Professional Documents
Culture Documents
c th trc tin chuyn nng lng tim n ca thc n tng hp ATP v sau
nh ATP thc hin cc loi cng trong hot ng sng . ATP l energy
money
Nhng hiu qu vic s dng nng lng ca thc n tng hp ATP t ADP
ph thuc trng thi sinh l ca c th v nhng c tnh khng nhn thy ca
thc n.
Sau mi loi cng trong c th c thc hin phi dng nng lng gii phng
ra khi ATP thy phn thnh ADP trong t bo.
To ATP t ADP
ADP + HPO42 ATP + H2O
ADP ATP cn nng lng, ch yu ly t qu trnh
C6H12O6 + 6 O2 6 CO2 + 6 H2O
Sinh vin phi hiu thu o cc qu trnh v ngha 2 loi nhit lng (qua cch cc
nhit lng ny c din t trn s ):
Q1 xut pht t cc QU TRNH ha sinh, Q2 xut pht t chnh CNG HU CH
A1 trong c th
c thm
S xoay vng ATP
Tng s lng ATP + ADP trong c th ngi ~ 0.1 mole. Ti mi thi im tng
s ATP + ADP tng i n nh. Nhn chung ATP khng c tng hp mi,
m c ti to t ADP.
Nng lng m cc t bo trong c th dng i hi thy phn 100 150 mole
ATP hng ngy ( 50 75 kg).
iu ny c ngha l mi phn t ATP c ti to 1000 1500 ln mi ngy.
ATP khng th d tr c, do s tiu hao n gn lin vi s tng hp li t
ADP s h hp t bo din ra lin tc.
Glycogen
Glycogen c trong nhiu loi t bo, ng vai tr quan trng trong vng quay
glucose.
glucose glycogen glucose
Glycogen to mt dng d tr nng lng (trong gan, trong c) c th nhanh
chng c huy ng tha mn nhu cu glucose tng t ngt.
S vn chuyn glucose t ngoi vo trong t bo v s tng hp glycogen u cn
hormone l insulin. Thiu insulin th glucose tha ngoi m thiu trong, t bo
th i m ng mu cao v khng tiu hao c v khng chuyn ha c
thnh dng d tr
Dng d tr glycogen rt linh hot, d dng nhanh chng gii phng thnh
glucose.
nh lut Hess
Nhit ta ra hay thu vo trong mt qu trnh ha hc khng ph thuc vo cc
bc din ra (tc l ch ph thuc sn phm u v sn phm cui ca phn ng)
Nng lng ca thc n = ?
Trong c th : thc n glucose glucose b oxi ha thnh CO2 + H2O v gii
phng ra nng lng tng hp ATP
da trn s kin glucose + O2 CO2 + H2O + nng lng E, p dng nh lut
Hess, u th k 20 ngi ta a ra kt lun thiu thuyt phc rng: thc n
mang li cho c th nng lng ng bng nhit lng ta ra khi t chy thc
n trong oxy ???
lng o
One-quarter of what you eat keeps you alive. The other threequarters keeps your doctor alive.
Mt phn t nhng g bn n duy tr bn sng. Ba phn t cn
li duy tr bc s ca bn sng
S IU HA THN NHIT CA C TH
3. TRUYN NHIT = BC X
Cc vt u c th pht x sng in t. Nu nhit khng qu cao ch pht bc x
hng ngoi. Nhit rt cao s pht sng.
C th pht x ra mi trng v ngc li Mi trng pht x vo c th (c c th
hp th)
Lng nhit trao i tng cng dQ = k S (T4 TA4).dt
TA nhit mi trng, T nhit b mt c th (da), S din tch b mt c th tip
xc mi trng
5
S IU HA THN NHIT CA C TH
Con ngi, cng nh cc ng vt c v khc c h thng iu ha thn nhit
duy tr nhit n nh cn thit cho hot ng ca cc c quan quan trng bn
trong c th
Nhit cao qu hay thp qu mc gii hn u nh hng khng tt n hot
ng sng, mc cao nht l t vong.
Tuy nhin c khi c th t to ra trng thi c nhit cao hn mc bnh thng
bo v chnh n cn st
CN BNG SINH NHIT > < TA NHIT
C th iu ha thn nhit bi trung tm iu ha nhit trong hypotalamus (vng
i th ca h thn kinh thc vt)
Trung tm ny trng thi bnh thng ngm mc nh mt mc nhit bnh
thng cho cc c quan bn trong. Nhit ny khc nhau cc loi mu nng
khc nhau
Xt trng thi nhit c th ang mc bnh thng
6
Khi cng sut sinh nhit dQsinh nhit /dt cao hn (hoc thp hn) cng sut ta
nhit dQta nhit /dt, chnh c th s hp th (hay mt) nhit lng chnh lch ny
v c th s nng ln (hoc lnh i)
Nhit c cm nhn bi cc th cm th nhit phn b khp ni trong c
th . Cc thng tin nhit t cc th cm th ny truyn v vng i th
(hypotalamus), c so snh vi mc mc nh Nu nhit ti cc c
quan thit yu trong c th tng hoc gim qu mc nhit mc nh ny th
hypotalamus gi n cc c quan, cc tuyn hormones,nhng tn hiu thch
ng cc hot ng sinh l lm tng, gim sinh nhit v ta nhit thch hp.
c thm:
Cn st l g?
Cn st thng l du hiu bo rng c th ang chin u chng li cc virus vi
khun c hi hoc tnh trng mt cn bng ni mi nghim trng (do tch t nhiu
c t,). Cng c th st khi c th chu nhng thng tn, cn sa cha, hn
gn
Khi c s bng pht hot ng ca cc virus, vi khun c hi trong c th, cc
bch cu tit ra hormone tn l interleukin-1 theo dng mu
hypothalamus mt loi neuron trong tit ra cht prostagladin c tc dng
nng mc nhit mc nh ln cao hn mc bnh thng.
Theo c ch iu ha nhit nu trn, sinh nhit ca c th s tng ln (run,
tng trao i cht) nhit c th tng ln n mc mc nh mi.
7
DNG PARACETAMOL BA BI
DS. Xun Ngc
(Ngun Suckhoedoisong)
iu khng ghi trong t hng dn dng thuc:
c hi ca paracetamol: Paracetamol b N-hydroxyl ho do cytochrom P450 to ra. Nacetylbenzoquinonimin l cht c gy hoi t gan khng hi phc. Nh c glutathion ca
gan chuyn ha N-acetylbenzoquinonimin thnh cht khng c o thi ra ngoi. Do ,
mi ln ung paracetamol (d liu thng thng) c th s mt mt lng glutathion
bng 4% trong lng paracetamol dng. Khi ung qu liu paracetamol (ngi ln 610g/24 gi) gan khng lng glutathion gii c. -N-acetylbenzoquinonimin tch li
s phn hy t bo gan, dn n hoi t khng hi phc, Nhim toan chuyn ha (axit ha
mi trng ni mi), hn m ri t vong (nh vy paracetamol dng ng ung nguy hi
hn tim v t hu mn).
Qu nhiu tn bit dc cha paracetamol
Cc nh bo ch phi hp paracetamol vi nhiu dc cht khc to ra hng trm bit
dc. Nu khng c xem nhn hp thuc th nhiu khi n c bc s, dc s cng
khng on c. - Bit dc ch cha paracetamol c tn t A - Z: acephen, babifever,
B nng, camol, dafalgan, decolgen ace, efferalgan, larylin, mexcol, panadol, servigesic,
temol, vadol, zumol,.
- Bit dc phi hp vi cc dc cht khc t 2 - 7 thnh phn c hng trm tn khc
nhau. ng lu l: nhng bit dc c thnh phn phenobarbital (cht tng tc xu lm
tng c tnh ca paracetamol vi gan) nh thn kinh D3, thn kinh s II, setal, frebital.
Nhng bit dc cha phenylpropanolamin, pseudoephedrin, phenylephrin (khng nn
dng cho ngi c bnh cng gip, tng huyt p, au tht ngc, huyt khi, mch vnh,
i tho ng, tin s tai bin mch mu no).
Qu nhiu dng bo ch
Theo ng dng thuc: thuc tim, thuc ung, ta dc (thuc n) vi nhiu hm
lng khc nhau.
Gia nh hoc ngi bnh t dng thuc
Cc bit dc cha paracetamol c khong 90% l thuc mua khng cn n bc s
(OTC). V vy, vic s dng qu liu paracetamol do trng lp cc dng thuc khc nhau,
tn bit dc khc nhau, cho mt ngi bnh c au nhc hoc st lu l iu d xy ra,
nht l vi nhng bnh nhi. http://doisong.vnexpress.net/tin-tuc/suc-khoe/be-tu-vong-chame-kien-benh-vien-khong-som-tim-ra-benh-2277373.html
Tai nn ph bin hn c l vic t dng cc bit dc cha paracetamol cha cm,
cm, ho. Vi ngi bnh ch c ht hi s mi, nc mi chy rng rng (c th do cm
9
lnh, do vim mi d ng), ngi ta li ung decolgen forte vi liu 1-2 vin/ln x 3 hoc
4 ln/ngy. Nh vy, ngi dng thuc phi chu tc hi ca mt cht khng cn thit l
1.500 - 4.000mg paracetamol/ngy, rt hi gan v c th mt oan mt lng t 60 - 160mg
glutathion qu gi (cht to sc khng v chng xy ha trong c th).
Thy thuc ch nh v ti v v khng hng dn y
Vi ngi bnh st cao hay au nhc dai dng, thy thuc thng cho liu cao hoc dng
paracetamol nhiu ngy, nhng thng khng quan tm trc bnh nhn dng thuc
c cha paracetamol hoc cc loi thuc tng tc c hi vi paracetamol (nh
phenobarbital...) cng dn n ng c. Ti n thm bnh nhn iu tr nhiu bnh
vin thy bnh nhn ht st cao 2 ngy (xem bng theo di u ging bnh nhn
ghi: 37,5oC v 38oC), khng au nhc m bnh nhn vn c pht efferangan codein.
C l cng l mt nguyn nhn gp phn lm gia tng s bnh nhn suy gan, bnh nhn
t vong do st xut huyt mi ngy mt tng (c trng hp men gan cao, tiu cu gim
m vn c pht thuc ung c cha paracetamol). Thiu st ph bin l bc s cp n
cho ngi c th bo him y t thng km theo 10-20 vin paracetamol 500mg vi cc
thuc cha bnh khc trong khi ngi bnh khng au nhc, khng st cao, n thuc vn
ghi: ngy ung 2-3 ln x 1-2 vin. Do , phn ln ngi bnh c theo n m ung n
ht thuc c cp, d khng st, khng au. Hu qu l va lng ph thuc, va gy suy
gim sc khe ngi bnh.
10