Sveuilite u Zadru

Odjel za sociologiju
Kolegij: Socijalna psihologija

Seminarski rad:

STAVOVI PREMA
HOMOSEKSUALNIM OSOBAMA

Mentorica: dr.sc. Vera ubela-Adori

Student: Marin Perini

Zadar, oujak 2007. godine

-SADRAJ-

UVOD ...................................................................................................................................................................... 1
1. Stereotipi prema homoseksualnim osobama ................................................................................................. 2
2. Stavovi prema homoseksualnosti .................................................................................................................... 3
2.1 Stav prema homoseksualnosti kroz povijest ................................................................................................. 3
2.2 Stavovi prema homoseksualni osobama ...................................................................................................... 3
2.2.1 Sociodemografske znaajke i stavovi prema homoseksualnosti ........................................................... 4
2.2.2. Situacija u Hrvatskoj............................................................................................................................. 4
3. Utjecaj religije na stavove heteroseksualnih osoba ....................................................................................... 5
4. Psiholoke funkcije stavova heteroseksualnih osoba ................................................................................... 5
5. Homofobija ......................................................................................................................................................... 6
5.1 Uzroci homofobije ......................................................................................................................................... 6
5.2 "Lijeenje" homofobije? ................................................................................................................................. 7
ZAKLJUAK........................................................................................................................................................... 8

UVOD

Ljudska spolnost u povijesti veine svjetskih civilizacija predstavlja tabu temu. U kulturi zapada duboko
je usaen osjeaj stida zbog izraavanja vlastite spolnosti, uz visoku dozu mistifikacije. Pojmovi koji se rabe u
svakodnevnom govoru esto nose opasnost krive interpretacije, a mogu imati i dodatna stilska znaenja,
najee ironinu konotaciju, moraliziranje ili osudu. 20 stoljee iznjedrilo je seksualnu revoluciju, razvoj
feministikog pokreta, emancipaciju, a potom razvoj skupina koje svoj identitet grade kao seksualne i rodne
manjine.
Homoseksualnost ili istospolnost je naziv za bioloki fenomen koji se kod odreenog broja ivotinja
manifestira u seksualnoj privlanosti vlastitog spola. Mnogo ee znaenje pojma homoseksualnost se odnosi
na seksualnu orijentaciju kod ljudi, odnosno ivotni stil povezan s tom orijentacijom. Kod veine ljudi seksualna
orijentacija se formira u vrlo ranoj ivotnoj dobi i pojavljuje se bez postojanja bilo kakvog prethodnog seksualnog
iskustva.
Homoseksualnost se kroz povijest razliito prihvaao od strane razliitih kultura, iako je s pojavom
monoteistikih religija kao judaizam, kranstvo i islam pretean dio civiliziranih drutava prema njemu zauzeo
negativan stav. Od 19. vijeka, kada je prvi put definiran kao takav, homoseksualnost se tretirao kao duevna
bolest, da bi takav stav od 1970-ih, pod utjecajem Amerike psihijatrijske komore, bio naputen.
Od objavljivanja DSM-II 1968. do 1973. godine, homoseksualnost, seksualna elja ili djelovanje
upravljeno prema pripadniku istog spola, bilo je navedeno kao seksualna devijacija. Radna grupa za nazivlje
Amerike psihijatrijske udruge, 1973. je pod pritiskom mnogih strunjaka i posebno grupa homoseksualnih
aktivista, preporuila svojem lanstvu izbacivanje kategorije homoseksualnosti i zamjenjivanje poremeajem
seksualne orijentacije. Ova nova dijagnoza trebala se primijeniti na homoseksualne mukarce i ene koji su
"uznemireni, u sukobu, sa svojom seksualnom orijentacijom ili je ele promijeniti". lanovi psihijatrijskog
udruenja glasali su o ovom pitanju, to je samo po sebi komentar o stanju znanosti u dvadesetom stoljeu.
Promjena je odobrena, ali ne bez estokih protivljenja nekoliko uglednih psihijatara koji su se poistovjetili s
tradicionalnim gledanjem da homoseksualnost odraava fiksaciju na ranom stadiju psihoseksualnog razvoja i
prema tome je u biti abnormalna. (www.wikipedia.com 2.3.2007. g.)
Homoseksualnost se esto osuuje jer mnogi u njoj vide prijetnju reprodukciji stanovnitva, tj. opstanku
vrste. Zato je vano istaknuti da se pouzdano zna da je broj homoseksualaca manje-vie konstantan i da nizak ili
visok natalitet primarno ovisi o enama i o nekim sasvim drugim faktorima. O udjelu homoseksualaca u ukupnoj
ljudskoj populaciji ne postoje pouzdani statistiki podaci, ali je veina istraivanja navodila brojke od 1-5 %, dok
se u posljednje vrijeme spominju neto vee brojke - 10-30 %, iako uglavnom od strane pripadnika i simpatizera
pokreta za prava homoseksualaca (www.wikipedia.com 2.3.2007. g.). U svim istraivanjima je vidljivo da je
homoseksualnost daleko vie rasprostranjen meu mukom, nego enskom populacijom.
Uz staru Grku antropolozi su otkrili jo nekoliko primjera civilizacija (sjevernoamerika indijanska
plemena, plemena na Novoj Gvineji) u kojima su istospolni odnosi, no ne nuno i homoseksualnost kao
orijentacija, bili drutveno prihvaeni. Ipak, najvie je primjera izrazito negativnog odnosa drutva prema
homoseksualnosti.

1. Stereotipi prema homoseksualnim osobama

Odreene osobine pripisane osobama mogu voditi negativnom socijalnom identitetu, tj. stigmatiziranju
tih osoba. No posjedovanje tih osobina moe dovesti da osobe budu stigmatizirane u jednom kontekstu, ali ne i u
drugom. Tako se npr. homoseksualno ponaanje u jednoj kulturi (Zapadna kultura) osuuje i stigmatizira, dok se
u nekim drugim kulturama (npr. Malezija) homoseksualno ponaanje smatra normalnim i prihvatljivim (Crocker,
Major i Steele, 1998., prema Korljan, 2000.).
Mnogi nestigmatizirani pojedinci osjeaju neugodu i anksioznost prilikom interakcija sa stigmatiziranim
pojedincima. Anksioznost je vea to pojedinci imaju negativnije stereotipe o stigmatiziranoj grupi, te malo ili
znanja ili prisnijeg osobnog kontakta s njom.
Homoseksualne osobe su predmet brojnih stereotipa, kao i druge manjinske grupe. Oni imaju i nekoliko
drugih stvari zajednikih sa lanovima ostalih manjinskih grupa. Izloeni su diskriminaciji na poslu. Kao crncima i
enama bio im je zabranjen pristup odreenim poslovima. U mnogim sluajevima homoseksualnost je osnova za
izbacivanje iz vojske (Korljan, 2000.)
Hyde (1994., prema Korljan, 2000.) navodi da postoji stereotip da su svi homoseksualni mukarci
enskasti, imaju specifine pokrete runih zglobova, specifino hodaju i govore uljajui. Odgovarajui stereotip
za homoseksualne ene je da su one mukobanjaste, imaju kratku kosu i nose muka odijela. Zbog ovih
stereotipa ljudi misle da je uvijek lako prepoznati homoseksualne osobe. U stvari, ovi stereotipi su daleko od
istine, a sposobnost ljudi da prepoznaju homoseksualnu osobu nije tako dobra kao to se misli.
Vjerovanje da su homoseksualni mukarci femini i da su homoseksualne ene maskuline reprezentira
konfuziju dva vana koncepta: spolni identitet i seksualnu orijentaciju. Homoseksualna osoba se razlikuje od
heteroseksualne osobe u tome tko joj je erotski i emocionalni partner, ali i homoseksualna osoba obino se ne
razlikuje od heteroseksualne u spolnom identitetu (Korljan, 2000.).
Drugi poznati stereotip je da u svojim vezama homoseksualne osobe igraju odreene uloge, tj. da u paru
homoseksualnih mukaraca jedan ima dominantnu ulogu, a drugi submisivnu, i da u paru homoseksualnih ena
jedna igra mukarca , a druga enu (Hyde, 1994., prema Korljan, 2000.). Takoer postoji i stereotip o
homoseksualnim mukarcima kao napasnicima djece. U stvari najvie zlostavljanja djece su poinili
heteroseksualni mukarci (80%).
Rairen je i stereotip i da sve homoseksualne osobe imaju AIDS. Istina je da homoseksualni mukarci
ine znatan postotak oboljelih. Meutim, porast irenja AIDS-a trenutano je najvei meu heteroseksualnim
osobama (Hyde, 1994., prema Korljan, 2000.).

2. Stavovi prema homoseksualnosti

2.1 Stav prema homoseksualnosti kroz povijest

Stav prema homoseksualnim osobama mijenjao se kroz povijest i razlikovao meu kulturama. J.A. Lee
(1982., prema Parma, 2005.) navodi kako su do 80-ih godina povijest iskljuivo pisali heteroseksualci koji su
vjekovima zavjereniki radili na uklanjanju svih povijesnih tragova homoseksualnog ivota te su stoga upravo
zakoni, zabrane, proglasi i sudski dosjei najei tragovi o prisustvu homoseksualnosti. Jo u 15. st. pr. Krista
tadanja egipatska kraljica Hatepsut preferirala je ene, a iz 12.st. pr. Krista datiraju stihovi iz batine starog
Egipta koji slave istospolnu ljubav. Ipak, nije pronaen ni jedan dokument iz tog doba koji bi homoseksualnost
moralno osuivao.
Helenska kultura posvetila je ovoj temi mnoga filozofska i umjetnika djela, ali mi danas poznajemo tek
desetinu opusa Sapfo, Platona, Filona i drugih jer su ih crkva, a osobito Papa u 11. st. dali spaliti.
U antikoj Grkoj i Rimu homoseksualnost se tolerirala, pa ak u odreenoj mjeri i poticala. Tek su
ideolozi kranstva u 4. st. istospolne veze okarakterizirali kao nemoralne i grene.
Tijekom srednjeg vijeka postojale su snane predrasude i diskriminacija svih manjina, pa tako i
homoseksualaca. Kroz 13. i 14. st. negativni stavovi i vjerovanja o homoseksualcima integrirani su u kransku
vjeru i etiku, pa je homoseksualnost kritizirana i kanjavana. Muslimanska kultura je na slian nain razvila
netolerantnost prema seksualnim manjinama pa je u Iranu i Saudijskoj Arabiji i danas kazna za homoseksualno
ponaanje smrt. S druge strane, homoseksualnost se u Aziji kroz povijest prihvaala (npr. u Japanu je do sredine
19. st. egzistirala cijenjena subkultura homoseksualnih samuraja). Meutim, irenjem utjecaja zapadne kulture
negativni stavovi i predrasude pojavili su se i u tim kulturama (Ritter i Terndrup, 2002, prema. Parma, 2005.).

2.2 Stavovi prema homoseksualni osobama

Poeci istraivanja stavova prema homoseksualnim osobama datiraju iz ranih 1970-ih godina, odnosno
kada Weinberg iznosi koncept homofobije (1972), i 1973. kad su lanovi Amerike psihijatrijske udruge iz DSM-a
izbacili kategoriju homoseksualnosti (Korljan, 2000.).
Istraivanja provedena u Americi pokazuju kako veina Amerikanaca ne odobrava homoseksualnost.
Jedno od Gallupovih ispitivanja ukazuje na zakljuak da 53% Amerikanaca stil ivota homoseksualnih osoba
smatra neprihvatljivim (Parma, 2005.). Takav odnos dovodi do toga da su mukarci homoseksualci, lezbijke i
biseksualci, kao i heteroseksualci koje se percipira kao homoseksualne, svakodnevno meta nasilja, diskriminacije
i stigmatiziranja.

2.2.1 Sociodemografske znaajke i stavovi prema homoseksualnosti

U velikom broju zemalja ovoj skupini nisu osigurana niti graanska prava, a neke zemlje jo uvijek imaju
zakone po kojima je homoseksualno ponaanje kazneno djelo. Kite i Whitley (1996, Parma, 2005.) su na temelju
120 do tada objavljenih studija proveli opsenu metaanalizu kojom su saeli i objedinili rezultate do kojih su doli
istraivai. Oni su pokazali da postoji velika razlika u stavu prema homoseksualnim osobama, ovisno o spolu
ispitanika. Razlika ide u smjeru veeg stigmatiziranja od strane mukaraca. Taj je nalaz prisutan u svim
zemljama, ali veliina razlike u stavu varira od jedne nacije do druge. Najizrazitije su razlike u panjolskoj, dok u
Nizozemskoj, ileu i na Filipinima razlike u stavu mukaraca i ena gotovo da nema (Kelley, 2001., prema
Parma, 2005.). Detaljnije analize pokazuju kako navedena razlika ovisi i o spolu homoseksualca. Naime, muki
sudionici redovito izvjetavaju o negativnijim stavovima prema mukim homoseksualcima nego prema lezbijkama
dok kod enskih sudionika ta razlika nije izraena (Herek i Glunt, 1993, prema Parma, 2005.). Svi ispitanici,
neovisno o spolu, imaju negativnije stavove prema homoseksualnim osobama vlastitog spola (Herek, 1999,
prema Parma, 2005.). Kelley (2001., prema Parma, 2005.) je proveo opseno ispitivanje stavova u 29 drava
svijeta. Njegovo istraivanje je pokazalo znaajnu povezanost dobi sa stavovima - to su ispitanici stariji, vea je
vjerojatnost da imaju negativan stav prema homoseksualcima.
Kada se u obzir uzme obrazovanje sudionika, istraivanja pokazuju kako ono snano poveava
toleranciju prema homoseksualcima. Jedna od najispitivanijih varijabli izvan uobiajenih demografskih je
religioznost. Pokazalo se da su religiozni pojedinci manje tolerantni, tj. da su njihovi stavovi prema
homoseksualnosti negativniji. Ispitanici koji su poznavali vie homoseksualaca imali s njima bliskije kontakte imali
su pozitivniji stav prema njima. (Herek i Glunt, 1993., prema Parma, 2005.).
Meutim, odnos izmeu kontakta i stava nije jednosmjeran. Ispitivanja pokazuju kako ispitanici imaju
vie iskustva s osobama homoseksualne orijentacije to su vie obrazovani, politiki liberalni, mladi i enskog
spola. Prema tome, ne samo da kontakt pridonosi veem prihvaanju homoseksualnih mukaraca openito, ve
su heteroseksualne osobe koje imaju pozitivne stavove sklonije imati kontakte s njima. Mogue je da je uzrok
tome boravak u okruenju u kojem su homoseksualne osobe vidljivije, gdje ima vie prigoda za kontakt (npr.
studentsko naselje). Takoer, to moe biti rezultat tendencije homoseksualnih osoba za selektivnim
razotkrivanjem (spremnije e preuzeti rizik razotkrivanja svoje seksualne orijentacije onim osobama od kojih
oekuju pozitivnu reakciju)

2.2.2. Situacija u Hrvatskoj

Iako se u Republici Hrvatskoj, kada se govori o pravima seksualnih manjina, istie visok stupanj
stigmatiziranja i posljedino njihov lo poloaj u drutvu te krenje njihovih ljudskih prava, nije bilo sustavnih
ispitivanja stavova prema osobama homoseksualne orijentacije. Objavljeni su rezultati samo jednog ispitivanja
opeg stanja u zemlji, koje su proveli lezbijska udruga Kontra i grupa za promicanje i zatitu razliitih spolnih
usmjerenja Iskorak. Meutim, navedeno ispitivanje je bilo samo kvalitativno te se na temelju dobivenih
podataka moe stei samo opi dojam negativnog stava javnosti po tom pitanju. Na Ljetnoj psihologijskoj koli
Odsjeka za psihologiju Filozofskog fakulteta u Zagrebu 2003. godine po prvi puta je provedeno sustavno
ispitivanje

iskustva,

znanja,

kauzalnih

atribucija,

stupnja

prihvaanja,

stereotipa

te

stavova

prema

marginaliziranim skupinama, izmeu ostalog i homoseksualcima, na uzorku graana Zagreba.

3. Utjecaj religije na stavove heteroseksualnih osoba

Religioznost je temeljni korelat anti-homoseksualne predrasude heteroseksualnih osoba. Mogue je da

heteroseksualne osobe s intrinzinom religijskom orijentacijom doista ne ostavljaju mjesta odbacivanju, preziru, ili
patroniziranju prema bilo kome, ukljuujui i homoseksualne osobe .
U istraivanjima stavova prema homoseksualnim osobama prouavana je i njihova povezanost s
religioznou. Zbog toga to religijsko uenje openito potie ljubav svih ljudi, pretpostavljalo se da bi religiozni
ljudi trebali biti manje predrasudni nego nereligiozni.
Allport (1967., prema Greene, i Herek, 1999.)

uvodi pojam ekstrinzine i intrinzine religiozne

orijentacije. Osobe s ekstrinzinom motivacijom orijentirane su uglavnom na sebe i svoje potrebe, a religija im
slui za ostvarivanje tih ciljeva , koji su najee socijalni. Osoba s intrinzinom motivacijom tolerantna je prema
stavovima drugih i ivi svoju religiju i njeguje je zbog nje same i njezinih vrednota. Ekstrinzina orijentacija je
pozitivno povezana sa predrasudama, dok je intrinzina negativno povezana.
Mnoge vjerske voe i religiozne grupe javno se protive pokuaju spreavanja diskriminacije
homoseksualnih osoba, smatrajui homoseksualnost grijehom. Tako stavovi prema homoseksualnim osobama
kod intrinzino religioznih mogu tvoriti konflikt izmeu dva vjerovanja: da trebaju slijediti religijska uenja i da
trebaju voljeti sva ljudska bia (Korljan, 2000.).
Greene i Herek (1999) na osnovi provedenog istraivanju zakljuuju da utjecaj religiozne orijentacije na
predrasude ovisi o tome koja je grupa predmet predrasuda. Kada religijsko uenje potie tolerantnost, intrinzino
religiozne osobe izvjetavaju manje predrasuda od ekstrinzino religioznih. Kada religijsko uenje ne potie
toleriranje ili je progoniteljsko, intrinzini religiozni nisu manje predrasudni od ekstrinzino religioznih, nego ak i
vie.
Oba

tipa

religiozne

orijentacije

pokazala

su

povezanost

sa

negativnim

stavovima

prema

homoseksualnim osobama. Heteroseksualne osobe ija je religiozna orijentacija intrinzina, ekstrinzina ili
nediskriminativna izraavaju negativnije stavove prema homoseksualnim osobama (Korljan, 2005:14).

4. Psiholoke funkcije stavova heteroseksualnih osoba

Istraivanja koja su do sada opisana ne podravaju objanjenje za stavove heteroseksualnih osoba

prema homoseksualnim osobama temeljno na jednom faktoru. Umjesto toga utjecaj razliitih varijabli najbolje se
moe razumjeti u okvirima termina pojedinanih razlika (Greene i Herek, 1999.).
Herek (1986., prema Greene i Herek 1999.) predlae sljedeu teorijsku formulaciju koja objanjava
pojedinane stavove prema homoseksualnim osobama u terminima psiholokih funkcija kojima slue a to su;
iskustveno-shematska funkcija opisi specifinih ranijih iskustava koja predstavljaju temelj za kognitivnu
shemu povezanu sa sadanjim stavovima prema homoseksualnim osobama.

Obrambena funkcija - stavovi koji upuuju na osobne tjeskobe i nesigurnosti povezane sa spolom ili
seksualnou, koji se pogoravaju u prisutnosti homoseksualnih osoba.
Funkcija samoizraavanja stupanj prodornosti s kojom se izraavaju stavovi prema homoseksualnim
osobama, na temelju osobnih vrijednosti vanih za koncept sebstva i odnose sa drugima.
Oni iji stavovi slue iskustveno-shematskoj funkciji, ee su nego drugi imali ranijih interakcija s
homoseksualnim osobama i u manjoj mjeri su od drugih imali stereotipna uvjerenja o homoseksualnim osobama.
Oni iji stavovi slue obrambenoj funkciji, openito su skloni primjeni eksternalizirajuih obrambenih mehanizama
vie nego drugi, te manifestiraju visok stupanj konformiranja sa spolnim ulogama. Oni iji stavovi slue
samoizraavajuoj funkciji pokazuju veu potrebu nego drugi z drutvenim odobravanjem i skloniji su stvaranju
vrih drutvenih mrea (Greene i Herek, 1999.)

5. Homofobija 1

Homofobija (od gr. homs koja znai isti, jednako i phbos koja znai strah) je iracionalan strah, mrnja,
predrasude ili diskriminacija prema osobama homoseksualne orijentacije i ukljuujui osobe koje su tako
percipirane. Institucionalna homofobija se odnosi na brojne naine kojima vlada, poslovni sektor, crkve i druge
institucije i organizacije vre diskriminaciju na temelju seksualne orijentacije. Za institucionalnu homofobiju se
esto korist naziv heteroseksizam.
Kulturalna, kolektivna ili drutvena homofobija se odnosi na drutvene norme i standarde koji diktiraju
uvjerenje kako je biti heteroseksualan bolje ili moralnije nego biti lezbijke, gejevi i biseksualke/ci te da svatko jest
ili bi trebao biti heteroseksualan. I za kulturalnu homofobiju se koristi naziv heteroseksizam.
Homofob je naziv za osobu bilo kojeg spola koja otvoreno izraava mrnju prema osobama
homoseksualne orijentacije.
Heteroseksizam - pristup i stav koji promovira heteroseksualnost kao jedini legitimni oblik ljudske
seksualnosti, te ignorira postojanje drugih seksualnih orijentacija, negira postojanje lezbijki, gej mukaraca i
biseksualnih osoba. Takvi ispadi su kanjivi u Republici Hrvatskoj kao diskriminacija i/ili zloin iz mrnje.

5.1 Uzroci homofobije

Homofobija kao skup predrasuda prvenstveno je uzrokovana neinformiranou. Kao to je sluaj sa
seksizmom i rasizmom, osobe postaju homofobne djelovanjem drutva i kulture koji se ue na predrasudama.
Mitovi o lezbijkama, gejevima i biseksualnim osobama se nastavljaju prenositi u drutvu usprkos dostupnosti
tonih informacija. Seksualnu edukaciju i edukaciju o seksualnim pravima, ali i ljudskim pravima openito gotovo
je nemogue dobiti nepristrano. Mnoge su osobe odrasle i nastavile vjerovati u stereotipe koje su nauile u
djetinjstvu, a neke vjerske i konzervativne organizacije promoviraju neistine o ljudskoj seksualnosti i seksualnim i
rodnim manjinama. Jedina dostupna informacija ostaju mediji, koji esto u svrhu profita, piu senzacionalistiki.
1

Homofobija www.wikipedia.com (2.3.2007.)

Interpersonalna homofobija (zlostavljanje i individualna diskriminacija) se moe objasniti razmatranjem

psiholokih imbenika u povezanosti s predrasudama - latentno homoseksualne i biseksualne osobe.
Osobe koje nisu sigurne s vlastitom seksualnou, ili koje se osjeaju ugroene od homoseksuane i
biseksualne seksualnosti, sklone su rigidnosti prema tome to je seksualno "ispravno" i mogu pokuati nasilno
reagirati na homoseksualnu i/ili biseksualnu osobu ili naturivati svoja uvjerenja, pozivajui se pritom na
"normalnost" ili religiju.

5.2 "Lijeenje" homofobije?

Homofobija je rairena u mnogim drugim drutvima. Zbog tog to su je drutveni ivot produkt drutva,
veina osoba jest (auto)homofobina, bez obzira na seksualnu orijentaciju. Noenje s homofobijom najprije
zahtijeva priznanje njenom postojanju. Homofobni osjeaji ne mogu se jednostavno ukloniti, ali je potrebno uzeti u
odgovornost za svoje ponaanje i za svoja stajalita. Unato bilo kakvom miljenju, niti jedna osoba zbog svoje
osobnosti ne zasluuje nasilje, stigmu i diskriminaciju.
Za suzbijanje vlastite homofobije potrebno je fokusirati se na nju samu, a ne homoseksualnost, kao
problem koji treba rijeiti. U razgovorima s osobama od povjerenja moe se otvoreno progovarati o homofobiji i
dijeliti miljenja. Za mnoge je ljude jedino vrijeme kada razgovaraju o lezbijkama, gejevima i biseksualnim
osobama - u kontekstu homofobinih ala, viceva i ismijavanja. Predrasude se uklanjaju razgovorom i/ili
upoznavanjem homoseksualnih i biseksualnih osoba. Veina osoba s homofobnim stavovima nikada nije
upoznala homoseksualnu i/ili biseksualnu osobu
Koritenje znanja o rasizmu, seksizmu, klasizmu itd. posluiti e za bolje razumijevanje homofobije i
traenje naina da se odgovori na homofobiju. Sluati iskustva lezbijki, gejeva i biseksualnih osoba i pretpostaviti
kako su njihova iskustva i razumjeti kako nasilje, stigma i diskriminacija utjee na njihov ivot. Treba pretpostaviti
kako je nain na koji lezbijke, gejevi i biseksualne osobe doivljavaju svijet razliit nain od nain na koji ga
doivljavaju heteroseksualne osobe.

ZAKLJUAK

Seksualno ponaanje je pod vizurom javnog morala. Jedni na homoseksualnost gledaju kao na
normalno ponaanje, drugi je tretiraju kao bolest, a mnogi kao grijeh ili zloin. ini se da dominantnoj kulturi
smeta osobito ba muki homoseksualizam jer se lezbijstvo nije nikada tretiralo jednako u kaznenom zakoniku.
Posebice se sankcionira protuprirodni blud (coitus per anum) ali takoer i drugi oblici istospolnih njenosti. U svim
sredinama vie se sankcionira muka homoseksualnost i prema njoj se uvijek iskazivao mnogo vei prezir negoli
prema enskoj.
Postoji znaajna razlika u stavu prema osobama homoseksualne orijentacije, ovisno o spolu pojedinca.
Razlika ide u smjeru veeg stigmatiziranja od strane mukaraca. Detaljnije analize su pokazale kako navedena
razlika ovisi i o spolu homoseksualca. Naime, mukarci i imaju negativnije stavove prema mukarcima
homoseksualcima nego prema lezbijkama, dok su kod ena stavovi prema mukarcima, odnosno enama
homoseksualne orijentacije jednakog intenziteta. Pojedinci kojima je vjera vanija u ivotu iskazali su manje
pozitivne stavove prema osobama homoseksualne orijentacije. S obzirom na stupanj obrazovanja pokazalo se
da je to je stupanj obrazovanja vei to je pozitivniji stav prema homoseksualnim osobama.

Literatura

Greene, B. i Herek, G. M. (1999). Psihologija enske i muke homoseksualnosti. Zagreb: Naklada Jesenski i Turk
/ Hrvatsko socioloko drutvo.
Korljan N. (2000). Povezanost stavova prema homoseksualnim osobama s religioznou i nekim
sociodemografskim znaajkama. Diplomski rad. Odsjek za psihologiju Filozofskog fakulteta u Zadru.
Parma, M. (2005). Stavovi studenata prema osobama homoseksualne orijentacije. Diplomski rad. Odsjek za
psihologiju Filozofskog Fakulteta Sveuilita u Zagrebu.
www.wikipwdia.com (2.3.3007)