CHART 1 PAGTATAKDA NG LAYUNIN (GOAL SETTING)

Isang motibasyon ang pagtatakda ng mga layunin at tunguhin sa buhay nang higit magsumikap
sa pagkamit ng mga pinapangarap na pamumuhay at kuhanin ang mga hakbang upang makamit
ito. Madalas, may kaakibat na gastusin ang mga layuning ito at humihingi ito ng pagpaplanot
disiplinang pinansiyal. Nais ng financial literacy training program na ihanda tayo para sa mga
nasabing usaping pinansiyal.
HAKBANG 1. ANO ANG NAIS MONG MANGYARI?
Ipikit ang mga mata at isipin ang pangarap mong buhay sa loob ng 5 taon. Kung 2016 ngayon,
ano ang hitsura ng buhay mo sa 2021? Ilarawan ang mga iyong mga nakita, naririnig, at
nararamdaman sa iyong pangarap na buhay. Sinu-sino ang iyong mga kasama? Paano mo
ginugugol ang iyong oras? Saan mo gusto gugulin ang iyong oras?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
HAKBANG 2. PAGLILINAW NG LAYUNIN
Kailangang Specific, Measurable, Attainable, Relevant, Time-bound, and Shared (SMARTS)
(Malinaw, Nasusukat, Mararating, Angkop, Sukat sa Oras, at Pinagsasaluhan ng Pamilya) ang
ating layunin. Subukan gawing SMARTS goal ang inyong layunin.
Halimbawang pangarap: Mag-iipon ako ng pera para sa matrikula ng aking anak sa kaniyang
kolehiyo.
Halimbawang SMARTS goal: Sa loob ng dalawang taon mula ngayon, makakapag-ipon ako ng
10,000 para sa matrikula ng aking anak sa kaniyang kolehiyo.
Specific (Malinaw)
Measurable (Nasusukat)
Attainable (Makakamit)
Relevant (Angkop sa Sarili)
Time Bound (Sukat sa Oras)
Shared (Pinagsasaluhan)

AKING SMARTS GOAL:

1!

CHART 2 BUDGETING
KITA (INCOME)
PINAGKAKAKITAAN
(Sources of Income)

HALAGA
(Peso Value)

KABUUANG KITA:

GASTOS (EXPENSES)
PINAGKAGAGASTUSAN
(Types of Expenses)

HALAGA
(Peso Value)

KABUUANG GASTUSIN:
NATITIRANG PERA: ________________________________________________________
PANAHON PARA MAABOT ANG GOAL: ______________________________________

2!

CHART 3 - Financial Institutions (Advantages and Disadvantages)

Paraan ng
Pag-utang
Kaibigan /
kamag-anak
(magulang,
tiyuhin/tiyahin
, kumare,
atbp.)

Interes
(presyo ng utang)
Depende sa
hinihiraman

Credit
Cooperatives

0% - 10% kada
buwan

Benepisyo

Kapintasan

Payo

Depende sa termino ng
paghiram, maaaring
maging mura at mabilis na
paraan ng pag-utang

Nagiging ugat ng tensiyon

sa pagitan ng magkaibigan /
kamag-anak

Pahalagahan ang tiwala ng

pinagkautangan: magbayad agad
at ng sapat na interes; sikaping
may paraan kang bayaran ang
kabuuan ng utang kapag may
emergency need ang hiniraman
mo; gumamit ng pormal na
kontrata / dokumento
Kahit na matagal mabayaran ang
utang, siguraduhing
mababayaran ang mga ito, dahil
ang karamihan sa mga
miyembro ng cooperative ay ang
mga taong makakasama natin
araw-araw.

Hindi na dumadaan sa
pormal na credit
investigation
Maaaring hulugan sa loob
ng maraming buwan.
Makakakuha ng baliktangkilik o rebate ang mga
umuutang

Paluwagan

Bank Loan

Walang interes

0.75% - 2% kada
buwan (9 -27%
Annual Percentage
Rate or APR)

Sa maliit na hulog kada

buwan, pagdating ng
buwan kung kailan sa iyo
ang pondo, malaki ang
halagang mapupunta sa
iyo
Maaaring hulugan sa loob
ng maraming buwan sa
mababang interes

Depende sa Coop.,
halagang hihiramin, at uri
ng loan ang interes na
kailangang bayaran

Minsan lamang sa ilang

buwan ka makakakuha ng
pera.
Kung may hindi maghulog,
lugi ang makakakuha ng
capital.
Kailangan ng collateral, o
ng bagay na maaaring kunin
ng banko kung hindi
mababayaran ang utang

Sumali lamang sa paluwagan

kung saan ang hulog ay hindi
gaanong malaki, dahil maaaring
kailanganin sa ibang gastusin
ang pera.

Sikaping bayaran agad ang

uutangin sapagkat mas lumalaki
ang interes sa tuwing hindi
nakakabayad.

3!

Paraan ng
Pag-utang
Government
Program:
Conditional
Cash
Transfers
(CCT)
Loan Sharks /
(5-6)

Interes
(presyo ng
utang)
Walang interes

20% kada linggo

(1,310,363% APR)

Benepisyo

Kapintasan

Payo

Nakakatulong ito dahil

bukod sa pagbibigay ng
pera, kinakailangang
pumunta ng mga
miyembro ng pamilya sa
iba't ibang mga event kung
saan may matututunan sila.
Makukuha kaagad ang
kailangang pera.

Minsan maraming
kailangan puntahan. Hindi
makukuha o mababawasan
ang halaga sa bawat
kondisyong hindi
matutupad.

Subukang ipunin ang mga

makukuha sa CCT at gamitin
ang suweldo o ibang kita lamang
sa mga gastusin kung kaya.

Malaki ang interes kumpara

sa banko at mga
cooperative.

Nahihiraman kahit sagad

na o hindi na nakakahiram
mula sa bangko /
moneylender

Maliit ang halagang

nahihiram kumpara sa
halaga ng kolateral /
isinanglang bagay

Kahit hindi napapansin na

napakalaki na ng bayad dahil
maliit lang ang inuutang at
kaunti lamang ang binabayaran
araw-araw. Iwasan ang ganitong
uri ng pangungutang.
Tubusin agad nang hindi maubos
ang mga alahas at iba pang
mahahalagang kagamitan lamang ang sanglaan dahil mas
mira ang appraisal value sa
market value.

20% kada buwan

(792% APR)
Sanglaan
(Tambunting,
Villarica,
Palawan,
atbp.)

3% 4% kada
buwan (42% - 60%
APR)

Mabilis

4!

CHART 4 - PAGSUBAYBAY SA MGA UTANG (DEBT TRACKER)

Principal

Interest
Rate

Maturity

Total Interest
Payment

Annual
Percentage
Rate

Kanino Humiram

Rason ng Paghiram

Kabuuang
Balanse ng
Utang*

1
2
3
4
5
6
7
*Kabuuang Balanse ng Utang - magkano ang hindi pa nababayaran

5!

Pangalan: _____________________________ Edad: ________ Trabaho: ________________

Sa pagtatapos ng programa natin, nais naming malaman kung alin sa mga paksang napag-usapan ang:
1. WALANG BAGONG NATUTUNAN may kaalaman na noon pa at hindi na kailangan aralin pa.
2. MAY BAGONG NATUTUNAN wala o may kaunting kaalaman noon pero naging mas maliwanag
ngayon.
3. HINDI NAINTINDIHAN maaaring malabo o kulang pa ang pagpapaliwanag sa paksa
Paksa (Topic)

Walang Bagong
Natutunan

May Bagong
Natutunan

Hindi
Naintindihan

1.! Ang Kapaligirang Pangnegosyo

(The Business Environment)
2.! Paraan ng Pagbebenta at Paghahanap ng
Kostumer
(Marketing & Customer Discovery)
3.! Pamamalakad ng Negosyo
(Operations Management)
4.! Plano ng Modelong Pangnegosyo
(Business Model Canvas)
5.! Pag-unawa sa Paglabas at Pagpasok ng
Pera
(Understanding Cash Inflow and Outflow)
6.! Cash Conversion Cycle at Pangagasiwa ng
Utang
(Debt Management)
7.! Pagtatakda at Pamamahala ng Kita
(Setting and Managing Profits)
8.! Paghihiwalay sa Pinansyang Pangnegosyo
at Personal
(Separating Business Finance from
Personal Finance)
9.! Pinansiyang Personal
(Personal Finance)
Magbigay ng ilang kumento o mensahe tungkol sa mga nagustuhan at hindi nagustuhan sa programang
ito. Maaari ding magbigay ng kumento tungkol sa mga estudyante o sa mga paksang tinalakay.
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
Mayroon po ba kayong nais matutunan pa na mga paksa?
_____________________________________________________________________________________
Pagkatapos sagutan, Ibigay ang pahina na ito sa facilitator. Maraming salamat po!

April!2016!