CNG N THI MN NG VN, PHN NGH LUN X HI

1: Ngn ng Trung Quc c cu: Vic hc nh thuyn i ngc nc, khng tin t s
li. kin ca anh, ch?
1. Yu cu v k nng: Nm vng c phng php vit bi vn ngh lun x hi. Hn ch
thp nht li din t khi vit vn.
2. Yu cu v kin thc
Hc sinh c th trnh by bng nhiu cch bc l nhng suy ngh v s tri nghim ca
mnh v vic hc. C th bn lun v cu ngn ng trn kha cnh mnh tm c nht. Bi lm cn
nu c mt s c bn sau y:
2.1. Gii thch
+ Hiu c hnh nh bi thuyn ngc nc trong cu tc ng: Con thuyn bi ngc nc
trn sng, ngi li phi g mnh c sc bi mnh mi cho th con thuyn mi tin ln c. Nu
dng tay cho th con thuyn khng nhng b ng li m cn li theo dng nc ngc chiu chy
mnh. S hc cng vy c khc g vic bi thuyn ngc nc, khng tin s phi li.
+ Cu ngn ng nhm ni n bn cht ca vic hc. Vic hc cng gian nan v y th thch.
iu quan trng l c kin tr chin thng.
2.2. Bnh lun: HS c th a ra nhng hin tng trong cuc sng nhn nhn li cu ngn
ng trn:
+ Hc l mt hot ng khm ph v sng to ca con ngi, bao gm hai khu ch yu: thu
nhn kin thc v vn dng sng to kin thc mi. Hiu nh vy mi thy vic hc kh khn v gian
kh khng khc g con thuyn i ngc nc.
+ Phm cht quan trng trc tin ca vic hc l phi kin tr v quyt tm, khng bao gi
thoi ch nn lng. Vic hc l sut i, khng ngng, khng ngh.
+ hc tp c hiu qu phi c nhng phng php hc tp tt, hiu qu.
2: Anh, ch hy trnh by kin ca mnh v cu ni sau y ca vn ho L Tn:
Trn mt t vn lm g c ng. Ngi ta i mi th thnh ng thi.
A. Yu cu chung
1. Yu cu v k nng: Nm vng c phng php vit bi vn ngh lun x hi. Hn ch
thp nht li din t khi vit vn.
2. Yu cu v ni dung: Hiu c vai tr quan trng ca t lc cnh sinh i vi vic nh
hng con ng sng cho tng lai
B. Yu cu c th
HS cn phi ch mt s nh hng sau:
1. Gii thch ni dung cu ni
- Ngha thc: con ng i trn mt t; ngha rng: thi quen do nhiu ngi nh hnh hnh
thnh trong cuc sng.
- Hm : Cn mnh dn vch ng i cho mnh, c gng hng ti ti lai vinh quang. C
th i trn con ng nhiu ngi i, nhng c s sng to cho ph hp vi chnh mnh v trnh
, hon cnh, Cng c th tm ra con mi, (ch ng mi lc no cng kh khn, gp ghnh,
v cng c th tht bi, cng c th thnh cng, vn l dm ngh, dm lm, bit phn tch tm hiu
nguyn nhn, nh gi hiu qu cng vic, t rt kinh nghim cho bn thn).
HS tm nhng dn chng t thc t cuc sng minh ho.
2. Bnh lun
- Vic tm ng i l vic lm ng nhng khng h d dng. i hi phi c s tm ti, sng
to v thi gian
- Cn c ch, bn lnh v lng quyt tm thc hin.
- Bit tn dng thi c, vt ln thch thc, thc hin con ng m mnh quyt tm la
chn.
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

3. Kt lun: Cuc sng l trng hc ln. S thnh cng bng con ng t lc cnh sinh l
qu hn c. Sng to, t tin, dm ngh, dm lm l cha kho m cnh ca thnh cng.
3: Anh, ch hy bnh lun cu ni sau: Ti sn ln nht ca con ngi l s hiu bit
v thi gian (Ngn ng Trung Quc)
1. Yu cu v k nng: Nm vng c phng php vit bi vn ngh lun x hi. Hn ch
thp nht li din t khi vit vn.
2. Yu cu v kin thc
2.1. Gii thch
- Gii thch ngha ca cc t ng: ti sn ln nht, s hiu bit, thi gian
- ngha c cu: Tri thc v thi gian l nhng th qu gi v quan trng nht ca con ngi.
2.2. Bnh
- Khng nh y l mt vn hon ton ng, ng mt im nhn, mt quan im, mt
kha cnh, m rng c th mt quan im khc vng bc l qu v quan trng nht, a v l qu v
quan trng nht hoc sc kho l qu v quan trng nht,
- V sao Ti sn ln nht ca con ngi l s hiu bit v thi gian?
+ S hiu bit gip con ngi nh gi ng s vic c gii php thch ng, hp l. S
hiu bit to cho con ngi s t tin, bnh tnh ch ng trc nhng th thch ca cuc sng. Hiu
bit gip con ngi sng tt hn, cao thng v nhn i hn. V th n dn con ngi n thnh cng,
em li cho ngi nhng th ti sn khc: s tn trng, tnh yu, sc kho, cng danh, tin bc,
+ Thi gian gip con ngi hc hi, rn luyn, tch lu c kin thc, s hiu bit. Con
ngi lm c nhiu iu cho mnh v ngi khc. Thi gian gip con ngi to ra nhng th ti
sn khc.
2.3. Lun
- Cu ngn ng gip con ngi nhn thc c vai tr ln lao ca s hiu bit v thi gian,
t c thc hc hi, nng cao s hiu bit v s dng thi gian hp l
- S hiu bit v thi gian c quan h tng h vi nhau. Thi gian gip s hiu bit ca con
ngi thm phong ph, s hiu bit gip con ngi s dng thi gian c hiu qu hn.
- Ph phn nhng ngi khng c thc hc tp, trau di, sng bung th khng bit qu
trng thi gian,
4: Bn v t ti v t cao
1. Yu cu v k nng
- p ng c yu cu ca bi vn ngh lun x hi
- B cc hp l, lp lun cht ch, ch vit r rng, khng mc li din t, dng t, ng php.
2. Yu cu v kin thc
c tnh m, yu cu HS bn lun vn v thi sng hng ngy, quan nim c nhn ca cc em
c th khc nhau nhng phi ph hp vi chun mc o c v thuyt phc c ngi c; cn p
ng c cc yu cu c bn sau:
2.1. Gii thch khi nim
- T ti: t coi mnh thp km, lun mc cm mnh thua st ngi khc.
- T cao: t nng gi tr minh ln, t cao mnh hn c ngi khc.
2.2. Nu nhng dn chng trong cuc sng minh ho
2.3. kin c nhn
- Khng nh: c hai thi sng y u khng ng, khng ph hp.
- Nu cm thy cn thua km th phi hc tp, rn luyn c thi t tin, nu thc s hn
ngi, c th t ho nhng phi bit khim tn. Hy hc tnh khim nhng ca cy la, v khi chn
n bit ci u.
- T cao s khin mi ngi xa lnh, khnh b,
- Xc nh thi sng i vi bn thn
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

 5: Hi sc p, hy tm thy mnh trong tnh yu v ng nghe nhng li nnh ht ca chic

gng soi (R.Tagor). Anh, ch hy cho bit kin ca mnh v th trn.
1. Yu cu v k nng
- p ng c yu cu ca bi vn ngh lun x hi
- B cc hp l, lp lun cht ch, ch vit r, khng mc li din t, dng t, ng php.
2. Yu cu v kin thc
2.1. Gii thch
V p, gi tr ca con ngi l mt s tng ho gia cc yu t t v p hnh thc n s to
sng ca mt tm hn phong ph, tinh t, c chiu su vn ho. Tt c s c th hin trn vn trong
nhng mi tng giao phong ph a dng ca cuc sng, c bit l trong tnh yu.
2.2. Bnh lun
th ca Tagor gi nhc mi ngi v mt vn mun thu: l cch nh gi mt con
ngi v quan trng hn l t nh gi chnh mnh. ng nhm ln rng sc p con ngi ch thun
l v p b ngoi lng ly. Hy soi mnh vo chic gng ln ca tnh yu, ca cuc sng cm
nhn c bao iu b n k diu trong mi chng ta. Hy thn trng nhng v p ca mi ngi v
lun c gng chng ta mi ngy cng p hn.
2.3. Lin h m rng
Con ngi hin i nht l gii tr c nhiu chun mc khc nhau xc nh gi tr bn thn.
Nhng d trong thi i no th v p tm hn cng l mt yu t quan trng lm nn mt th sc
p c sc to sng k diu ca con ngi.
Tt g hn tt nc sn
Xu ngi p nt cn hn p ngi.
(Tc ng Vit Nam)
6: Bnh lun cu ngn ng: Mt gnh sch khng bng mt thy gii.
1. Yu cu v k nng
- p ng c yu cu ca bi vn ngh lun x hi
- B cc hp l, lp lun cht ch, ch vit r, khng mc li din t, dng t, ng php.
2. Yu cu v kin thc
2.1. Gii thch vn
Cu ngn ng so snh vai tr ca hai i tng: sch v ngi thy trong qu trnh hc tp ca
con ngi.
+Sch: ti liu cung cp kin thc nhiu mt ca i sng. Mt gnh ch s nhiu, khng xc
nh cung cp kin thc phong ph trn nhiu lnh vc vai tr ca sch i vi ngi hc
+Ngi thy gii:
- Khai m, truyn t, cung cp kin thc cho ngi hc.
- Hng dn cch tm ti, khm ph kin thc t sch v, i sng,
Khng nh vai tr ca ngi thy hn hn nhiu sch v cng li.
2.2. L gii: V sao Mt gnh sch khng bng mt thy gii?
+Hc, c sch l tip nhn thm nhiu kin thc mi cn thit cho ngi hc, nhng nu
khng bit cch c, nghin cu, chn lc thng tin th s mt rt nhiu thi gian, thm ch c nhng
quyn sch v b, c hi,
+Ngi thy gii:
- S khai m, truyn t kin thc cho ngi hc
- S chn lc kin thc c bn, cn thit cung cp cho ngi hc mt cch chnh xc tn
thi gian.
- S khi gi, dn dt, cung cp phng php hc v khm ph kin thc cho ngi hc.
- Mang li nim vui, s say m, hng th trong hc tp cho ngi hc
- Hng dn vn dng kin thc vo i sng.
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

- L ngi gio dc hon thin nhn cch cho ngi hc.

Ngi thy gii khng ch cung cp kin thc nh mt gnh sch m thy cn mang li phng
php hc tp, lm vic, gip ngi hc ng dng kin thc vo i sng, mang li nim am m
trong hc tp Nn cch so snh ca cu ngn ng l ng.
2.3. Bnh lun
- Cu ngn ng khng nh vai tr ca ngi thy gii rt quan trng i vi ngi hc, nhng
khng phi lc no ta cng c ngi thy bn cnh.
Ngi hc trnh li, da hon ton vo thy m phi bit t lc, phn u, t duy c lp, kt hp
vi kin thc thy nh hng s thnh cng trn con ng tip cn tri thc.
- Trong qu trnh hc tp, ngi hc thy, ta cn hc bn b sch v, cuc sng kin
thc thm phong ph, a dng,
- Vai tr ca ngi thy l quan trng, l cn thit, nhng khng phi duy nht,
7: Suy ngh ca bn v truyn thng Tn s trng o
1. Yu cu v k nng
- p ng c yu cu ca bi vn ngh lun x hi
- B cc hp l, lp lun cht ch, ch vit r, khng mc li din t, dng t, ng php.
2. Yu cu v kin thc
2.1. Gii thch truyn thng Tn s trng o
- Tn s l knh thy, qu mn, bit n nhng ngi c cng dy bo ch dn mnh thnh
t (thy dy ch, dy ngh, )
- o l o c, o l ca con ngi, rng hn na l vic hc hnh ch ngha, kin thc.
+Con ngi phi hc o mi m mang c tm hn, tr tu
+Nhn cch con ngi mi hon thin, gia nh ho thun, x hi yn bnh, t nc phn
vinh,
2.2. L gii mi quan h
Dng l l v dn chng khng nh vn cn ngh lun
+ Tn s th phi trng o, knh thy mi c lm thy. Knh thy th phi chm lo hc
hnh, gi ci o m thy dy, m mang ci o ca thy lm v vang cho thy.
+ Trng o th phi tn s: l lng bit n.
2.3. Nu cm ngh
+ y l truyn thng qu bu ca dn tc truyn li t ngn xa. Trong thi bui kinh t th
truyn, truyn thng ny i lc b xem nh, coi thng, danh d ca ngi thy i khi b xc phm
l iu ht sc ng ln n, loi tr nhng hnh vi phi o c y ra khi cng ng x hi.
+ Truyn thng tn s trng o cn gn gi v pht huy, l mt trong nhng biu hin ca
vn ho dn tc.
+ Bi hc t bn thn.
8: c m khng phi l ci g sn c, cng khng phi l ci g khng c th
Cn nu c cc sau:
- c m l khi nim tru tng v v th n khng phi l th g lun c sn trong cuc
sng ca con ngi.
- Con ngi cn phi bit c m nhng quan trng hn l khng ch m c m phi bit
hnh ng bin c m thnh hin thc.
- Trong cuc i mi con ngi, ai cng c c m nhng khng phi ai cng thc hin c
c m mt cch d dng. V th mi chng ta hy c gng vt ln, vt ln chnh mnh thc
hin iu ao c ca mnh, d nh nhoi i chng na.
- Trnh by nhng cm ngh ring ca bn thn v c m v cch thc hin c m sao cho
logic, cht ch, thuyt phc,
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

 9: Bnh thnh tch gy tc hi khng nh cho x hi ta hin nay. kin ca anh, ch v vn

ny
Dn bi
+ Th no l bnh thnh tch? Theo ngha T in ting Vit, bnh thnh tch l nhng biu
hin chy theo thnh tch bng bt c gi no, nhm hng ti mc ch: c cp trn khen thng,
c bt vo chc v cao hn,
+ Hu qu nng n do cn bnh ny gy ra:
- To nn s gi to v kin thc, s gi to ni chung ng ln n, gi to v kin thc tc
hi vi x hi cng khn lng, nhng ngi y bng cp nhng khng nng lc chuyn mn
vn c c gi nhiu a v cao trong x hi, tc hi h gy ra v cng nghim trng,
- Gy mt nim tin, xi mn nim tin trong nhn dn,
- Lm cho con ngi d dng t mn, kiu ngo, hm hnh, khoe khang nhng thc cht l
mt b no rng tuch,
+ Bi hc cho bn thn: hc tht chim lnh tri thc tht lp thn, lp nghip, gip i,
Kin quyt chng li nhng hnh ng gian ln, tiu cc t nhng thnh tch o, bn thn gng
mu, tuyn truyn, gip , cng quyt vi c ngi thn, bn b trnh xa cn bnh nguy him ny,

10: Anh, ch hy nu suy ngh ca mnh v cu ni ca ng-ghen: Trang b qu nht ca con

ngi l khim tn v gin d
Dn bi
1. Gii thch
+ Th no l s khim tn v gin d
+Nhng biu hin ca khim tn v gin d trong hin thc i sng quanh ta: Khim tn
trong cch sng, trong hnh ng, gin d trong vic s dng ngn ng, trong n mc, trang tr,
2. Bnh
y l nhng phm cht tt p ca con ngi. Cn phi trau di li sng ng vi nhng g
mnh c. Song cng cn ng mc, trnh hi ht, b bi, xoang xnh,
Trnh thi hm hnh, kiu cng, le lot v hnh thc b ngoi m thc cht chng c g
Tt g hn tt nc sn
Xu ngi p nt cn hn p ngi.
11: Vit bi vn ngn trnh by suy ngh ca anh, ch v hin tng i ph, quay cp bi
trong gi kim tra hc sinh trung hc ph thng hin nay
Nhng hin tng ca i ph, quay cp bi: m sch, vit sn cng thc ln mt bn, chun
b phao l cc bi gii sn, xem bi ca bn, chia bi hc v trao i bng hnh thc c bi cho
nhau (theo nhng cu c phn cng trong nhm),
Tc hi: Kin thc o, ch c nhng con im o (nu khng b thy c pht hin), cn nu
b pht hin s chu ky lut Mt nim tin, mt uy tn v danh d,
Bi hc:
+ iu chnh thi v hnh vi hc tp ca bn thn: chm ch nghe ging, chm lm bi tp
thc hnh, hc bi, tham kho ti liu,
Kin quyt chng li nhng hnh vi tiu cc, d l bn b thn ca mnh, bi ci quan trng
l gip bn c kin thc tht vng tin ch khng phi i ph li bng nhng con im v gi tr.
12: c Pht dy: Git nc ch ha vo bin c mi khng cn m thi
1. Gii thch
+ Git nc ch s nh b, c nhn, d bin mt
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

+ Bin c: rng ln, hnh nh n d ch tp th, cuc i,

+ Hai hnh nh i lp: git nc v bin c. Git nc kia s d kh cn khi tn ti n l, ch
khi ha mnh vo ci chung rng ln n mi tn ti, thm ch vnh hng,
2. ngha ca cu ni
Nu vai tr ca c nhn i vi tp th: mi ngi phi ha ng vo tp th, chia s trch
nhim, chung vai gp sc,
Khng nh vai tr ca c nhn i vi tp th
3. Bnh lun
- Mi quan h gia c nhn v tp th. C nhn v tp th c s tng tc qua li: Mi ngi
v mi ngi, mi ngi v mi ngi!
- Trch li sng v b, v ngha l ca c nhn:
C m th ch cng ng
Khng m th ch khng khng bao gi
13: Hc tp l cun v khng trang cui
1. Gii thch khi nim
+ Hc tp: l qu trnh tip thu kin thc, luyn tp hiu bit, thnh k nng
+ Cun v: va l hnh tng tht, va mang tnh n d ch qu trnh hc tp v tu dng ca
con ngi. Cun v ghi chp nhng kin thc hiu bit trong qu trnh hc tp. Hc tp l cng vic
sut i ca mt con ngi, qu trnh ny khng ngng ngh (hiu theo ngha rng ca t hc tp,
khng phi c nht thit phi n trng, phi c sch mi l hc, hc tp c th l qu trnh v
ang din ra mi lc, mi ni i vi con ngi), tch ly nhng kin thc p dng vo i
sng.
Mi quan h gia hc tp v cun v: s tng tc qua li hai chiu: hc t sch v, ng dng
vo cuc sng; sch v li ghi chp li qu trnh , c th m tip din,
2. Bnh lun
- Quan nim trn hon ton ng
- Con ngi t ch mt sinh vt ch mang tnh bn nng, nh hc tp m trng thnh nhiu
mt: tnh cm, l tr, bit suy ngh, c tri thc, v con ngi li ghi chp thnh sch v, t hc tp
v sch v con ngi li ng dng n vo cuc sng,
- Bin hc l v cng, khng c hi kt ging nh quyn sch khng c trang cui, khng
ai c th t ho rng mnh bit tt c mi th, mi iu trn cuc i ny d l mt phi hnh gia
hay mt nh bc hc, V vy, bn thn mi ngi phi xem qu trnh hc tp v t hc l lin tc
v c c hi kt,
- Hc bng nhiu hnh thc, sao cho ph hp vi kh nng v iu kin ca bn thn, nht l
phi rn luyn nng lc t hc.
- Tn dng mi iu kin ch ng hc tp c hiu qu nht.
14: Khi cng nhn ci yu ca mnh th con ngi tr nn mnh m (H. Balzac)
1. Gii thch
+ im yu trong con ngi: yu v sc khe, v th trng, v kinh t, v kin thc,
+ im mnh trong con ngi, c th mnh v th trng, v mt mng kin thc no ,
+ Mi quan h: con ngi kh c ai ton din Nhn v thp ton
Ci ngi ch vi ci lu
Ci ngi hm trc hm sau ngi ci
+ V sao khi cng nhn ci yu ca mnh con ngi s tr nn mnh m?
+ Khc phc khuyt im, sa cha n lm cho bn thn ngi thm mnh hn, khe
khon hn,
2. Bnh lun
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

- Bi hc tt cho mi ngi.
- Ph phn nhng ngi hay li cho hon cnh khch quan, cho iu kin t nhin,
- Khch quan nhn nhn chnh mnh, chin thng vi chnh mnh l kh khn hn c
- Vt ln chnh mnh dn hon thin.
15: kin ca anh, ch v cu ni ca mt nh trit hc Mt con vt khi sinh ra u l tt c
nhng g m n c. Ch c con ngi l ngay thu lt lng th chng l g c. N phi lm nh th
no th n s c tr thnh nh th y, v n phi t lm bng t do ca chnh n. Ti ch c th
tr thnh k do chnh ti lm ra.
1. M bi: Gii thiu vn bnh lun, dn cu ni ca nh trit hc
2. Thn bi
- T tng ca cu ni:
+ c im ca con vt
+ c im ca con ngi v nhim v tr thnh ngi t ra cho mi ngi.
- nh gi cu ni ng hay sai? Cu ni trn l ng, tuy vy cn bn bc m rng
+ Vai tr ca iu kin gia nh, x hi rt quan trng nhng khng quyt nh
+ Vai tr ca bn thn c nhn mi ngi l quyt nh.
Ngi lm bi ly cc dn chng t thc tin chng minh.
3. Kt bi: Vai tr quyt nh ca mi ngi i vi s phn ca mnh.
16: Bnh lun cu danh ngn Tin mua c tt c, tr hnh phc
1. Gii thch
a. Ti sao tin c th mua c tt c
- Trong x hi kinh t hng ha, cc gi tr lu hnh qua trao i; tin c sc mnh n mc,
ngi ta coi tin c sc mnh vn nng:
+ Tin l thc o gi tr sn phm v cng l thc o sc mnh ca con ngi.
+ Tin l phng tin tha mn cc nhu cu vt cht v tinh thn ca con ngi trong i sng
thng ngy.
+ Tin, nu c u t ng s to c iu kin pht trin v mi mt: vn ha, tr tu, th
lc, giao tip x hi, tng uy tn ca con ngi.
+ Nhng tin c mt tri: c th lm trng en ln ln chn thnh gi, gi thnh chn; tin tr
thnh phng tin nhng k xu lm hi k khc, chnh v th mt mt ta tha nhn u th ca
tin mt khc, cng phi thy rng ng tin l con ca nhn loi (Mac)
b. Tin khng mua c hnh phc
- Hnh phc theo ng ngha ca n, khng th l mt th ca gi. N khng phi l mt sn
phm, mt qu tng t ngoi. Hnh phc chn chnh phi xut pht t n lc c nhn, n c ny n
t lng nhn i, c sinh ra v c nui dng t tnh yu thng.
- Hnh phc cn phi c hiu theo ngha rng: hnh phc trong tnh yu b bn, gia nh,
hnh phc trong cng vic, cuc sng hng ngy, v hnh phc l u tranh (Mc). Nh vy, hnh
phc c xy dng trn nhng gi tr mang ngha tinh thn to ln, c tnh t nguyn, khng p buc.
17: Trnh by quan im bn thn v tnh trung thc trong phm cht ca con ngi Vit
Nam.
1. Gii thch
+ Th no l tnh trung thc? Nhng biu hin ca n trong i sng hng ngy
+ Bn cnh c tnh trung thc l s gian ngoa, xo tr, lc la,
2. Bnh lun
+ Tt, xu, trung thc, gi di l hai mt ca hin thc i sng cng song song tn ti,
+ Trung thc l c tnh tt gp phn to nn bn sc vn ha ca ngi Vit
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

+ Ngy nay, tnh trung thc nhiu lc b lung lay bi nn kinh t th trng vi nhng biu
hin tiu cc trong kinh doanh, trong cc vn ha, thm ch c trong gio dc,
+ Cn phi trau di, gi vng nim tin, hnh thnh c tnh trung thc c bit l la tui HS.
Kin quyt ln n s gian ln, gi tr din ra di nhiu hnh thc, lm cho x hi ngy cng vn
minh, tin b hn,
18: C kin cho rng: Ngi ta thng ni: Cng qu th gy. K s ch lo khng cng
ci c, cn gy hay khng l vic ca tri. Sao li on trc l s gy m i cng ra mm?
() K s khng nn king s s cng ci. (Trch Chuyn chc phn s n Tn Vin Nguyn D,
SGK Ng Vn 10 nng cao, tp 2, trang 78). Anh ch hy trnh by nhng suy ngh ca mnh v
kin trn.
1. Gii thch ngha ca kin trn: Ngi c hc, c lng tri (k s) phi bit bo v cng
l, kin quyt u tranh chng li ci xu, ci c khng khoan nhng trong mi hon cnh, khng
chn bc lo s, e ngi (khng king s s cng ci)
2. Bnh lun
Khng nh tnh ng n ca nhn nh trn: cng l vn l c m ca ngn i, ca mi
ngi. Cng l gi gn trt t cho x hi, khng c cng l x hi s ri lon. Nhng trn thc t cng
l khng phi lc no cng c tn trng, i khi quyn lc trong tay k mnh, k xu cng l s b
bp mo, che ph. Trong hon cnh , ngi c hc c lng tri cng phi c bn lnh, dm x thn
bo v cng l, khng nn tha hip, u hng, nh mt i nhn cch ca k s.
3. Bn bc m rng
- X hi hin nay tuy thanh bnh, dn ch, vn minh nhng vn cn nhng con su dn
mt nc, nhng con su ny lm su ni canh. i mt vi nhng t nn, nhng tiu cc trong
x hi, ngi tr thc ngy nay vn phi gi vng lp trng, u tranh kin quyt khng khoan
nhng,
- i khi, u tranh c hiu qu cao nht, k s khng nht thit ch bit th hin tnh cng
ci ca mnh. Trong mt s trng hp, u tranh cn phi thng minh, kho lo bit chn thi c
thch hp, nn phi hp sc mnh ca tp th, cng ng, x hi, u tranh chng tiu cc.
- Bi hc vn dng cho bn thn.
19: Gieo thi quen, gt tnh cch
1. Gii thch
+ Thi quen: Nhng biu hin b ngoi, trong ng x c lp i lp li ca con ngi dnh
cho con ngi, ca con ngi i vi x hi, mi trng v chnh bn thn mnh.
Nu nhng dn chng t thc tin chng minh u l thi quen: n ngon, mc p, gin d, li
dng ngi khc,
+ Tnh cch: c im tm l n nh da trn cc biu hin bn ngoi v ni tm bn trong
ca con ngi. Tnh cch mang tnh bn vng chi phi cch ng x, hnh ng v suy ngh ca c
nhn.
Bng nhng dn chng thc tin minh ha nhng tnh khc nhau ca con ngi: con ngi
thng thn, bc trc, tnh cch nhng con ngi thm trm, su sc, a nghi,
2. ngha cu ni
- Mt thi quen c s dng nhiu ln v s dng mt cch c thc l c s to nn tnh
cch.
- Tnh cch mt phn c to nn bi nhng t cht thin bm, sn c, mt phn c hnh
thnh bi thi quen, bi s chi phi t ngoi cnh.
- Cu ngn ng cp n mi quan h nhn qu gia thi quen (biu hin nht thi, b ngoi)
i vi tnh cch (biu hin chiu su, n nh bn trong) ca con ngi.
3. Suy ngh v bnh lun
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

- C thi quen tt v thi quen xu. C nhng tnh cch nh hnh, n nh v tnh cch chu s
chi phi tc ng ca hon cnh. Do ta khng th ph nhn hoc khng nh mt cch tuyt i,
cc oan mi quan h - s chi phi gia thi quen v tnh cch.
- Mt thi quen tt, c chiu su nhn bn s gp phn tch cc rn luyn nhn cch con
ngi: thi quen c sch, thi quen hay gip ngi c cnh ng bt hnh, thi quen n ung c v
sinh,
- Mt thi quen xu s c tc ng khng nh ti vic hnh thnh tnh cch: thi quen li
bing (h qu: tnh cch th ng), thi quen ni di (h qu: tnh cch lc la),
Gii php
- Cm nhn r mi quan h s chi phi ca thi quen i vi tnh cch
- Hnh thnh rn luyn thi quen tt, li sng p gp phn to nn nhng tnh cch ng
qu, ng trn trng
- Hn ch, khc phc, loi b nhng thi quen xu (li hc bi, quay cp khi kim tra, ht
thuc l, ) t hon thin tnh cch, nhn cch ca ngi hc sinh.
20: Ngi hnh phc nht l ngi em n hnh phc cho nhiu ngi nht
Anh ch suy ngh nh th no v cu ni trn y ca nh vn Italia i--r
1. Gii thch: Th no l ngi hnh phc nht?
- c khng t cch tr li khc nhau v hnh phc: l s tha mn nhng kht khao trong
i sng vt cht n tinh thn
- Nhng c l, iu chung nht ca ngi hnh phc nht l: s mn nguyn ca tm hn, cm
nhn t bng lng v mnh, cm thy mnh sng ng vi ngha ca cuc sng
2. Bnh lun
- Ti sao ni: Ngi hnh phc nht l ngi em n hnh phc cho nhiu ngi nht?
+ Lm c nhng vic to ln, c c nhng thnh tu v i, tha mn c nim mong
mi ca mt s lng ng o con ngi, cho c nhn loi hay cho c mt dn tc. Dn chng:
tm ra nguyn nhn gy bnh dch SARS, bc s Carlo Urbani phi cht v cn bnh y nhng
trnh c him ha cho loi ngi. Hay mt ngi pht minh ra th thuc cha cn bnh nan y
tng gy ra au kh hay ci cht cho hng triu ngi; mt bc anh hng gii phng dn tc mnh ra
khi vng n l, l nhng ngi v cng hnh phc.
+ Trong cuc sng bnh thng, bit ht lng gip nhng ngi xung quanh, gim bt
nhng phin mun, kh au hay ci cht cho hng triu ngi, l nhng iu m bt k ai, nu
mong mun th u c th lm c, khng phi ch mt ln m trong sut c cuc i.
+ Ni nhiu nht khng ng nhc n mt con s tuyt i no, l hng vn, hay hng
triu ngi, m chnh l kh nng cao nht trong hon cnh v kh nng ca tng ngi. Bt k ai
cng c th em li hnh phc cho nhiu ngi nht.
+ Ti sao ni: Ngi hnh phc nht l ngi em n hnh phc cho nhiu ngi nht?
- i--r khng nh mt l sng ng, rt tt p: Hnh phc ca mi ngi phi gn lin
vi hnh phc ca ngi khc, phi bt u vi hnh phc ca ngi khc, ty thuc vo hnh phc
ca ngi khc.
- y cng l li sng ca cc bc hin trit ngy xa, cng l o l ca cc dn tc lun
cao, truyn thng ca ngi Vit l Thng ngi nh th thng thn.
- o l ca i--r l o l i hi hnh ng tch cc: Khng ch yu thng con ngi
m cn em li hnh phc cho nhiu ngi.
- o l ca i--r cn i hi s qun mnh, ly hnh phc mi ngi lm hnh phc ca
mnh, c th x thn v hnh phc ca mi ngi.
+ Suy ngh:
- Cu ni y c tc dng nh th no?
- Bn thn mnh hnh ng nh th no mang li hnh phc cho ngi khc (cha m,
thy c chng hn).
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

 21: Mi phm cht ca c hnh l trong hnh ng. kin ca nh vn Php M.Xi-x-rng
gi cho anh, ch nhng suy ngh g v vic tu dng v hc tp ca bn thn?
1. Gii thch kin
- c hnh l g?
- Mi quan h gia c hnh v hnh ng
- ngha ca cu ni: S thng nht gia nhng nt p: L tng trong nhn cch v hnh
ng trong thc tin ca con ngi. Mi phm cht cao p u phi c th hin bng hnh ng
c th. Khng th nh gi c hnh thng qua nhng ngh m h, suy xt, phn on ch quan, kt
lun v cn c.
2. Suy ngh v cu ni v lin h thc t bn thn
- Phm cht ca c hnh khng ch l o c m cn bao gm tr tu v tm hn.
- Hnh ng nh th no th hin c hnh ca ngi hc sinh?
+ Rn luyn phm cht o c: Nhn thc c s cn thit phi gi gn v pht huy nhng
phm cht o c tt p ca con ngi. Mi quan h ng x gia c nhn v gia nh, x hi phi
ng mc, thc thi bng hnh ng c th: yu thng, chia s vi mi ngi, dng cm nhn li, sa
cha sai lm, tch cc chng li ci xu, ci c,
+ Phn u trong hc tp, n lc hc tp mi i n thnh cng: Hc i i vi hnh, khng
chn bc trc kh khn, th thch: Ch ng s dng cc phng tin my mc hin i nng
cao trnh , nhng khng lm dng chng li suy ngh, thiu sng to; khng sa vo nhng
th hiu tm thng v nhng tr chi v b, ph phm thi gian v tui tr; gian ln trong thi c l
hnh ng xu lm bin dng c hnh ca ngi hc sinh.
+ Ty thc i n hnh ng thc tin l mt khong cch xa vi. Bn thn phi n lc
nhiu khc phc nhng nhc im, pht huy u im. Phi thy c nhng hnh vi nh nhng
p cng gp phn hnh thnh nhn cch con ngi.
3. kin trn l ng l phng hng chng ta nht l hc sinh thc hin v hnh ng.
22: Nu a tr dng dng vi nhng g din ra trong tri tim ca bn, ngi anh em,
ca b m mnh hoc ca bt c ng bo no m em gp, nu a tr khng bit c trong
mt ngi khc iu ang xy ra trong tri tim ngi th a tr chng bao gi tr thnh k
chn chnh
1. Gii thch nhn nh
- Ngi chn chnh: ngi chn tht thng thn, sng theo chnh ngha.
- Bn, anh em, b m, ng bo: l nhng ngi thn cng nh, hc cng trng, cng trong
mt t nc.
- Dng dng: khng quan tm, khng xc ng,
- ngha khi qut ca cu nhn nh: miu t thi bng quan, dng dng khng xc ng
trc nim vui, ni bun ca ngi thn ph phn nhng con ngi sng v k, khng c lng
nhn i.
2. kin ca bn thn
HS c th trnh by theo nhiu , nhng phi thuyt phc, c th theo cc sau:
- kin trn l ng n.
- Con ngi chn chnh c nhiu phm cht tt p, nhng trc ht phi c lng nhn i.
- Ph phn nhng k dng dng, khng bit ng cm vi ngi khc,
- Khng c k sng dng dng no c mi ngi qu mn, ch c nhng ngi bit ng
cm, quan tm n ngi khc mi chinh phc c lng ngi, lm tng thm dng kh, sc sng
to ca con ngi,
23: Anh ch hy trnh by nhng suy ngh ca mnh v hin tng nghin Internet ca HS
hin nay
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

10

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

1. Gii thch th no l nghin Internet

2. Phn tch nhng mt tch cc v hn ch ca vic s dng Internet
- Tch cc: y l pht minh v i, khng nh nn vn minh ca loi ngi.
Cung cp thng tin nhanh chng, a dng, b ch, nu bit s dng ng mc n l loi hnh gii tr
lnh mnh, phc v c hiu qu cho i sng tinh thn ca con ngi.
- Hn ch: Ln vo trong nhng ci hay, ci tt Internet cng cha ng nhng him ha: sn
phm vn ha i try, bo lc, thm ch phn ng, phn vn ha, nh vo dc vng v bn nng
thp hn ca con ngi, , kch thch s t m ca tui mi ln,
3. Thc trng
- Chi game / - Chat/ - Xem nh nng, vn ha phm khiu dm,
- Tung ln mng nhng clip khng lnh mnh.
4. Nguyn nhn
- Cha m ch lo lm kinh t, khng quan tm nhiu n con ci, c bit la tui nhy cm
trc nhiu vn m cc em mun khm ph, cha m ch cho tin con ci ch quan tm n chi
tiu ca cc em,
- Gia nh cha phi hp tt vi gia nh gio dc con em, nhiu ph huynh quan nim:
giao con cho nh trng!
- Nh nc cha c bin php hu hiu ngn chn cc c s cho thu nhng dch v Internet
khng lnh mnh.
- Bn thn HS thiu thc trong hc tp, lp trng khng vng vng d b k xu v ci thp
hn li ko, quyn r.
5. Hu qu
- C hi cho sc khe
- Hc tp sa st
- Tn km tin ca ca cha m.
- Hnh ng sai tri, phm php, trm cp, cp git, thm ch gy ra nhiu tc hi au lng:
m nh t cc game bo lc, clip i try,
6. Gii php
- V pha cc c quan chc nng, qun l vn ha, truyn thng
- Gia nh
- Nh trng
- Bn thn HS nn lm g? Hnh ng nh th no? (ch trnh vit khun so)
24: Bn c suy ngh g v cu danh ngn ca Nam Phi: Hy hng v pha mt tri, bng ti
s ng v sau bn (Dn theo Qu tng cuc sng Nxb Thanh Nin, 2006)
1. Gii thch
- Mt tri: nh sng rc r, v p, soi ri nh sng cho nhn loi; Hng v mt tri: hnh
tng n d, hng v nhng iu tt p, hng v pha chn l,
- ca cu danh ngn: Khi hng v nhng iu tt p, nhng th xu xa, kh khn, u m
(bng ti) s li li pha sau. Mt li khuyn v thi lc quan, li sng tch cc.
2. Chng minh
- Nhng iu tt p: l tng, c m, mc ch, vic lm hng thin,
- Khi hng v pha nhng iu tt p, con ngi c mc ch, s phn u, nim tin,
l sc mnh gip h mau i n thnh cng, y li nhng kh khn, i khi l s s hi, nn lng,
tuyt vng,
- Lin h nhng dn chng trong thc tin chng minh.
3. Bn bc, m rng
- Cu danh ngn bao hm mt trit l, mt quan nim, mt nhn sinh quan tch cc, mt li
khuyn ng n: phi bit lc quan, lun tin tng tng lai, mc ch sng tt p.
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

11

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

- Trong thc t c nhiu ngi thiu nim tin, khng dm bc ti hng v pha mt tri
nhng iu tt p. H d b nhn chm trong bng m ca s s hi, tht vng tr tr,
- Cn rn luyn cho mnh ch, nim tin, kin thc lun hng v phi mt tri, vn
ti nhng iu cao p.
25: Nh vn Huy-g tng ni: Trn i ny ch c mt th m ta phi ci u thn phc, l
ti nng v ch c mt th m ta phi qu gi ti trng, l lng tt. Suy ngh ca anh, ch v cu
ni trn.
1. Gii thch ngha cu ni ca Huy-g
- Ti nng: Kh nng c bit, s kho lo hn ngi, tr sng to vt bc. Lng tt: tm lng
v tha, khoa dung nhn hu, v con ngi,
- y l hai phm cht c bit qu gi con ngi, thuc hai lnh vc tr tu v tm hn con
ngi.
- Qu gi tn trng; ci u thn phc l cch ni hnh nh th hin thi nh gi cao nht
i vi nhng phm cht ng qu ca con ngi. ng thi cng bc l mt quan nim v cch
nh gi con ngi: ch cao, coi trng, tn vinh nhng g p v tr tu v phm cht ca con
ngi.
2. L gii
- V sao phi ci u thn phc vi ti nng? V ti nng l biu hin cao nht ca kh nng tr
tu ca con ngi, l iu kin tt nht con ngi khng nh gi tr bn thn v ng gp cho
cuc sng chung ca cng ng. i din vi ti nng, ta khng ch c chim ngng, thn phc
m cn c m rng tm hiu bit nng cao nhn thc t hon thin bn thn.
- V sao phi qu gi tn trng lng tt? V lng tt xt n cng l s hy sinh dng hin cho
ngi, cho i. Nhng n lc v ngi khc bao gi cng ng tn trng. Nhng n lc v ngi khc
xut pht t lng tt cng ng tn vinh
3. Cu ni ca Huy-g gi cho HS con ng vn ti. Cha ti nng th cch tt
nht l lm tt cng vic ca mnh, sng hng thin, c trch nhim v ng bao gi v cm.
26: I. Ra-p c ni: Khi con ngi ta ch sng v mnh th tr thnh ngi tha i vi nhng
ngi cn li. (Trch t: Ngun sng v sc sng, Nxb Tr, t.p H Ch Minh, 2003, trang 17). Suy
ngh ca anh, ch v cu ni trn.
1. M bi: Gii thiu vn cn ngh lun
2. Thn bi:
+ Gii thch ngha cu ni
- Ngi ch sng v mnh l ch k, ch bit v bn thn
- Ngi tha l ngi khng c ch cho i. khng phi l ngi ang sng m ch l
ngi ang tn ti m thi.
+ Bnh lun: Ti sao con ngi ch sng v mnh th tr thnh ngi tha i vi nhng ngi
cn li
- Con ngi trong cuc sng c t trong cc quan h x hi: gia nh, bn b, on th,
Mi ngi xung quanh khng th chp nhn c mt ngi sng hp hi, ch k, khng c tinh thn
tp th,
- Li sng theo ch ngha c nhn khng c c hi tn ti trong x hi vn minh, tin b.
+ Bi hc
- i vi x hi
- i vi bn thn
3. Kt lun
27: Suy ngh ca anh, ch v cu chuyn sau:
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

12

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

Din gi L- Bu-sca-gli-a ln n k v mt cuc thi m ng lm gim kho. Mc ch

ca cuc thi l tm ra a tr bit quan tm nht. Ngi thng cuc l mt a b bn tui.
Ngi hng xm ca em l mt lo gi va mt v. Nhn thy ng khc, cu b li gn ri leo
ln ngi vo lng ng. Cu ngi rt lu v ch ngi nh th. Khi m em hi em tr chuyn
nhng g vi ng y, cu b tr li: Khng c g u . Con ch ng y khc.
Gi lm bi
+ Hiu c ngha ca cu chuyn: cao v ku gi s chia s, cm thng trong cuc sng
l s thn thin xut pht t y lng gia con ngi vi cong ngi trong x hi.
+ C cch biu th s cm thng, i lc, trong nhng hon cnh c bit, s im lng li c
gi tr rt to ln,
+ S chia s ca cu b trong cu chuyn l mt s cm thng y ngy th v hn nhin
nhng thng trong cuc thi bi l s cm thng chn tnh ca mt tri tim v t, ca mt c ch
thn thin ngi vo lng v ngi rt lu.
+ Lin h trong thc t cuc sng, trnh by suy ngh ca bn thn
- S s chia vi nhng ngi chung quanh v cng ng
- Ph phn trc thi v cm trc ni au, ni bt hnh ca con ngi.
28:
CC DU CHM CU
C ngi nh mt du phy, tr nn s s phc tp, c tm nhng cu n gin. ng
sau nhng ci n gin l nhng ngh n gin.
Sau , anh ta nh mt du chm than v bt u ni khe kh, khng c ng iu. Chng
cn g lm anh ta sung sng hay phn n. Anh ta th vi mi chuyn. K anh ta nh mt
du hi v chng bao gi hi g na. Mi s kin bt k xy ra u, d trn v tr, trn mt t
hay ngay trong nh cng khng lm anh ta quan tm.
Mt vi nm sau anh ta qun mt du hai chm v khng cn gii thch hnh vi ca mnh
na. Cui i anh ta ch cn li c du ngoc kp m thi. Anh ta khng pht biu kin no ca
ring mnh na, lc no cng trch dn li ca ngi khc. Th l anh ta qun mt cch t duy
hon ton.
C nh vy, anh ta i cho ti du chm ht.
(Theo bo H Ni Mi, Ch nht, 15-3-1993)
Gi lm bi
- Cn hiu c hnh tng du cu c n d ch tnh cch ca con ngi. ngha ca tng
ln mt du cu nm c t tng trong mu chuyn:
+ Ln nh mt du phy: tc khng cn s dng nhng cu phc, cu ghp: anh ta ch cn
nhng ngh n gin
+ Ln nh mt du chm than, khng s dng dng cu cm thn hay cu cu khin: anh ta
khng cn sung sng, mng r hay phn n na. ng sau n l s th vi mi chuyn.
+ Ln nh mt du chm hi, khng bit thc mc bt c vn g: mt kh nng hc hi,
nghi vn tm ti, trn tr, khm ph,
+ Ln nh mt du hai chm: anh ta khng th lit k c, cng khng th gii thch c
hnh vi ca mnh na. Anh ta li cho tt c, tr chnh mnh.
+ Khi ch cn du ngoc kp: anh ta khng pht biu c kin no ca ring mnh na, lc
no cng trch dn ngi khc. Th l anh ta hon ton qun mt t duy, tr thnh con ngi v
ngha l trong x hi loi ngi.
+ Anh ta i n du chm ht: sng m nh cht.
- nh gi:
Mu chuyn c ngha su sc: nu khng c thc sng, thc phn u, con ngi s dn
tha ho: suy ngh hi ht, nng cn, v cm, khng c thc hc hi, khng thc c nhng g
xy ra trong cuc sng ca mnh, xung quanh mnh, khng c t duy c lp sng mt i tha!
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

13

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

- Rt ra bi hc cho bn thn.
29:
Trc y c ngi cho rng sai lm cui cng trong i Na-p-l-ng l tht bi
Oatecl. K thc khng phi vy. Sau khi Na-p-l-ng b y chung thn trn o Xanh Hlen th
c nhn c mn qu tng ca mt ngi thn: B c vua bng ng c nm ngc. Na-p-l-ng
rt thch mn qu tinh xo ny, khng h ri tay. Sau khi ngi t lng danh ny cht i, b qun
c c bn vi gi cao v qua tay nhiu ngi. Song gn y, ngi s hu cui cng ca b
qun c tnh c pht hin mt qun c c th vn ra v trong c giu mt k hoch t m lm
sao trn khi o. Th nhng Na-p-l-ng khng bit b mt ny. V e rng y mi chnh l
tht bi cui cng ca i ng.
Theo anh, ch Na-p-l-ng phm sai lm g? T cu chuyn , anh, ch rt ra bi
hc g cho cuc sng?
Gi lm bi
HS c th trnh by vn theo nhiu cch khc nhau, min rng cc a ra lp lun cht
ch, c c s v c sc thuyt phc. Sau y ch l nh hng mt cch hiu ca c nhn ngi ra
:
+ Sai lm ca Na-p-l-ng:
- L khng xem xt vn trn nhiu phng din khc nhau.
- Khng t s vic bnh thng vo nhng hon cnh bt thng tm cch gii quyt.
- Na-p-l-ng cng cha tht s hiu su sc v ngi bn thn ca mnh nn khng th on
c n m bn gi gm qua mn qu.
+ Bi hc rt ra t cu chuyn
- Khng nn nhn nhn s vt mt chiu, s si, gin n.
- Bt k mt s vic no mun gii quyt tt cn phi xem xt trn nhiu bnh din khc nhau.
- Trong nhng hon cnh bt thng, cam go, khng ph mc, tuyt vng m phi pht huy tr
tu, suy ngh chn chn, lun tn dng mi c hi c th gii quyt. i khng c con ng
cng, ch c nhng ranh gii. iu ct yu l phi c sc mnh vt qua nhng ranh gii y.
(Nguyn Khi)
+ Khng nh vn : Vn t ra trong cu chuyn l bi hc ln v mt li sng ng n,
nht l trong thi i hin i y phc tp ny: Sng chn chn, xem xt mi vic thu o, khng
bao gi u hng hon cnh, lun tn dng mi c hi thnh cng.
30: Gia mt vng si kh cn, c di vn mc ln v n nhng o hoa tht p.
Anh, ch c suy ngh v cu danh ngn trn.
1. Gii thch:
- Vng si kh cn: cch ni hnh nh, n d ch s khc nghit ca mi trng sng.
- Cy hoa di vn mc ln v n nhng chm hoa tht p l nhng hnh nh biu tng cho
sc sng, v p thin nhin, vn vt. y l hin tng c th bt gp trong thin nhin. D mi
trng sng c khc nghit bao nhiu, s sng vn xut hin, ci p vn hin hu quanh ta.
2. Cm nhn ca bn thn:
- Hin tng thin nhin ni trn gi suy ngh v v p ca nhng con ngi. Hon cnh sng
d khc nghit n u, con ngi vi ch v ngh lc phi thng vn c th vn ln vt qua
chnh mnh sng, cng hin cho i. i vi h, nhiu khi s gian kh, khc nghit ca hon
cnh li chnh l mi trng ti luyn, gip h khng nh sc sng k diu ca con ngi. Nhng
gian nan v th thch khc nghit ca cuc i chnh l mi trng gip h c th t khng nh
mnh v vng vng hn trong cuc sng: gian nan rn luyn mi thnh cng. V th nhng thnh
cng m h t c tht c gi tr v n l kt qu ca nhng c gng phi thng, s vn ln khng
mt mi. V p ca nhng cng hin, nhng thnh cng m h dng hin cho cuc i li cng c
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

14

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

ngha hn, cng rc r hn cao p v cng. Bi, l nhng chm hoa tht p nhng chm hoa
trn (Ch Lan Vin)
- Lin h vi thc t (trong i sng v trong vn hc) chng minh cho cm nhn, suy ngh
va nu.
- Nu tc dng, nh hng, bi hc rt ra t hin tng: Nhng con ngi vi v p ca
ch, ngh lc lun l nim t ho, ngng m ca chng ta, ng vin v thm ch cnh tnh nhng ai
cha bit chp nhn kh khn, thiu ch vn ln trong cuc sng, S sng chng bao gi chn
nn (Xun Diu), ci p vn lun hin hu quanh ta, v th, chng ta cn c nim tin vo cuc sng.
31: Gii php ca bn mi trng sng ca chng ta ngy cng xanh, sch, p
- Tnh trng nhim mi trng hin nay nc ta ngy cng nghim trng (mi trng
nc, khng kh, t, ). Nu dn chng c th lm r tnh trng nhim .
- Nhng gii php lm cho mi trng sng ca chng ta ngy cng xanh, sch, p. (trng
tm).
+ Bo v rng, trng cy gy rng cn bng sinh thi, iu ho kh hu,
+ Mi ngi cn c thc bo v mi trng sng: khng x rc ba bi, khng vt xc ng
vt cht, rc thi vt xung sng, sui lm nhim ngun nc,
+ Nh nc cn x l nghim trng hp cc khu cng nghip thi ngun nc nhim ra sng
(nh nh my Vedan lm nhim nghim trng sng Th Vi), h, lm nh hng n sc kho con
ngi,
+ L hc sinh, nn c thc gi gn v sinh ni trng hc: tham gia trng cy xanh; tuyn
truyn cho mi ngi thy tm quan trng ca vic lm cho mi trng sng ca chng ta ngy cng
trong lnh.
- Khng nh vic lm cho mi trng sng ngy cng xanh, sch, p l gp phn em li li
ch chung cho cuc sng ca con ngi.
32: Tc ng Vit Nam c cu: Hc thy khng ty hc bn, nhng li c cu Khng thy
my lm nn. kin ca anh, ch v hai cu tc ng trn.
1. Gii thch hai cu tc ng
- Hc thy khng ty hc bn: Ch trng n vai tr ch thc ca vic hc hi bn b cng
trang la, trong nhm ( lp), hc hi nhau ngoi gi trn lp,
- Khng thy my lm nn: cp n tm quan trng ca ngi thy trong hc tp
trng, lp,
- Mi quan h ca hai cu tc ng: khng i lp m b sung cho nhau.
2. Bn lun
- Mt tch cc v mt hn ch ca hai cu tc ng trn
Cu Khng thy my lm nn
+ Tch cc: cao vai tr quan trng ca ngi thy trong vic truyn th kin thc, thi
trn trng ngi v ang dy mnh.
+ Hn ch: d to tm l th ng, li, hc my mc HS.
Cu Hc thy khng ty hc bn
+ Tch cc: pht huy c s nng ng sng to trong hc tp.
ng vin c thc tp th, tinh thn on kt, gip nhau trong hc tp.
+ Hn ch: hiu vn sai lch; xem nh vai tr ca ngi thy,
Dn n nhng tiu cc: lm bi, hc bi gim bn,
33: Ngho nn v vt cht d cha, ngho nn v tm hn rt kh cha. (Mng-te-nh)
Anh, ch c suy ngh v cu ni trn
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

15

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

1. Gii thch
- Vt cht l nhng g thuc v n mc, tin bc, phng tin, ca ci,
Ngho v vt cht c ngha l s thiu thn nhng nhu cu trn.
- Tm hn l ngh, tnh cm lm thnh i sng ni tm, th gii bn trong ca con ngi.
Ngho nn v tm hn c th l sng khng c tnh cm, thiu suy ngh.
(Ch : ngho nn v tnh cm khc vi sng thiu thn tnh cm, bi v nhng ngi sng
thiu thn tnh cm nh nhng tr m ci, b b ri, nhng ngi ng thng y cha chc
ngho nn v tnh cm!)
2. Bnh lun
- Ngho v vt cht s gy nhng kh khn trong cuc sng, c nhng vic m nu khng c
vt cht s kh gii quyt c vn . V vy, cng cn phi m bo i sng vt cht cn thit.
- Ngho v tm hn, khng bit quan tm n ngi khc, sng th v cm, ch k, nu
khng chn chnh kp thi s dn ti hu qu l nhn cch b hu hoi, nh hng n nhng ngi
chung quanh, n x hi, cng ng,
- Ngho nn v vt cht d khc phc, d nhn thy nu c gng, c thc, c ngh lc vn
ln c th s vt qua kh khn (dn chng nhng tm gng vt ngho, vt kh trong cuc sng
hin nay)
- Ngho nn v tm hn kh cha hn v y l lnh vc thuc v tnh cch ca con ngi, n
ngm ngm, n n su vo tn ni tm, i khi kh nhn bit kh sa cha,
- To iu kin mi ngi sng ho ng vi tp th, cc hot ng x hi, t lm
giu tm hn mnh bng nhng vic lm gin d v thit thc,
3. Suy ngh
- Ch i sng tinh thn, bi dng tm hn, nhn cch, khng qu xem trng vt cht, d
nh mt tm hn.
- Cn ch n mi quan h gia hai yu t vt cht v tm hn, tu dng v phn u t
c c hai. Suy ngh chn chn, tm hn, tnh cm p s to iu kin phn u vn ln lm
giu chnh ng, to cuc sng m no, hnh phc,
34: Nh t tng Php La Rochefou Caule ni: C ba th ngu dt: Khng bit iu phi bit;
bit by iu ang bit; bit iu khng nn bit. Anh, ch c suy ngh g?
1. Gii thch
- Ngu dt: Kh di, ng nghch, h hnh, thiu nhng kin thc thng thng, thiu kh nng
a n thnh cng trong cng vic,
- iu cn phi bit: Nhng kin thc thng thc ph thng, kin thc v ngh nghip mnh
ang lm, kin thc sch gio khoa cung cp, Khng bit nhng iu y l ngu dt!
- Bit by: l bit sai nhng iu cn phi bit v bit ng, chnh xc, khoa hc.
- Bit iu khng nn bit: Trong cuc sng mun mu, lng tri thc nh i dng bao la,
khng phi ci g, iu g cng phi tm hiu bit, nht l bit nhng iu chng lin quan g n
cuc sng ca bn thn mnh, nhng iu nhm nh, h thp nhn cch con ngi, chy theo dc
vng, bn nng thp hn,
2. Bnh lun, phn tch
- Ti sao khng bit iu phi bit l ngu dt?
+ Trong cuc sng nu mnh bit ci mnh cn phi bit s c mi ngi tn trng, qu
mn.
+ Ngh nghip nui sng ta, ta cn phi am hiu tng tn v n th thnh qu lao ng cng
cao.
+ Trong hc tp nu bit c nhiu kin thc s thnh cng.
- Ti sao bit by iu ang bit l ngu dt?

Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

16

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

Nhng kin thc cn thit cho mnh nhng mnh li bit nhng ni dung sai lm th nh hng
khng nh n cng vic, hu qu gy ra c khi rt nng n (dn chng ngay trong kin thc hc tp,
bit sai cng thc gii sai bi ton, ) Sai con ton, bn con tru.
- Ti sao bit iu khng nn bit l ngu dt?
+ Khng ph hp vi mnh chng nhng khng li ch g li thm mt thi gian, mt cng sc
v nhng chuyn v b, khng gi tr
+ Hu qu ca vic bit nhng iu khng nn bit i lc cng to ra nhng tc hi nng n
cho bn thn, gia nh, x hi,
3. Bi hc
- Cu ni ca La Rochefou Caule l ng, cn phi tun th i n thnh cng trong cuc
sng.
- Cn thc hin ngay trong nhng nm thng ngi di mi trng trung hc.
35: Trnh by suy ngh ca anh/ch v kin sau: Mt ngi nh mt nim tin vo bn
thn th chc chn s cn nh mt thm nhiu th qu gi khc na.
(Theo sch Dm thnh cng Nhiu tc gi, Nxb Tr, 2008, tr.90)
- S cn thit ca nim tin trong cuc sng, bi n s cho ta nim yu i, yu ngi, mi mi
hy vng vo nhng g tt p hn.
- Nim tin vo bn thn: l nim tin cn thit nht trong tt c cc nim tin, bi nn tng ca s
thnh cng tht s v bn vng l ch c th da vo chnh mnh ch khng phi vo bt c ci g
ngoi mnh.
- nh mt nim tin vo bn thn l nh mt tt c, trong c nhng th qu gi nht, nh
c hi, hnh phc, tnh yu,Cuc sng mun mu mun v, y d v ngt ngo ln ng cay,
hnh phc v c tht vng. Con ngi tin yu vo cuc sng, tin vo sc mnh ca mnh tt yu s
bit n nhn v vt qua kh khn n b thnh cng v hnh phc.
36: i sng p l th no hi bn?
1. Gii thch
- Sng p l :
+ Sng c l tng ng n, sng c trch nhim.
+ C i sng tnh cm ng mc, hi ho.
+ C hnh ng ng n.
Nu nhng dn chng t thc t cuc sng chng minh cho li sng p.
2. Bnh lun
- Li sng p l li sng c mc ch, c l tng ca thanh nin ta trong hon cnh t nc
i mi v pht trin nh hm nay
- Ph phn li sng cha p: thc dng, chy theo th hiu tm thng, sng vi, sng gp,
bo lc,
- Rn luyn v n lc hc tp ngay t khi cn ngi gh nh trng.
37: L tng l ngn n ch ng. Khng c l tng th khng c phng hng kin
nh, m khng c phng hng th khng c cuc sng (Lep. Tnxti). Anh (ch) hiu cu
ni y th no v c suy ngh g trong qu trnh phn u tu dng l tng ca mnh?
1. t vn
- Mi con ngi khi trng thnh u p mt hoi bo, mt c m, mt kht vng.
- Hoi bo, c m chnh l l sng, l l tng m ngi ta mong c v phn u thc
hin.
- Bn v vn ny, nh vn Nga Lep Tnxti ni : L tng ..
2. Gii quyt vn
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

17

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

- Gii thch l tng l g? L iu cao c nht, p nht, tr thnh l sng m ngi ta

mong c v phn u.
- Ti sao khng c l tng th khng c phng hng ?
+ Khng c mc tiu phn u c th.
+ Thiu ch vn ln lm iu cao c.
- Ti sao khng c phng hng th khng c cuc sng ?
+ Khng c phng hng phn u th cuc sng con ngi s t nht, khng c ngha,
sng tha.
+ Cuc sng con ngi ging nh ln bc i trong m ti khng nhn thy ng, phng
hng
+ D hnh ng m qung, nhiu khi sa vo ti li (dng thc t CM)
- Suy ngh ca bn thn :
+ V vn bnh lun.
+ Con ngi sng phi c l tng.
Vn t ra hon ton ng.
- M rng :
+ Ph phn nhng con ngi sng khng c l tng.
+ L tng ca thanh nin hin nay l g ? (phn u c ni lc mnh m, gii giang, t
nh cao tr tu v kt hp vi o l)
3. Kt thc vn : Nu ngha ca cu ni.
38: Nhng k c lm m khng cn hc vn th chng khc no nh thu th i trn chic
tu khng bnh li, khng la bn m cng ch bit i u
1. Gii thch vn :
- Th no l hc vn? l qu trnh tip thu tri thc, em n cho bn thn nhng hiu bit
t p dng n mt cch khoa hc vo cng vic
- Vai tr ca hc vn l rt quan trng, c kin thc, con ngi lm vic mt cch khoa hc, c
phng php, chnh xc v d i n thnh cng.
- Cu ni nhn mnh n hiu qu ca kin thc do hc vn mang li cho nhng cng vic lm
c th.
2. Bnh lun
- Nhn nh trn l chnh xc
- Nhng ngi ch lm vic da vo kinh nghim khng tip thu ci hay, ci mi t kho tng
tri thc nhn loi rt kh thnh cng.
Bn thn phi c nhng biu hin tch cc trong hc tp: tu dng, rn luyn c sch bo,
khng ngng tm hiu bi hc vn l qu trnh sut i..

39: B Gio dc v o to va ban hnh ch th s 56/2007/CT-BGDT, v tng cng

cng tc phng, chng tc hi ca thuc l trong ngnh gio dc.
L mt hc sinh em hy nu suy ngh ca mnh v nhng tc hi ca thuc l i vi
cuc sng ca chng ta.
P N
1. 1. Yu cu v k nng
- K nng ngh lun: bit lp lun gii thch, chng minh, bnh lun, th hin quan im ca
ngi lm bi.
- B cc r rng, vn din t tri chy, hnh vn trong sng, hn ch ti a vic sai chnh
t, dng t, mc li ng php,
2. Yu cu v ni dung
2.1 M bi
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

18

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

Gii thiu vn cn ngh lun: nhng tc hi ca thuc l i vi cuc sng ca chng ta.
2.2. Thn bi
2.2.1. Tm hiu thuc l v nhng tc hi ca n
Thuc l l g?Thuc l l mt loi cy c c, nht l nhng l gi, c hm lng Nicotin
cao. Loi thc vt gy nghin ny c ngun gc t Nam M.
Tnh hnh nghin thuc l hin nay
Trn th gii, theo thng bo ca T chc Sc khe Th Gii (1990):
Ngi ht thuc l, cc nc pht trin nam chim 30 40%, n: 20 40%, cc nc
ang pht trin con s y l, nam 40 70%, n: 2 10%. Thuc l git cht mt na s ngi s
dng n.
Ti Vit Nam 50 % nam gii v 3,4% n gii ht thuc l (theo thng k ca T chc Sc
khe Th Gii), con s y cao nht chu . Nu khng c bin php can thip kp thi, 10% dn
s Vit Nam ngha l vo khong 7,5 triu ngi Vit Nam s cht sm do ht thuc l. Cng theo
c tnh ca T chc Sc khe Th Gii, ti nm 2020 s ngi Vit Nam cht do s dng thuc
l s nhiu hn s ngi cht do HIV/AIDS, lao, tai nn giao thng v t t cng li!
Nhng tc hi
+ Bnh l nh: vim mi, hng mn tnh, ung th ph qun, vim phi, bnh x va ng
mch, tai bin mch mu no, ung th mi,
+ nh hng kinh t gia nh, kinh t t nc, ti nguyn mi trng b hu hoi: nhiu
v chy rng do khch tham quan ht thuc v tn thuc gy ra,
+ Tc hi ca nhng ngi ht thuc l th ng: nhng ngi mn cm nhim khi thuc
l sinh ra nhng bnh l v tai mi hng, nhc u, chng mt, khi thi l gy nhim
khng kh, ngt ngt, mt mi, gim hiu sut tip thu bi ging,
2.2.2. Thc trng hc sinh vi vic s dng thuc l
- Do thi quen ua i tp ht th v nghin
- Chng t bn lnh ca con trai, chng t mnh l ngi ln!
2.2.3. Hng ng ch trng ca B Gio dc o to
- y l mt ch trng ng n ca B Gio dc o to cn c thc hin trit
cc c s gio dc, trong bn phn v trch nhim ca hc sinh chng ta ng vai tr khng nh.
- Nhng vic lm thit thc ca chnh mnh: t gic chp hnh vic khng s dng thuc
l, (nu c nghin th tch cc cai nghin, quyt tm t b thuc l), vn ng khuyn bo bn b,
ngi thn thc hin ni khng vi khi thuc! Thc hin li sng lnh mnh, vn minh,
- Cm ht thuc vi nhng hiu qu tch cc ca n: nhm bo v sc kho, tit kim c
tin bc, dnh u t cho hc tp, ngn chn ht thuc cn nhm hng n li sng vn minh
lch s chn ng ngi.
2.3. Kt lun
Bi hc cho bn thn, ngi thn v nhng ngi chung quanh nn t b thi quen c hi
v nhiu mt: ht thuc l!
40:
Trong tc phm Mt ngi H Ni (Nguyn Khi), nhn vt c Hin tng by t: Tao
ch dy chng n bit t trng, bit xu h, cn sau ny mun sng ra sao th tu.
Anh ch, hy gii thch v bnh lun v vn : lng t trng ca con ngi.
Gi lm bi
1. Yu cu v k nng
- K nng ngh lun: bit lp lun gii thch, chng minh, bnh lun, th hin quan im ca
ngi lm bi.
Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

19

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.

- B cc r rng, vn din t tri chy, hnh vn trong sng, hn ch ti a vic sai chnh
t, dng t, mc li ng php,
2. Yu cu v ni dung
2.1. Gii thch v chng minh ni dung kin m bi nu ra
- Th no l t trng? Theo T in Ting Vit th t trng: coi trng v gi gn phm
cch, danh d ca mnh.
- Phn bit t trng vi t ti v t cao
T cao: T cho mnh l nht, l hn ngi m coi thng ngi khc.
T ti: T cho mnh l hn km hn ngi.
C hai tnh cch ny u khc vi lng t trng.
- Lng t trng c t u?
Lng t trng hnh thnh v pht trin trong sut cuc sng khi chng ta. Nhng tri
nghim trong thi th u ng vai tr quan trng trong vic hnh thnh nn lng t trng. Khi ln
ln, thnh cng hay tht bi, ngay c cch i x ca gia nh, bn b, thy c i vi bn u
tc ng trc tip v gp phn hnh thnh nn lng t trng ca mi ngi.
- Vai tr ca lng t trng i vi cuc sng.
Lng t trng l mt nhn t tt yu trong cuc sng ca bn. Mt khi bit tn trng bn
thn, bn s cm thy t tin, hnh phc v vng tin vo chnh mnh. Khng nhng th, cn l
ng lc mnh m cho bn tin bc v gt hi thnh cng. Chnh v th lng t trng l mt
nhn t quan trng v l nn tng nh hnh thi lc quan ca bn v cuc sng.
- S thiu lng t trng
Nhng tri nghim trong thi th u c th dn n s thiu lng t trng ca tr, nh b
ch trch gay gt, thm t; b la mng nh p hoc khng c quan tm chm sc; b ngi
khc nho bng, ch giu, a ct, gia nh i hi tr phi lun tt v mi mt. S tht bi
trong hc tp, th thao, cng l yu t dn n thi tiu cc ca tr i vi bn thn. Nhng
ngi thiu t trng, mt khi gp tht bi trong cuc sng s rt d bi quan, chn nn, bt cn,
nhng hu qu ny khin h tr nn mc cm vi bn thn, tinh thn ngy cng sa st,
2. Bnh lun
- Li ca nhn vt c Hin (Mt ngi H Ni Nguyn Khi) hon ton ng, y l
mt ngh dy con hp tnh, hp l, gip cho tui tr hnh thnh nhn cch bc vo i
- Bi hc rt ra cho bn thn: rn gia, ti luyn lng t trng trong nhng tnh hung phc
tp din ra trong cuc sng, hc tp, cng tc, thng nht.
- Trnh i s thiu nim tin, thiu lng t trng ca bn thn, ng thi c gng tm hiu
gip bn b chung quanh ta cng vt qua kh khn, vng tin hng v pha trc,

HY M HI CHO HIN TI NGN DNG NC MT TNG LAI!

Th.S Trn Minh Thng, gio vin trng

20

THPT Mai Thanh Th, Ng Nm Sc Trng.