Organi za varenje hrane insekata

Crevni trakt - intestinum

Protee se od usnog do analnog otvora,

duina moe biti i nekoliko puta vea od duine tela.
Delovi crevnog kanala:
prednje crevo - stomodeum,
srednje crevo mesenteron i
zadnje crevo proctodeum.

Prednje crevo

Srednje crevo

Zadnje crevo

Digestivni sistem tvrdokrilca

Razliiti tipovi
crevnog kanala
(ematski prikaz)

Crevni trakt se sastoji od 3 dela:

Prednje crevo - stomodeum, srednje crevo mesenteron, zadnje crevo - proctodeum

Usna duplja
Aparat za grickanje:
- 2 komore
cibarium za sitnjenje hrane
salivarium za delimino varenje hrane

Aparat za bodenje i sisanje

- pumpa za usisavanje hrane

Delovi prednjeg creva:

drelo pharinx
Jednjak aesophagus
Voljka ingluvies
Predeludac proventriculus
Zalistak valvula cardiaca

Popreni presek
kroz zid predeludca
(vide se zupci za
mlevenje hrane)

Duina creva zavisi od vrste hrane,

fitofagne vrste imaju dui crevni trakt

Crevni trakt
herbivorne
bubamare
(desno)
i karnivorne
(levo)

Delovi srednjeg creva

(ventriculus = eludac)
- slepa creva
divertikulumi
Poveavaju apsorptivnu
povrinu, skladite
mikroorganizme
Zalistak valvula
pylorica

Peritrofna membrana

Uloga epitela srednjeg creva:

Lui fermente za varenje hrane;
Vri resorpciju hranljivih materija;
Regenerie istroene elije;
Gradi peritrofnu membranu.

Zadnje crevo
Uloga: apsorpcija vode,
soli i aminokiselina
Delovi:
Tanko crevo - ileum
Debelo crevo - colon
rektalno crevo - rectalis
Malpigijeve cevi

Cirkulacija
vode u crevu i
malpigijevim
sudovima

Ishrana insekata
Hrana: biljnog ili ivotinjskog porekla,
ree gljive.
Osnovne hranljive materije:
belanevine, ugljeni hidrati i masti;
vitamini, mineralne soli.

Ishrana insektima!

Trofike grupe insekata

1. Fitofagni (monofagni,
oligofagni, polifagni)
1. Zoofagni (ektoparaziti,
endoparaziti, predatori)

1. Saprofagni
2. Mikofagni

Oteenja od
fitofagnih vrsta
insekata

Parazitoidi

Predatori

Ekskrecioni organi
Otpadne materije izbacuju iz tela ili deponuju u
telu.
Sastav: 80% mokrana kiselina, amonijak, urea.

ine ih:
Malpigijevi sudovi,
Perikardijalne elije,
Masno telo,
Enociti,
Drugi (crevni kanal, disanje, presvlaenje).

Malpigijevi
sudovi
(ematski prikaz)

Masno telo
To je tkivo rezerve, nalazi se oko crevnog trakta i
po itavoj telesnoj duplji.
Graja: ine ga masne elije i elije urata
Uloga:
1. Rezervni materijal za formiranje polnih elija;
2. Za odravanje organizma pri prezimljavanju i
dijapauzi;
3. Izvor energije za let;
4. Za sakupljanje i deobu simbiotskih organizama.

Nervni sistem
Centralni, periferni, simpatiki

Nervne elije neuroni: soma, akson, dendriti.

Sinapsa
Neuroni: unipolari, bipolarni, multipolarni.
Neuroni: senzorni, interneuroni, motorni neuroni.
Ganglije - povezane konektivama (uzduna
vlakna) i komisurama (poprena vlakna).

Nervni sistem
Prima nadraaje iz spoljnje sredine, omoguava
reakcije organizma na njih
Receptori
Efektori

Razliiti tipovi
neurona:
a) Monopolarni
b) Bipolarni
c) Multipolarni

SINAPSA

Centralni nervni sistem

Lestviast nervni sistem, postepeno grupisanje ganglija
Ganglije su segmentalno rasporedjene i medjusobno
povezane.

Centralni nervni sistem:

1. Mozak - ganglion supraoesopheagale (cerebrum)
2. Trbuna vereica (ganglion suboesophageale,
ganglion thoracale, ganglion abdominale)

Kod primitivnijih insekata (A) ganglije centralnog

nervnog sistema rasporeene po svim segmentima, kod
drugih se grupiu u grudi i glavu (C, D).

Centralni
nervni
sistem kod
larve
insekta

Mozak (cerebrum)

Protocerebrum prednji mozak, povezan sa oima

(optiki lobusi)
Deutocerebrum srednji mozak, povezan sa pipcima
(antenalni lobusi)
Tritocerebrum - zadnji mozak, povezan sa trbunom
vereicom

Mozak

Mozak
domae muve
na preparatu.
Modana
masa je bele
boje.

Mozak insekta

Periferni nervni sistem

Sastoji se iz ogranaka centralnog nervnog sistema
Fino je razgranat po povrini tela.
Nervna vlakna prenose trbunoj vereici
nadraaje okoline,
Stvoreni impulsi preko motornih nerava idu u
organe efektore.

Simpatiki nervni sistem

Proizilazi iz centralnog nervnog sistema.
Glavna funkcija: inerviranje crevnog
kanala, polnih organa, endokrinih lezda
i stigmi.

lezde sa unutranjim luenjem

1. Neurosekretorne elije mozga
(modani hormon)
2. Corpora cardiaca
3. Corpora alata

(juvenilni hormon)

4. Protorakalne lezde
(hormon presvlaenja)

Poloaj
neurosekretornih elija mozga, korpore alate,
korpore kardiake i protorakalne lezde

Mozak insekta

Neurosekretorne elije mozga

Posebne elije, ima ih 8-30, nalaze se u
grupama, simetrino, na mozgu.
Njihov sekret se transportuje do corpora
cardiaca.

Corpora cardiaca
Prvi podatak jo 1762. godine,
za vrstu Cossus cossus.
Sastavljena je iz dva dela, to su dva telaca
neposredno iza mozga.
Skladiti proizvode neurosekretornih elija mozga
Moe da proizvodi sopstveni hormon.

Corpora alata
Proizvodi juvenilni hormon
(neotenin, larvin hormon, inhibitorni hormon)
Dva kompaktna organa loptastog oblika
neposredno iza corpora cardiaca.
Njihova zapremina se menja zavisno od
sekretorne aktivnosti.
Najvea sekrecija izmedju dva presvlaenja,
najmanja na poetku svakog stupnja larve.

Protorakalne lezde
Proizvode hormon presvlaenja (ecdyson, hormon
metamorfoze)
Otkrivene takodje 1762. godine.
Nalaze se na trbunoj strani prvog grudnog
segmenta, parne su i ponekad srasle u srednjem
delu.
Periodinost u sekretornoj aktivnosti,
najvie pred presvlaenje.

Presvlaenje biljne vai

Hormoni
Ima mnogo vrsta hormona i supstanci sa
hormonalnim delovanjem
Najvaniji su:

Modani (aktivacioni) hormon

Juvenilni hormon (neotenin)
Hormon presvlaenja (ecdyson)

KONCENTRACIJA HORMONA U TELU

Modani (aktivacioni) hormon

deluje na:
- Protorakalne lezde (presvlaenje,
metamorfoza)
-Corpora alata
-Kontrolie dijapauzu
-Deluje na sintezu proteina i masti
-Utie na odravanje vodnog reima
- deluje na razvoj ovaria itd.

Juvenilni hormon
Deluje na:
- metamorfozu

- sazrevanje ovarija
- dijapauzu

- razvie seksualnih lezda

- metabolizam

Transplatacija korpore alate iz prvog larvalnog

stupnja u peti i uticaj na presvlaenje

UTICAJ KORPORE ALATE NA TRAJANJE

LARVALNOG STADIJUMA

Uticaj sintetikog antijuvenilnog hormona na insekte

Hormon presvlaenja
Formula ekdizona

Deluje na:

- presvlaenje
- rast
- dijapauzu
- enzimsku aktivnost