SOUTMA YK HESABI

Kadir SA

Is Kazanc

35C

ISI

4C

Is Kayb

5C
ISI

22C

Neden Soutma?
Gda Gvenlii
Bakteriler +8 ...+68 C arasnda 20 dakikada bir blnerek oalabiliyorlar.
1 adet bakteri 12 saatte 69 milyar adet olabiliyor.
Baz bakterilerin rettii toksinler ok yksek scaklklarda bile bozulmaya uramazlar.

Neden Soutma?
Proses/Teknolojik

Soutma evrimi

Soutma Yk Hesab
Ya meyve ve sebzelerin fiziksel ve kimyasal
deiimleri zerinde ortamdaki hava, k, scaklk ve
rutubet etkili olmaktadr.
Besin maddelerinde bakteri, kf ve mayalar gibi
mikrobiyolojik faktrlerin en uygun alma
scaklklar 25-35C arasnda olup, bu scaklklar
0Cye drldnde sz konusu kk canllarn
aktiviteleri yavalamaktadr.

 Meyve ve sebzelerin donmas durumunda hcreleri atlar ve depodan

karldktan sonra oksitlenme olay ile daha abuk bozulduklarndan
donma istenmeyen bir durumdur.
Souk ortamlarda depolanan ya meyve ve sebzelerin donma
derecelerinin stnde muhafaza edilmesi gerekmekte olup bu scaklklar
1C ile +15C arasnda deimektedir.
Sebze ve meyvelerin kuruma (ar nem kaybetme) sebebiyle
bozulmasna kar en iyi nlem bal nem seviyelerini yeterli dzeyde
tutmaktadr.
Ayrca, havann sirklasyon ekli ile maddelerin paketleme tarz ve
fiziksel lleri de su kaybnda etkili olmaktadr.
Souk odada muhafazas gereken bal nem seviyeleri eitli gda
maddeleri, sebze ve meyveler iin tablolar halinde verilmi olup, nem
seviyesi art bu tablo deerlerinin %3-%5i snrlar iinde kalmaldr

Projelendirme Esaslar
Souk odalarn projelendirilmesinde srasyla aadaki
hususlar tespit edilmeli veya hesaplanmaldr.
Besin maddelerini doal durumlarnda saklayabilmek,
besin maddelerinin cinsine gre belirlenmi uygun
dk bir scaklk ve bal nemde tutulmas ile
salanabilir. Bu nedenle, ncelikle soutulacak
maddenin cinsi ve buna bal olarak da souk odann i
scaklk ve bal nemi belirlenir.
Konulacak rn cinsine ve rn kapasitesine gre,
odann bykl tespit edilir. Oda boyutlar
belirlenirken, rnler etrafndaki i hava hareketleri
dnlmeli, seilecek buharlatrcya uygun olmaldr.

Projelendirme Esaslar
Souk odann yaplaca yere ait d artlar belirlenir. Is
kazanlarn azaltmak iin mmkn ise odann gnee gre
konumunda dzeltmeler yaplmaldr.
Deme, yan hacim, at scaklklar belirlenir.
ve d artlar gz nnde tutularak, oda duvar
konstrksiyonu ile en ekonomik yaltm malzemesi ve
kalnl belirlenir.
Is kazanlar hesab yaplr.
Kapasiteye, rn cinsine gre soutucu akkan cinsi seilir.

Projelendirme Esaslar
Buharlatrc,
youturucu
kapasiteleri belirlenir.

ve

kompresr

Youturucunun haval veya sulu olmasna karar

verilir. Soutma kulesinin kapasitesi tespit edilir.
Buharlatrc fanlarnn kapasite kontrolleri yaplr.
Saylar tespit edilerek, oda iindeki yerletirilmesi
yaplr
Boru aplar hesaplanr.

Is Kazanlar
Soutma ykn meydana getiren s kazanlarn drt grupta
toplamak mmkndr.
Soutulan hacmi evreleyen duvar, deme ve tavandan iletim ve
tanmla geen s kazanc (transmisyon ss)
Soutulan hacme dardan daha yksek s tutumundaki havann
girmesiyle gelen s kazanc (infiltrasyon ss)
Soutulan hacme konan mallarn ss (sebze ve meyvelerde
olgunlama ss da oluur)
Soutulan hacmin ierisindeki
motorlardan ortaya kan s kazanc.

klardan,

insanlardan,

Transmisyon Is Kazanc
Transmisyon ssnn mmkn olduunca dk
tutulmasnda pek ok yarar vardr. Bunun salanabilmesi
duvarlarla tavan ve demenin s geirme kat saysnn
dk tutulmas ile mmkn olacaktr. Bu snn
hesaplanabilmesi iin aadaki bilgilere ihtiya vardr.

Yaltm malzemesinin kalnl ve cinsi

Yap konstrksiyonu
Soutulacak hacmin fiziksel lleri
Soutulacak hacmin ve dndaki hacimlerin scaklklar
ile gne nlarnn etkileri

letim ve Tanm
letim ve tanmla olan transmisyon s kazanc:
Qt= K.A.(Td-Ti)

(3.1)

balantdan hesaplanr. Burada;

K: Toplam s geirgenlik katsays (W/m2K)
A: Cidarn s gei alan (m2)
Td: D ortam veya komu hacim scakl ( C)
Ti: i oda scakl ( C)
n adet katmandan meydana gelmi dzlem bir cidardaki toplam s gei katsays ;
1
1
n di
1
= + +
K
hi
i=1 ki
hd
eitliinden bulunabilir. Burada;
hi = yzeydeki s tanm katsays (W/m2K)
hd= D yzeydeki s tanm katsays (W/m2K)
di= i. Katman kalnl (m)
ki= . Katmann s iletim katsays (W/mK)

(3.2)

Yap Konstrksiyonu
Yap konstrksiyonu, gerek soutma yknn
azaltlmas gerekse kurulu ve iletme masraflarn
etkilemesi ynnden ok nemlidir. Bu husus mimar ve
inaat mhendisi ile beraber ett edilip saptanmaldr.
Soutulacak hacmin fiziksel lleri tasarm halindeki
bir hacim iin mimari plandan alnr. Mevcut bir bina
iin ise yerinde yaplacak gerek lmlerle tespit edilir.
Duvar, deme ve tavan yzeylerinin hesaplanmasnda
odann yaltmsz plak i boyutlarnn kullanlmas
yeterli bir yaklam salayacaktr. Ancak yaltm kalnl
az ve duvar konstrksiyonunun s geirgenlii fazla ise,
bu takdirde dtan da llerinin kullanlmas daha
emniyetli olacaktr.

Sznt ( Hava Deiim ) Iss

Souk oda kapsnn her defa alp kapanmasnda bir miktar
harici scak hava souk odaya girerek ek bir soutma yk
oluturur. Harici havada daha fazla olan su buhar da bu
soutma yknn bir parasn oluturur.
Bu ykn salkl bir ekilde tespit edilmesi gerek kullanma
durumunun bilinmesi ile mmkndr. Bu ise ou zaman
kullanlan s tutumuna gre deimektedir. nfiltrasyon ss
(Qi) aadaki denklemden hesaplanr.
nfiltrasyon ss = Hava deiimi x Oda net hacmi x ( hd-hi)* h (kW)
h : Giren havann younluu (Kg/m3)
hd:D havann entalpisi ( kJ/kg)
hi: i havann entalpisi (kJ/kg)

Mal Iss (rnlerden Gelen Is)

Souk odaya muhafaza edilmek zere konulan deiik trden
mallarn meydana getirdii s, zaman zaman soutma yknn en
nemli ve en byk blmn tekil etmektedir. Ayrca souk odaya
konan mal cinsi nceden belirli olduu halde birim zamandaki
hareket miktar kullanann ihtiya ve isteine gre
deiebilmektedir.
Ykleme kat saysnn anlam ise, n soutma odalarna konan maln
ilk andaki scakl ile oda scakl arasndaki byk farkllklar
nedeni ile ilk yklemeden hemen sonra soutma cihaz ve ekipman
zerinde ar bir s yk meydana gelir. Halbuki, soutma yk
hesaplanrken mal yk zamana gre eit ekilde datld kabul
edilir.
Bu durumu gerektekine yaklatrmak zere, hesaplanan mal
ykne bir ykleme kat says uygulanp soutma ekipmannn daha
byk seilmesi salanr. Dolaysyla, n soutma odasna konan
maln ilk saatlerde oda scaklnn ar derecede ykselmesi ve
soutma sresinin uzamas nlenmi olur.

n Soutma
Yaplan aratrmalar sonucu souk odalara muhafaza edilmek
zere konulacak meyve, sebze, et, st, yumurta gibi
maddelerinin tabi kaynaklardan alndktan sonra bir n
soutmaya tabi tutulup sratle soutulmas ve daha sonra
uzun sreli muhafaza odalarna konulmas bu maddelerin
souk odada muhafaza sresini uzatmaktr.
Mal ss ile ilgili olarak nemli olan dier bir s kayna da
olgunlama ssdr. Btn sebze ve meyveler olgunlamalarn
souk muhafaza srasnda hatta pazarlama srasnda da
devam ettiren maddelerdir.
Bunun anlam meyvelerin ve sebzelerin bir solunum yapt ve
bu esnada havadaki oksijeni alp yerine karbondioksit
neretmesi demektir. Meyvelerde buna olgunlama denir ve
elma, muz gibi baz meyvelerde bir seviyeye kadar istenen bir
durumdur.

Donma Noktasnn stndeki Scakla Kadar Soutma

Q1 =

m x C1 x (t2-t1)
x Ykleme katsays
Soutma zaman (sn)

( kW )

m: rn miktar (kg)
C1: rnn donmadan nceki snma ss (kJ/KgK)
t2: rnn odaya giriteki scakl (C)
t1:rnn soutma sonundaki scakl (C)
n soutma odalar iin ayrca ykleme katsays uygulanacaktr.

Donma srasnda alnacak s :

mxC
Q2 =
Donma zaman (sn)

(kW)

C: Donma ss (kJ/kgK)
Donduktan sonra derin soutma :
m x C2 x (t donma tm)
Q3 =
Soutma zaman (sn)

(kW)

C2: Donmadan sonraki snma ss (kJ/KgK)

tdon: rnn donma scakl (C)
tm: rnn donma sonu scakl (C)
Muhafaza srasnda ryen s ( olgunlama ss)
Q4 = m x Colg

(W)

Colg: Olgunlama ss (W/kg)

Dier Is Kazanlar
Souk oda iinde zaman zaman alan insanlardan, elektrik
motorlarndan, aydnlatmadan, forklift gibi makinelerden ve
kar eritme (defrost) ilemlerinde aa kan slar gz nne
alnmaldr.
Gnlk alma sreleri gz nne alnarak aydnlatma
lambalarnn, vantilatr elektrik motorlarnn, varsa forklift
motorlarnn gleri dorudan (W) olarak s kazanc eklinde
hesaba katlr.
Bilhassa byk hacimli souk muhafaza depolarnda soutulan
hacme forklift, vin, motorlu bataryal nakil arabalar vs. gibi
elamanlar sokulmaktadr. Bunlarn meydana getirecei s yk
bu elemann trne ve soutulan hacimde kald sreye gre
hesaplanp soutma ykne ilave edilmektedir.

nsanlardan Gelen Is Kazanlar

Yaplan ie gre insanlardan kan s deiebilmesine ramen , souk oda iinde scakla
bal olarak Tablo 3.9 da verilen ortalama deerler alnabilir. nsanlardan gelen s kazanc
(3.7) eitliinden hesaplanr.
Qi= n (kii) x W (Watt) x ZO (W)

(3.7)

ZO= alma sresi/gn

TABLO-3.9 insanlardan gelen ortalama souk oda s yk
Oda scakl (0C)
Oda scakl (0C)
Yaylan s
(Kcal/hxkii)( W)
-10
+10
180 (210)
+5
210(245)
-15
0
235(275)
-20
-5
260(302)
-25
NOT: sk sk girip kma halinde %10 ile %25 ilave edilecektir.

Yaylan s
(Kcal/hxkii)(W)
290(336)
315(365)
340(395)
365(425)

Aydnlatma ve Elektrik Motoru

Aydnlatmadan gelen s kazanc:
Aydnlatmadan gelen s kazanc (3.8) eitlikten hesaplanr.
Qa = n (adet) x W (Watt) x ZO (W)
W: Lambann gc
Elektrik motorlarndan gelen s kazanc:
Elektrik motorlarndan gelen s kazanc (3.9) eitliinden hesaplanr.
Qe = n (adet) xW (Watt)x ZO

(W)

TABLO-3.10 Elektrik motorlarndan gelen s yk (Kcal/h x BG)

Motor gc (BG)
Motor ve tahrik
Tahrik edilen
Motorun bulunduu
edilen eleman souk elemann bulunduu
hacim (ayr)
oda iinde
hacim (ayr)
1/8-1/2
1070
640
430
-2,0
930
640
290
3,0-20,0
740
640
100
1kW=1.36 BG (1BG=0,736 kW)

Defrost Srasnda Verilen Is

Elektrikle buz zmeli sistemler:
Elektrikli buz zme srasnda verilen s (3.10) eitliinden hesaplanr.
Qed = n x W x ZO x F
n: adet
W: watt
ZO: Zaman oran (saat /24 saat)
F:buz zme faktr 0,5
Scak gaz buz zme sistemlerinin verecei s:
Scak gaz ile yaplan buz zme ss sistemin kondenserinden atlan sya yakn olacaktr. Ve
ayn kabul edilebilir. Ancak bir kompresre birden fazla evaporatr balanr ise bunlara sra ile
buz zme uygulanyorsa bu takdirde toplam kondenser ssn evaporatr saysna blmek
gerekir.
Elektrikli buz zme sisteminde olduu gibi yine bir buz zme faktr uygulanmaldr. (F)
scak gazl sistemler iin F = 0,4 olabilir.
Qsgd = n x qev x KEO x ZO x F (W)
Qed : Scak gazl buz zme
n: Adet
qev: Evaporatr soutma kapasitesi (kW)
KEO: qk/ qe (kondenser-evaporatr s oran)
ZO: Zaman oran (saat / 24 saat)
F: Buz zme faktr

(3.11)

Ekipman Seimi
Soutma yk hesaplandktan sonra bundan asl maksat olan
ekipman seimine geilir. Ekipmann kapsam kompresr,
kondenser, evaporatr, genileme vanas, solenoid vana, filtre
kurutucu, boru tesisat, basn ayarlayc vanalar, sv deposu
ve dier soutma aksamdr. Bu elemanlarn seiminde
aadaki bilgilerin bilinmesi gerekir.

Oda scakl ve nem seviyesi

Oda scakl-evaporatr scaklk fark
Emme hatt basn kaybn karlamak iin gerekli scaklk
Youma scakl
Kompresrn gnlk alma sresi
Evaporatr fanlarnn gnlk alma sresi

Kompresr alma Sresi

Kompresrlerin gnlk alma sreleri 14 ile 20 bazen de
22 saat alnabilir. Kompresr ve evaporatr fanlar iin
gnlk alma sreleri aadaki gibi verilebilir.
2C ve zerindeki oda scaklklarnda - kompresr 14 ile
18 saat ve evaporatr fanlar 22 saat
-2C ile 1C oda scaklklarnda - kompresr 20 saat,
evaporatr fanlar 23 saat, gnde 4 defa defrost (15er
dak)
-15C ve altndaki oda scaklklarnda - kompresr 18
saat, evaporatr fanlar 22 saat, gnde 6 defa defrost
(20er dak)

Soutma Yk Hesap Tablosu

Tarih

I S I K A Z A N L A R I H E S A B I (kW)

.... / ..... / 20.....

PROJE DONELER

Kontrol Eden

Kuru Termometre [oC]

a)

Bro

Ya Termometre [oC]

b)

in Ad

zafi Nem ()

Yeri

Rakm

d)

in Sahibi

Enlem Derecesi

e) Tavan

Kullanm Amac

Blge

ODA LLER (yaltmsz)

En[m]

Oda No

Hesab Yapan

DI

KOMU HACM SICAKLII

c)

[%]

f) Deme
Yk.[m]

Boy[ m]

Oda Hacmi (V) [m3]

I- LETM VE TAINIMLA OLAN ISI KAZNLARI (Duvar, Tavan, Deme) (Qt) (*) Solar scaklk farkn ekleyiniz.
are
t

Yn

En
(m)

Boy
(m)

Yzey
(m2)

Adet

karlan
Alan (m2)

Net
Alan (m2)

letim ve tanmla toplam s kazanc (kW)

II-HAVA DEMNDEN GELEN ISI (Qi)
Hava deiimi 24 saat [defa]

D hava entalpisi (hd) [kJ/kg]

Younluk () [kg/m3]

hava entalpisi

Ku
(W/m2 K)

t (*)
(oC)

Is gc
(kW)

Hava deiim s ka
(kW)

(hi) [kJ/kg]

Oda hacmi (V) : ............ [m3 ] x .......... [defa hava de./ 86400 s] x (hd : ......... - hi : ...........) x : .....................
=
III-RNLERDEN GELEN ISI KAZANLARI (Qm)
lem Tr

Maln Tr

Arlk
(kg)

Donmadan nce

T
(oC)

zgl s (kJ/kg.K)
Donma Iss(kJ/kg)
Solunum ss (W/kg)

Soutma
Sresi
(Saniye)

rn s kazanc
(kW)

Donma
Donduktan sonra
Olgunla. ve Soluma
Mallarla ilgili yan s

Kasa, kutu, vs
Dierleri

rnlerden gelen toplam s kazanc [kW]

IV-ODA NDEK DER ISI KAZANLARI (Qd)
a) nsan

............ (Kii) x ................. (W) x .......... (zaman oran)

b) Aydnlatma

............ (Tane) x................. (W) x .......... (zaman oran)

c) Motor

............ (Tane) x ................ (W) x .......... (zaman oran)

d) Elektrik Buz zme

............ (Tane) x ................ (W) x .......... (zaman oran) x0,5

e) Scak Gaz Buz

zme
f) Dierleri

............ (Tane) x ................ (W) x ....... (zaman oran) x0,4

................................... ........(W) x ....( zaman oran)

Oda iindeki dier s kazanlar toplam (kW)

TOPLAM ISI KAZANCI (QT ) [kW]
EMNYETL TOPLAM ISI KAZANCI (QET= 1.1 QT ) [kW]

Dier s kazalar (kW

Souk Hava Deposu Projelendirme rnei

Mimari n projesi aada verilen bir souk hava deposunda elma
saklanmas dnlmektedir. Odayla ilgili dier bilgiler aada verildiine
gre bu souk hava deposunun soutma yklerinin hesabn yapnz.
K

15 m
Kompresr
Dairesi
10m

h=4m
Elma
2C

Koridor

Veriler

- Mahal :
BALIKESR
2- D Mahal Verileri:
. Kuru termometre scakl Tab.2.2 = 38C
. Ya termometre scakl Tab2,2 =27C
. Bal nem psikrometrik diy.
= 0,45
. D hava entalpisi
= 85,5 kj/kg
. D havann younluu
= 1,11 kg/m3
3- Mahal Verileri:
. scaklk Tab.2,6(-1 ila +4)
= +2 C
. bal nem Tab.2,6
= 0,90
. havann entalpisi psik diy.
= 12,5 kj/kg
- Komu Hacim Scaklklar (Tab.2,3)
. Kompresr dairesi (su so T0)
= 38C
Oda hacmi 10x15x4 m
= 600 m3
Hava deiim says Tab.2.7
= 3,4
. Koridor T0 5
= 33 C
Elmann ykleme miktar
= 1000 kg/m2
. Toprak deme scakl
= 25 C
Elmann depolanma yzdesi
= % 75
. Tavan scakl (i hacim) T0 5 = 33 C
- Elmann odaya yklenecek miktar 0,75x (10x15)x1000= 112.500 kg
Gne Inlar Etkisi (Tab2.6)
- Elmann gnlk odaya yklenecek miktar % 5 = 0,05x 112.500= 5625 kg
. Bat cephesi (ak renk)
= +3 C
- Elmann odaya giri scakl
= 33C
- Elmann donmadan nceki zgl ss Tab.2.6 C1 = 3,68 kj/kg
- Elmann olgunlama ss Tab.2.8
C= 10x10-3 W/kg
- Odada 4 ii gnde 4 saat almaktadr.Tab.2.9 =275 W
- Odada 750 W lk 3 adet vantilatr motoru
gnde 24 saat almaktadr.
- Odada 100 Wlk 8 adet lamba gnde 4 saat yanmaktadr.
- Odada 4 adet 1500Wlk elektrikli stcy bir evaporatr
Gnde toplam 1 saat buz zme ilemi iin altryor.
- Tesisatta R-22 gaz kullanlyor.
- Youturucu su soutmal tiptir.
- Youma scakl
=40 C
- Youturucuya su giri scakl Tya +4 = 31 C
- Youturucudan su k scakl
= 36 C
- Evaporasyon scakl % 90 nem iin 9-10 daha dk= -8 C
- Kompresrn gnlk alma sresi
= 18 saat

zm
Tablo 3.1 Oda Tansmisyon s kazanlar hesap tablosu
Yzeyin
Yn EnBoy Yzey
K
2
cinsi
Yk
m alan m W/m2K
m
D duvar
K
4
15
60
0,34
40
duvar
D
4
10
0,33
duvar
G
4
15
60
0,33
D duvar
B
4
10
40
0,34
Tavan
10
15
150
0,36
Deme
10
15
150
0,36

T
C

Is kazanc
W

38-2=36
734
475
38-2=36
33-2=31
614
38+3-2=39
530
33-2=31
1674
25-2= 23
1242
TOPLAM 5269

Tablo 3.2 Oda duvar, deme ve tavannda kullanlacak malzemelerin s iletim katsaylar
Malzeme
Yaltm malzemesi
Dolu tula
Sva
Beton
Blokaj
Mozaik ve moz harc

K (w/m2K)
0,041
0,7
0,87
1,51
1,74
1,74

zm
2-HAVA DEMNDEN GELEN ISI KAZANCI (ENFLTRASYON ISISI)
Hava de.say.
QE =

x oda hacmi x ( hd- hi ) x

86400 Sn (24 saat)

3,4
QE =

x 600x (85,5- 12,5 ) x 1,11 = 1,91 kW

86400

( kW)

zm
3-RNLERDEN (MALDAN) GELEN ISI KAZANCI
A- Donma Noktasnn stndeki Scakla Kadar Olan Is Kazanc ( Q1)
m x C1x (t2-t1)
Q1 =

Soutma zaman(Sn)

(kW)

5625 x 3,68 x (33-2)

Q1 =

= 7,42 kW
86400

B- Olgunlama (Solunum) Is Kazanc (Q2)

Q2 = m x Colg
Q2 = 112.500 x 10x10-3= 1125W = 1,125 kW

MALDAN GELEN ISI KAZANLARI TOPLAMI= 8,545 kW

zm
1- DER ISI KAZANLARI
A- Aydnlatmadan Gelen Is Kazanlar
Odada 100 Wlk 8 adet lamba gnde 4 saat yanmaktadr.
QA= ........(Ad) x ......... (W) x ........( ZO)

(W)

4
QA= 8 (Ad) x 100 (W) x ---- ( ZO) = 133 W= 0,133 kW
24
B-nsanlardan Gelen Is Kazanc
Odada 4 ii gnde 4 saat almaktadr.
Q= ........(Kii) x ......... (W) x ........( ZO)

(W)

4
Q= 4 (Kii) x 275 (W) x ----- ( ZO) = 183 W = 0,183 kW
24

zm
C- Vantilatr Motorundan Gelen Is Kazanc
Odada 3 adet 750 watlk vantilatr motoru gnde 24 saat almaktadr
QV= ........(Ad) x ......... (W) x ........( ZO)

(W)

24
QV= 3 (Ad) x 750 (W) x ---- ( ZO) = 2250 W= 2,250 kW
24
D- Elektrikli Buz zme Srasndaki Is Kazanc
Odada 4 adet 1500 Wlk elektrikli stcy bir evaporatr gnde toplam 1 saat
buz zme ilemi iin
altryor.
QE = n x W x F x ZO (W)
1
QE = 4x 1500 x 0,5 x ---- = 125 W = 0,125 kW
24
n= Buz zme faktr 0,5

DER ISI KAZANLARI TOPLAMI = 2,691 kW

Tarih

.... / ..... / 20.....

PROJE DONELR

Kontrol Eden

Kuru Termometre

Bro

Ya Termometre [oC]

in Ad

zafi Nem ()

Yeri

Rakm

in Sahibi

Enlem Derecesi

Kullanm Amac

Blge

ODA LLER (yaltmsz)

Oda No

I S I K A Z A N L A R I H E S A B I (kW)

Hesab Yapan

10

En[m]

Boy[ m]

[oC]

DI

KOMU HACM SICAK.

38

a) Kompresr Dairesi

38

27

b) Koridor

33

0,45

c)

0,90

[%]

109

oC

d)
e) Tavan

15

Yk.[m]

33

f) Deme

BALIKESR
4

25
600

Oda Hacmi (V) [m3]

I- LETM VE TAINIMLA OLAN ISI KAZNLARI (Duvar, Tavan, Deme) (Qt) (*) Solar scaklk farkn ekleyiniz.
are
t

Yn

Boy
(m)

Yzey
(m2)

Adet

En
Yk
(m)
4

DD
D

karlan
Alan (m2)

15

60

10

40

15

60

DD

10

40

TA

10

15

10

15

Net
Alan (m2)

Ku
(W/m2 K)

t (*)
(oC)

Is gc
(KW)

60

0,34

36

/ 1000 =

0,734

40

0,33

36

/ 1000 =

0,475

60

0,33

31

/ 1000 =

0,614

40

0,34

39

/ 1000 =

0,530

150

150

0,36

31

/ 1000 =

1,674

150

150

0,36

23

/ 1000 =

1,242

/ 1000 =
5,269

letim ve tanmla toplam s kazanc [kJ/gn]

II-HAVA DEMNDEN GELEN ISI (Qi)
Hava deiimi 24 saat [defa]
3,4
1,11

Younluk () [kg/m3]

D hava entalpisi (hd) [kJ/kg]

85,5

(hi) [kJ/kg]

12,5

hava entalpisi

Hava deiim s kazanc

(kW)
1,91

Oda hacmi (V) :..600. [m3 ] x.3,4... [defa hava de./ 86400 s] x (hd :85,5... - hi : .12,5....) x : ...1,11....... =
III-RNLERDEN GELEN ISI KAZANLARI (Qm)
lem Tr

Maln Tr

Arlk
(kg)

Elma

5625

Olgunla. ve Soluma

Elma

112500

Mallarla ilgili yan s

Kasa, kutu, vs

Donmadan nce

T
(oC)
31

zgl s (kJ/kg.K)
Donma Iss(kJ/kg)
Solunum ss (W/kg)
3,68

Soutma
Sresi
(Saniye)
86400

rn s kazanc
(kW)
7,42

Donma
Donduktan sonra
10x10-3

1,125

Dierleri
8,545

rnlerden gelen toplam s kazanc [kW]

IV-ODA NDEK DER ISI KAZANLARI (Qd)
/ 1000 =

0,183

....8.... (Tane) x.......100..... (W) x ..4/24... (zaman oran)

/ 1000 =

0,133

c) Motor

....3........ (Tane) x ......750... (W) x ..24/24. (zaman oran)

/ 1000 =

2,250

d) Elektrik Buz zme

....4....... (Tane) x .....1500... (W) x .1/24.... (zaman oran)x 0,5

/ 1000 =

0,125

e) Scak Gaz Buz

zme
f) Dierleri

............ (Tane) x ................ (W) x ....... (zaman oran)

/ 1000 =

................................... ........(W) x ....( zaman oran)

/ 1000 =

a) nsan
b) Aydnlatma

......4...... (Kii) x ..275.. (W) x ...4./24...... (zaman oran)

Oda iindeki dier s kazanlar toplam (kW)

TOPLAM ISI KAZANCI (QT ) [kW]

2,691
18,415

EMNYETL TOPLAM ISI KAZANCI (QET= 1.1 QT ) [kW]

20,250

Kompresr
Bir soutma sisteminin kalbidir. Soutucu akkann, gaz halinde, dk basntaki
evaporatrden emilip yksek basntaki kondensere baslmasn salar. Bu ilemin
gereklemesi iin dardan enerji alan bir motorla tahrik edilmesi gerekmektedir.
Sabit sistemler daha ok elektrik motoruyla tahrik edilmekte, mobil sistemler ise
ounlukla dizel motoruyla tahrik edilmektedirler.

Kompresr Seimi

Kompresr Seimi

Kompresr Seimi

Kompresr Seimi
Kompresr soutma
hesaplanabilir (m3/h)

= Sistemde dolatrd akkan miktarna bal olarak

Beygir Gc (HP) = Kompresr altran elektrik motorunun gc

1 HP = 0.746 kW
30 Beygir Kompresr

-10/+40 alma artlarnda

55 kW soutma kapasiteli
kompresr

Kompresr Seimi

SOUTMA

BEYGR

Kondenser
Kondenser, kompresr tarafndan basnc ykseltilen gazn, kompresrn basma
basncna karlk gelen doyma scaklna kadar d ortama s atarak youmasn
ve sv hale gelmesini salamaktadr. Genellikle bakr boru ve alminyum
lamellerden (batarya) olumaktadr. Is transferini arttrmak ve hzlandrmak
amacyla fanlar vastasyla zorlanm hava ak batarya zerinde salanmaktadr.

Kondenser Seimi
Kondenser Kapasitesi = Kompresr Kapasitesi + Kompresr Gc
Qk = Qs + P

Batarya alma Prensibi

(Evaporatr-Kondenser)

BUHARLAMA

Sv

YOUMA

Buhar

Genleme Valfi (Expansion)

Soutma sistemlerindeki en nemli kontrol eleman, aslnda soutma
evriminin temel elemanlarndan biri olan genleme valfidir. Elektronik
trleri de mevcut bulunan bu valflerin en yaygn kullanlan tr
Termostatik Expansion Valf olarak bilinen mekanik valflerdir. Bu valfler,
sv haldeki soutucu akkann basncn drerek (sabit entalpide
genleme) dk scaklkta evaporatrde ald d s ile buharlaarak
soutma ilemini gerekletirmesini saladklar gibi, soutma ihtiyacndaki
deiimlere gre valften geen akkan miktarn da belli oranda
ayarlayarak sv soutucunun tam buharlamasna ve kompresre sv
akkan gitmesine engel olmaktadr. Bu sayede kompresrn zarar
grmesini engellemi olmakta ve soutucunun verimli almas
salanmaktadr.

TXV Seimi

TXV Seimi

Evaporatr
Evaporatr, expansion valf tarafndan basnc drlen sv + buhar haldeki
soutucu gazn, kompresrn emi basncna karlk gelen doyma scaklnda d
ortamdan s alarak tamamen buharlamasn salamaktadr. Buharlama srasndaki
dardan s alma olay, soutucunun bulunduu ortamda soutma ilemi
salamaktadr.Soutucu genellikle bakr boru ve alminyum lamellerden
olumaktadr. Is transferini arttrmak amacyla fanlar vastasyla zorlanm hava
ak salanmaktadr. Sfrn altndaki buharlama scaklnda alan sistemlerde,
evaporatr lamelleri arasnda oluabilecek buzlanmann giderilebilmesi amacyla,
boru demetleri arasna defrost amacyla rezistanslar yerletirilmektedir. Defrost ve
rezistanslar cihaz zerinde bulunan mikroilemcili scaklk kontrol cihaz (termostat)
ile kontrol altnda tutulmakta ve ayarlar yaplmaktadr.

Evaporatr Seimi

Evaporatr Seimi

Ticari Monoblok Soutma nitesi

Min. 50
cm

Min.
1,2 m
Min. 10
cm

= RAKORLU
= KAYNAKLI

Ticari Split Soutma nitesi

Endstriyel Split

1500
600

500

1500
600
500

Endstriyel Split
Montaj srasnda dikkat edilecek hususlar:
Oda d ve oda ii yerleim hava akn engellemeyecek ekilde olmaldr.

min. 500

min. 1000

Endstriyel Split
Montaj srasnda dikkat edilecek hususlar:
Evaporatr montaj ve drenaj borusu
Donmu gruplarda kuyruk rezistans kullanlmas

300

300

drain trap
flexible
rezistance

Endstriyel Split

Endstriyel Monoblok

min. 300