AddSAINS

your company
slogan
MAKTAB RENDAH
MARA BENTONG

Bab 1

ELEKTRIK
KEMAHIRAN TEKNIKAL : BAB 1

LOGO

Kandungan

Jenis Litar Elektrik

Meter Pelbagai

Unit Kawalan Utama

Kuasa Elektrik

1.1 Jenis Litar Elektrik

Litar elektrik adalah satu sambungan sumber
tenaga elektrik dan pengalir elektrik dengan
beban elektrik.

Litar elektrik diperoleh apabila komponen

elektrik dan beban elektrik disambung secara
berturutan kepada punca elektrik.

1.1 Jenis Litar Elektrik

Litar elektrik yang mudah terdiri daripada
suis, mentol, dan wayar

1.1 jenis Litar Elektrik

Komponen

Simbol

Sel

Mentol

Perintang

Suis

Voltmeter
Terminal positf
(merah)

Terminal negatif
(hitam)

Skala

Penunjuk

Skru pelaras sifar

Tanda arus terus

Voltmeter

Voltmeter arus terus digunakan untuk
menyukat voltan arus terus seperti bateri.

Voltmeter arus ulang-alik digunakan untuk
menyukat voltan arus ulang-alik seperti bekalan
elektrik ke rumah.

Voltmeter disambung secara selari dengan
beban elektrik atau sumber elektrik yang
hendak disukat voltannya.

1.1.1 Pemasangan Litar Siri

Litar siri mempunyai satu laluan arus sahaja dan
arus mengalir melalui setiap komponen.

Jika mana-mana bahagian dalam litar terputus,

arus tidak dapat mengalir dan litar didapati tidak
beroperasi.

1.1.1 Pemasangan Litar Siri

Lukisan bergambar litar siri

Lukisan skematik litar siri

1.1.1 Pemasangan Litar Siri

Lukisan skematik litar siri

Lukisan bergambar litar siri

1.1.1 Pemasangan Litar Siri

1.1.2 Mengukur Voltan dan Arus Dalam Litar Siri

VOLTAN DALAM LITAR SIRI

- Voltan diukur dengan menggunakan voltmeter

www.themegallery.com

1.1.2 Mengukur Voltan dan Arus Dalam Litar Siri

FORMULA BAGI PENGIRAAN VOLTAN DALAM LITAR SIRI

V1

V2

V3

M1

M2

M3

Vj = V1 + V2 + V3
Vj ialah jumlah voltan

1.1.2 Mengukur Voltan dan Arus Dalam Litar Siri

FORMULA BAGI PENGIRAAN VOLTAN DALAM LITAR SIRI

V1= 3V

V2= 5V

V3= 10V

M1

M2

M3

Vj = V1 + V2 + V3
Vj = 3V + 5V + 10V = 18V

1.1.2 Mengukur Voltan dan Arus Dalam Litar Siri

ARUS DALAM LITAR SIRI

- Arus diukur dengan menggunakan ammeter
_

A1

A2

A3

Ij

I1

I2

Ij = I1 = I2
Ij ialah jumlah arus

1.1.2 Mengukur Voltan dan Arus Dalam Litar Siri

ARUS DALAM LITAR SIRI

- Arus diukur dengan menggunakan ammeter
_

A1

A2

A3

Ij

I1 = 2A

I2 = 2A

Ij = I1 = I2
Ij = 2A

1.1.3 Mengira Jumlah Rintangan dlm Litar Siri

Apabila perintang disambung bersiri di dalam
sebuah litar siri, rintangannya akan bertambah.
M1

M2

M3

R1

R2

R3

Jumlah rintangan = rintangan 1 + rintangan 2 + rintangan 3

Rj

= R1 + R2 + R3

1.1.3 Mengira Jumlah Rintangan dlm Litar Siri

CONTOH
Kirakan jumlah rintangan pada litar di bawah

9
R1

5
R2

7
R3

Sifat sifat Litar Siri

1.1.4 Pemasangan Litar Selari

-Litar selari terhasil apabila ada lebih daripada satu
laluan bagi arus mengalir.
- Arus itu berpecah pada satu simpang di mana laluanlaluan itu bertemu

Lukisan bergambar litar siri

Lukisan skematik litar siri

10

1.1.4 Pemasangan Litar Selari

Lukisan bergambar litar siri

Lukisan skematik litar siri

1.1.6 Mengira Jumlah Rintangan dalam Litar Selari

Jumlah rintangan perintang dalam litar selari

akan berkurangan kerana terdapat lebih dari
satu laluan arus

Semakin banyak laluan arus,

semakinberkuranglah jumlah rintangan

11

1.1.6 Mengira Jumlah Rintangan dalam Litar Selari

CONTOH SOALAN

Jika tiga perintang R1, R2 dan R3 yang bernilai 6 ohm setiap satunya
disambung secara selari, berapakah jumlah rintangan dalam litar tersebut?

1.2 Penggunaan Meter Pelbagai

- Merupakan alat penguji meter yang dapat membuat

pengujian dengan cepat dan senang
-Kegunaan : digunakan untuk mengukur voltan,

rintangan, arus dan menguji keterusan

litar

12

1.2.1 Bahagian Utama Meter Pelbagai

Skala

Jarum
penunjuk

Skru pelaras
sifar

Pelaras sifar
ohm
Julat

Tombol
pemilih julat
Punca negatif

Punca positif

1.2.1 Bahagian Utama Meter Pelbagai

Bahagian

Fungsi

Skru pelaras sifar

Melaras jarum penunjuk kepada

sifar bagi menguji arus dan
voltan

Pelaras sifar ohm

Menyelaras jarum penunjuk

kepada sifar bagi menguji
rintangan

Tombol pemilih julat

Membuat pilihan voltan, arus

atau rintangan

Jarum penunjuk

Menunjukkan bacaan pada skala

13

1.2.1 Bahagian Utama Meter Pelbagai

Bahagian

Fungsi

Skala

Penunjuk nilai rintangan, voltan

arus terus, voltan arus ulang alik

Julat

Kadar sukatan yang hendak

diukur

Punca Negatif

Terminal prob hitam diletakkan

Punca Positif

Terminal prob merah diletakkan

1.2.2 Membaca Skala Meter Ohm pada Meter Pelbagai

Meter Ohm digunakan untuk menyukat rintangan.

14

1.2.2 Membaca Skala Meter Ohm pada Meter Pelbagai

Langkah menggunakan meter pelbagai

Menyelaras sifar ohm

Latihan membaca skala meter

15

Latihan membaca skala meter

1.3 Unit Kawalan Utama Bekalan Elektrik Domestik

Komponen unit kawalam utama :
a)
b)
c)
d)

Fius perkhidmatan
Meter kilowatt jam (kJW)
Suis utama
Pemutus litar bocor ke bumi (E.L.C.B) /
pemutus litar arus baki (R.C.C.B)
e) Kotak agihan berfius
f) Pemutus litar miniatur

16

1.3 Unit Kawalan Utama Bekalan Elektrik Domestik

Lukisan skematik unit kawalan utama

1.3 Unit Kawalan Utama Bekalan Elektrik Domestik

Gambar litar pendawaian dalam unit kawalan utama

17

Fius Perkhidmatan

- Dihubungkan kepada wayar hidup

- Fungsi : mengawal bekalan elektrik daripada
arus yang berlebihan dengan memutuskan litar

Meter kilowatt jam (kWj)

- Disambung dari fius perkhidmatan

- Fungsi : menyukat dan merekod jumlah tenaga
elektrik yang telah digunakan

18

Suis Utama

- Disambung dari fius perkhidmatan

- Fungsi : mengawal arus berlebihan

ELCB / RCCB

- Mencegah litar pintas

- Fungsi : memutuskan bekalan elektrik secara
automatik apabila berlakunya kebocoran arus
atau litar pintas.
- Jenis kendalian arus dan jenis kendalian voltan

19

Kotak Agihan Berfius

- Kotak agihan berfius menggunakan fius dawai

atau fius katrij
- Fungsi : mengagihkan elektrik ke litar-litar di
dalam rumah.

Unit konsumer

- Terdiri daripada satu kotak plastik yang

mengandungi suis utama, MCB dan RCCB

20

Pemutus Litar miniatur (MCB)

- Litar akan terputus dengan sendiri jika berlaku

kerosakan dan suis ini tidak akan berfungsi
selagi kerosakan tidak dibaiki.

1.4 Kuasa Elektrik

- Kadar membuat kerja oleh arus elektrik di dalam
peralatan elektrik.
- Bergantung kepada nilai voltan dan arus elektrik
- Unit = watt (W) atau kilowatt (kW)

21

1.4 Kuasa Elektrik

Kuasa (P) = Voltan (V) x Arus (I)

Sebuah komputer berlabel 10A/240V digunakan.
Berapakah kuasa yang digunakan?

Add your company slogan

LOGO

22