Professional Documents
Culture Documents
Yaw Sayadaw Authority PDF
Yaw Sayadaw Authority PDF
r[m0dok'gHk ygVdwuodkvf
wd y d # u"& "r b @m*g&d u t* r [my@d w
o-p-t ygVdyg&*l t*r[mtausmf
t&S i f o d & d E m bd 0 H o (a,mq&mawmf )
pdwf"mwfudkjrifh vkyfydkifcGifh
t&Sifod&dEmbd0Ho (a,m)
\
pdwf"mwfudkjrifh vkyfydkifcGifh
wdyd#u"& "rvufaqmif (7)
earmAk'
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
cGiEhf iS hf xdyw
f u
kd &f ifqikd f wd;k wuf&avonf/ pdwf
"mwfujkd ri ahf y;rS vkyyf ikd cf iG rhf eS u
f efNy;D vdt
k yfaom
cHpm;cGifhaumif;usdK;udk &Edkifrnfjzpfonf/ cHpm;
cGifhum; vkyfydkifcGifhuJhodkY vdkcsifovdk BudKufovdk
&Edkifrnfr[kwfbJ udk,fhrSm &dSxm;ovdkom &ae
jcif;jzpfayonf/
odkYjzpf cHpm;cGifhjrifvdkvQif vkyfydkifcGifhjrifh
atmif pdwf"mwfudk jrifhay;&rnfjzpfonf/ ,Hk
Munfoavmufom aumif;aom vkyfydkifcGifhudk
vufcHEdkifonfjzpf rsm;rsm;vufcHEdkifatmif ,Hk
Munfcsuf o'gpGrf;tm;udk wdk;jrifhay;&\/ ,dkif
vJaeaompdwu
f kd vHv
Yk jzifh xlr wnfrh wfay;&\/
aumif;usdK;pGrf;tm;udkjy &Jpdwf oGif;ay;&\/
tm;jywf &yfwefYaeaompdwfudk tm;oGif;um
tm;azmfxkwf ay;&\/ pGrf;tm;tyif ayguf
atmifvnf; tm;pdkufay;&\/ tmHkcsif;uyf
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
,ck rdrw
d &Ykd &daS eaom b0onf pdw"f mwfukd
jrifhvQif vkyfydkifcGifh tjynfh&dSaom b0aumif;
aywnf;/ tqifhjrifhvrf;Tefcsuf jynfh0pkHvif
aom bk&m;omoemESifhvnf; awGUBuHKae&\/
w&m;vrf;rSefudk Tefjyay;wwfaom rdaumif;
zaumif;? q&maumif;? orm;aumif; rdwaf umif;?
aqGaumif;wdEYk iS v
hf nf; awGUBuKH ciG &hf xm;\/ tvdk
&dS&m aumif;rIudk tvdk&dS&mtcg tcsdefra&G;
jyKvyk cf iG &hf o
Sd nfh olawmfaumif;w&m;xGe;f um;&m
t&yfvnf; aexdkif&\/ rsufpd em; t*Fgajc
vuf jynfph \
kH / oGuv
f ufxufjrufaom vlvrd m
jzpfciG &hf \/ ukov
kd u
f kd wefz;kd xm;olvnf; jzpfciG hf
&\/ rdrd\vkyfydkifcGifhudk tjynfht0&&dSxm;onf
jzpf&um; pdwf"mwfudkjrifh vkyfydkifcGifhudkoHk;um
vrf;zGifhNyD; txl;BudK;pm;&rnfjzpfayonf/
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
10
atmifvyk yf ikd cf iG u
hf kd jzKe;f ypfaeol jzpfaomaMumifh
ESpaf ygif;wpf&mru touf&n
S &f aomfvnf; rjrwf
acs/ vljzpf&usdK; reyfacs? udk,fusifhoDvvnf;
jynfhpHk pdwfvnf; wnfMunfNidrfouf w&m;t&dS
udkvnf; odcGifh&vQif xl;jcm;aom cHpm;cGifhESifh
xdkufwefonfh vkyfydkifcGifhudk oHk;aeol jzpf&um;
wpf&ufwnf;rQyif touf&Sif&apumrl jrifhjrwf
vSay\/ vljzpf&usKd ;eyfvaS y\/ pGr;f &nfrygaom
Avmtoufjzifh qif;&JrukefqHk;EdkifbJ w&m;pGrf;
&nfjzifo
h m tylqif;&JNird ;f csr;f omtppfu&kd Edik rf nf
jzpfaomaMumifh vlYtoufwefzdk;udk tcsdefumv
jzifh rowfrw
S b
f J vkyyf ikd cf iG hf w&m;pGr;f &nfjzifo
h m
wdik ;f wm&avonf/ w&m;udck sprf S vltppfjzpfciG hf
&ayonf/
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
11
5/ yd k i f w mvk y f r S pd w f a t;&
cE m tiS m ;? tvk y f r sm;vnf ; ? tiS m ;awG
om? vk y f & yg? ud k , f h [ m bmrS r [k w f /
aumif;rIw&m;? udk,fydkifrsm;? BudK;pm;udk,fh
tvk y f /
tydkiftiSm;? ESpfyg;aMumif;&m? qHkaomcg?
yd k i f w mOD ; pG m vk y f /
pdwf " mw
mwffudkjrifh? vkyfydkifcGifh? vrf;zGifh BudK;
p m;vk y f /
w&m;rsupf jd zifMh unfv
h Qif rdr\
d cEmvnf; wpf
aeYaeYwGif jyeftyfESH&rnfh tiSm;omjzpf\/
12
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
13
6/ ,aeY t vk y f ,aeY v k y f
od u m oH k ; yg;? aumif ; rI r sm;? OD ; pm;ay;
oif h a y/
OD ; pm;ay;&ef ? tvk y f r S e f ? tjref N yD ; atmif
vk y f y gav/
tvk y f a emuf u s? vH k Y v zif h a ES ; ? csrf ; om
a0;? yl a qG ; &wwf a cs/
,aeYtvk
d fat;ap/
tvky?f ,aeYvyk ?f t[kwpf w
pdwf"mmwf
wfudkjrifh? vkyfydkifcGifh? vrf;zGifh BudK;
pm;av/
odumoHk;yg; aumif;rIrsm;onf OD;pm;ay;
&rnfh udk,fydkiftvkyfrsm;jzpf\/ OD;pm;ay;&rnfh
tvkyfudkvnf; OD;pm;ay;om vkyf&\/ ,aeY
14
tvkyu
f v
kd nf; ,aeYyif Ny;D atmif vky&f \/ tem
*wfudk udk,frydkifacs/ a&mufqJ ypKyefonfom
ud,
k yf ikd t
f csed jf zpf\/ ud,
k yf ikd t
f csed w
f ikd ;f ud,
k yf ikd f
tvkyu
f kd vkyx
f m;vdu
k rf S pdwaf t; tarmajy&
\/ OD;pm;ay;&rnfhtvkyfrsm; aemufusoGm;vQif
tcsed t
f m;jzifh aESmif;oGm;vQi?f vHv
Yk zifah ES;aevQif
cHpm;cGichf sr;f omrsm; a0;uGmvufvw
G o
f mG ;wwf\/
vkyfydkifcGifhudk ae&mrSefatmif rokH;rdojzifh
cHpm;cGifhrsm; qHk;IH;oGm;vQif wpfzefawG; ylaqG;
&wwfav\/ tcsdefukefHk ylHkrSwyg; tusdK;r&dS
awmhacs/ odjYk zpf vkyyf ikd cf iG &hf aSd omb0udk &cdu
k f
vky&f rnft
h vkyu
f kd em;vnfcu
kd f taMumif;nDcu
kd f
aemufrus&atmif ,aeYtvkyfwdkif; ,aeYNyD;
atmif vkyf&ayrnf/ eufjzefqdkvQif eufjzef
tvkyfu vmayvdrfhOD;rnf/
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
15
16
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
17
18
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
19
20
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
21
22
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
23
24
11/ ud k , f h u d k u d k , f , H k rav;vH k
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
25
vkyfydkifcGifhudkoHk; aumif;rIjyKonfhtcg uH
xde;f cvkwf todPfwyfqifwwfzYkd txl;ta&;
BuD;\/ uHxdef;cvkwf wyfqifjcif;[lonf
(1) rvdktyfaom uHydkuJrJ (tukodkvfuH) rsm;udk
z,f&Sm;ay;jcif;/
(2) vktyfaom ukov
kd u
f u
H kd oefpY ifatmif aq;
aMumay;jcif;/
(3) edAmef yef;wdkifta&muf vrf;udkazmufum
yg&rDtppfjzpfatmif jrifhwifay;jcif;ay
wnf;/ uHxdef;cvkwf todPf&dSrS tyl
Nidrf;at;pGm vdk&mudk t&,lEdkifrnf/ ynm
vnf;r&dS owdvnf;vGwfvQif b0yifv,f
c&D;onftjzpfonf aMumufp&m tvGef
aumif;\/ yef;wdkif OD;wnfcsuf vnf;r&dS?
vrf;aMumif;vnf;r&d?S vkyif ef; rlvnf;r&dv
S Qif
uHypfcs&m txdef;r&dS arsm&rnfomwnf;/
26
pd w f " mwf u d k j r i f h v k y f y d k i f c G i f h
27
28
29
]]wdyd#uq&mawmfb'Eod&dEmbd0Ho\
wd y d # u"epmar;yG J a tmif j rif & ef
Bud K ;pm;tm;xk w f y H k } }
omoema&;OD;pD;Xme TefMum;a&;rSL;csKyf
'g,umBu;D OD;tHah rmifu wdy#d uavmif;vsmrsm;
tm;wuf& enf;,l&atmif wdy#d u tawGUtBuKH
udk (wdyd#u a&T&wktxdrf;trSwftjzpf) a&;ay;
yg&ef avQmufxm;vmygonf/ (avmuwpfae&m
rS wpfae&modkY c&D;oGm;&mwGif a&mufvdkaZmjzifh
oGm;olwpfa,mufonf qEtwdik ;f vd&k mt&yfoYkd
a&mufEikd af omfvnf; ]]vrf;rSmbmawG awGUcJo
h vJ}}
[kar;vQif tukeaf jymjyzdYk rvG,o
f uJo
h Ykd wdy#d u
vrf;aMumif; tawGUtBuHKudk tukefa&;jy&efrSm
rvG,fulay/ odkYaomf xif&Sm;&mavmufudkawmh
a&;jyygrnf/)
30
31
32
33
34
,HMk unfr[
I al om "mwfBuKd ;yrm qufo,
G rf I tm;
aumif;&rnf/ (3) owdtxdef;jzifh tqufrjywf
rSefuefpGm tm;xkwfrI[laom 0D&d,cvkwfudk
ESdyfay;Edkif&rnf/ (4) owdESifhwGJaom 0D&d,onf
orm"dukd jzpfapEdik o
f nfjzpf orm"du ynmtm;
aus;Zl;jyK&onfjzpf&um; ynmrD;a&mifvif;vm
rnf {uefjzpfonf/
rdrdonf touf (18)ESpf t&G,fa&mufrS
y&d,wdynmudk pwifoifMum;cJh&onf/ i,fpOf
tcgup touf (26)ESpft&G,ftxd wdyd#u
vkyif ef;onf ud,
k Ef iS q
hf ikd o
f nf[rk wGucf /hJ wdy#d u
vrf;aMumif;ay:odkY pdwful;rQyif ra&mufcJh
udk,fht&mr[kwf[k wGufqcJhonf/ odkYaomf
"rmp&d, pmar;yGJESifh ousoD[ apwd,*FPpmar;yGJrsm; ajzqdkcJhpOf uHaumif;wdkufqdkifrIrsm;
35
36
37
rdro
d nf pmusuaf omtcg toHxu
G
f usuf
avhr&dyS g/ i,fpOftcgup pmudk toHww
d o
f m
usufavh&dSonf/ toHrxGufojzifh rdrdpmusuf
onfudk trsm;urodMuyg/ trsm;twGufvnf;
taESmifht,Suf rjzpfyg/ toHxGufusufouJhodkY
yifyef;jcif;vnf;r&dyS g/ avemjcif;-paom use;f rm
a&; taESmuft,Sufvnf; rjzpfcJhyg/ (5)acguf
avmuf rsufpdzGifhzwfNyD;aemuf aemufxyf (5)
acgufavmuf rsufpdpHkrSdwfNyD; pdwfxJESvHk;oGif;
onf/ pmuodP
k ;f Ijcif;yifjzpfonf/ pmvH;k rsm;udk
pdwfxJ owdjzihfpDwef; odkrSD; xm;vdkufjcif;jzpf
onf/ bk&m;pum;awmfrsm;udk ESvHk;om;rSm xnfh
oGi;f xm;jcif;jzpf ESv;kH om; bk&m;wnfay;jcif;
vnf;jzpfonf/
]]ighESvHk;om;xJ bk&m;<ua&muf oDwif;oHk;
aeNy}D } [kpmaMumif;rsm; ESv;kH om;xJ uyfxm;rdwikd ;f
38
39
ulwwfyg/ rdrw
d iG f pmrsuEf mS yHak oowfrw
S cf suf
r&dSyg/ pmtoGm;tvmvG,fvQif vG,fovdk
tukefrsm; cufvQifcufovdk tukefenf;yg;
onf/ ysrf;rQ 10-rsufESmrS 15-rsufESmavmuf
ukefygvdrfhrnf/ tm*Hkrusuf&bJ oabmjzifhom
rSwfom;&aom y|mef;ygVdawmfrsdK; 20-30
avmufuek w
f wfonfvnf;&dw
S wfygonf/ *gxm
rsm;udk oD;jcm;tcsdefay; oD;jcm;usufay;&yg
onf/
okyfrsm;aomae&m pum;vHk;a0g[m& rsm;
aomae&mwdYk pmtkyt
f wGi;f &dS pmrsuEf mS ab;em;
rSm cJwHjzifh oauFwocsFmav;rsm; a&;rSwfxm;
Ny;D usuaf omtcg jyefaomtcgwdYk ta&twGuf
rrSm;atmif vufwpfacsmif;jcif;csdK; owdPf
udk toHk;jyK&ygonf/ ygVdawmfrsm;onf
40
41
tvdkuftavsmufem;vnfrS pmusufoufom
Pfowdjzifh raysmufatmif xdef;odrf;xm;Edkif
rnfjzpfygonf/
0denf; okweftm;vHk;udk qdktyfNyD;enf;
pepfudk trsm;qHk;oHk; usufrSwfygonf/ tbd
"rm "ro*FPD 0dbif; yk*v
ynwf uxm0wK
wdkYudk 0denf;okwef usufrSwfaom yHkpHenf;pepf
twdkif; usufrSwf&onfhtjyif tbd"rmoN*Kvf
okyv
f nf; aus>yefujJG ym;zdYk vdt
k yfygonf/ "mwk
uxm ,rdkufwdkYudkum; n0grsm;jzpf i,f
vwf Bu;D wke;f u jzwfoef;usupf m;cJ&h onfh n0g
enf;vrf;twdik ;f yif enf;rS;D usu&f ygonf/ tcsKd U
aomae&m okyo
f abmudk pOf;pm;usu
f tcsKd U
aomae&mum; trSwo
f auFw enf;pepfjzifyh if
usu&f ygonf/
42
43
44
45
46
47
wdyd#u"&(a,m)q&mawmf
b'Eod&dEmbd0Ho\
Mo0g'uxm
]]w&m;pG r f ; tif tmed o if } }
a&m*gaMumif h o m? aq;q&m? pG r f ; wmod E d k i f
onf /
ud a vom[l / tyl a Mumif h o m? aumif ; pG m
usif h w uf ? ol a wmf j rwf \ ? jrif h j rwf x l ; qef ; ?
vl Y t pG r f ; ? jzpf x G e f ; ay:vmonf /
a&m*gtrsm;? &d S a ejim;? aq;0g;pG r f ; tif ?
tmed o if ? ay:vG i f x if & S m ;onf /
ud a vom[l ? tyl t rsm;? &d S a ejim;? w&m;
pG r f ; tif ? tmed o if ? ay:vG i f x if & S m ;onf /
48
49
twdwu
f rkd auseyf ypKye u
f v
kd ufvw
T f tem*wf
udk pdwful;,OfNyD; aqmufwnf&mr& csmcsmvnf
atmif arsmaewwfygw,f? udavom0efxkyf
aMumifh pdwu
f rkd Edik w
f myg? udavmom&dw
S t
hJ wGuf
aMumifhyJ pdwfudkqHk;raeMu&wmyg/
udavomaMumifh pdwfnpf pdwfnpfvdkY kyfyif
yef; kyyf ifyef;awmh pdwq
f if;&J&w,f? udavom
&Sif;awmh pdwfpifMu,f pdwfpifMu,fvdkY kyfvef;
qef;awmh pdwfcsrf;om&ygw,f? emrfESifhkyf[m
tcsif;csif;wHkYjyefaus;Zl;jyKaeMuwmyg/
npfnrf;wJhudavomaMumifh pdwfnpfnrf;NyD;
vl n pf a yqd k ; oG r f ; um &ef o l b uf a &muf o G m ;
&w,f/ udavomuif;vdYk pdwpf ifMu,fvm&if vl
aumif;jzpfvmNyD; rdwfaqGbufa&mufoGm;&jyef
w,f? ykxkZOf&JUpdwf[m a&rIwfwpfbuf
50
rD;pwpfbuf udik x
f m;wmjzpfvYkd ud,
k w
f pfa,muf
wnf;awmif &efjzpfae&wmyg/
vlaY vmurSmtema&m*g r&dcS &hJ if aq;q&m&JU
t&nftcsi;f pGr;f &nfukd rodEikd o
f vdb
k J udavom
tyleJY qif;&J'kursm;r&dScJh&if w&m;usifhwJh
olawmfaumif;&JU pGrf;tm;*kPf&nfrsm;udk odEdkif
cGifh&rSmr[kwfygbl;? tema&m*g&dSaevdkYom
aq;q&m&JU pGrf;&nfudk odEdkifovdk udavomeJY
tylqif;&JawGaMumifhom w&m;usifhol olawmf
aumif;&JUpGrf;tm;udk twk,ltm;uszG,ftjzpf
odciG &hf rSmjzpfygw,f/
NyD;awmh tema&m*gawG r&dScJh&if aq;0g;pGrf;
tiftmedoifudk rod&ovdk udavomeJY qif;&J
'kuawG r&dS&if w&m;pGrf;tiftmedoifudk rod&
ygbl;? tema&m*gaMumifh aq;0g;pGr;f tif tmedoif
ay:vGi&f ovdk udavomeJY qif;&JtylawGaMumifh
51
om tylNidrf;aMumif; w&m;aumif;&,fvdkY
w&m;pGrf;tif tmedoifay:vGif&wmyg/
'gaMumifh tema&m*g[m aq;0g;tmedoifEiS hf
aq;q&mpGr;f tifukd azmfxw
k af y;ovdk udavom
ESihf qif;&Jtylrsm;[m w&m;pGr;f tif tmedoifEiS hf
olawmfaumif;pGrf;tm;udk azmfxkwf *kPfwifay;
wwfwJh wGef;tm;BuD;rsm;jzpfMuygw,f/ vlYavm
urSm awGUBuKH aeMu&wJh vlraI &;'ku tyl jyem
rsKd ;pHak wG[m w&m;ukeaf csm xkwv
f yk af y;Edik w
f hJ vlY
b0ukeMf urf;rsm; jzpfygw,f? roH;k wwfot
l wGuf
udavomaMumifh *kPfysufwwfayr,fh oHk;wwf
oltwGuaf wmh udavom tylawGaMumifyh J *kPf
wwf&ygw,f/
trsdK;rSefwJh ausmufrsuf&wemESifhwlwJh vlY
pdwf"mwfudk usOf;usyfIyfyGylavmifvSwJh udav
om trdu
I o
f du
k f &TUH Geaf usmufcJ oJajrMum;xJrS
52
53
54
55
56
57
aumif;rGeo
f efpY ifatmif o'gw&m;eJY aq;aMum&
ygw,f? tJ'Dav;yg;rSm owdESifhynmu vlYb0
csdefoD;? o'geJY 0D&d,u vlYb0vufwHyg? owdu
pdwt
f mHEk iS hf tcsed u
f kd xde;f odr;f ay;w,f? ynmu
tvkyw
f ikd ;f "mwfcaJG y;Ny;D tvkyw
f pfcNk y;D wdik ;f vkycf
xdu
k x
f u
kd w
f efwefay;ygw,f? o'gutaumif;ESihf
qufoG,fNyD; taumif;&bdkY tmrcHwm0ef,lyg
w,f? 0D&,
d uawmh tm;awGukd ab;rsmxkwrf ypfyJ
twGi;f rSm jynf0h atmif xkw,
f x
l m;vdu
k yf gw,f/
Ak'omoemqdkwm wpfckwnf;aom 'kutyl
xGuaf ygufyg? wpfcw
k nf;aom Pfaumif;xkwf
vkyfwJhpdwf? pdwfaumif;xkwfvkyfwJhpuf? pdwfoefY
pifwJhpdwf? pdwftyludk tat;cHwJhpufyg? avmu
rl;,pfaq;0g;t&ufaopmawGudk raumif;rSef;
odvsufeJY oHk;pGJaeMuwm[m pdwfudkarhaq;xHk
58
aq;xd;k ay;wJo
h abmyg? tcuftcJawG rajyvnf
Hrk Qru tylwpfcu
k kd tylwpf&myGm;,lwmjzpfovdk
tylao;ao;udk BuD;xGm;atmifvkyfwmyg? vlY
tcuftcJukd w&m;uvGv
J Ykd b,f[murS ajyvnf
atmif rajz&Sif;Edkifygbl;? oefYpifwdusppfrSefwJh
omoem[m jrefrmjynfrSmom tjynfhtpHk&dSyg
w,f? tpdk;&ESifh jynfolY q&mESifh'um? nDnm
MunfjzLpGm apmifha&SmufEdkifwJh aus;Zl;aMumifhyg/
tm;vH k ; csrf ; omMuygap/
wd y d # ua&T & wk p mapmif r S
axk y w d t usOf ;
59
axkywdtusOf;
&efukefNrdKU? A[ef;? eE0efvrf;
r[m0dok'gHk a&Tusifwdkufopf
o-p-t ygVdyg&*l t*r[mtausmf
wdyd#u"& t*r[my@dw
wdyd#u"& "rb@m*g&du
]]b0jzpfpOf aMumif;usdK;xif}}
(axk y w d t usOf ; )
omoem 2542 aumaZm 1360 waygif;v
1999 ckESpf rwfv
60
b0jzpfpOf aMumif;usdK;xif
(axk y w d t usOf ; )
zGm;jrifa&mufvm vlwdkY&Gm
b'Eod&dEmbd0Ho (wdyd#ua,mq&mawmf)
onf rauG;wdkif;? *efYa*gNrdKUe,f (a,me,f)
vufyH&Gm crnf;awmf OD;&JEdkif? r,fawmf
a':wkwfcdkifwdkYrS 1304 ckESpf waygif;vjynfh
ausmf 6-&uf (26.3.43) aomMumaeY eHeuf
4em&Dct
JG csed w
f iG f zGm;jrifaom (arG;csi;f 6 a,muf)
wGif om;OD;&wemjzpf i,femrnf (vltrnf)
armifomarmifjzpfygonf/ rdbwdkYxH twdwf
ukov
kd u
f u
H a&;jc,fay;vdu
k af om vlb
Y 0 tkyf
uav; 1 ckay:vmcJhonf/ twdwfukodkvfuHu
axk y w d t usOf ;
61
pdkufysdK;ay;vdkufaom vlYb0cEmtyifuav; 1
yif aygufvmcJhonf/ toHk;0ifaom vlYb0cEm
1-ck jzpfvm&ef twdwfb0u pdwfaumif;
uHaumif; t&if;tESD;udk ajrmufjrm;pGm pdkufxkwf
ay;cJh&onf/
uav;b0 wufvrf;p
i,fpOfup wnfNidrfat;aq;onf? tvGef
tuJ upm;rIudk 0goemryg? upm;vQifvnf;
wpfa,mufwnf;om upm;wwfonf/ vlawm
odkY0if& a&maESm&rnfudk 0efav;wwfonf/
olwpfyg;wdkYESifh cGef;wkefYcGef;jyefjiif;cHk pum;
ajymavhr&dSol wpfyg;u pwifjiif;cHk vmvQif
vnf; udk,fuom tIH;ay;wwfonf/
62
bkef;BuD;ausmif;om; okwyGm;
1314-ckESpf 10ESpfom;t&G,f rdbrsm;u
vufy&H mG ausmif;q&mawmf OD;wdxH ynmoif
axk y w d t usOf ;
63
64
rlvwef;ausmif; wpfqifhajymif;
1315-ckEpS f ewfawmfv q&mawmf OD;wd
&efukefNrdKUodkY <ua&mufoDwif;oHk;cdkuf rdbrsm;u
oli,f\ ynma&;vpf[if;aESmifah ES;rnfukd pd;k &drf
Moojzifh bkef;BuD;ausmif;rS xGufap vufyH&Gm
tpdk;&rlvwef;ausmif; tyfESHMuonf/ ausmif;
q&mrsm;u oli,f\t&nftcsif;udk t-3-vHk;
pepfjzifh prf;oyfppfaq;Munfhaomtcg &J&J
awmuf ajzjyEdik o
f jzifh ]]tm*bke;f Bu;D ausmif;om;}}
pk tHhMocsD;usL;um yxrwef;rS pwif oifMum;
apMuonf/ OD;&D;awmfq&mBuD; OD;bpef? q&m
OD;cspfausmf? q&mOD;yk wdkYxH ynmoifMum;cJh&m
tepfemcHr?I ynmvdv
k m;BuKd ;pm;rI ponfwaYkd Mumifh
ausmif;om; ausmif;olrsm;\pHjytjzpf cspfcifav;pm;
axk y w d t usOf ;
65
66
omraPjyK pmayrI
pwkwwef;atmifNyD;aemuf 1318ck? aESmif;
wefcl;v 14-ESpfom;t&G,f rdbwdkYu rlv q&m&if;
q&mawmf OD;wdxH &Sijf yKr*FvmjyKvyk Mf uonf/
cPomouFef;0wfcGifh&aMumif; od&ojzifh q&m
awmfrsm;u udk&ifbGJUemrnfray;Muacs/ ]]cP
om0wfwmqdkawmh udk&ifomarmifayghuGm}} wJh
&Sio
f mraPb0 baxG;awmf (crnf;awmf\ nD
awmf) bkef;BuD; OD;eEu u avmukwfavmuD
ynm&yfrsm;udk tcsdef&orQ pepfwusoifjyay;
onf/ omoem aysmfydkufvSojzifh wpfoufvHk;
ouFef;0wf omoemhwm0efudk xrf;aqmifvdk
aMumif; rdbrsm;xH cGifhawmif;tcg oabm
rwlMuacs/ omraPb0 wpfvomae
axk y w d t usOf ;
67
tv,fwef;ausmif; wpfqifhajymif;
1319 ck? e,kefv rdbwdkY\ qEtwdkif;
*efYa*gNrdKUe,f? uef&Gmtpdk;& tv,fwef;ausmif;
(,cktxufwef;ausmif;)odaYk jymif;a&TU OD;&D;awmf
OD;jynfhxGef;? a':aygcifwdkY\ apmifha&SmufrIjzifh
tv,fwef;ynmudk qufvuf oif,lcJhonf/
q&mBu;D OD;cifarmifaX; q&mOD;ode;f armf OD;&mNrKd U
OD;wifvS OD;cifarmifoed ;f a':cdik v
f S a':pef;cif
68
wdx
Yk H ynmoifMum;cJ&h m wnfNird rf I ynmvdv
k m;
BudK;pm;rIwdkYaMumifh q&m q&mrrsm;\ tm;&
ESpo
f uf trTr;f wifru
I kd cH&onft
h jyif ausmif;om;
ausmif;olrsm;\ cifrifav;pm; ta&;xm;rIudk
cH,l&onf/ vufyH&Gm OD;&D;awmf q&mBuD;
OD;bpdk;uvnf; aEG&moDausmif;ydwf&ufrsm;
tdrfodkYac: BudK;pm;oifjyay;cJhonf/ yrwef;?
q|rwef;ESihf owrwef; Ak'b
mom pmar;yGw
J u
Ykd kd
eHygwf (1) ucsnf;om atmifjrifcJh 1321 ck
(1960 ck) tpdk;&ppf owrwef; pmar;yGJudkum;
NyKd ib
f ufr&dS wpfausmif;vH;k wpfa,mufwnf;om
atmifjrifcahJ vonf/ uHPfqE vHv
Yk use;f rm
a&; q&maumif;ESifh tm;ay;olpaom twGif;
ty taMumif;aumif;rsm; jynfhpHkcdkuf tm;pdkuf
oavmuf aygufa&mufwwfpNrJwnf;/
axk y w d t usOf ;
69
omoema&muf ESpfBudrfajrmuf
armifomarmif uef&Gm ynmoifMum;pOf
uefawm&ausmif;wdkufodkY rMumrMum a&mufcJh
onf/ uefawm& q&mawmfbk&m;BuD;rsm;udk
rMumcPzl;awGU&? tqHk;trrsm;udk rMumcP
Mum;&onfrSm at;jrMunfEl; wefzdk;BuD;rm;vS
onf? omoem"mwf wpfpwpfp ul;pufpdrfh0if
vmcJo
h nf/
owrwef; ajzqdak tmifjrifNy;D aemuf omoem
abmifodkY0if&ef rdbxH cGifhawmif;aomfvnf;
oabmrwlMuay/ OD;&D;awmf OD;jynfx
h eG ;f u w&m;
jyum em;csay;aomtcgrSom rdbrsm; oabmwl
auseyfcJhMuonf/
70
axk y w d t usOf ;
71
&[ef;tjzpf b0opf
1324-ck uqkefvjynfhausmf 8-&uf paeaeY
*efaY *gNrKd Ue,f? uefawm&ausmif;wdu
k f c@odr0f ,f
72
axk y w d t usOf ;
73
odrfxyfr*Fvm tcgcg
uav;NrdKU? ompnfprf;acsmif; q&mawmf
OD;pm&dw? rEav;NrdKU r[m0dok'gHkwdkufopf
t*r[my@dw a&Tusifomoemydkif ajrmif;jr
q&mawmfwdkY\ csD;ajrmufrIjzifh ('umrygbJ)
odrfxyfcJhonfhjyif? NrdKUpHk? e,fpHk? tqifhpHk 'um
'umrrsm;pGmwd\
Yk yp,mEk*[
udk cH,u
l m tBurd f
(200)ausmx
f d ('um'umrwd\
Yk apwemudik
hJ )
tBurd Bf urd f tcgcg odrx
f yfr*Fvm jyKvyk cf o
hJ nf/
pmayoifMum; a&SUodkYoGm;
&[ef;cHNy;D aemuf ynm qufvufoifMum;&ef
twGuf 1324 ck? e,kefvqef; (11)&ufaeYwGif
74
axk y w d t usOf ;
75
76
axk y w d t usOf ;
77
pl;pdu
k pf mG BuKd ;pm;onf/ tpDtpOfygaom qif;&J\
aemufrmS csr;f omapmifBh uKd aeonf[v
k nf; pdwu
f kd
tm;oGi;f xm;onf/
rEav; 5-ESpfaeNyD; r[m0dok'gHk oHawmf
qifq
h &mawmf OD;wdavmu\ wdu
k w
f eG ;f TeMf um;
tyfESHay;csuft& 1329 ck? e,kefv &efukefNrdKU
A[ef;? eE0efvrf;? r[m0do'k g Hk? a&Tusiw
f u
kd o
f pf
q&mawmf t&Sif0go0gbd0Ho\ ajcawmf&if;odkY
a&mufcJhonf/ 0dok'gHkq&mawmf OD;0go0gbd0H
pmcsq&mawmf OD;odvmpm&mbd0Ho (4-bGJU&)
(,ck OD;omaX;jrifh) tv,fawm& q&mawmf
Od;ol&,mbd0Ho wdkYxH pmayynmudk oif,l
vsuf rdrduvnf; pmoifom;rsm;tm; aeYpOf
pm0g (2)0gpD oifjyydkYcsay;um BudK;pm;tm;xkwf
cJhonf/ 1329 ck pmcswef;rNyD;ao;aomfvnf;
78
axk y w d t usOf ;
79
&efukefr[m0dok'gHkodkY a&mufvmaomtcg
1329 ck tpdk;&"rmp&d,pmar;yGJwGif usrf;&if;
3-usrf; wpfEdkifiHvHk; eHygwf 1-trSwftrsm;qHk;
& atmifjrifojzifh ]]t*r[mtausmf}} bGJU ESifh
]]omoe"Z"rmp&d,}} bGJUudk&&dSonf/
1330ck rEav; ousoD[ pmoifwef;udk
eHygwf 1-trSwftrsm;qHk;jzifh atmifjrif 1331
ck &efuek f apwd,*FPpmcswef; 3-usr;f Ny;D ojzifh
]]od&dEmbd0Ho apwd,*FPy&d,wd "rmp&d,
*P0gpu}} bGJUudk &&dSonf/
wdyd#u vrf;tp
t&Sifod&dEonf 1324 ckESpfu ]]"rmp&d,
atmifvQif udk,fh&yf udk,fhe,fajrodkY jyef
80
awmbkef;BuD;uav;wpfyg;taejzifh omoemjyKrnf}}
[laom &nf&G,fcsufjzifh NrdKUodkY ynmoif&ef
vmcJjh cif;jzpfonf/ NrKd UBu;D rsm; tjypfuif;atmif
aexdik zf Ykd cJ,Of;ojzifh tNraJ exdik &f ef qEr&dcS ahJ cs/
q&m rdbaqGrsdK;rsm;uvnf; NrdKUBuD;rsm; tNrJ
raeapvdkMuay/ xdkYaMumifh "rmp&d, dk;dk;NyD;zdkY
wpfckavmufom pdwf OD;wnf&nfrSef;cJhonf/
ousoD[ apwd,*FPwdkYudk cufvSonf[k
Mum;zl; pdwful;rQyif rxnfhcJhacs/ wdyd#u"&
[lonfuu
kd m; rdrEd iS hf xdu
k w
f efonf[yk if r,lq
cJhacs/ odkY&mwGif aus;Zl;&Sif 0dok'gHkq&mawmf
OD;0go0gbd0Ho\ tm;ay;wkdufwGef;jcif;? bk&m;
a[m yd#uygVdawmfrsm;udk tpGrf;&dSoavmuf
avhvmvdkjcif;? ESvHk;om; bk&m;wnfvdkjcif;
axk y w d t usOf ;
81
toHrxGuf pmudkusuf
t&Sifod&dEm\ pmusufenf;onf &Sm;&Sm; yg;
yg;xl;jcm;aom enf;jzpfonf/ pmudktoHxGuf
rusu?f yg;pyfvyI
f usuo
f nft
h cgyif tvGeef nf;
onf/ rsufpdudkzGifhvdkuf rSdwfvdkufMunfhI ESvHk;
oGif;NyD;usufonf/ pmowdy|mef tvkyfoabm
rsdK;yifjzpfonf/ usufNyD;pmudkvnf; toHxGuf
rjyefbJ rsufpdxJ pdwfxJ xifHkom rsufpdrSdwfNyD;
pdwjf zifEh v
S ;kH oGi;f onf/ pdwv
f iG w
hf wfonft
h cg vuf
acsmif;rsm;udkcsdK; trSwfay;NyD; ESvHk;oGif;onf/
82
olwpfyg;a&SU tprf;jyefjyonft
h cgrsKd ;om toH
xGuo
f nf/
toHwdwfenf;onf pmayvkyfief;aMumifh
udk,fcEm ryifyef;jcif;? avemxjcif;paom
a&m*grS uif;a0;jcif;? rdrdtoHaMumifh olwpfyg;
taESmift
h ,Surf jzpfjcif;? pdwx
f J pGNJ raJ eojzifh ajz
qdk&m ydkrdkc&D;a&mufjcif; paom tusdK;rsm;pGmudk
&apEdkifaomaMumifh jzpfEdkifvQif toufomqHk;
taumif;qHk;yif jzpfonf/
xd k Y a Mumif h y if ousoD [ pmoif w ef ; a&m
pmcswef;yg eHygwf 1-jzifhcsnf;om atmifcJhpOf
tcgu &efukef0dok'gHk q&mawmfbk&m;BuD;u
]]'DpmawGb,ftcsdefrSm b,fvdkvkyfusufxm;
wmvJ? pmusufwmvJrawGU&? pmtHov
H rJ Mum;&
ygvm;? olrsm;awG ouso[
D pmar;yGJ vkyNf yDq&kd if
axk y w d t usOf ;
83
84
1331 ck ouso[
D pmcswef;ESihf apwd,*FP
pmcswef;udk BuKd ;pm;&if; pmoifom;rsm; tm;vnf;
pm 2-0gyd k Y c s&if ; 0d e nf ; 5-usrf ; ygVd a wmf u d k
pwif u suf r S w f wd y d # u"& a&G ; cs,f y G J
jyefqdkcJh&m tcsdefrDatmif rusufvdkuf&aom
plV0gO'gef;pOf ygxmtcsdKUrSwyg; tm;vHk;acsm
armpGm jyefqdkEdkifcJhonf/ pm ukefatmif rusuf&
ao;ojzifh ratmifEdkifrSef;odaomfvnf; o'g
w&m; oufoufjzifh Munfvifaysmf&TifpGm jyefqdk
cJhjcif;jzpfonf/ ousoD[ pmcswef; 1-usrf;pGJ
apwd,*FPpmcswef; 3-usrf;NyD;um 0denf; 5usrf;awmh ratmifcJhyg/
axk y w d t usOf ;
85
86
axk y w d t usOf ;
87
88
axk y w d t usOf ;
89
90
axk y w d t usOf ;
91
92
axk y w d t usOf ;
93
blrdeufoef ajraumif;rSef
t&Sif od&dEmbd0Ho\ arG;zGm;cJh&m vufyH&Gm
aexdik cf &hJ m *efaY *gNrKd Ue,f uefawm&ausmif;wdu
k ?f
rEav;NrdKU r[m0dok'gHkwdkufopf atmifajrom
pnfausmif;BuD;? &efukefNrdKU A[ef; r[m0dok'gHk
wdkufopf? oGm;a&mufynmoifMum;cJh&mjzpfaom
rEav;NrdKU rpdk;&drfausmif;wdkuf? rpdk;&drfwdkufopf?
awmifxD;vif;wdkuf? &efukefNrdKU tv,fawm&
ausmif;wdkuf? oGm;a&muftem;,l pmusufcJh&m
jzpfaom uav;NrKd Ue,f NrKd UvS&mG ausmif;? rEav;NrKd U
r[m0dok'gHkwdkufopf oHawmfqifhausmif;?
rEav;NrKd U pdeyf ef;wdu
k o
f pf? u0NrKd Ue,f ouv&Gm
awmifausmif;? rif;uGef;awmifdk; &wem*lacsmif?
wdo
Yk nf blred ufoef ajraumif;rSev
f aS yawmhonf/
94
tom;vGwfpm; aoG;om;pifMu,f
t&S i f o d & d E m bd 0 H o onf usef ; rma&;ud k
taMumif;jyK 1377-ck? touf-33ESpft&G,frS
p om;ig;pm;aomufjcif;rS a&SmifMuOfum tom;
vGwb
f Ok ;f ay;cJo
h nf/ tom;vGwf bkO;f ay;jcif;jzifh
tcsdKUa&m*grsm; vHk;0aysmufuif;jcif;? pdwfMunf
vifjcif;? aoG;om;pifMu,f usef;rmjcif;? tpm;
taomufwm0efayghjcif;paom aumif;usKd ;rsm;pGm
wdu
Yk kd &&dcS o
hJ nf/ tusix
hf ;l Bu;D 1-ckvyk
f usiahf e
jcif;um; r[kwfay/
axk y w d t usOf ;
95
pmayydkYcs a[mTefjy
1329 ckEpS rf pS ,aeYtxd aeYpOf pm0g (2)0g
(3)0gpD yHrk eS f ydcYk soifjyay;vmcJo
h nf/ txl;tm;jzifh
n0gusrf;rsm;ESifh pmcswef;qdkif&m t|uxm 3usrf;vHk;udk enf;pepf&atmif csydkYoifjyay;vsuf
&dSonf/ wdyd#u"& avmif;vsmrsm;? ousoD[?
apwd,*FP? tpdk;&"rmp&d,? t*r[mtausmf
wynfhrsm; ajrmufrsm;pGmay:xGef;cJhonf/ 'um
'umrrsm;twGufvnf; umva'oudk csifhcsdef
(pmoifwdkuf ,E&m; rxdcdkufr&yfwefY&atmif
EdIif;csdef) arwma&SUxm;um vufawGUtoHk;cs
w&m;rsm;udk OD;pm;ay;a&G;cs,v
f suf w&m;udv
k nf;
pdwfyg vufyg xufxufoefoef a[mMum;ay;
aeonf/ omreftaMumif; udpaMumifh pm0g
96
pmayusrf;*ef vrf;trSef
1/ pdwx
f ed ;f ud&,
d m 2/ b0vrf;Tef 3/ om"k
av;yg;jrwfw&m; 4/ taygif;vuPm 5/ tESpf
xkwf,l pGrf;wJhvl 6/ uHudkxdef;csKyf pdwfcvkwf
7/ pdwf"mwfudkjrifhvkyfydkifcGifh 8/ udk,fhvrf;udk,f
avQmufaumif;&ma&muf 9/ tcsed w
f efz;kd vlw
Y efz;kd
10/ b0wpfauGUcPawGU 11/ udk,fydkiftvkyf
cyfow
k o
f w
k f 12/ w&m;todvrl supf d 13/ arwm
yef;cdkif oHk;yGifhqdkif 14/ ESvHk;om;0,f bk&m;wnf
15/ at;jr&TifNyHK;vlYESvHk; 16/ vl\pGrf;tm;
axk y w d t usOf ;
97
omoemjyK tm;xkwfrI
aus;Zl;&Sif q&mawmfb&k m;Bu;D OD;0go0gbd0o
H
ysv
H eG af wmfrrlrD 1339-ck &efuek Nf rKd U? A[ef; r[m
0dok'gHkwdkufopfudk aemifawmfBuD; OD;aum@n
ESiw
hf zJG uf apmifah &Smufxed ;f odr;f omoemjyK&ef
wm0efay;tyfvx
JT m;cJo
h jzifh q&mawmfb&k m;Bu;D
ysHvGefawmfrlNyD;aom 1341-ckrSp 1359-ckxd
q&mawmf OD;aum@nESiw
hf zJG uf A[ef; r[m
0do'k g Hw
k u
kd o
f pfukd Bu;D yGm;wd;k wuf pnfum;atmif
tpGr;f ukef BuKd ;pm; apmifah &Smuf omoemjyKco
hJ nf/
98
axk y w d t usOf ;
99
100
axk y w d t usOf ;
101
102
axk y w d t usOf ;
103
OD;aqmifvrf;jy yg0if&
yxr 5-ESpf 'kwd, 5-ESpfoufwrf; umv
ywfv;kH 0denf;"d&k f wm0efukd xrf;aqmifc
hJ 1346ckrSp a&Tusifedum, *dkPf;vHk;0efaqmifjzpfcJh
onf/ xdaYk emuf qufvuf Edik if aH wmfA[dk oHCmh
0efaqmif? wdy#d u"&a&G;cs,af &;tzGUJ Mo0g'gp&d,?
edum,fomoemawmf xGe;f um;a&;toif; Mo0g'g
p&d,? "romupmtzGUJ Mo0g'gp&d,? wuov
kd rf sm;
Ak'b
momtoif; Mo0g'gp&d,? ql;avapwDawmf
a*gyutzGJU Mo0g'gp&d,? tbd"rmjyefYyGm;a&;
104
toif;Mo0g'gp&d,? "rAsL[mpmapmifMo0g'g
p&d,? "rAsL[m omoemrmrutzGUJ Mo0g'gp&d,?
tjynfjynfqikd &f m ax&0g' Ak'w
uov
kd f Mo0g'g
p&d,? wdy#d u"r&uw
d tzGUJ Mo0g'gp&d,? jrefrm
Edik if v
H ;kH qdik &f m Ak'b
momtzGUJ csKy\
f Mo0g'gp&d,?
&efukefNrdKUvHk;qdkif&m y&d,wdomoemEk*[ qef
vSLtoif;\ Mo0g'gp&d,? &efuek -f rEav;a,me,f
toif;\Mo0g'gp&d,? jrwfr*Fvmpmapmifem,u?
rd;k ukeNf rKd U edum,fomoemawmf Bu;D yGm;a&;toif;
\ Mo0g'gp&d,? r*FvmAsL[mtoif;\ Mo0g'gp&d,?
y#duAsL[mtzGJU\ Mo0g'gp&d,? Ak'omoemjyK
tzGJUcsKyf\ Mo0g'gp&d,paom wm0efrsm;udk
xufoefaus>yefpGm xrf;aqmifvsuf&dSygonf/
csD;jrifhay;urf; arwmpGrf;
rdrZd mwd vufy&H mG ode;f (100)ausmt
f ukeu
f s
cH bk&m;? ausmif;uef? "rmHk? wHwdkif;? a&wGif;
pmMunfw
h u
kd ?f tv,fwef;ausmif;? rD;pufponfwu
Ykd kd
axk y w d t usOf ;
105
aqmufvyk jf yKjyifwyfqifay;cJo
h nf/ r,fawmfBu;D
twGu(f crnf;awmf&pSd Ofu crnf;awmfBu;D twGuyf g)
ESppf Of ypn;f rsKd ;pH?k w&m;wdwaf cGEiS phf mtkyrf sKd ;pHak y;
aus;Zl;qyfaeonf? w&m;tm;xkwfEdkifatmif
tvSLvky
f ukov
kd jf yKEikd af tmifvnf; txl;aqmif
&Guaf y;cJo
h nf/ ,cktcg r,fawmfBu;D udk (OD;av;OD;armifoef;ESit
hf wl) &efuek Nf rKd UodaYk c:,loD;jcm;
aetdrf wdkufcef;ay;NyD; tmrdo"rjzifh teD;uyf
aus;Zl;qyfaeonf/ touf(70)ausmf tbd;k tbGm;
rsm;ESihf *dvmersm;tm; ESppf OfaxmufyhH vSL'gef;cJ
h
ynm&nfcReu
f av;rsm;tm;vnf; qkcs;D jri chf o
hJ nf/
&efuek -f rEav;a&muf a,me,fZmwdjzpfaom
y&d,wpd mar;yGEJ iS hf omoema&;pmar;yGrJ sm;udk ajz
qdak tmifjrifMuaom &[ef;omraP oDv&Sif vl
yk*Kd vrf sm;tm;vnf;aumif;? uav;NrKd Upmoifwu
kd f
cGJ (2)wdu
k rf S pmatmifoC
H mrsm;ESihf pmcsbek ;f Bu;D
rsm;tm;vnf;aumif;? ESpfpOfqkay;yGJusif;yum
106
axk y w d t usOf ;
107
apwemrSef udk,fhxHjyef