Rynek kapitaowy jest ksztatowany trzema ustawami z 29 lipca 2005

Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentw finansowych do

zorganizowanego systemu obrotu oraz o spkach publicznych

Ustawa o nadzorze nad rynkiem kapitaowym

Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi

Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi reguluje zasady obrotu papierami

wartociowymi

Papier wartociowy podlegajcy obrotowi rynkowemu, zbywalny dokument (lub zapis w

systemie informatycznym) ktry ucielenia prawo majtkowe. Dane uprawnienia przysuguj
osobie wskazanej w dokumencie (chociaby jako okaziciel). Prawo poda za dokumentem,
dokument inkorporuje prawo.
Podleganie obrotowi rynkowemu jest kluczowe, dlatego np. jednostki uczestnictwa nie s
papierami wartociowymi w rozumieniu ustawy. (s instrumentami finansowymi)

Papiery wartociowe
Wierzytelnoci pienine (obligacje)
Udziaowe papiery wartociowe (akcje)
Prawa do rozporzdzania towarami (listy przewozowe)
Jeeli chodzi o ich form to
>dokumenty imienne
Jeeli chodzi o taki dokument imienny jak akcja imienna to miejsce w ktrym si je
ewidencjonuje to ksiga akcyjna
>dokumenty na zlecenie (prawa przenosi si indosem)
>dokumenty na okaziciela (zwizane z nimi prawa przenosi si przez wrczenie ich konkretnej
osobie)

Prawo na rynku kapitaowym

Obligacje
Obligacja papier wartociowy w ktrym emitent powiadcza, e jest dunikiem obligatariusza.
Emitent zobowizuje si do spenienia okrelonego wiadczenia, wszystko co istotne (wypaty,
prawa etc) zapisane jest w warunkach obligacji
Emitentem obligacji moe by osoba prawna (kada, nawet ta poza terytorium RP)
Obligacja przychodowe
Ograniczaj odpowiedzialno emitanta do wysokoci przychodw przedsiewziecia
finansowanego przez te emitowan obligacje. (w pozostaych przypadkach emitent odpowiada
caym swoim majtkiem). Obligacje przychodowe mog przyznawa jej posiadaczowi prawo do
pierwszestwa przy zaspokajaniu swoich roszcze przed z pierwszestwem przed innymi
wierzycielami emitenta.
Obligacje te s emitowane przez jednostki samorzdu terytorialnego lub
przedsibiorstwa uytku publicznego.
Obligacje
-Imienne
-Na okaziciela
Wzmocnienia zabezpiecze obligacji:
1. Zawarcie umowy o reprezentacje, przez emitenta z bankiem-reprezentantem (art. 80),
ktry miaby dba o interesy obligatariuszy. Jego obowizkiem byoby badanie sytuacji
finansowej emitenta.
2. Walne zgromadzenie obligatariuszy. Emitent moe w warunkach emisji obligacji
zastrzec, e obligatariusze tworz zgromadzenie. (moe zastrzec, co jest przedmiotem
zgromadzenia, sposb podejmowania uchwa, o tym czyje s kompetencje, w jakim
zakresie mog by zaskarane. (art.77).
3. Warunki emisji obligacji mog ulec zmianie poprzez porozumienie zgromadzenia
obligatariuszy oraz emitenta emitent uchwa obligatariuszy musi zaakceptowa, aby
wesza w ycie.
OBLIGACJE SKARBOWE
Ze Skarbem Pastwa mona zawiera umowy, tak jak z osobami prawnymi. Moe zaciga
prawa moe mie obowizki i moe mie majtek, ktrym rozporzdzam.
Obligacja skarbowa duny papier wartociowy emitowany przez rzd, Obligacje skarbowe
s papierami wartociowymi emitowanymi przez Ministra Finansw[ Za zobowizania

wynikajce z tytuu emisji skarbowych papierw wartociowych Skarb Pastwa odpowiada

caym swoim majtkiem.
Skarb Pastwa moe dziaa za pomoc organw wadzy pastwowej. Ta kompetencja naley
do centralnych (ministrowie) i terenowych organw wadzy (wojewoda). Warunki emisji
skarbowych obligacji s w rozporzdzeniu Ministra Finansw.
List emisyjny - publikowany przez Ministra Finansw, okrela szczegowe warunki emisji
skarbowych papierw wartociowych
Udziaowe papiery wartociowe
Akcja udziaowy papier wartociowy czcy w sobie prawa
charakterze majtkowym i niemajtkowym, wynikajce z uczestnictwa akcjonariusza w spce
akcyjnej lub komandytowo-akcyjnej.
Warto nominalna akcji nie mniej ni jeden grosz
Akcja poswiadcza o udziale w kapitale zakadowym spolki
Spk reprezentuj jej organy (Zarzd, Rada Nadzorcza, WZA najwyszy ogran) Zarzd ma
kierowa spk,
Mog by rne wkady do kapitau zakadowego, nie tylko pienine ale tez aportowe, lub np.
wierzytelno moe by wkadem w kapital zakadowy ktry daje prawo do stania si
akcjonariuszem. (wierzyciel staje si akcjonariuszem)
Obnienie kapitau zakadowego moe nastpi tylko i wycznie w drodze umorzenia
akcji.
Umorzenie akcji - wymaga uchway walnego zgromadzenia jest robione w celu obnienia
kapitau zakadowego spolki. Umorzenie akcji skutkuje unicestwieniem wszelkich praw z niej
wynikajcych. Ponadto, co do zasady spka jest zobowizana do wypaty wkadu za umorzone
akcje uprawnionemu.

Subskrypcja akcji jest to forma tzw. zwykego podwyszenia kapitau zakadowego w spce
akcyjnej
Emisja akcji moze miec posta w formie
Subskrypcji:
Prywatnej zawarcie umowy ze spk akcyjn ze cile okrelonymi osobami o objciu akcji
nowej emisji. (w drodze umowy)
Zamknitej przeznaczona dla dotychczasowych akcjonariuszy, realizujcych prawo poboru.
Otwartej (publicznej) lic do wikszej zby ni 150 osb.

1. Uprawnienia Akcjonariusza:
a)

prawo udziau w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy.

- ma prawo gosu WZA

- moe doj do uprzywilejowania akcji (moliwe dwa gosy) albo do ograniczenia

realizacji prawa gosu z wszystkich posiadanych akcji.
- prawo do informacji. Moe pj do zarzdu i prosi o informacje
- ma prawo zaskarania uchwa.
b)

Prawa majtkowe:
- prawo do dywidendy (prawo do udziau w zysku),
- prawo do masy likwidacyjnej,
- prawo poboru akcji nowej emisji.

Spka publiczna to ta ktrej cz akcji zostaa wyemitowana na zasadach emisji publicznej.

Obowizki akcjonariusza
- obowizek zapaty ceny (za akcje)
Ujawnianie stanu posiadania. Akcjonariusze spek publicznych s zobowizani
ujawnia stan posiadania akcji po przekroczeniu progw okrelonych u ustawie o
obrocie instrumentami finansowymi.
Warrant subskrypcyjny
rodzaj bonu subskrypcyjnego, ktry uprawnia posiadacza papierw wartociowych
do zakupu akcji lub obligacji z nowej emisji z dyskontem.
Dokument ten nie jest akcj, ale na giedach pojawia si jako papier wartociowy.
Warrant jest sprzedawany razem z akcjami i obligacjami, dajc posiadaczowi
ograniczone w czasie lub nieustajce prawo kupna papierw wartociowych lub
innych aktyww po ustalonej cenie lub prawo do subskrypcji przyszych emisji
obligacji tego samego emitenta. Moe by te sprzedawany jako walor o samoistnej
wartoci i wtedy jest odrbnie notowany na giedzie.

Wyrnia si warranty subskrypcyjne:

- nieodczane od dokumentu gwnego wtedy na rynkach finansowych obraca si
dokumentami gwnymi z warrantami,
- odczny od dokumentu gwnego wtedy na rynkach finansowych odrbnie
kwotuje si: dokument gwny (bez warrantu), dokument gwny z warrantem i sam
warrant. Taki sposb notowa pozwala na przeprowadzanie arbitrau.

Weksel (dokument na zlecenie)

(z nm. Wechsel 'zmiana') rodzaj papieru wartociowego o okrelonej przez prawo wekslowe formie,
charakteryzujcy si tym, e zoenie na nim podpisu stanowi podstaw i przyczyn zobowizania wekslowego
podpisujcego.
Charakterystyczn cech weksla, z ktr zwizana jest jego przydatno dla obrotu, jest
abstrakcyjno stosunku wekslowego, ktra wyraa si w okreleniu bezwarunkowe
zobowizanie", co oznacza, e sam dokument weksla nie jest zwizany z jakimikolwiek
innymi czynnociami prawnymi (np. umow), a wic zapata sumy wekslowej nie moe
by uzaleniona od jakichkolwiek innych okolicznoci czy warunkw.
Weksel wasny papier wartociowy sporzdzony w formie cile okrelonej przez
prawo wekslowe, zawierajcy bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy zapacenia
okrelonej sumy pieninej we wskazanym miejscu i czasie okrelonej osobie
(remitentowi) i stwarzajcy bezwarunkow odpowiedzialno osb na nim podpisanych.
Weksel trasowany (trata) - to papier wartociowy sporzdzony wedug zasad
okrelonych w prawie wekslowym, w ktrym wystawca weksla nazywany trasantem
zobowizuje inn osob nazywan trasatem do bezwarunkowej zapaty kwoty okrelonej
na wekslu osobie trzeciej zwanej remitentem. trasowany staje si penowartociowy po
dokonaniu akceptu weksla. (akcept weksla zoenie podpisu przez trasata, ktry
przyjmuje na siebie zobowizania zawarte w treci weksla)
Zatem s trzy strony
- trasant (wystawca)
-trasat (osoba trzecia ktra bezwarunkowo paci)

-remitent.
Przenoszenie praw z weksla (indos):
Przenoszenie praw z weksla nastpuje poprzez indos, bdcy pisemnym owiadczeniem
zbywajcego zoonym na wekslu. Do przeniesienia praw z weksla potrzebne jest jego
wydanie oraz nieprzerwany szereg indosw. Indosy s nieprzerwane, jeeli kady
indosatariusz opiera swoje prawa na poprzednim indosie imiennym. Pierwszy indos musi
pochodzi od remitenta, a w przypadku weksli na zlecenie wasne od wystawcy. Osoba,
ktra zbywa weksel jest nazywana: indosantem a osoba, ktra nabywa indosatariuszem.

Przelew (ac. Cessio std potocznie cesja wierzytelnoci ) instytucja prawa

cywilnego, zmiana wierzyciela bez zgody dunika. Cesja wierzytelnoci jest innymi sowy
przeniesienie uprawnie przysugujcych Cedentowi (czyli dotychczasowego wierzyciela) na
Cesjonariusza (nabywc wierzytelnoci). Przedmiotem cesji moe by kada wierzytelno, ktra jest
zbywalna. Przelewajc wierzytelno na cesjonariusza cedent ponosi odpowiedzialno za to, e
wierzytelno mu przysuguje. Zupenie odrbna od tego pozostaje jednak kwestia wypacalnoci
dunika.
Czek BARDZO PODOBNE DO WEKSLA TRASATOWEGO ALE:
- podlega prawu czekowemu (a nie wekslowemu)
- trasatem (osob wypacajc) moe by tylko bank
- Istotne

jest aby rodki zgromadzone na koncie wystawcy byy w caoci w chwili

wystawienia czeku.. CZEK TO FORMA PATNOCI A NIE KREDYTU!
Czek nie podlega akceptowi. Remitent moe mie roszczenie czekowe ale tylko
wzgldem wystawcy czeku. Bank nie moe da akceptu na dany czek (nie moe sta
si dunikiem). Wynika to z konkurencji pomidzy bankami komercyjnymi a bankiem
centralnym czek mgby sta si wtedy rodkiem patnoci.
Czek moe by zbywany na drodze indosu (podobnie, jak weksel).
Czek jest zawsze patny za okazaniem. Wystawca czeku nie moe okreli terminu
patnoci. Odbiorca czeku (remitent) moe si w kadej chwili zgosi po swoj
naleno.
Czek nie jest rodkiem kredytu. Jest typowym rodkiem zapaty. Na czeku musi by
adnotacja, e wystawca ma rodki na pokrycie czeku.

Czek, w przeciwiestwie do weksla, moe by odwoany polega to na cofniciu

upowanienia, ktre wystawca daje bankowi do zapaty sumy czekowej i remitentowi do
przyjcia tej sumy.
Czek powinien by przedstawiony do realizacji w cigu 10 dni od wystawienia. Po
upywie tego terminu moliwe jest odwoanie czeku bez ponoszenia
odpowiedzialnoci.
Jeeli czek jest sfaszowany, to odpowiedzialno za jego realizacj ponosi bank.
Czek moe zosta spisany w podobny sposb co weksel (na zwykej kartce papieru).
Bank moe przekaza klientowi blankiet czekowy.
9
Fundusze inwestycyjne - jest

to osoba prawna dziaajca na podstawie ustawy o

funduszach inwestycyjnych. Przedmiotem dziaalnoci funduszu inwestycyjnego jest
lokowanie zebranych od inwestorw rodkw pieninych w okrelone papiery
wartociowe
Osoba prawna jednostka organizacyjna ktra ma osobowo prawn

Osobowo prawna pojcie okrelajce zdolno osb prawnych do bycia

podmiotem praw i obowizkw oraz do dokonywania we wasnym imieniu czynnoci prawnych. Jest
immanentnie zwizane z powstaniem osoby prawnej, gdy bez osobowoci prawnej osoba prawna
przestaje istnie.
Fundusz inwestycyjny jest osob prawn typu fundacyjnego.

Organami funduszy inwestycyjnych TFI, towarzystwo funduszy inwestycyjnych, rada

inwestorw lub zgromadzenie inwestorw

OFERTA PUBLICZNA

Ofert okrelamy mianem publicznej, jeeli emitent lub wprowadzajcy udostpnia informacje o
papierach wartociowych i warunkach ich nabycia, stanowicych podstaw dla podjcia decyzji o

ich nabyciu co najmniej 150 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi, w dowolnej formie i w
dowolny sposb
Warunkiem koniecznym dla przeprowadzenia oferty publicznej lub ubiegania si o
dopuszczenie papierw wartociowych do obrotu regulowanego jest sporzdzenie
przez emitenta lub wprowadzajcego dokumentu informacyjnego (prospektu
emisyjnego lub memorandum informacyjnego lub innego rwnowanego),
uzyskanie zatwierdzenia go przez Komisj Nadzoru Finansowego oraz udostpnienie
go do publicznej wiadomoci.

Zawarcie umowy nastpuje w momencie, jak adresat oferty zoy owiadczenie

woli bdce zgod na zoon ofert.

Oferta publiczna nie jest w swej istocie ofert, lecz jest przedstawieniem moliwoci
zawarcia umowy.

Strony (uczestnicy) rynku kapitaowego.

Emitenci:
- JST (jednostki samorzdu terytorialnego)
- Instytucje finansowe,
- Przedsibiorstwa (osoby prawne),
Inwestorzy:
- Inwestorzy zbiorowi, grupowi,
- inwestorzy indywidualni,
- Kluby inwestora (art. 124)

Porednicy (Firmy inwestycyjne);

- wiadcz usug porednictwa w obrocie instrumentami finansowymi,
- wiadcz usugi polegajce na doradztwie finansowym/inwestycyjnym (rekomendacje),
- wiadcz usugi zwizane z zarzdzaniem portfelem inwestycyjnym (penomocnictwo).