Professional Documents
Culture Documents
Cam Nang Cho Cac Ba Me Tre
Cam Nang Cho Cac Ba Me Tre
Muc luc
http://www.ebooks.vdcmedia.com
http://www.ebooks.vdcmedia.com
http://www.ebooks.vdcmedia.com
http://www.ebooks.vdcmedia.com
http://www.ebooks.vdcmedia.com
http://www.ebooks.vdcmedia.com
http://www.ebooks.vdcmedia.com
http://www.ebooks.vdcmedia.com
10
http://www.ebooks.vdcmedia.com
11
http://www.ebooks.vdcmedia.com
12
(c goi la dch i). Qua bong c cu tao bng hai lp mang mong
goi la mang m va mang i.
Khi moi ngi noi ''v tui nc" tc la ho cp n v mang
i. Cac mang nay lot thanh trong cua t cung. Em be bi trong dch
i va gn vi nhau bng dy rn. C t cung (la ca cua t cung) se
m ra (hoc gian) khi ban ang chuyn da.
Nhau thai bt u hnh thanh rt sm, ngay sau khi phi lam
t trong t cung. Mau me va mau thai nhi tip xuc rt gn nhau bn
trong nhau thai. iu nay giup cho s trao i cac cht khac nhau
(nh cht dinh dng, oxygen, va cht thai). Mau me va mau thai
nhi tip xuc gn nhau nhng chung khng tht s trn ln nhau.
Ging nh mt cai cy, nhau thai tao thanh nhng nhanh ln
ri phn chia thanh nhng nhanh nho dn. Nhng chi nho nht cua
nhau goi la nhung mao m; bn trong o la nhng mach mau nho
cua thai. Khoang 3 tun sau khi thu thai, cac mach mau nay se ni
lai vi nhau tao thanh h thng tun hoan cua em be va tim bt u
p.
Sau tam tun thai, phi thai phat trin c xem nh la thai.
Vao thi im nay, hu ht c quan va cu truc quan trong a c
hnh thanh. 32 tun con lai cho phep cac cu truc cua thai phat trin
va trng thanh. Mt khac, b nao du cung c hnh thanh sm
nhng vn lin tuc phat trin trong sut thai ky (va ngay ca trong
giai oan u cua thi th u).
Khi chung ti cp n tun thai, tc la tun l tnh t ngay
kinh chot (ch khng phai tnh t ngay thu thai). V vy vao thi
im 8 tun thai, em be tht s la 6 tun tui k t ngay thu thai.
Vao cui thang th hai, tay, chn, ngon tay va ngon chn bt
u hnh thanh. Tht ra, thai a bt u thc hin nhng c ng
nho, t nhin. Nu ban c kham siu m trong 3 thang u thai
ky, ban co th nhn thy cac c ng t nhin nay trn man hnh.
Nao ln rt nhanh, va tai, mt xut hin. C quan sinh duc
ngoai cung hnh thanh va co th phn bit c con trai hay con gai
http://www.ebooks.vdcmedia.com
13
vao cui thang th hai mc du vic phn bit gii tnh nay cha phat
hin c trn siu m.
Vao cui thang th ba, thai ai khoang 4 inch (tc 10cm) va
cn nng khoang 1 ounce (khoang 28g). u co ve ln va tron va cac
m mt ong cht. Vao thi im nay, rut (dnh nhe vao dy rn vao
tun l th 10) nm bn trong bung. Mong tay xut hin va toc bt
u moc trn u em be. Thn bt u lam vic trong thang th ba.
Thai bt u tao ra nc tiu khoang gia tun th 9 n tun th
12. Trn siu m ban co th thy nc tiu bn trong bang quang
nho cua thai.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
14
15
16
http://www.ebooks.vdcmedia.com
17
Cui cung th ban cung sn sang cho 3 thang cui cua thai ky.
Vao thi im nay, ban co th a quen vi cai bung bu cua mnh,
triu chng m nghen vao bui sang a qua i, ban bt u mong i
va thng thc cam giac em be c ng va ap trong bung ban.
Trong 3 thang nay, em be tip tuc phat trin va bac s tip tuc theo
doi sc khoe cua ban va em be. Ban cung phai bt u chun b cho
vic sanh em be, co ngha la chun b ngh lam tham d lp hoc
tin san (noi cach khac la tm hiu nhng g se xay ra khi chuyn da
va sanh).
Vao tun l th 28, em be dai khoang 35 cm va cn nng
khoang 1135g. Nhng vao cui 3 thang cui thai ky (vao tun l th
40), no dai khoang 50 cm va nng khoang 2700g n 3600g (i khi
ln hn mt chut hoc nho hn mt chut). Thai danh gn ht 3 thang
cui cho s phat trin, tng thm lng m, va tip tuc phat trin cac
c quan khac c bit la h thn kinh trung ng. Tay chn tr nn
y n hn va da chuyn sang mau hng xanh va trn lang. Em be
t nhay cam vi nhim trung va tac dung phu cua thuc, nhng mt
s tac dung nay vn co th anh hng n s phat trin cua thai. Hai
thang cui thng danh cho vic chun b cho vic chuyn sang cuc
sng bn ngoai t cung. Nhng thay i nay t ngoan muc hn giai
oan trc nhng s trng thanh va phat trin xay ra giai oan
nay th rt quan trong.
T tun l th 28 n 34, thai thng t th u quay xung
di (con goi la ngi u). Bng cach nay, mng va chn (phn 1l
thai), em be co th co t th mng quay xung di (ngi mng) hoc
nm ngang t cung (ngi ngang).
http://www.ebooks.vdcmedia.com
18
http://www.ebooks.vdcmedia.com
19
- a thai. Song thai hay tam thai thng co con nho hn nhng
em be n thai.
- Chc nng cua nhau thai. Dong mau nhau thai chm co th
lam chm s phat trin cua em be.
Bac s quan tm n s phat trin cua em be thng bng cach
o cao t cung va lu y n s tng cn cua ban. Nu ban tng
cn qua t hoc qua nhiu, nu b cao t cung cua ban bt thng,
hoc nu trong bnh s cua ban co mt s vn khin cho ban co
nguy c b chm phat trin thai, bac s thng cho ban i lam siu
m anh gia chnh xac hn.
S c ng cua thai
Thnh thoang vao tam ca nguyt th ba, ban co th cam thy
nh la nui la bc phat trong t cung ban. Nhn xung bung khi thai
ang hoat ng, ban thy nh co mt sinh vt ngoai vu tru ang
nhay th duc nhp iu bn trong bung ban. Vao cui thai ky, thai co
ve t c ng m thoc hn va co nhiu c ng cun tron, ln ln
hn. Thi im c ng cung thay i; chu yu vao nhng luc yn
tnh. Thai ang thch ng vi kiu tre s sinh hn, co gic ngu dai
hn va chu ky hoat ng dai hn.
Nhiu phu n co thai nghe noi la c ng thai se giam dn vao
thi im gn ngay sanh. iu nay khng ung, kiu c ng ch
thay i t m thoc manh sang c ng cun tron chm.
Nu ban khng cam thy thai c ng bnh thng, ban hay
bao cho bac s bit. Theo quy lut thng thng th ban se cam thy
thai c ng 6 ln trong mt gi sau khi n ti, trong luc ngh ngi.
Bt c c ng nao ban cung m ca. Mt s phu n nhn ra rng ho
i vao giai oan cam thy thai c ng t i, nhng sau o c ng
thai tng ln tr lai bnh thng. y la vn rt thng gp va
khng phai la mt truc trc trong thai ky. Tuy nhin, nu ban lu y
thy thai giam hoat ng hoc cam thy thai khng c ng trong
nhiu gi (cho du ngh ngi hay n ung), ban nn goi in thoai cho
bac s ngay lp tc.
C ng th cua thai
http://www.ebooks.vdcmedia.com
20
http://www.ebooks.vdcmedia.com
21
http://www.ebooks.vdcmedia.com
22
bt thng lin quan ti qua trnh lam t cua phi phu n v sinh.
Nghin cu ng trn tap ch Khoa hoc cua My s ra hm qua.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
23
http://www.ebooks.vdcmedia.com
24
D tt bm sinh
25
26
http://www.ebooks.vdcmedia.com
27
28
http://www.ebooks.vdcmedia.com
29
http://www.ebooks.vdcmedia.com
30
cho rng thuy ngn la cht gy quai thai gy ra cac trng hp teo
tiu nao, chng co cng, chng co git, va thiu nng tinh thn.
Polychlorinated biphenyls (PCBs) la cht gy quai thai gy ra
hi chng chm phat trin trc sanh va sam mau da. Vu ca nhim
PCBs trong cac h nc Bc My (Rogan, 1986). Nht va ai
Loan, cht gy quai thai nay a c phat hin trong du nu n.
Bnh tiu ng: Me b tiu ng co th sanh con b cht chu
sanh, cht tui s sinh, hoc sanh con co trong lng to nng bt
thng. Theo 1 s tac gia, nhng d tt khung xng chu va chi
di co t l cao tre co me tiu ng gp 3 ln tre co me bnh
thng. Co tac gia ghi nhn tt thiu cac t sng tht lng va tt
cua c va xng chi di lin quan me bnh tiu ng. Insulin va
cac thuc ha ng mau. Noi chung cac thuc iu tr tiu ng
khng c xem nh cht gy quai thai.
- LSD (Lysergic Acid Diethylamide): Co kha nng gy d tt va
khng nn dung khi co thai.
- Cn sa: Cha co u bng chng cho thy cn sa co tnh gy d
tt. Tuy vy, co 1 vai trng hp dung cn sa sinh con b chm tng
trng trc sanh va thiu nng tinh thn.
- Retinoic Acid (Vitamin A): Thuc nay a c khng nh gy
d tt trn thu vt. Nm 1986, Rosa a xac nh tnh gy quai thai
cua thuc nay. Isotretinoin (ITR) dung iu tr mun, la 1 cht gy d
tt nhe. Thi im d gy d tt la t tun th 2 n tun th 5. Cac
d tt chnh la d dang so-mt, nt vom hong co th kem thiu san
tuyn c, d dang ng thn kinh. Vitamin A cn cho dinh dng
nhng khng nn dung liu cao trong thi gian dai.
- Salicylate: Aspirin co anh hng n thai nu dung liu cao
(Corby, 1978). Cac chai thuc Aspirine c in trn bao b cho dung
khi co thai ch co ngha la nn dung aspirin vi liu thng thng.
- Cac thuc lin quan tuyn giap:
Iode potassium co trong cac thuc ho va iode phong xa dung
liu cao co th gy bu giap bm sinh. Iode i qua nhau va anh
hng n vic tng hp thyroxin, lam to tuyn giap va gy n n.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
31
32
mau thai nhi. Hang rao bao v mau-nao cua thai nhi i vi cac vi
khun tng i yu va m thn kinh rt d b tn thng. Tuy vy
ban thn ngi me cung co min dch thu ng i vi 1 vai loai vi
khun. Ba loai vi rut chnh thng gy tn thng cho phi va thai
la vi rut Rubeol, vi rut gy bnh t bao ln va vi rut Herpes.
- Vi rut Rubeol (Si). Vi rut si la 1 th du in hnh cua siu vi
khun gy quai thai (Korones, 1986). Me b si trong tam ca nguyt
th 1 co t l sinh ra con co d tt la 15-20 %. Tam d tt do vi rut nay
gy ra la: uc nhn mt, tim bm sinh, va ic bm sinh (do h c
quan Corti), ngoai ra co cac d tt khac nh: vim mang mach-vong
mac, tng ap nhan cu, nao nho, mt nho, khng rng. Me cang mc
bnh si sm th con co d tt cang nng. Hu ht tre b d tt la co
me b si t tun th 1 n tun th 5. iu nay cung d hiu v thi
gian nay tao cac c quan nh mt, tai trong, tim, va nao. Me b si
trong tam ca nguyt 2 va 3 t sanh con b d tt hn, nhng co th
anh hng chc nng nao nh thiu nng tinh thn, ic.
- Vi rut gy bnh t bao ln (Cytomegalo virus). La loai vi rut
thai thng b nhim nht. V vi rut nay gy cht thai nu b nhim
sm nn ngi ta cho rng nhim vi rut nay trong tam ca nguyt th
1 se b say thai. Nhim vi rut nay trong cac tam ca nguyt 2 va 3 co
th gy ra chm tng trng trc sanh, mt nho, vim mang machvong mac, thiu nng tinh thn, ic, bai nao, gan lach to.
- Vi rut Herpes Simplex: Thai thng nhim vi rut nay trong
tam ca nguyt th 3, nht la trong luc chuyn da. Nhim vi rut nay
trc sanh co th gy ra cac d tt nh nao nho, mt nho, loan san
vong mac, thiu nng tinh thn.
- Vi rut trai ra: B trai ra trong tam ca nguyt th 1 co th sinh
con b d tt da co seo, teo c va thiu nng tinh thn. T l d tt la
20%.
- Ky sinh trung Toxoplasma gondii: La loai ky sinh trung ni
bao; tn gondii la do phat hin bnh t con gondi (1 loai gm nhm
Bc Phi). Ky sinh trung nay co th co trong mau, trong m, va trong
1 s loai t bao, c bit la trong cac t bao vong mac, bach cu, va t
bao biu m. Me b nhim do n tht sng co nang toxoplasma ( tht
http://www.ebooks.vdcmedia.com
33
http://www.ebooks.vdcmedia.com
34
Cac nha phi thai hoc u nht tr rng nhim phong xa liu
cao gy ra d tt bm sinh va cng nhn rng liu phong xa qua
25.000 millirads th e doa s phat trin cua h thn kinh trung
ng.
Khng co chng c cho thy liu phong xa dung trong xet
nghim chn oan gy d tt. Cac trng hp chup hnh khng lin
h t cung nh chup ngc, xoang, rng, co liu phong xa n thai ch
vai millirads khng nguy him cho thai. Th du chup x quang tim
phi phu n co thai tam ca nguyt th 1 th liu phong xa thai co
th nhn c la 1 millirad. Nu thai nhim phong xa t hn 5
millirads th anh hng phong xa khng ang k.
Cn thn trong khi quyt nh chup x quang vung chu cua
phu n co thai do liu phong xa co th ln ti 0,3-2 rads. Tng liu
phong xa ti a cho phep trong sut thai ky la 500 millirads.
Cac yu t c hoc:
Yu t c hoc tac ng ln t cung gy ra cac d tt meo mo
hnh dang chi. Nc i co tac dung iu hoa ap lc giup thai tranh
c phn ln cac chn ng t bn ngoai. Noi chung chn ng t
bn ngoai anh hng n thai khng ang k.
Tt khp hang lch ch, veo ban chn co th do nguyn nhn c
hoc, nht la do co d dang t cung. Tt nay co th do thai b han ch
c ng. Thiu i (thiu nc i) co th gy ra d tt chi. Trong khi
tng trng thai co th b t chi hay b bin dang do b cac bng i
qun.
Kt lun:
D tt bm sinh la trng hp tre sinh ra b bt thng v hnh
thai. D tt co th mc vi th, ai th, co biu hin bn ngoai hay
cac tang bn trong c th.
Nguyn nhn d tt co th do yu t di truyn hay do yu t mi
trng. a s cac trng hp d tt co tnh gia nh co nguyn nhn
do di truyn a yu t, va ngng mc bnh la s kt hp cao gia
yu t di truyn va mi trng.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
35
http://www.ebooks.vdcmedia.com
36
Trong giai oan mang thai, nhng bin i v kch thch t lam
thay i s tun hoan cua cac mach mau. Ngi phu n cam thy
chn mnh nng nh ch. Nguyn nhn v sao? Lam cach nao chn
bt au?
Nguyn nhn di truyn:
Trong thi gian mang thai, cac tnh mach cung gian n
chuyn mau n bao thai va giup no phat trin tt. hiu ro tac
ng cua qua trnh nay, ban cn bit rng cac tnh mach tp trung
thanh hai mang li. Mt mang li nm di su se i qua cac c
chn va ui. Mang li con lai nm di da se vn chuyn mau qua
cac tnh mach con. Hai mang li nay c kt ni nhau va hoan
chnh ca h thng, mi mang li c trang b cac van mt chiu
bn trong.
Khi cac tnh mach cng ra, ca hai ca cua van khng khep
ung nhau c. Mau b chay ngc lai va lam y. Hu qua la i
chn b nng, ban chn b sng phu, bp chn b cng, cha k n
trang thai mt moi nng luc cui ngay. Va nguy c nay ngay cang
tng khi cha me cua ngi phu n mang thai tng b au nh th.
Bac s Degeilh cho bit: "Hin tng n tnh mach la mang tnh di
truyn. Nu khng mt thanh vin nao trong gia nh gp phai
nhng ri loan tnh mach th ban ch co 20% nguy c b mc phai.
Nhng nu co ngi b au th nguy c tng ln n 62% va nu ca
cha ln me u b th ty l se tng ln n 90%".
Cach thc iu tr
http://www.ebooks.vdcmedia.com
37
http://www.ebooks.vdcmedia.com
38
Cu hoi: "Ti nghe noi sinh non th khng tt. Vy nu sinh gia
thang th co g nguy him khng? Co thai bao nhiu lu th c coi
la gia thang? Theo doi thai gia thang nh th nao?".
Tra li: Thai gia thang la khi thai a c 42 tun ma cha
sinh, nguyn nhn cha c xac nh ro rang. Chn oan thai gia
thang la vic rt quan trong co quyt nh ly thai ra ung luc.
Vic chn oan chnh xac da vao:
- Khai thac tin s: a co ln sinh gia thang.
- Xac nh ngay kinh cui cung tnh chnh xac tui thai.
- Siu m: Nghin cu lng nc i (sau tun th 38, th tch
nc i giam i).
Thai gia thang co nguy c b suy thai cao (5 n 10%), nguyn
nhn chnh la thiu xy. Ty l t vong s sinh nhng tre sinh gia
thang cao hn 3 ln so vi tre bnh thng. Sau tun 42, thai phu
se xut hin cac du hiu lao hoa banh rau. Dong mau banh rau
giam i, keo theo vic giam trao i kh, co th dn ti suy thai, thai
cht trong khi chuyn da hay trong nhng gi u sau sinh.
Theo doi thai gia thang:
- Ngi me theo doi va tnh s ln thai c ng vao bui sang,
chiu va ti trong 10-30 phut. Vic giam c ng cua thai la du hiu
bao ng.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
39
http://www.ebooks.vdcmedia.com
40
41
http://www.ebooks.vdcmedia.com
42
http://www.ebooks.vdcmedia.com
43
44
http://www.ebooks.vdcmedia.com
45
Nhng iu cn tranh:
- Khng nm than v co th lam bong me va con. Hi c (kh
CO2) t khoi than xng ln se lam v hng cu, gy thiu mau cho
me va con.
- Khng cho san phu n qua mn v co th gy huyt ap cao, ln
cn co git.
- Khng lao ng nng qua sm.
Nhng iu cn thc hin:
- phu san va tre s sinh nm ni thoang kh, kn gio.
- Cho con bu sa me ngay 2 gi sau khi sinh.
- Cho san phu n y u cht b, rau xanh, trai cy ti.
- Tm, thay qun a o hng ngay.
- Tp th duc nhe nhang khi bt u ra huyt hi.
Lu y: Cn n bnh vin ngay khi san phu st cao, ra huyt
ti va san dch co mui hi.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
46
Trong qua kh, ngi ta thng cho rng khi mi mang thai
ma giao hp nhiu th co th sinh non va dn n nhim trung cho
me va con. Tuy nhin cho n nay vn cha co mt bng chng hay
bao cao y khoa ang tin cy nao bt buc phai ngng giao hp khi
mang thai, tr khi co s khuyn cao cua cac bac s chuyn khoa phu
san v nhng nguy c co th xay ra nh sinh non, sy thai..., hoc
khng nn giao hp tranh chay mau trong trng hp nhau bam
thp...
giai toa vn vng mc rt t nh nay gia hai v chng,
o la nn hay khng nn giao hp luc mang thai?, ban nn tham vn
y kin cua bac s chuyn khoa, manh dan t ra nhng cu hoi, thc
mc nhm giai toa cac kho khn v mt tm ly va oi hoi cua hoat
ng tnh duc, khng nn t suy oan va lam liu.
Trong 3 thang u cua thi ky mang thai, cac triu chng nh
bun nn, mt moi hay xut hin nn ngi v thng ne tranh
chuyn ai n, y cung la iu d hiu va phu hp vi s bin i
tm sinh ly.
Trong 3 thang k tip, khi cac triu chng trn chm dt, tinh
thn ngi v a n nh, khng con nhng lo u, s oi hoi v hoat
ng tnh duc se c tai lp. Vic giao hp se tr nn thch thu hn.
Cang gn n ngay sinh, c th ngi phu n thay i nhiu,
thai nhi cung ngay cang ln nn nhng t th quen thuc trong hoat
ng tnh duc gia hai v chng khng con thch nghi na. Khi o oc
sang tao cua i bn se nay sinh co th thoa man oi hoi tnh duc
la i ma khng lam tn thng n thai nhi. Luc nay, cac t th
http://www.ebooks.vdcmedia.com
47
48
http://www.ebooks.vdcmedia.com
49
50
thy au da con, cam giac au nay ging cam giac au bao hiu sp
sinh. o la hin tng da con ang co lai do b tac ng bi mt loai
hooc-mn xut hin trong qua trnh cho con bu. Cho tre bu sm se
kch thch da con co nhanh hn.
Thay i trong lng c th: Thng sau khi sinh, trong lng
c th ch giam khoang 6kg so vi trc khi sinh, va giam dn v
trong lng cu sau 1-2 thang. Noi chung c th cua ban vn co th
nng hn thi im trc khi mang thai v lp m tch tu nhiu
bu vu va cac b phn khac.
Co biu hin cau bn: Sau khi sinh, do s thay i cua lng
hooc-mn lam cho mt s ba me rt d cau bn, trm cam hay bun
phin mt cach v c. Triu chng trn goi la trm cam sau sinh.
Ngi mc nhng chng bnh trn thng la ngi co tinh thn
trach nhim cao hoc la ngi rt nghim tuc trong cng vic.
Kinh nguyt sau sinh va bin phap phong tranh thai: Vic bt
u co kinh tr lai sau khi sinh phu thuc vao sc khoe va c a cua
tng ngi. Mt s ngi co kinh tr lai khoang 1-2 thang sau khi
sinh. Co ngi khoang 1 nm sau mi co kinh tr lai (khoang thi
gian cho con bu). Thng thng ngi me se co kinh tr lai sau
khoang t 3-6 thang. Nh chung ta a bit, co kinh la hin tng
bong nim mac da con co tnh cht chu ky ma moi phu n u co khi
khng mang thai. Sau khi sinh con, nu ban khng s dung cac bin
phap tranh thai th co th se lai co thai du cha xut hin kinh
nguyt tr lai. Ban nn ngh t nht 3 nm ri sinh con tip (nu
mun) am bao sc khoe. Co rt nhiu bin phap tranh thai, ban
nn tham khao y kin bac s, thng thng nht la bao cao su. t
vong cung la bin phap nga thai at hiu qua 95% va am bao s
dung c t 6 n 8 nm. Ung thuc tranh thai cung rt tt va co
th giup iu hoa kinh nguyt.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
51
52
53
http://www.ebooks.vdcmedia.com
54
http://www.ebooks.vdcmedia.com
55
56
57
ta cho ban ung thuc b sung co cha khoang cht nay. Trong
trng hp ban n chay ma khng dung thc n bt ngun t sa, co
th ban se c cho toa ung thm calcium, sinh t D va B12.
Mui: Hu ht moi ngi dung qua nhiu mui trong ba n.
Khi mang thai, ban lai cang cn phai giam lng mui n vao, v lam
dung mui thng lin quan n cac vn nh chng sng phu va
chng bnh tin-san-git.
Nc: iu thit yu trong thi ky mang thai la gi cho thn
cua ban c khoe manh va tranh b tao bon. Ung nc la tt nht.
Ban ung c bao nhiu tuy thch.
Thc n hang u: Cac thc n nay la ngun tuyt hao cung
cp t nht mt dng cht. Hay c gng n mt s trong nhng thc
n sau y, mi ngay.
- Phomat, sa, yaourt: ngun calcium, protein.
- Rau la xanh m: ngun vitamine C, st, acid folic.
- Tht o nac: ngun protein, st.
- Cam: ngun vitamine C, st.
- Ga vt: ngun protein, st.
- Ca moi: ngun calcium, protein, st.
- Ca tht trng: ngun protein
- Banh m en: ngun protein, cht x, acid folic
- M bng bt nguyn cam va gao lc
Ung thm thuc b: Nu ban n ung cn i vi nhiu thc
n ti, th chc hn ban chng cn dung thm thuc b. Tuy nhin,
i khi ngi ta co th k toa thuc b cho ban, th1i du nh khi ban
b thiu mau. Mt s bac s va bnh vin ng nhin k toa b sung
st va acid folic cho mt phu n co thai.
BAO V EM BE CUA BAN
http://www.ebooks.vdcmedia.com
58
http://www.ebooks.vdcmedia.com
59
http://www.ebooks.vdcmedia.com
60
Trong cuc chuyn da e, vic chun b tinh thn cho thai phu
rt quan trong va cn thit, khng nhng giup cho cuc e tin trin
mt cach thun li, ma con giam c nhng cam giac au cho thai
phu ma khoi phai cn dung n thuc . Mun c vy, ngoai vic
theo doi cua ngi h sinh, cn co s hp tac cua thai phu trong cac
giai oan cua cuc e, thai phu cn phai co tinh thn t giac va chu
ng khi chuyn da. o la phng phap lam giam au khi chuyn da
e da vao tm sinh ly t nhin cua c th ngi phu n.
Phng phap nay da trn c s ly lun cua hoc thuyt Pavlov.
Theo hoc thuyt nay, hoat ng thn kinh cao cp co mt vai tro
quyt nh trong tt ca cac hoat ng sinh ly. Li noi gi mt vai tro
quan trong trong s thng bng cac phan ng ni tai. S lo lng, s
st, hay khung khip la nhng yu t chnh lam mt s cn thng
bng cua hoat ng thn kinh cao cp, lam gia tng cam giac au
n.
Khi vo nao cua thai phu hoat ng tt, th thai phu khng thy
au. Do o cn hun luyn cho thai phu bit sinh ly cua cuc chuyn
da, c ch e, giup cho thai phu gat bo nhng g anh hng khng tt
n i sng hang ngay nh lo ngh qua mc, bun bc qua ...
ng thi tao cho thai phu nhng mi lin h mi nh tp th duc,
lun ngh n nhng nim vui sng sp c lam me... Muc ch la
lam cho c th khoe va tao nn cac im hng phn mi, chim u
th vo nao u ln at c im hng phn au. Theo hoc thuyt
Pavlov, cam giac au tao nn bi cn co t cung cung nh cam giac
au khac, la mt hin tng xay ra vo nao. Trong khi chuyn da,
http://www.ebooks.vdcmedia.com
61
62
http://www.ebooks.vdcmedia.com
63
Giam cn vi be
http://www.ebooks.vdcmedia.com
64
Sn c bung:
Nm nga trn san. Chn co lai mt goc 90. Gi be gia hai
ui. Thop cht c bung. Ht su. Hai tay gp lai, t ngang tai. Nng
u va vai khoi san, tay vn v pha gi, t t th ra. Gi yn trong
5 giy ri tr lai v tr cu. Lp lai ng tac 10 ln. Nu mun phc
tap hn, ban co th va nng u va vai, va vn eo sang trai, phai.
Lu y: Bai tp nay oi hoi ban phai gi be trn tay khoang 15
phut trong sut thi gian tp. Chnh v vy, ban ch nn thc hin
bai th duc khi be a tng i cng cap (khoang t 6-12 thang tui
la ly tng nht). Khng nn thc hin bai tp vi be trn 1 tui v
luc nay be rt hiu ng, tay chn lun ca quy. Ban kho co th gi
yn be mt ch trong thi gian dai.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
65
66
http://www.ebooks.vdcmedia.com
67
68
xet nghim v tinh dch (thng goi la tinh dch hoc phn tch
tinh dch). Ngoai ra, nam gii co th him mun do b bt lc, xut
tinh sm hay xut tinh ngc dong (tinh dch khng c phong ra
ngoai, ma chay ngc vao bang quang, sau o c i tiu ra ngoai).
Cac nguyn nhn him mun thng gp phu n gm: tc voi
trng, khng rung trng hay rung trng khng u, bnh lac ni
mac t cung, bnh u x t cung...
Trong mt s trng hp, ca hai v chng u bnh thng v
phng din sinh san, nhng tinh trung ngi chng khng thch
hp vi cht nhy c t cung ngi v, lam cho tinh trung b cht
va khng i vao ng sinh duc n c. Trng hp nay thng
c chn oan bng xet nghim sau giao hp: bac s se ly cht
nhy c t cung ngi v vai gi sau giao hp xem s di ng va
kha nng sng cua tinh trung.
Hin nay, hu ht cac thng k trn th gii u cho thy t l
him mun ngay cang gia tng. iu nay co th do nhiu nguyn
nhn:
- Phu n lp gia nh tr hn va mun co con tui ln hn
- Nhiu thng k trn th gii cho thy cht lng tinh trung
nam gii ang giam dn, co th do anh hng mi trng va hoan
canh sinh sng.
- Cac bnh ly truyn qua ng tnh duc xut hin vi ty l
cao hn trong cng ng, dn n tc voi trng, giam cht lng tinh
trung, ri loan kha nng sinh san.
- Vic sinh hoat tnh duc sm va quan h vi nhiu ban tnh
ngay cang ph bin va cang lam tng nguy c mc cac bnh ly
truyn qua ng tnh duc va nguy c dn n him mun.
- nc ta, hin nay ty l nao pha thai phu n kha cao. Mt
bin chng lu dai rt thng gp cua nao pha thai hin nay la him
mun - v sinh. Rt nhiu phu n sau vai ln nao thai a b v sinh
do tc voi trng hoc vim dnh bung t cung. Do o, nu cha
mun co con, tt nht ban nn s dung mt bin phap nga thai tht
an toan d phong kha nng b bin chng v sinh sau nao thai.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
69
http://www.ebooks.vdcmedia.com
70
71
http://www.ebooks.vdcmedia.com
72
http://www.ebooks.vdcmedia.com
73
http://www.ebooks.vdcmedia.com
74
Ngi phu n sau khi sinh thng thy bai hoai va au nhc
toan thn, o la do ban phai gng sc qua nhiu, thm vao o, ban
a mt mt lng mau nht nh trong luc sinh. Nh vy, tnh trang
ui sc sau khi sinh cung la bnh thng, la le ng nhin. T t
ban se bnh phuc, khng co g phai lo lng thai qua. Mt s biu hin
trong c th ma cac ba me thng quan tm:
1. au bung hu san: Ban thy au qun bung di, au
tng cn, khi au thy ni mt cuc cng bung di, nht la khi cho
be bu, o la do da con ang co tht. y la du hiu tt chng to c
th ban ang t t tr lai bnh thng. Cac cn au b nhiu 3
ngay u sau sinh, giam dn va ht au khoang 7 ngay sau khi sinh.
Trng hp da con co bop manh qua,gy au nhiu, ban co th xin
bac s cho ung thuc giam au, khng nn t y ung, coi chng anh
hng n sa me.
2. Vn v ng tit niu: Ban se i tiu nhiu hn bnh
thng trong nhng ngay u, v c th phai thai i lng nc d
a b tch lai trong thi gian mang thai. y cung la nguyn nhn
lam cho cac me sau khi sinh m hi rt nhiu.
Trong thi ky sau khi sinh, mt s ba me i tiu rt kho hoc i
khng c, do trong luc sinh u thai nhi va thai nhi a e ep ln
bang quang rt nhiu, lam bang quang b t lit tam thi. Trong
trng hp nay ban c gng i tiu cang sm cang tt, ngay sau khi
sinh, cn chu y ung nhiu nc v nh vy bang quang mi co nc
tiu lam vic.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
75
76
http://www.ebooks.vdcmedia.com
77
http://www.ebooks.vdcmedia.com
78
http://www.ebooks.vdcmedia.com
79
http://www.ebooks.vdcmedia.com
80
81
82
http://www.ebooks.vdcmedia.com
83
84
85
http://www.ebooks.vdcmedia.com
86
http://www.ebooks.vdcmedia.com
87
http://www.ebooks.vdcmedia.com
88
http://www.ebooks.vdcmedia.com
89
90
http://www.ebooks.vdcmedia.com
91
http://www.ebooks.vdcmedia.com
92
Thai ky va siu m
Khi mang thai, ngi me nao cung mun bit a con cua mnh
la trai hay gai, ho nn nong mong c bit lin, khng phai ch n
khi sinh. Va siu m a giup ho thoa man c c iu o.
Tuy nhin, i vi nhng ngi lam cng tac san khoa, th y
ch la mt vn rt nho, iu ho quan tm va mun tt ca cac ba
me cung quan tm con ln hn th rt nhiu, quan trong hn nht
nhiu. o la ca mt qua trnh hnh thanh va phat trin cua em be co
c bnh thng hay khng? V tr cua banh nhau, cung nh s
lng nc i co c bnh thng hay khng?
V mt chuyn mn, siu m a giup rt nhiu cho vic chn
oan cua bac s, nht la nhng khi thng tin t pha ngi ang
mang thai khng c y u va chnh xac.
Trong pham vi bai nay, chung ti mun gi n cac ba me mt
vai iu cn bit v gia tr cua siu m trong thai ky, chung ta
cung hiu ro hn muc ch cua nhng ln i siu m.
Khi mang thai, cac ba me nn i siu m t nht la ba ln trong
sut thai ky.
Ln th nht ( ba thang u cua thai ky)
i vi nhng ba me co chu ky kinh khng u, hoc khng
nh ro ngay kinh cua mnh, th siu m trong ba thang u rt co gia
tr d oan ngay sinh.
Trong ba thang u, thai con qua nho, bac s khng th nghe
thy tim thai qua bung ngi me c, ngi me cung khng t theo
http://www.ebooks.vdcmedia.com
93
94
http://www.ebooks.vdcmedia.com
95
96
http://www.ebooks.vdcmedia.com
97
98
99
http://www.ebooks.vdcmedia.com
100
Tn thuc
Ghi chu
Thuc h thn kinh trung tranh dung (liu cao hay thi
ng
gian dai co c cho tre em)
Cac barbituric (nh nng sa me co th gp ti
phenobarbital meprobamat)
4 ln so vi nng mau me,
co th d dang gy ngu cho tre
- Cac bromid, cloralhydrat,
em
http://www.ebooks.vdcmedia.com
101
- Alcaloid nm ca mach va
gy nhim c cho tre em, dung
dn cht
lu giam tit sa.
Thuc h tim mach
- Thuc chen beta
- Thuc chng ng mau dung gy tai bin xut huyt cho tre
ung
s sinh
Thuc h tiu hoa
- Atropin
- Phenolphtalein
Thuc h h hp
- Aminophylin
co th c ch tit sa
- Cyproheptadin
Thuc h ni tit
co th gy giam ng huyt
http://www.ebooks.vdcmedia.com
102
tre
- Cac androgen
- Vin thuc tranh thai
- Bromocryptin
Vitamin
Vitamin A va D
Thuc chng nhim khun
- Khang sinh aminozid
- Cloramphenicol
- Soniazid
- Metronidazole
http://www.ebooks.vdcmedia.com
103
- Penicilin
- Sulfamid (va co. trimazole)
- Tetracyclin
phong nga
lam cho sa me ng
c th gy mn cam tre em
tre s sinh (vai tun l u)
sulfamid tac dung keo dai co th
gy thiu mau tan huyt cho tre
em
do phc hp vi calci sa me
nn co th gy tai bin vang
rng nn nhiu thay thuc
king tranh
http://www.ebooks.vdcmedia.com
104
Chng bnh: Ban d mc bnh nay vao giai oan sau cua thai
ky nu ban qua mp, hoc y la bnh thng gp trong gia nh
ban. ng qua lu hay ngi vt chn ch ngu co th lam cho tnh
mach cang gian to hn na.
Biu hin: Chn au, cac tnh mach bp chui cng chn, ui
tr nn au n va phng to ln.
iu phai lam:
- Nng nm ngh gac chn ln cao.
- Hay th nng cao pha chn ging bng cach chm vai cai
gi xung di m. Mc loai qun lot bo sat (support tights) co th
cung . Hay bn qun nay bui sang trc khi ra khoi ging.
- Ngi ngh gac chn ln t nht la hai cai gi. Chm thm mt
cai gi khac vao pha di lng cua ban.
- Nn tp cac ng tac chn.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
105
Huyt trng
http://www.ebooks.vdcmedia.com
106
Mt moi
http://www.ebooks.vdcmedia.com
107
Tu do nm
Chng bnh: Cac bin ng kch thch t lam gia tng nguy c
mc phai chng kh h do nm. Co th xay ra trong sut thi ky
mang thai. iu quan trong la cn cha cho ht chng bnh nay
trc khi em be ra i v chng ta co th ly qua ming be lam cho
vic nui be tr thanh kho. Dung xa bng ra sach co th lam cho
chng ta nng hn.
Biu hin: T m ao xut ra mt cht c st mau trng va
rt nga. Cung co khi ban thy au rat khi i tiu.
iu phai lam:
- Ngng dung xa bng nu thy au.
- Hay ly ngon tay a mt chut yagourt nguyn cht vao ca
mnh.
- Tranh mc tt ca qun lot bng nylon, qun bo va tranh dung
thuc kh mui m h.
- Nn i thm bac s, chc th nao bac s cung k toa thuc kem
thoa, va mu chup t cung.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
108
http://www.ebooks.vdcmedia.com
109
m hi
http://www.ebooks.vdcmedia.com
110
111
http://www.ebooks.vdcmedia.com
112
Cac vt ran
"Xin cho bit, khi mang thai, bung to dung kem boi de chong
nut da co anh huong xau den thai nhi khong?"
Chng bnh: Cac vt nay hnh thanh khi da b cng qua tnh
an hi bnh thng cua no thng din ra trong 2 ky cui. Tng cn
qua co th la nguyn nhn gy nn cac vt nay, chung t khi bin
mt ma ch nhat i thanh cac vt bac m.
Biu hin: Vt o i khi xut hin trn vung da ui, bung, hay
vu trong thi gian mang thai.
iu phai lam:
- Tranh tnh trang ln cn qua nhanh.
- Thoa lai kem gi nc, dng da (moisturizer) cho ngm vao
da co th lam cho ban cam thy da mat va rat nhng khng ngn
chn hoc cha lanh c cac vt ran.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
113
Kho ngu
"Khi nao co thi gian ngh ngi la ti c gng ngh ngi va ngu
am bao sc khoe cho ca hai me con. Nhng nm hoai ma khng
ngu c. Xin c t vn."
Chng bnh: Ban thng b kho ngu co th la doem be ap, v
tip tuc mc i v sinh ban m, hoc la v bung cua ban qua ln nn
ban nm khng thoai mai trn ging. Bac s iu tr cua ban se
min cng mi k toa cho ban dung thuc ngu.
Biu hin: Trc tin la kho i vao gic ngu va cung kho ngu
lai sau khi thc gic. Mt s phu n gp nhng cn ac mng v vic
sinh n hoc v em be. Ban ch nn lo lng v cac gic m, mng m
thng khng phan anh nhng g se xay ra.
iu phai lam:
- oc sach hoc tp cac bai th duc th gian nhe hay tm nc
m trc khi i ngu co th giup ban d ngu.
- Ban hay th s dung thm gi. Nu ban thng ngu nm
nghing v mt pha, ban hay gac ui (trn) ln mt chic gi
m.Ngi ta khuyn phu n co thai nn nm nghing. V khi nm
nga, t cung cha thai nhi se che ep vao h thng mach mau vung
chu, thm ch chen ng mach chu bung lam giam cung cp mau
cho t cung (thai nhu cung kem c nui dng). Mau tnh mach
2 chn kho khn khi tr v tm nn thng b phu chn. Ngoai ra, t
cung to co th chen ep niu quan gy can tr dong nc tiu t thn
xung khi thai phu nm nga. Khi nghin cu s phat trin cua thai
nhu va s thay i cua t cung, cac nha khoa hoc thy rng 80 - 90%
http://www.ebooks.vdcmedia.com
114
http://www.ebooks.vdcmedia.com
115
http://www.ebooks.vdcmedia.com
116
Tr
http://www.ebooks.vdcmedia.com
117
m nghen
http://www.ebooks.vdcmedia.com
118
Son ai
http://www.ebooks.vdcmedia.com
119
chua
http://www.ebooks.vdcmedia.com
120
ai rt
http://www.ebooks.vdcmedia.com
121
http://www.ebooks.vdcmedia.com
122
B vop be
http://www.ebooks.vdcmedia.com
123
http://www.ebooks.vdcmedia.com
124
Chng kho th
http://www.ebooks.vdcmedia.com
125
http://www.ebooks.vdcmedia.com
126
http://www.ebooks.vdcmedia.com
127
- Rau qua: rau u cac loai nht la rau la xanh va cac loai rau
trai, rau cu co mau vang hay o (rau dip, bng cai, u hoa lan, b
o, khoai...)
- Trai cy, nc ep trai cy: cam, bi, chanh, chui, ao, l...
- Ngu cc: cm gao, banh m, nui, ngu cc noi chung, cac loai
khoai...
- San phm t sa: sa bo hay sa ng vt khac va cac san
phm t sa nh yaourt, fromage, b... Khng thch sa bo th ung
sa u nanh cung tt.
Khng nn dung:
- Thc phm co nhiu ng, m nh banh ngot, banh ran, keo,
sa nguyn kem, kem sa.
- Thc phm nhiu protein, nhiu m: fromage cng, tht m,
thc n nhanh.
Nn dung:
- Thc phm nhiu cht x: hu ht trai cy, rau qua
- Thc phm nhiu protein, t m: hu ht cac loai sa gy, ga
vt bo da, u phu...
http://www.ebooks.vdcmedia.com
128
129
http://www.ebooks.vdcmedia.com
130
http://www.ebooks.vdcmedia.com
131
http://www.ebooks.vdcmedia.com
132
http://www.ebooks.vdcmedia.com
133
Trng hp nay cung khng co g ngn can vic nui con bng
sa me. Me cn cho tre bu ngay sau khi con c cho gn me. Nu
me gp kho khn v vt m, vn co th cho con bu t th nm
nghing, hoc co s giup cua nhn vin y t khi t be vao vu
trong 1 n 2 ngay u. iu quan trong la be cn c bu sm trong
vong 24 gi u tin (nu co th) va cho bu theo nhu cu cua be.
Nu be b cach ly me v mt ly do nao o th vn co th lam nhiu
cach:
- Me nn sa vao bnh va a nhn vin y t khoa chm soc
tre s sinh cho ung (bng ly, bng mung). Cn vt sa thng
xuyn duy tr lng sa me.
- Nh nhn vin y t a be n ch me cho bu vao mi c
bu, hoc cho me vao khoa sn soc s sinh cho con bu khoang 3 gi
mt ln...
- Khi be c gn me th cho tp bu me ngay tao lai ngun
sa. Me cn kin tr cho be mut vu me cang nhiu cang tt giup
tao sa va tit nhiu sa.
Nu luc u cha co sa, be khng mun ngm vu me th cn
lam mt s thu thut nho nh: pha sa vao bnh va nho sa bnh ln
vu me trong khi be ang mut vu me, dan mt ng dn sa nho ln
ngc me va cho be ngm chung vi vu me...
- Nu gp kho khn g, me co th trao i vi cac nhn vin y t
va ngh giup .
http://www.ebooks.vdcmedia.com
134
http://www.ebooks.vdcmedia.com
135
Bt u cho tre bu me
http://www.ebooks.vdcmedia.com
136
u cho tre trong thi gian u va vic cho ung cac loai nc khac co
th gy hai nh sau:
- Anh hng i vi tre:
Khng c bu sa non se d b bnh v cac loai ung nhn
tao rt d b nhim khun, tre d b d ng, chay mau ng tiu
hoa, tiu chay... Nc cam thao gy tit am nht lam tre nghet th.
Tre co th khng chu bu me v khng con cam thy oi.
- Anh hng i vi me:
Sa chm xung v tre mut t.
Sau khi sa xung, tre mut t se lam u vu b cng tc va d
dn n vim vu.
Me cam thy kho khn khi cho tre bu va khng mun cho tre
tip tuc bu me.
Ch cn hai ln bu bnh cung co th lam tht bai vic cho con
bu sa me.
4. Cho bu nh th nao me co nhiu sa va be bu tt:
- Me nn thng xuyn b con va cho bu khi nao be oi bu. Luc
u be co th bu tht thng, sau khoang hai tun l, c be bu se n
nh hn.
- Khng nn quy nh s ba bu va khoang cach gia hai ln bu
cho moi tre, v mi tre co nhu cu bu khac nhau. Mut vu thng
xuyn se kch thch san xut prolactin, giup xung sa sm hn.
- Cho bu theo nhu cu se tranh c hin tng sa.
Ngay sau khi lot long me, tre phai c cho bu bt c luc nao
tre oi bu.
- Nu tre khng oi bu thng xuyn: co nhiu tre rt yn lng
va khng khoc khi oi. Cn theo doi nu thy tre khng tng cn
u, luc nay cn cho tre bu nhiu hn ma khng cn i tre oi bu.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
137
138
http://www.ebooks.vdcmedia.com
139
140
http://www.ebooks.vdcmedia.com
141
http://www.ebooks.vdcmedia.com
142
143
144
cui cung (khoang 6 tun sau khi sinh), v sau thi gian nay me co
th co thai lai, trong khi tre con ang cn sa me.
- Thuc vin nga thai: Cac loai thuc nga thai phi hp co
estrogen va progesteron khng thch hp trong luc nay, v estrogen
co th lam giam lng sa me. Loai thuc vin nga thai ch co
progesteron th khng lam giam tit sa, i khi con giup tng lng
sa tao ra.
- Thuc nga thai dang chch: Depo provera khng lam giam
tit sa ma co th gy tng tao sa cho nn rt thch hp cho cac ba
me ang cho con bu.
- Dung cu t cung (t vong): Vong tranh thai khng anh
hng n sa me cho nn rt thch hp cho cac ba me con cho con
bu me. Tuy nhin, khng nn t vong trong 6 tun sau khi sinh v
se d b sut ra cung nh b lac vong...
- Bao cao su, mang ngn m ao, kem dit tinh trung, vin tao
bot...: Cac phng phap nay u thch hp cho vic bu me nu ca hai
v chng cung chp nhn. tr v
4. Me co nn tip tuc cho con bu khi co thai tr lai?
Me co thai vn co th tip tuc cho con bu me, t nht la n khi
thai may (luc nay a tre sinh lin trc o a hn 4 thang tui va co
th n dm c). Mts ba me mang thai vn cho con bu cho n
khi sinh a tre th hai va cho ca hai tre cungbu me. iu nay rt co
li khi ba me co thai lai qua sm ma tre cha u ln co th cai sa
c.
Mt s ba me cai sa v s co hai cho tre hoc ca hai tre. Tuy
nhin, vic cai sa qua sm la rt nguy him cho be, va y hoc cho
thy vn an toan nu me ang mang thai tip tuc cho con bu me.
Khi me co thai lai, thng thy co hin tng cng sa va
lng sa tit ra co th giam v co s thay i v ni tit t trong c
th. n cui thai ky, sa non bt u c san xut.
Me cn bit:
http://www.ebooks.vdcmedia.com
145
- Vic cho bu me trong thi gian mang thai khng co hai g cho
ca hai a tre.
- Nu me cn phai cai sa tre th giam t t. Cai sa t ngt
co th gy nguy him va lam tre d b mc bnh.
- Me cn c n ung tt hn v phai nui n ba ngi. tr v
5. Kinh nguyt va nui con bng sa me:
Mt s ba me ang cho con bu co th cam thy ngc cng khi
hanh kinh. Tuy nhin, cht lng sa vn khng thay i va cung
khng anh hng g n tre. V vy, me yn tm khi cho tre bu me
trong thi gian hanh kinh.
http://www.ebooks.vdcmedia.com
146
Chuyn cho con bu khng phai luc nao cung sun se.
Khi cho con bu, me co th b au vu do mt trong nhng nguyn
nhn thng gp sau y:
1. Tnh trang sa gy cng tc vu:
Khi sa bt u xung, hai bn vu co cam giac cng cng. i
khi sa vn thoat ra ma vu vn b au v sa. Vu trng cng bong
v cac m vu b sa.
Hin tng sa se t xay ra nu con nm canh me sut ngay
m va cho bu thng xuyn, bu sm ngay sau khi sinh.
Cach giai quyt khi b sa:
- Vn tip tuc cho be bu me va cho bu ung cach.
- Nu khng th cho be bu c th vt sa me ra cho ung
bng ly va mung. Vt sa nhiu ln nu thy cn thit tranh
sa.
- p m ln vu, xoa nhe xung quanh bu vu.
- St cng sa: Me co th b st nhe khi cng tc sa nhiu
nhng thng khoi nhanh sau khi sa c lu thng nh p m,
xoa bop, cho bu va vt sa.
Nu me lam nh trn ma vn con nong st trn hai ngay th
cn n c s y t tr bnh.
2. au num vu khi cho bu:
http://www.ebooks.vdcmedia.com
147
http://www.ebooks.vdcmedia.com
148
http://www.ebooks.vdcmedia.com
149
Lam sao cho con bu khi num vu qua ngn hoc qua
dai?
Mt s ba me thng ngh rng num vu ngn th be khng bu
c. Thc ra dai cua num vu khng quan trong, ch cn tre ngm
bt vu ung th se mut c sa.
Nhiu u vu trng det, ngn nhng keo ra c va co gian tt
th khng co vn g, be vn co th ngm vu su va mut c nhiu
sa.
Mt s num vu khng co gian tt trong luc mang thai nhng
sau khi sinh, do c tre mut va keo dai ra thm nn vn co th cho
bu me c. Rt him gp loai num vu b thut vao.
Nu ba me co loai num vu ngn, co th x ly nh sau:
- Keo gian hai bn qung vu th num vu se li ra va trng dai
hn.
- Nhe nhang keo u vu va qung vu tao thanh mt cai num
vu. Nu num vu keo ra d dang la co gian tt. Nu keo ra c t la
co gian kem. Nu keo ra khng ra ma con thut vao th o la num vu
thut.
- Nu num vu co gian d dang, nh vy ngi me a co num vu
rt tt cho con bu du co th ngn mt chut.
- Num vu co gian t va num vu thut u x ly ging nhau. Tuy
nhin nhng ba me co num vu thut cn c giup trong thi gian
dai hn.
- Trc va sau khi mang thai, ba me co th tp v u vu mi
ngay hai ln, mi ln nm phut, num vu se co gian tt hn. Khoang
http://www.ebooks.vdcmedia.com
150
http://www.ebooks.vdcmedia.com
151
http://www.ebooks.vdcmedia.com
152
153
http://www.ebooks.vdcmedia.com
154
155
http://www.ebooks.vdcmedia.com
156
157
http://www.ebooks.vdcmedia.com
158
159
http://www.ebooks.vdcmedia.com
160
http://www.ebooks.vdcmedia.com
161
http://www.ebooks.vdcmedia.com
162
http://www.ebooks.vdcmedia.com
163
http://www.ebooks.vdcmedia.com
164
http://www.ebooks.vdcmedia.com
165
4 kg
5 kg
6 kg
70
100
150
180
Nc (ml)
20
20
ng (g)
10
10
10
Calo
64
103
135
153
Protein (gr)
3.1
3.0
4.5
5.4
Sa
(ml)
ti
166
4 kg
5 kg
6 kg
12
15
20
20
Nc (ml)
90
120
150
180
ng (g)
10
10
10
15
Calo
98
112
136
156
Protein (gr)
2.6
3.3
4.4
4.4
Sa
(ml)
bt
beo
Cach pha sa: Mun tranh khi pha cho khoi b von cuc, co th
lam mt trong hai cach:
- Cho sa bt vao ly trc hoc la nc vao ly trc.
- Theo cach th nht, tt ca moi th u phai kh rao trc khi
thm nc: ly, mung, sa, ng cat. Ban hay ly mung trn tht
u sa va ng di dang kh, ri rot nc vao, va rot va khuy
u.
- Theo cach th hai, sau khi lng nc cn thit vao ly, muc
sa bt bng mt mung kh rao, sa ln trn mt nc va khuy
u, sau cung co th thm ng theo y mun va khuy tip.(Tr v)
3. Sa bt khng beo (con goi la sa bt gy):
So vi sa bt beo, sa bt khng beo co cac c tnh sau y:
mau trng ti (trong khi sa bt beo trng nga). Sa bt gy nga
sang mau nga va vang phn nhiu la sa cu, qua han s dung nn
a bin cht. Mi m bao hay hp ra, sa co dang ti ri, thun nht,
khng von cuc. Ngay khi a ra le trong bao nylon trong sut, ly tay
nm bn ngoai se co cam giac cac hat sa co nhau ku "rin rt" khac
vi sa bt beo, cho cam giac mm deo hn (do anh hng cua cht
beo)
http://www.ebooks.vdcmedia.com
167
M bao nylon ra, phai mau ong lai v sa nay hut m rt mau:
mung muc rt mau dnh loang l sa bt trng, sa trong hp lp
mt trn cung co kha nng thanh mt mang trn phn ti ri bn
di.
Sau y la lng sa bt gy dung mi ba tuy theo s cn cua
tre.
3 kg
4 kg
5 kg
6 kg
10
15
15
Nc (ml)
90
120
150
180
Du (ml)
10
10
10
ng (g)
10
Calo
90
120
138
182
Protein (gr)
2.5
3.3
5.4
5.4
Sa
(ml)
bt
gy
http://www.ebooks.vdcmedia.com
168
http://www.ebooks.vdcmedia.com
169
4 kg
5 kg
Sa c co ng (ml)
25
30
40
Nc (ml)
65
90
110
Du
Sa bt gy (mung 5 ml)
1.3
2.3
4.3
Calo
90
120
138
Protein (gr)
2.5
3.6
5.4
http://www.ebooks.vdcmedia.com
170
Sau cung, giup ban trong vic cn, ong, o, m, xin gii
thiu mt s dung cu thng dung ma gia nh nao cung co: o la tach,
ly, mung ln va mung nho.
Tach
(200 ml)
Mung canh
(10 ml)
Sa ti
200g
10g
5g
Sa c co ng
275g
9g
Sa bt toan beo
110g
8g
1.5g
Sa bt gy
85g
7g
2g
ng
205g
10g
5g
10g
5g
Du
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mung ca ph
(5 ml)
171
172
http://www.ebooks.vdcmedia.com
173
http://www.ebooks.vdcmedia.com
http://www.ebooks.vdcmedia.com
174