You are on page 1of 10
- Del reino oxwnd o1qry CaetruLo 1 Qué se significa con el término de rey Como comienzo de nuestro propésito conviene exponer qué se entiende con el término rey. En todo lo que se ordena a algin fin, en tanto avanza por diversos caminos, se necesita algin ditigente por el que directamente alcance el fin corres- pondiente. En efecto, una nave que recibiera el impulso de di- ferentes vientos hacia lugares diferentes, no alcanzaria el fin previsto, si no es dirigida hacia el puerto por la habilidad del capitin. Ahora bien, es propio del hombre algin fin hacia el cual esté ordenada toda su vida y su accibn, puesto que es al- guien que obra mediante el entendimiento, cuyo obrar es ma- nifiesto por su fin. Pero sucede que los hombres avanzan hacia el fin pretendido de distintas maneras, cosa que la misma di- versidad de afanes y acciones humanas hace evidente. Por con- siguiente, precisa el hombre alguien que fo dirja hacia el fin. Cada hombre tiene naturalmente en su interior la luz de 1a razén, para con la cual en sus actos dirigirse hacia el fin. Y si le conviniera al hombre vivir en soledad, como a muchos anima- les, no precisaria de nadie que lo dirija al fin, sino que cada uno por su cuenta seria rey de si mismo bajo el sumo Rey Dios, por- que por la luz de la raz6n, de origen divino, podria dirigirse a si mismo en sus actos. Pero corresponde al hombre que sea un ani- mal social y politico, que vive en una multitud mas aiin que to~ dos los otros animales; lo que, por cierto, su necesidad natural [63] [s9] Je Puspio os ou uoungpr Jp Is ‘orquIED Ug “seuq] B 2U2IAtIOD owtod ‘oysnt & oyoar pias usKaIRpY [> pmaBMUE e] ap uNLIOD U>Iq [e elimp ey uainb aod epeuapro so sarqy ap pany eun ts 629 -uoitig “ono 10d sa oj ‘sa anb of ‘anb yo onress £ ‘ouster js 2p esneo so uiamb s9 a1qyy sond ‘soarais ap Je A saxqyy ap pmanyur eun 9p ayupruaatoD UY [2 a]uarayp sa sey “aIEaTTAAUOD OU Uy Bonpuod 25 opueno syuswe}De1 ou A ‘uaTUDANOD UG [P 29 -npuod 2s opuens ayuourersar Butp a8 ¥s09 epeD “eID OU E110 (-epor ufnop eun enUANoUD 3s prapjAUE euM 9p uDUUgT [P uo upiquier ofja z0d ‘Syuaurezsor ow ek eppat 2K uezuEAe anb ‘uy une uewapio as anb sesoo se] ua ‘apaans “warq wIOyY “onnrBar offe pranjnur po} wo easnxe anb ‘esuonsasui09 uo ‘ouslAttOT “ezaqeD By F°s ‘ugzei0o [9 vas ‘spurap of opoy e axanur anb [2 ‘Tedroutd a 59 oun odsano Jap soxquisrter soy anus aquowryendt ¥ “uozer ej sod sepifar wos 9[q:osidnouo> vy 4 a]qpsest e| ewe fp sarred sey ant & ‘odiono je 284 eure [> [enpiapur aiquioy 2 9 osnuy yeuorer esmMEHD xf 30d ‘sodzan9 soy sopos A ‘euLatp visuapia -ord ef 9p odio uapro [9 unas ‘ersaja0 Ja zaqes v ‘odrano sour id ja 10d soprfar wos sodrano sono soy sodran soy ap osreatun P to ‘orsaya Ug ‘ono & au anb o8fe enuanows as ‘uoRDanp woqun euN Wo UeLpIO 9s nb se50> se] sepO3 UD UPIqUIEY 0159 Jog ‘Sotpnur so 2p unUOD UaIq Je ea anb o8fe espa ‘oun epeo ap oidord uaiq |e aaanur anb of ap spurope ‘anb uate 109 ‘epsuansasu09 UD {S0199}9 SOSFBAIP SO] ap SUSHIED Se] SESIA Ip wos sang “wun as untOD oF unos seur ‘taxoyEp sazquIOY so ordoad 01 unas sand Sunutod so anb of £ oidord s2 anb of ousstu of $9 OU ‘orDaya Ug “aquaUIa|qeMOzes apaons Of] “(TTT sougszaagg) presiodstp 2s ojgond J> ‘sop -eutoqo8 Aey ou apuog,, :uowiopes offp Jen> of optrerapisuoc “sorquuratuu sis sopo) ap upwod uarg fe Epuan anb ‘odran3 [> wa puro eantBor ezrony eungpe eysixa anb sas ou & epaaueasep as yeumture sainbjeno ap 4 arquroy fap odzano ya ouro> ‘pranjnut Uy ap toIg Je awduio9 anb of vp opepms fa eFuay anb offe “2 -uaureyat> ‘asansxa anb sas ou e sodns8 sosiaatp ua epressadsip 3s print ef ‘cide Jp exed s9 anb ofjanbe oun epe> sopuzia -ard 4 saxquioy soysnur opuiayesarqos ‘o}>aya ug efit 28 pin [99] -{nui e] anb 0] 10d of eXey sopoy ania anb oxsesa0at 9 ‘soq> “ur ap pepa}0s wa stata aIqUIOY fe JeanyeU so Is *SD9UOHL (6 “py onuspisapg) emu pepatsos e] ap eroueue® 2] wouan sond ‘oun anb sop 19s xofaw sq, :olrp up Opes ons2 sezapisod ye ‘oyu of Jog “elage vf A eBTuOY ef ey] -n18 Pj ouoD “asz9a epond anb ouedor# yeurue ono wembpens anb 2iquoy ono ered oaneorumusoo spur so aiquroy fo s99u03 tia ‘sopow sayualayip ap souorsed seunigpe sappurue sono & ‘op -Hpe] [Pp o1paur sod eat ns oxiad Jp Ouro ‘up ud souorsed sng atuoweninu uesaidhe sapeuyue sounsye syusurEyaI "Teq, -r9 vigueur ap oyuarurestiad ns sono e sesaudxa apand aiquioy im yend ey 30d “e]qey Jap osm jp axquioy Jap ordoid sa anb ap oYpoy [9 sod erouapiad epor tod oysoyTeEUE so OrS9 OsN|DUT ‘sqtaua}IP e509 eNO ONO { e509 BNO ONO “eUTDYPoUL F] oun ‘ojdurafo rod ‘uozes ns 2p orpour rod seso> sauai9yip se8qszaw uo uadnoo as sostaaip ‘onto Je apnde oun anb opour ap ‘pmnjnur uo sya axquroy ye ouesaoau $9 9] ‘erouaRa9su0> U9 fugzes ns ap opaut 10d ses09 sesa sepor aouie>|e aiquuoy ojos tun anb ajqisoduar ‘sond ‘sq “eueumy epta ey zed serresaz0u wos anb sezmjronied seso9 sey ap oruararsouco je seq ‘sopermeu sordroutsd soy ap ansed v ‘apond ‘ugzer vj ap orpaut sod ‘Ip ap 2sopuptyea an opow ap “epza ns exed seusesa20u vos anb ses09 sesa ap Jesmet oytartupDoUOD [9 UNIO. uD OJOS uN DqUIOY [> ‘orquiza ug “epra ns tied seuesazou senjo £ sayeursnpour seqrony, seuai> uapouod jemaeu pepyrigey ns iod sapeunue soungje os -njour fo8furaue ouos ogo] je eUIss arroMTEANIEU Plano Ff OUT -09 ‘seat20u 0 s2jnin uos 52j anb seso9 se sepor ap o1sadsar yesm -2 pepHEgey kun epIsUy sa sal so[eumUE sono soy E ‘une se ‘soypnur 9p pepo}os wo stata auquioy [e JesNTeU so “eID -tano9stio9 Uo ‘epsuayayns uoD epra ns zesed epod ou Js 10d 21q -woy ojos un sand “eIseq as OU a1qUIOY O[0s UN sesp sePO 19 -21go exeg “ses09 ses sepol sauaIgo ‘sou sus ap ofeqen J> 21 atu ‘eraipnd jeno ej sod ugzer vy epep any 2] ‘S0s9 sopoy 9p 2e8n] uo ozad “ezojeanyeu e} 10d sopep sosmaaz soso ap oisiaoad sap E189 ‘orquue ua ‘szquroy [q “eBny 2] exed peproopea souaur [e (0 seare8 ‘souson> ‘sojfras]oo oulon ‘esuajop ns ‘sapaid sns ‘epruzo> P| gredop s3] ezaqemseu zy safest sono so] e ‘019049 Ug “eDADI bien comin de la multitud sino al bien privado de quien diri- gc, el régimen serd injusto y perverso; de aqui que el Seftor amenace 2 tales dirigentes diciendo por medio de Ezequi “Ay de los pastores que se apacientan a si mismos como si di- jera: a los que buscan su propio provecho-, éacaso no son los rebafios los que deben ser apacentados por los pastores?” (Eze- quiet 34, 2). Ciertamente, los pastores deben buscar el bien del rebafio, y cada dirigente el bien de la multitud a él sujeta Entonces, si el régimen injusto fuera por uno solo que bus- que en el régimen su propio provecho, no el bien de la multi- tud a él sujeta, tal dingente se llama tirano, nombre derivado de una palabra que significa fuerza, porque con su poder opri- me, no rige con justicia; de aqui que también entre los anti- guos llamasen tiranos a’algunos poderosos. En cambio, si el ré- gimen injusto fuera no por uno sino por varios, silo es por po- 0s se llama oligarqufa, esto es el principado de unos pocos; cuando, por ejemplo, los pocos oprimen a la plebe por medio de las riquezas, diferencidndose del tirano solamente en su plu- ralidad, Si el régimen injusto es ejercido por muchos, se llama democracia, esto es el poderio del pueblo, cuando, por ejem- plo, el pueblo mas plebeyo oprime a los ricos por medio del poder de la multitud. Por cierto, asi también el pueblo todo se- 14 casi como un tinico tirano. Similarmente también conviene distinguir al régimen jus- to. En efecto, si se administrara por una determinada multitud, se lo llama con el nombre comin de politia, como cuando una multitud de militares domina en una ciudad 0 en una confede- racién. En cambio, si se administrara por unos pocos, virtuo- 505 por cierto, tal régimen se llama aristocracia, esto es el pode- rio éptimo o de los Sptimos, quienes por ello se dicen optima- tes. Si el régimen justo compete a uno solo, ése es llamado con propiedad rey. De aqui que el Sefior por medio de Ezequiel ga: “Mi siervo David sera rey sobre todos y tinico pastor de to- dos” (37, 24). Lo cual sefiala de manera manifiesta que la razon. del rey es que sea uno que presida y que sea un pastor que bus- cael bien comtin de la multitud y no el suyo. Ahora bien, como al hombre atafe vivir en multitud, por- [66] que no se basta a si mismo de lo necesatio para la vida si per- maneciera solitario, conviene que tanto sea mis perfecta la so- ciedad de la multitud, cuanto mds suficiente sea por s! para lo- agrar lo necesario para la vida. Se da cierta suficiencia de vida en tuna familia de una casa, a saber, lo que hace a los actos natu- rales de nutricién, generacién de la prole y otros por el estilo; ‘en un villorio, lo que compete a un tinico oficio; y en Ia ciu- dad, que es la comunidad perfecta, lo que hace a todo lo nece- sario para la vida; pero més aiin en una confederacién, por Iz necesidad de lucha y auxilio mutuo contra los enemigos. De aqui que quien rige una comunidad perfecta, esto es una ciu- dad o una confederacién, se llama rey por antonomasia; el que rige una casa, no se dice rey sino paterfamilias; con todo, guar- da cierta similitud con el rey, por lo que a veces los reyes son amados padres del pueblo. Delo dicho, entonces, es evidente que el rey es quien, tni- 0, rige la mulkitud de fa ciudad o la confederacién y en favor del bien comin. De aqui que Salomén diga: “El rey manda que toda Ia tierra le sirva” (Eclesidstico 5, 8). [67] [69] (bz “be penbeag) soup op oxpau us adioupd ojos un epqey, anb £ ezaqeo eran wun sojja 2140s BBDO[OD anb ‘ombasqo Tess un owod ‘sei2yo1d soy ap orpous sod ‘ojgond ns v opasurord ekvy 102g j9 anb mibe ap ‘sezanbu se rod wer83pe 25 & eransnt ef sod uas0i09 “zed ap uezo8 fox un sod sepiax uos anb sopepnia & ssuoraeiap2juoo $2] “O1eNIUOD fo sod ‘K “(OT ‘Zi smpuauef) ena 1u Opeumuse ueY soz0\sed soy> “ny, :opua;rnp efanb as e1ajoud jap orpaur sod 102g fo anb of asirjduimo aoared anb ap ovund ye ‘wejea ‘zed us & souotstias “Ip usoaped oun sod seprfar tos ou anb spepnis o sauowe1ap -2]t109 se} sang “wrawaadxs sod uptqurea aquaplAs $9 0189 K “oun aod opifar se anb of oundg oj vas eueumy pranyaus of us anb ouesaoau sa ‘ezayemueu bj UD FIs amb FI & PfaUDse 98 spUE 03 -ueno ore ap vigo oy sa rofaur oe) { “ezayemIeU ¥] UNZ2s HOS anb sej e wey aue ] unas wos anb seso se] 15 “fend Of Jog “oun ap eauap as pannus epor sond fapqeuozes so o3s9 J “ses -09 se] sepo3 2p Jo}9a4 { Jopeat soicy ooTtN un ossaarun [3 opor up A ‘PuIay Bos eun key sefage se] uo ‘ozer e] :aquounfedrouud apisazd peppede> eun eure fop sayred se] uo fuozeioo ja :yedr> -oud exoueu ap axanm anb oun Key soxquiorur soysnut soy U2 ‘ojoaya u> :oun sod so jesmueu uauutai opoy 4 ‘oundg so anb 0] Bago ezayemnaeu x] sazenBurs soy ua sand ‘seumdy wos ezaje1 -nyeU F] Nas uatiodsrp as anb sesoo seyponbe ‘uaiq woyy “oun of ap e219 ‘opueyss soypnut onb oun eis anb sofour sa ‘ssouoyus foun of ¥ ugroeuxorde ns sod seprun piso ses0> seypmus anb ao1p 2g eroueur eundje 2p soprun tesstanyss anb 29s ou e aused vungye ¥ aavu e] zeAal] uepod ou soypnur anbiod ‘opour ungye op 13 or wepand onb exed uotun ewat eun pepyesnyd ef u9 axambor as ‘ssouoque faquswTEO} LeseHUIIp ts pray|nw eun sBUIp soy> -nta ueypod opow! unum ap anb oysoyiueur so ‘une sey “Soysnur 2p Jp anb oun op wourtGpu fo [2 spur so ‘sa3u02 “ug “oprypo ys sod s2 anb of anb ugtsaeyafe9 e] ap esne> vj ze9 yo sur ouput 52 outo9 ‘soxpnue anb oun Js 10d 9 onb ojfanbe zed | 9p peptun zy sofsus se180] apand anb oysoytueus so X [99] ‘uy Jp PLY Jofou Eady anb o] e jp spur soureue] sond ‘un pds spul ont ‘zed 2] 2p peprun ef rearosuoo ered uaung9y un eos zeoye spur oquend ‘seouoIug -(¢ “p sorsyf7) ,zed v] ap ono -tya pp us mau}dse op pepnn vf rearasuos pemooug, :Oltp ‘ay o|gend jap peprun e] epepuawiosta ‘jossody Jo off> 10g “Uy fe uuaoey anb sesoo seso ap outs ‘1apusy aqpp [end [e Uy Jap e729" seraqyjep aqap aipeu ‘o1najo ug “opepustuosud yp e OLNIDzUD fe ues ou 1s “ooipaut jp o20dure owo> ‘eyafns |p ¥ prawns ef 29 -yroed ou 1s aquowre;203 exaqgap ou {zed ¥] ap peprun x] zemn> oid ‘prynjnus eun ap aiua8utp Ja Japuay aqap avusuieutxeUL anb o] ¥ s9 0389 ‘soouoyu “euisiur js ered eBe> vun aajon 25 2 -uostp je pranynes e| ‘exAepor spur ‘fers epta te] ap pepyNN r| aoaiad ‘fen e| epiaourar ‘zed vurey] 2$ onb pepitm ns aarastu0s as anb u3 aysisuo ‘epe!sose pmapjnur eun ap popes vf ‘U3Iq Jo X “upreayes Bf ap onrand ja viseq ‘ieur jap sos8tyad soj enUOD vs 9H} ejopuparastod “eaeu e] sesaql uprided [ap oidoxd so ‘013939 ua {s18as opendaoe ry onb Of ap upPeages ¥| amsoxd anb e ‘ors9 e asreurtueous oqap ajuesmtp sainbjen> op ugiouawuy | “usu ~#851 op owsnu uy jap med e asrezapisuoo apand ors x “oun 10d 0 soysnwd 10d epr8as 42s ts ‘pepnio o ugIoe19past0> F] spas suatAuo3 anb sumbur ostoord so sesturozd ses2 wo aiua8up ootun un rod 0 soysnut sod eprBar 198 ‘ugroerapayviod © pepnio ej & spuT 2UdTAUOD 2A) 7 ONY CAPITULO 3 Que el régimen del tirano es pésimo Asi como el xégimen del rey es éptimo, asi el régimen del tirano es pésimo. Por cierto, la democracia se opone a la poli- tia, y, como es evidente por lo dicho, uno y otro son regime- nes enfrentados, ejercidos por muchos; la oligarquia se opone a la aristocracia, y uno y otro, enfrentados, son ejercidos por pocos, y el reino, al tirano, y uno y otzo, enfrentados, son ejer- cidos por uno solo. Y que el reino sea el régimen Sptimo se de- muestra antes que nada; pues si lo pésimo se opone a lo épti- ‘mo, es necesario que la tirania sea lo pésimo. ‘Ademés, la virtud unida es més eficaz. para producir su efecto que estando dispersa o dividida; en efecto, muchos en colaboracién al mismo tiempo consiguen arrastrar Io que ¢s- tando divididos no podria ser arrastrado por cada uno por su parte en forma individual. Entonees, asi como es més titil que la virtud que obra hacia el bien sea una unidad, a fin de que sea més virtuosa para obrar el bien, as{ es mas nocivo si la vir tud que obra el mal sca una antes que dividida. En efecto, la virtud del que preside injustamente obra al mal de la multitud, mientras tuerce el bien comin de la multitud hacia su bien propio. Asi entonces, como en un régimen justo cuanto el que dirige sea una unidad tanto es més util el régimen, como el rei- {70} no es mis itil que la aristocracia y la aristocracia que la politia, asi por el contrario se dard también en un régimen injusto que cuanto el que dirige sea una unidad tanto es mis nocivo. En- tonces, es més nociva la tirania que la oligarquia y la oligarquia que la democracia Mis atin, un régimen se convierte en injusto por esto, por que, habiéndose despreciado el bien comiin de Ja multitud, se busca el bien privado del dirigente; entonces, cuanto més se aparte del bien comtin tanto es el régimen mis injusto. Y mis se aparta del bien comiin en la oligarquia, en la cual se busca el bien de unos pocos, que en la democracia, en la cual se bus- cael bien de muchos; y todavia més se aparta del bien comtin cn [a tiranfa, en la cual se busca esté mds proximo a la universalidad lo mucho que lo poco, y lo poco que fo uno solo; entonces, el régimen del tirano es el mis injusto. ¥, 2 la vez, esto es manifiesto al considerar el orden de la divina providencia que lo dispuso todo de manera éptima. Pues el bien proviene, en las cosas, a partir de una causa per- fecta, estando todas casi como anudadas las causas que pueden ayudar al bien; en cambio el mal proviene en cada cosa pun- tualmente, a partir de defectos particulares. En efecto, no hay belleza en un cuerpo a no ser que todos sus miembros estuvie~ ran bien dispuestos; y la fealdad resulta de cualquier miembro que se encuentre desproporcionado. Y asi la fealdad proviene cde muchas causas diferentes, y Ia belleza, de una causa perfec- ta, de un solo modo; y asi se da, en todo lo bueno y lo malo, tal como Dios lo haya provisto, el hecho de que el bien a par tir de una tinica causa sea més fuerte y el mal, a partir de mu- chas causas, sea més débil, Entonces, conviene que el régimen justo sea solo de uno para que sea mas fuerte; y si el régimen se separa de la justicia, conviene més que sea de muchos, para que sea més débil y esos muchos se obstaculicen mutuamente, Entonces, entre los regimenes injustos el més tolerable es la de- mocracia y el pésimo fa tirania. Lo mismo también es manifiestamente evidente si uno considera los males que provienen de los tiranos; ya que, de [1] tee] ‘opewiaysond ‘ze10s ensoq eun ayue X owes un e oa{ns Xe -s9 308 snared owsiut 0] sond ‘saleayes serisaq ap owed SexquIOY 30] uapuoasa 2s souesH soy ap offs 10d & (Gy ‘gz m7 do) .23q -od ojgand pp argos ojdurt adyourzd Jp s9 059 ‘ovusuquiey 050 um A aquarSnz uoay up, eS1p UUIO]eg anb ynbe ap fensaq vuN ap BoyIp ou OWEN ns 9p OYPLdeD Ja UABEs A ugzeI e| 2p Oper crede apisoad anb asquioy jp anb zesrtupe ap s2 ott x “soem soy 2p pepjsnuo ey mpead ered ‘(gz ‘g¢ 7 do) sarquioy soy upap “to2s9 26 ‘so}duar soy uarestena] 2s opuend, sspndsop & sarquinp -laios 2 e uaapona anb eX “(¢ 62 7 do) ,sojgand sof © 2e30]] prey offs ‘opediound jp uasotunse sodw soy opuend, 2221p sgndsap 4 ‘sapniata se| ap uorsoayzed ej ap ueuede as ‘pepjow ns ap esne> rod ‘soutemn soy ap Soupqns soy anbyod “(1 ‘gz s01ge20 04g) ,S21qwoY So] ap seuinu se] wapaons sordut saAa1 Soy Jog, sagmsopeg Aas [9991p Fftesn B| 9p sOUEP so3se optrerapIstIOT “(12 *¢) ,aumupisnd ourue ap ueajona as ou anb ezed softy sonsona v uoTeUsiput signbosoud ou ‘souped., :S2St9U0}09 50] 2 e&ip joasody pp anb be ap foduron o8:e] souern ofeq wosatA -mso anb sauojesapaytioo se} ua erouatadxa zod aiuaptad so ob esoo fepezioys> & [UIA tago amnbjeno ezed souruepisnd weajona as A paras ouup un eyseq UaroueBop OW) [ap OpyNU weATY as anb sazquroy soy anb jeanyeu so upiqurey, “(pz ‘| sPurprosny 509 -ndiyq)) ,sepeqordesap wos sopo} anus anb svso> seyjonbe s08ta ood too £ aidursis uaseq,, :301p uoHBdID tsayuayea Anus Ou! -09 sopemioy] wos sopeno soy e OvUNf “ten ANoUa as saMtayTeA $23q, -woy 8oj soyjanbe ¥ ontint (oz © 9TTT “TT Il oreo v v793) saprgasy ap woruido ey unas ‘sang ‘souem soy ofeq sosomnitA sosod uenuanowo as ‘wapiduuy t] ‘uapand oyyend wa ‘K soupqns sas 9p prusia z] ap we]s001 ‘sopra se] & souIpqns so] ¥ aENpU ‘uvpagap aonb ‘uapisord anb soy oto ‘anb apaons 0359 104 (IZ “S1) sou -o1ren eypadsos ardurars jp -enuos ns u> yews un aqua anb KpeL Optiaiqey Ou was O- zed Key OpuENd K ‘SOpjo sMs U9 F159 ardwiays so: [ap opruos fg, ;ouern Jap oxvadsaz eBtp 98 go/' us anb mnbe aq{ “soatsou teajana sof as souspans sns ap sezanbu sey A.rspod ja anb usury jse ‘soeoipntiod exed sezonbut se] 4 sop -od Ja waoq]Qn ‘ouUsTUr O] UOI=ROTY Sofja anb Bf ‘ersuauiadxa erd [zz] -o1d ns 10d ‘soypgps sns anb uerpadsos anbrod ‘scour 0 sosorap -od wets ou anb od ugiqures uezionyso 2g ‘ezueyuo> £ pepit -eyarey saiquioy so] anus asreraua® ajans anb sey uo saquefour 98 seno X sajanbueq ‘sepog ap seisay ouron “sorquioy so] an -¥a souotunat e auc anb ofjanbe opor uaqiyord 4 opisins wey anb se[ ueyuaUNe ‘Sons sour so] nue seIpoIsIp weIq -wals [END O| JOg “OrMTUFOp ns J2[OUop uepond ou ‘ono ap wy -o3sap oun seuatus ‘onb ap oxtmd je ‘zed ey ap eleyusa ej 2p JS sna ua008 & peystue ap up!se[pr ean sume 2s OU SoUPqnS so] anua anb sod upiquiey uezionyso 2g ug(oeurwop wisn! rns ueknnsap Tu o129J2 osonusia ap peprniueufeur eun ap mud -59 |p WaoueTE OU soUpgns sus anb sod wezranyso as soxdis9sap soesn So} soovoitg “esoiuedsa aoared say euafe pramta e] aud -urais & ‘sojeur so] an sosorpadsos set tos sotang soy souresn so] eed ‘o123}9 uo ‘uoroeurwop eisn{ur ns exed yeroIpnlzad was soitpqns so] ap sured ap eusjaoxa epoy anb opaeypadsos ‘soy PBS So] 2p Ossx8o1d oper uaprdut ‘saps 19s anb sore zens ‘ueasap sauamnb anbiog -sajenyindso sousiq sns apidun u>1q “tei ours ‘ex0di09 oj ua soupqas sns e owudo oj9s ou “oupydes ja wa sap ou sod ‘ours PP praunjoa e] ua 59 owro9 operojo> ‘omy o8fe xoqry apand fu foyparsp [ap euede as opueno seyarout Los seso> se] separ anb ours ‘unde pepungas zoqry apond ou ‘saouozu sy “Pe -tinjoa ns ap oxpuideo sod “rapod sod, exeur anb omis et>uasn! yf aod ou :eialip 1s owo> ise "(gr “6 oonspwapy) reve 9p 17pod BP 2uan anb aiquioy jap sof] aumuep, :opusiop ugwores ‘saotape of waweSgr aisa ap siny anb edey anb ‘saouowy (z ‘7) 21Sues reureuiap exed esard ej weyeqanre anb soqoy ouro> “ela ap orpaut wa ups sodiound sng, :jombezg ap orpou 10d e8ip 98 anb mbe ap ‘oyxarard raimbyend sod auSues ewressop ‘ext FL ap oised ¥] e eIEUIpLOgns 2s 1g “(y “Gz Sorqueaa4g) ,gIIRSOP ¥] oreae [a ‘enon Pf 2ktunstio oxsnt 49s 1g, :e8Ip UgUIOTeS anb ibe ap ‘soupqns sof ap sausiq soy eqor “er>xpoo vy ap uorsed e] 10d opuowios pasa uainb ‘ornaja ug “souaiq soundye sezue9|e ap zeien vied souoysed sesroatp sey e aurpiogns as unas ‘se1au -zur sesrontp ap soutpqns So} r eurudo anb anfis as ‘opeand oun eosng ‘unto uaig |2 opefsaidsap opuaigey ‘ouemn [> ‘oupay CapiruLo 4 Por qué motivo se les vuelve odiosa la dignidad regia a los stibditos Asi pues, ya que el régimen éptimo y el pésimo se dan en Ja monarquia, esto es en el principado de uno solo, a muchos, por cierto, a causa de la maldad de los tiranos, la dignidad se les vuelve odiosa; algunos, deseando el régimen del reino, caen bajo la servidumbre de los tiranos so pretexto de la dig- nidad regia. Un ciemplo de estos casos aparece, en forma evidente, en la repiblica romana. En efecto, habiendo sido expulsados los reyes por el pueblo, ya que no podian soportar la pompa de los reyes, o mejor de los tiranos, instituyeron consules y otros ma- gistrados por los cuales comenzaron a ser regidos y ditigidos; tos quisieron cambiar el reino por una aristocracia, y, como refiere Salustio: “Es increfble recordar cudnto crecié la ciudad de Roma en poco tiempo tras haber recobrado la libertad” (La conjuracién de Catilina VI, 7), Pues la mas de las veces sucede gue los hombres que viven bajo un rey se esfuerzan menos por el bien comin, como si pensasen que lo que invierten para el bien comiin no revierte en ellos mismos, sino en otro bajo cu- yo poder ven que se hallan los bienes comunes. Mas cuando ven que el bien comin no esté bajo el poder de uno solo, no atienden al bien comin como algo que es también de otro, si- (74) no que cada uno tiende a él como a algo propio; de aquf que se-vea por experiencia que una sola ciudad administrada por rigentes elegidos anualmente puede més que cualquier rey, aunque posea éste tres 0 cuatro ciudades tales como ésa; y una servidumbre liviana ¢jercida por los reyes se soporta mis pesa~ damente que las grandes cargas si fueran impuestas por la co- munidad de los ciudadanos, Lo cual se observé en el progreso de la repaiblica romana. Pues la plebe se alistaba en la milicia y se desprendia de sus dineros en favor de los soldados; y cuan- do el dinero entregado no era suficiente para el eratio comin, “vendian para uso piblico los bienes privados al punto de que, ademas de los anillos de oro y las insignias personales que eran los simbolos de su dignidad, el senado mismo se quedaba sin nada de oro” (Agustin de Hipona, La cixdad de Dias IU, 19). Con todo, se agotaban por las continuas discordias que ter minaron en las guerras civiles; y con estas guerras civiles Ia liber- tad, para la cual mucho se habian esforzado, les fue arrebatada de sus manos, y comenzaron 2 estar bajo el poder de los empe- radores, los cuales no quisieron al comienzo llamarse reyes, por- que ese nombre habia sido odioso para los romanos. Algunos de cellos, segin Ia costumbre regia, procuraron fielmente el bien co- miin, por cuyo empefio la repiblica romana habia crecido y se habia conservado; pero muchisimos de ellos, convertidos para sus sibditos en tiranos, pero respecto de sus enemigos, en inac- tivos y débiles, redujeron a la nada la reptiblica romana. Un proceso similar hubo en el pueblo hebreo. Primero, mientras estaban regidos bajo jueces, de todos los lados fueron saqueados por sus enemigos; cada uno hacia lo que era bueno a sus ojos. Y habidndoseles dado reyes de parte de la divinidad a instancia de ellos mismos, por causa de la maldad de los re- yes se alejaron del culto del tinico Dios y, finalmente, fueron conducidos al cautiverio. Entonces, los peligros amenazan de uno y otro lado, sea que temiendo al tirano, se evite el régimen éptimo del rey, sea que deseindolo, la potestad regia se convierte en tirénica maldad, [75] (e] “soypaus ap wowidzz un * ofeq anb Aax oorun un ofeq IATA s}usHtBAUOD SFU 5> ‘SOIN|OS -ge sourug; up ‘anb aXnpouoo 9g ‘oun 9p Je ua anb sous ap ‘uouniSpu Jp U9 spur OMT asrep 2[ons ou eptern ej ‘eyuEM UD wBTED onb squsmeumgu: asreyaa ap vy anb wapared ‘ourndo usur “891 so anb ‘urar pp Is ‘soouoyug “oun 70d sepeusqo3 wos anb sejjanbe ua anb ‘soysnur sod seprBar wos anb sexren uo vy “em uorejouolo spt soypnur anb grentioaue “udzm20 exoye anb 50] ayuatuaquadipp A sopesed soppay Sof exsus ezoueUI 9p wrex -apisuoo oun 1s J ‘SoueIn soMSy[apr> 2p Japod ua gfe ‘sa]LA -p seuiond & souorsuasip ‘seipiaus sepiRins ‘oduran 08x] sopen -siSeux soypnur sod epenstarurpe opis opuarqey ‘Jeno ey "vueUE indo e] ap oseo J Uo ayuaureUNXptN TIsagTUEUE as OUT jean U9 OpPuTUMrD) ey soyPNur ap ssuswI2y SO] Sopos 1s -ro ‘song “odwian [ap sgaen © oplzinso 0 30d syuoureysoyruear 2su94 apand fend 0] {paar ef ap OTTO [2 ojos ys wed od -ansn £ sono soj e azadns oun anb opnusur v apzons “soypnur 2p UOUNS9I [> JuEMp ugIsUasIp e] OpIBns opuatgey ‘song ED -uano9¥ spur vod sezinb ours ‘oun op 2 anb ‘epuesn Fj e eajona as soypmu ap Uaugr ya anb aoaitooe sousus Ou “UNE SEA, ‘oun ap owaiqo8 [pp Uauarrozd anb so] ap anb spur soy nut ap uow8ai jap Uatiotaord onb sozSxed soy ap say anb Ay ‘seouoqug “g[euS 96 soe OWIOD ‘toa! [9p EDTTEU ap oUL -axpun opes8 fp auanuOD anb & eyuem ap osonx> [> a1s1st09 jend 2] > Bs09 ‘soups sns ap uotsaido | e epuan anb aqusueyeIp [PP WoTuaIUE ns exetasap ts seu " e auaureyior9 apuatye S299 Se] ap SPU Se] -oid oun ts orog “pranpau e] wa antAUOD Uo!suEstp ey aNb s9 eID -uanoasuco xf ‘s9jediouyd soy upIsuastp wa opuess9 ‘anbuod 's0} © smut ap ja anb seus oun op uawid3r Jo ay [92} PGMS ap pranjnur e[ ¥ uoLsuDsIp 2p oxdyjod uo sud ‘umur09 ‘uotq ap uoIDU=IUT e] ap aurede as anb uapisoud onb soysnte SO} 9p tiambyens x “e8ey 0] ojos oun anb e ‘unuio> uaiq Jap uo! “Way Bf UD dTTey Sour soss aud op ame anb spoons $39 DA Se] ap Spur $0] ‘O}DaJa Uy “OU ap ouNBzr aN ap anb soy -nur 2p waurf891 un 9p prypjn ef vied soxfyad sounxeat und {8.98 ePpuoNsay spUI OD 4 tsox8tjad sopuess assn Sos uapand opnuaur © Anu anb oj ap 1iny aqap 9s anb soared ‘spurapy ‘so8tjod ueais 25 soqure ap onbune ‘soy jajaud $9 ‘ssouoyuA “peprntos ey epor v anbipnfred anb epuem ap osazxa un ex -s1gNy anb 128 ou v ‘sarenaned soj ap sauarq soundje sopipad “tu Kos on ours “eruem eun rod opemb so ou uarq 9159 Pippa eun uo edioutd of so anb ‘zed ey ap uaiq Jo adnsap ‘soypnur ap wouril9r un ap andis 9s sa024 sey ap spur ey anb ‘ugis -uasip e] ‘ojaja ug “adwox09 2s opuend sareundo soysnuz ap weuni89x un ap anb rousur peur un ongis as ‘ete ua B10, ~fawoo 9s 1 ‘embreuour ej aq] souDUE [eur uN Bis 98 END [2p pnbe s18a[9 Jofow o soared ‘oaBad Jp aoeuaure soquie ua 53] “eno 50} 9p ‘Sop anus sZaj9 anb ekey opuens ‘wag exOUY adwiouios 28 saxeuindo soypnuy ap waun@9x un opuend anb yuesy uD autatioo as enbrevow Bj opuens Jousut feu un sy § O1NyaVD)

You might also like