MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

BAHAN BACAAN
1. PENGENDALIAN DATA
Modul ini meliputi dua tajuk utama iaitu Manipulasi Data yang meliputi tajuk
Pengumpulan Data, Paparan Data dan Terjemahan Data dan tajuk kedua adalah
Purata yang meliputi menghasilkan rumus dan menggunakan rumus.
Pengendalian data boleh dimanipulasikan berdasarkan masalah harian yang
melibatkan penggunaan purata yang boleh meliputi tajuk-tajuk ukuran,
timbangan berat, sukatan isipadu cecair dan masa.

PENGENDALIAN
DATA

MANIPULASI
DATA

PENGUMPULA
N
DATA

PAPARAN
DATA

PURATA

TERJEMAHA
N
DATA

MENGHASILKA
N RUMUS

MENGGUNAK
AN RUMUS

MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

2.0 Pengumpulan data

Dalam mengendalikan data , pelajar perlu mengetahui peringkat penting yang terlibat
seperti berikut :
Peringkat

Perwakilan

1. Menanya soalan utama

Berapakah tinggi pelajar-

yang ingin dibincangkan pelajar dikelas ini?

2. Perancangan apa yang
perlu dibuat kepada

Perhatikan ada pelajar yang

tinggi dan rendah

Mengukur ketinggian setiap

Guna alat ukur dalam unit

pelajar

cm. Adakah alat ukur yang

data yang ingin dikutip

3. Mengutip data dengan

Catatan

lain yang boleh digunakan?

Setiap pelajar diukur

mengikut syarat tertentu ketinggian mengikut unit cm

Pelajar tidak memakai kasut.

Pelajar ambil ukuran tinggi
rakan-rakan di kelas.

4. Persembahan data

Catatkan ketinggian pelajar

Paksi x dan paksi y harus

yang sesuai dengan

dengan perwakilan data

sesuai dan menggunakan

kaedah yang dipiih

seperti jadual kekerapan

pelbagai carta yang sesuai

yang sesuai

seperti carta bar, carta pai

dan histogram.

5. Mengintepretasi data

Membaca data dan

Contoh soalan:

dengan memberikan

menanya soalan yang

Murid manakah yang tinggi

penegasan dan fokus

relevan dengan data dan

sekali dalam kelas?

kepada data yang

menggunakan perwakilan

digunakan

carta yang sesuai seperti ,

carta bar dan piktograf .

Murid manakah yang rendah

sekali dalam kelas?
Apakah min ketinggian murid
dalam kelas ini?

BAHAN BACAAN
2

MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

1.1
Konsep

Paparan Data Piktograf Menegak

: Graf gambar adalah Piktograf yang mengandungi maklumat-maklumat
yang ringkas dan mudah difahami melalui gambar-gambar yang
dipamerkan dalam sesuatu jadual.

Objektif

: Selepas aktiviti pembelajaran, pelajar boleh :

a.

Membaca

dan

menerangkan

maklumat-maklumat

yang

terdapat didalam sesuatu graf gambar.

b.

Membina graf gambar yan berkaitan dengan masalah

harian.

Alatan

: graf-graf gambar, biji gula-gula, jadual-jadual untuk membina

graf gambar dan kad-kad gambar.

Aktiviti Pengajaran
a) Set Induksi :

Guru menyoal murid berkenaan hobi mereka.

Contoh : Siapa yang ada hobi?
Siapa suka baca buku?
Bilangan buku yang di baca seminggu?

Langkah 1 : membaca maklumat dari graf gambar

MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

Tajuk: Bilangan buku yang dibaca

Amin
Helen Ng

Siva

Petunjuk :

Kamariah
mewakili 1 buku

Berdasarkan graf gambar di atas, guru

membimbing
murid
membaca
maklumat-maklumat dengan beberapa
soalan seperti:
a. Apakah yang ditunjukkan dalam
graf gambar itu?
b. Apakah yang dinyatakan dalam
petunjuk?
c. Berapakah buku yang dibaca
oleh Amin?
d. Siapakah yang membaca buku
terbanyak?
e. Berapakah jumlah buku yang
dibaca oleh kesemua empat murid tersebut?
Ulang aktiviti dengan graf gambar dengan petunjuk 1 mewakili banyak.
Langkah 2 : Membina graf gambar
Guru berbincang dengan murid mengenai perkara-perkara yang perlu dinyatakan dalam
sesuatu graf gambar yang lengkap seperti :
a) Tajuk
b) Petunjuk
c) Gambar-gambar yang sesuai.
d) Jadual
Guru sediakan satu contoh jadual maklumat seperti berikut:
Nama pelajar

Bil. Pisang Goreng

4

MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

yang dimakan
Ahmad

11

Beng Hock

10

Chandran

15

Devi

Guru membimbing murid-murid sehingga mereka memahami prosedur membina graf

gambar .

Simbol

Tajuk

Nama label

Petunjuk

i)

Petunjuk mewakili
bilangan

Garis
melintang

Guru berbincang dengan murid beberapa soalan bagaimana hendak

menggunakan maklumat dalam jadual diatas untuk membina graf gambar.
a. Garisan apakah yang perlu dilukis dahulu untuk membina graf gambar?
b. Apakah perlu di tulis di bawah garis tersebut?
c. Apakah symbol yang boleh digunakan untuk mewakili makanan ?
d. Apakah tajuk yang sesuai untuk graf gambar yang dilukis?
ii)

Guru mengedarkan kertas mahjong kepada setiap kumpulan murid.

MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

iii) Guru meminta setiap kumpulan untuk membina satu graf

gambar mengikut

langkah-langkah yang telah diterangkan.

iv) Setiap kumpulan mempamerkan graf gambar yang telah dibina dan
menerangkan hasil kerja.
Langkah 4 : Mengedarkan lembaran kerja dan murid diminta menjawab soalan
Membina piktograf.
Rumusan :

Mendorong murid untuk menerangkan semula langkah-langkah dalam

membina piktograf daripada maklumat yang diberi dengan menekankan
ciri-ciri yang perlu ada dalam sebuah piktograf seperti :
i)

gambar-gambar yang sesuai.

ii)

Penunjuk (key)

iii)

Penyusunan gambar-gambar secara berturutan

Data diwakili oleh gambar sebenar untuk menunjukkan berapa banyak kategori yang
boleh dibuat berdasarkan label pada suatu paksi dan nilai-nilai pada paksi yang lain
dan tajuk ditulis di atas. Graf ini sesuai untuk kanak-kanak bagi membina kefahaman
secara mudah yang memerlukan pengamatan kepada symbol dan gambar yang
digunakan.

PERBINCANGAN
2.1.3 Contoh Bilangan stem yang dikumpul oleh pelajar
Petunjuk : mewakili 10 stem

MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

Anuar

Badrul

Chong

Dorai

1. Berapa jumlah stem yang dikumpul oleh keempat-empat murid?

2. Berapakah beza stem yang dikumpul oleh Chong dengan Badrul dan Anuar
dengan Dorai?
3. Sekiranya Badrul mengumpul 40 stem dalam masa 5 hari, berapa bilangan stem
yang dikumpul dalam 1 hari?

2.1 Paparan Data Piktograf Melintang

LATIHAN

MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

1. Anda dikehendaki membuat demonstrasi pengajaran mikro/makro dengan

memasukkan contoh soalan 2 yang diberi di bawah secara terperinci.
2. Sediakan satu Rancangan Mengajar untuk 60 minit secara terperinci dan
serahkan kepada pensyarah yang berkenaan.
3. Tuliskan satu refleksi berkaitan pengajaran anda dengan memberikan tumpuan
kepada analisis SWOT (kekuatan-kelemahan-peluang-cabaran)
Soalan 2 :
Ali adalah seorang jurujual telefon bimbit Nokia di sebuah kedai di Subang Jaya.
Dalam masa 5 hari dia telah berjaya menjual sebilangan telefon bimbit tersebut.
Daripada jadual di bawah, carikan jawapan untuk soalan-soalan berikut :
1. Berapa jumlah telefon bimbit yang telah dijual oleh Ali ?
2. Pada hari apa yang penjualan telefon bimbit paling sikit ?
3. Berapakah beza penjualan telefon bimbit diantara hari Isnin dengan hari Rabu ?
4. Pada hari apa penjualan telefon bimbit paling banyak ? Pada pandangan kamu
kenapa penjualan pada hari tersebut paling banyak ?
5. Binakan satu graf bar menegak menggunakan data daripada jadual tersebut.

BAHAN BACAAN
2.2 Paparan Data - Carta Bar
3.2 Carta bar adalah sebuah carta yang digunakan bagi menunjukkan saiz relatif
sesuatu data yang boleh dilukis dalam bentuk menegak atau melintang dan nilai
tertentu di atas paksi x dan y dengan label yang jelas. Bar atau lajur digunakan untuk
sesuatu nilai. Carta bar ini mudah dibaca kerana jelas menunjukkan kekerapan sesuatu
nilai diberi. Ia sesuai digunakan untuk perbandingan antara dua set data yang dilukis
pada satu carta, menggunakan bar atau lajur dengan warna berbeza untuk
membezakan kedua-dua set data.

PERBINCANGAN
8

MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

3.1.1 Contoh Jenis Filem Yang Digemari

Katakanlah anda telah membuat tinjauan di kalangan rakan anda yang lain bagi
mengenalpasti apakah jenis tayangan filem yang sangat digemari oleh mereka. Berikut
adalah hasil kutipan data yang telah diambil :
JADUAL 3.1
Jadual : Jenis Filem Yang Digemari
Komedi

Aksi

Romantik

Drama

Sains
Fiksyen

1. Anda boleh menunjukkan di atas kertas graf atau kertas berpetak bagaimana
suatu carta bar terhasil daripada data yang ada.
2. Adalah lebih baik jika dapat ditunjukkan carta yang mempunyai saiz yang relatif :
supaya mudah dilihat jenis filem yang yang paling digemari, dan yang mana
yang paling tidak digemari dengan sekali pandang sahaja
3. Anda boleh menggunakan carta bar untuk menunjukkan saiz relative banyak
perkara lain, seperti apakah jenis kereta yang dipandu oleh setiap guru, berapa
banyakkah pelanggan di hari yang berbeza dan sebagainya.
LAYARI INTERNET
http://www.mathsisfun.com/data/pictographs.html
http://www.mathopolis.com/questions/q.php?
id=1433&site=1&ref=/data/pictographs.html&qs=685_1433_1434_1435

RAJAH 3.1

MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

Jenis Filem Yang Digemari

Kome
di

Aksi

3.2. Contoh : Gred Pelajar

Romanti
k

Dram
a

Sains
Fiksyen

Dalam satu ujian Matematik yang dijalankan oleh Cikgu Halim dalam kelas 4 Jasmin ,
berikut adalah gred yang diperolehi oleh pelajar :
JADUAL 3.2
Gred

Pelajar

12

10

Carta bar yang terhasil adalah seperti berikut :

10

MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

RAJAH 3.2
Gred Pelajar

PERBINCANGAN

1. Bincangkan apakah perbezaan yang jelas antara carta bar melintang dan
menegak.
2. Huraikan apakah kepentingan carta dalam manipulasi data yang diberi.
3. Pelajar digalakkan mencuba latihan dalam talian di
http://www.bbc.co.uk/schools/ks1bitesize/numer

BAHAN BACAAN

Konsep

Menyelesaikan masalah harian berkaitan perwakilan data.

11

MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

Objektif

Selepas aktiviti pembelajaran, murid boleh :

Menyelesaikan masalah harian melalui perwakilan data dan
gambar rajah.

Peralatan

Kad manila, pen marker, pembaris.

Set Induksi

Guru menimbulkan persoalan sama ada murid suka membaca

buku cerita.
Guru bertanyakan sama ada mereka pernah meminjam buku
daripada perpustakaan.

Langkah 1

Guru memaparkan satu graf bar yang menunjukkan bilangan buku

yang dipinjam oleh murid dari perpustakaan dalam tempoh
seminggu.
Bilangan Buku Yang Dipinjam

Langkah 2 :

i) Berpandu kepada graf bar, guru menanya murid soalan:

berapakah perbezaan buku yang dipinjam di antara Kelas B dan
Kelas A?
ii) Guru menyelesaikan masalah menggunakan Kaedah Polya:
Apa yang diberi?

Kelas B membaca 50 buah buku seminggu

Kelas A membaca 30 buah buku seminggu

12

MTE 3111 MENGAJAR GEOMETRI, UKURAN &SUKATAN, PENGENDALIAN DATA

Apa yang hendak dicari?

Perbezaan bilangan buku yang dibaca

di antara kelas B dan kelas A

Apakah operasi yang diperlukan? Operasi tolak.

Penyelesaian

50 30 =
50
- 30
----------20
------------

Semak semula

20 + 30 = 50

Perbezaan buku yang dipinjam oleh kelas B dan kelas A ialah 20

buku.
Langkah 3:

i) Guru menggalakkan murid memikirkan soalan-soalan lain yang

boleh dibentuk daripada graf turus yang diberikan di atas.
Contoh soalan:

1. Cari jumlah buku yang dipinjam oleh semua kelas.

2. Kelas yang mana meminjam bilangan buku yang sama ?
ii) Guru membimbing murid menyelesaikan soalan yang dibentuk
menggunakan kaedah yang ditunjukkan di atas.
Rumusan
.

:
Guru menilai tahap pencapaian murid. Jika murid boleh menjawab
soalan yang dikemukakan, murid dibenarkan meneruskan ke tahap
seterusnya, iaitu menyelesaikan soalan-soalan lain yang berkaitan.

13