Internetowe Koo

M a tem a t yczne
Stowarzyszenie na rzecz Edukacji Matematycznej

Zestaw 4 szkice rozwiza zada

1. Znajd wszystkie rozwizania ukadu rwna

2
x = y +z

y2 = z + x

z 2 = x2 + y 2 .

Rozwizanie
Odejmujc rwnanie drugie danego ukadu od rwnania pierwszego, dostajemy
kolejno
x2 y 2 = y x
(x y)(x + y) = (x y)
(x y)(x + y + 1) = 0,
std x = y lub y = x 1. Rozpatrzymy teraz dwa przypadki.
1 Niech x = y. Wtedy, wstawiajc to do rwna pierwszego i trzeciego, otrzymujemy
( 2
x = x+z
z 2 = 2x2 .

Z rwnania drugiego dostajemy z = x 2 lub z = x 2.

Jeeli z = x 2, to x2 = x(1 + 2). Wtedy x = 0 lub x = 1 + 2.

Jeli x = 0, to wtedy y = 0 i z = 0, a jeli x = 1+ 2, to y = 1+ 2 i z = 2+ 2.

Jeeli natomiast z = x 2, to x2 = x(1 2). Wtedy x = 0 lub x = 1 2.

Jeli x = 0, to y = 0 i z = 0, a jeli x = 1 2, to y = 1 2 i z = 2 2.
Ostatecznie w przypadku tym dostajemy

x = 1 2
x = 0
x = 1 + 2
y = 0 lub y = 1 + 2 lub y = 1 2

z=0
z = 2 + 2,
z = 2 2.
Bezporednim sprawdzeniem stwierdzamy, e s to rozwizania danego ukadu
rwna.
2 Niech y = x 1. Wtedy
(

x2 = x 1 + z
z 2 = x2 + (x 1)2 .

Internetowe Koo Matematyczne SEM 2010/2011, zestaw 4

Z rwnania pierwszego, dostajemy z = x2 + x + 1. Przeksztacajc rwnanie

drugie i wykorzystujc otrzymany zwizek, otrzymujemy
z 2 = x2 + x2 + 2x + 1 = 2x2 + 2x + 1 = 2(x2 + x + 1) 1 = 2z 1,
std
z 2 2z + 1 = 0
(z 1)2 = 0,
czyli z = 1. Wtedy
x2 + x + 1 = 1
x2 + x = 0,
a std x = 0 lub x = 1.
Jeeli x = 0, to y = 1 i z = 1, a jeli x = 1, to y = 0 i z = 1. Ostatecznie w tym
przypadku otrzymujemy

x = 0

x = 1

y = 1 lub y = 0
z = 1.
z=1
Bezporednio sprawdzamy, e to rwnie s rozwizania danego ukadu rwna. Std dany ukad rwna ma pi rozwiza.

2. Czy istnieje taka cakowita dodatnia liczba n, e 2n jest kwadratem liczby

cakowitej, za 1024n jest czwart potg liczby cakowitej? Odpowied uzasadnij.
Rozwizanie
Niech n = 2m p, gdzie p jest liczb nieparzyst i m N. Wtedy 2n = 2m+1 p.
Poniewa 2n ma by kwadratem liczby naturalnej, wic m+1 musi by liczb
parzyst, std m liczb nieparzyst. Wtedy 1024n = 2m+10 p. Jeeli 1024n
jest czwart potg liczby naturalnej, to m + 10 jest liczb podzieln przez 4.
Ale m jest liczb nieparzyst, wic m + 10 rwnie jest liczb nieparzyst.
Wynika std, e nie istnieje liczba n speniajca warunki zadania.

3. Na okrgu umieszczono 2010 punktw biaych i 1 punkt czerwony. Rozpatrujemy wszystkie moliwe wielokty o wierzchokach w tych punktach. Ktrych wieloktw jest wicej: majcych czerwony wierzchoek, czy majcych
tylko biae wierzchoki? Odpowied uzasadnij.
Rozwizanie
Wemy najpierw wszystkie wielokty, ktre maj wycznie biae wierzchoki.
S wrd nich: trjkty, czworokty, piciokty itd., a w kocu wielokt
majcy 2010 wierzchokw. Jeeli teraz do kadego z tych wieloktw doczymy wierzchoek czerwony, to otrzymamy tyle samo wieloktw: czworoktw, picioktw, szecioktw itd., a w kocu otrzymamy wielokt majcy
2011 wierzchokw. Jeli doczymy do nich trjkty majce jeden czerwony
Internetowe Koo Matematyczne SEM 2010/2011, zestaw 4

wierzchoek, to ju atwo mona zauway, e wieloktw majcych czerwony

wierzchoek jest wicej ni wieloktw majcych wycznie biae wierzchoki.

4. W okrgu poprowadzono trzy ciciwy: AB, BC oraz CD. Niech punkty

K, L oraz M bd odpowiednio rodkami tych ciciw. Wyka, e
<
) BKL = <
) CM L.
Rozwizanie
Zauwamy, e punkty K i L s rodkami bokw odpowiednio AB i BC trjkta ABC,
wic KL k AC. Std
<
) BKL = <
) BAC.
Analogicznie, punkty L i M s rodkami bokw odpowiednio BC i CD trjkta BCD,
wic LM k BD. Std
<
) CM L = <
) CDB.
) BAC i <
) CDB s ktami wpisanymi opartymi na tym samym uku,
Kty <
) BAC = <
) CDB, std
wic <
<
) BKL = <
) CM L.

5. Dane s dodatnie liczby naturalne a i b. Udowodnij, e jeli ab jest liczb

parzyst, to istniej takie dodatnie liczby naturalne c i d, e
a2 + b2 + c2 = d2 ,
a jeli a b jest liczb nieparzyst, to takie liczby c i d nie istniej.
Rozwizanie
Rozpatrzmy dwa przypadki.
1 Liczba a b jest liczb parzyst.
Jeeli liczby a i b s rnej parzystoci, to a2 +b2 jest liczb nieparzyst. Niech
a2 + b2 = 2n + 1, gdzie n N. Przyjmujc c = n i d = n + 1, otrzymujemy
a2 + b2 + c2 = 2n + 1 + n2 = (n + 1)2 = d2 .
Jeeli a i b s liczbami parzystymi, to a2 +b2 jest liczb podzieln przez 4. Niech
a2 + b2 = 4n, gdzie n N. Przyjmujc teraz c = n 1 i d = n + 1, dostajemy
a2 + b2 + c2 = 4n + (n 1)2 = n2 2n + 1 + 4n = n2 + 2n + 1 = (n + 1)2 = d2 .
2 Liczba a b jest liczb nieparzyst.
Jeeli a b jest liczb nieparzyst, to kada z liczb a, b jest liczb nieparzyst,
std a + b jest liczb parzyst. Niech a b = 2n + 1 i a + b = 2m dla pewnych
m, n N. Wtedy
a2 + b2 = (a + b)2 2ab = 4m2 4n 2.
Internetowe Koo Matematyczne SEM 2010/2011, zestaw 4

Oznacza to, e liczba a2 + b2 jest liczb parzyst, ale niepodzieln przez 4.

Jeeli liczby naturalne a, b, c i d speniaj rwno a2 + b2 + c2 = d2 , to wtedy
a2 + b2 = d2 c2 = (d + c)(d c).
Jeeli liczby c i d s tej samej parzystoci, to kada z liczb: c + d i c d jest
liczb parzyst i ich iloczyn jest liczb podzieln przez 4. Jeli natomiast liczby
c i d s rnej parzystoci, to kada z liczb c + d i c d jest liczb nieparzyst
i ich iloczyn te jest liczb nieparzyst. Jak wida w tym przypadku takie
liczby c i d nie istniej.

6. Udowodnij, e nie istnieje wielocian majcy dokadnie 7 krawdzi.

Rozwizanie
Jeeli jedn ze cian wielocianu jest wielokt majcy co najmniej 4 boki,
to wielocian ten ma co najmniej 8 krawdzi. Jeli za wszystkie ciany tego
wielocianu s trjktami, to liczba krawdzi takiego wielocianu jest podzielna
przez 3, wic nie moe by rwna 7. Std nie istnieje wielocian, ktry ma
dokadnie 7 krawdzi.

7. Niech a bdzie liczb naturaln majc 2010 cyfr i podzieln przez 9. Sum
cyfr tej liczby oznaczmy przez A, sum cyfr liczby A oznaczmy przez B, sum
cyfr liczby B oznaczmy przez C. Wyznacz liczb C.
Rozwizanie
Ze znanej cechy podzielnoci przez 9 wynika, e liczby A, B i C s podzielne
przez 9. Suma cyfr liczby 2010-cyfrowej nie przekracza 2010 9 = 18090, wic
liczba A ma nie wicej ni 5 cyfr. Suma cyfr liczby A nie przekracza 59 = 45,
wic liczba B nie przekracza 45, a suma cyfr liczby B nie przekracza 3+9 = 12,
wic liczba C nie przekracza 12. Poniewa C 12 i liczba C jest podzielna
przez 9, wic C = 0 lub C = 9. Gdyby byo C = 0, to byoby te B = A = a = 0,
co nie jest moliwe, std C = 9.

Internetowe Koo Matematyczne SEM 2010/2011, zestaw 4