You are on page 1of 65

Diner Durukafa

Makina Mhendisi
duud@viessmann.com

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar Kazanlar ve Sanayide


letme Ekonomisi

1) Buhar, yksek miktarda s enerjisi tar.


2) Sabit scaklkta s transferi salar.
3) Istlacak madde ve yzeylerde homojen scaklk dalm salar.
4) Su kolay tedarik edilebilen bir maddedir.
5) Buhar nakletmek iin enerji ihtiyac yoktur.
6) Buhar yabanc madde iermez,hijyeniktir.
7) Scak su ve kzgn su tesisatlarna kyasla, buhar daha kk serpantin
yzeyleri gerektirir.
8) Kontrol kolayl sunar.
9) Daha kk boru aplar kullanlabilir.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Neden buhar?

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Temel buhar bilgileri

Buhar ile tanan s hesab:


Q = m.(h2-h1)
rnek:
8 bar basnta 10.000 kg/h buharn bnyesinde tad s ne kadardr?

8 bar = 0.8 Mpa


h2 = hb@8bar = 2.700 kJ/kg
h1 = hs@102C = 427 kJ/kg
Q = 10.000 x (2.770-427) = 23.430 MJ/h = 6.508 kW

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Temel buhar bilgileri

Kabul: Kazanlar gnde 12 saat, ylda 300 gn ve ortalama %75 kapasitede iletilmektedir.
Durum 1:
Geleneksel sko tipi buhar kazan ( k=0,85)
Q = 10.000 x (2.770-427) / 0,85 = 26.741 MJ/h = 7.428 kW
Durum 2:
Yksek verimli buhar kazan ( k=0,9)
Q = 10.000 x (2.770-427) / 0,9 = 26.033 MJ/h = 7.231 kW

Durum 3:
Entegre ekonomizrl buhar kazan ( k=0,95)
Q = 10.000 x (2.770-427) / 0,95 = 24.663 MJ/h = 6.851 kW

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Verimin nemi rnek:

letme maliyeti hesab


Geleneksel sko kazan

Yksek verimli buhar


kazan

Entegre ekonomizrl
buhar kazan

Is yk

7.428 kW

7.231 kW

6.851 kW

alma sresi
12 h/gn x 300 gn/yl

3600 h/yl

3600 h/yl

3600 h/yl

Ortalama kapasite
kullanm oran

%75

%75

%75

Yllk enerji tketimi

22.055,6 MWh

19.523,5 MWh

18.497,7 MWh

2.297.458 m3

2.033.698 m3

1.926.844 m3

0,35 /m3

0,35 /m3

0,35 /m3

Yllk yakt masraf

873.034 /yl

711.794 /yl

674.395 Euro/yl

20 yl iinde toplam
masraf

28.810.000

23.489.000

22.255.000

Yllk doalgaz tketimi


Doalgaz birim fiyat

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Verimin nemi rnek:

Bir kazann verimi

k = 1 (k1+k2+k3+k4)
eklinde ifade edilebilir. Burada;
k1: Baca gaz scaklna bal kayp oran
k2 : Duman gaz iinde bulunan su buharnn bnyesinde tad sdan dolay oluan kayp oran

k3: Kazan terk eden duman gazlarnda bulunan CO ve/veya O2 miktarna bal kayp oran
k4: Kazan d yzeylerinden d ortama kaan sdan kaynaklanan kayp oran

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan verimini belirleyen unsurlar

Buhar kazanlarnn baca gaz scakl, buharn kazan iletme basncndaki doyma scaklndan 5075 C daha yksektir.

Ancak bir kazann baca gaz scakl


-teknie uygun dizayn edilmemesi,
-periyodik bakmlar gerekletirilmemesi,
-kapasitesinin zerinde almaya zorlanmas,
-gerekli iletme etkinliklerinin dzenli yaplmamas
gibi sebeplerle daha yksek olabilir.

Bnyesinde bulunan sdan etkin bir ekilde yararlanlmadan kazan terk eden duman gazlar,
verim kaybnn en nemli sebebidir.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Baca gaz scaklna bal verim kayb

Bir buhar kazannda aadaki deerler llmtr:


Kazan kapasitesi:
10 t/h (6480 kW)
letme basnc:
5 bar
Kazan verimi:
%91
Doalgaz tketimi:
742 m3/h
Baca gaz scakl:
220C

Bu kazann, baca gaz scakl 280C olsayd verim kayb ne olurdu?


q = Vdg x

dg

x cp x T

zgl duman gaz miktar, 11 Nm3 baca gaz / Nm3 doalgaz


cp: baca gaz zgl ss, 1,5 kJ/Nm3.C
dg:

q = 742 x 11 x 1,5 x (280 220) = 734.580 kJ/h = 204 kW


=

6480 - 204
6480 / 0,91

= %88

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Baca gaz scaklna bal verim kayb rnek:

Doalgazn %95ini oluturan metan (CH4) iin yanma denklemi:


CH4 + 202

CO2 + 2H2O + 13250 Kcal/kg -CH4

Burada 16 g metan (CH4), 64 g oksijenle (O2) birleerek 36 g su (H2O), yani 1kg metan (CH4), 2.25 kg
su (H2O) oluturmaktadr. Metan (CH4)n alt sl deerini hesaplayacak olursak ;
Hu = 13250 600 x 2.25 = 11900 Kcal/kg -CH4 olmaktadr.
Metann younluu = 0.715 Kg/Nm3 kabul edilirse (16 g/22.4 lt), Nm3 baznda sz konusu alt ve
st sl deerler ile yanma sonucu oluan su miktar ;

Ho = 13250 x 0.715 = 9470 Kcal/Nm3 -CH4


Hu = 11900 x 0.715 = 8510 Kcal/Nm3 -CH4
W = 2.25 x 0.715 = 1.60 kg-H2O/Nm3-CH4 olmaktadr.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Baca gaznda bulunan su buharna bal verim kayb

Yakma havasnn eksik olmas halinde yaktn bir ksm yanmasn tamamlamadan bacada atlr. ok
fazla yakma havas olmas durumunda ise gereinden fazla hava ktlesi yanma scaklna
ykseltildii iin verim kaybna sebep olur.

CO2
% 10,0 11,2

Fuel oil iin: % 3 6

% 11,5 13,7

Stokiyometrik hava

O2
Doalgaz iin: % 1 3

Eksik yakma havas

Normal iletme

Verimli bir alma iin baca gaznda bulunmas gereken O2 ve CO2 oranlar u ekildedir:

Fazla yakma havas

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Baca gaz kompozisyonuna bal verim kayb

EN 12953e gre bir kazann d cidar kayplar, kazan kapasitesinin %1i ile snrl olmaldr.

Bir kazann d cidarlarndan radyasyonla s kayb, kazan d yzey scaklklarnn 4. kuvvetiyle


doru orantldr.
Yksek bir kazan verimi elde etmek iin d yzey scaklklarnn mmkn olan en dk deerlerde
olmas gerekir.

D cidar scaklklarnn artmasna sebep olan unsurlar:


-Teknie uygun olmayan izolasyon malzemelerinin kullanlmas
-Yetersiz kalnlktaki izolasyon malzemesi
-Is kprs oluturacak nitelikteki izolasyon erevesi

-Tasarm eksiklikleri/hatalar

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

D cidar kayplarna bal verim kayb

10 t/h (6500 kW) kapasiteli iki buhar kazanndan birinin d cidar kayplar %2,
dierinin %0,3tr. Bu kazanlarn doalgaz tketimleri arasndaki fark nedir?
1. Kazan:
D cidarlardan kaybedilen s: 6500 x 0.02 = 130 kW
Doalgaz miktar: 130 / 9,6= 13,54 m3/h
2. Kazan:
D cidarlardan kaybedilen s: 6500 x 0.003 = 19,5 kW
Doalgaz miktar: 19,5 / 9,6= 2,03 m3/h
Fark: 13,54 2,03 = 11,51 m3/h
3600 h/yl, %75 ortalama kapasite kullanm iin yllk doalgaz tketimi:
11,51 x 3600 x 0,75 = 31.077 m3/yl
31.077 x 0,35 = 10.877 /yl

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

D cidar kayplarna bal verim kayb rnek:

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan alma prensibi

Masuralar

Ana buhar
flan

Payandalar

Seviye kontrolr
balant nozullar

Arka duman
sand

Temizleme
kapa

Damla tutucu

Kazan aya

Cehennemlik

Dip blf flan

letkenlik elektrodu ve
yzey blf vanas
flanlar

Gzetim delikleri

2. ve 3. duman
gaz geileri

Kaynak dikileri

Temizleme
akl

Geni buhar
hacmi

Emniyet ventili
flanlar

Kazan kaps

Seviye gstergesi
balantlar

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan konstrksiyonu

Kaynak teknii

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan konstrksiyonu

Kaynak teknii Borularn aynaya montaj

Geleneksel uygulama

Doru uygulama

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan konstrksiyonu

Geleneksel uygulama
Su soutmal brlr balant az

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Yeniliki uygulama

Buhar kazan konstrksiyonu

zolasyon

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan konstrksiyonu

- zerinde yrnebilir kazan sac


- Duman borular arasndaki mesafe
- Byk su ve buhar hacmi
- El, ba ve adam delikleri
- Entegre damla tutucu

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan konstrksiyonu

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kontroller ve sevkiyat

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan aksesuarlar

Seviye kontrol

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan aksesuarlar

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan aksesuarlar


Seviye kontrol

Tadiye cihaz

Seviye elektrodu

Seviye kontrol
Tadiye cihaz alma prensibi:

72 saat gzetimsiz iletme iin elektrot kombinasyonu alma prensibi:

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan aksesuarlar

letkenlik kontrol (Yzey blf sistemi)

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan aksesuarlar

letkenlik kontrol (Yzey blf sistemi)


Yzey blf miktarnn hesaplanmas:
A = (Q x S) / (K S)
5 t/h kapasiteli 10 bar iletme basncndaki kazann
besi suyu iletkenlik deeri 100 S/cmdir. Yzey blf
miktar nedir?
A = (5000 x 100) / (3000 100) = 172 kg/h
Vanan %33 aklkta olmas bu deeri salar.
Vanann %40 aklkta olmas halinde enerji kayb:

%40 vana akl ile tahliye edilen kazan suyu miktar


250 kg/htir.
q = m x c x T = (250 172) x 1 x (183 102)
q = 6320 kcal/h
Edeer doalgaz: 6320 / (0,9 x 8250) = 0,85 m3/h
Yllk doalgaz tketimi: 0,85 x 10 x 300 = 2550 m3

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan aksesuarlar

Basn kontrol

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan aksesuarlar

Dip blf sistemi

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan aksesuarlar

Dip blf sistemi

Gnde 1 defa 4 saniye boyunca dip blf yaplmas


uygundur.
8 bar iletme basncndaki kazann blf vanasnn gnde 2
defa 20 saniye boyunca ak tutulmasnn maliyeti nedir?

q = m x c x T
q = (2 x 20 4) x 5 x 1 x (175 102)
q = 13 140 kcal
Edeer doalgaz miktar: 13140 / (8250 x 0,9) = 1,8 m3
Ylda harcanan fazladan doalgaz: 648 m3

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan aksesuarlar

Emniyet ventili

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan aksesuarlar

Besi suyu sistemi

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan aksesuarlar

Kollektr ve vanalar

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar kazan aksesuarlar

1
2
3
4
5

Yakma havas
Gaz
Motorin
ekirdek hava
kincil hava

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Brlr

Oransal brlr tipleri

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Brlr

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

Ekonomizr

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

Youmal ekonomizr

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

znm O2 miktar (mg/l)


(1 bar saf su iin)

Degazr sistemi

Su scakl (C)

Su scakl (C)

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

znm CO2 miktar (mg/l)


(1 bar saf su iin)

Kazan dairesi ekipman

Degazr sistemi
Ek besi suyu ve sistemden dnen kondens
domun st blmnden degazre girer.
Domun alt blmnden ise dk basnl
buhar beslemesi yaplr.
Dom iine giren su, delikli kaskat plakalardan
kk damlalar halinde szlerek aaya doru
hareket ederken, yukar doru ilerleyen dk
basnl buharla temas eder.
Suyun kk damlalar halinde buharla
bulumas sayesinde scakl artarken,
znm gazlar da ekstrakte edilir.
Degazr genellikle 102C scaklkta ve
0,2 bar basnta iletilir.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

mB = 5000 kg/h

Degazr hesaplar
mnet

matk
md

mbs

Kazan kapasitesi: 5 t/h


Kazan basnc: 10 bar
Kondens dn oran: %70
Kondens scakl: 90C
Taze besi suyu scakl: 18C
Degazr iletme basnc: 0,2 bar

mts

Degazre beslenmesi gereken buhar miktar nedir?


Sistemin net buhar kapasitesi nedir?
Degazre buhar besleyen boru aplar (basn drcden nce ve sonra) nedir?

mk

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

Degazr hesaplar
Degazr iin termodinamiin 1. yasasna gre giren ve kan ktlelerin enerji denklemi yazlrsa:

Qkan = Qgiren

mbs x hbs + matk x hatk = mk x hk + mts x hts + md x hd


mbs = 5000 kg/h
matk = mbs x 0,0025 = 12,5 kg/h
mk = mbs x 0,7 = 3500 kg/h
mts = mbs mk md = 1500 - md
md = ?

hbs = 105 kcal/kg


hatk = 641 kcal/kg
hk = 90 kcal/kg
hts = 18 kcal/kg
hd = 641 kcal/kg

5000 x 104 + 12,5 x 641 = 3500 x 90 + (1500 md) x 18 + md x 641


md = 299 kg/h
mnet = mB md = 5000 299 = 4701 kg/h
Boru aplarna gre buhar kapasitesi tablosundan:
10 barda 299 kg/h buhar iin boru ap: DN25
0,2 barda 299 kg/h buhar iin boru ap: DN65

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

Kondens istasyonu
Kondens istasyonu, buhar kullanm yerlerinden
geri dnen kondensi toplayarak, besi suyu
tankna basmak zere tasarlanr.
Kondens tank, zerinde bulunan bir havalk
borusu ve/veya vanas sayesinde atmosferik
alr. Bu sayede kondens, bir kar basnla
karlamadan tanka akabilir.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

Blf soutma tank

Blf tank, kazan sisteminden dar atlan tm


basnl ve scak suyu toplamak zere tasarlanr.
Tanka giren su atmosferik basnca drlr.
Blf tank atmosfere aktr.
Ham su hattndan balanan soutma suyu ile
kartrlan atk su, tahliye edilmek zere 30 35Cye drlr.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

T.D.S. Fla buhar tank


T.D.S. fla buhar tank, yzey blf suyunu alarak,
0,5 bar(g) pozitif basnca drmek zere
tasarlanr.
Basn d sonucu aa kan fla buhar,
degazrde kullanlr.
Fla buhar ayrldktan sonra arda kalan atk su,
blf tankna ynlendirilir.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

T.D.S. Fla buhar tank


5 t/h kapasiteli, 10 bar iletme basncnda alan, besi
suyu iletkenlik deeri 100 S/cm olan bir kazann
yzey blf miktar 172 kg/h olarak hesaplanmt.
Bu kazann yzey blfnden fla buhar tank
vastasyla geri kazanlacak s miktar nedir?

Kazanlan fla buhar 0,2 bar basnta alan degazr


beslemek zere kullanlacaktr.
Yzey blf suyunun %15inin fla buhara dnt
grafikten okunuyor.
mfb = 0,15 x 172 = 26 kg/h
qfb = 26 x 550 = 14300 kcal/h
Edeer doalgaz: 1,93 m3/h
Yllk doalgaz miktar: 1,93 x 10 x 300 = 5790 m3

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

Su yumuatma nitesi
- Kalsiyum ve magnezyum iyonlar su iinde znm halde bulunur.
-Bu elementler, s kazan tana sebep olan elementlerdir.
-Kazan ta oluumu, snn duman tarafndan su tarafna geiine engel olur.
-Bu durum ncelikle yksek baca gaz scaklklarna ve dk verime sebep olur.
-Kazan ta kalnl arttka, metal yzeylerinin yeterince soutulamamas sebebiyle kazan s
transfer yzeyleri tahrip olur.
-Bu sebeple besi suyu kazana yumuatlarak gnderilmelidir.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

Su yumuatma nitesi
yon deitiriciler, aktif abzorbe edici gruplu
kresel reinelerden oluur. Su yumuatc
reineler sodyum iyonler ierir. Sert suyun iyon
deitirici zerinden akmasyla, sodyum iyonlar,
kalsiyum ve magnezyum iyonlar ile deitirilir.
letmeye zarar verici kazan tana sebep olan bu
sayede sudan tasfiye edilir.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

Kimyasal dozaj sistemi


Besi suyunun alkalilik seviyesinin korunmas, arta
kalan sertliin giderilmesi ve oksijenin balanmas iin
besi suyuna dzeltici kimyasallar eklenir.
Besi suyunda arta kalan sertlii almak ve oksijeni
balamak amacyla iki farkl dozaj kimyasal kullanlr.
Bu sebeple her tesis iin iki adet dozaj nitesi teklif
edilir.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

Kazan suyu numune soutucu


Kazan suyu belirli aralklarla analiz edilmelidir. Ancak kazan iinde basnl halde
bulunan doymu su, atmosferik basnca ald anda fla buhar retir. Fla buhar
olarak ayrlan saf su, alnan numunenin deerlerinin deimesine sebep olur. Bu
yzden numunenin soutulduktan sonra atmosferik basnca alnmas gerekir.

Kazan suyunun aadaki deerleri dzenli


olarak analiz edilmelidir:
letkenlik deeri
-pH deeri
-Tm alkali metaller
-Toplam sertlik
-Karbonat sertlii
-Fosfat
-Sodyum slfit
-Klorid
-Silikat
-Demir
-Oksijen
-

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi ekipman

Ynetmelikler
Bayndrlk Bakanl Yap leri Makina Tesisat Genel Teknik artnamesine gre:
0,5 bardan daha yksek basnl buhar ve kzgn su kazanlar
Kazan su hacmi (m3) x letme basnc (bar) 10 m3.bar
artn salamas halinde muskn hacimlere yerletirilebilir. Bu art salamayan kazanlar iin zerinde kat
bulunmayan ayr bir kazan dairesi yaplmas zorunluluu vardr.
Belediyelerin Ruhsat Denetim Mdrl kurallarna gre kazanlar snfa ayrlr:
I. snf kazanlar:
Kazan su hacmi-m3 x (Doyma scakln-C 100) 200
Kazan dairesi zerine kat yaplamaz, meskn ve genel kullanm amal binalarda en az 20 m mesafede ina
edilmelidir. 20 mden daha yakn mesafeler iin koruma duvar yaplmaldr.
II. snf kazanlar:
Kazan su hacmi-m3 x (Doyma scakln-C 100) < 200
Kazan dairesi mesn ve genel kullanm amal binalara en az 10 m mesafede olmaldr veya 45cm
kalnlda bir koruma duvaryla ayrlmak zere meskn binalarn iine koyulabilir.
III. Snf kazanlar:
Kazan su hacmi-m3 x (Doyma scakln-C 100) 50
Kazanlar her trl bina iine yerletirilebilir.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi yerleimi

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi yerleimi

Grlt kontrol
Alanlar

Lgndz
(dBA)

Grltye hassas kullanmlardan eitim, kltr ve salk alanlar ile yazlk ve


kamp yerlerinin younluklu olduu alanlar
60
Ticari yaplar ile grltye hassas kullanmlarn birlikte bulunduu alanlardan
konutlarn youn olarak bulunduu alanlar
65
Ticari yaplar ile grltye hassas kullanmlarn birlikte bulunduu alanlardan
iyerlerinin youn olarak bulunduu alanlar
68
Organize Sanayi Blgesi veya htisas Sanayi Blgesi iindeki her bir tesis iin
70

Lakam
(dBA)

Lgece
(dBA)

55

50

60

55

63

58

65

60

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Kazan dairesi yerleimi

Buhar datm
Buharn istenen basn, kalite ve miktarda buhar kullanan cihaza salanmas, teknie uygun tasarlanp
uygulanm bir buhar datm hatt ile mmkndr.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar tesisat

Buhar borularnn boyutlandrlmas


Buhar datm sisteminin amac, buhar kullanm noktasna gerekli basnta tamaktr. Bu
sebeple buhar datm hatlarndaki basn dm nemli bir konudur.
Kk aplandrlm bir buhar datm hatt;
-yksek basn kayplarndan dolay buharn kullanm yerine dk basnta ulamasna ve
proses cihazlarnn performansnn dmesine,
-yetersiz buhar beslemesine,
-sitemdeki anma risklerinin artmasna,
-buhar hznn artmasndan dolay su kou ve grlt meydana gelmesine
sebep olur.

Byk aplandrlm bir buhar datm hatt;


-boru, vana, fittings vb. tesisat elemanlarnn maliyetlerinin ykselmesine,
-supportlama ve izolasyon gibi tesisat ilerinin maliyetinin artmasna,
-boru d yzey alanlarnn artmasndan dolay s kayplarnn artmasna,
-artan s kayplarndan dolay hatta fazladan kondens oluumuna, dolaysyla kondenstop
adetlerinin artmasna ve buhar kuruluk derecesinin dmesine
sebep olur.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar tesisat

zgl hacim m3/kg

Buhar borularnn boyutlandrlmas

Buhar basnc bar(g)

Basn artka buharn zgl hacmi azalr. Yksek basnl buhar, dk basnl buhardan daha kk
hacim kaplar. Dolaysyla buharn kazanda yksek basnta retilip, datlmas halinde datm
borularnn aplar, ayn sl kapasitedeki dk basnl bir sisteme gre daha kk olur.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar tesisat

Buhar kollektrnn boyutlandrlmas

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar tesisat

Buhar borularnn boyutlandrlmas


Buhar kullanan bir cihaz, 7,6 bar basnta
500 kg/h buhara ihtiya duymaktadr.
Buhar kazannn set basnc 8 bardr. Kazan
ve cihaz arasndaki borulama uzunluunun
150 m olduu dnlrse, cihaza giden
datm borusunun ap ne olmaldr?

Cevap:
Kazan ve cihaz arasndaki boru mesafesi bilinmesine ramen, hat zerindeki fittingsin sebep olduu kayplar
iin bu mesafe bir katsay ile arttrlmaldr. Bu katsay:
50 mden ksa hatlar iin: 1,05
100 mden uzun ve az miktarda fittings bulunan hatlar iin: 1,10
100 mden uzun ve ok miktarda fittings bulunan hatlar iin: 1,20
olarak kabul edilebilir.
Bu durumda edeer boru uzunluu:
150 x 1,10 = 165 m
olarak hesaplanr

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar tesisat

Buhar tesisat
100 m mesafe iin basn kayb:
(8 7,6 ) x 100 165 = 0,24 bar/100m
Bu durumda kullanlacak boru apnn 60
mm olmas gerektii grlyor.

Basn kayb (bar/100m)

Buhar borularnn boyutlandrlmas

Hz kontrol:
Debi x zgl hacim
Hz =
3600 x x D2 / 4

500x0,22
u=

u=

3600 x x 0,062 / 4

Doymu
buhar

11 m/s

Buhar scakl ( C)

Buhar debisi (kg/h)

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Boru anma ap

Buhar borularnn yerleimi


EN 45510a gre, ana buhar datm hatt, ak ynnde minimum 1:100 eimle yerletirilmelidir. Bu
sayede hatta oluan kondens yerekimi etkisiyle akar ve birikim olmaz, su kou engellenir.

Kimi durumlarda, antiye koullar yukarda gsterilen ekilde bir tesisata uygun deildir. Buhar tesisat dah
yksek bir kota tanaca zaman aadaki ema uygulanmaldr:

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar tesisat

Buhar hatlarndan kondens tahliyesi


Buhar hattnda oluan kondens, hatta eklenecek bir cep araclyla tahliye edilmelidir. Cep kullanlmamas
halinde oluan kondensin tamam tahliye edilemez.

Doru uygulama

Hat sonu

Yanl uygulama

Boru ap - D

Cep ap - d

Cep ykseklii - h

DN100e kadar

d=D

h 100 mm

DN125 DN200

d = 100 mm

h 150 mm

DN250 ve zeri

d D/2

hD

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar tesisat

Su kou
Su kou, hatta biriken kondensin fittings, armatr ve buhat kullanan cihazlara yksek hzda arpmasyla
oluan grltdr. Kondensin yksek hzda olmas byk bir kinetik enerji tamasna yol aar. Bu durum
tesisat elemanlarnn zarar grmesine sebep olur.

Su kou oluumu

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar tesisat

Su kou
Su kounun engellenmesi iin hatta kondens birikiminin nlenmesi gerekir.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar tesisat

Genleme ve support elemanlar


Buhar tesisatnda yksek alma scaklklarndan dolay byk genlemeler gerekleir. Bu yzden boru
hatt yksek fleksibiliteye sahip olmaldr.

MMO ZMR UBES ENDSTYEL KAZANLAR SEMNER

Buhar tesisat

You might also like