Metodologija NIR-a

- prvi dio: Uvod Prof. dr. Nijaz Bajgori

nijaz.bajgoric@efsa.unsa.ba
www.efsa.unsa.ba/~nijaz.bajgoric

3/10/2008

Dva osnovna pristupa u elaboriranju metoda

istraivanja
Soft pristup (osnovni metodoloki okvir, proces
istraivanja, metode, nauni radovi, mag. rad,
nauni izvori, IT-podrka, osnove kvantit.
metoda, tehnika i alata)
Hard pristup (detaljno razmatranje kvantitativnokvalitativnog analitikog instrumentarija koji se
koristi u naunom radu)

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

Okvirni sadraj predavanja:

Nauno istraivanje; proces istraivanja;
istraivaki projekat; metode istraivanja
Nauni radovi i publikacije; magistarski rad;
struktuiranje mag. rada; vodi za izradu mag.
rada; koritenje literature
E-izvori za NIR; sistemi indeksiranja; nauna
produktivnost univerziteta i drava; komparacija
univerziteta; IT-podrka za NIR
Primjer primjene stat. metode
3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

Literatura okvirni spisak

Kuki, S., Marki, B., Metodologija drutvenih znanosti, Ekonomski

fakultet Mostar, 2006
Saunders, M., Lewis, P., Thornhill, A., Research Methods for
Business Students, 5th Edition, Pearson Ed, 2009
Remenyi, D. et al., Doing Research in Business and Management,
Sage, 1998
unji, ., Metodologija, Beograd, 2005.
Belak, S., Uvod u znanost, ibenik, 2005.
ei, B., Opta metodologija, Nauna knjiga, Beograd, 1980.
Zelenika, R., Metodologija i tehnologija izrade znanstenog i strunog
djela, Rijeka, 1990.
ami, M., Kako nastaje nauno djelo, Sarajevo, 1980
Peujli, M., Mili, B., Metodologija drutvenih nauka, Beograd,
2000.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

Faze naunog istraivanja

3/10/2008
10/6/2011

Izbor i definiranje predmeta istraivanja

Odredjivanje cilja (ciljeva) istraivanja
Postavljanje hipoteza i ev. definisanje varijabli
Izrada projekta istraivanja
Prikupljanje podataka
Obrada podataka
Interpretacija podataka
Izvjetaj o rezultatima istraivanja

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

Izbor i definiranje predmeta istraivanja

Uoavanje i definisanje problema istraivanja (problem,

problem domain)
Podrazumijeva i traenje naunih informacija koje su
potrebne za formuliranja predmeta istraivanja

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

Vrste istraivanja:

Opis - deskripcija
Objanjenje - eksploracija
Analiza
Komparacija komparativna analiza
Rjeavanje problema
Benchmarking
Novo teorijsko-konceptualno rjeenje
Case
...

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

Izrada projekta istraivanja

predmet ili problem istraivanja

cilj (ili ciljevi) istraivanja,
struktura projekta
metode i tehnike istraivanja
orijentacijski kalendar radova
sastav ekipe istraivanja
financijska i druga sredstva potrebna za
istraivanje
projekcija rezultata i koristi koje se mogu
oekivati od realiziranog istraivanja
3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

Prikupljanje podataka
- Izvori informacija Biblioteki izvori (knjige, nauni i struni asopisi,
i ostala bibl. gradja)
Dokumentacijski centri
Arhive
Statistiki i referalni centri
E-izvori (E-sources): online baze, e-asopisi
Ostali izvori sa Interneta (open, free): cases,
white papers, reports, success stories, webcasts
Itd.
3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

Obrada podataka
U veini sluajeva je to primjena
matematikih, statistikih, simulacijskih,
MS/OR metoda i tehnika
U savremenim uslovima, primjena
navedenih metoda i tehnika ide uz
obavezno koritenje sw alata (standardnih
ili specijalistikih)

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

10

Interpretacija dobivenih rezultata

Rezultate je potrebno dovesti u vezu sa
postavljenim hipotezama u smislu da li ih ti
rezultati potvruju ili pobijaju
Uporediti rezultate sa rezultatima slinih
istraivanja
Komentarisati rezultate u kontekstu ciljeva
istraivanja i postavljenih teza

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

11

Proces istraivanja

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

12

Proces istraivanja
(Remenyi, Williams, Money, Swartz)

1. Pregled i ocjena literature (literature review)

2. Formulisanje istraivakog pitanja (research
question)
3. Definisanje izbor metodologije (methodology)
4. Prikupljanje podataka (collecting evidence)
5. Analiza podataka (analysing the evidence)
6. Kreiranje zakljuaka (conclusions)
7. Razumijevanje ogranienja istraivanja
(limitations)
8. Preporuke za dalji rad (recommendations)
3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

13

Problem Podaci - Metode

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

14

Vrste istraivanja, iz perspektive

ekonomije/biznisa

3/10/2008
10/6/2011

temeljna primijenjena
deskriptivna analitika
kvantitativna kvalitativna
konceptualna empirijska

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

15

Istraivake metode osnovna podjela:

Kvantitativne
Kvalitativne

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

16

Metodologija vs. Metoda

Metodologija filozofske osnove ili
pretpostavke metode ili ireg spektra
metoda
Metoda konkretizacija metodologije,
naini, postupci provoenja istraivanja
Tehnike specifini alati metode
3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

17

Kvalitativne vs kvantitativne metode

Kvalitativno istraivanje

Kvantitativno istraivanje

Rezonovanje

Induktivno

Deduktivno

Koncepti

Identifikuje koncepte

Identifikuje koncepte i/ili

istrauje veze

Cilj

Deskripcija problema ili

problemskog podruja

Istraivanje veza izmedju

emp. fenomena

Rezultat

Pojanjenje odredjenog
problemskog podruja

Prihvatanje/odbacivanje teze

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

18

Najee primijenjene metode naunog

istraivanja su:

induktivna i deduktivna metoda

metode analize i sinteze
metode apstrakcije i konkretizacije
metode generalizacije i specijalizacije
metoda klasifikacije
metoda deskripcije
metoda kompilacije
komparativna metoda
statistike metode
matematike metode
metode modeliranja i simuliranja

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

19

eksperimentalne metode
kibernetske i/ili metode sistemskog pristupa
empirijske metoda
metoda studija sluaja
metoda anketiranja i intervjuiranja
Delfi metoda
brainstorming
itd.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

20

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

21

Faze procesa istraivanja u funkciji

dokazivanja hipoteze:

identifikovanje definisanje problema

odreivanje ciljeva istraivanja
postavljanje hipoteze/a
definisanje kljunih pojmova
izbor istraivake strategije
Izrada nacrta istraivanja
odreivanje osnovnog skupa i/ili odabiranje uzorka
istraivanja
prikupljanje podataka
obrada i analiza podataka
tumaenje rezultata istraivanja
pisanje izvetaja o obavljenom istraivanju

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

22

Odredjivanje varijabli
Varijabla = promjenjiva veliina veliina koja moe
imati razliite vrijednosti, moe biti:

nezavisna varijabla
zavisna varijabla

Matematikim rijenikom: Y = f(x)

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

23

Hipoteza:
a)
b)
c)
d)

Svrhovita
Provjerljiva, dokaziva, odnosno izvediva.
Mora rezultirati odredjenim zakljucima.
Mora biti u saglasnosti sa ve provjerenim i
opte prihvaenim znanjima.
e) Jednostavna.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

24

Metode prikupljanja podataka

Posmatranje
Razgovori
Intervjui
Okrugli stolovi
Case studije
Statistiki podaci
Anketni upitnici
Testovi
Itd.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

25

Case Study
analiza individualnih sluajeva
moe biti osoba, grupa, dogaaj, proces, firma,
itd.
tipian sluaj za odredjeni tip emp. Fenomena
analiza sluaja omoguava generalizaciju
znanja
generalna primjena tih znanja za sluajeve iste
vrste
3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

26

Prikupljanje podataka
Intervju
Anketa
Upitnik

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

27

Anketa
Anketa se realizuje ispitivanjem osoba
cijele populacije ili dijela populacije.
Precizno definisati populaciju.
Precizno definisati potrebnu informaciju u
funkciji cilja i predmeta istraivanja.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

28

 Anketa moe ukljuivati sve osobe jedne

populacije.
Drugi tip ankete koji se ee primjenjuje u
praksi je anketa odreenog broja osoba
populacije koji se naziva uzorak.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

29

Vrste anketa

bez anketara: pismom, putem asopisa,

putem maila i e-maila, preko Web-a)
uz pomo anketara, intervjuom (direktno,
preko telefona)

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

30

Upitnik

paljivo planiranje pitanja (varijabli)

kratkoa
razumljivost
pitanja za ocjenu prikladnosti
ispitivanje na prethodnom uzorku
dva tipa pitanja:
otvorena (bez ponuenih odgovora)
zatvorena (s ponuenim odgovorima)

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

31

Pitanja otvorenog tipa

1. Godina roenja: _________________
2. Pol: ____________
3. kolska sprema: ____________
4. Zaposlenje: _________________
5. Brani status: _________________
6. Radno iskustvo: ________________

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

32

Pitanja zatvorenog tipa

Koju ste kolu zavrili:

a)
b)
c)
d)

osnovnu kolu
srednju kolu
viu kolu
visoku kolu

Zaposlenje-status:

a)
b)
c)
d)

nezaposlen
zaposlen
penzioner
domaica

Brani status:

a)
b)
c)
d)

Oenjen/udata
Neoenjen(neudata
Rastavljen/a
Udovac/udovica

Radno iskustvo:

a)
b)
c)
d)
3/10/2008
10/6/2011

manje od 1 godine
1-5 godina
5-10 godina
vie od 10 godina
Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski
fakultet u Sarajevu

33

Metoda uzoraka
Utvruje obiljeja jedne populacije iz obiljeja
prethodno utvrdjenog uzorka
Procjenjuje parametre populacije na osnovu
parametara uzorka i ocjenjuje pouzdanost te
procjene
Uzorci mogu biti:
- Probabilistiki uzorci
- Neprobabilistiki ili namjerni
3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

34

Prednosti metode uzorka:

Smanjenje trokova
Bre prikupljanje podataka i dobivanje
odredjenih procjena
Vei kvalitet rezultata, budui da ankete
pomou uzorka vode za to obueni ljudi

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

35

Nedostaci metode uzoraka:

- uzorak ne daje podatak za svaku jedinicu iz
stat. skupa
- rezultati sadre i tzv. pogreku uzorka
- neophodna posebna obuka za
sporovodjenje ove metode

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

36

Eksperiment
Prikupljanje podataka eksperimentisanjem
podrazumijeva sistematsku i kontrolisanu
realizaciju eksperimenta sa namjerom da
se izuavaju razni fenomeni, porede
situacije ili provjere hipoteze.
Postupak realizacije eksperimenta se
strogo kontrolie prema unaprijed
razraenom protokolu.
3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

37

Prezentacija statistikih podataka

Deskriptivna
Statistike serije
Tabelarna
Grafika
Koritenjem matematikog instrumentarija.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

38

Varijable u istraivanju

3/10/2008

Cilj svakog istraivanja

Utvrivanje povezanosti i medjusobnih

uzronih odnosa meu varijablama
(promjenjivim veliinama): nezavisno
promjenjiva i zavisno promjenjiva veliina (e)

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

40

Promjenljive (varijable)
Ako se jedna ili vie karakteristika nekog objekta ili
pojave moe mijenjati, onda se ona se moe
posmatrati kao promjenjiva (promjenljiva veliina) ili
varijabla
Promjenjiva veliina predstavlja neko empirijsko
svojstvo objekta, empirijske pojave ili procesa, stanja,
dogaaja i sl., koje moe imati razliite vrijednosti
Problem istraivanja karakter odnosa izmeu dvije ili
veeg broja promjenjivih.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

41

Zavisne i nezavisne promjenjive

Varijabla koju istraiva eli da objasni (ije
ponaanje eli da istrauje) naziva se zavisna
varijabla. Matematiki se izraava kao Y.
Varijabla za koju istraiva oekuje da utie na
ponaanje zavisne varijable naziva se
nezavisna varijabla. Oznaava se sa X.
Ukoliko zavisnost postoji, ona se matematiki
oznaava kao Y = f(X)
3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

42

Metode naunog istraivanja

- kratak opis najee koritenih metoda, prema: Belak, S., Uvod u
znanost, VTM ibenik, 2005

3/10/2008

Induktivna metoda
Induktivna metoda je primjena induktivnog naina
zakljuivanja pomou kojeg se na osnovu analize pojedinanih
injenica dolazi do zakljuka o optem sudu, od zapaanja
konkretnih pojedinanih sluajeva dolazi do optih zakljuaka.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

44

Deduktivna metoda
Deduktivna metoda je primjena deduktivnog naina
zakljuivanja prema kojem se iz optih sudova izvode posebni i
pojedinani zakljuci.
Deduktivna metoda u nauci slui za: objanjenje injenica i
zakona, za predvianje buduih dogaaja, za otkrivanje novih
injenica i zakona, za dokazivanje postavljenih teza, za
provjeravanje hipoteza i za nauno izlaganje.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

45

Metoda analize
Metoda analize je postupak naunog istraivanja
ralanjivanjem sloenih pojmova, sudova i zakljuaka na
njihove jednostavnije sastavne dijelove i elemente.
Postoje dvije vrste analize: deskriptivna, kada se opisuju
elementi neke cjeline i eksplikativna, kada se pokuava
objasniti odreena cjelina na osnovu njenih dijelova.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

46

Metoda sinteze
Metoda sinteze je postupak naunog istraivanja i
objanjavanja stvarnosti putem sinteze jednostavnih sudova u
sloenije.
Sinteza je proces uoptavanja u kojemu nastaju sve apstraktniji
pojmovi u usporeivanju s prethodnim pojmovima.
Sinteza je nain sistematiziranja znanja po zakonitostima
formalne logike, kao proces izgradnje teorijskog znanja u
pravcu od posebnog ka opem.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

47

Metoda apstrakcije
Apstrakcija je misaoni postupak bilo kakvog odvajanja,
bilo odvajanje opteg i eliminisanje posebnog, bilo
misaoni postupak odvajanja posebnog i individualnog,
zanemarivanje opteg.
Apstrakcija ima dvostruki smisao: apstrakcija opteg ili
apstrakcija posebnog. Apstrakcijom se odvajaju nebitni
od bitnih elemenata pojave ili predmeta istraivanja.
Apstrakcija poiva na analizi, ali analiza kao postupak
rastavljanja, predstavlja i odvajanje, apstrakciju dijelova
iz cjeline pojave.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

48

Metoda konkretizacije
Konkretizacija je postupak suprotan apstrakciji.
Konkretizacija moe biti: shvatanje jedinstva
apstraktno-opteg u posebnom i individualnom,
shvatanje jedinstva apstraktno-posebnog s optim u
svakom predmetu ili pojavi.
Bilo da se odreuje apstraktno-opte u posebnom ili
apstraktno-posebno u optem, s pomou opteg vri
se konkretizacija, jer se predmet istraivanja
konkretno shvata kao realno jedinstvo opteg i
posebnog.
3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

49

Metoda generalizacije
Metoda generalizacije je misaoni postupak uoptavanja
kojim se od jednog posebnog pojma dolazi do
uoptenijeg koji je po stepenu vii od ostalih
pojedinanih. Od pojedinanih opaanja izvode se
uopteni zakljuci, koji su realni samo ako imaju
oslonac u stvarnosti.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

50

Metoda specijalizacije
Metoda specijalizacije je postupak kojim se od opteg pojma
dolazi do novog pojma, manjeg obima a veeg sadraja.
Specijalizacija se temelji na analitiko-sintetikoj metodi i
apstraktno-konkretiziranoj metodi.
Da bi se tom metodom dolo od opteg do posebnog, potrebno
je izvriti: konkretizaciju opteg u posebno, ili sintezu,
apstrakciju posebnog iz opteg i analizu stvarnog opteg.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

51

Metoda dokazivanja
Dokazivanje je jedna od najvanijih naunih metoda u
kojoj su inkorporirane skoro sve metode i svi posebni
metodiki postupci: analiza i sinteza, generalizacije i
specijalizacija, indukcija i dedukcija, apstrakcija i
konkretizacija.
Svrha metode je utvrditi tanost neke spoznaje.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

52

Metoda osporavanja
Suprotan postupak u odnosu na postupak dokazivanja je
osporavanje.
To je zapravo metodiki postupak kojim se umjesto
dokazivanja teze, ona odbacuje i pobija. Ono se
sastoji u dokazivanju pogrenosti teze.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

53

Metoda klasifikacije
Metoda klasifikacije najstarija je i najjednostavnija nauna
metoda.
Klasifikacija je sistematska i potpuna podjela optega pojma na
posebne, u okviru obima pojma.
Nauka zapravo poinje klasifikacijom. Na osnovu spoznaja o
prirodi stvari, klasifikacija predstavlja sistemske grupe
predmeta, ili raspodjele niza srodnih pojava.
Tako se, na primjer, pojam nauke klasifikuje na pojedinane i
univerzalne nauke.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

54

Metoda deskripcije
Metoda deskripcije je postupak jednostavnog opisivanja ili
oitavanja injenica, procesa i predmeta u prirodi i drutvu te
njihovih empirijskih potvrivanja odnosa i veza, ali bez
naunog tumaenja i objanjavanja.
Ova se metoda primjenjuje u poetnoj fazi naunog istraivanja,
a ima veu vrijednost ako je jednostavno opisivanje povezano
s objanjenjima o uoenim vanijim obiljejima opisivanih
injenica, predmeta i procesa, njihovih zakonitosti i uzronih
veza i odnosa.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

55

Metoda kompilacije
Metoda kompilacije je postupak preuzimanja tuih rezultata
naunoistraivakog rada, odnosno tuih opaanja, stavova,
zakljuaka i spoznaja.
Metoda kompilacije moe se upotrijebiti u kombinaciji s drugim
metodama u naunoistraivakom radu, tako da djelo nosi u
to veoj mjeri lini peat autora kompilatora, koji e, uz lini
pristup pisanju naunog ili strunog djela korektno i na
uobiajen nain citirati sve ono to je od drugih preuzeo.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

56

Komparativna metoda
Komparativna metoda je postupak usporeivanja istih ih
srodnih pojava ili utvrivanja njihove slinosti u
ponaanju i intenzitetu i razlika meu njima.
Ova metoda omoguuje istraivaima da dou do raznih
uoptavanja, novih zakljuaka koji obogauju
spoznaju.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

57

Statistika metoda
Statistika metoda moe se nazvati i opta nauna metoda; u
novije vrijeme postala jedna od najvanijih naunih metoda;
esto se koristi u naunoistraivakom radu u svim naunim
podrujima. Istraivanja u naunim podrujima drutvenih
nauka nezamisliva su bez primjene statistike metode.
Statistika je nauka o metodama pomou kojih analiziramo pojave
koje nas okruuju, tako da pomou grafikona i izraunatih
pokazatelja otkrivamo njihove strukture, karakteristike i
zakonitosti u pojedinim vremenskim intervalima te uzronoposljedine veze izmeu tih pojava.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

58

Metoda uzoraka
Ispitivanje dijela skupa na osnovu sluajnog izbora
jedinica naziva se metoda uzoraka. Vrlo se esto
primjenjuje u naunoistraivakom radu.
Bit metode uzoraka je stav da se relevantne statistike
informacije o masovnoj pojavi mogu odrediti na
osnovu malog uzorka.
Problemi pouzdanosti metode uzoraka svode se na
odreivanju veliine uzorka i reprezentativnosti
odabranih jedinica.

3/10/2008
10/6/2011

Prof. dr. N. Bajgori, Ekonomski

fakultet u Sarajevu

59