong : c = (c0 , c1 , ..., cN 1 )T v

A=
1
..
.

1
WN

1
2
WN

2(N 1)

WN
..
.

...WN

WN
..
.

(N 1)

1 WN

...1
N 1
...WN

2(N 1)

WN

(N 1)(N 1)

...WN

Ma trn A l ma trn i xng nn c = (c0 , c1 , ..., cN 1 )T = 0, do


h {uj , j = 0, 1, ..., N 1} l c lp tuyn tnh.
nh l 1.2.1. Mi vect f CN , tun hon chu k N phn tch c
thnh tng
N
1
X
f=
< f , uj > uj .
(1.13)
j=0

Chng minh. V h cc vect {uj } l c s trc chun trong khng gian


Unita CN , nn mi vect f CN phn tch c theo c s, do ta c
f=

N
1
X

Cj uj .

(1.14)

j=0

Ly tch ngoi hai v ca (1.14), ta c (1.13).

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

11

1.3.

Bin i Fourier ri rc ca dy tun hon

1.3.1.

Dn lun

Bin i tch phn Fourier ca hm f (t) L1 (R) thng c nh


ngha bi cng thc
Z
f() =
f (t)eit dt, R,
(1.15)

cn bin i Fourier ngc c cho bi cng thc


Z
1
f()eit d.
f (t) =
2

(1.16)

Cc tch phn (1.15), (1.16) ni chung l khng th tnh c dng


ng. Mt trong cc phng php tnh gn ng cc tch phn trn c
th tin hnh nh sau. Ta ch xt tch phn (1.15). Trc ht ta gi thit
rng vi cc s a, b c tr tuyt i ln: a < 0, b > 0 tch phn
Z b
f (t)eit dt,
(1.17)
a

l xp x tt ca tch phn (1.15). tnh gn ng tch phn (1.17) ta


phn hoch on [a, b] bi cc im
to = a < t1 < t2 < .... < tN 1 = b.
t

ba
, tk = a + kt, k = 0, 1, ..., N.
N
Khi xp x ca f c cho bi cng thc
t =

() =

N
1
X

itk

f (tk )e

ia

t = e

N
1
X

k=0

f (tk )eik(ba)/N t.

(1.18)

k=0

2n
, n = 0, 1, ..., N 1
ba
v trong (1.18) cho = n , ta c
n =

ian b

(n ) = e

N 1

aX
f (tk )ei2kn/N .
N
k=0

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(1.19)

12

Biu thc v phi ca (1.19) dn n bin i sau y


FN [f ](n) =

N
1
X

f (tk )ei2kn/N .

(1.20)

k=0

Cng thc (1.20) dn n bin i Fourier ri rc di y.


1.3.2.

nh ngha bin i Fourier ri rc

Dng dy ca bin i Fourier ri rc.


nh ngha 1.3.1. Chng ta nh ngha bin i Fourier ri rc (DFT)
ca hm tun hon f (n) chu k N nh sau
F (n) = FN [f (k)](n) =

N
1
X

f (k)WNkn ,

n = 0, 1, 2, ..., N 1.

(1.21)

k=0

Chng ta cng s dng k hiu


f (k) N F (n).
Ch 1.3.1. Ngoi cng thc (1.21) bin i Fourier ri rc cn c
nh ngha bi cng thc
N 1
1 X
f (k)WNkn ,
F (n) = FN [f (k)](n) =
N k=0

n = 0, 1, 2, ..., N 1.
(1.22)

Dng ma trn ca bin i Fourier ri rc.


K hiu f v FN [f ] l cc vect

FN [f ](0)
f (0)
f (1)
F [f ](1)
N

f =
FN [f ] =
,

..
..

.
.
f (N 1)
FN [f ](N 1)
v ma trn

WN =
1
..
.

1
W
W
..
.

1 W

1
2
W

N 1

W
..
.
W

2(N 1)

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

...1
N 1
...W
...W
...W

2(N 1)

(N 1)(N 1)

http://www.lrc-tnu.edu.vn

13

trong W = WN = e2i/N . S dng cc tnh cht ca WN ta c th


bin i ma trn WN v dng

1
1
1
...1
2
N 1

W
...W

1 W

2
4
N 2
, W = WN .
(1.23)
WN =
W
...W

1 W
.
.
.
.

.
..
..
..

.
N 1
N 2
W
...W
1 W
Khi ta c dng ma trn ca bin i Fourier ri rc
FN [f ] = WN f .
1.4.

(1.24)

Cng thc bin i Fourier ri rc ngc ca dy tun


hon

Trong mc ny s trnh by mt s nh l v cng thc bin i


Fourier ri rc ngc.
nh l 1.4.1. Gi s f (k) l hm ri rc tun hon chu k N.
Vi bin i Fourier ri rc
F (n) = FN [f ](n) =

N
1
X

f (k)WNkn , n = 0, 1, ..., N 1

(1.25)

k=0

ta c

N 1
1 X
f (m) =
F (n)WNmn ,
N n=0

m = 0, 1, ..., N 1.

(1.26)

Chng minh. Nhn hai v ca (1.25) vi WNnm /N ri ly tng hai v theo


n t 0 n N 1, ta c
N 1
N 1
N 1
1 X
1 X nm X
nm
F (n)WN =
WN
f (k)WNkn
N n=0
N n=0
k=0

N
1
X
k=0

N 1
N 1
1 X n(mk) X
W
=
f (k)mk .
f (k)
N n=0 N

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

k=0

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(1.27)

14

Theo cng thc (1.9) tng bn trong v tri ca (1.28) bng k hiu
Kronecker mk . Do ta c
N
1
X

f (k)mk

k=0

N 1
1 X
=
F (n)WNnm .
N n=0

T y suy ra cng thc (1.26). Cng thc (1.26) c gi l cng thc


bin i Fourier ri rc ngc ca bin i Fourier ri rc (1.25). Trong
k thut cng thc (1.25) thng c gi l cng thc phn tch, cn
cng thc (1.26) c gi l cng thc tng hp.
Ch 1.4.1. Nu bin i Fourier ri rc c nh ngha bi cng thc
(1.25) th bin i Fourier ri rc ngc c xc nh theo cng thc
N 1
1 X
f (m) =
F (n)WNmn ,
N n=0

1.5.

m = 0, 1, ..., N 1.

(1.28)

Cc tnh cht ca bin i Fourier ri rc i vi dy


tun hon

Cc tnh cht sau y ca bin i Fourier ri rc c suy ra t nh


ngha.
1.5.1.

Tnh tuyn tnh.

R rng l FN v FN1 l cc nh x tuyn tnh.


1.5.2.

Tch chp.

nh ngha 1.5.1. Tch chp ca cc hm f, g L(ZN ) c k hiu


l f g v c xc nh theo cng thc
f g(m) =

N
1
X

f (k)g(m k).

k=0

Mnh 1.5.1. Gi s f, g, h L(ZN ). Khi


a)
f g = g f,
b)
f = f, trong l tn hiu xung ,
c)
f (g h) = (f g) h,

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(1.29)

15

(f g) = (f ) (g), = const,
f (g + h) = f g + f h.

d)
e)

Chng minh. a). Theo nh ngha tch chp ta c


f g(k) =

N
1
X

f (j)g(k j) =

j=0

f (k m)g(m)

m=k

(N 1)

kN
X+1

f (k m)g(m) =

m=0

N
1
X

f (k m)g(m) = (g f )(k).

m=0

b) Ta c
f (k) =

N
1
X

f (j)(k j) = f (1)(k 1) + f (2)(k 2) + ...

j=0

+ f (k)(k k) + ... + f (N 1)(k N + 1) = f (k)(0) = f (k),


ngha l
f = f,

f L(ZN ).

Cc tnh cht c)-e) c chng minh tng t.


Mnh 1.5.2. Vi mi f, g L(ZN ) c ng thc
FN [f g](n) = FN [f ](n)FN [g](n).

(1.30)

Chng minh. 1 Theo nh ngha ta c


FN [f g](n) =

N
1
X

g(k)WNkn

k=0

N
1
X
j=0

N
1
X
j=0

N
1N
1
X
X
k=0


f (j)g(k j) WNnk

j=0

1
N

X
kn
f (j)
g(k j)WN
k=0

f (j)WNjn

1
N
X

g(k

(kj)n
j)WN

k=0

= FN [f ](n)FN [g](n).

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

16

1.5.3.

ng thc Parseval

Mnh 1.5.3. Gi s u, v L(ZN ). Khi


a)

N
1
X

N 1
1 X
u(n)v(n) =
U (k)V (k).
N
n=0

N
1
X

b)

|u(n)|2 =

n=0

Chng minh.

a) Tht vy, ta c

N
1
X

N
1
X

u(n)v(n) =

n=0

n=0

1
N

k=0
N
1
X

|U (k)|2 .

k=0

N 1
1
 1 N

X
1 X
jn
kn
U (j)WN
V (k)WN
N j=0
N
k=0

N 1
N
1
N 1
N 1
N
1
X
X
1 X
1 X (kj)n
1 X
=
V (k)
U (j)
WN
=
V (k)
U (j)kj
N
N
N
n=0
j=0
j=0
k=0

k=0

N 1
1 X
=
U (k)V (k).
N
k=0

b) c suy ra t a) bng cch cho u = v.


1.5.4.

Tnh tun hon

Mnh 1.5.4. Gi s a(n) L(ZN ),

A(m) = FN [a](m). Khi

A(m + N ) = A(m),

(1.31)

FN1 [A](n + N ) = FN1 [A](n).

(1.32)

Chng minh. Trc ht ta chng minh cng thc (1.31). Ta c


A(m + N ) =
=

N
1
X
n=0
N
1
X

n(m+N )
a(n)WN

N
1
X

a(n)WNnm .WNnN

n=0

a(n)WNnm = A(m).

n=0

Cng thc (1.32) c chng minh hon ton tng t.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

17

1.5.5.

Dch chuyn v bin iu

Mnh 1.5.5. Gi s a(k) l tun hon vi chu k N v A(n) =


FN [a](n). Khi
a)Dch chuyn thi gian : a(k j) N A(n)WNnj .

(1.33)

b)Dch chuyn tn s : a(k)WNjk N A(n j).


1
c)Bin iu : a(k) cos 2jk/N N [A(n j) + A(n + j)].
2
Chng minh. a) Ta c
N
1
X

a(k j)WNkn =

NX
1j

(m+j)n
a(m)WN

WNnj

m=j

k=0

Phn tch tng

NX
1j

thnh:

m=j

NX
1j

(1.34)
(1.35)

a(m)WNmn .

m=j
1
X

NX
1j

m=0

m=j

V a(n) l hm tun hon chu k N, nn


1
X

a(m)WNnm

N
1
X

a(m)WNmn .

m=N j

m=j

Suy ra
N
1
X

a(k

j)WNkn

k=0

1
X
nj
WN (
a(m)WNnm
m=j

N
1
X
nj
WN (
a(m)WNnm
m=N j

WNnj

N
1
X

NX
1j

a(m)WNnm )

m=0

NX
1j

a(m)WNnm )

m=0

a(m)WNnm = WNnj A(n).

m=0

Cng thc (1.33) c chng minh.


b) DF T ca a(k)WNjk l
N
1
X
k=0

a(k)WNjk WNkn

N
1
X

k(nj)

a(k)WN

= A(n j).

k=0

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

18

c) V

1
jk
jk
a(k) cos 2jk/N =
a(k)WN + a(k)WN
2
nn theo b) th DFT ca a(k) cos 2jk/N s l
1
[A(n 1) + A(n + 1)].
2

Nhn xt 1.1. Vi cc s f (n) v F (m) tng ng trong cc tng (1.25)


v (1.26) bin thin t 0 n N 1 c th tng ng c thay bi n1
v n1 + N 1, trong n1 l mt s nguyn bt k. Trng hp c bit
quan trng l N = 2M + 1 vi n1 = M, ta c
F (m) =

M
X

f (n)WNmn ,

n=M

1.6.

M
X
1
F (m)WNmn . (1.36)
f (n) =
2M + 1
n=M

Cc v d

V d 1.6.1. Tm bin i Fourier ri rc ca tn hiu (xung n v)


(
1, n = 0,
(n) =
0, n 6= 0.
Li gii. R rng l
FN [(n)](m) = 1,

m = 0, 1, 2, ..., N 1.

Nh vy bin i Fourier ri rc ca mt xung n v l mt on xung


n v.
V d 1.6.2. Tm bin i Fourier ri rc ca (n n0 ) (0 < n0 < N ).
Li gii. Ta c
FN [(n n0 )](m) = W mn0 = e2imn0 /N ,

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

m = 0, 1, ..., N 1.

http://www.lrc-tnu.edu.vn

19

V d 1.6.3. Tm bin i Fourier ri rc ca dy hng x(n) = A (0 6


n 6 N 1).
Li gii. Ta c
X(m) =

N
1
X

Ae2imn/N ,

m = 0, 1, 2, ...., N 1.

n=0

Vi m = 0, ta c
X(0) =

N
1
X

A.1 = N.A.

n=0

Vi m 6= 0, ta c
X(m) = A

N
1
X

2imn/N

n=0

1 e2im
=A
= 0.
1 e2im/N

Vy
FN [A](m) = AN (m).

V d 1.6.4. Cho f (n) l hm tun hon chu k N . Tm hm tun


hon g(n) tun hon chu k N tha mn phng trnh
1
g(n) WNm g(n 1) = f (n).
2
Li gii. Tc ng bin i Fourier ri rc vo hai v ca phng trnh
cho, thi im m, ta c
N
1
X
n=0

g(n)WNmn

N 1
N
1
X
1 mX
mn
WN
g(n 1)WN =
f (n)WNmn ,
2
n=0
n=0

N 2
1 mX
m(k+1)
G(m) WN
g(k)WN
= F (m),
2
k=1

N 2
1 X
G(m)
g(k)WNmk = F (m).
2
k=1

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(1.37)

20

V g(n) l hm tun hon chu k N nn ta c


g(1) = g((N 1) + 0.N ) = g(N 1).
Nn ta c th vit li cng thc (1.37) dng
N 1

1X
m(k+1)
g(k)WN
= F (m),
G(m)
2
k=0

1
G(m) G(m) = F (m),
2
G(m) = 2F (m).
Suy ra
g(n) = 2f (n),
l hm tun hon chu k N.
Hnh minh ha

V d 1.6.5. Tm bin i ri rc ca dy
x(n) = {..., 0, 1, 2, 3, 0, 1, 2, 3, 0, 1, 2, 3, ...}.
Li gii. Dy trn c chu k bng 4, v vy W4 = e2i/4 = i. Do
X(m) =

3
X

x(n)W4mn = x(0)i0 + x(1)im + x(2)i2m + x(3)i3m ,

n=0

vi m=0, 1, 2, 3. Ta c
X(0) = x(0) + x(1) + x(2) + x(3) = 6.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

21

X(1) = x(0)(i)0 + x(1)(i)1 + x(2)(i)2 + x(3)(i)3 = 2 + 2i.


X(2) = x(0)(i)0 + x(1)(i)2 + x(2)(i)4 + x(3)(i)6 = 2.
X(3) = x(0)(i)0 + x(1)(i)3 + x(2)(i)6 + x(3)(i)9 = 2 2i.

1.7.

Bin i Fourier ri rc ca dy khng tun hon c chiu


di hu hn

Trong thc t, hu ht cc tn hiu l khng tun hon m ch xut


hin trong mt thi gian no . c th biu din Fourier ri rc cc
tn hiu trn chng ta tin hnh nh sau. Gi s tn hiu ri rc x(n) c
N mu c im ko di t 0 6 n 6 N 1. Xt dy sau y
x(n) :=

x(n + kN ).

(1.38)

k=

Mnh 1.7.1. Dy x(n) c xc nh bi cng thc (1.38) l dy


tun hon chu k N.
Chng minh. Theo cng thc (1.38) ta c
x(n + lN ) =

x(n + lN + kN ) =

k=

x(n + (l + k)N ).

k=

Nu t j = l + k, th ng thc trn y c th vit li dng


x(n + lN ) =

x(n + jN ).

(1.39)

j=

T (1.38) v (1.39) suy ra


x(n + lN ) = x(n).

(1.40)

D dng thy rng N l s dng nh nht c ng thc (1.40), tc


N l chu k ca dy x(n). T y ta c nh ngha.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

22

nh ngha 1.7.1. Bin i Fourier ri rc (DFT) i vi dy khng


tun hon c chiu di hu hn N c xc nh theo cng thc

N
1

x(n)WNkn ,
0 6 k 6 N 1,
(1.41)
X(k) = n=0

0,
k cn li.
Cng thc bin i Fourier ri rc ngc ( IDFT) c xc nh theo
cng thc

N
1

1
X(k)WNkn ,
0 6 n 6 N 1,
x(n) = N n=0
(1.42)

0, n cn li.

1.8.
1.8.1.

Bin i cosine v sine ri rc


nh ngha bin i ri rc tng qut

1
Gi s {k (n)}N
n = 0, 1, ..., N 1 l mt c s trc giao trong
k=0 ,
khng gian Euclide CN
(
N
1
X
1, m = k,
1
k (n)k (n) =
N n=0
0, m 6= k.

Bin i ri rc tng qut thun v ngc tng ng c xc nh bi


cc cng thc
N
1
X
(1.43)
X(k) =
x(n)k (n),
n=0
N 1
1 X
x(n) =
X(k)k (n).
N

(1.44)

k=0

2i

Trong trng hp DFT th k (n) = WNkn = ekn N , cn ni chung dy


X(k) ni chung l phc ngay c khi dy x(n) l thc. Tuy nhin, nu
cc hm k (n) l hm cosine hay hm sine th cc bin i (1.43), (1.44)
s bin cc dy thc tng ng vo dy thc. Chng ta s dng DCT

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

23

k hiu bin i ri rc cosine. Hm cosine l tun hon v i xng


chn, nn khai trin ca x(n) trong phng trnh tng qut (1.44) bn
ngoi vng 0 6 n 6 N 1 cng s tun hon v i xng chn. Ni cch
khc, ngoi tnh tun hon ging nh DFT, DCT cn c thm tnh i
xng chn na. V vy DCT rt thch hp cho vic to ra mt dy tun
hon v i xng t mt dy c chiu di hu hn v theo cch nh vy
th tn hiu gc cng c th c khi phc li mt cch duy nht t
cc mu ri rc.
C nhiu cch nh ngha v DCT. Ni chung c 4 cch nh ngha
tng ng vi 4 cch khia trin tun hon i xng l DCT - 1, DCT 2, DCT - 3 v DCT - 4. Ngoi ra, cng c th to ta cc dy thc tun
hon i xng l t x(n) i vi hm sine. Trong cc php bin i ,
ch c DCT - 1 v DCT - 2 l hay c s dng nht, nn y chng
ta ch tp trung xt hai php bin i ny.
1.8.2.

Cc php bin i DCT - 1 v DCT - 2

Khai trin DCT - 1 c nh ngha nh sau


c1

X (k) = 2

N
1
X

(n)x(n) cos(

n=0

nk
),
N 1

0k N 1

(1.45)

N 1

nk
1 X
x(n) =
(k)X c1 (k) cos(
),
N 1
N 1

0nN 1

(1.46)

k=0

vi

1,
(n) = 2
1,

n = 0 v n = N 1,

(1.47)

1 n N 2.

Khai trin DCT - 2 c nh ngha bi


c2

X (k) = 2

N
1
X
n=0

x(n) cos(

(2n + 1)k
),
2N

N 1
1 X
(2n + 1)
x(n) =
(k)X c2 (k) cos(
),
N
2N

0k N 1

0nN 1

k=0

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(1.48)

(1.49)

24

trong

1 , k = 0,
(k) = 2
1, 1 k N 1.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(1.50)

25

Chng 2
Bin i Fourier nhanh
Trong chng ny trnh by hai thut ton bin i Fourier nhanh
l thut ton bin i Fourier nhanh rt gn theo thi gian v thut
ton bin i Fourier nhanh rt gn theo tn s. Ngoi ra, trnh by
thut ton bin i Fourier nhanh cho trng hp N = RC, trong R
hoc C khng phi l ly tha ca 2. Ni dung ch yu ca chng ny
c hnh thnh t cc ti liu t [1-8].
M u
Bin i Fourier ri rc ng vai tr quan trng trong phn tch, thit
k v thc hin cc thut ton v cc h thng x l tn hiu ri rc.
Chng ta bit rng DFT chnh l cc mu ca bin i Fourier ri rc
ti cc tn s cch u nhau. V vy, vic tnh ton FN tng ng vi
s tnh ton N mu ca bin i Fourier ri rc ti N tn s cch u
nhau mt lng bng k = 2k/N, tc l ti N im trn vng trn n
v ca mt phng phc.
Trong phn ny chng ta s xt mt s thut ton tnh nhanh cc
gi tr ca DFT c gi l thut ton bin i Fourier nhanh (FFT).
Thut ton FFT phi tnh tt c N gi tr ca DFT sao cho c hiu
qu cao nht. Nu yu cu tnh ton ch mt phn ca vng tn s
0 6 < 2 th cc thut ton khc c th hiu dng v mm do hn,
v d nh cc thut ton Goertzel, hay nh thut ton bin i ting
ht.
Tip theo chng ta xt vn tnh nhanh cc s F (n) c xc nh
bi cng thc (1.21). Ta c
(N 1)n

F (n) = f (0) + f (1)WNn + f (2)WN2n + ... + f (N 1)WN

n = 0, 1, ...., N 1.
Nh vy vi mi n > 0 chng ta cn phi tin hnh N 1 php nhn
phc (tng ng vi 4(N-1) php nhn thc) v N 1 php cng phc

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

26

( tng ng vi 2(N 1) php cng thc). Nh vy tm c tt c


cc s F (0), F (1), ..., F (N 1) cn phi thc hin (N 1)2 php nhn
phc v N (N 1) php cng phc. Suy ra vi N cng ln th s php
tnh cn thc hin cng tng ln rt nhiu. Cn phi khc phc kh
khn trn y. Vn trn y lin quan n mt thut ton c gi
l bin i Fourier nhanh (FFT). Nm 1965 hai nh ton hc Cooley v
Turkey tm ra thut ton tnh ton nhanh bin i Fourier ri rc.
T mt s thut ton tnh ton nhanh khc c xut hin vi tn
gi chung l FFT. im ging nhau ca cc thut ton ny l u da
trn nguyn tc phn tch dy N s thnh cc bin i Fourier ri rc
vi cc dy s b hn.
2.1.

Thut ton bin i Fourier nhanh rt gn theo thi gian


i vi N = 2k

2.1.1.

M t thut ton FFT

Thut gii FFT ch p dng cho trng hp N = 2s , s N. V N


chn, nn tng (1.21) c th phn tch thnh hai tng
F (k) =

N
1
X

f (n)W kn =

n=0

f (n)W kn +

n chn

f (n)W kn

n l
N/21

N/21

2 km

f (2m)(W )

+W

m=0

:= Fe (k) + W

f (2m + 1)(W 2 )km

m=0
k

Fo (k).

V W 2 = e2.2i/N = e2i/(N/2) , nn ta thy Fe (k) v Fo (k) ln lt l bin


i Fourier ca hai dy
{f (2m)| m = 0, 1, ..., N/2 1} v {f (2m + 1)| m = 0, 1, ...., N/2 1}.
C ngha l mi mt Fe (k) v Fo (k) c phn tch thnh tng ca hai
php bin i Fourier ri rc ca N/2 im. Tip tc qu trnh trn cho
n khi cho n khi ta c bin i Fourier ri rc ca 2 im. Ngoi
ra, do tnh tun hon chu k N/2 nn ch cn tnh Fe (k) v Fo (k) vi
N/2 6 k 6 N 1 hoc vi 0 6 k 6 N/2 1.
S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

27

Lp li vic tch tng nh trn i vi Fe (k), Fo (k), ta c


N/21

Fe (k) =

N/41
2 km

f (2m)(W )

m=0

f (4p)(W 4 )kp

p=0

N/41

+ W 2k

f (4p + 2)(W 4 )kp = Fee + W 2k Feo ,

p=0
N/21

Fo (k) =

N/41

f (2m + 1)(W 2 )km =

m=0

f (4p + 1)(W 4 )kp +

p=0

N/41

W 2k

f (4p + 3)(W 4 )kp = Foe + W 2k Foo .

p=0
4.2i/N

W4 = e

= e2i/(N/4) = WN/4 .

Thc hin qu trnh trn i vi Fee , Feo , ..., ta c


N/41

Fee (k) =

N/81

f (4p)(W 4 )kp =

p=0

f (8q)(W 8 )kq

q=0

N/81

+ W 4k

f (8q + 4)(W 8 )kq = Feee + W 4k Feeo ,

q=0
N/41

Feo =

N/81

f (4p + 2)(W 4 )kp =

q=0

f (8q + 2)(W 8 )kq

q=0
N/81

+ W 4k

f (8q + 6)(W 8 )kq = Feoe + W 4k Feoo .

q=0

Di y chng ta s chng minh rng, nu N = 2s v f (n) CN ,


N
th tnh F (m) = FN [f ](m) bng thut ton FFT cn
log2 N php
2
nhn phc thay cho (N 1)2 php nhn phc v N log2 N php cng
phc thay v N (N 1). Xt v d sau y thy s php ton gim
i ng k. Vi N = 26 = 64, th
N
log2 N = 192,
2

(N 1)2 = 632 = 3969,

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

28

N log2 N = 384,

N (N 1) = 4032.

Nh vy, s php nhn phc gim i khong 20 ln, cn s php cng


phc gim i khong 10 ln.

2.1.2.

2.2.

S thut ton FFT theo thi gian i vi N = 23

Hiu qu tnh ton ca thut ton FFT

nh l 2.2.1. Gi s N = 2k v f CN . Khi tnh FN f s cc


php nhn l
2N log2 N = 2k+1 k.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

29

Chng minh. Chng ta s chng minh nh l theo quy np theo k.


Vi k = 1, f C2 ta c


 

1 1
f (0)
f (0) + f (1)
FN f = W2 f =
=
,
1 1
f (1)
f (0) f (1)
gm c bn php nhn, hay 2.21 .log2 2. Gi s rng kt qu ng cho
N = 2k1 , ngha l 2.2k1 .log2 2k1 php nhn v xt N = 2k . Ta c
FN [f ](n) =

N
1
X

f (k)WNkn , n = 0, 1, .., N 1.

(2.1)

k=0

Chia k cho 2 v chia n cho N/2 v biu din chng dng


k = 2ko + k1 ,

n = (N/2)no + n1 .

V k v n thay i gia 0 v N 1, nn
k0 = 0, 1, ..., N/2 1;
no = 0, 1;

k1 = 0, 1,

n1 = 0, 1, .., N/2 1.

Do
(2ko +k1 )((N/2)no +n1 )

WNkn = WN

(N/2)k1 no

= WNN ko no WN

WN2ko n1 WNk1 n1 .

Thay biu thc trn vo (2.1) ta c


FN [f ](n) =

WNN ko no

1 N/21
X
X

(N/2)k1 no

f (2ko + k1 )WN

WN2ko n1 WNk1 n1 .

k1 =0 ko =0

Thay k1 = 0, 1 ta c
N/21

FN [f ](n) =

WNN ko no

f (2ko )WN2ko n1

ko =0
N/21

+WNN ko no

(N/2)no

f (2ko + 1)WN

WN2ko n1 WNn1 .

ko =0

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(2.2)

30
ko n1
1
v ta c
, nn ta c th thay WN2ko n1 bi WN/2
V WN2 = WN/2
N/21

FN [f ](n) =

WNN ko no

ko n1
f (2ko )WN/2
+

ko =0
N/21
(N/2)no
+WN
WNn1

ko n1
f (2ko + 1)WN/2
.

(2.3)

ko =0
(N/2)n

o
Thay (N/2)no + n1 bi n, khi WN
WNn1 = WNn . Do tng
th hai trong (2.3) c vit li dng gn hn

N/21

FN [f ](n) =

WNN ko no

N/21
ko n1
f (2ko )WN/2
++WNn

ko =0

ko n1
f (2ko +1)WN/2
,

ko =0

(2.4)
no = 0, 1;

n1 = 0, 1, 2, ..., N/2 1.

Vit cc s hng
N/21

N/21
ko n1
f (2ko )WN/2
,

ko =0

ko n1
f (2ko + 1)WN/2

ko =0

dng ct ta c :

f (0)
f (1)
f (2)

v FN/2 [fo ] = MN/2 f (3) .


FN/2 [fe ] = MN/2

...
...
f (N 2)
f (N 1)
Nh vy, (2.4) c vit li dng
N
no + n1 ) = WNN ko no FN/2 [fe ](n1 ) + WNn FN/2 [fo ](n1 ).
2
(2.5)
By gi ta tnh xem cn bao nhiu php nhn thc i vi

FN [f ](n) = FN [f ](

FN/2 [fe ](n1 ) = WN/2 fe (n1 ) = W2k1 fe (n1 ).


Vi mi n1 , theo gi thit quy np chng ta cn 2(N/2)log2 N/2 php
nhn. Chng ta cng cn tng y php nhn i vi FN/2 [fo ](n1 ). Nh
S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

31

vy i vi hai s hng ny cn tt c l 2N log2 N/2 php nhn thc.


Vi mi n c nh ta cn hai php nhn ( bi WNN ko no v WNn ) i vi
FN [f ](n). V n = 0, 1, ..., N 1, nn ta cn thm 2N php nhn, do
s php nhn tt c s l
2N + 2N log2 (N/2) = 2N (1 + log2 N 1) = 2N log2 N.

Nhn xt 2.1. Trong nh l 2.2.1 s php nhn phc l 2N log2 N,


trong k c php nhn vi 1. Nu ta khng k n php nhn vi 1
th s tt c cc php nhn ch l (N/2)log2 N, ch bng mt phn t s
2N log2 N.
iu ch yu trong thut ton FFT l phng trnh (2.5), biu din
FN [f ] qua FN/2 [fe ] v FN/2 [fo ]. Trong (2.5) ln lt cho no = 0 v no = 1,
ta c
FN [f ](n) = FN/2 [fe ](n) + WNn FN/2 [fo ](n),

0 6 n 6 N/2 1

(2.6)

v
(N/2+n)

FN [f ](N/2 + n) = WNN ko FN/2 [fe ](n) + WN


(N/2)

V WNN ko = 1 v WN

FN/2 [fo ](n).

(2.7)

= 1 cc phng trnh trn tr thnh

FN [f ](n) = FN/2 [fe ](n) + WNn FN/2 [fo ](n),

0 6 n 6 N/2 1,
(2.8)

FN [f ](N/2 + n) = FN/2 [fe ](n) WNn FN/2 [fo ](n), 0 6 n 6 N/2 1.


(2.9)
2.3.
2.3.1.

Thut ton Fourier nhanh rt gn theo tn s


Ni dung ca thut ton rt gn theo tn s

Thut ton FFT phn tch theo thi gian da trn vic phn tch dy
tn hiu li vo x(n) thnh cc dy con u nhau c chiu di nh hn
v tnh DFT trn cc dy con . Nu ta phn tch tn hiu li ra X(k)

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

32

thnh cc dy con nh hn v cng cng cch lm nh trc th s c


thut ton gi l thut ton FFT rt gn theo tn s.
thit lp thut ton ny ta gi thit N = 2s v phn tch dy
X(k) =

N
1
X

x(n)WNnk ,

k = 0, 1, ..., N 1

(2.10)

n=0

thnh hai dy con, mt dy vi ch s chn X(2r), cn dy kia vi ch


s l X(2r + 1).
1) Mu tn s vi ch s chn:
X(2r) =

N
1
X

x(n)WN2rn ,

r = 0, 1, ..., (N/2) 1.

(2.11)

n=0

Dy ny c th biu din dng


(N/2)1

X(2r) =

x(n)WN2rn

n=0

N
1
X

x(n)WN2rn .

(2.12)

n=N/2

Tng th hai trong (2.12) thay n bi n + N/2, ta c


(N/2)1

X(2r) =

(N/2)1

x(n)WN2rn

n=0

2r(n+N/2)

x(n + N/2)WN

(2.13)

n=0

S dng tnh tun hon


2r(n+N/2)

WN

= WN2rn WNrN = WN2rn

v v
1
WN2 = WN/2

nn ng thc (2.13) c th vit li nh sau


(N/2)1

X(2r) =

{x(n) + x(n + N/2)}WN2rn ,

r = 0, 1, .., (N/2) 1.

n=0

(2.14)
2) Mu tn s vi ch s l:
X(2r + 1) =

N
1
X

(2r+1)n

x(n)WN

r = 0, 1, 2, ..., (N/2) 1.

n=0

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(2.15)

33

Tng trn y c th tch thnh hai nh sau


(N/2)1

X(2r + 1) =

(2r+1)n
x(n)WN

n=0

N
1
X

(2r+1)n

x(n)WN

(2.16)

n=N/2

Tng t nh trn kia, ta c th sp xp li tng th hai trong (2.16)


vi vic s dng cc cng thc
(N/2)2r

WN

= 1,

N/2

WN

= 1,

1
WN2 = WN/2

v nhn c
(N/2)1

N n 2rn
) WN WN , r = 0, 1, ..., (N/2)1.
2
n=0
(2.17)
Cc phng trnh (2.14) v (2.17) l cc phng trnh c bn
tnh DFT (2.10) vi cc ch s chn v l tng ng. Nu t g(n) =
x(n)+x(n+N/2) v h(n) = x(n)x(n+N/2) th DFT c th tnh c
bng cch u tin to ra cc dy g(n) v h(n), sau tnh WNn h(n), v
cui cng tnh DFT(N/2)- im ca hai dy ny thu c dy mu
li ra ca cc ch s chn v dy mu li ra ca cc ch s l.
Cng hon ton tng t ging nh trong thut ton rt gn theo
thi gian, v N l lu tha ca 2, nn N/2 l chn, DFT(N/2)-im li
c th tnh c bng cch tnh DFT ca cc mu li ra theo cc ch s
chn v cc ch s l. C ngha l li tip tc chia dy mu li ra thnh
N/4 v tnh DFT(N/4)-im v.v.. Th d, xt N=8, th DFT(N/4)-im
chnh l DFT 2-im rt n gin.
Nh vy, nu N = 2s , th thut ton FFT rt gn theo tn s ch i
hi (N/2)log2 N php nhn phc v N log2 N php cng phc. C ngha
l cc yu cu v tnh ton trong thut ton rt gn theo tn s v trong
thut ton rt gn theo thi gian l nh nhau.
X(2r+1) =

X 

x(n)x(n+

2.3.2. S thut ton FFT theo tn s vi N = 23


2.4. Bin i Fourier nhanh i vi trng hp N = RC
Trong phn ny trnh by thut ton FFT cho trng hp N = RC,
trong R hoc C khng phi l ly tha ca 2. Chng ta s tnh

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

34

F N f = WN f .
2.4.1.

Trng hp N = 6 = 3.2

Chng ta s nhm cc s hng trong W6 f bng hai cch.


Vi W

1
1

1
W6 f =
1

1
1

Cch 1.)

= W6 = e2i/6 v f (k) = ak (k = 0, 1, ..., 5) ta c



1
1
1
1
1
ao
1
2
3
4
5
W
W
W
W
W a1
2
4
2

W
W
1 W
W 4
a2 .

W 3 1 W 3 1 W 3
a3
W 4 W 2 1 W 4 W 2 a4
W 5 W 4 W 3 W 2 W 1
a5

Nh vy

W6 f =

ao + a1 + a2 + a3 + a4 + a5
ao + a1 W 1 + a2 W 2 + a3 W 3 + a4 W 4 + a5 W 5

ao + a1 W 2 + a2 W 4 + a3 + a4 W 2 + a5 W 4
.

ao + a1 W 3 + a2 + a3 W 3 + a4 + a5 W 3

4
2
4
2
ao + a1 W + a2 W + a3 + a4 W + a5 W
ao + a1 W 5 + a2 W 4 + a3 W 3 + a4 W 2 + a5 W 1
(2.18)

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

35

V 6 = 2.3 nn ta nhm cc s hng trong W6 f thnh hai nhm, mi


nhm ba s hng nh sau:

(ao + a2 + a4 ) + (a1 + a3 + a5 )
(ao + a2 W 2 + a4 W 4 ) + (a1 W 1 + a3 W 3 + a5 W 5 )

4
2
2
4

(a
+
a
W
+
a
W
)
+
(a
W
+
a
+
a
W
)
o
2
4
1
3
5
.
W6 f =
3
3
3

(a
+
a
+
a
)
+
(a
W
+
a
W
+
a
W
)
o
2
4
1
3
5

2
4
4
2

(ao + a2 W + a4 W ) + (a1 W + a3 + a5 W )
(ao + a2 W 4 + a4 W 2 ) + (a1 W 5 + a3 W 3 + a5 W 1 )
(2.19)
6k
2i6k/6
V W
=e
= 1 vi mi k nguyn, nn chng ta c th phn
tch cc s hng nh sau

0
1

2
W6 f =
3

4
5

(ao + a2 + a4 ) + (a1 + a3 + a5 )
(ao + a2 W 2 + a4 W 4 ) + W 1 (a1 + a3 W 2 + a5 W 4 )

(ao + a2 W 4 + a4 W 2 ) + W 2 (a1 + a3 W 4 + a5 W 2 )
.

(ao + a2 + a4 ) + W 3 (a1 + a3 + a5 )

2
4
4
2
4
(ao + a2 W + a4 W ) + W (a1 + a3 W + a5 W )
(ao + a2 W 4 + a4 W 2 ) + W 5 (a1 + a3 W 4 + a5 W 2 )
(2.20)
Nhn xt rng trong (2.20) cc biu thc trong ngoc v tr tng
ng ca cc hng 0 v hng 3 ging nhau, hng 1 v hng 4 ging nhau,
hng 2 v hng 5 ging nhau. Do khi lng tnh ton c gim i
kh nhiu.
Cch 2.

W6 f =

By gi trong (2.18) chng ta nhm cc s hng nh sau

(ao + a3 ) + (a1 + a4 ) + (a2 + a5 )


(ao + a3 W 3 ) + (a1 W 1 + a4 W 4 ) + (a2 W 2 + a5 W 5 )

(ao + a3 ) + (a1 W 2 + a4 W 2 ) + (a2 W 4 + a5 W 4 )


.

(ao + a3 W 3 ) + (a1 W 3 + a4 ) + (a2 + a5 W 3 )

(ao + a3 ) + (a1 W 4 + a4 W 4 ) + (a2 W 2 + a5 W 2 )


(ao + a3 W 3 ) + (a1 W 5 + a4 W 2 ) + (a2 W 4 + a5 W 1 )
(2.21)

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

36

V W 6k = e2i6k/6 = 1 vi mi k nguyn, nn chng ta c th phn


tch cc s hng nh sau

0
(ao + a3 ) + (a1 + a4 ) + (a2 + a5 )
1 (ao + a3 W 3 ) + W 1 (a1 + a4 W 3 ) + W 2 (a2 + a5 W 3 )

2
4

2
(a
+
a
)
+
W
(a
+
a
)
+
W
(a
+
a
)
o
3
1
4
2
5
.
W6 f =
3
3
3
3
3

(a
+
a
W
)
+
W
(a
+
a
W
)
+
(a
+
a
W
)
o
3
1
4
2
5

4
(ao + a3 ) + W 4 (a1 + a4 ) + W 2 (a2 + a5 )
5 (ao + a3 W 3 ) + W 5 (a1 + a4 W 3 ) + W 4 (a2 + a5 W 3 )
(2.22)
Nhn xt rng trong (2.22) biu thc trong ngoc ca cc dng 0-2-4
ging nhau, cc dng 1-3-5 ging nhau. Do s lng tnh ton s c
gim i ng k.

2.4.2.

Dng nhn t FFT tng qut

nh l 2.4.1. Nu N = RC, th DFT WN f ca bt k vector f


L(ZN ) c th c tnh ton vi N (R + C) = RC(R + C) php nhn.
Chng minh. Ta c
FN [f ](M ) =

N
1
X

f (K)W KM ,

M = 0, 1, 2..., N 1; W = WN = e2i/N .

K=0

(2.23)
Chia K cho C v chia M cho R ta c
K = Ck + ko ; k = 0, 1, ...R 1; ko = 0, 1, ..., C 1,
M = Rn + no ; n = 0, 1, ..., C 1; no = 0, 1, ..., R 1.
Do
W KM = W (Ck+ko )(Rn+no )
= W N kn W Ckno W ko Rn W ko no .
V W N kn = 1 vi mi k v n, nn thay W KM vo (2.23) ta c
FN [f ](M ) =

C1 h X
R1
X
ko =0

f (kC + ko )W

Ckno

W ko (no +nR) .

k=o

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(2.24)

37

Vi
WR = e2i/R ,

WC = e2i/C

ta c
no Ck
WRC
= WRno k ,

ko nR
WRC
= WCko n .

t
k = 0, 1, ..., R 1.

f (kC + ko ) = gko (k),


Ta tnh DFT ca gko (k) :
hko (no ) = FR [gko (k)](no ) =

R1
X

gko (k)WRno k ,

no = 0, 1, ..., R 1.

k=o

(2.25)
Ta thay biu thc trong ngoc trong (2.24) bi hko (no ) :
FN [f ](M ) =

C1
X

hko (no )W

ko no

ko nR

ko =0

C1
X

hko (no )W ko no WCko n .

ko =0

(2.26)
Trong (2.25) vi mi no ta cn R php nhn. V no thay i t 1 n
R 1, nn vi ko , bit c ton b hko (no ) ta cn R2 php nhn. V
c C gi tr ca ko , nn bit c tt c cc gi tr ca hko (no ) cn
CR2 php nhn.
By gi xt phng trnh (2.26). Mi gi tr FN [f ](M ) c th tnh
ton bng cch thm C gi tr ca hko (no )W ko no W ko nR . V c N = RC
hng, nn tt c c C.N = C.RC = RC 2 php nhn b sung. Nh vy
tnh hko (no ) ta cn RC 2 php nhn, cn tnh FN [f ](M ) ta cn
RC 2 php ton nhn na. Vy c
CR2 + RC 2 = RC(C + R) = N (C + R).
Nhn xt 2.2. Gi N = k 2 v ln. Khi s php nhn theo thut
ton trnh by trn s t hn rt nhiu so vi tnh trc tip. Tht vy,
ta c
N (R + C)
k 2 (k + k)
2k
2
=
lim
=
lim
=
lim
= 0.
k
k
k k 2
k k
N2
k4
lim

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

38

V d 2.4.1. Gi s N = 900. Nu tnh trc tip DFT th c 9002 =


810000 php nhn. V 900 c phn tch nhn t l 30.30 nn vi phng
php trnh by trn ch cn 900(30+30)=54 000 php nhn. Ta c
N (R + C) R + C
60
1
=
=
=
.
N2
N
900 15

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

39

Chng 3
Mt s ng dng
Trong chng ny, trnh by mt s ng dng ca bin i Fourier ri
rc tm nghim gn ng tun hon ca phng trnh vi phn thng,
bi ton bin Dirichlet ca phng trnh Poisson trong hnh ch nht,
mt s vn x l tn hiu ting ht trong Rada. Ngoi ra, cn trnh
by mt s h thng tuyn tnh ca l thuyt tn hiu s, l vn
tm hm h v tn hiu ra khi bit tn hiu vo. Ni dung ch yu ca
chng ny c hnh thnh t cc ti liu [2], [4], [9] v [10].
3.1.

Gii phng trnh vi phn thng

Xt phng trnh vi phn


u00 + au0 + bu = f (t),

(3.1)

trong f l hm lin tc, 2 - tun hon theo t, a, b l cc hng s.


i vi phng trnh (3.1) c cc phng php gii tch tm nghim
tun hon duy nht, nu hm f c bit vi mi t. Tuy nhin, nu ch
bit gi tr ca f ti cc im tj = jh, trong h = 2/N vi N > 1 th
phng php trn y khng th vn dng c. Trong phn ny chng
ti trnh by cch vn dng bin i Fourier ri rc tm nghim gn
ng ca phng trnh (3.1).
Chng ta ri rc ha phng trnh (3.1) bng cch thay cc o hm
bi cc sai phn sau y
u(t) u(t h)
,
h
u(t + h) + u(t h) 2u(t)
u00 (t)
.
h2
u0 (t)

(3.2)
(3.3)

S dng cc phng trnh (3.2) v (3.3), ta thay phng trnh (3.1)


bi phng trnh
u(t + h) + u(t h) 2u(t)
u(t) u(t h)
+
a.
+ bu(t) = f (t).
h2
h
S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

40

Phng trnh trn y c vit li nh sau


u(t + h) + (bh2 + ah 2)u(t) + (1 ah)u(t h) = h2 f (t).

(3.4)

Trong (3.4) cho t = tj = 2j/N v t


uk = u(2k/N ), fk = f (2k/N ), = bh2 ah 2, = 1 ah
ta c phng trnh sai phn cp hai sau y
uk+1 + uk + uk1 = h2 fk .

(3.5)

Chng ta s gi thit rng


WNn + + WNn 6= 0,

n.

(3.6)

T gi thit f (t) v u(t) l nhng hm tun hon chu k 2 suy ra cc


hm ri rc uk , fk l nhng hm tun hon chu k N. Tc ng bin i
Fourier ri rc FN vo hai v ca phng trnh (3.5), s dng cng thc
dch chuyn
FN [uk+1 ](n) = WNn Un ,
FN [uk1 ](n) = WNn Un ,
ta c
(WNn + + WNn )Un = h2 Fn .

(3.7)

Vi gi thit (3.6) t (3.7) ta tm c


h2 Fn
Un = n
.
WN + + WNn

(3.8)

Cng thc (3.8) cho ta bin i Fourier ri rc ca n hm uk . Ly


bin i Fourier ri rc ngc ca (3.8) ta c
N
1 X
h2 Fn
kn
uk =
n WN .
n
N n=0 WN + + WN

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(3.9)

41

3.2.

Bi ton bin Dirichlet cho phng trnh Helmholz

3.2.1.

t bi ton

Xt bi ton Dirichlet cho phng trnh


u + u = f

trong D,

(3.10)

u = 0 trn D,

(3.11)

trong > 0 l hng s cho trc, f l hm cho trong min


D = {0 6 x 6 1, 0 6 y 6 1} c trn cn thit. Ta bit rng vi
mi f L2 (D) bi ton (3.10) - (3.11) c nghim duy nht trong khng
gian Sobolev Ho1 (D). Trong mc ny s trnh by cch tm nghim gn
ng ca bi ton (3.10) - (3.11) bng phng php sai phn v gii cc
phng trnh sai phn bng phng php bin i Fourier nhanh [ 10,
tr. 226].
3.2.2.

Ri rc ha bi ton

Bi ton (3.10)-(3.11) c dng sai phn tng ng


4uk,l uk1,l uk+1,l uk,l1 uk,l+1
+ uk,l = fk,l trongDh , (3.12)
h2
uk,l = 0 trn Dh , (3.13)
1
1
(3.14)
0 6 k 6 = N, 0 6 l 6 =N.
h
h
K hiu

u1,l
ul = ... ,
uN 1,l

f1,l
fl = ... ;
fN 1,l

l = 1, 2, ..., N 1,

2 1 0... 0 0 0
1 2 1... 0 0 0

..

A= .
.

0 0 0... 1 2 1
0 0 0... 0 1 2

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

42

A l ma trn vung c cp bng N 1. K hiu E l ma trn n v


cng cp. Bi ton (3.12)-(3.13) c vit li dng
Bu1 u2 = h2 f1 ,
ul1 + Bul ul+1 = h2 fl ,

(3.15)
l = 2, 3, ..., N 2,

uN 2 + BuN 1 = h2 fN 1 ,

(3.16)
(3.17)

trong
B = A + (2 + h2 )E.
3.2.3.

Fourier ri rc c Fourier nhanh

Cc ma trn A, B c chung c s ca cc vector ring v cc tr ring


tng ng
Av(m) = m v(m) , m = 1, 2, ..., N 1,
r
m
2
mk
(m)
m = 2(1 cos
), vk =
sin
N
N
N
k = 1, 2, ..., N 1, m = 1, 2, ..., N 1
(m)

trong vk

l phn t th k ca vector ring v(m) . Ta c


||v

(m) 2

|| =

N
1
X

(m)

(vk )2 = 1.

k=1

V cc vector v(m) to thnh c s trc chun trong khng gian Euclide


RN 1 nn cc vector ul , fl (l = 1, 2, ..., N 1) c th biu din dng
ul =

N
1
X

Um,l v

(m)

fl =

m=1

N
1
X

Fm,l v(m) .

(3.18)

m=1

t cc biu thc ny vo (3.15) - (3.17), s dng tnh trc giao ca


h {v(m) } ta c h cc phng trnh i s sau y
m Um,1 Um,2 = h2 Fm,1 ,

(3.19)

Um,l1 + m Um,l Um,l+1 = h2 Fm,l , l = 2, ..., N 2,


Um,N 2 + m Um,N 1 = h2 Fm,N 1 .

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(3.20)
(3.21)

43

Nh vy, gii h (3.15) - (3.17) ch cn tnh N 1 ln cc h


s Fourier ca cc vctor fl , gii N 1 h vi cc ma trn dng ba
ng cho (3.19) - (3.21) xc nh cc h s Fourier ca cc vector
ul (l = 1, 2, ..., N 1), v tnh ul theo cng thc (3.18).
S khai trin vo chui Fourier (3.18) c th c thc hin bng
cch s dng bin i Fourier nhanh. Ta c
r N 1
r 2N 1
2 X
mn
2 X
2mn
Fm.l =
fn,l sin
=
fn,l sin
,
(3.22)
N n=1
N
N n=1
2N
trong fN,l = ... = f2N 1,l = 0. Vic tnh ton cc vector ul cng
c thc hin bng cch tng t.
3.3.

Tn hiu ting ht

3.3.1.

nh ngha
2

Cc tn hiu dng an W n /2 thng c gp trong cc h thng Rada


v c gi l tn hiu ting ht. V th bin i Fourier ri rc ca cc
tn hiu ting ht c gi l bin i Fourier ri rc ting ht (DCFT).
Trong mc ny s gii thiu mt s tnh cht ca bin i Fourier ri
rc ting ht [9].
nh ngha 3.3.1. Gi s x(n), 0 6 n 6 N 1 l tn hiu chiu di N.
Bin i Fourier ri rc ting ht ca tn hiu x(n) c xc nh bi
cng thc
N 1
1 X
2
Xc (k, l) =
x(n)WNln +kn ,
N n=0

0 6 k, l 6 N 1,

(3.23)

trong WN = exp(2i/N ).
Nhn xt rng bin i Fourier ri rc tn hiu ting ht theo cng
thc (3.23) tng t cng thc (1.22).
T cng thc (3.23) ta thy rng, vi mi l c nh, th Xc (k, l) l
2
bin i Fourier ri rc ca x(n)W ln . Khi l = 0, th DCFT trng vi

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

44

DF T. Do , bin i Fourier ri rc ting ht ngc c xc nh


theo cng thc
x(n) = W
3.3.2.

ln2

N 1
1 X

Xc (k, l)WNkn , 0 6 n 6 N 1.
N k=0

(3.24)

Cc tnh cht c bn

B 3.3.1. Khi N l s nguyn t, vi 0 6 k, l 6 N 1, c ng thc


sau y

k = l = 0,
1
N,

N

X ln2 +kn
WN
(3.25)
=

N , l 6= 0,

n=0
0, l = 0, k 6= 0.
Chng minh. K hiu
P (k, l) :=

N
1
X

WNln

+kn

(3.26)

n=0

Khi , vi 0 < l 6 N 1 ta c
2

|P (k, l)| =
=

1
N
X

2
WNln +kn

n=0
N
1
1
XN
X

1
 N
X

2
WNlm km

m=0
(nm)[l(n+m)+k]
WN

n=0 m=0

N
1  N
1
X
X
r=0

:=

N
1 N
1
X
X

r[l(2nr)+k]

WN

n=0 r=0

WN2rln

WNr

l+rk

(r = n m).

(3.27)

n=0

Khi N l s nguyn t ,2rl l bi ca N khi v ch khi r l bi ca N,


khi r phi bng khng hay
N
1
X

WN2rln = 0 vi 0 r, l N 1.

n=0

Khi nu l = 0 v k = 0 th
2

|P (k, l)| =

N
1  N
1
X
X
r=0


1 1 = N 2.

n=0

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

45

Suy ra
|P (k, l)| = N.
Khi l 6= 0 ta c
2

|P (k, l)| =

N
1  N
1
X
X
r=0

WN2rln

2
WNr l+rk

n=0

N
1
X

1 = N.

n=0

Nn ta s c
|P (k, l)| =

N.

Khi l = 0 v k 6= 0 ta c
2

|P (k, l)| =

N
1  N
1
X
X
r=0

WN2rln

2
WNr l+rk

n=0

=N

N
1
X

WNrk = 0.

r=0

Khi ta phi c
|P (k, l)| = 0.
Vy b c chng minh
nh l 3.3.1. Gi s x(n) l tn hiu ting ht n c
x(n) = W (lo n

+ko n)

(3.28)

i vi cc s nguyn ko , lo : 0 6 ko , lo , 6 N 1. Nu chiu di N l s
nguyn t th DCFT ca n c cng

N , khi l = lo , k = ko ,
|Xc (k, l)| = 1, khi l 6= lo ,
(3.29)

0, khi l = lo , k 6= ko .
Chng minh. Ta c
N 1
N 1
1 X (llo )n2 +(kko )n
1 X
ln2 +kn
x(n)WN
=
WN
.
|Xc (k, l)| =
N n=0
N n=0

p dng b (3.3.1) ta c iu phi chng minh.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

46

nh l 3.3.2. Gi s x(n) nh trong nh l 3.3.1, ngha l c dng


(3.28). Nu chiu di N khng phi l s nguyn t th bin i Fourier
ri rc ting ht ca n tho mn bt ng thc

max |Xc (k, l)| 2.


(3.30)
(k,l)6=(ko ,lo )

Chng minh. chng minh (3.30) ta ch cn chng minh bt ng thc


sau
max |P (k, l)|2 2N.
(3.31)
(k,l)6=(0.0)

Trong P (k, l) c xc nh bi (3.26). V N khng phi s nguyn


t nn ta t N = N1 N2 vi N1 2,N2 2.
Trng hp 1:
N1 v N2 u l. Trong trng hp ny ta gi s l = N1 v k = 0. Khi
theo (3.27) ta c
2

|P (k, l)| =
=

N
1  N
1
X
X

WN2rn
2

r=0
n=0
N
N
1
2 1
X X
r=0

= N1

WN2rn
2

WNr2

2N
2 1
X

n=0

WN2rn
2

WN2rn
2

N1X
N2 1

+ ... +

n=N2

N
1  N
2 1
X
X
r=0

WN2rn
2

WNr2

n=(N1 1)N2
2

WNr2 .

n=0

Hn th na nu ta t r = r1 N2 , chng ta c
2

|P (k, l)| = N1

N
1 1  N
2 1
X
X
r1 =0

= N1

WN2r21 N2 n

r2 N22

W N2 1

n=0

N
2 1
1 1 N
X
X

N2 = N12 N2 2N.

r1 =0 n=0

Trng hp ii) :
Mt trong N1 v N2 l chn, chng ta gi s N2 = 2 , k = l = N1 .
Trong trng hp ny WN2rln = 1.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

47

T (3.27), ta c
2

|P (k, l)| = N

N
1
X

r(r1)

W2

r=0
r(r1)

V r(r 1) l s chn nn W2
= 1.
T ta s c
|P (k, l)|2 = N 2 2N.
T i) v ii) suy ra nh l c chng minh.
3.4.

Mt s h thng tuyn tnh trong l thuyt tn hiu s

. 3.1. Tm tn hiu ra v hm h ca h thng sau

Li gii. T h thng trn ta c phng trnh


f (n) + ag(n 1) = g(n),
g(n) ag(n 1) = f (n).

(3.32)

Tc ng bin i Fourier ri rc vo hai v ca phng trnh trn,


thi im m, ta c
N
1
X
n=0

g(n)WNmn

N
1
X

g(n

1)WNmn

n=0

N
1
X

f (n)WNmn .

n=0

Khi vn dng cng thc dch chuyn thi gian (1.33) v a phng
trnh trn v dng
G(m) aWNm G(m) = F (m).

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

48

Vi a 6= 1 khi s c
G(m) =

1
F (m).
1 aWNm

(3.33)

1
.
1 aWNm

(3.34)

t
H(m) =

Khi phng trnh (3.33) c vit li l


G(m) = H(m)F (m).

(3.35)

Hm H(m) c gi l hm h ca h thng trn.


tm c tn hiu ra g(n), ta s dng bin i Fourier ri rc
ngc hai v ca phng trnh trn v p dng mnh ( 1.5.2 ) ta thu
c
g(n) = h(n) f (n),
(3.36)
trong
h(n) = F 1 [H(m)](n).

(3.37)

p dng bin i Fourier ri rc ngc ta c


2mn
2mn
+
ia
sin
1
1
N
N
h(n) =


m =
2m
2m
N m=0 1 aWN
N m=0
1 a cos
+ia sin
N
N

2mn
2mn 
2m
2m 
N
1
(1 a cos
) ia sin
1 X cos N + i sin N
N
N
=




2
2
2m
2m
N m=0
1 a cos
ia sin
N
N
2mn 
2m 
2mn
2m
N
1 cos
1

a
cos
+a
sin
sin(
)
X
1
N
N
N
N
=
2m
N m=0
1 2a cos
+ a2
N
2mn 
2m 
2m
2mn
N
1 sin
1

a
cos
a
sin
cos(
)
X
1
N
N
N
N
+i
2m
N m=0
1 2a cos
+ a2
N
N
1
X

WNmn

N
1
X

cos

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

49


2mn
2m
2mn
2mn
2m 
cos
a cos
cos
sin
sin
1
N
N
N
N
N
=
2m
N m=0
+ a2
1 2a cos
N
 2mn
2mn
2m
2mn
2m 
N 1
1 X sin N a sin N cos N + cos N sin N
+i
2m
N m=0
+ a2
1 2a cos
N
2mn
2m(n + 1)
N
1 cos

a
cos
X
1
N
N
=
2m
N m=0
1 2a cos
+ a2
N
2mn
2m(n + 1)
N 1
1 X sin N a sin
N
+i
.
2m
N m=0
2
1 2a cos
+a
N
N
1
X

Ta xt trng hp N = 2, khi
1

1 X cos(mn) a cos[m(n + 1))


h(n) =
2 m=0
1 2a cos(m) + a2
1

1 X sin(mn) a sin(m(n + 1))


+i
2 m=0
1 2a cos(m) + a2
1 1 a
cos(n) cos((n + 1))  1  sin(n) a sin((n + 1)) 
=
+
+i
.
2 (1 a)2
(1 + a)2
2
(1 + a)2
Vi a = 2, th
h(0) = 0, 3888888888 + 0, 0000000000.i
h(1) = 0, 6111111111 + 0, 0000000000.i.
Vi a = 3, th
h(0) = 0, 1388888888 + 0, 0000000000.i
h(1) = 0, 3611111111 + 0, 0000000000.i.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

50

. 3.2. Tm tn hiu ra v hm h ca h thng sau


Li gii. T h thng trn, ta c h
(
f (n) + f (n 1) = s(n)
s(n) + ag(n 1) = g(n).

(3.38)

Trong h phng trnh (3.38), thay s(n) t phng trnh trn xung
phng trnh di v chuyn v ta thu c
g(n) ag(n 1) = f (n) + f (n 1).
Tc ng bin i Fourier ri rc vo hai v ca phng trnh trn,
thi im m, ta c
N
1
X
n=0

g(n)WNmn a

N
1
X

g(n1)WNmn

n=0

N
1
X

N
1
X
mn
f (n)WN +
f (n1)WNmn .
n=0
n=0

Khi vn dng cng thc dch chuyn thi gian (1.33) v a phng
trnh trn v dng
G(m) aWNm G(m) = F (m) + F (m)WNm .
Vi a 6= 1 khi s c

1 + WNm
G(m) =
F (m).
1 aWNm

(3.39)

1 + WNm
H(m) =
.
1 aWNm

(3.40)

Phng trnh (3.39) c vit li l


G(m) = H(m)F (m).

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(3.41)

51

Hm H(m) c gi l hm h ca h thng trn.


Tm tn hiu ra g(n) ca h thng, tc dng bin i Fourier ri rc
ngc vo hai v ca phng trnh trn v vn dng mnh ( 1.5.2 )
ta thu c
g(n) = h(n) f (n),
(3.42)
trong
h(n) = F 1 [H(m)](n).

(3.43)

p dng bin i Fourier ri rc ngc ta c


N 1
1 X (1 + WNm )WNmn
h(n) =
N m=0 1 aWNm

2m
2m 
2mn
2mn 
N
1
cos
+ i sin
1 X 1 + cos N i sin N
N
N
=


2m
2m
N m=0
1 a cos
+ia sin
N
N

2m 
2mn
2m
2mn
N
1 1 + cos
cos
+
sin(
)
sin
X
1
N 
N
N
=
N
2m
2m
N m=0
1 a cos
+ia sin
N
N

2m  2mn
2m
2mn
N
1 1 + cos
sin

sin
cos
X
1
N 
N
N
+i
N
2m
2m
N m=0
1 a cos
+ia sin
N
N

2m
2mn
2mn
2m 
2mn
N
1
1 X cos N + cos N cos N + sin N sin N
=

2m
2m 
N m=0
1 a cos
+ia sin
N
N
2mn 
2m
2mn
2m
2mn 
N 1
1 X sin N + cos N sin N sin N cos N
+i

2m 
2m
N m=0
1 a cos
+ia sin
N
N


2mn
2m(n 1)
N
1 cos
+
cos
X
1
N
=
 N

2m
2m
N m=0
1 a cos
+ia sin
N
N

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

52

 2m(n 1) 
2mn
N 1
1 X sin N + sin
N
+i


2m
2m
N m=0
1 a cos
+ia sin
N
N
h
 2m(n 1) ih
2mn
2m 
2m i
N 1
1 a cos
ia sin
1 X cos N + cos
N
N
N
=
2 
2

2m
2m
N m=0
ia sin
1 a cos
N
N
h 2mn
 2m(n 1) ih
2m 
2m i
N
1
1 a cos
ia sin
1 X sin N + sin
N
N
N
+i




2
2
2m
2m
N m=0
1 a cos
ia sin
N
N
 2m(n 1) i
2mn
2m 
cos
+ cos
1 a cos
1
N
N
N
=
2m
N m=0
1 2a cos
+ a2
N
h 2mn
 2m(n 1) i 2m
N 1
sin
1 X a sin N + sin
N
N
+
2m
N m=0
1 2a cos
+ a2
N
h
 2m(n 1) i 2m
2mn
N 1
sin
1 X a cos N + cos
N
N
i
2m
N m=0
+ a2
1 2a cos
N
h 2mn
 2m(n 1) i
2m 
N
1
1 a cos
1 X a sin N + sin
N
N .
+i
2m
N m=0
1 2a cos
+ a2
N
N
1
X

Xt trng hp N = 2, ta thu c
h

i

1
1 a cos(m)
1 X cos(mn) + cos m(n 1))
h(n) =
2 m=0
1 2a cos(m) + a2
h

i

1
1 X a sin(mn) + sin m(n 1) sin(m)
+
2 m=0
1 2a cos(m) + a2

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

53


i
1
1 X a cos(mn) + cos m(n 1) sin(m)
i
2 m=0
1 2a cos(m) + a2
h

i

1
1 a cos(m)
1 X a sin(mn) + sin m(n 1)
+i
2 m=0
1 2a cos(m) + a2


i
cos(n) + cos(n 1) (1 + a)
1 h 2(1 a)
=
+
2 (1 a)2
(1 + a)2


a h sin(n) + sin(n 1) (1 + a) i
+i
2
(1 + a)2
Vi a = 2, th
h(0) = 1, 0000000000 + 0, 0000000000.i
h(1) = 1, 0000000000 + 0, 0000000000.i.
Vi a = 3, th
h(0) = 0, 5000000000 + 0, 0000000000.i,
h(1) = 0, 5000000000 + 0, 0000000000.i.

. 3.3. Tm tn hiu ra v hm h ca h thng sau

Li gii. T h thng trn, ta c h


(
f (n) + as(n 1) = s(n)
bs(n) + cs(n 1) = g(n),

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

(3.44)

54

s(n) as(n 1) = f (n)


bs(n) + cs(n 1) = g(n).

Gi s c + ab 6= 0. Khi s dng phng php gii h phng trnh


bng nh thc, ta thu c

cf (n) + ag(n)

s(n) =
c + ab
(3.45)
g(n) bf (n)

s(n 1) =
.
c + ab
Trong h (3.45), phng trnh di thay n bi n + 1, h trn c vit
li

cf (n) + ag(n)

s(n) =
c + ab
g(n
+
1)

bf
(n + 1)

s(n) =
.
c + ab
Suy ra
g(n + 1) ag(n) = bf (n + 1) + cf (n).
Tc ng bin i Fourier ri rc vo hai v ca phng trnh trn,
thi im m, ta c
N
1
X
n=0

g(n+1)WNmn a

N
1
X

g(n)WNmn

=b

n=0

N
1
X

f (n+1)WNmn +c

n=0

N
1
X

f (n)WNmn .

n=0

Khi vn dng cng thc dch chuyn thi gian (1.33) v a phng
trnh trn v dng
WNm G(m) aG(m) = bWNm F (m) + cF (m).
Vi a 6= 1 khi s c

bWNm + c
G(m) =
F (m).
WNm a

(3.46)

bWNm + c
H(m) =
.
WNm a

(3.47)

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

55

Phng trnh (3.46) c vit li l


G(m) = H(m)F (m).

(3.48)

Hm H(m) c gi l hm h ca h thng trn.


tm tn hiu ra g(n) ca h thng, ta tc dng bin i Fourier vo
hai v ca phng trnh trn v p dng mnh (1.5.2 ) ta c
g(n) = h(n) f (n),

(3.49)

h(n) = F 1 (H(m)).

(3.50)

trong
p dng bin i Fourier ri rc ngc
N 1
1 X (bWNm + c)WNmn
h(n) =
N m=0
WNm a

2m
2m
2mn
2mn
+
ib
sin
)(cos
+
i
sin
)
1
N
N
N
N
=
2m
2m
N m=0
a) + i sin
(cos
N
N
2m
2mn
2m
2mn
N 1
1 X (c + b cos N ) cos N b sin N sin N
=
2m
2m
N m=0
(cos
a) + i sin
N
N
2m
2mn
2m
2mn
N
1 (c + b cos
)
sin
+
b
sin
cos
X
1
N
N
N
N
+i
2m
2m
N m=0
a) + i sin
(cos
N
N
2mn
2m
2mn
2m
2mn
N
1 c cos
+
(b
cos
cos

b
sin
sin
)
X
1
N
N
N
N
N
=
2m
2m
N m=0
(cos
a) + i sin
N
N
2m
2mn
2m
2mn
2mn
N
1 c sin
+
(b
cos
sin
+
b
sin
cos
)
X
1
N
N
N
N
N
+i
2m
2m
N m=0
(cos
a) + i sin
N
N
N
1
X

(c + b cos

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

56

2mn
2m(n + 1)
+
b
cos
1
N
N
=
2m
2m
N m=0
(cos
a) + i sin
N
N
2m(n + 1)
2mn
N
1 c sin
+
b
sin
X
1
N
N
+i
2m
2m
N m=0
(cos
a) + i sin
N
N

2mn
2m(n + 1) 
2m
2m 
N
1
cos
a i sin
1 X c cos N + b cos
N
N
N
=




2
2
2m
2m
N m=0
cos
a i sin
N
N

2mn
2m(n + 1) 
2m
2m 
N
1
cos
a i sin
1 X c sin N + b sin
N
N
N
+i




2
2
2m
2m
N m=0
cos
a i sin
N
N



2mn
2m(n + 1)
2m
N
1
cos
a
1 X c cos N + b cos
N
N
=
2m
N m=0
a2 2a cos
+1
N

2mn
2m(n + 1)  2m
N 1
sin
1 X c sin N + b sin
N
N
+
2m
N m=0
a2 2a cos
+1
N

2mn
2m(n + 1)  2m
N 1
sin
1 X c cos N + b cos
N
N
i
2m
N m=0
a2 2a cos
+1
N


2mn
2m(n + 1) 
2m
N
1
cos
a
1 X c sin N + b sin
N
N
+i
.
2m
N m=0
2
a 2a cos
+1
N
N
1
X

c cos

Xt trng hp N = 2, ta c



1
1 X cos(mn) + b cos[m(n + 1)] cos(m) a
h(n) =
2 m=0
a2 2a cos(m) + 1

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

57


1
1 X sin(mn) + b sin[m(n + 1)] sin(m)
+
2 m=0
a2 2a cos(m) + 1

+i

1
X

1
2 m=0


cos(mn) + b cos[m(n + 1)] sin(m)

a2 2a cos(m) + 1



1
1 X sin(mn) + b sin[m(n + 1)] cos(m) a
2 m=0

a2 2a cos(m) + 1


c cos n + b cos(n + 1) (1 + a) i

1 h (c + b)(1 a)
=

2
(1 a)2
(1 + a)2


i h c sin n + b sin(n + 1) (1 + a) i
.

2
(1 + a)2
Vi a = 2, b = 3, c = 4, th

h(0) = 7, 3333333333 + 0, 0000000000.i


h(1) = 7, 6666666666 + 0, 0000000000.i.
Vi a = 6, b = 8, c = 10, th
h(0) = 1, 942857143 + 0, 0000000000.i
h(1) = 1, 657142857 + 0, 0000000000.i.

. 3.4. Tm tn hiu ra v hm h ca h thng sau

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

58

Li gii. T h thng ta c h
(
f (n) + as(n 1) = s(n)
s(n) + bg(n 1) = g(n).

(3.51)

Trong h trn, phng trnh di thay n bi n 1, ta c h mi

f (n) + as(n 1) = s(n)

g(n) bg(n 1) = s(n)

g(n 1) bg(n 2) = s(n 1).


Suy ra
f (n) + a[g(n 1) bg(n 2)] = g(n) bg(n 1).
Vit li phng trnh trn
g(n) (a + b)g(n 1) + abg(n 2) = f (n).
Tc ng bin i Fourier ri rc vo v ca phng trnh trn, thi
im m, ta c
G(m) (a + b)WNm G(m) + abWN2m G(m) = F (m).


Vi ab (a + b) + 1 6= 0 khi s c
G(m) =

1
1 (a + b)WNm + abWN2m

t
H(m) =

F (m).

(3.52)

(3.53)

1
1 (a + b)WNm + abWN2m

Phng trnh (3.52) c vit li l


G(m) = H(m)F (m).

(3.54)

Hm H(m) c gi l hm h ca h thng trn.


tm tn hiu ra g(n), ta bin i Fourier ri rc ngc vo hai v
ca phng trnh trn v p dng mnh ( 1.5.2 ) ta c
g(n) = h(n) f (n),

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

(3.55)

http://www.lrc-tnu.edu.vn

59

trong
h(n) = F 1 [H(m)](n).

(3.56)

. 3.5. Tm tn hiu ra v hm h ca h thng sau

Li gii. T h thng trn, ta c h sau

a1 f (n) + p(n) = g(n)

a2 s(n) + q(n) = p(n)

b1 p(n 1) + f (n) = s(n)

s(n) + b2 q(n 1) = q(n).

(3.57)

Tc ng bin i Fourier ri rc hai v ca tng phng trnh ca h


trn, thi im m, v vn dng cng thc dch chuyn thi gian (1.33)
v a h trn phng trnh trn v dng

a1 F (m) + P (m) = G(m)


(1)

a2 S(m) + Q(m) = P (m)


(2)

F (m) + b1 WNm P (m) = S(m)


(3)

S(m) + b2 WNm Q(m) = Q(m)


(4).
T (3),(4) v b2 6= 1, ta c
F (m) + b1 WNm P (m)
S(m)
Q(m) =
=
. (5)
1 b2 WNm
1 b2 WNm
S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

60

Thay (5) v (3) vo (2) ta thu c




F (m) + b1 WNm P (m)
m
P (m) =
+ a2 F (m) + b1 WN P (m) .
1 b2 WNm
Quy ng v b mu ta thu c




m
m
m
m
(1b2 WN )(1a2 b1 WN )b1 WN P (m) = 1+a2 (1b2 WN ) F (m).
Vi (1 b2 )(1 a2 b1 ) b1 6= 0, b2 6= 0 khi s c
1 + a2 (1 b2 WNm )
F (m).
P (m) =
(1 b2 WNm )(1 a2 b1 WNm ) b1 WNm
Thay P (m) vo phng trnh (1) ta c
1 + a2 (1 b2 WNm )
F (m) = G(m)
(1 b2 WNm )(1 a2 b1 WNm ) b1 WNm
h
i
m
m
(1 b2 WN ) a1 (1 a2 b1 WN ) + a2 a1 b1 WNm + 1
G(m) =
F (m).
(1 b2 WNm )(1 a2 b1 WNm ) b1 WNm
(3.58)
t
h
i
m
m
(1 b2 WN ) a1 (1 a2 b1 WN ) + a2 a1 b1 WNm + 1
H(m) =
(3.59)
(1 b2 WNm )(1 a2 b1 WNm ) b1 WNm
a1 F (m) +

Khi phng trnh (3.58) c vit li l


G(m) = H(m)F (m).

(3.60)

Hm H(m) c gi l hm h ca h thng trn.


tm tn hiu ra g(n) ca h thng ta s dng bin i Fourier ri
rc ngc v p dng mnh ( 1.5.2) ta c kt qu sau
g(n) = h(n) f (n),

(3.61)

h(n) = F 1 (H(m)).

(3.62)

trong

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

61

Kt lun

Lun vn trnh by v t c mt s kt qu sau


1. Trnh by l thuyt bin i Fourier ri rc cho cc dy s, c bit
l dy s tun hon.
2. Gii thiu hai thut ton bin i Fourier nhanh, l thut ton
bin i Fourier nhanh rt gn theo thi gian v thut ton bin i
Fourier nhanh rt gn theo tn s. Hai thut ton trn c minh ha
bng s thut ton vi di ly mu l N = 23 . Ngoi ra, trnh by
thut ton bin i Fourier nhanh cho trng hp N = RC, trong R
hoc C khng phi l ly tha ca 2.
3. Trnh by cc ng dng ca bin i Fourier ri rc vo bi ton
phng trnh vi phn thng, bi ton bin Dirichlet ca phng trnh
Poisson trong hnh ch nht.
4. Ngoi ra, lun vn cn gii thiu x l tn hiu s ting ht trong
Rada v mt s h thng tuyn tnh trong l thuyt tn hiu s.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

62

Ti liu tham kho

[1] ng nh nh, Trn Lu Cng, Hunh B Ln v Nguyn Vn


Nhn (2001), Bin i tch phn, NXB Gio Dc TP. H Ch Minh.
[2] H Vn Sung (2005), X l s tn hiu, Tp hai, NXB Gio Dc H
Ni.
[3] Nguyn Quc Trung (2006), X l tn hiu v lc s, NXB Khoa
hc v K thut H Ni.
[4] Athanasios Papoulis (1977), Signal Analysis, MCGRAW-HiLL,
INC, New York.
[5] Batenkov D. (2005), Fast Fourier Transform, Key Paper in Computer Science Seminar.
[6] Blahut R.E. (1984), The Fast Fourier Transform for Digital Signal
Processing, New York, Addison-Wesley.
[7] Brigham E.O. (1988), The Fast Fourier Transform and Applications,
Englewood Cliffs, N.J, Prentice-Hall.
[8] George Bachman, Lowrence Narici and Edward Bechenstain (2000),
Fourier and Wavelet Analysis, Springer-Verlag New York Berlin Heidelberg.
[9] Giang-Gen Xia (2000), Discrete Chirp-Fourier Transform and Its
Applications to Chirp Rate Estimation, IEEE Transactions on Signal
Processing, Vol.48, pp. 3122-3133.
[10] Marchuk G.I. (1997), Methods of Comtational Mathematics, Nauka,
Moscow ( in Russian ).
[11] Walker J.S. (1966), Fast Fourier Transform, 2nd ed, Boca Raton,
FL, CRC Press.

S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

You might also like