TEORIJA BETONSKIH KONSTRUKCIJA

T-1

DIMENZIONISANJE PRAVOUGAONIH POPRENIH PRESEKA

NAPREGNUTIH NA PRAVO SLOENO SAVIJANJE
b 3.5

b f B

y b2

Dbu
h

Gb

Mu

"2"

y b1

Nu

Zau

"1"

a1

Aa1
a1 10

b
Gb

- taka u preseku koja odreuje poloaj sistemne linije (linije u odnosu na koju su
sraunati statiki uticaji M i N). Kod simetrinih preseka (pravougaoni, I) poklapa
se sa teitem, u ostalim sluajevima je, po pravilu, u polovini visine preseka;

- oznaka za ZATEGNUTU (eventualno: manje pritisnutu) ivicu preseka;

- oznaka za PRITISNUTU (eventualno: manje zategnutu) ivicu preseka;

Mu, Nu - granini raunski moment savijanja i normalna sila, sraunati mnoenjem eksploatacionih vrednosti presenih sila (Mi, Ni) odgovarajuim vrednostima parcijalnih koeficijenata sigurnosti u,i:
M u = u ,i M i (i=g, p, )
i

N u = u,i N i
i

b, d

- irina i visina poprenog preseka;

yb1, yb2 - poloaj teita betonskog dela preseka u odnosu na zategnutu, odnosno pritisnutu,
ivicu preseka:
y b 2 = d y b1
Aa1, Aa2 - povrina zategnute, odnosno pritisnute armature u preseku;
a1, a2

- poloaj teita zategnute armature u odnosu na zategnutu (ivica 1), odnosno

pritisnutu ivicu preseka (ivica 2);

ya1, ya2 - poloaj teita zategnute, odnosno pritisnute, armature u odnosu Gb:
y a1 = y b1 a 1 ; y a 2 = y b 2 a 2
h

- statika visina preseka - rastojanje od teita zategnute armature do krajnje

pritisnute ivice preseka:
h = d a1

PRIMERI ZA VEBE

TEORIJA BETONSKIH KONSTRUKCIJA

T-2

b, a1

- dilatacija betona, odnosno zategnute armature. U skladu sa uvedenom notacijom,

b b2. Da bi uslov loma bio zadovoljen, potrebno je da bar jedna od njih dostigne
graninu vrednost (b = 3.5 ili a1 = 101).

- visina pritisnute zone betona:

x = sh

- bezdimenzioni koeficijent poloaja neutralne linije, dat u tabelama za dimenzionisanje. S obzirom na vaenje Bernoulli-eve hipoteze ravnih preseka, dijagram dilatacija je linearan, pa se poloaj neutralne linije moe odrediti iz proporcije:

b
x
1
x
= b s= =
=
h b + a1 1 a 1
h x a1
+
b

Dbu

- sila pritiska u betonu, odreena izrazom:

D bu = b b x f B = b s b h f B

- koeficijent punoe dijagrama napona pritiska u betonu, dat u tabelama za dimenzionisanje. Za Pravilnikom definisani raunski dijagram betona u obliku parabola+pravougaonik, sraunava se iz izraza:
b =

b
(6 b )
12

(za b 2)

b =

3 b 2
3 b

(za 2 b 3.5)

fB

fB

2.0

3.5

PARABOLA

2.0

PRAVA

PARABOLA

b
3.5

PRAVA

- raunska vrstoa betona pri pritisku. U zavisnosti od marke betona, a za Pravilnikom definisani raunski dijagram betona u obliku parabola+pravougaonik, uzima
vrednosti iz tabele (lan 82. Pravilnika BAB 87):

fB

MB
fB [MPa]
1

15
10.5

20
14

25
30
17.25 20.5

35
23

40
45
25.5 27.75

50
30

55
31.5

60
33

U sluaju naprezanja u fazi velikog ekscentriciteta, neutralna linija se nalazi u preseku (x < d), odnosno u preseku
postoji i pritisnuta i zategnuta zona. Gornja ivica betona je uvek pritisnuta, a donja armatura uvek zategnuta, pa se
znaci (uobiajeno + za pritisak, a za zatezanje) podrazumevaju i uglavnom izostavljaju, to je naravno matematiki nekorektno. U sluaju kada su preseci napregnuti u fazi malog ekscentriciteta, odnosno kada naponi u preseku
mogu biti istog znaka, o ovome se strogo vodi rauna i znaci navode.
PRIMERI ZA VEBE

TEORIJA BETONSKIH KONSTRUKCIJA

Zau

T-3

- sila zatezanja u armaturi, odreena izrazom:

Z au = A a1 a1 = A a1 v

- karakteristina vrednost granice velikih izduenja (granice teenja) za upotrebljenu

vrstu elika, uzima sledee vrednosti:
v = 240 MPa za GA 240/360

v = 500 MPa za MA 500/560

v = 400 MPa za RA 400/500

z

- krak unutranjih sila rastojanje izmeu napadnih taaka sile pritiska u betonu
Dbu i sile zatezanja u armaturi Zau. Sila Dbu deluje u teitu naponskog dijagrama
pritiska, na rastojanju x od krajnje pritisnute ivice, dok sila Zau deluje u teitu
zategnute armature, pa sledi:
z = h x = h (1 s ) = h
Koeficijent , koji je dat u tabelama za dimenzionisanje, zavisi od oblika naponskog dijagrama betona i za raunski dijagram u obliku parabola+pravougaonik, sraunava se iz izraza:

PRIMERI ZA VEBE

8 b
4 (6 b )

(za b 2)

b (3 b 4 ) + 2
2 b (3 b 2 )

(za 2 b 3.5)

TEORIJA BETONSKIH KONSTRUKCIJA

T-4

TABLICE ZA DIMENZIONISANJE PRAVOUGAONIH POPRENIH PRESEKA

NAPREGNUTIH NA SLOENO SAVIJANJE
s=

x
b
=
h b + a1

b =

b
(6 b ) ;
12

8 b
4 (6 b )

(za b 2)

b =

3 b 2
3 b

b (3 b 4 ) + 2
2 b (3 b 2 )

(za 2 b 3.5)

b [MPa]

a [MPa]
PRITISAK

MB 50

30.0

ZATEZANJE

MA 500/560

500

f B=20.5

MB 20

14.0

GA 240/360

240

q=q /Ea

b []

a []

3.5

2.0
PARABOLA

RA 400/500

v=400

MB 30

10

PRAV.

q=|v|

MB
fB

15
10.5

z
= 1 s
h

20
14

25
17.25

30
20.5

35
23

40
25.5

1 = 1 M = b s
k=

45
27.75

50
30

55
31.5

k=

1
b s

h
M au
b fB

M au = M u + N u y a1 = M u + N u (y b1 a 1 ) = M u + N u a 1
2

1 = 1 M = s =

A a1 v

= 1 v
b h fB
fB
A a1 = 1 b h
A a1 =

PRIMERI ZA VEBE

fB Nu

v v

ili

M au
N
M au
N
u =
u
z v v h v v

60
33

TEORIJA BETONSKIH KONSTRUKCIJA

PRIMERI ZA VEBE

T-5

TEORIJA BETONSKIH KONSTRUKCIJA

PRIMERI ZA VEBE

T-6

TEORIJA BETONSKIH KONSTRUKCIJA

PRIMERI ZA VEBE

T-7

TEORIJA BETONSKIH KONSTRUKCIJA

PRIMERI ZA VEBE

T-8