BLM 5

AIRLIK MERKEZ-GEOMETRK MERKEZ

5.1 Arlk Merkezi
Tanm: Arlk merkezi G, paracklar sisteminde arln bilekesinin olduu noktadr.
Paraclarn arlklarnn paralel kuvvet sistemleri olduu dnlr. Arlklar sistemi
arlk sistemine konacak tek bir arlkla deitirilebilir.
Toplam Arlk:
n

WR = Wi
i =1

Arlk Merkezi:
n

x=

x%iWi

y=

i =1
n

W
i =1

y%iWi

z=

i =1
n

W
i =1

z% W
i =1
n

W
i =1

x, y, z
x%i , y% i , z%i

i. paracn koordinat

Wi

i. paracn arl

arlk merkezinin koordinatlar

Eer bir yap sonsuz sayda partiklden oluuyorsa arlk merkezine integral ifadeleri katlr.

x=

x% dW
dW

y=

y% dW
dW

z=

z% dW
dW

younluk

dW = dV

x=

x% dV

dV

y=

y% dV

dV

z=

z% dV

dV

5.2 Geometrik Merkez

Tanm: Bir nesnenin geometrik merkezidir. Formlasyonu arlk merkezine benzer.
Hacimsel merkez:

x% dV

x=V

y% dV

y=V

dV

z% dV

z=V

dV

dV

Alansal merkez:

x=

x% dA
A

dA

y=

y% dA
A

dA

z=

z% dA
A

dA
A

izgisel merkez:

x=

x% dL
L

dL
L

y=

y% dL
L

dL
L

z=

z% dL
L

dL
L

rnek Problem 5.1.

Yandaki yayn geometrik merkezini bulunuz.

ZM:

( dx ) + ( dy )
2

dL =

2
dx
dL = + 1 dy
dy

2
x= y
dx
= 2y
dy
dL =

x=

%
xdL
L

dL
L

x= y

x=

)
( ( 2 y ) + 1 ) dy
2

(2y)

+ 1 dy

y=

dL

(
1

4 y 2 + 1 dy

4 y 2 + 1 dy

+ 1 dy

y% dL y ( ( 2 y )

2
y

x ( (2 y)
1

y(

( (2 y)
1

0.6063
=
= 0.410 m
1.479

y=

(
1

4 y 2 + 1 dy

4 y 2 + 1 dy

+ 1 dy

+ 1 dy

0.8484
= 0.574 m
1.479

rnek Problem 5.2

eyrek yayn geometrik merkezini bulunuz.
ZM:

x=

%
( R cos ) Rd
xdL
L

dL

Rd

y=

dL
L

Rd
0

2R

2R

R d

%
( R sin ) Rd
ydL

cos d

sin d
0

R d
0

rnek Problem 5.3

genin geometrik merkezini bulunuz.
ZM:
genin geometrik
bulabiliriz.

merkezini

iki

metodla

1. erit metodu:

dA = x dy
b
dA = ( h y ) dy
h
1b

x% = ( h y )
2h

y% = y
h

y ( h y ) dy

y=A
= 0h
A dA b ( h y ) dy
h

0
1 2
bh
h
y=6
=
1
bh 3
2

y% dA

x=

x% dA
A

dA

1b

1 2
b h
b
6
x=
=
1
3
b h
2

y=

y% dA
A

dA

h
(b x )
b b

y=

h
0

2b 2
1
2

0
h
(b x )
b b

ydydx

1 2
bh
h
6
=
y=
1
bh 3
2

h2

2b

2
1
2

(b x) 2 dx
bh

dydx

(b x) 2 dx
bh

h 2
=

h ( h y )

2. ift integral metodu:

dA = dx dy
x% = x
y% = y

2 h ( h y ) h ( h y )

(b x)3
6b 2
1
2 bh

dy

dy

Kompozit yaplarn geometrik merkezi:

Basit yaplarn birlemesinden olumu karmak yaplara kompozit yaplar denir. Bunlarn
geometrik merkezi bulunurken basit yaplarn geometrik merkez zelliklerinden yararlanlr.
zm Yntemi:

Karmak yap basit geometrili alt paralara ayrlr.

Eer delik veya kesilmi ksm varsa bunlar negatif alan gibi dnlr.
Simetri varsa geometrik merkez bu simetri ekseni zerindedir.
Tablo oluturulur ve zm yaplr.
n

x=

x%i Ai
i =1
n

A
i =1

y=

y%i Ai
i =1
n

A
i =1

z=

z% A
i =1
n

A
i =1

rnek Problem 5.4

Yandaki yapnn geometrik merkezini

bulunuz.
ZM:

1 ve 2 nolu alann toplamndan 3 nolu

alann karlmas ile yandaki ekli elde
edebiliriz.

%
4
xA
=
= 0.348 ft
A 11.5
%
14
yA
y=
=
= 1.22 ft
A 11.5

x=

rnek Problem 5.5

Yandaki
yapnn
merkezini bulunuz.

geometrik

ZM

1, 2, 3, 4 alanlarndan 5 alannn
karlmas ile yandaki ekli elde
edebiliriz.

Blge
1
2
3
4
5

Alan
x
y
xA
yA
1,00000 0,50000 0,50000
0,50000 0,50000
1,00000 0,50000 1,50000
0,50000 1,50000
1,50000 2,00000 1,33333
3,00000 2,00000
3,00000 2,50000 0,50000
7,50000 1,50000
-0,78540 0,42441 0,42441 -0,33333 -0,33333
5,71460
x=
y=

11,16667
1,95406
0,90412

5,16667