Professional Documents
Culture Documents
Topo Dai Cuong
Topo Dai Cuong
com
TS. NNG QUC CHINH
TP I CNG
NH XUT BN I HC S PHM
www.VNMATH.com
Li ni u
Gio trinh "Tp i cng" trnh by nhng khi nim c
bn ca Tp, cch xy dng tp, phn loi cc khng gian
tp, s ng phi gia cc khng gian tp v xt trng hp
ring ca khng gian tp nh khng gian compc, khng gian
lin thng, khng gian mtric,. y l nhng kin thc c s
cn thit cho nhiu lnh vc ton hc khc nhau nh Gii tch
hm, L thuyt o v tch phn, Tp i s, Hnh hc vi
phn,.
Gio trnh c vit trn c s nhng bi ging cho sinh vin
nm th 3 h C nhn ngnh Ton v sinh vin h Sau i hc
ngnh Ton ca khoa ton, trng i hc S phm - i hc
Thi Nguyn.
Gio trnh bao gm 4 chng, trong mi chng c nu
nhiu v d minh ho v c phn bi tp c bn sinh vin t
gii.
Trong ln xut bn u tin ny chc rng khng trnh khi
thiu st. Chng ti mong nhn c s gp ca bn c.
TC GI
www.VNMATH.com
Chng 0
NHNG KIN THC C S
1. CC PHP TON V TP HP
1 Giao, hp, hiu
i vi cc tp con A, B, C ca tp hp X ta c:
A B = B A,
A B = B A,
A (B C) = (A B) C,
A (B C) = (A B) C,
A (B C) = (A B) (A C),
A (B C) = (A B) (A C),
X \ (A B) = (X \ A ) (X \ B), (Cng thc De Morgan)
X \ (A B) - (X \ A) (X \ B), (Cng thc De Morgan)
A \ B = A (X \ B),
(A \ B) \ C = A \ (B C),
X \ (A \ B) = B (X \ A).
Gi S (Ai)i I v (Bk)k K l hai h nhng tp con ty ca
tp hp X. Khi :
www.VNMATH.com
3. nh x
Cho nh x f : X Y. i vi bt k A, B X ta c:
i vi bt k M, N Y ta c:
www.VNMATH.com
Gi s (Mi)i I l h nhng tp con ty ca tp hp Y. Khi
:
2. QUAN H TH T
www.VNMATH.com
Gi s A X. Phn t a X c gi l cn di (tng
ng cn trn) ca tp A, nu x A, ta lun c a x (tng
ng x a). Nu tp con A X c cn di (tng ng cn trn)
th ta ni A b chn di (tng ng chn trn). Tp A c gi
l b chn (hay gii ni) nu A ng thi b chn di v b chn
trn. Ta k hiu DA l tp tt c cc cn di ca A, k hiu TA
l tp tt c cc cn trn ca A. Nu DA v a0 DA tha
mn a a0 a DA. th a0 c gi l cn di ng ca tp A,
k hiu l a0 = infA. Tng t, nu TA v a0 TA tha mn
ao a, a TA th a0 c gi l cn trn ng ca tp A, k
hiu l a0 = supA. Phn t x0 A c gi l phn t b nht
(tng ng ln nht) ca A nu X A lun c x0 x (tng
ng x x0).
Ta ni tp X c sp th t ton phn (hay tuyn tnh) nu
x,y X th x y hoc y x. Khi ta cng ni l quan h
th t ton phn trn X.
Gi s X l tp sp th t ton phn, vi a,b X ty , a b.
Ta k hiu: [a, b] = {x X |a x b}, v gi l khong ng
vi u mt tri l a, u mt phi l b.
[a, b) = { x X |a x b } , v gi l khong m bn phi,
ng bn tri.
(a,b] = { x X |a < x b } , v gi l khong ng bn phi,
m bn tri.
(a,b) = { x X |a< x < b } , v gi l khong m trong X.
Tp sp th t ton phn X c gi l tp sp th t tt nu
mi tp con khc rng ca X lun c phn t b nht.
Gi s X l mt tp hp sp th t. Tp hp tt c cc tp
5
www.VNMATH.com
con sp th t ton phn ca X vi quan h bao hm l mt tp
sp th t.
Mi phn t cc i ca tp ny c gi l tp con sp th
t ton phn cc i ca tp hp X.
3. TIN CHN
Gi s l mt h no cc tp hp. Ta ni rng h c
c trng hu hn nu n tha mn cc iu kin sau:
(1) A , nu B l mt tp con hu hn ca A th B .
(2) Nu A l mt tp hp tha mn: mi tp con hu hn bt
k ca A u thuc , th A .
nh l. Cc iu kin sau l tng ng:
(i) Cho tp hp khc rng bt k X. i vi mt h ty
(Ai)1I nhng tp con khc rng ca tp X, tn ti hm f : I X
sao cho f(i) (Ai) vi mi i I.
(ii) Trn mi tp hp ty lun tn ti mt quan h th t
tt.
(iii) Mi mt tp con sp th t ton phn ca tp hp sp
th t X lun c cha trong mt tp con sp th t ton phn
cc i.
(iv) Nu h cc tp c c trng hu hn th mi phn t
ca n c cha trong mt phn t cc i xc nh.
6
www.VNMATH.com
(v) Nu mi tp con sp th t ton phn ca tp sp th t X
u b chn trn, th mi phn t x X lun so snh c vi
mt phn t cc i no ca X.
iu kin (i) c gi l tin chn.
iu kin (ii) c gi l iu kin Zermelo.
iu kin (iii) c gi l iu kin Hausdorff.
iu kin (iv) c gi l iu kin Tukey.
iu kin (v) c gi l iu kin Kuratowsky - Zorn.
www.VNMATH.com
Chng 1
KHNG GIAN MTRIC
www.VNMATH.com
Khi
vi
www.VNMATH.com
mi x,y C [a,b].
nh ngha 1.2.Gi s M l mt tp hp con ca khng gian
mtric (X, d). D dng thy rng hm dM = d|M.M l mt mtric
trn tp hp M. Khng gian mtric (M,dM) c gi l khng
gian con ca khng gian mtric (X, d), ta gi dM l mtric cm
sinh bi mtric d trn M.
2. S hi t trong khng gian mtric
nh ngha 1.3. Ta ni dy
nhng phn t ca khng
gian mtric (X, d) hi t n phn t hi t n phn t x0 X
khi
nu
. Ta ni
ta
vit
hoc
l dy hi t v gi x0 l gii hn
ca dy {xu}
Nhn xt.
a) Dy hi t trong khng gian mtric c mt gii hn duy
nht.
Tht vy, gi s lim xn = a v lim xn = b trong X. Khi :
n
Tht vy vi mi n, ta u c:
d(a,b) d (a,xu ) + d(xn, yu ) + d(yu,b).
T ta c. d(a,b) - d(xu, yn ) d(a, xu ) + d(yu,b).
10
www.VNMATH.com
Chng minh tng t ta c:
T hai bt ng thc trn suy ra:
v lim d (a.xu ) = 0 v im lim d (a. y n ) = 0 , nn t bt ng
n
minh.
V d 1.4
Trong khng gian v
l s hi t m ta bit trong gii tch c in.
V d 1.5
Trong khng gian
gi s
trong
.y
l dy
Khi :
www.VNMATH.com
tha mn n n0 ta c d(xn, xu) < , tc l
vi mi n n0 | Xn(t) - X0(t)| < , n
> n0 v t [a, b].
2. TP HP M V TP HP NG
1 Tp m
nh ngha 1.4 Gi s (X, d) l mt khng gian mtric x0
X v r l mt s dng. Tp hp S(x0, r) = { x X| d(x, x0) < r}
c gi l hnh cu m tm x0 bn knh r.
Tp hp S[x0, r] = {x X | d(x, x0) < r} c gi l hnh cu
ng tm x0 bn knh r.
Vi A, B l 2 tp con khc rng trong X, ta gi:
www.VNMATH.com
Hin nhin tp X v tp u l nhng tp m trong khng
gian mtric (X, d). Mi hnh cu m l tp m trong (X, d).
nh l 1.1 Trong khng gian mtnc (X, d) ta c:
a) Hp ca mt h tu nhng tp m l mt tp m.
b) Giao ca mt s hu hn nhng tp m l mt tp m.
Chng minh.
a) gi s {Ut}t T, l mt h ty nhng tp con m trong
khng gian mtric (X, d). Ta chng minh
l mt tp
m.
Tht vy, gi S X U ty . Khi x U1 vi t no . V
U, m nn tn ti mt hnh cau S(x, r) U1, do S(x, r) U.
Vy U l mt tp m.
b) Gi s U1 ,... , Un l nhng tp m. Ta chng
minh
l tp m. Tht vy nu x V th x U; vi
mi i = 1,, n. V mi Ui m nn tn ti mt s dng r; sao
cho S(x,ri) Ui, i = 1 ,... , n. t r = min{r1,.... ru}. Khi hin
nhin S(x, r) Ui vi i = 1,...., n, do S(x, r) V. Vy T l
mt tp m.
nh ngha 1.7 vi x (X,d) ty , tp con bt k U X
cha im x c gi l ln cn ca im x nu U cha mt tp
m cha x.
Hin nhin, tp A trong khng gian mtric X l m khi v ch
khi vi mi x A lun tn ti mt ln cn U ca x cha trong
A. hin nhin ta c:
1) A0 l tp m, v l tp m ln nht cha trong A.
2) Tp A l m khi v ch khi A = A0
13
www.VNMATH.com
3) Nu A B th A0 B0.
2 Tp ng
nh ngha 1.8. Tp con A (X, d) c gi l tp ng nu
phn b ca A trong X (tp X\A) l mt tp m.
Hin nhin cc tp X v l nhng tp ng trong khng
gian mtric (X, d). D dng chng minh c mi hnh cu
ng l tp ng.
nh l 1.2. Trong khng gian mtric (X, d) ta c:
a) Giao ca mt h tu nhng tp ng l mt tp ng.
b) Hp ca mt h hu hn nhng tp ng l mt tp ng.
Chng minh.
a) Gi s {Et},tT l mt h ty nhng tp ng trong
khng gian mtric X. Khi
l tp m, v
l mt tp hp ng.
vi mi t T, tp X \ Ft l m. Vy
b) Chng minh tng t.
nh l 1.3. Tp con F ca khng gian mtric X l ng khi
v ch khi vi dy bt k {xn }n =1 nhng phn t ca F, nu
lim xn = x0 X th x0 F
n
Chng minh.
(=>) Cho tp F ng, gi s tn ti dy {xn }n =1 trong F tha
mn lim xn = x0 v x0 F.
n
14
www.VNMATH.com
l xn X\F vi n ln. iu ny mu thun vi gi thit.
(<=) o li, gi s vi dy bt k {xn }n =1 nhng phn t ca
(=>) Gi s x A , v gi s tn ti mt ln cn m U ca x
tha mn U A = khi X\U l tp ng cha A => A
X\U => A U = v l.
(<=) Nu x A th U = X\ A l mt ln cn ca x khng c
15
www.VNMATH.com
im chung vi A, mu thun vi gi thit.
nh l.15. Gi s A (X, d), v x X. im x A khi v
Chng minh.
(=>) Gi s x A . Theo nh l 1.4, vi mi s t nhin n ta
1
c S ( x , ) A . Vi mi n chn
n
. Khi
n n =1
(<=) Nu {x }
suy ra x A
nh ngha 1.10. Tp con A ca khng gian mtric X c
gi l tp tr mt trong X nu A = X. Tp con B ca khng gian
mtric X c gi l tp khng u tr mt trong X nu ( B )0 =
nhn xt.
a) Tp A l tr mt trong X khi v ch khi vi mi x X tn
ti mt dy {xn }n =1 trong A sao cho lim xn = x .
n
www.VNMATH.com
V d 1.7
l mt khng gian kh li v
l m c v tr mt
trong .
nh ngha 1.12. Cho (X1, d1) v (X2, d2) l hai khng gian
mtric.
Vi bt k (x1, x2), (y1, y2) X1 x X2 t:
3. NH X LIN TC GIA CC
KHNG GIAN MTRIC
nh ngha 1.3. Cho (X, dx) v (Y, dy) l hai khng gian
mtric, nh x f : X Y gi l lin tc ti im x0 X nu vi
mi s dng u tn ti mt s dng sao cho vi mi x
X, nu dx(x, x0) < th dy(f(x), f(x0)) < .
Ta ni nh x f l lin tc trn X nu n lin tc ti mi im
x X.
nh l 1.6. Cho nh x f : X Y t khng gian mtric (X,
dx) vo khng gian mtric (Y, dy), Khi ta c cc mnh sau
l tng ng:
1) nh x f l lin tc ti im x X.
17
www.VNMATH.com
2) Vi mi dy {xn }n =1 trong X, nu lim xn = x trong X th
n
lim f ( xn ) = f ( x) trong Y.
n
www.VNMATH.com
Ly x1 , x2 X tu , khi z A ta c :
nh l 1.8. Nu f : X Y; g : Y Z l cc nh x lin tc
u gia cc khng gian mtric th tch gf : X Z l cng l
nh x lin tc u
Chng minh.
Gi s dx, dy, dz, ln lt l cc mtric trn cc tp tng ng
X, Y, Z Khi > 0, v g l lin tc u nn > 0 sao cho
vi mi cp y1,y2 Y tho mn dy(y1,y2) < th dz(g(y1),g(y2))
< . Mt khc do f l nh x lin tc u nn > 0 sao cho vi
mi cp x1 , x2 X tho mn dx(x1, x2) < th dy(f(x1), f(x2)) <
v do vy ta c dz(gf(x1), gf(x2)) < . suy ra gf l nh x lin
tc u.
nh ngha 1.16. nh x f : (X, dx) (Y, dy) c gi l
mt php ng c nu x, y X ta c dx(x, y) = dy(f(x), f(y)).
Hai khng gian mtric X, Y gi l ng c nu tn ti mt php
19
www.VNMATH.com
ng c t X ln Y.
Nhn xt. Php ng c f l mt n nh lin tc u nu n
l ton nh na th nh x f-1 cng l mt php ng c, v khi
hai khng gian X v Y l ng c, ng thi cng l ng
phi vi nhau.
20
www.VNMATH.com
mi > 0 ty ,
. Ta
, n = 1, 2, Khi vi
sao cho vi mi s i, j n0 lun
www.VNMATH.com
. Vy dy
chng t trong
khng phi l khng
gian mtric y .
nh l 1.10.
a) Khng gian con y ca mt khng gian mtric l tp
ng.
b) Tp ng trong khng gian mtric y l mt khng
gian con y .
Chng minh.
a) Gi s A l khng gian con y ca khng gian mtric
X, ly x A tu => tn ti dy {xn }n =1 trong A: lim xn = x .
n
y .
nh l 1.11. Gi s {xn }n =1 l dy Csi trong khng gian
www.VNMATH.com
x0, lim xn = x0
n
Chng minh.
Gi s l mt s thc dng tu , xt hnh cu m S(x0,
trong X. V {xn }n =1 l dy Csi nn
ta c
Mt khc theo gi thit tn ti cc ch s
i1, i2 . in n0 sao cho d(xik, x0) <
vi mi
.
2
Khi vi p n0, ta c d(xp, x0) d(xp, xik ) +d(xik, x0) < .
Ngha l xp S(x0, ). vy lim xn = x
n
nh l 1.12. Tp
y
Chng minh.
. Khi
n n =1
im ca dy {x }
. Ta c A do dy {xn }n =1 l b chn.
www.VNMATH.com
suy ra dy {xn }n =1 , hi t n im x. Vy mi dy Csi trong
u hi t, ta c l khng gian mtric y .
nh l 1.13. Tch cc ca hai khng gian mtric y
l mt khng gian mtric y .
Chng minh.
Gi s (X, dx), (Y, dy) l hai khng gian mtric y , d l
mtric trn tch X x Y (theo nh ngha 1.12). Gi s {xn , yn }n =1
l mt dy Csi trong X x Y. Do vi mi cp i, j ta c dx(xi, xj <
d[(xi, yi,), (xj, yj)] v dY(yi, yj) d[(xi, yi), (xj, yj)] nn suy ra cc
dy {xn }n =1 , { yn }n =1 cng l dy Csi, theo gi thit cc dy ny
hi t. Gi s lim xn = x0 v lim yn = y0 . Vi > 0 tu , tn ti
n
dy
vi mi i k. T
ch s k
suy ra:
Vy
{xn , yn }n =1
hi
ui
im
(x0,y0)
(do
lim( xn , yn ) = ( x0 , y0 )) .
n
H qu.
a) Tch cc ca mt s hu hn cc khng gian mtric y
l khng gian mtric y .
b) Khng gian mtric Euclid Ru l khng gian mtric y .
nh l 1.14. Nu nh x f: (X, dx) (Y, dy) l lin tc u
www.VNMATH.com
thnh dy Csi).
Chng minh.
Ta chng minh dy {xn }n =1 l dy Csi. V f l nh x lin
tc u nn > 0, > 0 t dx(x, x) < dY(f(x), f(x1))
< .
Hn na theo gi thit {xn }n =1 l dy Csi nn vi tm c
trn lun tn ti
ta c vi bt k X, X X tho
k
mn dX(X, X) < th ta c dY(f(X), f(X)) k.dX(X, X < k. =
. Vy f l lin tc u.
nh l 1.15. (Nguyn l nh x co). Nu (X, d) l khng
gian mtric y , f : X X l nh x co th trong X tn ti
duy nht mt im a tho mn f(a) = a.
Chng minh.
Gi s k [0, 1] tho mn d(f(X), f(X')) k.d(X, X), X,
X X. Ly im X0 tu ca X, t x1 = f(X0), X2 = f(x1),...,
25
www.VNMATH.com
Xn = f(Xn-1), Khi n 1 ta c :
26
www.VNMATH.com
v n
ta c
trong ( A )0 = vi mi
Gi S l mt hnh cu ng bt k. v ( A )0 = vi mi
n, nn tn ti hnh cu ng S1 S tha mn S1 A1 = (ta c
th chn bn knh ca S1 < 1 ), tng t tn ti hnh cu ng S2
27
www.VNMATH.com
S1 tha mn S2 A2 = (ta c th chn bn knh ca S <
1
). Bng quy np ta nhn c mt dy hnh cu ng {Sn}
2
1
bao nhau, tha mn Sn An = v Sn c bn knh nh hn
n
vi mi n. Theo b Cantor, trong X tn ti im a tha mn a
Sn vi mi n a An vi mi n. Do
V l.
3 Thc trin lin tc
nh ngha 1.20. Gi s M l khng gian con ca khng gian
mtric X, g: M Y l nh x lin tc t M vo khng gian
mtric Y. Nu tn ti nh x lin tc f : X Y, sao cho f |M = g,
th ta ni f l mt thc trin lin tc ca g t M ln X.
nh l 1.18. (Nguyn l thc trin lin tc). Gi s M l
khng gian con tr mt ca khng gian mtric X. g : M Y l
nh x lin tc u, trong Y l khng gian mtric y . Khi
tn ti duy nht nh x lin tc u f : X Y, sao cho f|M =
g.
Chng minh.
M tr mt trong X X X, {xn }n =1 M sao cho
lim xn = x (theo nh l l.5). Hin nhin {xn }n =1 l dy Csi
n
www.VNMATH.com
Tht vy, gi s ta C dy {x 'n }n =1 M, tho mn
lim x 'n = x .Khi :
n
hai
dy
Khi
trong
sao
ta
cho
c
(vi n ln )
(vi n ln )
f
lin tc u.
nh x f c xc nh nh trn l duy nht nh vy, gi s
h : X Y cng l mt nh x lin tc u sao cho h |M=g. Ly
bt k x X v gi s {xn }n =1 l mt dy ca M tho mn
lim X n = X . Khi , v h l nh x lin tc u, nn ta c
n
T suy ra f = h.
29
www.VNMATH.com
4 B sung cho mt khng gian mtric
Tnh y ca mt khng gian mtric ng mt vai tr rt
quan trng trong gii tch hm, v vy t mt khng gian mtric
khng y , ngi ta tm cch nhng n vo mt khng gian
mtric y .
nh l 1.19. Gi s (X, d) l khng gian mtric khng y
, d ) sao
. Khi , tn ti mt khng gian mtric y ( X
cho:
.
1. X ng c vi mt khng gian con X1 ca A
.
2. X1 tr mt trong X
, d ) c xc nh mt cch duy nht nu coi
Khng gian ( X
, d ) c
cc khng gian ng c l ng nht. Khng gian ( X
gi l b sung ca khng gian (X, d).
Chng minh.
gi Z l tp tt c cc dy Csi ca X. Ta xy dng trn Z
mt quan h tng ng sau : vi
l tp cc lp tng ng trn tp Z : X
= Z/~ Ta
Gi X
bi x , y ,... Ly x , y X
ty v
k hiu cc phn t ca X
gi s:
bt k, ta c :
Tng t ta c
Do :
30
www.VNMATH.com
l cc dy Csi
V
Csi trong , ta c dy
mtric y ).
Hn na,
l dy
hi t (do
l khng gian
Tht vy, gi s
c:
vi x , y
ty , ta t:
X
.D
.
a. X ng c vi khng gian con X1 ca X
.
b. X1 tr mt trong X
l khng gian y .
c. X
Gi s x X { x, x,... } l dy Csi trong X. Gi x l lp
. Hin nhin nh x
tng ng cha dy {x, x,... } x X
c xc nh bi (x) = x l mt php ng c.
: X X
.
Vy X ng c vi khng gian con X1 = (X) ca X
, v gi s {x } = X
, khi > 0, n0
Ly ty x X
n n =1
~
sao cho: m, n n0 ta lun c d(Xn, Xm) < . Gi X n 0 l phn
31
www.VNMATH.com
~
cha dy { Xn0, Xn0 ..}, ta c X
t trong X
n 0 X1. Khi ,
Gi s {xn }n =1
.
tr mt trong X
. V X1 tr mt
l dy Csi bt k trong X
, cho nn vi mi n ta c ~
trong X
y n X1 ( n l phn t ca
cha dy {yn, yn, } Vi yn l phn t no trong X) tho
X
mn
m, n ta c:
Ta c dy
Khi , vi mi
l dy Csi trong X.
,Do
Theo nh ngha ca
n n =1
dy { y }
n0 ta c:
Ngha l n n0:
do vy n n0 ta c:
32
www.VNMATH.com
nhp ng c v {~
xn }n =1 l dy Csi trong X1 , nn { {~
xn }n =1 l
dy Csi trong X2, do l dy trong Y. Do Y y , nn tn
.D thy rng phn t y ch ph thuc vo x
xn }n =1 trong X1.
ch khng ph thuc vo vic chn dy {~
ti
vo Y, v chng
t ( x ) = y, ta c mt nh x t X
minh c l ton nh. Tht vy, vi bt k y Y, tn ti dy
{ yn }n =1 X2 Sao cho lim yn = y trong Y, { yn }n =1 l dy Csi
n
www.VNMATH.com
. V X
y cho nn tn ti
trong X1, v l dy Csi trong X
. Hin nhin ( x ) = y. kt thc chng minh,
,
ta chng minh l mt php ng c. Tht vy, ly x , y X
v gi s {xn }n =1 v { ~
yn }n =1 l hai dy ca X1 sao cho:
t ( x ) = u, ( y ) = v ta c:
34
www.VNMATH.com
5. TP COMPC
1 Tp compc
Ta bit rng mt khong ng hu hn [a, b] trong khng
c nhiu tnh cht c bit. Chng hn, mt hm s lin
gian
tc trn [a, b] th gii ni trn on , t c cn trn, cn
di v lin tc u tn [a, b]. Nhng tnh cht c suy ra
t mt trong nhng tnh cht c trng : Mi dy bt k nhng
phn t ca [a, b] u c mt dy con hi t. Khi qut tnh cht
ny vo khng gian mtric, ta nhn c khi nim tp compc.
nh ngha 1.21. Tp con A (X, d) c gi l tp compc
35
www.VNMATH.com
khi v ch khi mi dy bt k {xn }n =1 A, tn ti mt dy con
{xkn }n =1 hi t n phn t no ca X.
Tht vy, Nu A l compc tng i suy ra A l tp
compc, do dy {xn }n =1 nm trong A nn n cng nm trong A .
Do {xn }n =1 c mt dy con {xkn }n =1 hi t n mt phn t
ca A X.
o li gi s mi dy phn t ca tp con A u c mt dy
con hi t trong X. chng minh A l tp compc tng i ta
s ch ra rng A l compc. Tht vy, gi s {xn }n =1 l mt dy
trong A . Khi , vi mi n tn ti mt phn t yn ca A sao cho
. Theo gi thit, dy { yn }n =1 nhng phn t A cha
mt dy con { ykn }n =1 hi t trong X,
. Khi
, vi mi n.
, nn t bt ng thc trn suy ra
V
.
v A ng nn x A . Nh vy mi dy phn t {xn }n =1 ca
A u c mt dy con {xkn }n =1 hi t n mt phn t x ca A .
Vy A l compc.
2 Tp gii ni v tp hu ton gii ni
nh ngha 1.22 Tp con A ca khng gian mtric (X, d)
c gi l gii ni nu n l tp con ca mt hnh cu no .
36
www.VNMATH.com
Nu A l mt tp con gii ni ca khng gian mtric (X, d)
th s d ( A) = sup d ( x, y ) c gi l ng knh ca tp hp A.
x , y A
cu bn knh l:
. t k = max d ( x1 , yi ) . Khi A
i = 2 ,..., m
S(x1,k +l).
Tht vy, nu x A th x thuc mt hnh cu S(xi,1) no .
Khi d (x,xi ) < 1 v d (x1, x) d(x1,xi ) + d(xi ,x) < k + 1.
Vy x S(x1,k + 1) A S(x1, k +1).Vy tp A l gii ni.
Ch : Mt tp h gii ni c th khng hon ton gii ni.
Nhn xt.
1 ) Tp con ca mt tp hon ton gii ni l mt tp hon
ton gii ni.
2) Bao ng ca mt tp hon ton gii ni l mt tp hon
ton gii ni.
37
www.VNMATH.com
V d 1.9
Khong ng hu hn [a, b l mt tp compc trong khng
gian . Cc khong (a, b), [a, b), (a, b]u l nhng tp compc
tng i trong .
V d 1.10
Mt tp A gii ni trong khng gian
l compc tng i.
nn tn ti mt s M sao
Tht vy, v A l gii ni trong
cho A S(0, M), ngha l vi mi X = (, ) A, ta u c ||
M v || M. Vi mi
chn Xn = (n, n) A tha mn
hi t:
hi t:
c mt dy con
c mt dy con
. Ta c:
vy A l tp compc tng i.
V d 1.11
Tp con gii ni bt k ca khng gian Euclid
l compc
l
tng i. Do , tp con ng v mt gii ni bt k ca
mt tp compc.
nh l 1.20. (nh l Hausdorf)
a) Tp compc tng i trong khng gian mtric l hon
ton gii ni.
b) Nu X l khng gian mtric y v A l tp con hon
ton gii ni trong X th A l tp compc tng i.
Chng minh.
a) Gi s A l mt tp compc tng i nhng khng hon
38
www.VNMATH.com
ton gii ni. Khi tn ti > 0. Sao cho khng th ph A bi
mt s hu hn hnh cu bn knh E.
Gi s X1 A. v A S(x1, ) nn tn ti mt im x2 A
sao cho d(x1, x2) v A S(x1, ) S(x2, ) nn tn ti mt
phn t x3 A sao cho d(x1,x3) v d(x2,x3 ) .
Bng quy np, ta nhn c mt dy phn t {xn }n =1 ca A
sao cho d(xn, xm ) vi mi n m.
Hin nhin {xn }n =1 khng cha mt dy con no hi t, iu
ny tri vi gi thit A l tp compc tng i (theo nhn xt
5).
b) Gi s A l tp hon ton gii ni trong khng gian mtric
y X v {xn }n =1 l dy phn t ca A. v A l hon ton gii
ni, nn c th ph A bi mt s hu hn hnh cu bn knh 1.
Trong cc hnh cu , tn ti t nht mt hnh cu cha v s
phn t ca dy {xn }n =1 . v gi hnh cu l S(a1, 1) v k
hiu {x1,n }n=1 l dy con ca dy {xn }n =1 nm trong hnh cu
S(a1,1). V c th ph A bi mt s hu hn hnh cu bn knh
nn tn ti t nht mt hnh cu cha v s phn t ca dy
{x1,n }n=1 . Gi hnh cu l
con ca dy
N, tn ti mt dy
39
www.VNMATH.com
ca dy {xk 1,n }n=1
Xt dy {xn ,n }n =1 l dy con ca dy {xn }n =1 v l dy
Csi. Tht vy vi hai s t nhin m, k bt k, m k, ta u c
, v Xnm l mt phn t ca dy {xk ,n }n =1 Hin
Nhin
Do
V x l y nn dy {xn ,n }n =1 hi t. Vy A l tp compc
tng i.
nh ngha 1.24. Cho tp hp X tu khc rng, A l tp
con no ca X. Mt h (Bi)iI cc tp con ca X c gi l
mt ph ca tp con A nu
. Khi ta cng ni h
(Bi)iI Ph tp A. Nu (Bi)iI l mt ph ca tp A, h con
(Bj)jK (K I) ca h (Bi)iI c gi l mt ph con ca ph
trn nu bn thn h (Bj)jK cng l mt ph ca A.
Nu A l tp con ca khng gian mtric X, (Bi)iI l mt ph
ca A tha mn Bi l tp m (ng) vi mi iI th ta ni (Bi)iI
l ph m (ng) ca tp A.
Nu I l tp hp hu hn th ta ni (Bi)iI l ph hu hn ca
A.
nh l 1.21. (nh l Hain - Boren) Tp con A ca khng
gian mtric X l tp compc khi v ch khi mi ph m bt k
(Bi)iI ca A u c ph con hu hn (ngha l tn ti i1,... , in
40
www.VNMATH.com
I sao cho
Chng minh.
() Gi s A l mt tp comp( trong khng gian mtric X
v gi s tn ti mt ph m (Bi)iI ca A khng c mt ph con
hu hn no. Theo nh l 1.20, A l tp hon ton gii ni. Do
c th ph A bi mt s hu hn hnh cu c bn knh bng
1. Trong cc hnh cu tn ti t nht mt hnh cu S[a1,1] sao
cho khng th ph tp A1 = A S[a1,1] bi mt s hu hn tp
m B1.Do A1 l tp con ng ca tp compc A nn n l tp
compc. v vy A1 l tp hon ton gii ni. Suy ra c th ph
A1 bi mt s hu hn hnh cu ng bn knh . Trong cc
hnh cu tn ti t nht mt hnh cu
sao Cho
khng th ph tp
bi mt s hu hn tp
m B;. Tip tc qu trnh ny ta nhn c mt dy cc tp
compc { An }n=1 c cc tnh cht sau:
1) A A1 A2 .
vi mi n= 1,2,...
3) Khng th ph mi tp An b mt c hu hn tp m Bi.
vi mi n, chn xn An. D dng thy rng {xn }n =1 l mt
day Csi trong tp A. V A l tp compc nn {xn }n =1 c mt
day con ht t n mt phn t x0 A ( lim xn = x0 ). V X0 A
n
41
www.VNMATH.com
nn X0 thuc mt tp m Bi0 no ca ph (Bi)iI, do Bi0 l tp
m nn tn ti mt s r dng sao cho S(x0,r) Bi0.Ta s ch ra
rng vi n ln, Au Bi0. Tht Vy, vi bt k X An , do
lim d ( xn , x0 ) = 0 nn
vi n ln, ta cng
www.VNMATH.com
gian y .
Do X l tp compc nn X l hon ton gii ni vi mi s t
nhin n, c th ph X bi mt s hu hn hnh cu bn knh
l tp m c.
t Mn = {an,1 .. ,au,kn}, ta c
M l tr mt trong X. Tht vy, ly bt k x X, v gi s > 0
1
< vi n0 ln, ta c x thuc vo mt hnh
tu . Khi
n0
43
www.VNMATH.com
no . Do
. Vy X l
cu
khng gian kh li.
4 Hm s lin tc trn mt tp hp compc
nh l 1.23. Nu hm s f lin tc trn tp compc A th f
lin tc u trn A.
Chng minh.
Gi s f l hm s lin tc trn tp compc A nhng khng
lin tc u trn A. Khi , tn ti mt s dng sao cho vi
mi n, u tn ti hai phn t Xu v Xu ca A tho mn cc
iu kin sau:
. Vi
mi n, ta u c:
Do
, tc l
.
V f lin tc ti im x0 nn t xkn x0 v xkn x0, suy ra
, mu thun vi (1). Vy f lin tc u
trn A.
nh l 1.24. Nu hm s f lin tc trn mt tp compc A
th f gii ni trn A.
44
www.VNMATH.com
Chng minh.
Gi s hm s f khng gii ni trn A. Khi vi mi s t
nhin n, tn ti mt phn t xn A sao cho |f(xn)| > n (l), {xn }n =1
l dy phn t ca tp compc A, nn n c mt dy con
{xkn }n =1 hi t n mt phn t x0 ca A. V f lin tc, do |f|
(2).
lin tc trn A, nn
Mu thu gia (1) v (2) chng t f gii ni trn A.
5 Tp hp compc trong khng gian C(S)
Gi s S l mt tp compc trong khng gian mtric X. Gi
C(S) l tp hp tt c cc hm s lin tc trn S. Vi f, g C(S),
t
(l )
Theo nh l 1.24 f v g u l nhng hm s gii ni trn S,
nn v phi ca (l) l mt s hu hn. D dng chng minh
c rng: C(S) l mt khng gian mtric y vi mtric xc
nh bi (l).
Gi s Z l mt tp con ca khng gian C(S).
nh ngha 1.26. Tp Z c gi l gii ni u trn s nu
tn ti mt s M sao cho |f(x)| M , vi mi x S v vi mi f
Z.
Tp Z c gi l ng lin tc ti im x0 ca S nu vi mi
> 0 bt k, tn ti > 0 sao cho vi mi x S, nu d(x,x0 ) <
th vi mi f Z, ta u c |f(x)- f(xo)| < .
Tp Z c gi l ong lin tc ti im S nh Z l ng lin
tc ti mi im ca S.
Tp Z c gi l ng lin tc u trn S nu vi mi > 0
bt k, tn ti > 0 sao cho vi mi x1 , x2 S, nu d (x1 ,x2 ) <
45
www.VNMATH.com
th vi mi f Z, ta u c |f(xl) - f(x2)| <.
nh l 1.25 (nh l Arzela - Ascoli) Gi s S l mt tp
compc trong khng gian mtric (X, d). Tp Z l compc tng
i trong khng gian C(S) khi v ch khi tp Z l gii ni u v
ng lin tc u trn S.
Chng minh.
() Gi s Z l mt tp compc tng i trong C(S). Khi
Z l mt tp gii ni trong C(S) tp Z gii ni u trn S.
Ta chng minh tp Z l ng lin tc u trn Z. Tht vy, do
tp Z l hon ton gii ni, nn vi > 0 tu , ta c th ph Z
bi mt s hu hn hnh cu bn knh
(ngha l
, Vi f1 .. fm thuc Z).
V S l compc nn theo nh l 1.23 cc hm s f1 .. fm
lin tc u trn S. Do , tn ti > 0 sao cho vi mi x, x
S, nu
th
, vi i = 1 ,... , m. Nu f
www.VNMATH.com
rng { f n }n =1 c mt dy con hi t trong C(S).
V vy Z l gii ni u trn S, nn { fn(a1)} l mt dy s
gii ni suy ra tn ti mt dy con { f1, n }n =1 ca dy { f n }n =1 sao
hi t.
cho dy s
cho dy s
k , n n =1
{f }
sao cho dy s
Hin nhin
iu kin:
ca dy
hi t, vi k = 1, 2,...
l mt dy con ca dy
tho mn
l mt dy s hi t vi mi k.
Ta chng minh dy
l mt dy Csi trong C(S). Tht
vy, theo gi thit, vi bt k > 0, tn ti > 0 sao cho: lu
vi mi x', x S m d (x',x") < .
Hin nhin
ti mt s k0 sao cho
hi t vi k = 1,... , K0. nn tn ti mt
V dy s
s t nhin n0 sao cho vi mi m, n nu m n0 , n n0), ta u
c
T , vi mi m, n, nu m n0 , n n0 th
47
www.VNMATH.com
48
www.VNMATH.com
Bi Tp
1.
2.
3.
Gi s X l tp hp bt k v d : X x X l hm s
xc nh bi:
0
khi x = y
d(x,y) =
1
khi x = y
Chng minh rng d l mt mtric trn x, v trong khng
gian mtric (X, d) mi tp con u va m va ng.
(Khng gian (X d) nh vy c gi l khng gian mtric
ri rc).
Gi M(X) l tp hp cc hm s f : X K (K = hoc
K = ) gii ni trn tp hp X. Vi f, g M(X) ty t
.
Chng minh rng M(X) l mt
khng gian mtric vi mtric d.
Chng minh rng nu A, B l 2 tp con ca khng gian
mtric X th:
a) A B = A B
4.
b) A B A B , C th thay du bi du = c
khng.
Chng minh rng nu U, V l 2 tp con m khng giao
5.
49
www.VNMATH.com
6.
7.
8.
9.
b) x Ad tn ti trong A mt dy im { xn } i mt
khc nhau hi t n x.
c) A l tp ng trong X Ad A.
d) Ad l tp ng.
Cho f : (X,dx) (Y,dY) Chng minh rng cc iu kin
sau l tng ng:
a) nh x f l lin tc.
b) To nh ca mi tp m trong Y l mt tp m trong X.
c) To nh ca mt tp ng trong Y l mt tp ng
trong X.
Trong khng gian
xt hai tp con sau:
l tp m
l tp ng
.
50
www.VNMATH.com
10.
, hy xt tnh lin tc u ca cc
a)
b)
c)
trong t0 l mt im c nh ca
[a,b]
11.
12.
13.
d)
Cho (x, d) l khng gian mtric, A X, chng minh rng:
a) Hm d(x,A) l lin tc.
b) Nu A l tp ng trong X th x A d(x,A) = 0.
Gi l1 l tp tt c cc day s thc x = (x1, x2 . ) sao
cho
vi x = (x1, x2 . ), y = (y1, y2 . ) l1 ta t:
.Chng minh rng:
a) d l mt nltric trn l1.
b) Khng gian mtric (l1,d) l mt khng gian y .
c) l1 l khng gian kh li.
Cho l l tp tt c cc dy s thc x = (x1, x2 . ) gii
ni (ngha l sp {|xn|} < . Vi hai phn t ty x = (x1,
x2 . ), y = (y1, y2 . ) l ta
t:
a) d l mt mtric trn l
51
www.VNMATH.com
14.
15.
16.
17.
18.
19.
l mt tp
compc.
Cho A l tp ng, B l tp compc trong khng gian
mtric (X, d). Chng minh rng nu d(A, B) = 0 th A B
. Nu B ch l tp ng th kt qu trn cn ng hay
khng?
Chng minh rng : Nu hm s f lin tc trn tp compc
A (X, d) th n t c gi tr ln nht v nh nht trn
A.
52
www.VNMATH.com
20.
21.
22.
23.
24.
25.
53
khi
.
v ch khi
Cho khng gian mtric (X, d) v cho ton nh : [0, )
[0, ) tho mn : (0) = 0; (t) > 0 vi mi t > 0; (t) <
(u) vi t < u; (t+u) (t) + (u). Chng minh rng .d
l mt mtric trn X v cc mtric d, .d l tng ng.
Cho d1 v d2 l hai mtric trn tp X. Chng minh rng
hm (d1+d2) xc nh bi (d1+d2)(x) = d1(x)+d2(x), xX,
Cng l mt mtric trn X v nu d1, d2 l cc mtric tng
ng th d1, (d1+d2) cng l cc mtric tng ng.
Cho khng gian mtric (X, d) v f: X l nh x lin
tc (i vi cc tp ph hp vi cc mtric cho trn X
www.VNMATH.com
v
26.
27.
28.
29.
30.
www.VNMATH.com
31.
32.
55
m.
b) Mi tp m l hp ca mt s u c nhng tp
ng.
Trong khng gian mtric (X, d) cho hai tp hp A v B
tha mn A B = v A B = . Chng minh rng
tn ti hai tp m U v V trong X sao cho A U, B V
v U V = .
a) Chng minh rng trong khng gian mtric (X, d), vi
mi tp con A X, mi s r > 0, tp hp : V(A, r) = { x
X | d(x, A) < r } lun l tp m.
b) Hy ch ra v d chng t rng tp:
W(A, r) = { x X | d(x, A) r, r > 0 }
khng nht thit l tp ng.
www.VNMATH.com
Chng 2
KHNG GIAN TP
1. CU TRC TP
www.VNMATH.com
Xt tp hp
cc s thc vi T l h tt c cc tp con
57
www.VNMATH.com
ng thi va l tp m. va l tp ng.
www.VNMATH.com
t W no ca U, khi tn li ln cn m V ca x tho mn
x V W U, vy U U.
nh l 2.3.
a) Cho khng gian tp (X,T). Gi F l h tt c cc tp con
ng trong X. Khi h F tho mn cc iu kin sau:
(i) Tp v tp X thuc F
(ii) Giao ca mt h con khc rng tu cc phn t ca F
l phn t ca F
(iii) Hp ca hai phn t bt k ca F l phn t ca F
b) Cho tp hp X. gi s F l mt h no cc tp con ca X
tho mn cc iu kin (l), (2), (3) trn. Khi h:
l mt tp trn X, v i vi tp T ny F chnh l h tt c
cc tp con ng trong X.
Chng minh.
a) Hin nhin X, T nn ta c iu kin (i). Gi s (Ai)iI
l mt h tu cc phn t ca F t
Khi ta c
v Ai l tp ng nn X \Ai
l tp m vi mi i I. Vy X \ A l tp m. Suy ra A F , ta
c iu kin (II).
Gi s Al v A2 l hai phn t tu ca F Xt tp X \ (A1
A2) = (X \ Al) (X \ A2). Do Al, A2 l cc tp ng nn (X \ Al)
v (X \ A2) l nhng tp m. Vy X \ (Al A2) l tp m, do
A1 A2 F
b) Gi s F l mt h no cc tp con ca X tho mn cc
iu kin (i), (ii), (iii) trn, xt h T = { U X | U = X \ A, A
59
www.VNMATH.com
F}. Do X = X \ , = X \ X trong theo iu kin (i), X,
F nn X, F.
Gi s (Ui)iI l mt h tu cc phn t ca T, t
vi mi i I tn ti Ai F ra sao cho Ui = X \ Ai, t
theo iu kin (ii) ta c A F Mt khc
v A F nn ta c U T
Gi s U1 v U2 l hai phn t tu ca T. t U = U1 U2
Theo gi thit tn ti cc tp A1 v A2 trong F sao cho U1 = (X \
A1) v U2 = (X \ A Khi :
60
www.VNMATH.com
2. IM GII HN, PHN TRONG, PHN NGOI,
BIN V BAO NG CA MT TP
61
www.VNMATH.com
V d 2.3
mt tp con ca R
www.VNMATH.com
x nm trong X \ A.
(iii) x l im bin ca A nu x ng thi khng l im
trong, khng l im ngoi ca A. Hay ni cch khc x l im
bin ca A nu mi ln cn ca x u giao khc rng vi A v X
\ A.
nh ngha 1.7 Gi s A l tp con bt k ca khng gian rng
(X, T ). Tp con ca X cha tt c cc im trong (tng ng
m ngoi, im bin) ca tp A c gi l phn trong (tng
ng phn ngoi, bin) ca tp A v s k hiu l A0 (tng ng
extA, b(A)).
V d 2.4
63
www.VNMATH.com
f) Vi mi A X ta c b(A) = b(X \ A).
Chng minh.
a) Hin nhin X = Ao b(A) extA. Ta c x extA tn
ti mt ln cn U ca x sao cho U X \ A x l im trong
ca X \ A, hay x (X \ A)0. Vy extA = (X \ A)0.
Ly tu x A0, khi tn ti mt ln cn m U ca x sao
cho x U A. Mt khc do mt phn t thuc tp m U u
nhn U lm ln cn nn chng u l im trong ca tp A U
AD. T ta c A0 l ln cn ca mi im thuc n, vy A0
l tp m. Ta c extA = (X \ A)0 , nn extA l tp m.
Do A0 (X \ A)0 = (A0) extA) l tp m nn:
b(A) = X \ (A0 extA)
l tp ng.
b) Gi s V l tp m bt k trong A, khi V l ln cn ca
mi im thuc n, ngha l x V ta c x V A, suy ra x
V u l im trong ca A. Vy V A0, hay A0 l tp m ln
nht trong A.
c) S dng a), b) ta c ngay tp A l m A = A0.
d) Gi s B A X. V B0 B A v A0 l tp m ln
nht trong A nn B0 A0. Mt cch tng t ta c extA extB.
e) Gi s A, B X. V A0 B0 l tp m trong A B, theo
b) ta c A0 B0 (A B)0. Ngc li vi bt k X (A
B)0 , lun tn ti ln cn m U ca x sao cho U A B U
A v U B x A0 v x B0. Vy x A0 B0 = (A B)0.
f) Ta c :
64
www.VNMATH.com
ng ca tp A v k hiu l A .
Theo nh l 2.3 bao ng ca tp A l tp ng, v vy n l
tp ng nh nht cha A.
nh l 2.7 Vi A (X, T), ta c A = A A0 = A0 b(A).
Chng minh.
www.VNMATH.com
e) Tp A l ng khi v ch khi A = A .
g) nu A B th A B
nh ngha 2.9. Cho khng gian tp (X, T), nh x:
: P(X) P(X)
cho tng ng mi tp con A ca X vi bao ng A ca n
c gi l ton t bao ng trn X tng thch vi tp T
nh l 2.9. Cho tp hp X khc rng; k hiu P(X) l tp
tt c cc tp con ca X. nh x f : P(X) P(X) tho mn cc
iu kin sau :
a) f () = .
b Vi mi A X lun c A f(A).
c) Vi mi A X lun c f(f(A)) = f(A).
d) Vi mi A, B X lun c f(A B) = f(A) f(B).
Khi trn X tn ti duy nht mt tp T sao cho vi mi
tp con A ca X ta c f(A) = A (hay ni cch khc f l ton t
bao ng trn X ph hp vi T.
Chng minh.
Ta k hiu:
www.VNMATH.com
(ii) Trc ht ta chng minh vi A, B tu trong P(X) tho
mn A B th suy ra f(A) f(B). Tht vy, do B = A B nn
theo iu kin (d) ta c:
f(B) = f(A B) = f(A) f(B). iu ny chng t f(A)
f(B). By gi gi s cho mt h (Ai)iI tu cc phn t ca
B t
;
theo iu kin (b) ta c A f(A). Mt khc
v A A; vi mi i I, nn f(A) f(Ai) vi mi i I, suy ra:
Theo nh l (2.3), h T = { B X | B = X \ A, A B} c
xc nh nh trn l mt tp trn X , v i vi n h B = { A
X | f(A) = A} chnh l h tt c cc tp con ng trong X.
By gi ta s chng minh f l ton t bao ng trn X ph
hp vi T. Tht vy gi s M l mt tp con tu ca X, v M
www.VNMATH.com
3. C S CA KHNG GIAN TP
a) b) Gi s T l c s ca tp T. Ly x X bt k v
gi s U l mt ln cn tu ca im x. Khi tn ti mt tp
68
www.VNMATH.com
m W tho mn x W U. V W T nn W l hp no
cc phn t ca V Do tn ti phn t V V sao cho x V
W U.
b) c) Gi s V l mt h con no ca T tho mn
iu kin b. i vi x X tu , gi s Vx l h bao gm tt c
cc phn t thuc V cha x, v gi s U l ln cn bt k ca x.
Theo iu kin b tn ti V V sao cho x V U. V V cha
x nn la c V Vx tho mn x V U. Vy h Vx bao gm tt
c cc phn t thuc V cha x to thnh c s a phng ca
tp T ti x.
c) a) Gi s vi mi phn t x X, h Vx gm tt c
cc phn t thuc V cha x to thnh c s a phng ca tp
T ti x. Ly W tu thuc T, khi vi mi phn t y W
lun tn ti Vy Vy V sao Cho y Vy W. R rng , hay
W l hp no cc phn t ca V. Theo nh ngha ta c V
l c s ca tp T
T nh ngha 2.10 ta thy mt tp c th c xc nh t
c s ca n nh php ton hp cc tp hp, hn na mt tp
c th c xc nh t mt tin c s no ca n nh php
ton giao hu hn v php ton hp cc tp hp. Vn t ra l
vi iu kin nh th no ta c th xy dng mt tp trn X t
mt h no cc tp con ca X. gii quyt cu hi trc
ht ta xy dng khi nim ph nh sau.
nh ngha 2.11 Cho tp hp X tu khc rng, A l tp con
no ca X. Mt h (Bi)iI cc tp con ca X c gi l mt
ph ca tp con A nu
Khi ta cng ni h (Bi)iI
Ph tp A.
69
www.VNMATH.com
Nu (Bi)iI l mt ph ca tp A, h con (Bj)jk (K I) ca
h (Bi)iI c gi l mt ph con ca ph trn nu bn thn h
(Bj)jk cng l mt ph ca A.
Nu (X, T)l mt khng gian tp, Bi l tp m (tng ng
ng) vi mi i I, th ta ni ph (Bi)iI ca tp A l mt ph
m (tng ng ng).
nh l 2.11.
a) H V nhng tp con ca tp hp X l c s ca tp no
trn X khi v ch khi cc iu kin sau y tho mn:
(i) V l mt ph ca tp X, ngha l X = U { B: B V }.
(ii) i vi hai phn t tu U, V V v vi mi im x
U V tn ti phn t W V sao cho x W U V.
b) h M no nhng tp con ca tp X l tin c s ca
mt tp trn X th iu kin cn v l: h M l mt ph ca
tp hp X.
Chng minh.
a) Gi s V l c s ca mt tp trn X. Khi hin nhin
V l mt ph ca X. Hn na vi hai phn t tu U, V V v
vi mi im x U V, do U, V l cc tp m nn U V l
tp m cha x. V th tn ti W V sao cho x W U V.
Ngc li gi S V l mt h nhng tp con ca X tho mn
cc iu kin (i) v (ii). Gi T l h gm tp v tt c cc tp
con ca X sao cho n l hp ca nhng phn t no trong V
D dng chng minh c T l mt tp trn X v nhn V l c
s.
b) Gi s h M no nhng tp con ca tp X tho mn M
l mt ph ca X. Gi V l h tt c cc giao hu hn c th ca
70
www.VNMATH.com
cc phn t thuc M, r rng M l mt h con ca V nn V cng
l mt ph ca X, hn na i vi hai phn t tu U, V V ta
c U V cng l giao hu hn cc phn t thuc M nn U V
V. V vy vi mi im x U V tn ti W= U V V
Cho x W U V Theo a) V l c s ca tp no trn X.
Vy h M l tin c s ca mt tp trn X.
nh ngha 2.12. Ta ni rng khng gian tp (X, T) tho
mn tin m c th nht nu ti mi im tu trong X
u c c s a phng khng qu m c.
Ta ni rng khng gian tp (X, T) tho mn tin m
c th hai nu tp T trn X c c s khng qu m c.
R rng mi khng gian tp tho mn tin m c
th hai th cng tho mn tin m c th nht, nhng tn
ti nhng khng gian tp tho mn tin m c th nht
nhng khng tho mn tin m c th hai.
V d 2.6
Xt tp cc s thc vi tp ri rc, vi x X bt k, ta
thy h ch gm mt tp {x} tp thnh mt c s a phng ti
x. V th y l khng gian tho mn tin m c th nht,
nhng n khng tho mn tin m c th hai v khng c
c s m c
nh l 2.12. Nu khng gian tp (X, T) tho mn tin
m c th nht, th ti mi im x X lun tn ti mt c
s a phng
tho mn Ui + 1 Ui vi mi
.
Chng minh.
Gi s h
l mt c s a phng m c ti
im x. t: U1 = W1 , U2 = U1 W2, ., Ui = Ui - 1 Wi....
71
www.VNMATH.com
tho mn : Ui + 1 Ui (vi mi
v l
R rng h
mt c s a phng ti im x.
nh l 2.13. Gi s A l tp con khng m c ca khng
gian tp (X, T) tho mn tin m c th hai. Khi A
Ad
Chng minh.
Gi s A Ad = , ngha l mi im thuc A u khng
phi l im gii hn ca A, v gi s V l mt c s m c
ca tp T. Khi vi mi x A tn ti mt ln cn m Ux
tho mn Ux (A \ {X}) = . DO V l c s nn tn ti ln cn
VX V ca nim x tho mn x Vx Ux. Ta c VX A =
{X}. Do c mt n nh t tp A n h V. Suy ra tp A c
lc lng m c, iu ny mu thun vi gi thit ban u.
Vy trong A c im gii hn ca A.
nh l 2.14. (nh l Linlp) Mi mt ph m bt k ca
khng gian tp (X, T) tho mn tin m c th hai lun
c ph con m c.
Chng minh.
Gi s h (Wi)iI l mt ph m ca X i vi tp T, v V
l mt c s m c ca T vi mi i I ta thy Wi l hp no
cc phn t ca V. Nh vy trong V ta s chn c mt h
con K c tnh cht sau:
(i) Mi phn t V K l tp con ca mt tp Wi no .
(ii) H K l mt ph ca X.
i vi mi phn t ca V K ta chn c nh phn t Wf(v)
l phn t ca h h (Wi)iI cha V. Nh vy ta chn c h
con (Wf(V))VK ca h (Wi)iI tho mn : h (Wf(V))VK c lc
72
www.VNMATH.com
lng m c v l ph ca X (v K l ph ca X).
nh ngha 2.13. Khng gian tp (X, T)c gi l khng
gian Linlp nu mi ph m bt k ca n c ph con m
c.
nh ngha 2.14. Ta ni tp con A ca khng gian tp
(X,T) l tr mt trong X nu A = X. Khng gian tp (X,T)
c gi l khng gian kh li nu trong X c mt tp con m
c tr mt.
V d 2.7
Xt tp vi tng t nhin T, khi tp
cc s hu t l
tr mt trong v mi s thc thuc u l im gii hn ca
, hn na v l m c nn ( , T) l khng gian kh li.
nh l 2.15 Khng gian tp (X, T) tho mn tin m
c th hai l khng gian kh li.
Chng minh.
Gi s do l mt c s m c ca khng gian tp (X,T).
Vi mi U V ta chn 1 phn t x U. Gi A l tp hp tt c
cc im x c chn nh trn, khi A l tp con m c
ca X. Mt khc ta c X \ A l tp m, gi s X \ A khi
tn ti phn t y X \ A . Ta c X \ A l ln cn ca y. theo
nh ngha c s tn ti V V sao cho V (X \ A ), ngha l
V A = . iu ny mu thun vi cch xy dng A trn. do
X \ A = , ngha l X = A . vy A l tp m c tr mt
trong X. theo nh ngha X l khng gian kh li.
nh ngha 2.15 khng gian tp (X, T) c gi l khng
gian Hausdorff (hay cn gi l H - khng gian, T2 - khng gian)
nu i vi hai im khc nhau tu x, y X lun tn ti cc
73
www.VNMATH.com
ln cn U ca x v V ca y sao cho U V = .
nh l 2.16. Trong khng gian tp Hausdorff (X, T) mi
tp con hu hn u l tp ng.
Chng minh.
Vi x X tu , ta c tp X \ {x} l tp m. tht vy, vi y
x \{X} bt k ta lun tm c mt ln cn ca y khng cha x,
v do ln cn ny nm hon ton trong X \ {x}. Do vy y l
im trong ca X \ {x} , ngha l (X \ {x})0 = X \ {x}. T suy
ra tp mt im bt k trong X l ng.
Ta c
l tp ng.
V d 2.8
1) Xt tp X vi tng ri rc TD = P(X).
2) Xt khng gian tp
vi T l tp t nhin. Khi :
www.VNMATH.com
BI TP
www.VNMATH.com
2. Hy xc nh xem h T cc tp con ca tp X c cho di
y c l tp trn X hay khng:
a) X = {a, b, c} ; T= { , {a}, {a, b}, {b, c}, X}.
b) X = ; T = { , (-a, a) | a , a > 0}.
c) X = ;T = {, (a, b] | a, b , a < b}.
d_ X = x , trong l tp s thc vi tp t nhin ;
T = { UX V | U, V l cc tp th trong }.
3. Chng minh rng giao ca hai tp xc nh trn tp X l
mt tp trn X. Hp ca hai tp xc nh trn tp X c l
mt tp trn X khng ? v sao?
4. Hy ch ra v d minh ho : C nhng khng gian tp
trong giao ca mt h v hn nhng tp con m cha chc
l tp m; hp ca mt h v hn nhng tp con ng cha
chc l mt tp ng.
5. Chng minh rng trong khng gian tp (X, T) nu U v V l
hai tp m khng giao nhau th : U V = U V = .
6. Chng minh rng trong khng gian tp (X, T) vi mi tp
con A ta lun c b(A) = A ( x \ A) ; A b(A) = A0
b(A).
7. Chng minh rng trong khng gian tp (X, T) nu U l tp
con m v A l tp con ng trong X th: U \ A l tp m v
A \ U l tp ng trong X.
8. Trong tp cc s thc cho cc tp con sau : (0, 1); [0, 1);
(0, 1 ] ; [0, l];
{0, 1, 2}. Hy xt tnh m, ng ca cc
tp con trn trong i vi cc tp sau:
a) Tp ri rc.
b) Tp t nhin.
76
www.VNMATH.com
c) Tp to bi cc phn b ca cc tp hu bn.
9. Chng minh rng trong khng gian tp (X, T) tp con A l
va m, va ng khi v ch khi b(A) = .
10. Chng minh rng nu A l tp con hu hn phn t ca
khng gian tp vi tng t nhin th b(A) = A.
11. Tm tt c cc im gii hn ca tp con A = [0, 1 ] trong
tp vi tp :
a) Tp th.
B) Tp ri rc.
c) Tp t nhin.
d) Tp to bi cc phn b ca cc tp hu hn.
12. Chng minh rng trong khng gian tp (X, T) im x l
im gii hn ca tp A khi v ch khi x A \ {x} .
13. Gi s (X, T) l khng gian tp. Hy chng minh cc
khng nh sau y:
a) Nu A B th Ad Bd.
b) (A B)d = Ad Bd.
c) Tp A l tp ng khi v ch khi Ad A. Hy ch ra v d
chng t A l tp ng nhng Ad A.
14. Cho khng gian tp (X, T) vi A l tp con ca X, nhng
khng nh sau y l ng hay sai? V sao:
a) Ad A . B) Ad b(A). c) b(A) Ad. d) A Ad.
15. Trong khng gian tp (X, T) vi A l tp con ca X, cc
im ca tp A \ Ad c gi l cc im c tp ca tp A.
Tp A c gi l tha trong X nu A0 = . Tp A c gi
l khng u tr mt trong X nu ( A )0 = . Tp A c gi
l t tr mt nu A Ad. Hy chng minh cc khng nh
77
www.VNMATH.com
sau y:
a) im x X l im c tp ca X nu v ch nu {x} l tp
m.
b) tp A l tr mt trong X nu v ch nu mi tp m khc
rng trong X u c im chung vi A.
c) Tp A l tha trong X nu v ch nu mi tp m khc
rng trong X u c im chung vi X \ A.
d) Tp A l khng u tr mt trong X nu v ch nu mi tp
m khc rng trong X u cha mt tp m khc rng khng c
im chung vi A.
16. Chng minh rng h
, v h
l cc c s ca cc tp no trn
. Hy xc nh cc tnh cht ca cc tp .
17. Chng minh rng h
to nn c s
ca tp trn , k hiu tp l Ts. Hy chng minh
khng gian tp ( , Ts) l khng gian tha mn tin m
c th nht, l khng gian kh li, khng gian Hausdorff
nhng khng l khng gian tha mn tin m c th
hai.
18. Trn khng gian tp ( , TK) hy ch ra mt h v hn cc
tp con m nhng giao ca chng khng l tp m.
19. Chng minh rng khng gian mtric (X, d) vi T l tp
mtric l khng gian tho mn tin m c th II khi v
ch khi X l khng gian kh li.
78
www.VNMATH.com
Chng 3
79
www.VNMATH.com
www.VNMATH.com
b) c). Gi s B l tp ng ty trong Y, t A = f1
(B) X.
Theo gi thit ta c: f( A ) f(A) = f[f - 1(B)] = B f ( X )
B
l tp ng trong X.
www.VNMATH.com
phn t trong M, ngha l W = V1 ... Vk (Vi M) v f-1(W)
= f-1(V1) . f-1(Vk) theo (e) cc tp f-1(V1) ,..., f-1(Vk) u
l tp m trong X, nn f-1(W) l tp m trong X. t f-1(W) = V
ta c x0 f-1(W) = V. Ta c:
g) b). Gi s A X tu . t B = trai c Y.
Ta c
nh l 3.2. Gi s X, Y, Z l ba khng gian tp, f : X Y
v g : Y Z l cc nh x lin tc. Khi nh x h = g.f : X
Z cng l nh x lin tc.
Chng minh.
Gi s W l mt tp m tu trong Z, do g l lin tc nn
-1
g (W) l mt tp m trong Y. V f l lin tc nn:
www.VNMATH.com
nh ngha 3.3. nh x f : X Y t khng gian tp X n
khng gian tp Y c gi l php ng phi nu f l song nh
v f, f-1 u l cc nh x lin tc. Hai khng gian tp X v Y
c gi l ng phi nu tn ti mt php ng phi t X n
Y.
V d 3.1
1) Xt tp hp s thc
vi tp t nhin, cc hm
lin tc t
l cc nh x lin tc.
2) i vi khng gian tp (X, T ) tu , nh x ng nht t X
X l mt php ng phi.
3) nh x f : X Y t khng gian tp (X, Tx) n khng gian
tp (Y, Ty) cho mi phn t x X ng vi mt phn t c
nh no trong Y l lin tc (gi l nh x hng).
4) nh x t mt khng gian tp ri rc n khng gian tp
tu l lin tc.
5) nh x t khng gian tp tu ti khng gian tp ri rc l
nh x m, nhng cha chc lin tc.
6) Tn ti nhng nh x l song nh, lin tc nhng cha chc l
php ng phi. Tht vy gi s (X, T) l khng gian tp
ri rc, (X, U) l khng gian tp th. Khi nh x ng
nht idx : (X, T) (X, U) l song nh, lin tc nhng khng
l php ng phi.
7) nh x f :
(vi tng t nhin) l lin tc khi v ch
khi > 0, tn ti > 0, sao cho
tho mn |x - x0| <
th: |f(x) - f(x0)| < .
Tht vy, gi s nh x f l lin tc ti im x0, > 0 tu .
Khi ta c khong I = (f(x0) - , f(x0) + ) l mt ln cn ca
83
www.VNMATH.com
im f(x0). V f lin tc nn tn ti mt ln cn V ca x0 sao cho
f(V) I. V c s ca tp t nhin l nhng khong m, nn
tn ti mt khong m J V cha x0. Khi tn ti > 0 tha
mn (x0 - , x0 + ) J. Nh vy tn ti xc nh sao
cho
tha mn x (x0 - , x0 + ) th f(x) I, ngha l |X
- x0 < |f(x) - f(x0)| < .
Ngc li, gi s nh x f tho mn iu kin a ra
trn.
Vi U l ln cn tu ca im f(x0) khi c mt khong
m I U sao cho f(x0) I. Ta c th gi thit rng: I = (f(x0) -
, f(x0) + ), Vi > 0 xc nh. Theo gi thit ta tm c s >
0 xc nh t iu kin |x - x0| < s ko theo |f(x) - f(x0)| <
. t J = (x0 - , x0 + ). Ta c J l ln cn ca X0 tho man f(J)
I U. Do U ly tu nn ta c f l lin tc.
8) Sau y l mt vi v d v nh x khng lin tc.
a)
c xc nh bi:
0
khi x 0
f(x)=
1
khi x > 0
l hm lin tc ti mi im x 0, nhng khng lin tc ti
im X0 = 0.
b) Hm irichl f:
xc nh bi:
l hm khng lin tc ti
.
Thc vy gi s
tu ta c f(x0) = 1. Chn mt ln
cn ca 1 = f(x0) l U = (l/2,3/2). Khi vi mt ln cn V bt
84
www.VNMATH.com
k ca x0 ta c
, V lun C x V:
. Chng
minh tng t ta c ti mi
, f cng khng lin tc.
Ta c th d dng chng minh kt qu sau:
nh l 3.3.
a) nh x f : X Y l nh x m th iu kin cn v
l nh f(U) ca phn t U tu trong c s V no ca tp
trn X l m trong Y.
b) Hp thnh ca hai nh x m l nh x m.
c) Song nh f : X Y l mt php ng phi khi v ch khi f
l nh x hen tc v m.
2. SO SNH HAI TP
85
www.VNMATH.com
TK = Tp to bi phn b ca cc tp hu hn,
TS = Tp c c s l h v = {[a, b] | a, b } (bi tp ch2.
16),
T = l Tp t nhin.
Khi ta c dy bao hm sau :
Trn tp X tu vi A v B l 2 tp con thc s, khc nhau ca
X, cc tp
l khng so snh
c
nh l3.4. Gi s T1 v T2 l 2 tp trn X. Khi cc iu
kin sau l tng ng:
a) T1 l mnh hn T2.
b) nh x ng nht idx : (X, T1 ) (X, T2 ) l lin tc.
c) Mi phn t thuc tin c s ca T2 cng l phn t ca T1
Chng minh.
a)
b).
Hin
nhin
nu
T2
ta
ra vi bt k U T2 ta c
, vy T2 T1.
Ta d dng chng minh cc khng nh sau:
nh l 3. 5
a) Cho nh x f : X Y , trong X l khng gian tp, Y
l tp hp trn xc nh hai tp B1 v B2 tha mn: B1
B2 Khi nu nh x f lin tc i vi tp B2 th cng lin tc
86
www.VNMATH.com
i vi B1.
b) Cho nh x f : X Y , trong Y l khng gian tp, X
l tp hp tu . Gi s T1, T2 l hai tp xc nh trn X tho
mn T1 T2. Khi nu i vi T1 nh x f lin tc th i vi
T2 nh x f cng lin tc.
3. TP XC NH BI MT H NH X
nh l 3.6. Gi s X l mt tp hp,
l mt h
nhng khng gian tp. Gi thit rng vi mi i I cho mt
nh x fi : X Yi. Khi trong s cc tp xc nh trn X sao
cho tt c cc nh x fi u lin tc s tn ti mt tp T yu
nht , v T c mt tin c s l h M tt c cc tp con ca tp
hp X c dng f-1(Ui ) (trong i I v Ui l tp m no
trong khng gian Yi). T c gi l tp u xc nh bi h
nh x {fi}I I.
Chng minh.
D dng thy rng h
l mt ph ca
X nn theo nh l (1.11) tn ti mt tp ? trn X nhn M l
tin c s vi mi i I, v mt tp m tu U Yi ta c fi-1
(U) l phn t ca M T. Do fi-1(U) l tp T - m trong X.
Nh vy n vi T ta c nh x fi l lin tc i vi mi i I.
Ta c T l tp yu nht trong cc tp trn X sao cho mi fi
u lin tc. Tht vy, gi s V X l mt tp trn X sao cho
tt c fi u lin tc vi mi i I. Gi s V X tho mn V
87
www.VNMATH.com
T, khi V l hp ca mt h no cc giao hu hn c th
ca cc phn t thuc M. Do tnh lin tc ca fi i vi tp T
(i I) ta suy ra rng mi phn t ca M l tp m i vi tp
T. Do vy mi giao hu hn c th ca cc phn t thuc M l
tp m i vi T. Suy ra V T. Vy T T .Ta c iu phi
chng minh.
nh l 3.7 Gi s {fi}iI l mt h nh x fi : X Y; t tp
hp X vo cc khng gian tp (Yi, Bi), T l tp u trn X
xc nh bi h nh x {fi}iI, g : Z X l nh x t khng gian
tp (Z, D) vo khng gian (X, T). Khi g l nh x lin tc
nu v ch nu, vi mi I I, nh x fig : Z Yi l lin tc.
Chng minh.
Hin nhin nu g lin tc th mi fig l lin tc v n l tch
ca hai nh x lin tc. Gi s vi mi i I, nh x fig : Z
Yi; l lin tc v V = fi-1(Ui) (trong i I v Ui l tp hp m
no trong khng gian Yi ) l mt phn t tu thuc tin c
s M ca tp. Ta c
. V fig lin
-1
-1
tc nn (fig) (Ui) l tp m trong Z. Do g (V) D. Vy g l
nh x lin tc.
Nhn xt.
Gi s {(Xs, Ts}sS l mt h khng gian tp, (Y l mt
khng gian tp, {fs}sS l mt h nh x fs : Xs Y lin tc.
Hin nhin nu thay B bng mt tp B trn Y yu hn B th
mi nh x fs ca h ni trn vn lin tc. Nhng ni ta thay B
bng mt tp B mnh hn th tnh lin tc ca nh x fs c th
khng c bo ton. By gi gi s {fs}sS l mt h nh x fs :
Xs Y t khng gian tp Xs vo tp hp Y. nh l di y
ch ra rng trong tt c cc tp xc nh trn Y, sao cho mi
88
www.VNMATH.com
nh x ca h {fs}sS u lin tc, tn ti mt tp mnh nht.
nh l 3.8. Gi s {(Xs, Ts}sS l mt h khng gian tp, Y
l mt tp hp , {fs}sS l mt h nh x fs : Xs Y. Khi
trong tt c cc tp xc nh trn Y, sao cho tt c cc nh x fs
u lin tc, tn ti mt tp B mnh nht, tho mn mi tp
con V ca Y l phn t ca B khi v ch khi, vi mi s S, lun
c fi-1(V) Ts, B gi l tp cui xc nh bi h nh x 1
{fs}sS.
Chng minh.
D thy rng B xc nh nh trn l mt tp trn Y. Ta s
chng minh B l tp mnh nht trong tt c cc tp xc nh
trn Y sao cho tt c cc nh x fs u lin tc. Tht vy, gi s
B l mt tp trn Y sao cho mi fs u lin tc vi mi s S,
v U B. Khi
vi mi s S. Do U B
B B.
nh l 3.9. Gi s {fs : Xs Y}sS l mt h nh x t cc
khng gian tp (Xs, Ts) vo tp hp Y, B l tp cui trong Y
xc nh bi h nh x {fs}sS, h : Y Z l nh x t khng
gian tp (Y, B) vo khng gian tp (Z, D). Khi h lin tc
nu v ch nu, vi mi s S, nh x h : X Z l lin tc.
Chng minh.
Hin nhin nu g lin tc th h lin tc vi mi s S. Gi s
nh x hp hfs lin tc vi mi s S v W D tu . Khi :
Vi mi s S. Do h-1(W) l
mt tp hp m trong Y i vi tp B Vy h l nh x lin tc.
89
www.VNMATH.com
4. CC TIN TCH
nh ngha 3.5 Khng gian tp (X, T) c gi l T0khng gian nu vi hai im khc nhau bt k x, y X tn ti t
nht mt im c ln cn khng cha im kia.
nh l 3.10. Khng gian tp (X, T) l T0 - khng gian nu
v ch nu i vi hai im khc nhau tu x, y X ta c hoc
www.VNMATH.com
im trong ca X \ {x }. Nh vy mi im thuc X \ {x} u l
im trong ca n. Vy X \ {x} l tp m. Do {x} l tp
ng.
Ngc li, gi s vi mi x X lun c {x} l tp ng
trong X. Gi s x,y l hai phn t khc nhau tu thuc X, tp
V = X \ {x} l m v n l ln cn ca y khng cha x. Tng
t tp U = X \ {y} tp l tp m v n l ln cn ca x khng
cha y. Vy X l T1-khng gian.
nh ngha 3.7 Khng gian tp (X, T) c gi l T2khng gian nu vi hai im khc nhau bt k x,y X lun tn
ti cc ln cn Ux ca x v Vy ca y sao cho Ux Vy =
nhngha 3.8. Khng gian tp (X, T) c gi l T3khng gian (hoc khng gian chnh quy) nu X l T1-khng gian
v vi mi x X, vi mi tp ng F X tho mn x F, lun
tn ti cc lan cn m Ux ca x v V ca F sao cho Ux V = .
nh l 3.12. T1-khng gian (X, T) l T1-khng gian nu v
ch nu vi mi x X v vi mi ln cn m V ca x lun tn
ti ln cn U ca x sao cho x U U V.
Chng minh.
Gi s X l T1-khng gian, x X v V l mt ln cn m
no ca x. Khi tp E = X \ V l tp ng trong X tho mn
x F, theo nh ngha, tn ti cc ln cn m U ca x v W ca
F sao cho U W = ngha l U X \ W. V X \ W l tp ng
nn U X \W X\ F = V.
www.VNMATH.com
ca x sao cho x U U V. Ly ty x X v gi s F X
l mt tp ng sao cho x F. Theo gi thit, v X \ F l ln cn
m ca x, nn tn ti ln cn U ca x sao cho x U U X \ F.
R rng V = X \ U l ln cn m ca F tho mn U V =
nh ngha 3.9. Khng gian tp (X, T) c gi l T 1 3
khng gian (hoc khng gian hon ton chnh quy) nu X l T1khng gian v vi mi x X, vi mi tp ng F X khng
cha x, lun tn ti hm lin tc f : X [0, 1] tho mn f(x) = 0
vi mi f(y) = 1 vi mi y F.
nh ngha 3.10 Khng gian tp (X, T) c gi l T4khng gian (hoc khng gian chun tc), nu X l T1 -khng
gian v vi hai tp ng ri nhau bt k A, B X lun tn ti
cc ln cn m U ca A v V ca B sao cho U V = .
V d 3.3
a) Khng gian tp (X, TD) vi TD l tp ri rc l T0khng gian, T1 -khng gian, l khng gian Hausdorff, khng
gian chnh quy hon ton chnh quy, chun tc.
cng gian tp (X, TT) khi X c nhiu hn mt phn t
khng phi l T0-khng gian v mi x thuc X ch c duy nht
mt ln cn l X.
b) Khng gian tp (X, T) vi X = { a, b }, T = {, X, {a}}
l T0 khng gian nhng khng l T1-khng gian.
c) Khng gian tp (X, Tk) vi X l v hn, l T1-khng gian
v mi tp mt im l tp ng, nhng khng l T2-khng gian
v hai tp m khc rng tu trong khng gian tp (X, TK)
lun c giao khc rng.
92
www.VNMATH.com
1
{ k 0, k
k
1
1
k hiu Oi(x) = (x - , x + ).
i
i
nu x 0,
d) Trn tp cc s thc
vi mi
Gi :
, k hiu Y = {
}.
nu x = 0.
Ta nhn thy h
tho mn cc iu kin trong nh
l (2.11), do trn c mt tp M trn nhn h
lm c s. R rng vi hai im tu x y trong
c th
chn c m v n ln Om(x) On(y) = . v vy ( , M)
l T2-khng gian.
Mt khc, ta c Y l mt tp ng trong ( , M) khng cha
im 0. Vi U l ln cn bt k ca im 0, v V l ln cn bt
k ca Y ta lun c U V . iu chng t ( , M)
khng phi l T3-khng gian.
d) Nu (X, T) l khng gian hon ton chnh quy th (X, T) l
T3-khng gian. Tht vy trong X ta xt cc tp U = f-1([0, 1/2)),
v V = f-1((1/2,1]), do f l nh x lin tc v cc tp [0, 1/2),
(1/2 , 1] l tp m trong khng gian tp [0, 1] nn ta c U v V
l m trong X tho mn x U, F V v U V = .
Tn ti nhng khng gian tp l T3 - khng gian nhng
khng l khng gian tp hon ton chnh quy. Nhng do vic
xy dng nhng khng gian kh phc tp nn ta khng a
ra y.
Nu (X, T) l T4 khng gian th (X, T) l T3-khng gian (hin
nhin). T b Urison di y ta s chng minh c rng
mi T4-khng gian l mt khng gian hon ton chnh quy. Ta
93
www.VNMATH.com
cng s a ra mt phn v d chng t rng tn ti nhng
khng gian tp hon ton chnh quy nhng khng l khng
gian chun tc.
g) Trong mt phng ta Oxy k hiu
l tp hp cc im nm na pha trn trc honh, P1 = {(x, y)
www.VNMATH.com
Trc ht ta chng minh bng phng php quy np rng:
vi mi s hu t r [0, 1] ta c th chn c tp m Vr tho
mn cc iu kin sau:
A V0, V1 = X \ B v nu r < r th Vr Vr (*)
Tht vy v tp cc s hu t
c lc lng m c nn
ta c th sp xp cc s hu t trong on [0, 1] thnh mt dy
trong r1 = 0, r2 = 1.
Do A, B l hai tp ng ri nhau trong (X, T) nn theo gi
thit tn ti cc ln cn m U ca A v V ca B sao cho U V
= . t V0 = U, V1 = X \ B. Khi do V0 X \ V, v X \ V l
tp ng nn V0 X \ V V1.
Nh vy ta c Vri Vij nu ri < rj (vi i, j 2).
Gi s vi mi i n ta xc nh c mt tp m Vri tho
mn iu kin Vri Vrj nu ri < rj (**), Trong tp { r1, r2. rn,
rn+1} gi r1 l s ln nht trong cc s r1, r2. rn, nh hn rn+1,
v rp l s nh nht trong cc s r1, r2. rn ln hn rn+1. Khi
theo gi thit quy np v rt < rp nn ta c Vrt Vrp. Hn na v
Vrt v tp X \ Vrp l hai tp hp ng ri nhau v (X, T) l
www.VNMATH.com
nu x V1 = X \ B.
Khi ta c f(x) = 0 vi mi x A v f(y) = 1 vi mi y B.
Mt khc do h V cc tp c dng [0, a), (b, 1] , (c. d) (0 < a
1, 0 b < 1 , 0 c < d 1 ) l c s ca tp trn I = [0, 1] , m
(c d) = [0, d) d) (c, 1] nn chng minh nh x f l lin tc
ta ch cn chng minh to nh ca cc tp c dng [0, a) v (b,1]
l tp m trong X. Vi x X ta thy f(x) < rj < a sao cho x
Vrj. V vy
l mt tp
m.
Tng t vi y X, ta c f(y) > b rj > b sao cho y Vrj
cng
l tp m. Do f l nh x lin tc.
nh l 3.14. Khng gian chnh quy X c mt c s m
c l khng gian chun tc.
Chng minh.
Gi s A, B l hai tp con ng bt k trong X tha mn A
B = , v {Un}uN l mt c s m c trong X. V X l
chnh quy nn vi mi x A tn ti V{Un}uN sao cho x V
l h con ca h
tha mn Vk X \
B (k), v
Mt cch tng t ta cng ch ra c mt h con
ca h
tha mn
t:
96
www.VNMATH.com
T suy ra P Q = .
Do
Nn nu x A th
x Vn0.
97
www.VNMATH.com
5, KHNG GIAN CON CA MT
KHNG GIAN TP
www.VNMATH.com
nh nh l sau y
nh l 3.16. Gi s (A, TA) l khng gian con ca khng
gian tp (X, T) B A. Khi tp B trn B cm sinh bi tp
TA trn A s trng vi tp trn B cm sinh bi tp T trn X.
Chng minh.
Gi TB l tp trn B cm sinh bi T (ta s chng minh B =
TB ). Ly U B tu tn ti U' TA sao cho U = U' B. v
U' TA tn ti W T sao cho U' = W A ta c:
U = U B = (W A) B = W B U TB vy B
TB. Ngc li ly tu U TB W T sao cho U = W B.
t U = W A, ta c U = W B = (W A) B = U B
Suy ra U B T suy ra TB B hay TB = B.
nh ngha 3.12. Khng gian con A ca khng gian tp X
c gi l khng gian con m (ng) ca X nu bn thn A l
tp m (ng) trong X.
Gi s (X, T) l khng gian tp v (A, T) l khng gian
tp con ca (X, T) Khi vi tp con M bt k ca A ta k
hiu M 0A l phn trong ca tp M trong A, bA(M) l bin ca tp
M trong khng gian tp A, M A l bao ng ca tp M trong
khng gian tp con A, v ta vn hiu M0, M , b(M) l phn
trong, bao ng v bin ca M trong X.
nh l 3.17 Cho (X, T) l khng gian tp v (A , TA) l
khng gian con. Khi :
a) i vi tp con bt k M A ta c :
www.VNMATH.com
th n l m (tng t l ng ) trong A.
c) Nu A l khng gian con m (ng) trong X, th mi tp
m (ng) trong A u l m (ng ) trong X.
Chng minh.
a) Ta chng minh
.
0
Trc ht ta chng minh: M M0 A0.
T M A suy ra M0 A0 (*). Mt khc v M0 M A
nn M0 A = M0 V r rng rng M0 l tp m trong A (v n
l giao ca tp m trong X vi A). Theo nh ngha phn trong
ca mt tp hp ta c M 0A l tp m ln nht (i vi tp TA)
c cha trong M, m M0 M. V vy M0 M 0A M0
M 0A go A0. (*)
By gi ta chng minh bao hm thc ngc li. Gi s x
M A0 tu . Khi x M 0A v x A0. V x M 0A nn tn
0
A
www.VNMATH.com
M) U ( M \ M) . Vy x B(M), v x bA(M) A
x b(M) A, Suy ra bA(M) b(M) A.
Ta chng minh: Vi M A tu ta c M A = M A.
Ta c M A l mt tp ng trong A i vi tng TA cha
M.
Vy M A M A.
Ngc li, ta c
Do M A, nn t V M V A M U M
.
Mt khc v
Vy x l im bin ca M trong A. Suy ra x M A
b) Nu M A l tp m trong X, th M A = M l m trong
A (nh ngha ).
Nu M A l ng trong X th X \ M l m trong X A
(X \ M) = A \ (A M) = A \ M l tp m trong A. Vy M l tp
ng trong A.
101
www.VNMATH.com
c) Nu A l tp m trong X, M l tp m trong A M = A
U vi U l tp m no trong X. Vy M l tp m trong X.
Nu A l tp ng trong X, M l tp ng trong A, th
. Ta c
. Vy M l
tp ng trong X.
V d 3.4
Trong khng gian tp (R,T), xt tp con I = [0,1] vi tng
cm sinh bi tp. Do tin c s ca T l h tt c cc tp c
dng ( -, a), (b, ) nn tin c s ca tp TI trn I l h cc
tp c dng [0,a), (b, 1] vi 0 < a 1 , 0 b < 1. Hin nhin [0,l]
l khng gian con ng trong (R,T).
nh l 3.18.
1
a) Vi i < 3 , khng gian con bt k ca mt Ti-khng gian
2
l Ti-khng gian.
b) Khng gian con ng ca khng gian chun tc l chun
tc.
c) Khng gian con ca khng gian tp tho mn tin m
c th nht (tng ng th hai) l khng gian tp tho mn
tin m c th nht (tng ng th hai).
Chng minh.
a) Ta chng minh cho trng hp i = 2 v i = 3, cc trng
hp cn li chng minh tng t.
Gi s khng gian tp (X, T) l T2-khng gian v (A, TA) l
khng gian tp con ca n. Vi hai im khc nhau tu x,y
A, do (X, T) l T2-khng gian nn tn ti cc ln cn m U
ca x v V ca y trong X tho mn U V = . Khi U' = U
102
www.VNMATH.com
A, v V = V A l cc tp m trong A tho mn x U, y
V v U V = . Vy (A, TA) l T2-khng gian.
Gi s (A, TA) l khng gian con bt k ca khng gian
chnh quy (X, T). Ly x A tu , v gi s F l tp ng trong
A khng cha x. Khi
(theo nh l trn). V
103
www.VNMATH.com
6 TCH CC CA CC KHNG GIAN TP
1 Tch cc ca hai khng gian tp
nh ngha 3.13. Cho X v Y l cc khng gian tp, XxY l
tch cc ca X v Y. K hiu B l h tt c cc tp con ca
XxY c dng UxV, trong U l tp m trong X, v V l tp
m trong Y.
R rng B l mt ph ca XxY v giao ca hai phn t ty
thuc B li thuc B, do h B l c s ca tp no trn
tp XxY, tp ny c gi l tp tch (hay tp Tichonov)
trn tp XxY.
Nh vy mt tp con M XxY l tp m i vi tp tch
nu v ch nu vi mi phn t (x, y) M tm c cc tp m
U cha x trong X, v tp m V cha y trong Y sao cho UxV
M. Cc khng gian tp X, Y c gi l cc khng gian to .
Cc nh x p1: XxY X, p2 : XxY Y c xc nh bi
pl(x, y) = x, v p2(x, y) = y c gi l cc php chiu chnh tc
ln cc khng gian to . R rng cc nh x pl, p2 l lin tc
i vi tp tch v cc tp trn X, trn Y, v nu U m trong
X th p1-1 (U) = UxY l m i vi tp tch. Tng t nu V
m trong Y th p2-1 (V) = XxV l m.
Tnh lin tc ca cc php chiu p1 v p2 l c s m t
tp tch. Thc vy, gi s T l mt tp no xc nh trn
XxY sao cho cc nh x p1v p2 l lin tc. Khi vi U m
trong X, V m trong Y ta c tp UxV l m trong tp T, (UxV
T) v
, m cc tp hp v phi l m
i vi tng T. Nh vy, tp T l mnh hn tp tch, hay ni
104
www.VNMATH.com
cch khc tp tch l tp yu nht trong cc tp xc nh trn
XxY, m i vi chng, cc php chiu pl, P2 ln cc khng gian
to l lin tc.
nh l 3.19. Gi s XxY l khng gian tp tch c xc
nh nh trn. Khi :
a) Cc php chiu chnh tc ln cc khng gian to l nh
x m.
b) Gi s X, Y l cc khng gian tp. Vi mi x0 X, nh
x f : Y {x0} xY cho tng ng y a (x0, y) l mt php ng
phi t Y ln khng gian con {x0} xY ca khng gian tp
XxY.
c) Gi s X, Y, Z l cc khng gian tp, XxY l khng gian
tp tch, nh x f : XxY Z l lin tc ti im (x0, y0). Khi
nh x g : Y Z xc nh bi g(y) = h(x0, y) l nh x lin
tc ti im y0.
d) nh x g : XxY YxX, (x, y) a (y, x), l mt php
ng phi.
Chng minh.
a) Gi s M l tp m bt k trong khng gian tp XxY.
Khi M l hp no cc phn t thuc c s ca tp tch
trn XxY : M =
, (Vi l cc tp m trong X, Wi l cc
tp m trong Y vi mi i I). Khi
l cc tp m trong cc khng gian to X v Y.
b) Ta ch cn chng minh nh x f v nh x ngc f-1 lin
tc ti mi im l v r rng f l song nh. Ly tu im y
Y, gi s U l ln cn bt k ca im (x0, y) {x0} xy khi
tn ti mt tp m V XxY sao cho V { x0 } xY U. Do
105
www.VNMATH.com
tn ti cc ln cn V1 ca x0 v V2 ca y sao cho V1 x V2 U
(V V l m). Ta c {x0} x V2 = (V1 x V2) { Xo } x Y U
{X0} x V2 U tho mn V2 f-1(U), do to nh ca mt
ln cn bt k ca (x0, y) l ln cn ca y. Vy nh x f l lin
tc ti y. Suy ra f l lin tc. nh x ngc f-1 ca f l thu hp
ca p2 ln khng gian {x0} xY XxY, v v vy n l lin tc.
Vy f l php ng phi.
c) Xt
Ta c y Y tha mn
g(y) = h(x0, y) = hf(y) ngha l g = hf. Vy g l hp thnh ca
hai nh x lin tc ti im y0 v (x0, y0), nn n l nh x lin
tc ti y0.
d) Hin nhin.
Nh nh ngha trn ta thy tp Tikhonov trn XxY
chnh l tp u xc nh bi cc nh x pl, P2, sau y ta s m
rng khi nim trn nh ngha tp tch ca mt h tu cc
khng gian tp.
2 Tch cc ca mt h khng gian tp
nh ngha 3.14. Gi s {Xs}s S l mt h cc tp hp. Tp
hp tt c cc nh x x :
sao cho vi mi s S, x(s)
Xs, c gi l tch cc ca h tp hp {Xs}s S v k hiu l
.
Ta k hiu phn t
l x = {xs}s S trong xs =
x(s) Xs vi mi s S. Phn t xs ca Xs gi l to th s
ca phn t x. nh x ps :
xc nh bi ps(x) = xs
gi l php chiu chnh tc ln thnh phn Xs. Nu S l mt tp
hp hu hn, (S = {1, 2, 3,..., n}) , th tch cc ca cc khng
106
www.VNMATH.com
gian tp {Xi}, (i = 1,, n), c k hiu l X1xX2x ... xXn
hoc
.Nu tt c cc khng gian ca h {xs}s S u bng
nhau, tc l Xs = X vi mi s S th tch cc
c
S
k hiu l X .
nh ngha 3.15 Gi s {xs, Ts}s S l h no cc khng
gian tp. Tp hp
vi tp u T xc nh bi h nh
x {ps,}s S c gi l tch cc ca h khng gian tp {xs,
Ts}s S tp T c gi l tp tch (hay cn c gi l tp
Tikhnp ).
T nay v sau, nu {xs, Ts}s S l mt h khng gian tp th
k hiu
lun dng ch khng gian tp tch vi tng T
xc nh nh trn.
c dng ~S S
nh l 3.20. H tt c cc tp con ca
trong Ws l tp m trong khng gian Xs v Ws Xs ch vi
mt s hu hn phn t ca S, to thnh mt c s ca tch
cc
Chng minh.
Theo nh l (2.6) h tt c cc tp hp dng (trong
s1, s2 .sn S, Wsi l tp trong Xsi , v i = 1 ,.. n) l mt c
s ca khng gian tch .
Ta c
trong Wsi = Xsi vi mi si s0. Mt khc ta c th vit
www.VNMATH.com
Chng minh.
Gi s ,
, t l mt phn t bt k ca S, v
gi s Wt l mt ln cn tu ca im xt trong khng gian Xt.
Khi tp
trong Wt l ln cn ca xt trong Xt chn
trn, cn Ws = Xs vi mi s t, l mt ln cn ca im x
trong khng gian
. Do
l mt tp hp khc rng. T At Wt . Vy
vi mi s S nn
T suy ra
o l, gi S
V V l ln cn ca
nim X trong khng gian
. Khi theo nh l (3.20),
tn ti mt phn t thuc c s ca tp tch l
trong
Ws = Xs vi mi s {s1, . , sn} , cc tp Ws1, Ws2 .
Wsn l m trong cc khng gian tng ng Xs1, Xs2 . Xsn
sao cho
. Vi mi s S, ta c
s S, As WS . T ta c
nn vi mi
Do
vy
Ta c iu phi chng
minh.
H qu 1. Nu vi mi s S, tp As l ng trong Xs, th tp
l ng trong khng gian tch .
Chng minh.
Theo nh l va chng minh:
108
www.VNMATH.com
H qu 2. Nu vi mi s S, tp As l tr mt trong khng
gian Xs th tp con
l tr mt trong khng gian .
Chng minh.
V vi mi s S ta c As = Xs nn:
nh l 3.22. nh x f : Ys
t khng gian tp Y
vo tch cc
ca h khng gian tp {xs}sS l lin
tc khi v ch khi vi mi s S nh x ps.f : Y Xs l lin tc.
Chng minh. Hin nhin theo nh l (2.7).
nh l 3. 23.
1
1) Vi i 3 , tch cc ca mt h cc Ti-khng gian l
2
Ti-khng gian.
2) Vi i 4, nu tch cc
ca h khng gian tp
{xs}sX l Ti-khng gian, th Xs l mt Ti -khng gian (vi mi
s S). Chng minh.
1
1) Ta chng minh cho trng hp i = 3 , cc trng hp
2
khc c chng minh tng t. Trc ht ta chng minh nu
cng l
vi mi s S khng gian Xs l T1-khng gian th
T1-khng gian.
Tht vy, gi s x = (xs)sS l mt im bt k ca khng gian
ta c
u l tp
www.VNMATH.com
ng nn X s l T1-khng gian.
sS
trong cc
Cha im x0. Khi V c dng
tp Ws1, Ws2 Wsn l cc ln cn m ca cc im x0sl,
x0s2 .. xosn trong cc khng gian tng ng Xs1,Xs2 Xsn.
Ta s chng minh tn ti mt nh x lin tc f :
Sao
Cho f(x0) = 0 v f(x) = 1 vi mi x X s \ V. Tht vy v Xsi
sS
mi
vi i = 1 ,... , n.
t f = max {fi,... , fn }. Khi f l nh x lin tc trn X s
sS
-1
th X ps (Wsi ) vi mt i no tha mn 1 i n, do ta
c fi(x) = 1 ngha l f(x) = 1. Vy X s l khng gian hon ton
sS
chnh quy.
2) Gi s X s l mt Ti-khng gian v t l mt phn t bt
sS
sS
110
www.VNMATH.com
AS = {x s0 } vi mi s t. D dng thy rng nh x it : Xt = X *t
xc nh bi it(u) = x = (xs)sS trong xs : x s0 (vi mi s t),
v xt = u l mt php ng phi. Nh vy X, c nhng ng
phi vo khng gian tch X s . Do theo nh l (3.18) nu
sS
sS
1
i< 3 .
2
Ta cng thy ngay rng nu X s l mt T1-khng gian th
sS
= Xt = At V A s = X s0 = X s0 = As Vi mi s t, nn ta c:
www.VNMATH.com
Tp cm sinh trn mt tp con ca khng gian Euclid cng
c gi l tp Euclid.
D dng chng minh c rng vi k n, khng gian Euclid
ng phi vi khng gian con:
Php ng phi cho tng ng (x1 , x2 .. xk) vi:
(x1 , x2 .. xk, 0,... , 0)
gi l php nhng chnh tc
vo .
T s gi tp
vi tp cm sinh l na khng gian trong
Khng gian con
gi
l bin ca
. D dng thy rng trong
ta c
.
b) Hm lin tc trn khng gian tp
Gi s
l tp s thc vi tp t nhin, X l khng
gian tp bt k, khi cc nh x t X ti
c gi l
cc hm trn X. Ta c cc khng nh sau: Nu g, f l cc ham
lin tc trn X th (f + g), f.g xc nh bi (f + g)(x) = f(x) +
g(x), (f.g)(x) = f(x).g(x), cng l cc hm lin tc trn X.
Tht vy gi h = (f + g), ly ty x0 X v gi s V l ln
cn tu ca h(x0), khi > 0 sao cho (h(xo) - , h(xo) +) C
V. Ta c (f(xo) - /2, f(xo) + /2) l ln cn ca f(xo) v (g(xo) /2, g(xo) + /2) l ln cn ca im g(xo).
V f lin tc ti xo nn tn ti ln cn m U1 ca xo sao cho
tm f(U1) f(x0) - /2, f(xo) +/2) ngha l vi mi x U1 ta c:
Tng t, v g lin tc ti x0 nn tn ti ln cn m U2 ca xo
112
www.VNMATH.com
sao cho giun g(U1) (g(x0)- /2, g(x0) + /2) ngha l vi mi x
U2 ta c: g(x) (g(x0) - /2, g(xo) + /2) |g(x) - g(x0)| <
/2. (**)
T (*) v (**) vi mi x U = U1 U2 ta c:
113
www.VNMATH.com
Chng t q l nh x lin tc ti xo. V xo ly tu nn ta c
q lin tc trn X.
1
xc
Mt cch tng t ta chng minh c hm r(x) =
f ( x)
nh v lin tc trn khng gian con X \ {x | f(x) = 0}.
c) p dng kt qu trn ta chng minh c tnh lin tc ca
cc php ton cng v nhn trn tp hp s thc vi tp t
nhin. Tht vy, ta bit cc php chiu chnh tc p1, P2 t tch
cc
ln l cc nh x lin tc, nn cc hm sau ay l
lin tc:
www.VNMATH.com
tp ny l tp t nhin trn khng gian vc t E.
e) Tp t nhin trn tp hp s phc
.
Xt nh x f :
xc nh bi f(a + bi) = (a, b).
Ta c f l mt song nh, h M tt c cc to nh ca cc tp
m trong
to nn mt tp trn , ta gi M l tng t
nhin trn , vi tng ny f l mt php ng phi, v do vy ta
cng chng minh c php cng v php nhn cc s phc i
vi tp t nhin M l lin tc.
= x, vi x Xs.
nh ngha 3.16. Tp hp U X s cng tp cui T xc nh
sS
X s khi v ch khi A XS TS vi mi s S.
sS
XS l ng trong Xs vi mi s S.
115
www.VNMATH.com
Chng minh.
Tp con F l ng trong X s khi v ch khi X s \ F l tp
sS
sS
sS
H qu. Mi tp hp Xs l va m va ng trong X s .
sS
sS
Chng minh.
Hin nhin hai tp hp X v X s l bng nhau. Ta s chng
sS
mt tp hp m trong X th vi mi s S, tp hp U XS l
m trong X s . Do U l m trong X s . o li nu U l
sS
sS
mt tp m trong X s th vi mi s S tp hp U XS l m
sS
m trong X.
116
www.VNMATH.com
nh l 3.26. nh x f : X s Y lin tc khi v ch khi
sS
8. TP THNG
Gi s X l mt khng gian tp, R l mt quan h tng
ng trn X. Gi X/R l tp cc lp tng ng v i : X
X/R l nh x thng, tc l nh x xc nh bi i(x) = [x],
trong [x] l lp tng ng cha x.
nh ngha 3.17 Tp cui trn tp X/R xc nh bi nh x
c gi l tp thng trn. l tp mnh nht trong cc
tp xc nh trn X/R sao cho nh x i lin tc. Tp X/R vi
tp thng c gi l khng gian thng.
nh l 3.27 Tp V X/R l m i vi tng thng khi v
ch khi i-1 (V) = U[ X ] l tp m trong X.
sS
www.VNMATH.com
ng R u l nhng tp ng trong X.
Nhn xt.
Nu f : X/R Y l mt nh x t khng gian thng X/R
vo khng gian tp Y th f lin tc khi v ch khi nh x f.i : X
Y l lin tc.
118
www.VNMATH.com
vi d2 (tng ng d2 trn X2 ph hp vi d2). Gi T l tp tch
trn X = Xl x X2. Gi s
Td l tp mtric trn Xl x X2 ph hp vi mtric d trn Xl x
X2 xc nh bi nh ngha 1.12. Khi T = Td.
Chng minh.
Ta s chng minh mi phn t thuc c s ca T l thuc Td
v ngc li. Tht vy vi bt k (x1 , x2) X1 x X2 v vi mi
s thc dng r ta d dng chng minh c:
iu chng t Sd((x1, x2), r)) T vi mi (x1, x2) X1 x
vi mi x1 X1, x2
X2, r , v
X2 r1, r2 . Do vy ta c T = Td.
nh ngha 3.18. Khng gian tp (X, T) c gi l khng
gian mtric ha nu tn ti mt mtric d: X x X sao cho
tp sinh bi d trng vi tng T
nhn xt. Do khng gian mtric l khng gian tha mn tin
m c th nht nn mi khng gian mtric ha l khng
gian tha mn tin m c th nht.
Sau y ta s ch ra mt iu kin mt khng gian tp
l mtric ha.
nh l 3.31 (Urisn) Khng gian tp chnh quy (X, T) tha
mn tin m c th hai l khng gian mtric ha.
Chng minh.
Gi s
l mt c s m c ca khng gian
tp (X, T). Vi mi x Um, v X l chnh quy nn tn ti Un
sao cho x Un U n Um (nh l 3.12). Nh vy, tn ti
119
www.VNMATH.com
nhng cp tp hp (Un, Um) thuc B sao cho U n Um. Hin
nhin h nhng cp nh
Vy l m c. Ta nh s nhng cp ny nh sau:
Do X l khng gian chnh quy c c s m c nn n l
khng gian chun tc theo nh l (3.14). Vi mi k N, do
U nk v X\Umk l cc tp ng ri nhau, nn theo b Urisn
(nh l 3.13) tn ti cc hm lin tc fk : X I tha mn f(x) =
0 (x U nk ), v fk(y) = 1 (y X \ Umk).
Gi d l hm xc nh trn X x X bi:
Do
nn ta c chui hm
v phi ca (*) trn l hi t x, y X.
D dng chng minh c d l mt mtric trn X. Thc vy,
tin ng nht c kim tra nh sau: Nu x, y X tha mn
x y, th tn ti mt tp Um B sao cho x Um v y Um. Khi
tn ti sao cho
1
> 0. vy d(x, y) = 0 x =
2k
y.
K hiu TM l tp trn X sinh bi mtric d. Ta chng minh
TM = T.
Ly ty V TM, gi s xo V. Khi tn ti > 0 Sao
cho hnh cu m S(xo, ) V.
120
www.VNMATH.com
Chui hm
hi t u trn X,
mi hng t ca n l mt hm lin tc trn X, cho nn tng d(x,
xo) ca chui hm l mt hm lin tc trn X. nh x x a d(x,
xo) (cho tng ng mi x X vi s d(x, x0) l lin tc ti im
xo X, nn tn ti Uu B sao cho xo Uu v vi mi x Uu ta
c:
d(x, xo) = | d(x, xo) - d(xo, xo) | < .
tc l Un S(X0, ) V. Nh vy tp V l T-m suy ra TM T
Ngc li, nu V T, v gi s xo V. Khi tn ti mt
tp Um B sao cho xo Um V. Gi Un l phn t thuc B
sao cho
(Unk, Umk ) no .
Vi bt k im x S(x0,
1
1
) ta c d(x, x0) < k
k
2
2
Mt khc ta li c:
www.VNMATH.com
Vi mi khng gian mtric (X, d) tn ti trn X mt mtric
tng ng vi d, tha mn (x, y) 1 (x, y X). Trong
c xc nh nh sau: (x, y) = min{d(x, y), 1}.
Vi mi
, k hiu dn l mtric b chn bi n v v
sinh ra tp Tu trn Xn. Vi mi
t:
Ta nhn thy chui s v phi ca (*) l hi t, v dn(xn, yn)
1 vi mi xn, yn Xn v vi mi n. D thy d l mt mtric
trn
v TM l tp
n =1
n =1
nhau.
1
dn(xu,yn)
2n
dn(xn,yn) 2nd(x, y). iu chng t vi mi n, php chiu pu:
Vi mi s t nhin n ta lun c d(x,y)
n =1
l mt phn t
122
www.VNMATH.com
Cha x0 tha mn U
n =1
BI TP
l hm irichl c xc nh nh
www.VNMATH.com
3}, {1 , 2 , 4 } , { 1 , 5 } }. Chng minh rng U l c s ca
tp no trn X. Hy xc nh tp . Gi s f, g, h : X
X l cc nh x c xc nh nh sau:
f(1)= 1 , f(2) = 1 , f(3) = 2,
f(4) = 4, f(5) = 5.
G(1) = 3, g(2) = 1, g(3) = 2,
g(4) = 5, g(5) = 1.
H(1) = 3, h(2) = 2, h(3) = 3,
h(4) = 4, h(5) = 4.
Hy xt tnh lin tc ca cc nh x trn.
4. Chng minh rng nh x f : (X, Tx) (Y, TY) l mt php
ng phi khi v ch khi f l song nh v
tp con A ca X.
5. Cho f :
vi mi
l nh x c xc nh nh sau :
www.VNMATH.com
9. C tn ti hy khng nhng nh x gia cc khng gian
tp tho mn ng thi va l nh x ng va l nh x m
nhng khng phi l nh x lin tc?
10. Gi s trn tp X cho hai tp T1 v T2 tho mn T1
T2 , bit rng (X, T1) l khng gian Hausdorff, chng minh rng
a) Khng gian (X, T2) cng l Hausdorff.
b) Nu A l tp con ng ca X i vi T1 th A cng ng
i vi T2.
11. cho cc nh x f : A Y, g : X Y, vi A X. nh x
g c gi l m rng (thc trin) ca nh x f ln X (hay ta cn
ni f l thu hp (hn ch) ca g ln tp con A), nu vi mi x
A ta c f(x) = g(x). Khi ta s vit f = g|A.
Gi s f : X Y v g : X Z l hai nh x, Y Z, ta ni
rng nh x f thu c t nh x g bng cch thu hp (hn ch)
min gi tr nu f(x) = g(x) (X X). Trong trng hp ny ta
cng ni nh x g thu c t f bng cch m rng min gi tr.
Chng minh rng:
a) Thu hp ca mt nh x lin tc ln khng gian tp con l
mt nh x lin tc.
b) Gi s f : X Y l mt nh x lin tc gia cc khng
gian tp Y1 l khng gian tp con ca Y tho mn f(X) Y1
Th th nh x g. X Y1 thu c bng cch thu hp min gi
tr ca f l mt nh x lin tc
c) Gi s f : X Y l nh x lin tc gia cc khng gian
tp. Y l khng gian tp con ca Y2. Khi nh x g : X
Y2 thu c t f bng cch m rng min gi tr l mt nh x
lin tc.
125
www.VNMATH.com
12. Cho f, g : X Y l hai nh x lin tc t khng gian
tp X vo khng gian tp Hausdorff Y. Chng minh rng: tp
A = { x X | f(x) = g(x) } l ng.
13. Gi s f, g l hai hm lin tc t khng gian tp X vo
tp vi tng t nhin.
a) Chng minh rng nu a th nh x: a.f : X , xc
nh bi (a.f)(x) = a.f(x), vi mi x X, l lin tc.
b) Chng minh rng nh x: |f|: X , xc nh bi |f|(x) =
|f(x)|, vi mi x X, l lin tc.
c) Chng minh rng cc nh x: f + g, f - g, f.g : X xc
nh bi:
Vi bt k
, v
, t:
Tp B(a,r) c gi l hnh cu m tm a bn knh r trong
126
www.VNMATH.com
l c
a) Chng minh rng h tt c cc hnh cu m trong
s ca tp no trn .
b) Chng minh rng tp tm c trn chnh l tp
Euclid trn in.
c) Chng minh rng khng gian Euclid
l khng gian tp
tho mn tin m c th hai, v l khng gian tp kh li.
15. Trong khng gian tp Euclid , xt cc tp sau y vi
tp cm sinh:
( hnh vung m)
(hnh trn m)
(ng trn)
www.VNMATH.com
bin x v y.
a) Chng minh rng nu f l nh x lin tc th f lin tc theo
hai bin x v y.
b) Hy ch ra v d chng t rng tn ti nhng nh x lin
tc theo c hai bin x v y, nhng khng phi l nh x lin tc.
128
www.VNMATH.com
Chng 4
KHNG GIAN COMPC,
KHNG GIAN LIN THNG
129
www.VNMATH.com
khc rng.
Chng minh.
IF
s
sS
IF
s
Khi ta c :
sS
IF
s
sS
() Gi S mi h c tm cc tp ng trong X lun c
giao khc rng, v gi s {Us}sS l mt ph m tu ca X.
Vi mi s S t Fs = X \ Us, khi Fs l tp ng vi s S.
Ta c:
130
www.VNMATH.com
() Gi s {Vi}i I l mt ph m bt k ca A, trong
V; l m trong A vi mi i I. Theo nh ngha khng gian con
, {Ui }i I l h cc tp m trong X tho mn Vi = Ui A ( i
I). Hin nhin h {Ui }i I l ph m ca A trong X, theo gi
thit ta tn c ph con hu hn { Usi | i = 1, 2,... , n } ca ph
{Ui }i I ngha l
Vy A l tp compc.
131
www.VNMATH.com
H qu. Tp con ng ca khng gian compc l tp compc.
Chng minh.
Gi s A l tp con ng trong X , v h {Us }s S l mt ph
m bt k ca A. Khi h {Us }s S cng vi tp X \ A l mt
ph m ca X, v X l khng gian compc nn X c ph con hu
. t
. Ta c
A V, v x V . V vy X \ V l ln cn ca phn t x tho
mn X \ V X \ A. x l im trong ca X \ A. V mi x X
\ A u l im trong ca X \ A nn X \ A l tp m. Vy A l
tp ng.
H qu. Nu A l tp con compc trong khng gian
132
www.VNMATH.com
Hausdorff X v x X \ A th tn ti cc ln cn ca x v tp A
khng giao nhau.
nh l 4.4. Cho X l khng gian tp Hausdorff, A v B l
cc tp con compc khng giao nhau ca X. Khi tn ti cc
ln cn khng giao nhau ca A v B. Do mi khng gian
Hausdorff compc l khng gian chun tc.
Chng minh.
Theo chng minh ca nh l (4.3), vi mi x A tn ti cc
ln cn m VX ca x, v Ux ca B sao cho Ux Vx = . H
{Vx}x A l ph m ca tp A nn c ph con hu hn. Gi s
l l { Ux1 ,..,Uxn }. Ta c
v l ln cn ca A ,
v
l ln cn ca B. R rng U V = ta c
iu phi chng minh.
nh l 4.5. Nu X l khng gian tp chnh quy, A l tp con
compc v U l ln cn ca A th tn ti ln cn V ng ca A
sao cho V U
Chng minh.
Do X l chnh quy nn vi mi x A tn ti mt ln cn m
. H (Wx)xA l mt ph m ca A.
Wx ca x sao cho
Do A l tp compc nn ph (Wx)xA. C ph con hu hn. Gi
t
s l Wx1,. ,Wxn tho mn
r rng V l ln cn ng ca A v V U.
nh l 4.6. nh ca mt tp compc qua nh x lin tc cng
l mt tp compc.
Chng minh.
133
www.VNMATH.com
Gi s A l mt tp compc trong khng gian tp X, f : X
Y l nh x lin tc. t B = f(A). Gi s (Us)sS l mt ph
m bt k ca B. V A f-1 (B) nn h f-1(Us)sS l mt ph m
ca A (do f lin tc). V A l khng gian compc nn ph ny c
ph con hu hn, ngha l tn ti cc ch s s1 ,., sn S sao
cho
. Do
vy
l
ph ca B, v chnh l ph con hu hn ca ph (Us)sS i
vi B. Vy B l tp compc.
H qu. Cho f: X Y l song nh lin tc t khng gian
compc X ln khng gian tp Hausdorff Y. Khi f l php
ng phi.
Chng minh.
Khi Y l khng gian Hausdorff v f l song nh ta c f l nh
x ng. Tht vy, gi s A l tp ng trong X. Khi A l tp
compc (h qu nh l 4.2) suy ra tp f(A) l compc. V Y
Hausdorff nn f(A) l ng trong Y (nh l 4.3).
Do vy ta c vi A l tp ng trong X th (f-1)-1 (A) = f(A)
ng trong Y. Suy ra f-1 l lin tc. Vy f l php ng phi.
nh l 4.7 Cho X l khng gian chnh quy compc, A l tp
compc v U l ln cn m ca A. Khi tn ti trn X mt
hm f lin tc ly gi tr trn khong n v ng [0, 1] tha
mn f(x) = 0 nu x A , f(x) = 1 nu x X \ U.
Chng minh. Do X l khng gian chnh quy compc nn X l
khng gian chun tc (theo nh l 4.4). Theo gi thit A l
compc trong X nn A l tp ng trong X. t B = X \ U. V U
l tp m cha A nn B l tp ng tha mn A B = . Theo
b Urisn ta c iu phi chng minh.
134
www.VNMATH.com
nh l 4.8. Tng trc tip X s ca mt h khng gian
sS
l tp hu hn, v nu S l v hn th h {Xs}sS l mt ph m
v hn ca X s h nay khng c ph con hu hn no (do cc
sS
Gi s {Ui}iI l mt ph m bt k ca X s Khi { Xs
sS
sS
sS
compc vi mt s S.
Chng minh.
() Gi s
X
sS
135
www.VNMATH.com
do p1 l nh x lin tc vi mi t S, nn Xt = Pt( X s ) l
sS
mi s S) Ta chng minh
sS
. Ta
sS
. Ta c
Ta s chng
sS
minh
Do tnh cc i ca R0 ta c :
a) Nu A1,..., Am R0 th
b) Nu A0
tho mn A0 A (A R0 ) th A0
sS
R0.
V R0 l h c tm nn s S ta c
tm nhng tp con ng ca
l h c
www.VNMATH.com
Tht vy gi s V l mt ln cn m bt k ca x, khi tn
ti cc ln cn m Wl , W2 ..Wm ca cc im xs1, xs2
..xsm l trong cc khng gian tng ng Xs1, Xs2 ..Xsm
sao cho
. V
nn vi mi A
R0, i {1, 2,...m}, c wi psi ; (A)
vi
vi mi
. Do vi
mi A R0 ta c
T suy ra
( A R0). Suy ra
Vy
sS
www.VNMATH.com
{Us0, Us1, Us2 ..Usn} l mt ph hu hn ca on [a, d] d
A.
Gi s d < b, theo trn trong on [a, b] tn ti y (d, d + )
(d - , d+ ) Us0 , ngha l [a, y] c ph bi mt s hu
hn cc phn t {Us0, Us1, Us2 .. Usn} ca ph {Us}sS, y
A. iu ny mu thun vi d = supA. Vy d = b.
nh ngha 4.3. Tp con A ca khng gian Euclid
c
gi l gii ni nu tn ti khong ng J = [a, b] sao cho A Jn.
nh x f: X (t khng gian tp X n tp s thc R)
c gi l gii ni nu f(X) l gii ni trong R.
H qu. Tp con ca khng gian Euclid n chiu
l compc
khi v ch khi n ng v gii ni.
Chng minh.
138
www.VNMATH.com
2. KHNG GIAN COMPC A PHNG
www.VNMATH.com
mi y U (X \ U). Cho nn f l mt nh x. Ta chng minh
f lin tc:
Gi s A l tp ng bt k trong I f1-1(A) ng trong U .
f1-1(A) ng trong X \ U = f1-1(A), f2-1(A)ng trong X (v U v
X \ U ng trong X) U = f1-1(A) f2-1(A) l tp ng trong
X. Vy f l nh x lin tc.
D thy f(x) = 0, f(y) = 1 (y F). Vy X l khng gian
hon ton chnh quy.
nh l 4.12. Gi s X l khng gian compc a phng
Hausaorff, A l tp compc ca X, V l tp m cha A. Khi ,
tn ti tp m U sao cho U l tp compc v A U U V.
Chng minh.
Vi mi y A, tn ti ln cn m Vy ca y sao cho V y l tp
compc trong X. V X chnh quy nn tn ti ln cn m Wy ca
y sao cho
. Tp Uy = Vy Wy l mt ln cn ca y. Do
U y V y nn U y l compc. Ta c h {Uy}y A l mt ph m
ca tp compc A y1,..., yn A sao cho
Ta c
trong X, bi v
= 1 ,... , n.
Hn na
compc trong X, i
nh l 4.13.
a) Khng gian con ng ca mt khng gian compc a
phng l compc a phng.
140
www.VNMATH.com
b) Khng gian con m ca mt khng gian compc a
phng Hausdorff l compc a phng.
Chng minh.
a) Gi s X compc a phng, M l khng gian con ng
ca X.
Khi vi mi x M tn ti mt ln cn U ca x sao cho U
l tp compc trong X. Ta c tp M U l ln cn ca x trong
, (nh l 3. 1 7),
M, v
ng trong X v
l tp
l tp con ng ca tp compc U nn
theo h qu nh l (4.2) ta c
l tp Compc.
b) Gi s X l khng gian tp compc a phng
Hausdorff, M l khng gian con m ca X. Khi vi mi x
M, tn ti tp m U trong X sao cho U compc trong X v tho
mn x U U M (p dng nh l 4.12 vi A = {x}). Do
M l tp compc a phng
nh l 4.14. Tng trc tip X s ca mt h {Xs}sS khng
sS
phng.
141
www.VNMATH.com
compc a phng nn tn ti ln cn U ca x trong Xs0 sao
cho U compc trong Xs0 ( U l bao ng trong Xs0 ca U). V
Xs0 va m, va ng trong X s nn U l ln cn ca x trong
sS
X s v U l bao ng trong X s ca U. Vy X s l
sS
sS
sS
compc a phng.
nh l 4.15 Tch cc
ca mt h khng gian tp
sS
() Gi s
l Compc a phng. Ly ty x =
sS
compc trong
tn ti tp
sS
trong Ws l ln
sS
U (nh l 3.20)
sS
nh l 3.21 )
sS
l tp Compc trong
(s S).
sS
www.VNMATH.com
sS
, v ta c U =
sS
trong
X
sS
, do
l tp compc
sS
l Compc a phng.
sS
3. COMPC HO
143
Nu G X v G, th G T G m trong X.
Nu G X v G, th G T X \ G l tp ng,
compc trong X.
www.VNMATH.com
Nhn xt.
a)
( X , T),
b) Php nhng i: X X (i(x) = x, vi mi x X) l php
nhng ng phi t X vo X .
nh l 4.16. Cp ( X ,i) l mt compc ho ca X.
Chng minh.
vy h
www.VNMATH.com
X \{} l khng gian con m ca X X compc a phng
Hausdorff
U { } vi tp xc nh nh
l compc ho bi mt
l mt phng ng,
l mt phng m.
ng phi
vi mt cu
Tht vy trong
ta ly h trc to cc vung gc , ,
trong hai trc , trng vi trc Ox, Oy ca .
Mt cu S c ng knh bng 1 tip xc vi mt phng xOy ti
gc to . Ly bt k M(x, y) . Gi Z = (, , ) l giao
im ca mt cu S vi ng thng ni im A(0, 0, 1 ) v
im M.
145
www.VNMATH.com
Gi :
S l nh x xc nh bi:
ta c:
ln S.
146
www.VNMATH.com
4. KHNG GIAN LIN THNG
www.VNMATH.com
A M, V = B M A M= , B M = , A B M =
, M A B. Mu thun vi gi thit.
nh l 4.18. Nu trong khng gian tp X c mt tp lin
thng tr mt M, th X l khng gian lin thng.
Chng minh.
Gi s khng gian tp X khng lin thng. Khi tn ti
hai tp m A, B khc rng sao cho A B =, X = A B. V
M tr mt trong X, cho nn A M = , B M = . Ta c A
B M = , M A U B suy ra M khng phi l lin thng, iu
ny tri vi gi thit. Vy X lin thng.
H qu. Gi s A l lin thng ca X, A B A . Khi B
l tp lin thng.
Chng minh.
V A l tp lin thng tr mt ca khng gian B nn B lin
thng.
nh l 4.19. Hp ca mt h ty nhng tp con lin thng
c giao khc rng trong X l mt tp lin thng ca X.
Chng minh.
Gi s {Ms}sS l mt h cc tp con lin thng ca X tha
mn
nhng M =
khng l tp lin thng. Khi ,
tn ti hai tp m A, B X sao cho: A M , B M ,
V x M
A B M= , M A B. Ly ty
nn x thuc mt trong hai tp A, B. Gi s x A. Ta c B M
= s0 S sao cho B MS0 = , x A MS0 A MS0
= , hn na ta c A B MS0 = . V MS0 A B. Vy
MS0 khng lin thng. Mu thun vi gi thit. Vy tp M l lin
thng.
148
www.VNMATH.com
H qu 1. Gi s vi mi x, y X lun tn ti tp lin thng
cha x v y Khi khng gian tp X l lin thng.
Chng minh.
Ly bt k a X, khi vi mi x X theo gi thit tn ti
IC
xX
nn X =
IC
lin
xX
thng.
H qu 2. Gi s A, B X, B l tp lin thng. Nu B c
im chung vi A v vi X\A, th B c im chung vi bin ca
tp A l b(A).
Chng minh.
Gi s B b(A) = , ta c B b(X \ A) = . ngha l B
0
A (X \ A0, v B c im chung vi A v X \ A nn : B A0
. V B (X \ A)0 . Do A0 v (X\A)0 l cc tp m
khng giao nhau nn theo nhn xt trn tp B l khng lin
thng (mu thun vi gi thit).
H qu 3. Mi tp con thc s, khc ca khng gian lin
thng u c t nht mt im bin.
Chng minh.
Gi s X l khng gian tp lin thng, A X, A , A
X.
Khi vi B = X, r rng B c giao khc rng vi A v X\A,
v B l tp lin thng theo nhn xt trn ta c b(A) .
nh l 4.20. nh ca mt tp lin thng qua nh x lin tc
l tp lin thng.
Chng minh.
Gi s f : X Y l nh x lin tc l khng gian tp X n
149
www.VNMATH.com
khng gian tp Y, A l tp lin thng trong X. Ta chng minh
B = f(A) l tp lin thng trong Y. Gi s B l tp khng lin
thng. Khi tp ti hai tp m M, N khc sao cho M B
, N B , M N B = , B M N. Do f l nh x
lin tc nn f lm v f-1(N) l nhng tp m trong X, r rng f1
(M) A . f-1(N) A , f-1(M) f-1(N) A = v A
f-1(M) f-1(N) (mu thun vi A lin thng). Vy f(A) = B l
tp lin thng.
nh l 4.21. X khng l khng gian lin thng khi v ch khi
tn ti ton nh lin tc f : X Y, trong Y l khng gian
tp ri rc c t nht 2 phn t.
Chng minh.
sS
www.VNMATH.com
b) Nu tch cc
sS
thng (s S).
Chng minh.
a) Gi s Xs lin thng (s S), nhng khng gian
tch X s khng l khng gian lin thng. Khi ton nh
sS
lin tc f :
sS
k S0 S, gi Js0 : Xs0
l nh x xc nh bi js0 (xs0)
sS
= x = (xs)sS trong :
Khi nh x tch fs0 = f.js0 : Xs0 Y l lin tc, bi v
php nhng js0 v f u lin tc. Do Xs0 lin thng cho nn (theo
nh l 4.20) ta c fs0(Xs0) l tp lin thng fs0 l nh x hng.
Nh vy f(x) = f(a) vi mi x = (xs)sS m xs = as (s s0).
Bng quy np ta c f(x) = f(a) vi mi x = (xs)sS m xs = as
vi mi s S tr ra mt s hu hn phn t ca S. Tp A gm
cc im x nh vy l tr mt trong X. Tht vy gi s U l tp
m khc rng trong X, khi tn ti mt tp
U, trong
sS
www.VNMATH.com
mn f(x) = f(a), (x A), do f(x) = f(a) (x X). iu ny
khng th xy ra, v f ton nh t X ln Y c t nht 2 phn t.
b) Php chiu: ps :
sS
V vy, nu
sS
www.VNMATH.com
ca x trong X tho mn C A, khi A C l tp con thc s,
khc va ng, va m trong khng gian con C ca X. iu
ny khng th xy ra v C lin thng.
ca mt h cc khng
sS
l tch cc
sS
C
sS
www.VNMATH.com
Theo nh l (4.22) ta c
sS
sS
trong
sS
Xs l nh x lin tc. Do
sS
ps(A) Cs, s S, v v vy A n
sS
cha x. Vy
sS
l tp
sS
l thnh
sS
) l mt phn t ca. B v x
2
> b. iu ny khng th xy ra v b l cn trn ca B.
154
www.VNMATH.com
Trng hp B = ko theo C , ta cng chng minh mt
cch tng t. Vy khng gian tp lin thng.
Nhn xt.
Mi khong m bt k trong
l lin thng.
www.VNMATH.com
inh ngha 4.9. Khng gian tp X c gi l lin thng
cung, nu vi mi a, b X, lun tn ti nh x f : [0, 1] X
lin tc sao cho f(0) = a, f(1) = b.
nh x f c gi l cung ni hai im a v b, a c gi l
im u, b c gi l im cui ca cung.
Nhn xt.
a) Nu khng gian tp X l lin thng cung th X lin thng.
Tht vy, do [0, 1] l tp lin thng trong , v nh x f lin
tc nn tp f[0,1], l l lin thng trong X. Tp lin thng ny
cha mi cp im a, b X. Khi c nh im a, cho b chy
khp X, d nh x f c thay i nhng vn lun tn ti mt tp
lin thng cha cp im . Vy X l hp ca mt h cc tp
lin thng trong X c giao khc rng. Vy X l khng gian lin
thng.
b) Mt khng gian lin thng cha chc lin thng cung.
c) Gi s X l khng gian tp, A X khi , mt cung bt
k ni im a A0 vi im b (X\A)0 t phi ct bin bn ca
A. Ta ni cung f: [0, 1] X ct bao nu f ([0, 1]) b(A) .
BI TP
www.VNMATH.com
khng gian tp X l mt tp ng compc.
d) Cho khng gian tp X, A B X. Chng minh rng
nu B l tp compc th A cng l tp compc.
2. Hy cho v d chng t giao ca hai tp compc trong
khng gian tp cha chc l tp compc.
3. Chng minh rng khong m (a, b) trong khng gian tp
khng phi l tp compc.
4. Trong khng gian tp Chi, b hy cho v d mt tp ng
b chn nhng khng l tp compc.
5. Cho A, B l nhng tp con ng, compc ri nhau trong
khng gian mtric (X, d). Chng minh rng tn ti x A v y
B sao cho d(x, y) = d(A, B).
6. Cho X l khng gian tp compc.
l mt dy n iu gim nhng tp con ng trong X tha mn
IF
k =1
= .
7. Cho X l khng gian compc, Y l khng gian Hausdorff, f
: X Y l nh x ln tc. Chng minh rng f l nh x ng.
8. Trong khng gian
cho .
Chng minh rng X l tp compc.
9. Xt tnh compc ca tp cc s. hu t
trong . vi cc
tp tng ng ln lt l TT, TK, T, Ts. TD.
10. Trong tp
vi tng t nhin hy xt xem cc tp sau
c l compc hay khng:
a)
157
www.VNMATH.com
b)
c)
d)
11. Cho Y l mt tp hp v hn phn t, a, b Y, t X =
{a,b} Y. Gi T l h tp con ca X.c xc nh nh sau: X
T, mi phn b ca cc tp con hu hn trong X u l phn
t ca T, mi tp con ca Y u l phn t ca T.
a) Chng minh rng T l mt tp trn X.
b) Xt tnh compc ca cc tp con sau trong X : Y, A = Y
{a} , B = Y U {b}
12. Hy xt xem nhng khng gian tp sau c l compc a
phng hay khng :
a) Tp vi tng Ts.
b) Tp trong i vi tng t nhin.
13. Hy xt tnh lin thng ca cc khng gian tp di y:
a) Khng gian tp ( , k).
b) Tp cc s hu t trong ( , T).
c) Tp cc s v t trong ( , T)
d) Tp cc s t nhin trong ( , T).
e) Tp cc s phc vi tp t nhin.
14. a) Hy a ra v d chng t rng nh ca mt tp
khng lin thng qua nh x lin tc cha chc l tp khng
lin thng.
b) Chng minh rng to nh ca tp khng lin thng qua
mt ton nh lin tc l tp khng lin thng.
158
www.VNMATH.com
15. Chng minh rng nu X l khng gian tp hon ton
chnh quy, lin thng c nhiu hn mt phn t th X c lc
lng khng m c.
16. Chng minh rng nu X l khng gian tp Hausdorff v
M l khng gian con compc a phng tr mt trong X th M
l tp m trong X.
17. Gi s X l khng gian tp compc a phng
Hausdorff. Chng minh rng mi tp con A ca X l compc a
phng khi v ch khi A l giao ca mt tp con m v mt tp
con ng trong X.
159
www.VNMATH.com
MC LC
Li ni u .................................................................................. 1
Chng 0 NHNG KIN THC C S.................................. 2
1. CC PHP TON V TP HP.................................... 2
2. QUAN H TH T......................................................... 4
3. TIN CHN ............................................................... 6
Chng 1 KHNG GIAN MTRIC .......................................... 8
1. KHNG GIAN MTRIC, S HI T TRONG KHNG
GIAN MTRIC....................................................................... 8
2. TP HP M V TP HP NG............................ 12
3. NH X LIN TC GIA CC.................................. 17
KHNG GIAN MTRIC ..................................................... 17
4. KHNG GIAN MTRIC Y ............................... 21
5. TP COMPC ............................................................... 35
Bi Tp...................................................................................... 49
Chng 2 KHNG GIAN TP............................................. 56
1. CU TRC TP ......................................................... 56
2. IM GII HN, PHN TRONG, PHN NGOI,
BIN V BAO NG CA MT TP............................. 61
3. C S CA KHNG GIAN TP.............................. 68
BI TP ................................................................................... 75
Chng 3 NH X LIN TC, KHNG GIAN CON
KHNG GIAN TCH, KHNG GIAN THNG ................. 79
1. NH X LIN TC - PHP NG PHI .................. 79
2. SO SNH HAI TP .................................................... 85
3. TP XC NH BI MT H NH X................. 87
4. CC TIN TCH .................................................... 90
5, KHNG GIAN CON CA MT KHNG GIAN TP
............................................................................................... 98
6 TCH CC CA CC KHNG GIAN TP ...... 104
7. TNG TRC TIP CA MT H KHNG GIAN
TP .................................................................................. 115
8. TP THNG .......................................................... 117
160
www.VNMATH.com
9. TP MTRIC, KHNG GIAN MTRIC HA....... 118
BI TP ............................................................................ 123
Chng 4 KHNG GIAN COMPC, KHNG GIAN LIN
THNG................................................................................... 129
1. KHNG GIAN COMPC .......................................... 129
2. KHNG GIAN COMPC A PHNG ................. 139
3. COMPC HO ............................................................ 143
4. KHNG GIAN LIN THNG .................................... 147
BI TP ................................................................................. 156
161
www.VNMATH.com
Hi ng thm nh
GS. TSKH NGUYN VN KHU (CT)
PGS. TSKH L MU HI (UV)
PGS. TS PHM KHC BAN (UV)
Bin tp
TNG VN LONG
Trnh by ba
PHM VIT QUANG
162