Milan Kundera: i Nh Khn Kham Phn 1

nng v nh
1
Tr v vnh cu l mt nim b n. Trong tay Nietzsche cc trit gia khc thng b
n lm in u. Hy ngh nh sau: mi vic ti din y nh nhng g chng ta c ln
tri qua v s ti din chnh n ti din n v tn! Nhng ci huyn thoi in
khng ny c bao hm ngha g ng k khng?
Ni cch tiu cc, huyn thoi tr v vnh cu phn rng i sng mt khi hon ton
tan bin, khng tr v, s ging ci bng v trng lng, cht trc khi ny sinh, v
cho d n kinh khip, p , cao c n u chng na s kinh khip, p , cao c
ca n khng h c ngha no ng k. Chng ta khng cn ghi chp v n cng nh
chng ta chng bao gi lu tm n cuc chin tranh gia hai vng quc Phi chu
vo th k mi bn, mt cuc chin khng h nh hng n vn mng th gii d c
trm ngn ngi da en b chn vi di ni thng kh tt cng.
Liu cuc chin gia hai vng quc Phi chu vo th k mi bn s i khc nu n
ti din hoi hoi, trong tr v vnh cu?
C ch: n s bin thnh khi lng c cng, vnh vin phnh n, v h tnh n v
phng cu cha.
Gi s cuc cch mng Php ti din n v tn chc cc s gia Php s bt hnh din
v Robespierre. Nhng v chuyn g xy ra khng tr v nn nhng nm thng m
mu ca cuc cch mng bin thnh m ch, l thuyt, tranh lun. N nh hn lng
chim, chng lm ai khip hi. C s khc bit v hn gia Robespierre xut hin ln
duy nht trong lch s v Robespierre tr v vnh cu, cht u dn Php.
Do , chng ta hy ng rng nim tr v vnh cu m ch vin nh trong s
vt hin ra khng ging nhng g chng ta thc v chng: chng hin ra nhng
khng cho thy trng hung ho gim trong bn cht ph du ca chng. Chnh trng
hung ho gim ny ngn cn, khng cho chng ta i n phn quyt no. Bi lm
sao chng ta kt n c nhng g xy ra ch trong thong chc ph du? Gia bng
hong hn ca tan r, mi vt, k c chic my chm, nh b nh tinh quang ca lng
hoi nim chiu chi lo.

Cch y khng lu, c ln ti bt gp trong ti cm gic v cng k l. Trong lc lt

c mt quyn sch ni v Hitler, i ba hnh nh trong quyn sch khin ti chn
ng. Chng gi ti nh li thi th u. Ti ln ln khi ang cn chin tranh v gia
nh ti c my ngi b mng trong tri tp trung. Nhng nhng ci cht ny c
ngha g khng nu chng ta t chng bn cnh hi c v thi k hon ton tan bin
trong i sng ti, mt thi k khng bao gi tr li?
S ho gii vi Hitler ny pht l im sai lm v o c v cng su xa ca th gii
da trn cn bn khng c s tr v. Bi trong th gii ny, chuyn g cng c tha
th trc nn, cch y v tm, ngi ta sn sng cho php chng xy ra.
2
Nu mi giy pht trong i sng chng ta ti din n v hn chng ta s b ng
inh vo vnh cu nh Cha Gi-su Ki-t b ng inh ln thp gi. Qu l vin nh
kinh khip! Trong th gii ca s tr v vnh cu, ln mi ng tc chng ta l
nhng trch nhim v cng nng n v l nguyn do ti sao Nietzsche gi tr v
vnh cu l h ly nng n nht ca h ly (das schwerste Gewicht).
Nu tr v vnh cu l h ly nng n nht ca h ly, i sng chng ta vn ng vng
vi tt c s nh nhng xn ln.
Nhng c tht nng n ng b vt b cn nh nhng th xn ln?
H ly nng n nht ca h ly nghin nt chng ta. Chng ta chm xung tn y, n
bp chng ta xung t. Nhng trong thi ca tnh i mi thi i, lc no ngi n
b cng mong i c thn hnh ngi n ng xung. Do , h ly nng n nht
cng lc li l hnh nh tho mn y nht. H ly cng nng, i sng cng gn
mt t bao nhiu, chng ta cng sng tht, cng thy gn gi chn l by nhiu.
Ngc li, s vng mt tuyt i ca h ly khin con ngi nh hn khng kh. Hn
bay bng ln cao, tch la khi mt t v xa ri trng thi hin hu trn tc ca hn.
Hn ch c tht mt na, mi ng tc hn khng b g b na v chng tr nn v
ngha.
Nh th, chng ta nn chn pha no? Nng hay nh?
Chnh cu hi ny c Parmenides t ra t th k th su trc cng nguyn.
Theo ng nhn xt v tr c chia thnh nhng i dch nh nguyn: nng/nh, p/th-tp, nng/lnh, hin-hu/phi-hin-hu. ng gi mt bn l dng tnh (nh,

p-, nng, hin-hu) v bn kia m tnh. C th chng ta thy cch phn chia
thnh hai cc m dng ny ca Parmenides n gin cch tr con, nhng chng ta
ng ngay phi nghi vn kh gay go: dng thuc cn tnh nng hay cn tnh nh?
Cu tr li ca Parmenides: nh thuc dng v nng thuc m.
Parmenides ng hay sai vn l cu hi cha c li gii p. Chng ta ch bit chc
mt iu: s i khng gia nng v nh l ci g b n, m mt nht ca s vt.
3
Hnh nh Tomas ln vn trong u c ti t nhiu nm nay, nhng ch vo nhng lc
c soi sng bi dng suy ngm hi tng ny ti mi nhn thy anh tht r rng.
Ti thy anh ng bn khung ca s, phng tia mt nhn vo bc tng i din, bn
kia khong sn rng trc nh, lng ri bi khng bit phi lm g.
Anh gp Tereza ln u tin ti mt tnh l nh min qu nc Tip. Gp nhau cha
y ting ng h, c gi a anh ra bn xe, ng i bn cnh anh cho n lc anh
bc chn ln toa tu. Mi ngy sau, c tm n nh anh. H lm tnh ngay hm c
n. m c ln cn st v nm r lit trn ging ng anh sut tun vi cn cm
cm tai c.
Bng nhin anh thy anh yu say m ngi con gi hon ton xa l ny, mt tnh yu
anh khng sao ct ngha ni. Vi anh, c gi nh a b c ai t trong chic
thng ci trt nha thng ri th theo dng nc tri git n chn anh v anh vt
chic thng ln ngay ti chn ging bn dng nc.
C li nh anh ht tun l, n khi khe hn mi tr v tnh l ni c c ng cch
Praha chng mt trm hai mi lm dm. y l lc ti va nhc n v xem l
thi im nh ot s mnh i Tomas: ng bn ca s, nhn qua khong sn rng
trc nh, mt p vo bc tng i din, anh n o suy tnh.
Anh c nn ng gi c gi v sng hn vi anh khng? Anh s trch nhim. Nu anh
ng li chc c s khng t chi. C s hin dng cuc i c cho anh.
Hay anh nn t km ch lng mnh, ng nn tin gn thm na? c gi tip tc
sinh sng bng ngh hu bn ti tim n khch sn ni ci tnh l nh b ca c v
anh s khng bao gi thy mt c na.
Anh mun hay khng mun c gi v y?

Qua khong sn rng trc nh, mt p vo bc tng i din, anh tm kim cu tr

li.
u c anh c b m nh bi hnh nh c gi nm trn ging anh. Trng c khng
ging bt c ngi con gi no anh tng gp trc . C khng phi l tnh nhn
cng khng phi l v anh. C l a b anh vt ln trong chic thng ci tri git v
tp vo chn ging anh. C chm vo gic ng. Anh qu xung bn cnh c. Hi th
c nng m v cn st mi lc mi nng thm. T ming c thot ra ting rn nho nh.
Anh p mt mnh ln mt c gi ri khe kh v v, d c i vo gic ng. Mt lc sau,
anh thy hi th c iu ho tr li v khun mt c bng m h rn ln, nh c
sai khin bi v thc, chm vo mt anh. Anh ngi thy hi hm nng nn ca cn
st v anh ht mnh ln hi nng vo bung phi mnh nh ang tn hng nhng
g thm kn nht t thn th c gi. Bng nhin, tr c anh bng nn ra tng anh
chung sng vi c nhiu nm tri v gi y c ang b li hi t thn n dn i.
Anh cht thy r anh khng sao sng ni nu bng mt c trong cuc i. Anh mun
nm xung cng cht vi c. Anh vi u vo gi bn cnh v gi yn nh th mt lc
rt lu.
Gi y, ng bn cnh ca s, anh hi tng li giy pht . Ci g xy ra nu
khng phi l tnh yu dng dc ln ting trong anh?
Nhng c tht l tnh yu khng? Cm gic mun cht bn cnh c gi r rng
c cng iu: trc anh gp c ln duy nht! Hay y ch l cn in lon ca
ngi n ng bit r tm trng mnh khng th yu c nhng li b nhu cu mun
ngy to n thi thc? V thc ca anh hn nht n n chn la c gi ng
thng ci tnh l nh b cho vai tr chung ng trong v hi kch cn con, mt
c gi khng bao gi anh c th tng tng c ngy bc vo cuc i anh!
Phng tm mt qua khong sn rng, nhn vo bc tng d bn trc mt, anh
khng phn bit c y l tnh yu hay ch l cn in lon.
Anh phin no ht sc v cnh hung mt ngi n ng cng ci khc s bit ngay
cch hnh ng i ph nh th no. Anh do d mi v v th mt i nhng giy
pht tuyt p nht tng c trong i (qu bn cnh ging, tng tng cng cht
vi c gi).
Anh bc dc vi chnh anh cho n lc cht nhn ra, vi anh, khng bit mun g l
chuyn t nhin thi.

Chng ta khng bao gi bit chng ta mun g, bi i sng ch c mt ln v chng ta

khng th so snh n vi nhng kip trc hay hon thin cho nhng kip sau.
Chc g c Tereza s lm i sng anh ti p hn so vi cuc sng c thn nh vy?
Th xem quyt nh no tt p hn chng em li ngha g, bi chng ta hon ton
thiu mi cn bn cho s so snh. Mi th cht n cht i trong i sng, khng h
c du hiu bo trc, nh ngi din vin din xut mt mnh. V i sng c ng
gi g nu bui tp din u tin cho i sng li chnh l i sng? l l do v sao
i sng bao gi cng ch l bc phc ho. Khng, phc ho cng khng ng, bi
phc ho cn cho thy ci i cng ca s vt, ci nn tng ca bc tranh, trong khi
bc phc ho i sng hon ton trng trn, n l mt i cng v hnh tng.
Einmal ist keinmal, Tomas nh thm. Cu phng ngn c ni ci g xy ra ch mt
ln tt hn ng bao gi xy ra. Chng ta sng ch mt ln, tt hn ng bao gi sng.
4
Nhng ri mt hm ti bnh vin, trong gi ngh gia nhng ca m, Tomas c
ngi y t gi cho bit c in thoi. Ging Tereza pht ra t ng nghe. C gi anh t
trm ga thnh ph. Anh sung sng n tt . Chng may ti anh bn vic v anh
phi hn c n nh vo ngy hm sau. Lc gc my in thoi, anh t trch mnh
khng bo c gi n nh ngay ba nay. Anh vn c d th gi hon li bui hn ti
nay m! Anh c tng tng nhng g Tereza lm Praha sut ba mi su ting
ng h ng ng trc khi n gp anh. Anh nh nhy ln xe chy khp ph
phng tm kim c gi.
Ti hm sau, c xut hin ti ngng ca nh Tomas, xc tay eo lng lng trn vai,
trng c ti tr, thanh nh hn ln trc. C m trong tay mt quyn sch dy cm,
quyn Anna Karenina. C c v ti vui, ci ni huyn thin, v ra iu cho anh bit
c ch tt ngang y thi. C ln Praha c vic (ti y c tr nn l m kh hiu),
hnh nh c ln i tm vic lm.
Sau , khi hai ngi trn trung nm cnh nhau trn ging, anh hi c ng m
u anh a c v v lc gn na m. C c v ngng ngng, tr li cha
tm ra khch sn v chic va li ln c cn gi trm ga.
Mi hai ngy trc y, Tomas cn e s nu anh ng mi gi c gi ln Praha c s
hin dng cuc i c cho anh. Khi c ni chic va li c cn trm ga, ngay tc
khc, anh bit chic va li cha ng c cuc i c gi v c gi n trm ga cho
n khi c hin dng xong cuc i c cho anh.

Hai ngi li xe n trm ga. Tomas vo trnh giy t ly chic va li, (n to ln dnh
dng v nng chnh chch) ri anh li li xe a c gi cng chic va li v nh.
Lm cch no anh c ngay quyt nh t ngt chng vnh nh th trong khi mi hai
m trc anh cn phn vn khng bit c nn gi tm bu thip hi thm sc khe
c gi?
Chnh anh cng phi ngc nhin v iu . Anh t ph v nhng nguyn tc do
chnh anh t ra. Mi nm trc, sau khi li d, anh n mng nh ngi ta n
mng ngy ci. Anh hiu ra anh khng th chung sng vi bt c ngi n b no
v ch trong i sng c thn anh mi l anh cch ton din. Anh c xp t i sng
khng bao gi c cnh mt ngi n b bc chn qua ngng ca nh anh vi
chic va li trn tay. l l do v sao anh sm mt ci ging ng c nht trong nh.
Mc d ci ging kh rng, Tomas vn ni r nhng c nhn tnh ca anh bit
anh khng ng chung vi ai c. Thng anh li xe a h v sau khi n i. V v th,
hm u tin ln Praha, khng phi v Tereza ln cn st m anh khng ng chung
vi c. m u anh ng trong chic gh bnh rng, nhng m sau anh li xe n
bnh vin ng trn chic gh b nh trong vn phng lm vic.
Nhng ln ny, bn cnh Tereza, anh ng thip i. Sng hm sau, khi thc gic,
anh thy c gi cn ang say ng, hai tay m cht tay anh. Hai ngi tay trong tay ng
nh th sut m ? Tht l iu kh tin! V trong khi c gi cn nhm nghin hai
mt say sa ng, hai tay m cht tay anh (cht lm, anh khng sao g ra c) chic
va li to ln dnh dng lng l dng bn cnh ging.
Anh khng dm g tay c gi v s nh thc c dy. Anh kh nghing mnh k lng
quan st.
Mt ln na n vi anh tng Tereza l a b trong chic thng ci trt nha
thng b th tri sng v git n chn anh. Anh khng th chic thng vi a b
tri tut v cui dng sng y sng gi kia c! Nu ngi con gi ca Pharaoh
khng vt chic thng ng cu b Mi-se t di dng nc th lm g c Cu c,
lm g c nn vn minh chng ta ang c ngy nay! Bit bao huyn thoi c xa bt
u bng chuyn a b b b ri c cu vt! Nu Polybus khng vt ln cu b
Oedipus th Sophocles khng sao hon tt v bi kch trng l nht ca ng!
Lc Tomas khng nhn ra n d thng rt nguy him. n d khng phi l ci g
chng ta c th bn ct, xem thng. Ch cn mt n d thi cng tnh yu ra
i.

5
Anh sng vn vn hai nm tri vi ngi v c, v hai ngi c a con trai. Sau khi li
d, a b vi m, tin cp dng hng thng anh chu cp bng mt phn ba tin
lng ca anh. Anh cng c quyn n thm con hai tun mt ln.
Nhng mi ln n k Tomas li thm con m n li ni ra mt l do no em con
ra khi nh. Dn d, anh khm ph ra h anh em n cho a b nhng mn qu t
tin, mi vic tr nn m thm, xui x. C ngha anh phi hi l b m c tnh
thng ca a con. Anh nhn ra tng lai nhng c gng v vng dy d a b theo
quan nim ca anh, nhng quan nim hon ton mu thun, tri ngc vi m n.
Ngh n chng , Tomas thy mt mi, chn nn v cng. Mt hm, vo ngy
ch nht, m a b li tm c khng cho Tomas li thm. Ngay lc , anh dt vt
quyt nh s khng bao gi nhn mt a b na.
Ti sao anh phi quan tm n a b hn tt c nhng th khc trong i anh? Rng
buc gia anh v n c g u ngoi mt bui ti bt cn? Anh cng n o trong vic
gi tin cp dng hng thng. Anh ght thm t nhng ai nhn danh tnh ph t bt
anh phi chin u gi con.
Chng cn ni nhiu, khng ai ng v pha anh bnh vc nhng quan nim ny.
Chnh cha m rut anh cn gay gt ln n anh sai lm v v trch nhim. H ni, nu
Tomas khng mng g n con ci anh h cng s lm y nh vy, ngha l h cng s
khng mng g n anh na. H gi lin h gn b vi ngi con du c v thi phng
vai tr gng mu cng s cng bng trong cung cch i x ca h.
Th l ch sau thi gian ngn ngi Tomas thot ra khi mi rng buc ca v, con, cha,
m. iu duy nht h li anh l ni s hi n b. Tomas ham mun n b nhng
anh s hi h. dung hp s s hi v lng ham mun, anh t to cho mnh th lin
h vi n b anh gi l tnh bn xc tht. Anh ni vi cc c nhn tnh: Lin h
duy nht c th em hnh phc n cho hai chng ta l lin h trong tnh cm
khng c ch ng v khng ai c quyn xen ln vo i sng cng nh t do ca
ngi kia.
chc chn tnh bn xc tht ny khng bao gi bin thnh tnh yu si ni, anh i
li vi mi c nhn tnh di hn ca anh trong thi gian rt ngn ngi. Theo anh,
phng php ny hiu nghim lm v anh cn truyn tng n trong gii bn b thn
hu: iu quan trng l bn phi bit da vo lut tam-tam. Hoc bn i chi vi
ngi n b ba ln lin tip ri chm dt lun, hoc bn c th gi lin h trong thi
gian di nhng phi tch nhng ln hn h gp g ra cch nhau t nht ba tun.

Lut tam-tam khin Tomas c th va duy tr lin h vi i ba c nhn tnh cng lc

m vn x l i li vi nhiu c khc. Khng phi ai cng hiu anh. Ngi hiu anh r
nht l Sabina. C l ho s. C thng bo anh: L do ti thch anh v con ngi anh
tri ngc vi kitsch, vi ci g tm thng, thp km. Trong th gii ca kitsch, anh l
con qui vt.
Chnh Sabina l ngi Tomas nh cy n khi anh cn tm vic lm cho Tereza
Praha. Tun theo quy c bt thnh vn ca tnh bn xc tht, Sabina ha c gng
gip v chng bao lu c tm c cho Tereza vic lm trong phng ti mt t bo
tun. Mc d cng vic mi ny chng i hi phi c kh nng chuyn mn c bit
g, Tereza ang t hu bn nghim nhin nhy ln thnh nhn vt trong bo gii. Khi
Sabina dn Tereza n gii thiu vi mi ngi trong to bo, Tomas bit anh s
khng bao gi tm c ngi va l tnh nhn va l bn tt nh Sabina.
6
Kh c bt thnh vn ca tnh bn xc tht quy nh Tomas phi gt b tnh yu ra
khi i sng. Ngay lc anh vi phm quy c ny ca bn kh c, cc c tnh nhn
khc ca anh tr nn thp hn v h sn sng ni lon. Theo lut, anh thu phng
ring cho Tereza cng vi ci va li nng chch. Anh mun cng lc c th chm sc,
bo v, yu thch s c mt ca Tereza, nhng vn khng cn thit phi thay i np
sng hin ti ca mnh. Anh khng mun tin Tereza ng ti nh anh lt ra ngoi: ng
vi nhau trn m l ti chng ca tnh yu!
Anh khng bao gi ng m vi n b. nh tnh nhn, anh ch vic li xe v khi
thy chn. Ch khi no anh a c gi v nh anh mi gp kh khn i cht. Anh
phi gii thch cho c bit na m ri v anh phi a c v v anh b bnh mt
ng, v anh khng th ng c nu c ngi nm bn cnh. iu ny mc d khng
xa s tht l bao, nhng anh khng bao gi dm ni ra s tht khc ln hn: sau khi
lm tnh, anh thm c mt mnh, anh thy chn ngy khi thc dy na m c
ngi nm bn cnh, anh thy gm ghic khi sng ra c ngi l trong nh, anh khng
thch c ai nghe ting anh nh rng, sc ming trong phng tm, anh cng chng
thy th v g mt ba n sng m cng vi hai ngi ngi cng bn. l l do ti sao
anh ngc nhin n tt khi thc dy bui sng hm thy Tereza ang m cht
tay mnh ng. Nm ngm nhn c gi, anh khng th no hiu ni chuyn g xy
n cho anh. Nhng sau khi n li din bin chuyn xy ra my gi ng h trc ,
anh bt u cm nhn ni sung sng trn ngp ang dng ln trong lng anh, ni
sung sng anh cha tng mt ln trong i bt gp.

K t giy pht , hai ngi ch mong chng xong vic v nh ng vi nhau. Ti

dm qu quyt, vi hai ngi, lm tnh khng sung sng bng c ng chung vi
nhau sau . C gi b nh hng thy r. Hm no phi ng mt mnh ti cn phng
thu, c u b mt ng. Cn nhng hm nm trong tay Tomas d trc c chuyn
lo lng, khuy ng trong lng cch my chng na, c vn d dng chm vo gic ng.
Thng Tomas gh st ming ni thm vo tai c nhng cu chuyn thn tin theo
ngu hng anh t ra v c, hay anh chu ming pht ra nhng ting lu lo u n
nghe m du v tc ci. C th c b du vo gic m u tin ca m ti vi nhng
hnh nh m h, bng bc tan bin dn. Tomas hon ton ch ng, kim sot gic ng
ca c, anh mun c i vo gic ng lc no c nhm mt ng lin lc .
Trong lc ng, hai tay c m cht anh nh hm u tin hai ngi ng chung ging.
C m cht c tay, ngn tay hay c chn anh. Nu mun g ra m vn khng lm c
thc gic, anh phi kho lo la vo tay c mn vt g . C phng cn thn lm,
ngay khi ang ng say, khng anh gt gm mnh nh vy. Nhng nu anh qua mt
c c vn kh kh m cht mn vt anh la vo tay c nh th cng l mt phn
thn th ca anh vy. C ln, sau khi Tomas d c vo gic ng nhng c cha tht s
ng say v ming vn cn mp my ni chuyn vi anh, anh ni: Anh phi i y.
Anh i u? C hi trong lc hai mt vn m mng khp kn. i ra khi ni y.
Anh tr li ging cng ci. Em i theo anh. C ngi bt dy. Khng, khng c
u. Anh i lun khi ni y. Va ni anh va bc chn ra khi ca. C ng dy
bc theo anh, hai mt nheo li v cn m ng. Trn ngi c khng mc g ngoi
chic o ng ngn. Nt mt c trng trn, khng l cm xc nhng bc chn li rt
mnh bo. Tomas bc dc theo hnh lang ra n gian i snh gia khu nh ph ri
anh ng ca b mc c tt t ng sau. C y tung cnh ca tip tc bc theo anh,
u c cn m ng ca c c quyt anh ang b c i tht v bng mi gi c phi chn
anh li. Anh bc xung cu thang, ra ngoi ng ng i. C xung theo, nm tay
anh ri li tut anh v phng. Tomas i n kt lun: lm tnh vi n b v ng vi
n b l hai am m hon ton khc bit, khng phi ch khc bit thi m cn tri
ngc nhau na. Tnh yu khng phi l lng ham mun c lm tnh (lng ham
mun dn n nhiu n b) m l ni am m c ng chung (lng ham mun thu
hp li cn mt ngi n b.)
7
Na m Tereza bng ku trong gic m. Tomas lay c dy, nhng khi nhn ra
khun mt anh, c ht ln: i ra ch khc ngay! i ra ch khc ngay! on c k
anh nghe v gic m: Tomas, c v Sabina trong mt gian phng ln. Gia phng c
ci ging rng. Trng n ta ta nh sn khu nh ht. Tomas ra lnh c ng gc

phng trong lc anh lm tnh vi Sabina. Nhn cnh tng c au n khn t. C

mong cn au th xc lm gim ni au trong tri tim, c m mnh mi kim nhn
vo k mng tay. Em au qu! C rn ln, tay nm li nh th mu t u ngn tay
ang tht s r ra.
Tomas m cht c vo lng, c tr li gic ng trong vng tay anh (sau khi run bn bt
mt lc rt lu).
Hm sau, ngh ngi v gic m ca Tereza, anh cht nh ra mt chuyn. Anh m ngn
ko bn giy v li ra xp th t Sabina vit cho anh. Tm kim khng lu lm, anh
thy ngay on Sabina vit trong mt l th nh sau: Em mun lm tnh vi anh
ngay ti phng v ca em. Ging hai ta nm trng nh bc sn khu c ngi ngi
chung quanh. Khn gi khng c li gn nhng h khng th ri mt . . .
Tai hi nht l th ngy thng hn hoi. Sabina vit l th gn y thi, sau khi
Tereza dn vo chung sng vi anh thi gian kh lu.
Em lc li th t ca anh?
C khng chi ci: , anh c vic tng em ra khi nh.
Nhng Tomas khng ui c ra khi nh. Anh hnh dung cnh tng c ng np
mnh vo gc tng phng v Sabina, m mnh mi kim vo k mng tay. Anh cm
tay c ri xoa nh nh ln nhng ngn tay, anh a ln mi hn nh th nhng ngn
tay cn m a mu .
Nhng t hm , dng nh mi th ng lot cng nhau m mu hm hi anh.
Khng ngy no Tereza khng khm ph i iu mi m v cuc sng b mt ca
anh.
Thot u, anh chi phng nhng bng chng c chng ra trng trn khin anh phi
bin minh rng np sng lng nhng nhiu nhn tnh ca anh khng h cn tr tnh
yu anh dnh cho c. Anh c v khng nht qun cht no: lc u anh chi ci lng
d thiu chung thy ca mnh nhng v sau anh li bin minh cho s thiu chung thy
.
C ln ang ni li t bit trn in thoi sau khi h hn vi mt c nhn tnh anh
bng nghe t phng bn c ting ng nh rng nh vo nhau ku lp cp.

Th ra Tereza v t hi no anh khng bit. C ang nc mt chai thuc v cn

ghen khin ngi c run ln n ni chai thuc va vo rng pht nhng ting ku
canh cch.
Anh chp ngi c nh chp ngi cht ui. Chai thuc ri ln lc xung nn nh
lm tm thm vng vi nhng git thuc trng hng. C tc gin ci c vi anh mt
trn tht to v anh phi vng tay m cht c n mi lm pht c mi du xung.
Anh bit anh v l ht sc v khng chnh ng v cng bng vi c.
Mt bui ti, trc khi Tereza khm ph ra nhng l th ca Sabina, hai ngi r
nhau ra qun ru cng vi ngi bn n mng cng vic mi ca c. C c ct
nhc ln lm phng vin nhip nh. Tomas khiu v khng my gii nn mt trong
nhng ngi bn anh du Tereza ra sn nhy. Hai ngi khiu v tht p v Tomas
cht thy c dim l hn bao gi. Anh tr mt nhn c nhy nhng bc nhy p vi
ngi bn anh. Anh c cm tng c ang gi tn hiu cho anh hay rng lng yu
thng c dnh cho anh, tnh yu nng nhit vut ve tho mn ci s hiu ch k ca
anh, khng hn ch rng buc vo c nhn anh thi. Anh c cm tng nu khng gp
anh, c vn c th yu thng bt k ngi n ng no khc. Anh thy khng kh
khn tng tng Tereza v ngi bn tr ca anh l cp tnh nhn ang yu nhau say
m. Tng tng d dng ra cu chuyn h cu lm anh nhi ln au n. Anh
thy thn hnh Tereza c th ho nhp vn ton vi bt c thn hnh ngi n ng
no. tng ny lm anh bun ru v cng. Khuya m hm , khi v nh, anh th
nhn anh qu c ghen tc khi thy c khiu v vi ngi bn anh.
S ghen tung phi l ny hon ton khng ng vng v cu chuyn ch l gi thit.
Nhng n lm sng t mt iu, Tomas xem lng d chung thy ca c l nh v
iu kin cho lin h gia hai ngi. Nhng ti sao anh li cn nhn, bc dc v c
ghen tung vi nhng c nhn tnh bng xng bng tht ca anh?
8
Ban ngy c c gng (mc d khng toi nguyn lm) tin vo nhng iu Tomas ni.
Nhng cn ghen b dn nn ban ngy n tung d di trong nhng gic m, v ln no
cng th Tomas phi nh thc c dy nhng gic m kinh hong mi ht.
Nhng gic m ti din nh nhng ch v bin khc hay nhng chng trnh i
truyn hnh hng tun. T d, c m i m li gic m thy mo nhy ln co cu mt
mi mnh. Chng ta chng cn nhn u xa din gii gic m ny: trong ngn ng
Tip ting lng con mo m ch ngi n b p. Tereza cm thy b n b e do,

tt c n b. Bt k ngi n b no cng c th tr thnh tnh nhn ca Tomas v

tt c bn h lm c s hi.
Trong mt lot nhng gic m khc, c thy c b dn n ni chu cht. C ln, khi
Tomas lay c dy v c ht qu kinh khip, c k anh nghe v gic m: Em thy em
ng cnh mt ci h bi rng kiu xy trong nh. Ngoi em cn c chng hai chc
ngi khc. Ton n b. H v em trn ngi u khng mnh vi che thn v b bt
i vng vng chung quanh h bi. Trn trn nh treo mt ci gi ln v em thy c
ngi n ng ng bn trong. Ngi n ng i m rng vnh nhng em vn nhn
ra ngi chnh l anh. Anh lun ming qut mng ra lnh l n b chng em. L
chng em ming phi ca ht trong lc i vng vng nh th, thnh thong cn phi
un gi. Ngi no un gi khng ng php, anh lp tc gi sng bn cht v ngi
ng xung h bi chm lm. Mi ln c ngi b bn, nhng ngi khc ci r ln
v cng ca ht to hn. Anh khng h ri mt l n b chng em v h c ngi lm
iu sai tri anh lp tc n sng. H bi y xc ngi cht ni lu bu. Em bit em
khng sc un gi thm ln na v anh sp sa bn em cht!
Gic m ti din ln th ba th Tereza b bn cht!
Nm trong chic xe tang to ln nh xe ch bn gh, c thy chung quanh ton xc
cht. C nhiu xc cht qu n ni ca sau xe khng ng li c v chn cng c
th th lng lng ra ngoi.
Nhng ti cha cht! Tereza ku ln. Ti vn cn cm gic!
Chng ti cng vy. Nhng xc cht ci r.
H ci ci ci ging nhng ngi n b tht ngoi i vn thng vui v bo c
khng c chi bt thng nu mt ngy rng c s rng, ng kinh c s tt, da d c
s nhn nheo v tt c bn h u rng rng, u tt kinh v da d h u nhn nheo.
Cng ging ci nh vy, nhng xc cht bo c cht ri v mi chuyn bnh
thng, tt p! t nhin c thy mun i tiu. Ti cho my ngi hay l ti mc i
tiu. C ku ln. Thy cha, ti cht u! Nhng h vn ci r ln. Mc tiu l
chuyn hon ton bnh thng! H bo c. C s cn cm gic lu lm mi ht.
Nh ngi va b ct tay vn c cm gic cnh tay mnh cn trn thn th, chng ta s
cn cm gic mc i tiu mc d trong ngi khng cn git nc tiu no.
Tereza di u vo ngc Tomas. Chao i, cch h ni chuyn vi em! Nh nhng
ngi bn c, h nh bit em t bao gi. Em tht kinh vi tng s phi vnh vin
chung ng vi h.

9
Tt c nhng ngn ng c ng nguyn l ting La tinh kin to t ng compassion
(lng trc n, lng thng xt) bng cch ghp tip u ng com (vi) v t gc passio
(cam chu ni kh s). nhng ngn ng khc Tip khc, Ba lan, c, Thy in
t ng ny cng dng tip u ng c ngha tng ng vi com nhng kt hp vi
t khc c ngha l cm xc (Tip khc: sou-cit; Ba lan: wspl-szucie; c: Mitgefuhl; Thy in: med-kansla).
nhng ngn ng gc La tinh, lng trc n mang ngha: chng ta khng th lnh
lng khi ngi khc ang au kh; hoc chng ta chia s ni bun vi nhng ngi
bt hnh. T ng khc c ngha gn tng t l t ti nghip (Php: piti; : piet;
vn vn). T ng ny m ch s h c no ca mnh vi ngi ang au kh.
Thng xt ngi n b c ngha chng ta v th cao hn, kh hn v chng ta
khom lng h xung ngang hng vi ngi n b .
l l do ti sao t trc n thng gi tng nghi hoc. N ch nh th tnh cm
thp km, tm thng khng dnh dng n tnh yu bao nhiu. Yu ngi no v lng
trc n ngha l khng tht s yu.
nhng ngn ng kt hp t lng trc n bng t gc c ngha cm xc, lng trc
n c dng gn tng t nhng li nht quyt cho rng tnh cm thp km tm
thng rt kh xy ra. Sc mnh b mt trong ng nguyn soi sng t ng vi ngha
rng ln hn: c lng trc n (c chung mt cm xc) ngha l: khng nhng c th
sng vi ni bt hnh ca ngi khc m cn cm thng c tt c cm xc ca ngi
vui sng, lo lng, hnh phc, n au. Do lng trc n ny (vi ngha ni
nhng t ng soucit, wsplczucie, Mitgehuhl, medkansla) bao hm kh nng cc i
ca tr tng tng v tnh yu, ngh thut ca thn giao cch cm. Trong ng cp
tnh cm, n ng a v ti cao.
Khi k Tomas nghe v gic m c t m mi kim nhn vo k mng tay, Tereza
thiu khn ngoan tit l cho anh bit c lc li th t trong bn giy anh. Gi th
Tereza l ngi n b khc, Tomas chc hn s khng bao gi thm nhn mt c na.
Bit nh vy, Tereza ni: Anh c vic tng em ra khi nh! Nhng thay v ui c,
anh nm tay c v hn ln u ngn tay bi chnh anh lc cng thy au n nh
th nhng ng dy thn kinh t u ngn tay c cng chy thng ln c no anh.
Nhng ai khng tha hng ci kh nng qu qui ny ca lng trc n (chung cm
xc) s lnh lng ln n hnh vi ca Tereza, bi ring t l ci g bt kh xm phm,
bi khng phi ai cng c quyn m ngn ko cha ng th t ring t. Nhng v

lng trc n l nh mnh i Tomas (hay li nguyn ra), anh thy chnh anh l
ngi qu trc ci ngn ko m toang, mt trng trng nhn nhng l th tnh ca
Sabina. Anh hiu Tereza, anh khng gin d vi c, ngc li, anh cn yu thng c
nhiu hn.
10
Hai nm tri tri qua t ngy Tereza khm ph ra lng d thiu thy chung ca
Tomas. C tr nn hay cu knh bn gt, v tnh trng ny cng ngy cng t hi ch
khng kh quan cht no. Tht hon ton khng li thot.
C tht Tomas khng sao t b c li sng tnh bn xc tht khng? ng vy.
Khng c n chc anh v tung ra mt. Anh khng sc mnh nn lng ham
mun. Mt khc, anh thy khng cn thit phi t b li sng . Khng ai bit r hn
chnh anh nhng tr phiu lu tnh i ch lm Tereza bt an m thi. Vy ti sao anh
phi thay i? Vi anh, l do t b chuyn i tm th vui nhc dc ni nhng ngi
n b khc khng trng i hn l do t chi li mi i xem trn bng l bao.
Nhng anh vui th g trong nhng cuc sn ui i tnh? Ngay khi t chn n nh
ngi n b no, anh chn ngy ln ri v li t ha s khng bao gi thm nhn
mt c ta na. Ln no cng th, hnh nh Tereza ln vn trc mt anh v ch c cch
nc ru tht say anh mi gt n khi u c anh c. T khi c Tereza trong i,
khng ln no lm tnh vi ngi n b khc anh khng phi dng n hi men! Lc
v nh, ngi mi ru nng nc tot ra t hi th Tomas, Tereza bit ngay anh va
phm ti.
Anh kt cng trong ci r: anh chn ngy nhng c n b anh ln lt i li, nhng
mt ngy khng c h thy anh nhc in thoi h hn lung tung.
Thoi mi nht vn l Sabina. Anh bit Sabina l ngi t, c khng bao gi tit l
vi ai v nhng bui h hn ca hai ngi. Phng v ni c lm vic v sinh sng
khin anh nh li nhng k nim qu kh, thi k c thn y hoa mng ca anh.
C l chnh anh cng khng nhn ra nhng thay i t ngy anh gp Tereza: anh s v
nh tr v anh bit c ang ngi i anh. Cho n mt hm, Sabina bt gp anh lic
mt nhn ng h eo tay trong lc hai ngi ang n i trn ging, c thy anh c
v hi h nh mun xong chuyn cho sm.
Sau , vn khng mnh vi che thn c u oi i li trong phng v. C dng li trc
gi v ni c bc tranh ang v d v thy Tomas ang vi v mc li o qun.

Mc xong ngoi tr mt chn thiu chic v, Tomas nhn quanh ging ri ci u

xung t tm ti lc li khp ni, trong k ngch, di gm bn.
Tomas, hnh nh anh ang bin thnh ch nhng bc tranh em ang v. Sabina
cht ct ting. Hai th gii gp g. Mt p nh chp hai ln. ng sau nt chm ph
mt Tomas phng ng l khun mt ngi am m tnh yu lng mn. Hay ni cch
khc, qua Tristan, v lun lun ngh n Tereza, ti thy ci th gii bi phn y
dim l ca mt ngi phng ng.
Tomas ng thng dy, mt ng ngc nghe Sabina ni.
Anh ang tm ci g vy? C hi anh.
Mt chic v.
C i tm chic v vi anh. Hai ngi chui rc vo x xnh khp gian phng.
Chng thy v ca anh u. Sabina ni. Chc lc n y di chn anh ch c mt
chic.
Em ngh sao m bo anh x c mt chic v lc n y? Tomas ku ln, mt li
nhn ng h.
C th ch! u c anh do ny hay qun lm y. Lc no cng sp sp nga nga,
mt nhn ng h. Em chng ngc nhin cht no nu qu tht di chn anh ch c
mt chic v lc anh n.
Tomas nh x chn khng vo giy. Ngoi tri lnh lm. Sabina ni. em cho
anh mn v ca em.
Ni xong c ly trong t a anh chic v di mu trng, kiu mt li rt thi trang.
Anh bit Sabina ang tr th anh v ti dm nhn ng h trong lc lm tnh vi c.
Chc c giu chic v ch no ri. Tri bn ngoi lnh tht v anh nh cm ly x vo
chn chic v di ca Sabina. Anh li xe v nh mt chn i v ca mnh chn kia v
ca Sabina, chic v c v xung tn mt c chn.
Anh b kp gia hai gng km: di mt nhng c tnh nhn ca anh, anh mang nng
du n tnh yu anh dnh cho Tereza; v di mt Tereza, anh mang du n nhng
cuc phiu lu tnh i vi nhng c tnh nhn .

11
ni n au ca Tereza du xung, anh lm m ci vi c (rt cuc cn phng
thu c tr li v lc sau Tereza chng my khi v). Anh cn tng c con ch con.
Con ch anh xin t ngi bn ng nghip. Ch m ging Saint Bernard, cn b n l
con bc gi nh hng xm. Khng ai thch nui ch lai v ngi bn anh khng n git
b by ch con mi .
Nhn bn con ch con Tomas bit con no anh nhn em v nui, con sng st,
cn li tt c s b git cht. Anh c cm tng anh l lnh t mt quc gia Cng ho
ng trc bn phm nhn mang n t hnh v anh ang ban hng phc n x xung
cho mt tn trong bn. Cui cng anh chn con ch ci c thn mnh Saint Bernard
v u bc gi. Anh em con ch v nh lm qu tng Tereza. C b n ln m st vo
ngc. Con ch lp tc by mt bi lm t vt o trc ca c.
n lc hai ngi t tn cho con ch, Tomas mun tn n phi cho thy n thuc v
Tereza. Anh ngh n quyn sch Tereza kp di nch khi c mi ln Praha. Anh
ngh gi con ch l Tolstoy.
Khng th Tolstoy c! Tereza giy ny. N l ch ci m. Hay l Anna
Karenina?
Khng c. n lt Tomas phn i. Khng ngi n b no c khun mt tc
ci n th. Trng n ging Karenin hn. , phi ri! Chng Anna. Tht ng vi
nhng g anh vn tng tng v ng ta.
Nhng gi l Karenin anh khng s s nh hng n ging ca n sao?
Rt c th, Tomas ni, ch ci c gi bng tn ging c rit s pht sinh khuynh
hng ng tnh luyn i y.
La tht, nhng g Tomas ni khi khi nh vy li bin thnh s tht. Mc d ch ci
thng trung thnh vi ch hn l vi ch c ng loi, con Karenin chng t n l
ngoi l, lc no n cng quanh qun bn cnh Tereza. Tomas c v hi lng lm. Anh
v v ln u con ch con: Tt lm Karenin! My ng l ci g tao ang mong i.
Mnh tao khng sao kham ni b nn my phi gip tao mt tay.
Nhng ngay vi s tr gip ca con ch Karenin, Tomas vn hon ton tht bi em
hnh phc n cho Tereza. Vi nm sau anh mi tht s bit mnh tht bi, ng hn

l vo ngy th mi qu hng anh b xe tng Nga nghin nt. Lc l thng tm

nm 1968, Tomas lin tip nhn c nhiu c in thoi t mt bnh vin bn
Zurich. ng gim c bnh vin bn , mt y s kt thn vi anh t khi hai ngi gp
g trong mt hi ngh y hc quc t, t lo ngi cho anh v ng ta ni n anh sang
Zurich lm vic ti bnh vin ca ng.
12
Tomas thng thn t chi s gip ca ng bc s Thy s v anh ngh n Tereza.
Anh on Tereza khng mun sang Thy s sinh sng. Sut tun l u cuc bin lon,
ni kch ng khin c nh hn m. C chy n o cng khp ng ph vi chic
my nh trn tay. Chp xong cun phim no c tm cch giao tn tay cc k gi ngoi
quc. H tranh nhau ginh git nhng cun phim trn tay c. C ln, i qu xa, c
chp tht gn cnh mt vin s quan Nga cm sng cha vo m ng. C b bt giam
ti tng hnh dinh qun i Nga. Ni h do em c ra hnh quyt nhng khi va
c th, c li chy ngay ra ng ph, my nh trn tay bm khng ngng.
l l do ti sao Tomas t v ngc nhin khi c hi anh vo ngy th mi cuc bin
lon: Ti sao anh khng mun chy sang Thy s?
Ti sao anh phi i?
H c th lm kh d anh y.
H lm kh d mi ngi khng ring g anh. Tomas tr li, tay phc c ch ln
xung. Cn phn em? Em liu sinh sng c nc ngoi khng?
Sao khng?
Em xng xo ngoi ng ph khng qun him nguy n tnh mnh v t nc.
Sao em li h hng chuyn i hay vy?
Lc ny Dubcek tr li, mi th u thay i. Tereza ni.
ng vy: ni kch ng ban u bng chy khng qu tun l. Lnh t quc gia b
lnh Nga dn nh ti phm. Khng ai bit h b a v u. Ai ny lo lng cho s
phn ca h. Dn chng th ght ngi Nga. H t chc hi h, nhng l cuc hi h
ch chn y th hn. Di th x, lng mc, bch chng vit tay dng ln nhan nhn
khp ni. H ma mai chm bim bn xm lng. Nhng bc bim ho trn ngp
ng ph v hnh Brezhnev v lnh Nga trng nh l xun ngc tht hc. Nhng

khng cuc hi h nh m no ko di mi mi. Trong khi , ngi Nga p lc

lnh t Tip khc k vo bn tho hip vi Moskva. Khi Dubcek cng cc lnh t khc
quay v Praha, ng c mt bi din t trn ln sng in. Sau su ngy b giam cm,
sc khe ng suy yu n ng ni khng ra hi. Ging ng lp bp, hi th ng hn
hn, v trong khi ni ng c phi ngp ngng rt lu, c khi ngng ting n c ba
mi giy ng h.
Bn tho hip cu t nc Tip trnh khi tnh cnh bi t nht m mi ngi e s:
hnh quyt tp th v lu y hng lot ln Ty B Li . Nhng iu v cng r rt l
quc gia Tip t nay s phi qu mp trc mt k chin thng. Mi mi v mi mi,
n s lp bp, p ng, hn hn nh Alexander Dubcek. Hi h ht. Mi nhc hng
ngy bt u.
Tereza gii thch cho Tomas nghe v anh bit l s tht. Nhng anh bit bn di
s tht ny cn s tht khc c bn hn. L do ti sao Tereza mun t b Praha: ni
y c kh cng tm kim m cha bao gi bit hnh phc l g. Nhng ngy c xng
xo ngoi ng ph chp hnh lnh Nga, nt mt khn trng l nhng gi pht p
nht i c. C sung sng vn vn vi m, nhng m c khng b chm m vo
nhng gic m kinh hong ti hi nh chng trnh i truyn hnh tip din t thng
ny qua nm n. Ngi Nga vi hng trm chin xa em n cho c s thng bng.
Nhng gi y hi h b mc ri, c tr li vi cn s hi, c s nhng m ti y
mng m kia v c mun chy trn n. C cn hiu ra hon cnh no s em li sc
mnh cho c. C nao nc c t chn n chn tri no khc, ni chn c tin tng
s tm thy nhng g c hng mong mi.
Em khng thy kh chu nu Sabina cng di c sang Thy s?
Geneva khng phi l Zurich, Tereza tr li. C y s khng cn l chng ngi nh
Praha.
Ngi mong mi thot li khi ni mnh ang sinh sng l ngi khng vui sng cht
no. l l do ti sao Tomas chp nhn li yu cu ca Tereza di c sang Thy s nh
g phm nhn chp nhn bn tuyn n t quan to a xung. Mt hm, anh, Tereza
v con ch Karenin thy mnh ng gia lng thnh ph rng ln nht Thy s ny.
13
Hai ngi va tin sm ci ging ng, Tomas ln x vo cng vic vi tt c hng
say ca ngi n ng bn mi bt u xy dng li cuc i mi.

Anh gi ln Geneva ni chuyn vi Sabina i ln. Tnh c, tun l sau v bin lon
Tip khc, Sabina c bui trin lm tranh Geneva v gia ln sng cm thng vi ci
x s nh b ca c, gii thng ngon hi ho Geneva b tin ra mua ht tranh c
trng by.
Nh bn Nga, em tr nn giu c. C ci ni vi Tomas trong ng in thoi. C r
Tomas ln Geneva thm phng v mi ca c. C bo m n khng khc cn phng
c Praha bao nhiu.
Anh rt mun ln Geneva thm Sabina, nhng anh khng tm ra l do vng nh gii
thch vi Tereza. Th l Sabina m xung Zurich. C ng ti khch sn v Tomas n
thm c sau gi lm vic. Anh in thoi cho c t quy tip khch ca khch sn ri
bc ln cu thang. Ca phng m, Sabina ng n anh, trn ngi vn vn b qun
o lt mng. V ci m d trn mu en. C ng gia ca nhn thng vo mt anh,
khng ni nng. Tomas cng vy. t nhin anh thy xc ng l thng. Anh a tay
nhc ci m trn u Sabina ri t n xung mt bn m cnh u ging. Sau ,
hai ngi lm tnh trong im lng.
Trn ng t khch sn v nh (anh sm sa y bn gh cho cn ph), Tomas
vui sng vi ngh anh vn c th chuyn ch np sng ca anh nh con c sn
chuyn ch ci v ca n. Tereza v Sabina tng trng cho hai thi cc i anh. Hai
ngi hon ton tch bit, bt kh ho gii, nhng c hai u c nhng nt quyn r
ring, chng ai nhng ai.
Nhng s vic anh mang theo ci h thng tr sinh ny k k bn ngi n bt c ni
no, nh th n l mt phn c th anh, c ngha Tereza hng m vn tip tc m
nhng gic m kinh hong qui d.
Hai ngi sinh sng Zurich c su by thng, mt hm anh v nh kh tr v
Tereza b nh ra i. C li trn bn l th. Trong th c ni c phi quay v
Praha. C phi v v c khng sc mnh sinh sng ni nc ngoi. C bit c c
bn phn nng anh, nhng c qu vng v, khng bit phi lm g. C in r
cho rng khi ra nc ngoi sinh sng, i sng c s thay i. C tng c ln khn ra
sau vic c lm trong thi gian v bin lon. C tng c tinh khn hn, mnh m
hn. Nhng c nh gi c qu cao. C ang tr nu anh xung v c s khng tip tc
th na. C phi i n kt lun trc khi mi vic tr nn qu tr trng. V c t li
em Karenin v vi c.
Tomas ung vi vin thuc ng ri ln ging nm nhng anh khng cch no chp
mt c cho n khi tri sng hn. Cng may hm th by anh khng phi i

lm. Mt trm nm mi ln anh nhm trong u hon cnh anh by gi: cnh ca
ni lin qu hng anh v th gii bn ngoi ng sp. in tn, in thoi cng
khng cch no em Tereza tr v. Bn nh nc cm quyn khng i no cho php
c ra khi nc ln na. C dt vt ra i cch tht sng s.
14
tng bit mnh bt lc n v vng p xung anh nh chic ba t, nhng l thay
n n vi anh cch v cng m . Khng ai du anh vo tnh th anh phi lm quyt
nh g. Anh khng cn phi ng nhn bc tng cn nh bn kia khong sn rng,
n o suy ngh c nn sng vi c gi hay khng. Tereza lm quyt nh cho anh.
Anh ra tim n tra. Cn bun trong anh tht gh gm, nhng lc ngi n, ni chn
chng tuyt vng ban u bng phai nht dn v chng bao lu cn li ch l ni
bun man mc. Nhn li nhng nm thng chung sng vi Tereza, anh thy chuyn
hai ngi khng th kt thc tt p hn. Gi th c ngi dng cu chuyn ny, y
l cch ng ta kt thc chuyn.
Mt hm Tereza t tm n anh v hm khc c t b ra i. C n vi chic va li
nng tru. C ra i cng vi chic va li nng tru.
Anh tr tin, bc ra khi tim n ri th b xung ph. Ni bun cng lc cng p
. By nm vi Tereza, by gi nhn li anh thy by nm tri p qu, p hn
qung i anh tht s sinh sng vi c.
Tnh yu anh dnh cho Tereza rt p, nhng anh cng v cng mt mi: lc no anh
cng phi gi v, giu gim, che y iu g. Anh phi nng c ln, vut ve cho c du
xung, cho c thy bng chng tnh yu ca anh, bo cha khi c ghen tung, kh s.
Anh phi v v c sau nhng gic m qui qu. Lc no anh cng cm thy ti li. Anh
chng ch vic mnh lm ri li t li. Gi y cn mt mi cht tan bin bay vo h
khng, cn li l v p nh nhng, man mc.
Th by, ln u tin anh do ph phng Zurich vo ngy th by, anh ang ht th
khng kh t do. Nhng cuc phiu lu mi m ang n ch anh ni mi gc ng.
Mt ln na tng lai li n giu b mt. Anh ang tr v i sng c thn, i sng
c ln anh cm thy mi chnh l nh mnh i anh, i sng anh tht s l anh.
By nm tri anh sng cnh Tereza, mi bc chn anh c di mt nhn theo chm
ch. Tt hn c nn x vo chn anh ci cm. Bc chn anh tht nhin nh nhng.

Anh bay ln cao. Anh i vo th gii huyn o ca Parmenides: anh ang tn hng
ci khinh ph ngt ngo ca nhn sinh.
(Anh c mun gi Sabina Geneva khng? Hay lin lc vi ngi n b no anh
mi quen sau my thng Zurich? Khng, khng h c chuyn . C l anh linh cm
c bt c hnh nh ngi n b no khc hin ra trong lc ny u khin hi c
anh v Tereza tr nn n au khn t.)
15
Tomas ngy ngt vi ni bun k quc ny n ti ch nht th ht. Sng th hai, mi
chuyn hon ton bin i. Tereza tm cch len li vo u c anh: anh tng tng
cnh c ngi vit l th vnh bit cho anh. Anh hnh dung bn tay run ry ca c. Anh
thy c mt tay xch chic va li nng tru tay kia dt con ch Karenin. Anh thy cnh
c tra cha kho m ca cn ph ca hai ngi Praha v chong vng vi ni c n
cng cc ph vo mt mi khi c y tung cnh ca.
Hai ngy vi ni bun man mc tuyt p, lng trc n ca anh (li nguyn ra ca
thn giao cch cm) i ngh mt ni khc. N ng gic ng ngon lnh nh ngi th
m sau tun l di lm vic cc nhc cn ngh ngi ly li hi sc cho ngy th hai.
Tomas nhn bnh nhn no cng thy Tereza. Anh c phi t nh, ng ngh n
Tereza na! ng ngh n c y na! Ti chn ci lng thng xt ca ti lm ri. C
y b i nh vy l iu hay, ti s khng bao gi thy mt c y na. Khng phi ti
mun nm Tereza ra khi i sng ti. Ti ch mun xa lnh cn bnh, ci lng
thng ngi m ti tng min nhim cho n khi c y gieo vo ti.
Th by v ch nht, anh b chong ngp bi ci khinh ph ngt lm ca nhn sinh,
dng ln trong anh t khong su thm thm ca tng lai. Th hai, anh va chm ci
sc nng anh cha tng bao gi va chm. Hng tn st thp xe tng Nga chng thm
vo u nu em so vi sc nng . Bi khng c g trn qu t ny c th nng hn
lng trc n. Ngay ni au ca chnh mnh cng khng bp mnh xung nh ni
au mnh gnh vc chu ng gim ngi khc, v ni au ny bay bng theo thn tr
tng tng v ko di ra bi hng trm ting di vng v.
Anh c phi t nh ch nn chu thua ci lng trc n . Lng trc n lng nghe, u
ci xung v lng tm dng nh ti li. Lng trc n bit n ang c thng, nhng
n ng yn y vng vng, chc nch, v nm ngy sau khi Tereza b v Praha,
Tomas bo tin cho ng bc s gim c bnh vin (ngi gi dy ni cho anh mi ngy
lc anh cn Praha sau khi Nga xua qun sang xm lng Tip khc) hay l anh phi

quay v Tip khc ngay lp tc. Anh thy ngng ngng xu h. Anh bit vic anh b
ngang ni y c v v trch nhim, kh lng tha th. Anh nh s bc bch lng
mnh, k ng ta nghe cu chuyn Tereza v l th c li trn bn. Nhng cui cng
anh li khng ni c iu g. Di mt ngi bc s gim c bnh vin, vic Tereza
tr v Tip khc l hnh ng in r v ng trch. Nhng Tomas khng bt c ai
c c hi ngh xu v c.
S tht, ng cm thy b xc phm nng n.
Tomas nhn vai ni: Es muss sein. Es muss sein.
Mt m ch. Hnh m cht trong t cm khc cui cng ca Beethoven da trn hai
m-tp sau:
Muss es sein? Es muss sein! Es muss sein!
Phi vy sao? Phi vy thi! Phi vy thi!
li nhc tuyt i sng t, Beethoven m u hnh m bng nhm ch Der
schwer gefasste Entschluss m vn thng c dch l lng quyt tm kh khn.
n d ny ca Beethoven tht s l bc u Tomas tm v vi Tereza bi chnh c l
ngi thuyt phc anh mua nhng da nhc t cm tu khc v s-na-ta ca
Beethoven.
n d ny cn xc ng hn ngh anh ang c mng lung trong u v ng bc s
Thy s cng l ngi yu thch m nhc. Ming ci lng l, ng hi li, nhi theo giai
iu ca m-tp trong khc nhc: Muss es sein?
Ja, es muss sein! Tomas lp li cu tr li.
16
Khc vi Parmenides, Beethoven hin nhin xem nng n thuc dng tnh. V t ng
schwer trong ngn ng c va c ngha kh khn va c ngha nng n nn
nhm ch lng quyt tm kh khn ca Beethoven cn c th din gii l lng
quyt tm nng n. Lng quyt tm nng n ng iu vi nh mnh (Es muss
sein!). Cn thit, nng n v gi tr quyn ri vo nhau; ch cn thit mi c sc nng,
v ch ci g nng n mi c gi tr.
Nim tin ny pht xut t m nhc Beethoven, v mc d chng ta khng th b qua
s kin rt c th (hay ngay c rt c l) iu ny bt ngun t nhng ngi l gii

Beethoven ch cha chc Beethoven t duy nh vy, nhng t nhiu chng ta chia
s quan nim chung: chng ta tin tng s v i ca con ngi tot ra t s vic hn
dm gnh vc nh mnh i mnh nh thn Atlas gnh vc khi v tr khng l trn
vai. V v th, ngi anh hng ca Beethoven l ngi dm nng ci trng lng
siu hnh .
Tomas tin gn bin gii Tip khc. Ti tng tng mt Beethoven bng xng bng
tht, m m, thn tr khng hong, ng ln iu khin ban nhc kn ng ca i
lnh cu ho a phng tu ln bn hnh khc Es muss sein trong bui l tin a
ngi xa x.
Khi vo n a phn Tip khc, Tomas c mt i hnh chin xa Nga ra tip n.
Anh phi ngng xe i c na ting ng h mi qua khc chn. Mt anh lnh dng
iu d dn mnh mc qun phc mu en ng gia ng t ng iu khin dng
xe c qua li nh th ng s ni y thuc ht v anh ta v ch mnh anh ta thi.
Es muss sein! Tomas lp i lp li cu ni, nhng anh bt u nghi hoc. Qu tht
phi nh vy sao? Vng, anh khng sao chu ng ni cnh anh Zurich m u c
lc no cng tng tng Tereza ang li thi sng mt mnh Praha.
Nhng anh cn b lng trc n ny tra tn bao lu na? Sut cuc i anh? Mt nm?
Hay mt thng? Hay ch mt tun?
Lm sao anh bit c? Lm sao anh o lng c?
Bt c c cu hc sinh no cng c th lm th nghim vt l trc nghim nhng gi
thuyt khoa hc. Nhng con ngi, sng ch mt ln, khng th lm th nghim bit
nn chy theo ting gi ca am m (hay lng trc n) hay khng.
Vi ngh ny trong u, Tomas a tay m ca cn ph ca anh Praha. Karenin
nhy x ln th li lim mt anh khin s tr v c v d dng ln i cht. tng
mun m chong Tereza (anh cm thy vy lc chui vo xe Zurich) hon ton tan
bin. Anh v ra cnh anh v Tereza ng i din nhn nhau trn cnh ng tuyt
trng m m. Thn hnh hai ngi run ry, nu vo nhau trong gi lnh.
17
Ngay t bui u ca cuc chim ng, phi c qun s Nga ngy m vn v bay ln
trn bu tri thnh ph Praha. Cha quen vi ting ng, Tomas khng sao yn gic.

Trn tr trn ging bn cnh Tereza say ng, anh cht nh iu anh ni vi c cch
y lu lm khi c ln hai ngi ngi bn nhau chuyn vn vu v. Hai ngi nhc n
ngi bn tn Z. ca anh v anh cht nh cu ni ca c: Nu khng gp anh trc c
l em s yu Z.
Ngay c vo lc , cu ni ca Tereza lm Tomas bun bc l lng, v gi y anh
thy qu tht ch ngu nhin Tereza yu thng anh m khng phi ngi bn tn Z.
Bn cnh tnh yu ton vn c dnh cho anh trong th gii nhng iu kh hu c v
s tnh yu khng ton vn c dnh cho nhng ngi n ng khc.
Tt c chng ta u gt i tng tnh yu l ci g nh nhng hay v trng lng;
chng ta p ung tnh yu, khng c n i sng chng ta s khc; chng ta cm thy
chnh Beethoven, m m v khip hi, ang tu khc nhc Es muss sein! cho ci
tnh yu v i ca chng ta.
Tomas hay ngh n cu ni ca Tereza v ngi bn tn Z. v anh i n kt lun
chuyn tnh ca anh khng minh chng cho cu Es muss sein! (Phi vy thi) m
cu Es konnte auch anders sein! (Vn c th khc vy.)
By nm trc, ngu nhin mt ca bnh thn kinh kh phc tp pht hin ti bnh
vin th x ni Tereza c ng. H cu cu ln bc s trng khoa phu thut bnh vin
Tomas lm vic. Ngu nhin ng bc s trng b au dy thn kinh hng v v khng
i li c, ng nh Tomas i th. Th x c hai ba khch sn, nhng Tomas ngu
nhin chn ni Tereza lm vic. Ngu nhin anh c cht th gi d trc gi xe la
khi hnh v anh xung tim n trong khch sn ngi ngh ngi. Ngu nhin hm
Tereza i lm, v ngu nhin c hu ngay bn Tomas. Tt c c su chuyn ngu
nhin y Tomas vo Tereza nh th anh khng c kh nng t mnh tm n c.
V c anh quay v nh c. Mt quyt nh xc quyt da trn mt tnh yu dun ri,
mt tnh yu gi by nm trc ng bc s trng khng bt ng lm bnh th lm g
c c thnh tu. V ngi n b , s dun ri tuyt i c nhn cch ho, gi y
ang nm ng bn anh, hi th su ht vo trong.
m khuya lm. Anh thy bao t mnh nhi ln au n nh nhng khi c chuyn
bun ru, lo ngh. i ln, gia hi th c c ting ngy nho nh. Tomas khng thy
thng xt. Anh ch cm thy sc p ang nng xung bao t anh v anh tht vng
mnh tr v.
Milan Kundera: i Nh Khn Kham Phn 2

tm hn v th xc
1
Tht v li nu ngi vit c gng thuyt phc ngi c nhng nhn vt trong tiu
thuyt mnh c tht ngoi i. H khng t bng m chui ra. H ny sinh t i ba
nhm ch c v gy khch ng hay t cnh hung c bn no . Tomas c ra t
cu ni Einmal ist keinmal, v Tereza t ting si bng cn co v cn i.
Hm n nh Tomas ln u, bng c bng dng si ln ng ng. Bui sng, lc
ng ch trn sn ga, c ch n lt d qua loa mt mu bnh m tht. C ht tm tr
vo chuyn hnh trnh liu lnh trc mt m qun khuy chuyn n ung. Nhng ta
rt d bin thnh nn nhn ca chnh thn th mnh nu ta lng qun n. C ngng
chn ngi lc ng trc mt Tomas, bng si ro sng sc. C mun khc ln c.
Nhng may qu, ch mi giy ng h sau Tomas qung tay ln ngi c v c
qun hn ting si bng ca mnh.
2
Tereza ny sinh t cnh hung trong lut i tnh bt kh ho gii gia tm hn v
th xc, cuc nghim sinh c bn ca kip ngi, tn nhn phi by.
Thu xa, con ngi l lm lng nghe ting p u n pht ra t lng ngc, thc mc
khng hiu l ting g. Hn khng c kh nng nhn ra chnh bn thn mnh vi
th xc qu l lng, xa l. Th xc l ci ci, v trong ci ci l vt g bit ngm
nhn, lng nghe, s hi, ngh suy, kinh ngc; ci g , ci phn cn li ngoi th xc,
chnh l tm hn.
Ngy nay, d nhin, th xc khng cn xa l na: chng ta tha bit ting p pht ra
t lng ngc l do qu tim v mi chng ta chng qua ch l ci ng ht th ra t th
xc c nhim v ht kh c-xy vo hai l phi. B mt chng ta ch l ni ghi tip mi
nng ng ca th xc: tiu ho, h hp, nghe nhn, suy ngh.
K t khi con ngi tm ti, khm ph v t tn cho cc b phn trn thn th mnh,
thn th bt phin nhiu con ngi nhiu lm. Con ngi bit tm hn chng qua ch
l cht xm trong no b. S i chi gia tm hn v th xc b che ph bi hng
trm danh t khoa hc v chng ta c ci, cho l thnh kin phai nht rt
nhiu.

Nhng th bt ngi mi yu lng nghe ting bng mnh si sng sc, nghe ting ho
hp gia tm hn v th xc mnh. Lp tc ci o nh tr tnh ca k nguyn khoa hc
tan bin ngay vo h khng.
3
Qua th xc, Tereza c nhn vo ni tm mnh. l li do ti sao, ngay t khi cn b
th, c c thi quen ng trc gng. V v s b m bt gp nn mi ln lic mt
nhn vo gng soi c c mc cm mnh ang phm phi tt xu b mt no .
C hay soi gng khng phi v thch chng din. C b m hoc bi ci ti ca c.
Nhn vo gng, c khng ngh c ang nhn vo b mt phn thn xc, y chnh l
tm hn c ang hin ra trn khun mt. C qun mi c ch l ci ng c nhim v
ht kh c-xy vo hai l phi. C tht s tin tng c trng thy bn cht mnh hin ra
trn mt gng.
Soi gng mi, i lc c bc dc v nhng nt ca m c trn khun mt mnh. Cng
nhn vo gng c cng c ao phi chi nhng g thuc v m c c ngy bin i
nhng ch cho nhng g thuc v c m thi. Mi ln thy li c nguyn thnh tu
c say m trong tng: tm hn c ngoi ln, trn ra ngoi thn th nh on thy
th ta ln boong tu, a tay ln tri vy vy, vui sng cng ct ting ht vang.
4
C ging m c c tnh nt. i lc ti c cm tng cuc i c ch l on ni di
phn i m c, ging nh ng banh tri bi-da ch l cnh tay ngi chi banh vn
di.
Cuc i Tereza bt u t u v t lc no?
C l n bt u t khi ng ngoi c, mt thng gia sinh sng Praha, tn dng qu
ng v sc p c con gi yu qu ca ng, tc l m Tereza. Nm m c ln ba ln
bn g , ng bo mi ngi con gi ng p nh Thnh Mu trong tranh ca
Raphael. C gi bn tui khng bao gi qun iu . Khi ln ln i hc, c khng
chu lng nghe li ging dy ca thy c trong lp hc m c ngi m mng min man
v bc tranh no ca Raphael c hnh Thnh Mu ging mnh.
Ri n tui cp k, tnh chuyn dng v g chng, b m Tereza c c thy chn ngi
n ng theo ui. H qu di chn b thnh vng trn. ng gia chn ngi n
ng nh nng cng cha kiu sa, b khng bit chn la ai by gi: ngi th nht

in trai nht, ngi th hai khn ngoan lanh li nht, ngi th ba giu c nht,
ngi th t th thao nht, ngi th nm c gia nh sang c ng hong, ngi th
su bit lm th, ngi th by i y i rt nhiu, ngi th tm bit chi v cm,
ngi th chn trng kin nht. Nhng c chn ngi qu mp di chn b nh nhau,
da u gi h chai l, dy cm nh nhau.
Li do cui cng b chn ngi th chn chng phi v g l ngi trng kin nht trong
bn m ch v g c tnh tng cho b ci bo thai. B ku kh vo tai g Hy cn thn
trong lc hai ngi n i, th m g khng chu nghe li b. B mang thai v khng
tm ra thy thuc no chu ph thai. Th l Tereza ra i. B con trong h khp ni
v ng bn ni a b s sinh ni chuyn con ci. B m Tereza chn chng chng
thm ni cu no. B ang ngh n tm g n ng kia, dng nh c tm ngi u
tt lnh, cao p hn g n ng th chn ny.
Ging nh Tereza, b m c cng c thi quen hay nhn mnh trong gng. Mt hm
b khm ph ra nhng ng nhn di ui mt v b quyt nh cuc hn nhn
ny khng i n u. Cng lc b gp g n ng khc, mt ngi khng n ng
cht no, c tin n, dnh lu n vi v lng gt, cha k g c hai i v trc. B
ght thm t nhng k u gi chai l qu mp trc mt b khi xa. By gi b mun
chnh b l ngi qu xung trc mt ngi n ng no . B qu xung trc mt
g n ng gian xo mi gp ny v b b mc cha con Tereza t xoay s trong cuc
sng.
Ngi n ng trng kin nht bng chc bin thnh ngi cng qun nht. ng cng
qun n ni khng g trn ci i ny cn ngha na. ng ni toc ra nhng iu
ng ngh trong u v bn cng an khng ng yn. ng b bt ra to v lnh n
nhiu nm t. Nh ca b tch thu v Tereza li quay v sinh sng vi b m.
Ngi n ng cng qun cht trong t sau thi gian ngn. Tereza theo m cng
ngi cha gh v sng ti th trn nh gn cao nguyn. Ngi cha gh lm th k di
ph, b m lm cng trong mt tim tp ho. B cn thm ba ngi con na. B
nhn vo gng v thy gi y b l mt b gi xu x.
5
Khi bit mt ht mi th trn i, b bt u truy tm xem ai l th phm lm cuc
i b khn kh nh vy. Di mt b, ai cng c th l th phm: ngi chng th
nht, trng kin, n ng, nhng khng c tnh yu, khng chu nghe li b cnh gic
khin b mang thai; ngi chng th hai, c tnh yu nhng khng n ng cht no,
ngi li ko b v ci x xnh ny v bt b sng trong cnh ghen tung thng trc

v ng ta ln lt i li vi ht ngi n b ny sang ngi n b n. Nhng b bt lc

trc c hai ngi n ng. Ngi duy nht nm di quyn sinh st ca b, ngi
khng c li thot, ngi lm con tin cho b gii to tt c nhng nguyn c lm i
b khn kh, chnh l Tereza.
Phi chng Tereza l nguyn nhn nh ot c cuc i b m c? Chnh c? S
gp g phi li gia con tinh trng ngi n ng trng kin nht v non chu ngi
n b xinh p nht? Vng, trong pht giy nh mnh , giy pht c tn l
Tereza, cuc chy ua ng trng y lm li, cuc i b m c khi u.
B khng ngng nhc nh c, lm m tc l hi sinh mi th. Li ni b chng thc bi
kinh nghim ca ngi n b nh mt mi th trn i ch v mt a tr. Tereza
lng nghe v c tin tng gi tr cao c nht trong i sng l bn phn lm m, lm
m tc l hi sinh. Nu ngi m l Hi sinh c nhn cch ho th a con l Ti li
khng c c may dung th.
6
D nhin, Tereza u bit cu chuyn xy ra trong m ti khi m c ku kh vo tai
cha c, Hy cn thn. Lng tm c cn rt nhng n m h, lng ng nh nguyn
ti ca thy t loi ngi. C tm mi cch gt ra n ra khi tm t mnh. C thi hc
t nm mi lm tui v i kim tin gip m. C lm ngh hu bn. Tin kim c
c em v a ht cho b. C sn sng lm bt c iu g c tnh thng ca b. C
lm vic nh, sn sc l em gh, dng trn ngy Ch nht lau chi nh ca v git gi
o qun cho c gia nh. Tht ng tic v c l ngi thng minh. C khao kht mun
vn ln cao, nhng ci x xnh ni c sinh sng lm g c c hi cho c vi ln?
Ngi git qun o c lun t mt quyn sch bn cnh. Lc gi trang sch, c v
lm nc bn tung te t c quyn sch.
Trong nh khng ai bit xu h l g. M c mc qun o lt thn nhin i li trong
nh, c khi b cn khng thm che y b ngc. Ma h nng bc b ci ht qun o,
trn trung nh nhng l chuyn thng. Ngi cha gh khng n ni vy, nhng
ng ta hay xng vo phng tm mi khi Tereza tm ra bn trong. C ln c kho ca
phng tm, b m c thy vy gin d la li: My lm ci ging g vy Tereza? B my
ngh sc p my s b ng y cn nt ra y ?
(S va chm ny cho thy lng ght b con gi cn nng hn lng nghi k ngi chng.
Ti li con gi b to ty nh, n che lp c tng by b en ti ca ngi chng.
Nhng quyn hn ti thiu ca Tereza nh c quyn kho ca phng tm vi b,

cn ng b xt li hn c tng dm ca ngi chng mun d tr by b vi

ngi con gi ring.)
C ln vo mt bui ti ma ng, n trong nh chy sng v b khng bun khoc
ln ngi mnh vi che thn no. Tereza thy vy, vi v chy ra ko bc mn ca
hng xm trc nh khng nhn thy thn th trn trung ca b. C nghe ting b
ci ln pha sau lng. Ngy hm sau, vi ngi bn quen n nh chi: b hng xm,
b lm vic cng ch, n gio vin, v hai ba m khc vn thng n nh l la t hp.
C c cu trai chng mi lm mi su tui, con mt ngi n b theo m n chi.
C va ct ting cho hi cu trai, b m c lp tc k mi ngi nghe v chuyn xy ra
hi ti. B ph ln ci, m n b cng ct ting ci theo. Bun ci n cht thi
cc b . Ci con b Tereza nh ti, n khng chu ngh c th con ngi ta tiu tin v
nh rm tm lum. B ni trong lc ci. Tereza chn c mt, nhng m c vn
tip tc, C g gh gm u no? B t tr li ri tip tc ci. Nhng ngi n b
khc cng r ln ci theo.
7
B m Tereza c tt h mi rt to, b ni b b v i sng ring t trong phng the,
b cn th v biu din cho mi ngi xem hm rng gi ca b. B rt kho lo dng
li iu khin hm rng gi. Ming b chnh ra, b dng li y hm trn xung
hm di, khin khun mt b tr nn rm r trng gm ghic, gh s.
Hnh ng ny ca b chng qua l c gng mun gt i tt c nhng g dnh lu n
tui tr v sc p. Khi b cn son tr, khi b c chn g n ng say m theo ui,
qu xung chung quanh b, b rt lo ngi trong vic bo v tit hnh, nh th gi tr
ngi con gi tnh nt m thm oan trang ch khng phi sc p bn ngoi. Gi
y, b khng nhng mt ht v nt na m thm, b cn thng tay p ph tan tnh.
B dng s lung tung, th b vch ra ln ranh ngn cch i b, vi b s tr p ch
c u mi cht li ngi i, tuyt i khng c gi tr g.
Ti thy cuc i Tereza l hu qu hnh vi b m c, hnh vi c gt b hnh nh
ngi con gi p ra khi i sng c, b nm b n tut pha sau lng c.
(V nu Tereza c dng i rt r, nu c ch c thiu du dng, duyn dng th chng
ta cng ng nn ngc nhin: hnh vi, ngn ng hung tn, th bo, y cht t hy
ca m c li du hn khng sao xo nho c trong tm khm c.)
8

B m Tereza i hi phi c cng li. B mun th phm lm i b khn kh phi

n ti. l li do ti sao b tr ko Tereza vo ci th gii lung tung, th b ca b,
th gii khng c ch ng cho tui tr v sc p, th gii trng rng ngoi tr nhng
tri tp trung khng l lc nhc xc ngi nm xp lp bn nhau, th gii khng c
tm hn.
Gi y chng ta c th hiu r hn ngha tt xu b mt ca Tereza, tt hay nhn
khun mt mnh trong gng. N l trn chin khng ngng gia c v b m. N l
mun kht khao thn xc mnh khng ging nhng thn xc khc, thy nt mt
bn ngoi l on thy th t di hm tu chy ta ln boong vui sng ht ca. C
thy kh khn lm: tm hn c mt tm hn su thm, nht nha, chm m nm
yn n np tn di y lng c. C thy xu h khi phi trng by n ra cho mi
ngi xem xt. Th ri ci hm u tin c gp Tomas. Lch ngi qua bn n ng
n o, nng nc hi ru bia trong tim n, thn xc c ln xung di sc nng khay
bia c bng trn tay, v tm hn c th lng chng u , khong ngang bng hay
cnh sn. Tomas ct ting gi c. Ting gi c ngha rt ln, bi n xut pht t
ngi khng bit cht g v b m c v l n ng say kht ming khng ngt
bung li chc gho cht nh ny. Vai tr mt ngi ngoi cuc a Tomas ln cao,
vt hn nhng g tm thng khc.
iu na khin anh c c c bit ch : trc mt anh l quyn sch ang xem d.
Xa nay, c ai bc vo tim n ny em theo sch ngi c bao gi u. Di mt
Tereza, sch v l biu tng cho hi tnh thng b mt. Bi kh gii duy nht c c
trong tay chng chi vi ci th gii th b, nh nhp chung quanh c l nhng
quyn sch c mn t th vin thnh ph. Nht l tiu thuyt. C c bt c quyn g
c v c trong tay, t Fielding cho n Thomas Mann. Sch v khng nhng gip
c tm thi thot khi i sng bun nn, chn ngt c ang vng mc, n cn mang
ngha khc: c rt thch i b xung ph, trn tay m mt quyn sch. Vi c quyn
sch c ngha ging nh cch y gn th k ngi n ng lch s, bnh bao cm
trn tay cy can khi bc ra ng ph. Nh quyn sch c thy mnh khc nhng
ngi chung quanh.
(So snh quyn sch vi cy can khng chnh xc tuyt i lm. Cy can khin ngi
n ng lch s, bnh bao kia khng nhng khc ngi, n cn gip ng ta hp thi
trang, mi m. Quyn sch lm Tereza khc ngi, nhng trng c c k, qu ma n
ti nghip. C thy m trai tr qua li trn ng ph vi chic my thu thanh p st
tai trng tht ng ngn, d hm. Di mt c, bn con trai chng c g tn tin, mi
m.)

V th ngi n ng ct ting gi c trong tim n khch sn l ngi l mt v cng

l hi vin hi tnh thng b mt. Anh gi c bng ging t tn, nh nhn, v Tereza
cm thy tm hn c t nhin nh mun vng ln chy xuyn qua trm ngn mch
mu li ti, trn ln mt v nn nng hin ra cho anh trng thy.
9
T hm Zurich v, Tomas cm thy bt n vi tng cuc gp g gia anh v
Tereza ch l kt qu ca su chuyn ngu nhin.
Nhng c phi cng nhiu ngu nhin bao nhiu bin c cng trng i, cng ng ni
by nhiu?
S tnh c v ch c s tnh c mi u i gi n chng ta nhng thng ip. Vic xy
ra do nhu cu, c tin liu trc, ti din ngy ny qua ngy n, c khc chi mn vt
l, cm nn. Ch c s tnh c mi c kh nng k l, chuyn ch thng ip n
chng ta.
Tomas xut hin trc mt Tereza trong tim n khnh sn l mt tnh c tuyt i.
Anh ngi , mi mit c quyn sch, bt cht ngng u ln v thy c ang bc
n, anh kh mm ci ni, C lm n cho li c-nhc.
Ngay lc , ngu nhin my ht trong tim n ang pht ra iu nhc. Lc bc vo
sau quy ru rt li c-nhc, Tereza vn nt cho ting nhc ln hn mt cht. C nhn
ra l khc nhc ca Beethoven. C bt u bit nghe v thng thc nhc
Beethoven t hm th x ni c n tip ban nhc bn n dy t Praha xung trnh
din. Tereza (nh chng ta bit, lun lun khao kht mun vn ti ci g cao hn)
b th gi n nghe bui trnh tu. Thnh ng trng trn, khng ma no thm n
nghe ngoi tr cp v chng ngi dc s c tim bn thuc di ph. Mc d khn
gi ch vn vn ba ngi nhng ban nhc rt t t, h khng hy b bui trnh din.
H tu ba ngi nghe trn vn ba t cm khc cui ca Beethoven.
Sau , v chng ngi dc s c nh mi bn ngi trong ban nhc i dng cm
ti v h mi lun c gi khn gi. T ba tr i, Beethoven tr thnh hnh tng
ci th gii khc thng kia, th gii c lun vng tng ti. i vng qua quy ru
vi li c-nhc ca Tomas trn tay, c c tm hiu thng ip ca s tnh c: Lm cch
no c chuyn ting nhc Beethoven tri ln ngay lc c rt ru cho ngi l mt m
c thy d mn?

Nhu cu thng khng cn bit n cng thc o diu no n hon ton da vo s

tnh c. Nu tnh yu mun tr nn bt t th bao nhiu tnh c hy lp tc bt u
pht phi bay xung nh n chim u ln b vai thnh Francis Assisi.
10
Anh gi c n tnh tin li c-nhc. Anh ng quyn sch li, v c cht ny ra ngh
mun hi anh ang c quyn sch g.
C tnh tin li ru vo tin phng c ch? Anh hi c.
D c. ng phng s my?
Anh a cha kho phng khch sn cho c xem. Chic cha kho eo lng lng vo
ming g nh c con s su mu sm.
L nh? Con s su. C but ming.
Ci g l? Anh hi c.
C cht nh cn nh c chung sng vi cha m Praha trc khi hai ngi xa nhau.
Cn nh s su. Nhng c khng ni vi anh iu ny (chng ta c th cho l
mnh khe ca c): ng phng s su cn ti tan vic lc su gi.
Chuyn xe la ti khi hnh lc by gi. Ngi l mt ni.
C khng bit ni g thm nh a t bin nhn cho anh k ri mang ra quy tnh
tin. Lc c lm xong vic ngi l mt khng cn ngi ch c na. ng ta c hiu ra
cu ni kn o ca c khng nh? C ri khch sn lng rn rng nim vui kh t.
i din khch sn l mt cng vin tr tru, xc x. chn tnh l xu x, ti tn ny
ch c chng thi, nhng vi Tereza, ci cng vin nh b, khim nhng l hn
o xinh p: N c vn c, bn cy bch dng, gh ngi, mt cy liu, v vi bi
cy con.
Ngi khch l ngi trn chic gh di mu vng mt nhn l ng vo ca ra vo
khch sn. Cng chic gh mi ngy hm qua c ngi vi quyn sch trn i! Ti
c bit (n chim ca s tnh c bt u p xung vai c) ngi khch l ny l
nh mnh i c. ng ta gi c li, mi c ngi xung bn cnh (on thy th tm
hn c ang ta chy ln boong tu thn th.) Sau c a ng ta ra trm ga, v
trc khi t gi ng ta trao c tm th. Khi no c c dp gh thm Praha . . .

11
Tm th anh a c vo giy pht cht khng mang ngha g c. Chnh ting gi ca
nhng tnh c dun ri (quyn sch, Beethoven, con s su, chic gh cng vin mu
vng) cho c can m b nh ra i thay i nh mnh i mnh. C th lm
ch! Rt c th ch cn vi chuyn tnh c nh th thi bng ln tnh yu trong
c v n cn h hi tip vo c sc mnh cng ch c vn thy hng hi, say m
vo lc cui ma ny.
Trong i sng thng nht, chng ta bt gp khng bit bao nhiu chuyn tnh c
dun ri, hay ni ng hn, khng bit bao nhiu ln gp g bt ng m chng ta gi l
tao ng. Tao ng l hai bin c xy ra cng lc m khng h c tnh ton, d tr
trc. Chng gp nhau: Tomas xut hin trong tim n khch sn cng lc my ht
tri ln khc nhc Beethoven. a s nhng chuyn ngu nhin nh vy chng ta
chng bao gi bn tm . Gi s thay v Tomas, ngi ni bn l g bn tht ngoi
ch c l Tereza khng bn tm lng nghe my ht lc ang tri iu nhc g
(mc d s gp g gia Beethoven v g bn tht cng l iu ngu nhin kh li thu.)
Nhng tnh yu ang nhen nhm trong c c thi bng, khuch i ln nim v
ci p, v c khng bao gi qun ting nhc . Bt c lc no nghe li ting nhc, c
u b rung ng. Ting nhc to thnh vng ho quang rc r bao ph mi vt chung
quanh c lc .
Trong on u quyn tiu thuyt Tereza m trong tay hm c ln Praha tm Tomas,
Anna gp Vronsky trong trng hung rt li k: H gp nhau ti trm ga xe la gia lc
c ngi b xe la cn cht. on cui, Anna nhy vo xe la t t. Cu trc i xng
ny cng mt m-tp xut hin on u v on cui vi bn nghe c v tiu
thuyt qu phi khng, v ti sn sng ng vi bn, nhng vi iu kin bn phi
t ch, ng nhng nim nh h cu, sp t, khng c tht ngoi i i vo
ch tiu thuyt. Bi, i sng con ngi c cu thnh bi chnh nhng ng li,
cch thc nh vy.
N c cu thnh nh ngi ta sng tc m nhc. c hng dn bi nim thm
m, ngi ta bin hnh nhng s kin ngu nhin (nhc Beethoven, ci cht di gm
toa xe la) thnh mt m-tp, v ri ci m-tp chim hu ch ng thng trc
trong i sng con ngi. Anna c th chn cho mnh ci cht khc. Nhng, m-tp
ci cht v trm ga xe la, c hai buc cht vo s ra i ca tnh yu, li cun m
hoc Anna trong nhng giy pht tuyt vng vi nt p thm trm. Khng cn bit
n n, ngi ta cu to i sng ty theo nh lut thm m ngay c vo nhng lc
khn cng, tuyt vng nht.

V th, tht sai lm nu chng ta ch bai mt quyn tiu thuyt b m hoc bi nhng
bin c ngu nhin k b (nh gp g ca Anna, Vronsky, trm ga, v ci cht, hay gp
g gia Beethoven, Tomas, Tereza, v li c-nhc), nhng chng ta c quyn ch trch
con ngi m qung khng thy nhng bin c ngu nhin trong i sng thng
nht. Bi, nh th, con ngi nh mt b mt v cng p ca i sng.
12
B thc y bi n chim ca tnh c ang pht phi bay xung u trn vai mnh,
Tereza xin ngh lm trn tun l v ln m p xe la ln Praha. Ngi trn xe, chc
chc c li vo phng v sinh nhn ngm khun mt v cu khn tm hn c ng
quay lng li thn xc trong ngy trng i nht i ny. Kim sot li mnh, c cht
thy c iu khng n: c hng c nhi ln tng cn au but. Chng l c ng qu
gia ngy trng i nht i ny sao?
Nhng khng cn ng cho c quay v na ri. C gi Tomas t trm ga, v giy
pht anh m cnh ca n c vo, bng c bt u si ro ln tng hi. C cht ing
c ngi. C c cm tng b m chui vo np sn trong t lc no v gi y b
ang ct ting ci ha h ph tan cuc gp g gia c v Tomas.
Trong vng my giy ng h, c ngh Tomas s mi c ra khi nh v ting ku kh
chu pht ra t bng c. Nhng khng. Ngay sau anh qung tay m c. C sung
sng thm cm n anh khng ting si bng ca mnh. Anh m hn c tht say
m. Nc mt c tro ra. Cha y pht sau, hai ngi m ui nhp vo nhau
gia dng i n cung nhit. C ht ln trong lc lm tnh. C ln cn st. C b cn
cm cm tai c hnh h. Ci ng ht dng tip kh c-xy vo hai l phi ng ln.
Khi ln Praha ln th hai, c xch theo chic va li nng tru. C nht vo va li tt c vt
dng t trang, nht quyt khng bao gi quay v ci th trn bun tnh ny na.
Tomas mi c n nh vo bui ti hm sau. m , c ngh m ti mt khch sn
ti tn. Sng ra, c gi va li trm ga ri th thn l bc khp ph phng vi quyn
Anna Karenina trong tay. Mi n lc c bm chung nh Tomas v anh ra m ca
n c vo, c mi chu ri quyn sch. Quyn sch l tm th bi ty thn cho php
c bc vo th gii ca anh. C bit c khng c g khc ngoi tm th bi ng
thng , v ngh ny lm c mun ri nc mt. trn p cn bun ti, c ln
ting ni chuyn huyn thin v ci lun ming. Mt ln na Tomas ko c vo lng
v hai ngi li lm tnh vi nhau. C bc vo vng lng ng khi sng. S vt tr
nn m m, huyn hoc. Ch cn ting ht ca c l r mn mt m thi.
13

Khng phi l ting th ht ra, cng khng phi ting rn r m l ting ht tht s. C
ht to n ni Tomas phi nghing u sang bn, nh th anh s ting ht gn tai qu
chc thng mng nh anh mt. Ting ht khng phi l ting ku biu l nhc cm.
Khoi cm nhc dc l s iu ng ton th cc gic quan: nhn ngi tnh ca mnh
tht say m ri c gng chp bt tng ting ng. Nhng ting ht ca Tereza khng
phi th, n c ch tm lm qu qut mi gic quan. N ngn cn, khng cho thnh
gic cng nh th gic mnh hot ng. Ting ht tht ra l ci li tng ngy ng ca
c v tnh yu, n c gng gt i mi i nghch, gt i i tnh gia th xc v tm
hn, gt i c l c thi gian.
C c nhm hai mt li khng? Khng, nhng hai mt c khng nhn vo ch no nht
nh. Tm mt c phng ln khong trng trn nh. C lc c lc u tht mnh t
bn ny sang bn kia.
Khi ting ht lng xung, c lp tc chm vo gic ng bn cnh Tomas, hai tay nm
cht tay anh. Sut m c ng trong t th hai tay m cht tay Tomas.
Ngay t nm ln tm c c thi quen ng trong lc hai tay nm cht vo nhau, c
tin tng mnh ang nm cht bn tay ngi mnh yu du, ngi ca cuc i mnh.
V th, chng ta hiu ngay li do ti sao trong lc ng c nm tay Tomas cht nh vy:
c c hun luyn thun thc ngay t khi cn rt b th.
14
Mt c gi tr tui b p buc phi i hu ru bn n ng say sa v git gi qun o
lt cho l em gh thay v c quyn vn ti ci g cao hn l ngi bit d tr
sinh lc, th sinh lc khng ngi sinh vin i hc li lnh no dm m tng n.
Tereza c sch cn nhiu hn cc c cu sinh vin ny. C hc hi kh nhiu v i
sng, nhng c khng bao gi nhn ra iu . S khc bit gia ngi t hc v ngi
tt nghip i hc khng nm kh nng kin thc m sc sng cng lng t tin vo
i sng. Ln Praha sinh sng Tereza lao vo cuc sng mi vi lng cung nhit v
s bp bnh. C c v nh ch i mt ngy c ngi n ni vi c, C lm g y
th? C hy tr v ni chn ca c i! Tt c lng hng hi say m ca c cho i sng
c treo bng si ch: ting gi ca Tomas. Chnh ting gi ca Tomas dn d ci
tm hn nht nha, rt r ca c ra khi ch n n np tn y lng su kn.
Tereza c vic lm trong phng ti t tp ch tun, nhng cng vic ny khng lm c
va . C mun tr thnh ngi chp nh ch khng phi ngi th ra hnh. C bn
Sabina ca Tomas c nh cho c mn ba bn quyn sch dy nhip nh v hn gp
c qun c ph ct ngha th no l bc nh p to th v cho ngi xem. Tereza

yn lng chm ch nghe. Mt c nghim trang lng nghe tng cu ni ca Sabina,

khun mt c lc khng phi l khun mt cc gio s thng thy m sinh
vin trong lp hc.
Nh Sabina, c hiu quan h gia hi ho v nhip nh. C cn bo Tomas a c i
xem tt c nhng bui trin lm tranh nh Praha. Chng bao lu, nh c chp c
t tp ch chn ng v c tr thnh phng vin nhip nh chuyn nghip ca t bo.
Ti hm , hai ngi r thm vi ngi bn ko nhau ra qun ru n mng c
ln chc. Mi ngi ra sn khiu v trong lc Tomas ngi li bn mt mnh, v mt t
l. V n nh, sau khi b Tereza chc gho, anh th nhn anh qu c ln cn ghen khi
thy c khiu v vi ngi bn anh.
Tomas, anh ghen tht y ? C ng vc hi i hi li n mi my ln, nh th c
ngi bo tin c va c trao tng gii Nobel.
Ri c m tht lng Tomas, li anh theo nhng bc nhy khp phng. Khng phi
nhng bc nhy lm mi ngi sut soa thn phc qun ru. C nhy nh dn
lng thng nhy ma trong dp hi h nh m, nhng bc nhy n a nghch
ngm, chn phng cao ln khng kh, thn hnh nhp nh ln xung. C th, Tomas
b c li xnh xch khp phng.
Nhng bun thay, chng bao lu chnh c l ngi kh s vi cnh ghen tung v vi
Tomas s ghen tung Tereza khng phi l gii Nobel, n l gnh nng chng cht
ln anh, gnh nng anh phi a vai ra chu ng cho n khi anh gn nhm mt la
i.
15
Trong lc Tereza cng l n b khc bc vng quanh h bi, thn th trn trung,
Tomas ng trong chic gi treo tong teng trn trn nh, h ht bt h va i va ca
ht v un gi. Ai un gi khng ng kiu lp tc b bn cht v ri tm xung h.
Hy ti tr li gic m ny ca Tereza. S kinh hong khng p n vi ting sng
u tin pht ra t tay Tomas, n bt u ngay t lc cnh tng mi chm hin ra
trong gic m. Vi Tereza hnh nh gy kinh hong tt l hnh nh nhng thn th
trn trung din hnh bn nhau. Khi cn nh, m c cm c khng c kho ca
phng tm. B gii thch ci mnh lnh qui n ny nh sau: My khc g thin h
u; my khng c quyn xu h; my khng c li do phi giu gim ci vt hng
triu ngi u c nh nhau. Trong th gii ca m c, th xc no cng y nh nhau

v tun t ni ui nhau din hnh thnh hng mt. T lc cn tr th, Tereza

xem kho thn l du hiu ca ng dng trong tri tp trung, du hiu ca nhc nh,
n hn.
Cha ht, vn cn ni kinh hong khc a n ngay t giy pht u tin ca gic m:
tt c nhng ngi n b u phi ct ting ca ht! Khng nhng thn th h y nh
nhau, v dng nh nhau, khng nhng thn th h l nhng b my v hn nh nhau
h vui sng vi iu ! Ni vui sng ca h l ni vui sng ca k khng c tm
hn. H vui v thng tay nm tm hn h xung t h nm i ci tnh t mn bun
cui, ci o gic c mt khng hai tr thnh ging ht ngi bn cnh. Tereza cng
ca ht vi h, nhng c khng thy vui sng cht no. C ht v c s l n b kia s
xm li git c cht mt nu c cng li.
Nhng s vic Tomas gi sng bn ht ngi ny n ngi khc khin h ln lt ri
tm xung h bi c ngha g?
m n b sung sng v ging nhau, v khng c g khc bit trn thn th h. Tht
ra, h ang n mng ci cht ang chm chp tin n, ci cht khin s ng dng
tr nn tuyt i. V th, s sung sng c th dng ln theo mi ting sng Tomas
bn ra, dn n cc im trong cuc din hnh bnh hon. Mi ln sng n, h li ph
ln ci sung sng, v mi ln c xc ngi ri ng xung h h li gn c ca ht ln
hn.
Nhng ti sao Tomas l ngi cm sng bn? Ti sao anh li bn Tereza v nhng
ngi n b khc?
V anh l ngi x y c vo l n b . Gic m ca Tereza cho Tomas bit nh
th, n m ra cho anh thy iu c mun ni m khng ni c. C n vi anh
thot khi th gii ca m c, th gii trong mi thn xc bnh ng v ging ht
nh nhau. C n vi anh mong mi tr thnh thn xc c nht, c mt khng hai
trn ci i ny v khng sao thay th. Nhng chnh anh v du bng gia c v
nhng ngi n b khc: anh hn mi ngi n b nh nhau, anh vut ve h nh
nhau, anh tuyt i khng thy khc bit gia thn xc c v nhng thn xc khc.
Anh y c tt v th gii c c sc thot li, anh y c bc ra trn trung din hnh
vi nhng ngi n b trn trung khc.
16
Nhng gic m tun t tip din: gic th nht c thy l mo in, chng tng trng
cho nhng au n c tri qua trong i; gic th hai hnh nh c b hnh quyt, n

thay i lun; gic th ba hnh nh c sau khi cht, khi nhc nh nh ri vo trng
thi bt tn.
Chng ta chng cn bn tm gii on nhng gic mng ny ca Tereza. Chng nhm
vo Tomas r rt n ni phn ng duy nht anh lm c sau l gc mt xung,
hai tay xoa nh ln tay Tereza v ming khng tht c ting no.
Nhng gic m mang ngha tn bo nhng cng tht dim l. V im ny, dng
nh n mun vt khi li thuyt ca Freud v mng m. Nm m khng hn ch l
hnh vi truyn giao cch cm (hay truyn giao n mt, nu bn mun ni nh th); n
cn l sinh hot thm m, l tr chi ca tr tng tng, tr chi c gi tr trong chnh
n. Nhng gic m v nhng s kin v lai chng t tr tng tng l nhu cu su
thm nht ca con ngi. iu nguy him nm ni . Chng ta mau chng qun
ngay nhng gic m khng p. Nhng v gic m ca Tereza ti hi nm ny thng
n nn n tr thnh truyn thuyt, thnh truyn hoang ng v Tomas sng di li
nguyn ra tr ym bi nt p ray rt khn ngui ca gic m .
Hi Tereza yu qu, hi Tereza thn i i! Ti ang b ti tnh g y? C ln Tomas
ni vi Tereza nh vy trong lc hai ngi ngi i mt nhau trong qun ru. m
m em c m thy ci cht nh th em tht tnh mong mun t gi ci i ny . . .
Lc l ban ngy, lc li l cng ch u v cng vng chi. Mt git ru mu
au ang t t ln xung thnh li, Tereza tr li anh, Em khng lm c g c, Tomas
. , em hiu ch. Em bit anh yu em. Em bit tnh trng hoa ca anh chng bao gi
gy chuyn au bun ln lao cho chng mnh . . .
C nhn Tomas vi ni thng yu trn y trong khe mt, nhng c s hi m ti
trc mt, c s hi nhng gic m ang n ch c trong bng m. i sng c b
x toc ra thnh hai mnh. m v ngy c th chng chi nhau mnh lit.
17
Bt c ai c nh mun vn ln ti ci g cao hn u phi tin liu ngy no
s mc phi cn bnh s hi cao. Bnh s hi cao l g? L ni s hi khi ng
trn cao? Nhng ti sao chng ta vn thy s hi d trn i quan st chng ta ang
ng c tay cm chc chn? Khng, bnh s hi cao l ci g khc vi tnh s hi
khong cao. N l ting ku ca khong khng trng tri bn di. N d d, nh la
chng ta. Chnh nh mun nhy t trn cao xung khin chng ta s hi v v th
chng ta c sc loay hoay tm cch t v.

Nhng ngi n b kho thn din hnh quanh h bi, nhng xc cht nm trong xe
tang vui sng v c Tereza cng cht vi h tt c l nhng ci g t bn di
Tereza khng ngt kinh khip v mt ln trn chy trc y nhng, y b n, gi
y chng chng mt ra i u c. y mi l cn bnh s hi khong cao ca c:
lt vo tai c nhng ting gi ngt ngo (gn nh vui sng) ku gi c hy t b nh
mnh, hy gt b tm hn qua mt bn. S c c v khng cn tm hn ln ting ku
gi c. Nhng khi yu lng, c b ting gi m hoc v c thy mnh sn sng tr
bc quay v. C sn sng quay lng li on thy th tm hn trn boong con tu
thn th; c sn sng tt xung, ngi chung ch ci a vi m bn b m c; c sn
sng din hnh quanh b h cng vi h, thn th trn trung v ming vui sng ht
ca.
18
ng, Tereza chin u vi m c cho n ngy c b nh ra i, nhng chng ta ng
qun c khng ght b b. Gi m c ni vi c bng ging ni nhu m, m i chc c
sn sng gnh vc bt c chuyn g b mong mun. Li do duy nht c c sc mnh
thot li khi gia nh ch v c khng bao gi c nghe ging ni nh th thot ra t
ming b. Khi nhn ra thi hung tn ca mnh khng cht nh hng g ln a
con gi, b bt u vit cho Tereza nhng l th vi ging iu on trch, than van. B
than th v gia nh, vic lm, sc khe. B lm nh ch c Tereza mi l ngi thn
trong cuc i b. Tereza c cm tng cui cng c nghe c ting ni yu thng
ca b, v c ny nh mun quay v. Hn th na, c mun quay v v c qu mt
mi, qu suy yu bi tnh trng hoa, phng ng ca Tomas. C thy r s bt lc ca
mnh phi by ra, c b du vo cn bnh s hi cao, v c khng sao thot khi cm
d mun ri ng xung.
Mt hm m c gi dy ni cho bit b b ung th v ch cn sng thm vi thng.
Tereza tr nn tuyt vng n cng cc. C t trch mng mnh b m i theo
ngi n ng chng yu thng g mnh. C sn sng tha th tt c mi li lm ca b
trong qu kh. Gi y c c th hiu m c hn. Hai ngi cng lm vo hai hon
cnh tng t: m c yu thng ngi cha gh c, cng nh c yu thng Tomas, v
ngi cha gh hnh h m c th no Tomas hnh h c th ny. M c tr thnh
ngi n b c c ch v b chu ng bit bao ni ng cay nh vy trong i b.
Tereza cho Tomas hay tin m c lm trng bnh, v c d nh xin ngh lm mt tun
l v thm nh. Ging c y ti hn, on trch.

Tomas khng ng cho Tereza v thm m v anh linh cm li do c quay v chnh l

cn bnh s hi cao. Anh gi dy ni xung bnh vin tnh l ni b m Tereza c
ng. H s cc ca bnh ung th c lu tr cn thn khp ni trong nc nn Tomas
tm ra ngay s tht b m Tereza chng b ung th g, b cng khng h i khm bnh
trn nm tri nay.
Tereza nghe li Tomas khng v nh thm m na. Vi ting ng h sau khi quyt
nh, c ra ng v t lm ng n b thng u gi. C bt u i ng kh khn,
hm no cng t ng, va chm bn gh, c trong nh, kh lm l nh ri mn
cm trn tay.
C b kp cng gia gng km ca cn bnh mun ri ng xung. C sng thng trc
vi cn bnh s hi cao.
Hy ti ln! l ting ku cu ca k ang ri tut xung. V mi ln c ri
xung Tomas vn kin nhn a tay ko c ln.
19
Em mun lm tnh vi anh ngay ti phng v ca em. Ging hai ta nm trng nh
bc sn khu c ngi ngi chung quanh. Khn gi khng c li gn nhng h
khng th ri mt . . .
Thi gian tri qua, hnh nh ny mt dn i ngha tn bo v n tr thnh nguyn
do d gy khch ng trong lng Tereza. C hay gh st tai Tomas thm th nhng cu
nh vy trong lc hai ngi lm tnh.
C bng ny ra ngh trong u rt c th c con ng gip c trnh khi bn n
buc ti Tomas v tnh trng hoa, phng ng ca anh: ch cn Tomas dn c theo,
dn c theo khi anh n nh cc c tnh nhn ca anh! C l, ch lc thn xc c
mi vn cao hn cc thn xc khc. Thn xc c s bin thnh phn hai ca Tomas,
thnh ngi ph t cho anh, ngi tri k ca anh.
Em ci qun o c nng, tm ra sch s ri em n dng ln anh . . . C thm th
bn tai anh nhng li nh th trong lc thn th hai ngi p st nhau. C khao kht
ho nhp vo Tomas thnh ci g c nht thn xc nhng ngi n b khc bin
thnh chi ca hai ngi.
20

, tr thnh tri k ca anh trong cuc sng y trng hoa, my gi ny ! Tomas

khng chu hiu iu cho Tereza nhng c khng sao xo tan c tng ny
trong u v c c to mi dy lin h thn thit vi Sabina. Tereza m li bng cch
ngh n nh chp nh cho Sabina.
Sabina mi c v nh v cui cng tn mt c nhn thy cn phng rng ri vi vt
chnh trong nh: chic ging ln, vung vc, trng nh bc sn khu trnh din kch.
Ti thy y ny qu v cha bao gi c dp mi c n y. Sabina ni trong lc khoe
Tereza nhng bc tranh treo trn tng nh. C li ra mt bc v cnh khu cng
trng thp ang xy ct c v thi cn i hc, thi mi sinh vin m thut u b bt
buc v theo khuynh hng hin thc. (Ngi ta cho ngh thut khng hin thc n
mn, ph hy dn nn mng x hi ch ngha.) Trong tinh thn hng say , c c
chng t mnh c tinh thn gic ng cn hn cc gio s hi ho ca c bng cch v
n gn ging bc nh chp.
y l bc ti v lm giy ln vt sn . Ban u, ti bc mnh lm, nhng sau
ti thy thch th. Vt sn giy trn bc tranh trng ging vt nt; bc v cng trng
bin thnh tm phng sn khu c k, nhu nt, tm phng vi hnh nh cng trng
v ln trn. Ti bt u th nghim vt nt, tm kim, v tng tng ci g c
th n hin ng sau vt nt. y chnh l bc u cho mt lot nhng ho phm ti
t tn l ng Sau Nhng Cnh Tng. L ra ti phi thn trng, khng phi b ai
cng cho xem nhng bc tranh ny. Ti b ui khi trng M thut. b mt, lun
lun l th gii hin thc khng sai chy vo u, nhng di n, ng sau tm b nt
n, n np u l ci g khc hn, ci g b n, tru tng.
Ngng mt lt, Sabina ni tip, b mt l li ni di v cng r rng, rnh rt v
bn di l s tht n giu, m m.
Tereza lng nghe vi s tp trung him thy t nt mt bt c ngi sinh vin no. C
bt u cm nhn tt c nhng bc tranh ca Sabina, d lc trc hay by gi, u
cha ng t tng ging nhau. Chng l s nhp li ca hai ch , hai th gii. C
th ni chng l nhng p nh p. Mt cnh th soi sng bi chic n du kiu xa.
Khi tnh vt mng lung gm my qu to, nm ht d, v cy N-en nh xu thp nn
ri chiu hnh nh bn tay nh mun m thng qua tm b.
Tereza thy thn phc trn ngp trong lng v v Sabina xem c nh bn nn lng
thn phc hon ton khng cht e d, s st. N mau chng bin thnh tnh bn.

C qun khuy chuyn chp nh cho Sabina v phi i Sabina nhc c mi sc nh

ra. C ri mt khi nhng bc tranh thy chic ging ng nm nghnh ngang gia
phng trng nh bc sn khu trnh din kch.
21
Trn mt bn nh cnh u ging c ci tng hnh u ngi, loi tng th lm tc
dng treo tc gi. Nhng thay v mi tc gi, Sabina treo y mt ci m d trn
mu en. M ca ng ti y. C va ci va ni vi Tereza.
l loi m mu en, cng, trn Tereza ch thy trn mn nh xi n, loi m
Chaplin hay i. C ci vi Sabina, cm m ln, ngm ngha mt lc ri ni, Ch
mun em chp nh ch vi ci m ny khng?
Sabina ci ngt v ngh ny. Tereza t m xung, cm my nh ln v bt u
bm.
Sau gn ting ng h, Tereza bng ct ting, Ch ngh sao v mt bc nh kho
thn?
Kho thn? Sabina ci.
Vng, kho thn. Tereza lp li li ngh, ging c c phn qu quyt hn.
Th th phi khui ru ung. Sabina i ly chai ru.
Tereza cm thy thn th c yu ui dn, li c cng ra. Trong lc , Sabina
bc ti bc lui trong phng, li ru cm trn tay, khng ngt ni v nhn vt c gi
bng ng. ng l th trng mt th x nh. Sabina khng h thy mt ng bao gi, tt
c nhng g ng li l ci m ny v tm nh chp lc ng ng chung vi i ba
nhn vt chc sc khc ca th x. Chng bit h ang lm g trong bc nh . C l
h ang tham d mt bui l lc no hay ang khnh thnh i k nim ghi nh cng
trng mt nhn vt m c thi cng i m d trn trn u trong cc dp hi h, nh
m.
Sabina say sa ni v ci m v ng gi th trng cho n lc ung cn li ru th ba
mi cht ni, Ti vo trong mt cht v s tr ra ngay ri bin mt vo bung tm.
C tr ra vi tm o chong trn ngi. Tereza cm my nh ln a ngang tm mt.
Sabina a tay m tung chic o chong.

22
Vi Tereza, ci my nh va l con mt bng my qua c quan st ngi tnh ca
Tomas, va l ci mn che giu khun mt c.
Phi mt mt lc kh lu Sabina mi hon ton ci hn ci o chong. Cnh hung c
v kh khn hn c d liu. Sau vi pht, c bc li Tereza v ni, No, by gi n
lt ti chp nh c. Ci qun o ra!
Sabina nghe ci mnh lnh Ci qun o ra! khng bit bao nhiu ln t ming
Tomas v n n su vo tm khm c. Th l, ngi tnh ca Tomas ra lnh cho v
Tomas ci qun o ra. Hai ngi n b tht nhau li bng cu ni. l cch Tomas
t bin cu chuyn bng qu vi n b thnh pht giy gi tnh nng nhit. Thay v
mn trn, tng bc, nn n, anh bung ra mnh lnh nh vy. Anh bung t ngt,
khng ng trc, ting ni anh nh m nhng chc nch y quyn uy v t khong
cch kh xa: nhng lc nh th, anh khng bao gi ng vo ngi n b. Anh cng
hay lm vy vi Tereza. V mc d ting ra lnh ca anh nghe rt nh, gn nh ting
th thm vo tai, n vn l mt mnh lnh. Tereza rm rp nghe theo v khng ln
no c khng b khch ng. Gi y nghe li cu ra lnh, c cng mun tun li nhiu
hn. Bi tun lnh ngi l l iu in khng c bit, trong trng hp ny cn in
khng hn bi mnh lnh pht xut t ngi n b ch khng phi n ng.
Tereza trao my nh cho Sabina ri ln tay ci qun o. C ng , trc mt Sabina,
hon ton kho thn v trong tay khng mn v kh h thn. Tht ng c b tc
ot mt v kh: c b tc mt ci kh c c dng che giu khun mt mnh v
cha v Sabina. C hon ton nm di tay Sabina. S quy phc dim l ny gy cm
gic say sa, chong vng trong u Tereza. C c mong giy pht ng trn trung
trc mt Sabina nh vy c ko di mi n v tn.
Ti ngh Sabina cng c cm gic k diu l lng ca giy pht : v ngi yu mnh
rt r ng chu trn cch k d trc mt mnh. Nhng sau khi bm c hai ba p
nh, cm gic k diu ny lm Sabina s hi, c mun y n i, c bt ln trng ci
ha h.
Tereza ci theo, v hai ngi n b i mc li o qun.
23
Tt c ti c ca quc Nga trc y c che ph bi bc mn en kn mt, tinh vi.
Mt triu ngi Lithuania phi b x ra i, hng trm ngn ngi Ba lan b bch hi,

ton b sc dn Crimean Tatars b tiu dit. Tt c m h ri rt trong tr nh chng

ta, khng h thy ti liu, hnh nh no ghi li. Sm mun ngi ta s ph nhn, s
cho y l nhng chuyn hon ton ba t, gi tr. Cuc xm lng Tip khc nm
1968 khng th. C hnh chp ln phim nh v cuc bin ng c lu tr ti nhiu
vn kh khp ni trn th gii.
Nhng ngi cm my nh hay my quay phim Tip khc nhn ra cng vic duy nht
h c kh nng lm lc l ghi nhn b mt kinh hong ny cc th h mai sau
bit r. Lin tip by ngy tri, Tereza xng xo ngoi ng ph vi chic my nh
trn tay. Lnh Nga khng bit phi phn ng ra sao. H c hun luyn k lng v
cch i ph nu c ngi n sng hay nm vo h, nhng khng h c ch dy
phi i ph ra sao trong trng hp cha vo mt h l ng knh ci my nh.
Tereza chp ht cun phim ny sang cun khc v c tm n trao tn tay cc phng
vin ngoi quc mt na s phim (bin gii Tip vn m ng v cc phng vin ngoi
quc ny hoan h tip nhn bt c ti liu g). Rt nhiu bc nh c chp ln lt xut
hin trn bo ch Ty phng. Xe tng, nhng nm tay e do, nh ca chy ri, xc
ngi cht ph di l c xanh--trng, c quc gia Tip khc. Nhng thanh nin ci
xe gn my x ht tc lc chy vng quanh xe tng Nga, ngi ngi yn sau pht phi
l c. Nhng c gi tr tui mc vy ngn c tnh khiu khch, tru chc m lnh Nga
i n b lu ngy bng cch m hn bt c ngi l mt no gn . Nh ti thut,
cuc xm lng ca Nga vo t Tip khng phi l mt bin ng thng au; n l
cuc hi h nh m ca th hn, cuc hi h y p ni khch ng l lng (v
khng sao gii thch c).
24
Khi chy sang Thy s, Tereza em theo chng nm mi tm nh c nht. C m
xp nh n to son mt tp ch minh ho c s lng pht hnh kh cao. Ngi ch
bt t tp ch n tip c kh n cn (dn Tip vn mang ho quang ging dn xu s
v ngi Thy s th tha thi lng thng hi). ng mi c ngi, gi xem xp nh, ct
ting khen ngi on gii thch v yu t thi gian, bin c Tip xy ra kh lu ri
nn chng ti khng th ng bo gim c b nh ny c (ch khng phi v chng
thiu ngh thut).
Nhng Praha, s vic chm dt u. C phn i v c gng gii thch cho ng
ta nghe vi vn ling c ng ngho nn ca c rng ngay gi pht ny, vi tnh trng
b chim ng, vi hon cnh hon ton bt li, hi ng cng nhn vn ang c
thnh lp trong cc nh my, sinh vin vn biu tnh chng i i ngi Nga ct ra

khi t nc h, c nc ang ln ting cho th gii bit nguyn vng ca h l g.

Qu tht l iu khng d tin cht no! Vy m y khng cn ai thm quan
tm n na.
Cht c ngi n b dng dp nhanh nhn bc vo phng ct t cuc i thoi
gia Tereza v ngi ch bt khin ng thy nh nhm c ngi. B ta trao cho ngi
ch bt mt tp h s v ni: y l bi phng s v khu bi tm kho thn.
Ngi ch bt tinh t cm thy e ngi mt ngi Tip i chp nh xe tng s cho
vic chp nh kho thn trn bi bin l ci g ph phim, v b. ng ta t tp h s
xung pha u bn ri ni nhanh vi ngi n b: Xin gii thiu c mt ng
nghip ngi Tip. C y chp nhiu bc nh tuyt lm.
Ngi n b bt tay Tereza ri cm ln xp nh. C xem nh ti chp xem sao. B
ta ni vi Tereza.
Tereza khom ngi v pha trc, rt ra xp nh t tp h s.
Ngi ch bt ni, ging gn nh xin li: D nhin, nhng bc nh ny hon ton
khc vi nh c chp.
Khng khc lm u. Chng u tng t nhau.
C ngi ch bt ln ngi n phng vin nhip nh u khng hiu Tereza mun ng
ni g v ngay c ti cng cm thy kh khn gii thch tng ang lt qua trong
u c khi c so snh hnh nh bi bin kho thn vi cuc xm lng ca ngi Nga
vo t Tip. Lt n tm nh chp gia nh bn ngi ng quy thnh vng trn, c
ngng li mt lc: b m trn trung ng nghing ngi che ly hai a tr, cp v
s ca b ta chy xung trng nh v b hay v d, ng chng b ta cng ng
nghing ngi nh th pha bn kia, b phn sinh dc ca ng ta trng ging m
v mt con b ci thu nh.
C khng thch cht no, phi khng? Ngi ch bt ct ting hi.
nh chp p lm.
C y b sc v hnh nh ca ti. Ngi n phng vin nhip nh ni. Ti on c
cha h t chn n bi bin kho thn no.
Cha bao gi. Tereza tr li.

Ngi ch bt mm ci: C thy khng, tht d on c l ngi x no. Cc quc

gia Cng sn thng khc kh, nghim ngt qu ng.
Chng c g sai quy, by b v mt thn hnh khng che y. Ngi n b ni
ging bao dung. l ci g bnh thng. V ci g bnh thng u p .
Hnh nh b m trn trung i li t nhin trong nh cht thong hin v trong u
Tereza. C c cm tng vn nghe c ting ci ca b pha sau lng khi c chy o
ra ko bc mn ca s bn hng xm khng trng thy m c nh vy trong nh.
25
Ngi n phng vin nhip nh mi Tereza xung phng n tp th dng c ph.
nh c chp th v lm. Ti thy c c con mt vi thn hnh ngi n. C bit ti
ni g ch. nh nhng c gi dng iu khiu khch.
Nhng c gi m hn ngi l trc mi xe tng Nga?
ng y. C c trin vng tr thnh nhip nh gia thi trang thng thng, c bit
khng? C cn tm cho mnh mt ngi mu, mt ngi ang cn vic lm nh c
chng hn. Ri c t thc hin mt b nh, xong em n cho cc tay i din xem. D
nhin, c s phi mt thi gian kh lu trc khi tn tui c c ch , nhng ti c
th gip c ngay lc ny, ngay ti y: ti gii thiu c vi ngi ch bin ph trang
vn tc trong t tp ch ca chng ti. ng ta chc ang cn vi tm nh xng rng
hay hoa hng g .
Cm n b nhiu lm. Tereza chn thnh cm n b ta bi hin nhin ngi n b
ang ngi i din c l ngi y lng ho tm.
Nhng c t ni vi chnh c, ti sao mnh phi i chp nh xng rng? Zurich c
khng mun ti din chng ng c tri qua khi cn Praha: chin u trong vic
lm, tranh u cho tng bc nh c ng bo. C chng bao gi c tham vng tm
kim h danh. C ch mun thot khi th gii ca m c thi. Vng, c thc r rng
lm: d c nhit tnh vi nhip nh n my chng na c vn c th d dng chuyn
hng sang bt c mc ch no khc trong i. Nhip nh ch l phng tin gip c
vi ln ti ci g cao hn v gip c c sng bn cnh Tomas.
Chng ti l bc s. Anh y sc nui ti. Ti thy khng cn thit phi i chp nh
lm g.

Ngi n phng vin nhip nh tr li: Ti thy rt ung nu c b ngang sau khi
chp c nhng bc nh p nh vy.
Vng, nhng bc nh ghi nhn cuc xm lng l ci g hon ton khc. C lm khng
phi cho Tomas. N n t lng am m. Nhng khng phi lng am m nhip nh.
Tnh hung ny chc s khng bao gi ti din. V nhng bc nh ny, nhng bc nh
c c nh lng am m ca c, l nhng bc khng ai thm cng nhn ch v chng
mt yu t thi gian. Ch xng rng mi hp dn mun i. V c thy xng rng
chng th v cht no.
Tereza ni: B tht tt bng, nhng ti thch nh hn. Ti thy khng cn phi i
lm.
Ngi n b tip li: Nhng ngi nh c thy hi lng khng?
Hi lng hn chp hnh xng rng.
D phi chp hnh xng rng, c sng i sng trong c ch ng. Nu c ch
sng cho chng con thi c u cn i sng ca ring c na.
t nhin Tereza thy kh chu: Chng ti l i sng ti ch khng phi xng
rng.
Ngi n phng vin nhip nh vn n tn: C mun ni c l ngi sung sng?
Vn thy kh chu, Tereza tr li: D nhin ti sung sng!
Hng n b duy nht ni c cu ni l hng . . . B ta bng im bt, b lng
cu ni.
. . . hn hp. C phi b mun ni nh vy?
Ngi n b ly li t ch: Khng phi hn hp. Li thi th ng hn.
ng. Chng ti vn ni v ti nh th. Tereza bng khung tr li.
26
Nhng Tomas sut ngy cm u vo cng vic bnh vin v Tereza thui thi mt
mnh nh. t nht c c con ch Karenin bn cnh, thnh thong c dn n ra ngoi
i do. V nh c ch bit mi mit chi u vo ng sch v vn phm c, Php.

Nhng c ch thy ni bun vy kn v khng sao tp trung c t tng. C min

man ngh n bi din t ca Dubcek c trn ln sng in sau khi ng t Moskva
v. Mc d qun bng ni dung bi din t, c vn nghe vng vng bn tai ging
ni run ry ca ng. C v ra cnh nhng tn lnh ngoi xm xng vo uy hip v cm
t ng, lnh t mt quc gia c lp, ngay trn mnh t qu hng ng ri giam gi
ng ht bn ngy ti ni no vng i ni Ukrainia, cho ng hay ng s b hnh
quyt cng nh trc mi nm h hnh quyt lnh t Imre Nagy ca Hung-gari on y ng ln xe ch v Moskva, ra lnh ng tm ra, co ru, thay qun o
mi, tht c vt, thng bo cho ng bit v quyt nh hon lnh hnh quyt, khuyn
ng nn tr v lm lnh t thm ln na, n ng ngi xung gh i din Brezhnev, v
bt ng din kch.
ng tr v trong nhc nh hiu triu ci x s nhc nh ca ng. ng nhc n ni
ni khng ra hi. Tereza khng bao gi qun nhng giy khc im lng rn ngi trong
bi din t ng c. ng mt mi n kit tn hi sc ? ng ang m au? ng b
thuc? Hay ch l tuyt vng? Nu chng c g ng ni tn ti ni con ngi
Dubcek, t nht nhng giy khc im lng n rn ngi s cn mi mi, nhng giy
khc khi ng dng nh khng cn kh nng ht th, khi ng th hn hn trong lc
ton th dn chng im lng lng nghe trc my thu thanh. Nhng giy khc im lng
cha ng ni kinh hong chp ln u ngi dn Tip.
Ngy th by ca cuc xm lng, Tereza ngi nghe Dubcek c bi din t trong
phng bin tp ca t bo c ang cng tc m ch qua m bin thnh b phn ca
phong tro phn khng. Mi ngi c mt lc u t thi ch trch, bt bnh
Dubcek. H ch trch ng tho hip; h thy nhc nh; s yu ui ca ng khin
h b xc phm.
Khi chy sang Zurich v hi tng nhng ngy gi , Tereza khng on ght ng
na. Yu ui khng c ti. Bt c ai phi ng u vi sc mnh cng cng hn
u cm thy yu ui d ngi c thn hnh lc s nh Dubcek. t nhin Tereza
thy c nh b s yu ui ny li cun, s yu ui c lc c tng nh gh gm khn
kham, s yu ui y Tereza v Tomas ra khi qu hng hai ngi. C thy c l
ngi ng trong hng ng nhng k yu ui, trong x s nhng ngi yu ui, c
phi chung thy vi h bi h l nhng ngi yu ui, hi th hn hn gia nhng
cu ni ngp ngng, t qung.
C b s yu ui ny li cun y nh cn bnh s hi cao tng li cun c trc y.
C b li cun bi chnh c cng cm thy yu ui. Mt ln na c b lng ghen tng
nung nu v mt ln na hai tay c li run ln bn bt. Khi Tomas ch nhn ra c

nh vy, anh li lm ci vic anh thng lm: m hai tay c trong tay anh ri c xoa
du bng cch sit cht. C git ra khi tay anh.
Em, vic g vy? Tomas hi c.
Khng c g.
Em mun anh lm g cho em?
Em mun anh gi i. Gi i n mi tui. Hai mi tui!
c mun ni: Em mun anh yu i. Yu nh em y.
27
Karenin chng vui sng cht no khi phi di chuyn sang Thy s. N ght thay i.
Chng ta khng th v biu th gi loi ch dc theo ng thng; n khng tim
tin t im ny sang im kia. N chuyn ng theo ng trn nh kim ng h, t
tn quay trn, ngy ny qua ngy khc trn cng con ng. Hi cn Praha,
Karenin bc bi mi khi Tomas v Tereza mua v ci gh mi hay di chuyn chu hoa
t ch ny sang ch khc. nim v thi gian ca n b khuy ng nh th hai ngi
c tnh la cy kim ng h bng cch nh tro nhng con s trn mt.
Tuy vy, chng bao lu n ti lp trt t v tp qun c trong cn nh Zurich. Cng
nh hi cn Praha, sng sng n nhy ln ging nh thc hai ngi, ri theo chn
Tereza i do ph mua sm, n cng khng qun cc bui i do khc trong ngy.
N l thi biu ca cuc sng hai ngi. Nhng khi tuyt vng, Tereza phi t nhc
nh hy v Tomas m c sc bm vu vo cuc sng, v anh yu ui hn c, c l yu
hn c Dubcek v mnh t b rung b ca hai ngi.
Mt hm, lc va i do v, trong nh bng c ting chung in thoi reo vang,
Tereza cm ln hi ai u dy bn kia.
C nghe ging n b ni ting c xin ni chuyn vi Tomas. Ging c ta c v nng
ny v Tereza cm tng nh c s nho bng trong . Khi c tr li Tomas khng c
nh v c khng r bao gi anh v, ngi n b u dy bn kia ct ting ci ri
cp my.
Tereza bit y chng phi chuyn chi gh gm. C th ch l ngi n t bnh
vin, hay mt bnh nhn, mt c th k, bt k ai. Nhng c vn bc dc v khng ti

no tp trung t tng lm vic khc. n y c nhn ra c mt lun cht sinh lc

cui cng ri rt hi cn qu nh: c hon ton khng c kh nng dung th cu
chuyn tuyt i tm thng cn con nh vy.
Sng trn mnh t xa l ngha l i trn dy ging cao cch xa mt t m khng c
li bn di, ci li chnh l ni chn con ngi c gia nh, bng hu, ng
nghip, ni con ngi c th d dng ni iu mnh mun ni bng ngn ng quen
thuc t thu u th. Praha, c ch ty thuc Tomas trong nhng vn tnh cm,
lin quan n qu tim; y c ty thuc anh tt c. Mai kia, gi nh anh rung ry c
th c s ra sao? C phi sng sut i trong ni m nh lo s c ngy mt Tomas sao?
C nh thm: S quen bit gia hai ngi da trn sai lm ngay t lc ban u. Quyn
sch Anna Karenina c kp di nch l giy t gi mo; n khin Tomas c tng
khng ng v c. D yu thng nhau nhng hai ngi bin i nhau thnh a
ngc. S kin hai ngi c tnh yu cho nhau ch l bng chng li lm khng hai
ngi, khng thi c x nhau hay s tht thng ca cm xc. Li lm bt
ngun t s tng khc gia hai ngi: Tomas cng ci, mnh m cn Tereza yu
ui, mi mn. C ging Dubcek, ngi phi ngng n ba mi giy ng h trong
mt cu ni; c ging ci x s ca c, ci x s ni lp bp, th hn hn, v khng sao
tht ln ni mt cu ni tm thng.
Nhng khi ngi mnh m tr nn qu yu ui khin ngi yu ui au n th
ngi yu ui phi mnh m ln ct bc gi t.
V sau khi t ni vi mnh tt c nhng iu ny, Tereza d st mt vo ci u b x
ca con ch Karenin: Rt tic Karenin . Dng nh my li phi di chuyn thm ln
na.
28
Ngi np mnh vo gc bung toa xe la vi chic va li nng tru nht trn hc v con
Karenin kp gia hai chn, c khng ngt suy ngh v g u bp tim n khch sn
ni c lm vic trong thi gian cn chung sng vi b m. G u bp khng b l c
hi no v ln phn sau ca c v khng bao gi chn ming hi c cch tht nham
nh trc mt mi ngi l bao gi c mi chu ln ging vi g. K cng k l g li
l ngi c lin tng n trong lc ny. T hi no, g vn l th d cho ci g c
khinh mit, gh tm nht. Gi y c ch bit ngc mt ln hng nhn v pha g v
ni: Anh thng ni anh mun ng vi ti. Th y, ti y.

C mun lm ci g ngn chn, khng cho c quay v Tomas. C mong nhn thy
chnh tay mnh p ph by nm tri va tri qua cuc i c. N l cn bnh s hi
cao. Mt cm gic mnh lit, khng sao ch ng ni, cm gic mong mun ri ng
xung.
Chng ta cn c th gi bnh s cao l s chm m trong ni say sa ca k yu.
Bit ra nhc im ca mnh, hn b tay chu thua ch khng chng tr. Hn say m
vi s yu ui, mong yu hn na, mong ri xung ngay trung tm thnh ph trc
mt mi ngi, mong xung thp hn, thp hn c tn cng bn di.
C c t thuyt phc s thu xp dn v sinh sng ni no ngoi Praha v t b lun
ngh nhip nh. C d nh quay v ci tnh l nh b ni ting gi ca Tomas c thi
quyn d mi gi c.
Nhng khi v Praha c phi dng th gi gii quyt i ba vic vt vnh v c phi ln
la tr hon chuyn di chuyn.
Ngy th nm t hm c quay v, Tomas thnh lnh xut hin. Karenin nhy chm ln
ngi anh v v vy phi mt lc kh lu hai ngi mi rnh tay cho n nhau.
Hai ngi c cm tng nh ang ng trn cnh ng tuyt, thn th run ry v gi
lnh.
on hai ngi tin li nhau nh nhng ngi tnh cha bao gi bit hn.
Mi vic yn n c ch? Anh hi.
Vng.
Em ra to bo cha?
Em c gi in thoi.
Ri sao?
Khng c g c. Em vn ang ch.
Em ch g?
C khng tr li Tomas c ang ch ci g. C khng th bo anh c vn ch i ngy
anh quay v.

29
By gi hy tr li thi im chng ta bit qua. Tomas su thm n tuyt vng v
bao t anh nhi ln tng cn au n. m no anh cng mt ng.
Tomas ng c mt lt th Tereza thc gic. (My bay Nga vn v bay ln trn bu
tri Praha v khng ai c th yn gic v ting ng.) V c anh quay v. l tng
hin n trc ht trong u Tereza khi Tomas tr v. V c anh thay i nh mnh
i anh. Anh khng cn trch nhim g vi c na; trch nhim gi y pha c.
C thy ci tinh thn trch nhim ny dng nh i hi sc mnh nhiu hn c c
th c.
Nhng tht nhin c nh ra trc ngy anh xut hin ti ngng ca cn nh, chung
nh th bng su ting. Hm hai ngi gp nhau ln u, ca lm ca c tan vo lc
su gi. C thy anh ngi xa xa trn chic gh di mu vng i din c v c nghe
chung nh th su ting.
Khng, y khng phi l lng m tn d oan, n l ci cm quan thm m cu vt c
khi ni chn chng tuyt vng v thm nhp, tim nhim vo c ch mi m c
sng ti. n chim ca ngu nhin ln na li p xung u trn vai c. Hai mt c
nho i v c thy trn ngp ni sung sng khng sao din t c khi nghe ting th
u n ca Tomas bn cnh mnh.

Milan Kundera: i Nh Khn Kham Phn 3

nhng t ng b hiu sai
1
Geneva l thnh ph c nhng bn phun nc ln nh, nhng cng vin ni c thi
vang lng ting nhc. Ngay c khu trng i hc cng nm khut sau nhng lm cy.
Franz va dy xong lp hc chiu. Lc anh bc chn ra khi ging ng, vi phun
nc ang thi nhau bn ln khng trung nhng ct nc trng bc ti xung thm c
xanh. Lng anh rn r nim vui. Anh ang trn ng n thm c nhn tnh anh
cch vi con ng.
Anh gh nh c lun, nhng khi n anh t cho mnh ng vai tr ngi bn ch
khng phi ngi tnh. Bi nu anh lm tnh vi c ni phng v c ngay ti Geneva

ny ho ra anh l ngi n ng i t ngi n b ny sang ngi n b khc, t v

sang tnh nhn ri v vi v, trong cng mt ngy sao. Thm na, Geneva v chng
ng vi nhau theo kiu Php, tc l chung mt ging, anh bin thnh g n ng b
t ging ngi n b ny sang ging ngi n b khc trong khong thi gian
vn vn vi ting ng h. Anh thy iu xc phm c v ln tnh nhn, cui cng
c anh na.
Hai ngi yu nhau c my thng. Tnh yu anh dnh cho c qu gi n anh c
to ring cho n ch ng c lp trong i sng anh, mt vng t tinh khit c
bao che cht ch, trong anh ct giu hnh nh c. Anh thng c mi i din
thuyt ti cc trng i hc nc ngoi v khc vi do trc, anh khng t chi bt
c li mi no. Th vn cha , anh cn ba ra nhng cuc hi ngh, nhng phin hp
tng tng kim c vng nh. C nhn tnh ca anh, khng b rng buc bi vic
lm, c mt bn cnh anh trong tt c nhng ln i ni chuyn , nhng bui din
thuyt c tht cng nh do anh tng tng. Th l, ch sau thi gian ngn ngi, anh
a c i thm rt nhiu thnh ph u chu v mt thnh ph M chu.
Mi hm na em i Palermo vi anh nh. Anh bo c.
Em thch Geneva hn. C tr li, mt vn chm ch xem xt bc tranh ang v d.
Khng i Palermo m em sng c ? Franz hi li, c gng to khng kh ti vui.
Em bit Palermo ri.
Em bit ri? Ging anh m cht ghen tung.
Mt ngi bn c ln i Palermo gi cho em tm bu thip. Em dn n trn toa-lt,
anh khng thy sao?
Ri c k anh nghe cu chuyn: Hi xa hi xa, vo khong u th k, c ngi thi
s gi. ng gi n ni ngi mn phi xc nch ng ln mi khi ng bc chn
ra ngoi. Mt hm, ngi mn ni: ka, thy! Nhn ln tri m xem. Ln u
tin c phi c bay trn thnh ph. C gi khng bun ngng u ln, mt vn nhn
xung t, tr li ngi mn : Thy c hnh ca n ri. Em c bc hnh thnh ph
Palermo. N cng c chng khch sn v chng xe c nh tt c nhng thnh
ph khc. V phng v ca em lun lun c nhng bc hnh mi l.
Franz thy bun b. Anh quen vi cch rng buc lin h tnh cm hai ngi bng
nhng chuyn du lch ra nc ngoi, n ni cu ni Chng ta i Palermo i! tht ra

ch l gi Chng ta hy lm tnh i! v cu tr li Em thch Geneva hn ch c

th cha ng ng : c ht ham mun anh ri.
Ti sao anh cm thy bt an n vy? c tn hiu no khin anh phi lo s u! S
tht, chnh c l ngi tn cng anh trc, ngay sau khi hai ngi gp g nhau ln
u. Nhn dng, mt mi anh d nhn. Anh li c a v rt cao trong ngh nghip.
ng nghip anh ai cng phi e d tnh kh cao ngo cng nh v t tin n chc nch
tot ra t con ngi anh vo nhng dp hi hp gia nhng nhn vt trong gii. Nu
vy ti sao anh mang canh cnh trong lng mi lo u hng ngy c nhn tnh anh
ang sp sa t b anh?
Ti ch c th gii thch, vi Franz, tnh yu khng phi l phn ni di i sng x
hi, m ci g hon ton tng phn. C ngha tnh yu l lng mong mun c quy
phc di gt chn ngi tnh. K quy hng lm t binh phi np lun v kh. V v b
tc ot mt kh nng t v dng chng tr c nh ph u, hn khng trnh c
mi lo s thng xuyn khng bit lc no c nh p xung. l l do ti sao ti
dm oan chc, vi Franz, tnh yu ng ngha vi s ch i c nh ch t t trn
xung .
Trong lc Franz th ngi ra vi cn bun bc, ngi n b bung c v xung v
khut mnh sau gian phng bn cnh. C tr ra vi chai ru trn tay. C khui ru,
khng ni khng rng, rt ra li cho hai ngi.
Ngay tc khc, Franz th ra nh nhm v anh thy hi khi hi. Cu ni Em thch
Geneva hn khng c ngha c t chi, khng chu lm tnh vi anh na, ngc li,
n ng c chn cnh phi gii hn ch c yu nhau ti cc thnh ph nc ngoi.
C a li ru ln mi ung cn. Franz lm theo c. D nhin, anh thy sung sng v
cng v li t chi i Palermo ca c tht ra l li ku gi tnh yu, nhng anh li vn
v lo lng mi lo khc: c nhn tnh ca anh dng nh s quyt lit vi phm vng t
tinh khit do anh to dng ra cho mi lin h gia hai ngi; c khng chu hiu gim
anh nhng c gng anh lng tng lm ch ct sao tnh yu hai ngi bt v v, nhm
chn v tch bit n khi ngi nh hn nhn ca anh.
Thi t tri buc mnh khng lm tnh vi c Geneva tht ra ch l hnh thc
Franz t trng pht mnh v ti kt hn vi ngi n b khc. Anh mang trong
ngi mc cm c iu g ti li hay khng ton vn. Mc d chuyn chn gi gia
v chng anh tht tnh chng c g ng ni, anh vn ng chung ging vi v, vn
na m thc gic gia hi th nng n ca nhau v ht vo phi mi v, hi hm
trn thn th nhau. ng, anh mun ng ring ging, nhng chic ging hai ngi

nm chung vn l biu tng ca rng buc trong hn nhn v nh chng ta bit, ci

g l biu tng ri u tr nn bt kh xm phm.
Mi ln nm bn cnh v trn chic ging , trong u anh li ny ln ngh c
nhn tnh anh chc ang tng tng ra cnh anh ang nm cnh v nh vy, v ln
no anh cng thy xu h vi chnh mnh. l l do ti sao anh mun tch ri chic
ging anh nm ng chung vi v ra tht xa, cng xa cng tt, chic ging anh lm
tnh vi ngi n b ho s, nhn tnh ca anh.
Ngi n b rt thm li ru na. C cn li ri vn trong im lng v vi v dng dng
n k l, nh th qun bng s c mt ca Franz , c t tn a tay ln ci o
ngoi. C hnh ng nh ngi sinh vin kch ngh ang tp din trong lp hc c
lp phi tin c ang mt mnh trong lp v khng ai nhn thy c.
C ng , trn ngi ch cn b qun o lt. t nhin (nh cht nh ra Franz ang
c mt), c ging mt nhn anh trn trn.
Anh hon ton khng hiu ni ci nhn. N lm anh bi ri. Tt c nhng ngi yu
nhau, d khng ch , thng t by cho mnh nhng l thi tr chi tnh i m ngay
t giai on u khng bt c iu g vt qua ln ranh gii hn. Ci nhn c
ang dn ln ngi Franz khng c trong nhng l thi tr chi tnh i ; n khng
ging bt c ci nhn, b tch no hai ngi thng c trc khi lm tnh. N khng
mang v khiu khch hay bn ct; n mang mt du hi, nh ang thc mc iu g
vy thi. Vn l Franz khng h c nim m h no n ang hi han iu g.
K , c nhc chn ra khi chic o ngoi, nm tay Franz v ko anh n ng trc
tm gng ln treo trn tng. Vn nm tay ngi n ng, c nhn vo gng, vn ci
nhn nh mun tra vn iu g, thot u nhm vo chnh c ri quay sang Franz.
Gn tm gng ln dng ci gi treo tc gi, trn gi treo mt ci m d trn mu en
c k. C ci xung, cm m i ln u mnh. Hnh nh trong gng lp tc bin i:
hnh nh ngi n b trong b qun o lt, kiu dim nhng xa l v cch bit, u
i ci m d trn trng lc lng n thm thng, tay nm tay ngi n ng c cn
c vt, com l xm.
Mt ln na anh li mm ci cho s ngu ngc ca mnh khng sao hiu ni tm l c
nhn tnh. C ci o ra khng phi lng l gi tnh m nh din xut trong v
tung cn con k quc, mt tit kch ch c hai ngi. Anh n rng n ci rng r ra
v thng hiu v chp thun. Anh i ch t c mt c ch du dng, nhng c lm

nh khng bit. Vn nm tay anh, c ng yn nhn vo gng, trc nhn vo chnh

mnh sau quay sang anh.
Gi khc qua i. Franz bt u thy pha tung (m anh thy vui vui ngh n khng
n ni qu v duyn) ko di qu lu. Anh s sng a hai ngn tay ln kp vnh m
ri nhc n khi u c, ming vn mm ci, anh t n tr li ch treo tc gi. Anh
hnh ng nh th ang c bi xo vt en do a tr tinh nghch no v ru ln hnh
c M ng Trinh Maria.
C gi ngi bt ng thm vi giy na, mt vn chm ch nhn vo gng. Franz
ph ln ngi c nhng n hn mn trn. Anh lp li ngh ban ny r c mi hm
na i Palermo vi anh. Ln ny c , khng hi han vn vo g v anh t gi c ra v.
Anh li thy lng mnh trn ngp nim vui. Thnh ph Geneva, sut i anh nguyn
ra l thnh ph bun hiu, ba nay bng tr nn p v y p nhng cuc phiu
lu. Lc bc xung ng, anh ngonh c ngc u ln nhn khung ca s rng ca
cn phng. Ca s che nng bng nhng tm bt sc. Franz tn b v pha cng vin.
Xa xa, nc vm ngi nh th Chnh thng gio mu vng cho nh ln nh hai qu
n i pho git vng treo l lng gia khng trung nh quyn nng v hnh no .
Cnh vt p . Anh i v pha b h, p chuyn tu a anh ngc ln hng bc
ni anh c ng.
2
Cn li mt mnh trong phng, Sabina quay li ng trc gng, trn ngi c vn
cn nguyn b qun o lt. C i li ln u ci m d trn on ngm ngha mnh
trong gng rt lu. C kinh ngc v cng khi nh li tng nm thng c b ra theo
ui, tm kim mt giy khc mt.
Nhiu nm v trc, c ln n phng v thm c, Tomas b ci m thu ht. N kch
thch tr tng tng ca anh. Anh i m ln u ri nhn vo gng, cng tm
gng ln treo trn tng nh tm ang treo trong gian phng Geneva ny. Anh
mun xem b dng, nhn dng anh trng ra sao nu anh l vin th trng ca th k
mi chn. Lc Sabina ci qun o, anh t ci m ln u c. Hai ngi ng trc
gng (h lun lun ng trc gng khi Sabina ci qun o) on nhn vo chnh
mnh. C ch cn b qun o lt trn ngi, v ci m d trn. t nhin, c hai ngi
b kch thch bi hnh nh trong gng.

Ci g khin hai ngi b khch ng nh vy? Khonh khc trc , ci m ch l tr

a khng hn khng km. Phi chng s khch ng tht ra ch l bc nh n t
ni nc ci?
Vng, ng th. Lc hai ngi thot nhn nhau trong gng, c ch trng thy cnh
tng hot k, nc ci. Nhng t nhin, ci tc ci bin thnh ci khch ng: ci
m d trn khng cn l tr a na; n mang ngha bo hnh, s bo hnh qut
ln ngi Sabina, xc phm phm tit n b ca c. C thy i chn trn tri ca
mnh v mng tam gic tri cm hin r di ln vi mng. B qun o lt lm c tng
v kiu m y n tnh trong khi ci m th cng y nam tnh li c tnh chi b iu
, n vi phm v ch giu nt n b ca c. S vic Tomas qun o chnh t ng
bn cnh mang ngha hai ngi khng c mun tm kim tr chi vui a thun
ty (gi nh Tomas ang a nghch anh s t ci qun o v i ln u ci m
tng t). ng hn, n l s nhc m. Nhng thay v t v khinh th, khng thm
m xa, Sabina li c tnh khiu khch, nh th ang t hin dng thn xc c
cng khai hm hip. V t nhin, khng cng c thm mun, c ko Tomas nm
xung sn nh. Ci m ln long lc di gm bn, hai ngi m nhau ln ln trn
thm ngay bn di tm gng.
Nhng chng ta hy tr li vi ci m d trn:
Th nht, ci m m h nhc nh v t ph Sabina, vin th trng ci th trn
Bohemia nh b vo th k mi chn.
Th hai, ci m l k vt ca cha Sabina li. Sau m tang cha, ngi anh trai tm
cch chim ot ht ca ci cha m li, v c, vi v khinh b ra mt, khng thm
tranh chp i hi th g, cn tuyn b cch nho bng l gia ti cha m li, c ch
ly ci m d trn.
Th ba, n l mn vt c dng trong nhng tr chi tnh i vi Tomas.
Th t, n l biu tng ci g rt ring t c c tnh xy p by lu nay. Khi la b
qu hng, c ch c quyn em theo rt t c vt dng ty thn, v c m theo
ci m knh cng, ht sc v dng ny c ngha c phi b li nhng th khc thc
dng hn.
Th nm, gi y c sinh sng nc ngoi, ci m tr thnh mn vt cha ng
ngha tnh cm. Hm xung Zurich thm Tomas, c em n theo v i trn u lc
c ch n Tomas ti ngng ca cn phng khch sn.

Nhng ri iu c khng h tr liu xy ra: ci m khng m v thn nhin, v hi

hay mi mc, khiu khch na, n tr thnh mn vt k nim ca thi qu kh. C hai
ngi u b xc ng. H lm tnh vi nhau nh ln u tin nm chung ging. y
khng phi l lc cho nhng tr chi dm dt, bi ln gp g ny khng phi l s ni
tip nhng bui hn h tnh i ca hai ngi m mi ln gp g l mt c hi ngh ra
tr chi h n nho nh no . Ln gp g ny l ting gi nh thi gian, l bn
thnh ca v thi qu kh hai ngi, l ci g rt tnh cm tm lc cu chuyn khng
tnh cm v tan bin khong cch xa xi lm.
Ci m l m-tp ca khc nhc cuc i Sabina. N quay v mi, mi ln vi mt
ngha khc nhau, v tt c nhng ngha khc nhau tun chy qua ci m nh
dng nc tun chy qua lng sng. Ti c th gi ci m l lng sng ca Heraclitus
(Bn khng th bc hai ln xung cng mt dng sng): ci m l lng sng qua
Sabina mi ln mi thy mt dng sng khc chy qua, dng sng ngha khc:
mi ln cng mn vt em n mt ngha khc, mc d tt c nhng ngha c
cng hng (nh ting di, mt lot nhng ting di) ho nhp vo ngha mi. Mi
cuc nghim sinh mi mi vang ln, v mi ln nh th ho nhp vo nhau khin bn
ho m cng thm phong ph. Khi Tomas gp li Sabina Zurich trong cn phng
khch sn, hnh nh ci m gy nn mi xc ng v cng ln lao v hai ngi lm
tnh vi nhau gn nh trong nc mt. l v s hin hu en ti ca ci m khng
nhng ch nhc nh hai ngi v tr chi tnh i lc trc, n cn l k nim thn qu
ca cha Sabina, ca t ph c, nhng ngi sng vo th k khng c xe c, tu bay.
Gi y, c l chng ta hiu r hn h thm ngn cch Sabina v Franz: anh hm h
lng nghe chuyn i c v ngc li c cng hm h lng nghe chuyn i anh,
nhng mc d hai ngi thu hiu mi ngha hp l ca tng t ng trao i, h
hon ton tht bi trong vic nghe ra ting thm th ca dng sng chy qua h.
V khi c i ci m d trn ln u trc mt anh, Franz cm thy ngng nghu,
nh th c ngi ni vi anh bng th ngn ng anh hon ton khng hiu. Hnh
ng c khng c tnh cch dm ng cng khng v tnh cm, n ch l ng tc anh
khng thu hiu v v th anh m ra ngng nghu.
Khi con ngi cn tng i tr trung v khc nhc i sng h cn nhng trng
canh va khai m, h d dng nhp vo v trao i nhng m-tp (nh Tomas v
Sabina trao i m-tp ci m d trn), nhng khi h gp nhau lc gi nua hn, nh
Franz v Sabina, khc nhc t nhiu y n, v mi m-tp, mi vt th, mi t
ng u mang ngha ring t.

Nu ti thc hin bn vn ghi li nhng cuc i thoi gia Franz v Sabina, rt c th

ti s su tp c b t vng dy cm nhng hiu lm gia hai ngi. Nhng thay vo
, chng ta hy tm hi lng vi mt quyn ngn ngn.
3
Quyn t in ngn nhng t ng b hiu sai
N B
Lm n b l nh mnh Sabina khng c chn la. Ci g chng ta khng c chn
la chng ta khng th xem l cng trng hay tht bi. Sabina tin tng c phi
chp nhn thi ng n v ci nh mnh c khng c chn la . Vi c, phn
khng hay hnh din v sinh ra lm n b u mang tnh cch ngu xun nh nhau.
Trong ln gp g khi mi quen, Franz ni vi c, ging nhn mnh hi bt thng:
Sabina, em l mt ngi n b. C khng hiu ti sao anh phi nhn mnh s kin
hin nhin vi v trang trng ca Kha Lun B khi nhn thy t lin. Mi v sau c
hiu ra t ng n b, khi c nhn mnh bt thng nh th, di mt anh, khng
phi ch dng phn bit hai phi tnh con ngi; n mang biu tng mt gi tr.
Khng phi bt c n b no cng c gi l n b.
Nhng nu di mt Franz, Sabina c gi l n b th Marie-Claude, v anh, l g?
Hn hai mi nm trc, sau vi thng quen nhau, Marie-Claude do t t nu Franz
khng chu ci c. Franz nh b b ba v li e do ny. Anh khng yu thng
Marie-Claude g cho lm, nhng tnh yu ca c lm anh xc ng. Anh thy mnh
chng ng hng tnh yu cao c nh th, anh cm thy thp km trc mt c.
Anh thp km n anh ly c lm v. V mc d cm xc cung nhit tot ra t
Marie-Claude khi c do t t khng bao gi ti hin, anh vn ghi gi trong tim n
tng vi ngh khng bao gi anh c quyn lm c au kh v anh phi lun
lun tn trng ci n tnh trong ngi c.
y qu l cng thc c bit. Khng tn trng Marie-Claude, nhng tn trng ci
n tnh trong Marie-Claude.
Nhng nu Marie-Claude chnh th l n b, ngi n b khc n np trong c l
ai? Ngi anh lun lun tn trng? C l mt khun mu n b theo l tng Plato
chng?

Khng u. Khun mu chnh l b m Franz. Cha bao gi anh phi ni anh tn

trng ngi n b trong m anh. Anh sng bi m anh ch khng phi ngi n b
no khc trong . M anh v khun mu n b theo l tng Plato l mt.
Nm anh mi hai tui, b bng nhin b v sau khi cha anh b v con ra i mt bit.
Cu b nghi c iu g nghim trng xy ra, nhng b m trn an cu bng nhng li l
bnh thng. Hm ngi cha b i, b m Franz dt cu xung ph chi, v lc hai m
con ra khi nh, Franz thy m mnh hai chn i hai chic giy khc nhau. Cu
thy bi ri, kh x ht sc: cu mun ch cho m thy s nhm ln ca b nhng li s
lm b au lng. Th l, trong sut hai ting ng h do ph, cu dn mt vo i
chn b m. l ln u tin trong i cu thc au kh l g.
CHUNG THY V BI PHN
Franz yu thng m t khi anh cn l a tr cho n ngy anh a b ra ngha
trang; anh cng yu thng b trong tm tng anh. Tnh thng khin anh tin
tng lng chung thy phi c ch ng rt cao trng trong cc c tnh: nh c lng
chung thy, i sng mi lin lc thnh mt mi, nu khng chc n v tan thnh
trm nghn mnh n tng vt thong qua trong tch tc.
Franz thng k Sabina nghe v m anh, c l vi duyn do b mt no nm tn
cng v thc anh: anh inh ninh Sabina s thy p lng v anh l ngi n ng
chung thy v nh anh chim c cm tnh ca c.
Nhng anh u bit Sabina l ngi n b b li cun bi lng bi phn nhiu hn l
chung thy. T ng chung thy lm c nh n cha c, ngi n ng o hnh,
thanh khit sng ni tnh nh, dng trn ngy ch nht v vi cnh chiu t ln b vi
hay t im hnh hoa hng ln bnh s. Nh ng, Sabina bt u bit v khi cn th
u. Nm c mi bn tui, c em lng yu thng mt cu trai cng trang la. Cha
c hi s n ni ng ra lnh nghim cm, khng cho c mt mnh ra khi nh sut
nm tri. Mt hm, ng cho c xem i ba bc ph bn tranh Picasso km theo
nhng li ph bnh giu ct.
Nu c khng c php yu cu hc tr mi-bn-tui, t nht c c quyn yu tranh
lp th. Hc xong, c ln Praha vi cm gic yu i cui cng c quay lng bi phn
chnh gia nh c.
Bi phn. T tui b th non nt, chng ta c cha ng v thy c dy d ln n bi
phn l hnh vi xc phm tn bo nht. Nhng bi phn l g? Bi phn l ph v mi

n np v i v ni v nh. Vi Sabina, khng g tuyt vi hn nu c ct bc i mi

v ni v nh.
Khi cn l sinh vin trng M thut, c khng c php v nh Picasso. l thi
k ci gi l hin thc x hi c quy nh v nh trng sn xut ton chn dung
nhng chnh khch Cng sn. Sabina mong thc hin c hnh vi bi phn cha mnh
nhng c cha toi nguyn: Ch ngha Cng sn l ngi cha khc, ngi cha kh
khn v km kp khng km, ngi cha cm c khng c yu thng (thi ca o
hnh) v ngay c Picasso c cng khng c php li gn.
V c lp gia nh vi mt anh din vin hng nh ch v anh ta ni ting l ngi lp d
khng c c hai ngi cha chp nhn.
Ri m c qua i. Hm tr li Praha sau m tang m, c nhn c in tn bo tin
cha c cng t st gia ni kh au cng cc.
t nhin lng tm c qun x ln au n: cha c v bng hng ln bnh s v ght
Picasso, iu c tht khip m lm khng? C tht ng trch nu ng hi s c
con gi mi bn tui c ngy vc bng bu v nh? C tht ng ch ci nu ng
khng th tip tc sng trn ci i sau khi ngi v mnh v bn kia th gii?
Mt ln na, c thy lng mnh nh nung nu mun lm mt hnh vi bi phn: bi
phn chnh s bi phn. C bo ngi chng (ngi gi y c xem nh g say kh
chu ch khng cn l k lp d na) c s chia tay gi t g.
V B. chng ta bi phn A. ri li bi phn B. iu ny khng c ngha chng ta s lm
lnh xoa du A. Cuc sng mt ho s li d chng khng h ging cuc sng cha m c
m c bi phn. S bi phn ln th nht khng th hn gn. N tin khi cho
chui phn ng nhng bi phn khc v sau, v mi ln dn chng ta i xa thm, ra
khi c im ln bi phn ban u.
M NHC
Vi Franz, m nhc l ngh thut gn gi nht vi ci p say sa. Khng ai say v
quyn tiu thuyt hay bc tranh, nhng c ai khng khi say m khi nghe Giao
hng s chn ca Beethoven, khi nghe S-na-ta cho hai dng cm v nhc c g ca
Bartok, hay White Album ca Beatles. Franz khng phn bit nhc c in v nhc
thi trang. Vi anh s phn loi nh vy va li thi va tr ngy. Anh a thch nhc
kch ng v nhc Mozart nh nhau.

Anh xem m nhc c sc mnh gii phng: n gii phng anh ra khi ni c c, khi
cn trm t ni hng, khi bi bm th vin; n m cnh ca con ngi anh v cho
php tm hn anh bc ra th gii bn ngoi tm kim bn b, bng hu. Anh thch
khiu v v thy tic Sabina khng chia s vi anh am m ny.
Hai ngi ngi trong tim n, v trong lc h n ung, ting nhc inh tai nhc c vi
nhp tit tht mnh pht ra t ng loa t gn .
ng l ci vng lun qun hung tn, Sabina ni. Tai ngi ta sp b ic ht v
ting nhc cng ngy cng ln. Nhng v ngi ta ic nn ting nhc cng phi ln
hn.
Em khng thch m nhc ? Franz hi li.
Khng. Ri c ni thm, d l m nhc thi i khc . . . C ang ngh n thi
i ca Johann Sebastian Bach, khi m nhc nh o hoa hng n trn cnh ng ca
lng im, bao la v ph y tuyt trng.
Ting ng n o gi lm m nhc theo ui c t ngy th u. My nm hc trng
M thut, sinh vin b bt buc phi tham d tri h sut my thng h. H sng
chung ch nhau v cng cng tc thc a ti cng trng nh my thp. Ni , ting
nhc t ng loa pht thanh go ln t nm gi sng n chn gi ti. C mun khc
ln c, ting nhc chi li, khng th tm c ni no kh d dng lm ch n nu
trnh ting loa, khng th chui vo nh cu hay rc di m chn mn: mi vt nm
trong tm nhng ng loa pht thanh. Ting nhc nh by ch sn a n cn x c.
Vo thi im , c tng th nhc mi r ch ng tr th gii Cng sn. Ra nc
ngoi, c khm ph s bin th t m nhc sang ting n l tin trnh ton cu trong
con ngi ang i vo giai on lch s ca s xu x ton din. Thot u l nhng
x u trong m thanh ph trm khp ni: xe hi, xe gn my, n ghi-ta in, my
khoan, loa pht thanh, ci h. Chng bao lu na s xu x di con mt nhn cng s
trn ngp khp ni.
Sau ba n ti, hai ngi ln phng v h lm tnh vi nhau. Trong lc m mng sp
chm vo gic ip, Franz cm thy ngh mnh mt dn mch lc. Anh nh ting
nhc n o ti bn n v t nh, Ting n cng c im li. N ln t ting ni. t
nhin anh nhn thc trn cuc i anh, anh khng lm g khc ngoi ni, vit, dy
hc, bin ch cu vn, tm kim v tu b nhng cng thc ri cui cng khng t
ng no cn chun xc na, ngha nhng dng ch b xo nho, ni dung mt hn,
chng bin thnh rc ri, tru rm, ct bi; chng lng vng quanh tr c anh,

chng ging co, xu x trong u anh, chng l chng bnh mt ng, l cn bnh ca
anh. V iu anh ang khao kht lc , m h nhng vi tt c ch ca anh, l ting
nhc v b, l m thanh tuyt i, y m du v hnh phc ngp trn, trn t ting n
o huyn no lm rung rinh cnh ca, mt ln v mi mi, ph lp ni au n, xo i
ci v dng, h ph ca ch ngha. m nhc l ph nh nhng cu vn, l phn
ca ch ngha! Anh khao kht c m p Sabina tht lu, anh c ao phi chi anh
khng bao gi phi ni mt cu, mt ch no, cc khoi cm tnh yu trong anh
trn y ting nhc vang lng, ph lp. V anh i vo gic ng c v v bi m vang
chn phc huyn tng .
NH SNG V BNG TI
Vi Sabina, sng l nhn thy. Nhng th gic b gii hn do hai ro cn: nh sng rc
r lm m lo, v bng ti en kt. C l l l do khin Sabina gh s tt c mi cc
oan ch ngha. Cc oan l bin gii khng c s sng pha bn kia, v am m cc
oan ch ngha, trong ngh thut cng nh trong chnh tr, l trm khn li ri mong
ch ci cht.
Vi Franz, t ng nh sng khng gi hnh nh mt cnh th phi by di nh
sng du nh ca ngy; n gi cho thy chnh ngun nh sng: mt tri, bng n
in, n chiu. Lin tng ca Franz l nhng n d quen thuc: nh mt tri ca
lng cng minh chnh trc, ngn la chi sng ca tr tu, vn vn.
Bng ti cng quyn r anh nhiu nh nh sng. Anh bit thi i ny tt n trc
khi lm tnh l hnh ng tc ci, v th anh lun lun m ngn n nh u ging.
Tuy vy, lc i vo Sabina, anh li nhm nghin hai mt. Khoi cm trn tr trong c
th anh ku gi bng ti. Bng ti tinh rng, ton vn, khng tng, khng hnh
tng; bng ti khng c tn cng, khng c bin cng; bng ti l ci v tn
mi chng ta u mang n trong ngi. (Vng, nu bn ang i tm kim v tn, bn
ch vic nhm hai mt li!)
V ngay lc khoi cm lan trn khp chu thn, Franz tan bin vo ci v tn ca
bng ti anh, chnh anh tr nn v tn. Nhng con ngi anh cng tng trng trong
ci bng ti bn trong bao nhiu, phn bn ngoi anh cng thu nh by nhiu. Ngi
n ng mt nhm l ngi n ng ph thi. Sabina chn ngn v cng khi thy anh
nhm mt nh vy, v khi phi nhn vo mt anh, c cng nhm hai mt li.
Nhng vi c, bng ti khng c ngha v tn; n ng ngha vi s bt tn thnh ci
g c trng thy, ph nh ci trc mt, chi b ci khng mun nhn.
4

C ln Sabina t cho php mnh n tham d mt bui hp nhm gia nhng ngi di
dn ng hng ca c. Cng nh nhng ln khc, h xo li cuc tranh lun nn hay
khng nn ng dy v trang chin u chng Nga. Trong an ton ca i sng di
dn, l tt nhin h chung gii php chin u hn. Sabina ln ting: Vy ti sao cc
ng khng quay v m chin u i?
Tht tnh c chng nn pht biu nh th. Mt ngi n ng c mi tc bc dn sng
gi ngn tay tr di ngong ch vo mt c: C khng c quyn n ni nh vy. V
my ngi m t nc chu cnh ngy nay. C c na. C phn khng ch Cng
sn nh th no? Hay c ch bit v vi lng nhng . . .
Quy nh ngi dn sng nh th no, kim sot i sng h, l nguyn tc v cng l
sinh hot x hi khng bao gi ngng ngh cc quc gia Cng sn. Ho s xin php
trin lm tranh, cng dn bnh thng xin chiu khn i du lch ti cc quc gia c b
bin, cu th bng xin gia nhp i banh quc gia, u phi i thu nht khng bit
bao nhiu th t bt, bo co (t ngi gi ca, bn ng nghip, cng an, c quan
a phng ng, nghip on lin h) cc vin chc c bit t lm cng vic
tng kt, cu xt v tm lc. Nhng bo co ny khng h dnh dng n nng khiu
ngh thut, kh nng bng, hay bnh trng cn tnh dng ni c khng kh bin;
chng quy chiu im duy nht: H s chnh tr ca ngi cng dn (ni cch khc,
nhng g ngi cng dn tng tuyn b, suy ngh; hnh vi ca hn, hn ng dy b ra
v gia bui hp nhm hay trn din hnh ngy l Lao ng mng mt thng nm
trong
trng hp no). Bi mi sinh hot (hin hu ngy qua ngy, thng quan tin chc ti
s lm, ngy ngh h) u ty thuc vo kt qu vic cu xt. Mi ngi (d hn mun
chi banh trong i banh quc gia, mun thc hin bui trin lm tranh, hay mun i
ngh h ti b bin) ai ny phi sng sao cho phi o c im tt.
ngh xuyn qua u Sabina trong lc c nghe ngi n ng c mi tc bc ct
ting. ng ta khng cn bit nhng ngi ng hng ca ng l cu th bng xut
sc hay ho s ti ba (khng ngi di dn Tip no c mt trong bui hp t v quan
tm n nhng tc phm hi ho ca Sabina); iu duy nht ng ta quan tm l
nhng ngi ny chng Cng ra sao, tch cc hay tiu cc, c thc tm hay ch b
ngoi, t lc u hay ch mi sau ny khi b chy ra nc ngoi.
V l ho s, c c con mt ngm nhn s vt rt chi tit v tr nh c cn ghi nhn rt
r nhn dng nhng ngi Praha, nhng ngi c am m thch quy nh i sng
ngi khc. Tt c bn h u c ngn tay tr di hn ngn gia mt cht v lc no
ngn tay cng gi ra ch vo mt ngi ang i thoi. Tng thng Novotny, ngi

lnh o t nc sut mi bn nm trc 1968, cng c mi tc bc dn cong nh

th v ngn tay tr ca ng di hn bt c ngn tay ngi dn no c ng Trung u.
Khi nhn vt di tn danh gi nghe t i mi ngi ho s ng cha bao gi bit tranh
v ra sao, rng trng ng ging Tng thng Novotny ca Cng sn th mt ng bin
thnh gc, ri trng bch, ri li , ri li trng; ng c gng tht ra iu g
nhng khng thnh li, ri ng im bt. Mi ngi cng im thin tht cho n khi
Sabina ng dy b ra v.
C bun ru ht sc, v khi bc xung ng c t trch mnh ti sao phi gi lin h
vi nhng ngi Tip ny. Ci g tri buc c vo h? Cnh th? Nu mi ngi trong
bn h c hi tn gi ci phn t chn nhau ct rn gi nh iu g th nhng
hnh nh hin ln trong tr no h khc bit n ni s khng cn s ng nht no
na.
Hay l vn ho? Nhng vn ho l g? m nhc? Dvork v Janacek? Vng. Nhng
nu mt ngi Tip khng cn cht cm th no cho m nhc na th sao? Ci yu
tnh ct li tr thnh ngi Tip tan bin vo h khng mt ri.
Hay v nhng bc v nhn? Jan Hus? Khng ai trong cn phng tng c mt dng
ch no ca ng. H ch c th hiu c ngn la, nim vinh quang ca ngn la khi
ng b ho thiu, nim vinh quang ca tro tn, v do , vi h, yu tnh thnh
ngi Tip l m tro tn v ch c th thi. iu duy nht gi h li l s chin bi v
nhng li khin trch ln nhau.
C bc nhanh. Chnh nhng ngh trong u lm c kh s nhiu hn l s tch li
khi nhng ngi di dn lu vong ng hng. C bit c khng cng bng. Cng c
nhng ngi Tip khc, nhng ngi hon ton khc g n ng c ngn tay tr di
ngong. S im lng y ngng nghu sau bi din vn nh ca c khng c ngha tt
c bn h u chng i c. Khng, c l h ch chng hng khi t nhin nhn ra s
th ght, ngu dt ca mnh trong cuc sng t nn. Nhng ti sao c khng thng xt
h? Ti sao c khng thy h ch l nhng sinh vt bt hnh v b rung ry b ri?
Chng ta bit ti sao. Sau khi bi phn ngi cha gi, i sng m ra trc mt c, con
ng di y dy bi phn, mi ln bi phn, t bc v chin thng khin c nh b
thu ht. C khng chu ng vo hng ng! C chi t hng ng lun lun chng
con ngi, chng bi din vn! l l do ti sao s thiu cng bng ca chnh c
lm c khuy ng. Nhng khng hn l cm gic khng vui; ngc li, Sabina c
cm tng c va chin thng v c nhn vt v hnh no ang v tay tn thng
c.

Tht nhin, men say bng nhng ch cho phin no: Con ng phi chm dt ni
no ! Sm mun c phi chm dt nhng tr bi phn ny! Sm mun c phi t
ngng li!
Lc tri ti v c vi v bc nhanh vo trm ga. Chuyn tu i Amsterdam
ang ch khch. C tm ra toa ca mnh. Ngi sot v nim n a c vo tn ni, c
m cnh ca cn bung toa tu v thy Franz ang ngi trn bng gh. Anh ng dy
n c vo, c chong hai tay m anh v hn anh n nght th.
C v cng mun ni vi anh, nh ngi n b tm thng nht, ng b em, hy
m em tht cht, hy bin em thnh tr chi ca anh, em l n l ca anh, hy mnh
m ln! Nhng c khng ni c iu g.
Khi anh bung c ra, c ch tht c cu, Anh khng bit em vui sng dng no
c anh bn cnh. Bn tnh khp kn ch cho php c ni cu ni nng nn nht nh
th.
5
Quyn t in ngn nhng t ng b hiu sai (tip theo)
DIN HNH
Php hay ngi ta d dng qu. Khi cha m p buc con ci i nh th, con ci
phn khng bng cch gia nhp ng (Cng sn, Mao-t, Trt-kt, vn vn). Sabina b
ngi cha bt i nh th ri sau cn phi tham d cc bui hp hnh ca on
Thanh nin Cng sn. ng lo ngi c chuyn chng lnh nu c c tnh trnh n mi.
Khi c b p buc gia nhp on ngi din hnh nhn ngy l Lao ng, c chng bao
gi gi bc i cho ng nhp, c gi i sau ln ting mng m v c tnh p ln gt
chn c. n lc hp ca, c cng chng thuc li bi ht v ch bit nhp ming theo.
Nhng c gi khc bo co ln cp trn. T lc tr, c ght cay ght ng
nhng bui din hnh.
Franz theo hc Paris. V l sinh vin v cng xut sc nn ngay t nm hai mi tui
anh nm chc s nghip trong tay. tui hai mi, anh bit cuc sng anh s
ch quanh qun ni vn phng trng i hc, mt hai th vin, v hai ba ging ng
khc nhau. tng v cuc sng nh th lm anh mun nght th. Anh mong mi
bc ra khi i sng nh ngi ta mong t nh bc ra ng.

V cn sinh sng Paris ngy no, anh khng b qua bt c cuc din hnh mt-tinh
no. Tht khoan khoi khi n mng, i hi, hoc phn i iu g; bc ra ni trng
tri, ho mnh vo chn ng ngi. Anh thy khch ng n ngy ngt vi nhng
cuc din hnh trn ngp i l Saint-Germain hay t qung trng Place de la
Rpublique n ngc Bastille. Di mt nhn ca anh, m ng din hnh la ht
l hnh nh v lch s u chu. u chu l cuc Din hnh Ln. Cuc din hnh t
cch mng sang cch mng, t u tranh sang u tranh, v c th tip din.
Ti c th ni cch khc: Franz cm thy i sng sch v ca anh khng tht cht
no. Anh khao kht i sng tht, khao kht c s m ng chm nhng ngi i
cnh anh, khao kht ting la ht ca h. Anh khng bao gi nhn thc iu anh cho l
khng tht (cng vic anh lm mt mnh trong vn phng hoc th vin) li chnh l
i sng tht ca anh, cn cuc din hnh anh tng tng c tht th chng qua ch l
nhng h trng, nhng bui khiu v, nhng cuc hi h nh m hay ni khc
i, ch l gic m.
Khi cn i hc, Sabina sng trong k tc x. Ngy l Lao ng, tt c sinh vin c lnh
t tp tht sm i din hnh. Gim th trng vo tng phng kim sot. Sabina
trn trong phng v sinh v i mi ngi i ht mi quay v phng. Lc , khng
gian yn vng v cng. Ting n duy nht l ting nhc din hnh vng vng vng li
t xa. Nh th c tm c ni tr n bn trong ci v c v m thanh duy nht c
nghe c l ting n o vng li t bin c th gii nghch th.
Mt hai nm sau khi di c ra nc ngoi, c tnh c c mt Paris trong dp nh du
ngy Nga xm lng t nc c. Mt cuc biu tnh tun hnh c d tr v c t
cm thy c bn phn tham d. Nhng nm tay gi cao, nhng chng trai Php ht to
khu hiu ln n quc S vit. Nhng khu hiu nghe cng lt tai c, nhng c v
cng ngc nhin khi thy mnh khng cch no ct ting la to nhng khu hiu
cng mi ngi chung quanh. C c mt trong on ngi khng qu mi pht.
Khi k li mu chuyn vi nhng ngi bn Php, h t ra kinh ngc v vng. C
khng mun tranh u ginh li t nc c sao? C rt mun by t ngh mnh
l ng sau nhng ch ngha, Cng sn, Pht xt, ng sau mi chim ng v xm
lng l s him c c bn v su sc hn. B mt s him c l cuc din hnh c
nhng nm tay gi cao v ming ng thanh h to nhng m vn ng iu. Nhng c
bit nhng ngi bn khng bao gi hiu gim c. C ngng nghu chuyn cu
chuyn sang ti khc.
CI P CA NEW YORK

Franz v Sabina thng tn b hng gi trn ng ph New York. Cnh vt hai bn

ng bin i theo tng bc i, nh th hai ngi ang i trn con ng ni ngon
ngoo chung quanh tu tt nhng cnh tng lnh ngi: Mt thanh nin qu gia v
ng chp tay cu nguyn; cch vi bc, mt thiu n da en ng da gc cy;
mt ngi n ng mc com l en qu tay iu khin ban nhc v hnh trong lc
bng qua ng; bn nc phun ln thnh vi trong lc ton th xy ct ngi chung
quanh n tra; nhng cu thang bng st l mt chy ln chy xung nhng to nh
cao tng mt tin mu trng xu x d k, xu n trng mi cng thnh p; v
bn cnh, hai ba to nh knh chc tri khng l ng da vo nhau, tng thng l
khu gii tr kiu Rp vi nhng thp i nho nh, phng trin lm, ct dt vng.
C ngh n tranh c v. nhng bc ho cng th, nhng vt th thiu cn xng ho
nhp vo nhau: cng trng thp ln chic n du; chic n kiu xa, chp n
bng knh mu v tan thnh trm nghn mnh nh li ti v nh trn khung cnh m
ly iu tn hoang ph.
Franz ni, Ci p hiu theo tinh thn u chu lun lun km theo dng tm no .
Chng ta bao gi cng c sn ch thm m v chng trnh di hn. iu khin
ngi u c th b ra nhiu chc nm tri xy ct nhng cng trnh nh thnh ng
thi G-tch hay cng trng thi Phc hng. Ci p ca New York da trn cn bn
hon ton khc bit. y khng c dng tm. N mc ln hon ton ngoi ch
thit k ca con ngi, y nh mt hang ng thch nh. Nhng th dng xu x ngu
nhin vn ln, khng h sp t trc, nm gia khung cnh k d ngoi sc tng
tng chung quanh, t ngt bt ln nt thi v lng lnh k diu.
Sabina tr li anh, Ci p khng ch tm. ng y. Cch khc din t c th l
p do v . Trc khi ci p hon ton bin mt khi mt t, n s hin hu mt
thi gian do li lm v . p do v giai on cui cng trong lch s ci p.
C li nh n nhng bc ho khi nt c c bt u gi gin, nhng bc ho thnh tu
nh vt sn do v ri vi xung mt b. Vng, tranh c v da trn cn bn ci
p do v , v New York l c a b mt nhng ch thc cho nhng bc ho .
Franz gt g, C l ci p khng ch tm ca New York phong ph v a dng hn
nhiu nu em so vi ci p do con ngi ch xp t. Nhng khng phi l ci
p u chu ca chng ta. l mt cnh gii xa l.
Cui cng hai ngi ng im no chng?

Khng. Vn c khc bit. Sabina b quyn r bi ci p l lng ca New York. Cn vi

Franz, thnh ph lm anh thy hiu k nhng c ci g s s; n lm anh nh nh, nh
chu u ca anh.
QU HNG CA SABINA
Sabina hiu ti sao Franz khng a thch M chu. Con ngi anh l hin thn ca
chu u: m anh ngi Vienna, cha Php, cn chnh anh li l Thy s.
Franz v cng thn phc qu hng Sabina. Khi Sabina k chuyn v c hoc nhng
ngi bn thn t qu nh, anh nghe ton nhng t ng nh nh t, ngc i,
chin xa k th, di c, truyn n, sch b cm, trin lm b cm, v anh thy
trong anh cm gic l lng, na ganh t na cm hoi.
Anh th nhn vi Sabina. Ln c mt trit gia vit v anh, ng ta ph phn cng
trnh ca anh l nhng suy cu thiu minh chng v gi anh l ngy-Socrates. Anh
cm thy b xc phm nng n v gin d tr a. By gi ngh li thy ci v kch tc
ci li l xung t gh gm nht i anh. im cao nht trong mi bin c i anh
ch c th! Anh v em, chng ta sng hai chiu khc nhau. Em i vo i anh nh
Gulliver bc vo th gii ngi Li-li-pt.
Sabina ci li. C bo mi xung t, bin c, thm kch u khng c ngha g; ni
chng ngi ta khng tm ra gi tr no, chng khng ng thn phc hay qu
trng. Chnh cng trnh ca Franz mi c gi tr v anh c s thanh tnh t ht
tinh thn vo .
Franz lc u. Trong x hi giu c, ngi dn khng phi lm lng bng chn tay; h
c phng tin tham gia nhng sinh hot tinh thn. Cng ngy trng i hc cng
nhiu, sinh vin theo hc cng ng. Sinh vin mun c bng cp phi vit lun n. V
h c th vit v bt c iu g di nh mt tri ny, ti tr nn nhiu v s k.
Nhng trang giy dy c ch nm xp ng trong vn kh trng bun thm hn
ngha trang v khng ai thm vo thm hi, ngay c vo ngy L Linh Hn (*). Vn
ho ang b tn t v sn xut qu , di cn thc ch ngha, trong cn in ca s
ng. l l do ti sao mt quyn sch b cm nc em c gi tr hn mt t t ng
ma ra t cc trng i hc x anh. Chnh trong tinh thn ny chng ta c th hiu
ra nhc im ca Franz v cch mng. Thot u anh c cm tnh vi Cuba, ri
Trung quc, nhng khi s d man tn bo ca cc ch ny lm anh khip m th
vi ting th di ht ra, anh rt v ci bin c ch ngha v trng lng v khng cht
tng hnh i sng kia. Anh tr thnh v gio s Geneva (ni khng c cc cuc
biu tnh), v trong cn thnh n mun t b (ni hiu qunh mt th gii khng n

b, khng din hnh) anh xut bn dm ba quyn sch su kho uyn bc, quyn no
cng c tn thng kh nng nhit. Th ri mt hm Sabina t chn vo i anh.
Khi th c em n cho anh. C n t vng t ni o gic cch mng tn li t lu
nhng nhng g ca cch mng anh thn phc nhiu nht vn cn: i sng trn bnh
din rng ln; i sng vi nhng bp bnh, to bo, him nguy, cht chc. Sabina
gieo li nim tin ni anh ngha to tt ca n lc vn ln ca con ngi. em chp
rp v bi kch n au trn t nc c ln con ngi c, anh cng thy c tuyt m.
Vn rc ri ch Sabina khng cht yu thch v bi kch . Nhng t ng nh
t, ngc i, sch b cm, chim ng, chin xa vi c u mang hnh nh
xu x tn t v chng lng mn cht no. T ng duy nht gi trong tm khm c ni
hoi cm ngt ngo v qu m l ch ngha trang.
NGHA TRANG
Ngha trang Bohemia trng nh tha vn. Ph ln nhng nm m l c xanh r v
bng hoa sc mu. Nhng tm m bia khim tn nm khut lp di mu xanh lc
ca c. Lc hong hn, ngha trang lp lo nh nn nh th ngi cht ang nhy ma
trong cuc vui chi ca tr con. Vng, cuc vui nhy ma ca tr con bi ngi cht v
tr con u v ti nh nhau. Khng cn bit i sng th bo n mc no, s thanh
thn bnh yn lun lun hin hu trong ngha trang. Ngay c thi chin, thi Hitler,
thi Stalin, thi b xm lng. Nhng lc bun b, c vo xe, b Praha pha sau lng,
bc xung tn b trong mt khu ngha trang min qu no c yu thch. Di
rng i xanh bic, khu ngha trang p nh bi ht ru em.
Vi Franz, ngha trang l bi rc xu x ton gch v xng xu.
6
Ti khng bao gi li xe. Ti s tai nn xe c lm, s n cng c ngi. B tai nn,
khng cht cng thng tch sut i! Trong lc ni, nh iu khc bt cht nm
cht ngn tay c ln sut b ca mt trong lc ng tc pho tng g. Qu c php l
ngn tay khng b cht phng.
ng ni th ngha l g ch? Marie-Claude hi li ging c khn khn. u c c
ang th gin ung dung. Ti c ln b tai nn rt nng, vy m ti cn thch ch l
ng khc. Cha bao gi ti thy khoan khoi nh thi gian nm bnh vin. V khng
ng c nn ti c sch ngy m.

Mi ngi nhn c vi con mt kinh ngc. C c v th v. Franz phn ng vi c hai

thi chn ngy (anh bit sau tai nn c lm vo tnh trng khng hong nng n v
khng ngt than van) v ngng phc (kh nng thay i mi chuyn c tri qua l
ch du mt sinh lc c tht).
Chnh trong thi gian nm bnh vin ti khi s chia sch c thnh hai loi, sch
c ban ngy v sch c ban m, c ni tip. Tht , c loi sch dnh c ban
ngy v c loi ch nn c ban m.
n y tt c mi ngi nhn c bng con mt va kinh ngc va ngng phc. Tt c,
ngoi tr nh iu khc, ng vn nm cht ngn tay, mt my nhn nh nh ln tai
nn.
Marie-Claude quay sang ng hi, Theo ng Stendhal phi xp vo loi no?
Nh iu khc khng nghe ra cu hi, bc bi nhn vai. Mt nh ph bnh hi ho
ng cnh li, ng xp Standhal vo loi sch c ban ngy.
Marie-Claude lc u, ging vn khn c, Khng, khng, ng sai ri! ng sai ri!
Sch Standhal phi c ban m!
S tham d ca Franz vo cuc tranh lun gia ngh thut ban ngy v ngh thut ban
m chc chc li b ct t v anh bit Sabina c th xut hin bt c giy pht no.
Hai ngi mt nhiu ngy tri n o khng bit Sabina c nn nhn li mi tham d
ba tic ru ny hay khng. Ba tic do Marie-Claude t chc i ng tt c ho
s v iu khc gia tng trin lm ti phng trin lm ring ca c. T khi Sabina quen
bit Franz, c trnh mt b v anh. Nhng v s b khm ph, hai ngi i n kt
lun nu Sabina nhn li tham d th vn t nhin v b nghi ng hn.
Trong lc kn o lic mt nhn ra ca ra vo, Franz nghe ging ni Marie-Anne, c
con gi mi tm tui ca anh, ang b l ba la g cui phng bn kia. Anh xin li
rt lui khi nhm ngi c v anh ang lm ch tch on bc qua thm chng
nhm do con gi anh nm u. K ng, ngi ngi trn gh, nhng Marie-Anne ngi
xp bng di sn nh. Franz oan chc Marie-Claude chng my chc cng s ngi
xp xung thm pha bn kia. Ngi di thm tip khch l hnh vi ni ln s gin
d, khng trang trng, chng t quan nim chnh tr t do cp tin, lng hiu khch,
v cng l li sng ca dn Paris. Marie-Claude thm ngi di thm n Franz bt
u lo ngi c ngy c s ngi xung sn tim bn thuc l c vn thng n mua
thuc ht.

Alain, hin ng ang v ci g y? Marie-Anne ct ting hi ngi n ng c ang

ngi di chn.
Alain qu ngy th v tht th khi ng c tm cu tr li thnh tht lm va lng c
con gi b ch phng trin lm. ng gii thch cho c nghe v th php mi ca ng,
mt kt hp gia nhip nh v sn du, nhng ng ni cha ht ba cu th MarieAnne bt u chu ming hut gi. Ngi ho s tp trung tinh thn vo tng cu ni
chm ri ca mnh, khng nghe ting hut gi.
Ti sao con hut gi? Con ni cho pa-pa nghe c khng? Franz gh vo tai c hi
thm.
Bi v con khng thch nghe ngi ta ni chuyn chnh tr. C tr li r to.
Qu tht, hai ngi n ng ng cnh ang bn ci v cuc bu c sp ti Php.
Marie-Anne thy c bn phn lm ch m ng nn c ct ting hi hai ngi c
nh i xem on i nhc kch t ln trnh din v nhc kch ca Rossini vo tun
ti khng. Trong lc , ng ho s Alain vn chm m vo nhng chi tit cng lc
cng nhiu v th php mi ca ng trong hi ho. Franz thy xu h v a con gi.
Anh bo c gi, Vy m mi ln i xem nhc kch ai l ngi ku tong ln l chn?
Pa-pa ny! Marie-Anne gi tay m vo bng anh. Anh chng ca s chnh ging tno p trai ra pht. p trai qu chng thi. Con xem anh chng trnh din hai ln
ri, v con n yu anh chng mt thi.
Ti sao con gi anh ging m n n th! Sao n khng ging anh? Nhng Franz lm
c g? N khng ging anh cht no. Bao nhiu ln anh phi nghe Marie-Claude
tuyn b c yu ho s ny, ca s n, nh vn ny, nh chnh tr n, v c ln c mt
cua r xe p. D nhin, nhng th ch l chuyn tr d tu hu, nhng i lc anh
vn khng sao qun c cch y hn hai mi nm c ni nh th v anh v do t
t nu anh khng ly c lm v.
Ngay lc , Sabina t chn vo phng. Marie-Claude bc ra n. Trong lc MarieAnne ang thao thao ni v Rossini, Franz quay sang lng nghe hai ngi n b trao
i nhau nhng g. Sau vi cu x giao cho hi, Marie-Claude cm xu chui ht lm
bng gm Sabina eo trn c ri ku to: Ci g th ny? Xu n th th thi!
Cu ni p vo tai Franz n tng tht su m. Cu ni khng mang ch tm gy
hn; ting ci khn c sau vang ln chng t Marie-Claude khng c tnh gy st
m tnh bn gia c v Sabina. Nhng khng phi l ci g c thng ni hng
ngy. Chnh tay ti lm y. Sabina ni.

Xu chui xu th ch eo lm g! Marie-Claude lp li cu ni, ging tht to.

Franz bit r v anh tht ra chng h quan tm g n v xu p ca xu chui. Mn
vt tr nn xu nu c mun n xu, v p nu c mun n p. Nhng xu chui
bn b c eo u p. V cho d c thy chng xu, c cng chng bao gi m ming
ch bai, bi s ton ht nnh nt t lu l bn cht th hai trong con ngi c.
Vy, ti sao lc c c quyt nh tuyn b xu chui do chnh tay Sabina lm li v
cng xu x?
Franz tht nhin thy cu tr li tht r rng: Marie-Claude ch bai xu chui ca
Sabina ch v c sc lm iu .
Hay chnh xc hn: Marie-Claude ct ting ch bai xu chui xu lm sng t iu
c sc bo Sabina xu chui ca c xu lm.
Nm ngoi, cuc trin lm ca Sabina khng my thnh cng, v th lng trng vng
Marie-Claude dnh cho Sabina gim st rt nhiu, nhng ngc li, Sabina c mi l
do thy mnh vn phi trng vng ngi n b ny. Tuy th, hnh vi ca c khng
l iu g v thi .
Vng, Franz thy r lm: Marie-Claude dng c hi ny lm sng t cho Sabina (v
nhng ngi khc) thy r cn cn lc lng tht gia hai ngi l g.
7
Quyn t in ngn nhng t ng b hiu sai (phn kt)
NGI NH TH C AMSTERDAM
Mt bn ng l ph x, ca tim ni tip nhau. Sau ca knh, mi c gi im chim
mt cn phng nh. Cc c ngi st ca knh, an v trong chic gh bnh bc nhung,
trn ngi ch mc nt v v qun lt. Trng cc c nh nhng ch mo bun thu
bun thiu.
Pha bn kia ng sng sng ngi nh th G-tch xy t th k mi bn.
Gia th gii cc c gi im v th gii ca Thng , con ng nh dng sng
ngn chia hai quc, mi nc tiu lu cu xng ln nng nc.

Bn trong ngi nh th c, tt c nhng g cn st li phi by di tch to thnh ng

G-tch l bn bc tng cao vi vi mu trng trn tri, cng vi ct ko, nc trn v
ca s chung quanh. Trn tng trng trn, ngay mt pho tng nh cng khng.
Ngi nh th trng hc nh phng tp th dc, ngoi tr ngay chnh gia lng chng
my dy gh da vy quanh ci bc nh dnh cho ngi ng ging kinh. Pha sau dy
gh l phng ngn lm bng g v my hng gh di dnh ring cho hng ngi giu
c.
c trong ngi nh th hnh nh c xp t khng cht quan tm g n hnh
th bc tng v ct ko chung quanh, nh th mun cho thy s cch bit v lng
khinh mit kin trc G-tch. Nhiu th k trc, ngi Tn gio (**) bin to thnh
ng thnh nh kho. Cng dng duy nht ca n l che ch nhng tn ngoan o
khi b ma, tuyt.
Ngi nh th khin Franz ngy ngt: cuc Din hnh V i ca Lch s tng din qua
chnh gian snh ng rng ln ny!
Sabina nh sau khi Cng sn ln nm chnh quyn, ngi ta bin nhng to lu i c
knh Bohemia thnh trung tm hun luyn, nh dng lo, v c khi c chung b.
C c gh thm mt trong nhng chung b : mc st ng y trn tng dng
ct b. L b a mt lim dim nhn ra ca s, ngoi sn g qu chy t tung.
Chnh s hoang lnh lm anh m hoc. Ngi ta vo dn sch mi th t bn th cho
n tng Cha, tranh v, gh ngi, thm lt sn, sch v, v ri c lc thy nh nhm
vui sng, h nm tt c cc th ra ngoi ca nh tng tho n tha ngy
hm qua. Em hnh dung ra cy chi ca Hercules cn qut qua to thnh ng ny
nh th no khng?
Ngi ngho phi ng, trong khi ngi giu c gh ngi, Sabina ni trong lc a
tay ch my dy gh da. Nhng c im chung buc g n my vo ng ch nh
bng: l lng ght b ci p.
p l g? Franz hi li v anh thy hnh nh mnh bn cnh v, v li khn khon
ca c, trong mt bui khai mc phng tranh mi y vi nhng bi din vn, nhng
t ng h ph n v tn. Vn ho h ph, ngh thut h ph.
Khi cn trong on Thanh nin Sinh vin, tm hn Sabina b ung c bi ting nhc
din hnh inh tai nhc c lin tc pht ra t my khuch m. Mt hm ngy Ch
nht c mn chic xe gn my phng ln i. C dng xe ti mt xm lng xa l,
dng xe bn cnh ngi nh th on bc chn vo. Bn trong nh th, l Mi-sa ang

c hnh. Ch khng cho php t do tn gio nn hu ht u lng trnh ni th t.

Ngi trn bng gh ch c ngi gi c, bi ngi gi khng s ch . Ngi gi ch s
ci cht.
V linh mc ni nh ht, v mi ngi ng thanh lp li. l bi kinh cu. Li kinh
lp i lp li nh g lang thang v nh khng th ri mt khi phong cnh ng qu
hay nh ngi khng lm ch c i sng. C ngi xung hng gh cui, mt nhm
li lng nghe li kinh m vang nh ting nhc, ri li m mt nhn ln vm nh
mu xanh c im nhng ngi sao vng. C th c m thip i.
Ti ngi nh th , iu c khng ch nhng bt ng hi ng l ci p ch khng
phi Thng . C bit chc c ngi nh th ln bi kinh cu u khng c g ng
ni, nhng bn cnh ci cng trng ang xy ct, ni c phi chu ng hng ngy
nhng bi ht n o cht cha, ngi nh th v khc kinh cu tr nn p v cng.
Bui l Mi-sa p bi tht nhin n k b hin ln cho c thy th gii bi phn.
T lc c nhn thc ra p l th gii bi phn. Chng ta tm thy ci p ch khi
no nhng ngi cm on sao nhng, khng . Ci p nm n giu di quang
cnh ngy din hnh mng mt thng nm. Nu mun tm ra n, chng ta phi trit
hy khung cnh bn ngoi.
y l ln u tin mt ngi nh th lm anh m hoc. Franz bo c.
Khng phi nim tin vo tn gio hay ch ngha kh hnh khin anh chn ng nh
vy; c ci g khc, ci g rt ring t, ring t n ni ngay vi Sabina anh cng khng
dm em ra bn lun. Hnh nh anh nghe ting ni u y thc gic anh hy git ly
cy chi ca Hercules qut sch tt c nhng bui khai mc tranh ca MarieClaude, tt c nhng anh ca s ca Marie-Anne, tt c nhng bui hp hnh, din
thuyt, tt c nhng bi din vn v b, nhng t ng ho huyn ph phim hy
qut sch chng ra khi i anh. Khong khng gian rng ln hoang vng ca ngi
nh th Amsterdam tht nhin k b hin ln cho anh thy hnh nh ca chnh anh
sau khi gii thot.
SC MNH
C ln nm trn ging khch sn ni hai ngi lm tnh vi nhau, Sabina bo Franz
trong lc vut ve cnh tay trn ca anh, Bp tht anh, chao i l rn chc!
Franz khoi ch v li khen tng lm. Anh nhy ra khi ging, xung tn, ri dng
mt tay t t nhc bng chic gh lm bng g sn nng chnh chch. Anh ni, Em

khng bao gi phi e s ai. C anh bo v em trong bt c hon cnh no. Anh tng l
v ch nhu o y!
Lc anh nhc chic gh nng n ln khi u bng mt cnh tay, c bo anh, , anh
khe nh vy tt lm.
Nhng su kn bn trong c ni vi chnh mnh, Franz c th khe mnh, nhng sc
mnh ca anh cha thng ra bn ngoi, cn vi nhng ngi anh sng chung,
nhng ngi anh yu qu, anh yu ui lm. S yu ui ca Franz c tn gi khc l
lng lng ho. Franz khng bao gi m ming ra lnh bt Sabina phi lm iu ny
iu n. Anh khng bao gi bung mnh lnh, nh Tomas tng lm, bt c t tm
gng soi di sn nh ri bc qua bc li trn , trn trung. Khng phi v anh
khng c khoi cm nhc dc; ch v anh khng sc mnh ra lnh cho ai. C nhng
s vic ch thc hin c qua bo hnh. Khng c bo hnh qu kh c tnh yu xc
tht.
Sabina nhn Franz i qua i li trong phng vi chic gh nhc bng khi nh u; c
thy cnh tng k khi nhng n lm c vng vn ni bun l lng kh t.
Franz t gh i din Sabina on ngi xung. Anh bo c, D nhin anh t ho v
sc mnh ca mnh, nhng Geneva anh bit lm g vi nhng bp tht ny? N nh
mn vt trang tr m thi, nh chm lng ui ca con cng. Trong i anh cha bao
gi nh nhau vi ai.
Sabina tip tc m mng: Nu c c ngi n ng y uy quyn i c s ra sao?
Ngi n ng mun lm ch i c? C s chu cnh sng c bao lu? Khng
y nm pht! T c suy ra s kin l khng ngi n ng no trn ci i ny
thch hp cho c. Mnh hay yu.
Ti sao anh khng bao gi dng sc mnh vi em? C hi Franz.
Bi v yu l khc t sc mnh. Franz ni nh.
Sabina nhn thc ra hai iu: th nht, cu ni ca Franz tht cao thng v chnh
ng; th hai, cu ni loi anh khi i sng tnh cm ca c.
SNG TRONG S THT
u trong nht k hay th t, Kafka t ra cng thc . Franz khng nh r t
u. Tuy th n chim ng tm tng anh. Nhng sng trong s tht l g? Gii thch

cch tiu cc th d thi: sng trong s tht l khng ni di, khng giu gim ai iu
g, sng khng gi v, ng kch.
Tuy vy, t ngy gp Sabina, Franz sng trong di tr. Anh ba ra nhng hi ngh
Amsterdam, nhng bui din thuyt Madrid la di v; anh khng dm i do
ph vi Sabina Geneva. V anh thy th v vi tr di gt giu gim : n mi m
vi anh qu. Anh thy kch ng nh cu hc tr cng ca thy gio mt hm ni
hng thu ht can m trn hc i chi.
Vi Sabina, sng trong s tht, d l thnh tht vi chnh mnh hay vi ngi khc,
ch kh hu ngoi tm kim sot ca tp th: giy pht c ai gh mt vo quan st
nhng vic ta lm, t ng ta m ht ra cho con mt , v vic lm chng cn g thc
tm na. C mt tp th, lc no cng canh cnh trong u ci tp th, c ngha l
sng trong tr ngy. Sabina ght cay ght ng loi vn chng trong con ngi
cho i mi b mt thm kn ca ring mnh v ca bng hu mnh. Ngi mt ring t
l ngi mt tt c, Sabina ngh vy. V k no t cho i nhng iu ring t, k
l con qui vt. l l do ti sao Sabina khng cht kh tm khi phi gi kn mi
tnh trong vng b mt. Tri li l ng khc, ch c cch c mi c th sng trong
s tht.
Franz th ngc li, anh chc mm chnh s phn chia i sng thnh hai phn tch
bch, trong nh v ngoi x hi, l nguyn do mi iu gi di: con ngi trong nh
khc hn con ngi trc cng chng. Vi Franz, sng trong s tht l ph bc
tng ngn chia hai mi trng sng . Anh hay mn cu ni ca Andr Breton v
thut sng trong ngi nh knh ni khng c b mt no b che ph v mi ngi u
c th ngm nhn nhau trong sut.
Khi anh nghe v mnh ni vi Sabina, i bng tai sao xu th! anh bit ngay anh
khng th tip tc sng trong gi di thm pht giy no v anh phi ng ln bnh
vc Sabina. Anh cha lm ch v anh s mnh s tr thnh k phn bi mi tnh b mt
ca hai ngi.
Hm sau ba tic ru, anh c chng trnh i Roma vi Sabina hng thi gian cui
tun. Anh khng sao gt ra c cu ni i bng tai sao xu th! ra khi u c
anh. N khin anh nhn Marie-Claude di tia sng hon ton mi l. Thi khiu
khch ca Marie-Claude vng vng, ming ni huyn thin, trn ngi y sinh lc
gip anh trt b ci h ly mt tm hn lng ho anh kin nhn gnh vc sut hai
mi nm tri v chng chung sng. Anh chnh nh khong khng gian cc k trng

rng bn trong ngi nh th c Amsterdam v anh chong vng vi cm gic m

ngy ngt l lng khng hiu ni do ci khong trng rng ln gy nn trong anh.
Marie-Claude bc vo phng trong lc anh ang nht qun o vo va li. C ni v
nhng ngi khch trong ba tic, ng quan im ngi ny, ci ch ngi kia.
Franz nhn c mt lc rt lu ri ni, Anh khng c bui hi hp no Roma c.
C khng hiu anh. Vy ti sao anh phi i?
Anh i v chn thng nay anh c mt c nhn tnh, anh bo c. C y v anh khng
thch gp nhau Geneva. l l do ti sao anh vng nh lun. Anh ngh n lc
phi ni ra s tht cho em r.
Ni c my cu anh bng hong tr. Anh quay mt ra ch khc khi phi nhn
thy nt tuyt vng anh ngh ang hin dn trn khun mt Marie-Claude.
Sau mt khc im lng anh nghe c ni, Vng, em ngh n lc em phi c bit.
Ging c chc nch n ni Franz phi quay mt li. Nt mt c khng cht bi ri;
tht ra, trng c y nh ngi n b mi hm trc y tht cu ni ging khn c,
i bng tai sao xu th!
C ni tip: Anh c can m cho em bit anh phn bi em chn thng tri nay, vy
anh c th ni lun ngi n b l ai khng?
Anh lc no cng t nh mnh khng c quyn lm kh Marie-Claude v phi bit qu
trng ngi n b trong c. Nhng ngi n b trong c b i u mt ri? Ni
cch khc, ci g xy n hnh nh ngi m anh vn hng lin tng qua v anh? M
anh, bun b, bm gip, m anh, hai chn x hai chic giy khc nhau, bc ra khi
Marie-Claude mt ri hay c l khng, c l b chng bao gi hin hu trong con
ngi Marie-Claude. Tt c t nhin lo ln trong anh vi ni chn chng th thit.
Anh khng c l do no phi giu gim em na. Anh bo c.
Nu anh khng thnh cng lm c thng tn vi lng d thiu chung thy ca mnh,
khi tit l tnh ch c l ai, anh chc mm c s au lm. Nhn thng vo mt c, anh
k c nghe v Sabina.
Mt lc sau anh gp Sabina phi trng. Lc phi c nhc cnh bay bng ln tri cao,
anh thy mnh nh ra, nh ra mi. Cui cng, anh ni vi chnh mnh, sau chn thng
tri anh sng trong s tht.

8
Sabina c cm tng Franz ph tung cnh ca b mt ca hai ngi. Nh th c ang
nhn soi bi vo u c Marie-Claude, Marie-Anne, ng ho s Alain, nh iu khc c
ngn tay sut b ca tt c nhng ngi c quen bit thnh ph Geneva ny. D
mun d khng gi y c tr thnh tnh ch ca ngi n b c khng bao gi
mun l n. Franz s li d v v c s th ch Marie-Claude vo nm trn chic ging
v chng rng ln kia ca anh. Ht ngi ny n ngi kia t khong cch xa gn s
tun t tm n, c s phi ng kch trc mt h; thay v l Sabina, c s phi ng
vai tr ca Sabina, quyt nh th no cho vai tr tr nn xut sc nht. Mt khi tnh
yu c b em ra phi by trc mt mi ngi, n s c trng lng v bin thnh h
ly. Mi ngh n chng Sabina co rm ngi li.
Hai ngi n ti ti mt nh hng Roma. C im lng ngi ung li ru vang.
Em khng thy i? Franz hi c.
C bo anh c khng i. C vn cn hoang mang khng r mnh c nn vui mng
hay khng. C nh ln hai ngi trn chuyn tu tc hnh i Amsterdam, ln c
nh mun qu xung trc mt anh, van xin anh hy m c tht cht, hy sit c
trong vng tay anh, v ng bao gi c vut mt. C xit bao mong mi c ngy
mnh v n chng cui con ng bi phn y trc tr kia. C mun dng bc ngay
y.
C c gng khuch i lng mong mi , c da vo n, ku gi n tr gip mnh.
Nhng c ch thy cm gic chn ngy cng lc cng gia tng.
Hai ngi bng qua ph phng Roma tn b v khch sn. H i bn nhau trong im
lng gia ting huyn no ca m ng dn nhn nhp chung quanh ang la ht
om xm, tay chn ma may cung lon. V th h i bn nhau trong im lng m
khng nghe c ting im lng ca nhau.
Sabina tm gi rt lu trong phng tm; Franz nm sn trong chn i c ra. Nh mi
ln khc, ngn n nh m m to ln gian phng.
T phng tm bc ra, c a tay tt n. l ln u tin c lm c ch ny. Franz
l ra phi . Nhng anh khng nhn ra bi vi anh nh sng khng c ngha g.
Nh chng ta bit, anh lm tnh vi hai mt nhm nghin.

S tht, chnh i mt nhm nghin ca Franz khin Sabina tt n. C khng chu

ni phi nhn hai m mt nhm tt thm giy pht no na. i mt, nh cu ni
thng nghe, l ca s linh hn. V th thn xc Franz, nhp nhm trn thn xc c
vi i mt nhm nghin l thn xc khng c linh hn. N ging nh con th mi ,
hai mt cn m tt v rc vo tm v m. Ci anh chng Franz vm v khe mnh
lc giao hp trng ging con ch con khng l b v m. Anh ngm u v c trong
ming nh th ang b sa m! ngh Franz ngi n ng trng thnh phn di
v a b ang b v m phn trn lm c gm nhm n t ti c ngi. Ho ra c
ang giao hp vi a b con! Khng, c s khng bao gi phi trng thy thn xc
anh di ng y tuyt vng trn thn th c na, c s khng bao gi hin dng b
ngc c cho anh, ch con, hm nay l ln cui cng, nht nh ln cui cng!
D nhin, c bit nh th khng cng bng cht no, c bit Franz l ngi n ng
tt lnh nht trong nhng ngi n vi c anh thng thi, hiu tranh c v, anh
cn in trai v tt bng nhng cng ngh c cng mun ht b ci tr tu, cng
mun bi xo lng lng ho, cng mun vi phm ci sc mnh v hiu ca anh.
m , c lm tnh vi anh say m cung nhit hn nhng ln khc, do nhn thc
y l ln n i cui cng. Trong lc lm tnh, c bay i tht xa, tht xa. Mt ln na
c nghe ting t v vang vng t khong cch xa xi ku gi lng bi phn, v c bit
c khng ti no cng ch ni. C thy bn b t do rng ln ang dn tri trc mt
mnh, v cnh tng bao la bt ngt khin c thy lng trn y khch ng. C
cha bao gi lm tnh vi Franz say m m ui nh th bao gi.
Franz khc mi mn trong lc nm trn thn th c; anh tin chc iu mnh hiu:
Sabina gi im lng sut ba n ti, khng ni cu no v quyt nh ca anh, nhng
y mi l cu tr li ca c. C bc l cho anh thy r rng c v cng vui sng, lng
c trn ngp ni am m, v c sn sng v chung sng vi anh cho n ht cuc i.
Anh c cm tng anh nh ngi ang phng nga i vo ci h v huyn diu, ci h
v khng v, khng con, khng nh ca, ci h v huyn diu c qut sch nh cy
chi ca Hercules, ci h v huyn diu anh s lp y bng tnh yu ca anh.
Ngi ny ci ngi kia nh ang ci nga v mi ngi mi hng, ra sc si v v
nhng khong tri hoan lc xa xm, say sa v lng bi phn gip mnh gii thot.
Franz ci ln Sabina, phn bi v mnh; Sabina ci ln Franz, phn bi chnh
Franz.
9

Sut hai mi nm tri anh hnh dung hnh nh m anh con ngi yu ui, ng
thng, cn s bao che ca anh bn trong v anh. Hnh nh n su trong anh v
mi hai ngy lm sao anh gt ra n ra khi u c anh c. Trn ng v nh
lng tm anh bt u cn rt: anh s Marie-Claude qu ng sau khi anh ra khi nh
v gi y chc hn c ang su kh gh gm lm. Anh rn rn m kho ri len ln
bc vo phng anh. Anh ng mt lc lu, nghe ngng: Vng, v anh c nh. Sau
hi lng l anh m ca bc vo phng c, sn sng cho hi nh thng l.
Ci g? C ku ln, i my c nhng ln lm ra v kinh ngc tt . Anh y ?
Anh cn y sao?
Anh bit v u by gi? Anh rt mun ni vi c nh th (ngc nhin tht s ch
khng phi gi v), nhng anh li hon ton im lng.
Chng ta hy tnh ton mi vic cho ra l i ch? Anh c vic dn v vi c ta ngay
tc khc, em khng cn u.
Trc khi i Roma anh th nhn mi chuyn vi v, nhng anh khng suy tnh trc
vic g. Anh ngh i lc v s ni chuyn vi c trong tinh thn thn thin gip c
trnh mi n au khng cn thit. Anh khng bao gi tng tng Marie-Claude
khng nhng vn bnh thn nh thng m cn lnh lng xua ui anh ra khi nh.
iu ny gip anh bi ri kh x nhng khng hiu sao anh cm thy tht vng.
Sut i anh canh cnh ni s hi lm c au kh v c gng sng chung thy vi c.
Gi y, sau hai mi nm, anh t nhin khm ph iu tha thi v ch qu v
anh b qua hng chc c hi c n b ch v hiu lm!
Chiu hm , sau bui dy, t trng ra anh v thng nh Sabina. Anh nh s ni
Sabina cho mnh ng li m. Anh nhn chung, nhng khng thy ca m. Anh sang
qun c ph bn kia ng ngi nhn chm chp vo ca ra vo khu nh ph. m
xung, anh khng bit v u. C cuc i, anh chia s chic ging ng vi MarieClaude. Nu anh v nh vi Marie-Claude, anh s ng ni u? D nhin, anh vn c
th m gi ra nm s pha phng bn. Nhng iu phi chng ch l hnh vi lp d
thi ? N c v bt ngha lm sao. D sao anh vn mun duy tr tnh bn vi c.
Nhng chui vo ging ng chung vi c nht nh khng n ri. C s ma mai ni
cnh ni khy hi ti sao anh ch ging Sabina. m anh thu phng khch sn
ng tm qua m.
Sng hm sau anh n nhn chung nh Sabina ln na, ri bui tra, chiu ti.

Hm sau na anh vo hi ngi qun l, nhng ngi ny khng bit g v ngh anh
hi thng b ch khu nh ph. Anh in thoi hi v c cho bit Sabina gi giy
bo dn nh t hai hm trc.
Nhng ngy sau anh u n quay li vi hi vng gp c. Mt hm anh thy ca
m v c ba ngi phu khun vc ang cht c, tranh v ln chic xe ti nh u
ngoi ng.
Anh bc li hi h dn nh i u.
H tr li h c dn tuyt i khng tit l cho ai bit a ch ni dn ti. Anh nh
hi l vi quan tin xin a ch nhng t nhin anh thy mnh khng sc mnh
lm vic . Ni bun lm anh tan r. Anh hoang mang khng bit chuyn g xy ra;
iu duy nht anh nhn bit l anh ch i chuyn ny t ngy anh gp g Sabina.
Ci g phi xy ra s phi xy ra thi. Anh khng chng c lm g.
Anh thu mt cn ph nh trong vng gia c xa c ca thnh ph. Anh v nh c lc
Marie-Claude v con gi vng mt thu nht qun o v t sch v cn thit. Anh thn
trng khng ly theo mn g Marie-Claude cn dng trong nh.
Mt hm, anh bt gp c ngi trong qun c ph. C ngi vi hai ngi n b khc,
mt c, khun mt y vt nhn v lc no cng lm b lm tch nhn nhn nh nh,
ang ti tn linh ng lm. Hai ngi n b chm ch nghe c ni v ph ln ci
lun ming. Franz khng th khng ngh c ang k cho h nghe v anh. Chc chn c
bit Sabina bin mt khi thnh ph cng lc anh quyt nh v chung sng vi c.
Qu l chuyn l th! Anh khng ngc nhin cht no mnh tr thnh ti cho
nhng ngi bn v anh li ra ch giu.
Lc v nh, cn ph ni mi gi c ting chung vng li t nh th Saint-Pierre, anh
thy ci bn giy anh t mua v ti. Lp tc anh qun ngay Marie-Claude v
nhng b bn ca c. Ngay c Sabina anh cng tm qun trong chc lt. Anh ngi vo
bn vit. Anh vui thch t tay chn ci bn. Hai mi nm anh sng vi nhng
c khng phi do tay anh la chn. Marie-Claude lo lng mi th trong nh. Cui
cng anh khng cn l cu b na; ln u tin trong i, anh t lm ch ly mnh.
Ngy hm sau anh thu th mc ng cho anh k sch. Anh b ra my hm v kiu k
v quyt nh dng n ch no trong nh.
C lc anh cht ngc nhin v nhn ra anh khng n ni cc k bun thm. Khng c
Sabina bng xng bng tht khng quan trng nh anh tng. iu quan trng l
du chn vng, du chn huyn nhim c li trong i anh v khng ai c th bi

xo n. Trc khi bin mt tm khi vm tri ca anh, c nht vo tay anh cy chi
ca Hercules v anh dng n qut sch mi th anh hng kinh tm ra khi i sng.
Nim vui sng t ngt, cm gic tm ra chn hnh phc, nim vui c t do sng
i sng mi y chnh l qu tng c li cho anh.
Tht ra, con ngi anh lun lun ngng vng nhng iu khng tng. Anh hnh
phc vi n thn v hnh Sabina hn l Sabina bng xng bng tht k k bn anh
khp ni trn th gii v mi tnh lc no anh cng tht thm lo u c lc chp cnh
b anh bay i, iu ging nh anh thy thoi mi vi nhng cuc biu tnh din
hnh (m ti vch ra cho thy ch ton ng kch v m tng) hn l nhng ging
ng y nght sinh vin. C t ngt em n cho anh t do lm ch ly mnh
trong cuc sng, v th c cng cho anh lun ci ho quang quyn r n b. Anh tr
thnh ngi n ng c nhiu n b a thch, v mt trong nhng c sinh vin hc
tr ca anh em lng yu thng anh rt mc.
Th l ch trong khong thi gian ngn ngi cuc i anh thay i ton din. Cch y
khng lu anh sng trong ngi nh rng ri thuc gii kh gi trung lu vi y t, c
con gi v b v; gi y anh ng trong cn ph nh vng nh ca c k, gn nh ti
no cng c c gi na hc tr na nhn tnh n vi anh. Anh khng phi thp
tng c t khch sn ny sang khch sn kia; anh c th lm tnh vi c ngay ti nh
anh, trn ging ng ca anh, bn cnh ng sch v v gt tn thuc l ngn ngang
u ging! C gi dung d v khng xinh p lm, nhng cch c thn phc Franz
ging nh Franz mi y thn phc Sabina. Anh khng bun. V nu qu tht anh c
cm gic nh i Sabina vi c gi hc tr eo knh cn l ci g xung gi th bn
cht lng ho sn c ca anh cng khin anh thng c gi nh ngi cha thng
con, v Marie-Anne lun lun c x nh ph bn ca Marie-Claude ch khng phi l
con gi anh nn tnh ph t ca anh khng c ch trt vo.
Mt hm anh n thm ngi v c. Anh bo c chc anh s tin thm bc na.
Marie-Claude lc u.
Nhng li d ri c c khc g u? C khng mt mt g c! Ti s cho c ht ti sn
ca ci.
Em khng mng n ti sn ca ci.
Th c mng ci g?
Tnh yu. C ni ming tm tm ci.

Tnh yu? Franz hi li mt y kinh ngc.

Tnh yu l bi chin trng, Marie-Claude ni tip, ming vn mm ci. V em s
tip tc chin u. Cho n cng.
Tnh yu l bi chin trng? Franz lm bm. Nhng ti khng thy ham chin u
cht no. Ni xong anh b ra v.
10
Sau bn nm sinh sng Geneva, Sabina dn v Paris, nhng c vn khng sao thot
khi ni bun chn trong i sng. Nu c ngi hi ci g khin c nh vy chc c s
v cng kh khn tm ra cu tr li.
Khi cn din t hon cnh bi thit trong i sng, chng ta thng hay vay mn n
d v von nhng g nng n. Chng ta ni i sng b nhng h ly to ln nhn chm.
Chng ta hoc gnh vc ci h ly ln vai hoc tht bi v ng qu, chng ta vng
vy chng tr, c th thng nhng cng c th thua. Cn Sabina ci g nhn chm c
xung? Khng g c! C b ngi n ng ra i ch v c thch lm vy. Ngi n ng
c ln n c khng? Anh ta c tm cch tr th c khng? Khng. Bi kch ca c khng
phi l bi kch v nhng iu nng n m l bi kch nhng iu v trng lng, nhng
iu nh nh t. Ri xung i c khng phi l h ly m l ci khinh ph khn
kham ca nhn sinh.
Cho n thi im , lng bi phn khin tim c ngp trn ni khch ng v nim
vui, bi n m ra nhng con ng mi dn n nhng cuc phiu lu bi phn mi.
Nhng chuyn g xy ra nu c t chn n cui chng ng? Ngi ta c th bi
phn cha m, chng con, qu hng, tnh yu nhng khi cha m, chng con, qu
hng, tnh yu mt ht th cn li g cho chng ta tip tc bi phn?
Sabina thy ni hoang vng gh gm trn ngp chung quanh c. Phi chng s hoang
vng chnh l mc tiu nhng tr bi phn?
Trc c khng nhn ra iu ny. Lm sao c thy c? C mc ch no khng b
che y u? C thiu n m tng hn nhn m tng iu c khng bao gi bit
n. Cu thanh nin khao kht danh vng khng h bit danh vng l g. ngha ng
sau mi ng c hng dn chng ta sng lun lun m mt ti tm. Sabina khng
trng thy mc tiu pha sau lng mong mun bi phn. Ci khinh ph khn kham
ca nhn sinh c phi l mc tiu khng? B Geneva ra i, c b y kh gn n
mc tiu .

Ba nm Paris, mt hm c nhn c l th t Praha. Th ca cu con trai Tomas.

Khng hiu d la cch no cu bit v c v tm ra a ch, cu gi Sabina l ngi bn
ch thn ca cha cu. Cu vit v ci cht ca Tomas v Tereza. Thi gian my nm
qua, hai ngi a nhau v qu sinh sng, Tomas lm ngh li xe ti trong mt nng
trng tp th. Thnh thong h li xe sang th trn gn lng v ng qua m trong
mt khch sn r tin. ng sang th trn c on leo i quanh co khc khuu, v
chic xe ti nh lc tay li m sm xung lng vc su. Xc hai ngi nt nh. Sau
cng an iu tra bit tai nn xy ra v thng xe tnh trng hon ton h hng.
C bng hong khi nghe tin. Si dy ni lin c v qu kh b cht t phng.
Theo thi quen c, c tm cch lm du xung bng cch vo i b trong mt khu
ngha trang. Ngha trang Montparnasse gn nh nht. Trn mi nm m l ci nh
nh xu, mt mi gio ng thu nh. Sabina khng hiu ti sao ngi cht mun c
nhng to lu i gi to xy trn h. Ngha trang l ci h v ho kip tr thnh ng
vn. Thay v tr nn c ngha hn khi v bn kia th gii, nhng c dn ca ngha
trang tr nn xun ngc v vn hn so vi lc cn sng. i k nim ca h dng lm
ni ph trng lc cn sng h quan trng ti mc no. Ni y khng thy cha, anh,
con, b c chn ct, ch c nhng nhn vt ca cng chng, nhng chc sc tn tui,
bng cp, danh d; ngay ngi th k bu in cng dng danh ngh nghip mnh,
s quan trng trong x hi phm gi mnh.
i dc theo nhng nm m, c gp mt m tang. Ngi lo vic tng tng tay m b
hoa i pht cho mi ngi mt nhnh. Sabina cng c pht mt nhnh hoa. C
bc theo m ng. H lun lch xuyn qua nhiu i k nim trc khi n huyt
m cha c tm bia nng n bn trn. C nghing ngi nhn vo huyt m. y huyt
su hun ht. C nm nhnh hoa xung. Nhnh hoa chao i chao li vi vng ri nm
yn trn np quan ti ngi cht. Bohemia huyt chn ngi cht khng su n
vy. Paris m ngi cht su hn cng nh cc to nh cao tng cao hn. Mt c
p vo tm m bia nm bn cnh. C lnh run ngi, v c vi v b ra v.
Sut bui c ngh ngi v tm m bia. Ti sao c khip hi n n th?
C t tm cu tr li cho mnh: M bia dng chn ngi cht, khng cho h chui ra
khi m.
Nhng ng no ngi cht cng khng chui ra khi m! C g khc bit u nu
ngi cht c ph bng t hay ?

N khc nhau ch nu dng tng y p nm m li, iu c ngha chng ta

khng mun thy ngi cht tr v. Tng nng n bo ngi cht: Ny, bn c vic
y nh.
Sabina chnh nh ngi m ca cha c. M ng p bng t, trn m bng hoa n
rng r li cn c cy phong t trn cao r xung. R cy v bng hoa gip ng bit li
chui ra khi m. Gi th m ng b tm to ln cht, c s chng bao gi ni
chuyn c vi ng sau khi ng cht nghe li tha th ng tht ra t m cy.
Ngha trang ni chn ct Tereza v Tomas trng ra sao nh?
Mt ln na c lan man ngh ngi n hai ngi. Thnh thong h li xe sang th trn
gn lng v ng qua m trong mt khch sn r tin. on vit trong th lm c ch
. C ngha hai ngi hnh phc. C li hnh dung ra Tomas nh th anh l mt trong
nhng bc tranh ca c: Don Juan tin din sn khu, bi cnh mu m, v qua k
h Tristan! Anh cht nh Tristan cht ch khng phi nh Don Juan. Cha m
Sabina cht trong cng tun l. Tomas v Tereza cht trong cng khc giy. t nhin
c thy nh nhung Franz khn t.
Lc c k anh nghe v nhng ln c i do trong ngha trang, anh rng mnh kinh hi
v gi ngha trang l bi rc y xng xu v gch . H su ngn cch lp tc m ra
gia hai ngi. Mi n hm ngha trang Montparnasse c mi hiu ra ngha cu
ni ca Franz. C tic khng kin nhn vi anh. C l nu hai ngi gn nhau lu
hn, chc Sabina s bt u hiu r hn nhng t ng hai ngi s dng. Dn d b t
vng ca hai ngi ho nhp vo nhau, nh nhng ngi tnh nht nht, v m nhc
ngi ny bt u tng giao m nhc ngi kia. Nhng gi y, mi vic tr trng
qu ri.
Vng, tr qu ri, v Sabina bit c li phi ri b Paris ln ng ln na, v c th
mi mi thi, bi, gi nh c cht ni y h s chn ln c phin , v trong u c
ngi n b khng ni chn no l nh th tng b cuc l iu khng sao chu
ng ni.
11
Bn b Franz ai cng bit v Marie-Claude, v c gi c cp knh cn th to qu kh.
Nhng khng ai bit v Sabina. Franz ng v anh ni xu anh vi bn b c. Nhng
khng phi. Sabina c nhan sc, v Marie-Claude chng di g em chuyn ra k
thin h c dp so snh dung nhan hai ngi.

Nhng bi Franz qu s b khm ph n anh khng ly bt c mn g t Sabina,

mt bc tranh, k ho, ngay mt tm nh ca c anh cng khng c. Kt qu, c bin
khi i anh khng mt du tch li. Khng c n mnh vn bng chng kh tn
no cho thy anh tng sng nhng thng ngy tuyt diu nht i anh vi c.
iu ch lm tng thm lng chung thy ca anh vi c thi.
i lc trong nh ch c hai ngi, c gi c lc ri quyn sch, ngng u ln, nm v
pha anh ci nhn d hi, Anh ang ngh ngi iu g vy?
Ngi trong gh bnh, hai mt phng ln trn nh, Franz lun lun tm ra cu tr li
lm yn lng c gi nhng tht lng anh ang ngh n Sabina.
Ln no anh c bi ng trn tp san nghin cu, c gi l ngi c u tin v c
bn lun vi anh. Nhng trong u anh ch quanh qun cu hi gi Sabina c mt lc
ny c s ni nh th no. Mi vic anh lm, anh lm cho Sabina, cch thc anh lm
cng l cch thc Sabina mong mun.
Hnh thc thiu chung thy hon ton v ti ph hp con ngi Franz. Anh chng
bao gi mun lm kh c gi. Anh th phng Sabina, xem nh tn gio ch khng
phi tnh yu. ng th, theo l thuyt thn h ca tn gio , chnh Sabina em
c gi n cho anh. V th gia tnh yu trn tc v tnh yu thnh ho anh tm ra s
an bnh ton vn. V nu tnh yu thnh ho (nhng l do c tnh thn hc) bt buc
phi cha ng liu thuc cc mnh nhng iu khng th l gii cng nh l hi
(chng ta ch cn nh li quyn t vng nhng t ng b hiu sai), tnh yu trn tc li
da trn s thng hiu nhau tht s. C gi hc tr tr tui hn Sabina nhiu, khc
nhc i sng c ch mi c phc tho; c sung sng n nhn nhng m-tp t
Franz in vo khc nhc. Cuc Din hnh V i ca Franz c xem nh tn
ngng. m nhc gi y l bu ru cung say. Hai ngi hay r nhau i khiu v.
H sng trong s tht, khng c g b mt. H tm n bn b, ng nghip, sinh vin,
ngi l mt v thch th ngi tn gu hng bui. H cng thng hay i du ngon
cnh vng Alps. Franz ci ngi xung, c gi nhy ln lng anh, anh cng c chy
bng bng trn cnh ng, ming c to bi th ting c m anh dy thu anh cn
b th. C gi thch ch ci sng sc trong lc hai tay m cht c anh.
iu duy nht c khng sao d tm c l thin cm n k l anh dnh cho nhng
quc gia b quc Nga chim ng. C ln hai ngi tham d mt bui l tng nim
ngy Tip khc b xm chim do nhm di dn Tip t chc Geneva. Phng hp gn
nh trng trn. Din gi c mi tc bc rn sng. ng ta c bi din vn di thm
tht v ngay nhng ngi nhit tm ngi cng pht chn. Ting Php ng ng

vn phm nhng ging ni rt kh nghe. Thnh thong, nhn mnh, ng gi ngn

tay tr ln, nh th ang e do m thnh gi ngi bn di.
C gi c lm mi khng ngp ngn ngp di, trong lc Franz mt my ti tnh v
ming n n ci chn phc. Cng nhn lu ngi n ng c mi tc bc v ngn
tay tr di ngong anh cng thy ng l v s gi b mt, v thin thn lm trung gian
gia anh v n thn ca anh. Anh nhm mt li v hn mnh bay bng. i mt
anh nhm nh khi anh p st ngi trn thn th Sabina trong mi lm khch sn
u chu v mt M chu.

Ch thch ca ngi dch:

(*) L Linh Hn (All Souls Day), nhm ngy mng hai thng mi mt hng nm,
ngy l cu nguyn cho nhng linh hn qu vng.
(**) Tn gio o thuyt ca John Calvin (1509-1564), nhn mnh s ch cao ca
Thng v tin vo thuyt tin nh.

Milan Kundera: i Nh Khn Kham Phn 4

tm hn v th xc
1
Gn mt gi ri m lc Tereza v nh. C vo phng tm thay qun o ng ri nm
xung cnh Tomas. Anh ang ng say. Trong lc ci xung hn ln mt anh c bng
ngi thy mi g l l tot ra t mi tc anh. C ngi i ngi li hai ba ln. C d mi
vo ht ht nh ch nh hi mi mi pht gic ra ci mi l lng bc ln t u tc
Tomas: mi phn thm kn nht, phn tri cm trn thn th n b.
Su gi sng, chung ng h bo thc reo vang. Thi im sung sng nht ca
Karenin im. Tuy bao gi cng thc dy tht sm nhng n khng dm nh thc
ng b ch. N nng ny i ting chung ng h bo thc, lc n mi c
quyn nhy ln gim ba bi trn ging v hc mm dng hai ngi dy. Hi mi
u, hai ngi cn c km n xung v y n ra khi ging, nhng n khe lm, hai
ngi chng d g tc ot quyn li ca n. Dn d, Tereza tr nn yu thch thi
quen c n cho n mi sng nh vy. Vi n, thc dy bui sng l nim vui
sng tt cng: n lun lun t ra kinh ngc cch ng ngc v gin d khi khm ph

mnh vn cn trn mt t; n tht s vui mng. Tereza th khc, c thc dy trong u

oi v ch mong qun phc i ngy di trc mt bng cch c nhm yn hai mt.
N chy ra ng gn ca ra vo, nghch mm ln nhn gi treo m, trn treo tong
teng si dy xch c. C trng dy ri dn n i ch. C cn mua t sa, bnh m v
nh thng l bnh nng cho Karenin. T ch ra, n lon ton chy bn cnh c,
mm ngm bnh, mt nhn ngang nhn dc ra v dng dng t c lm v s ch
ca m ng qua li.
V n nh, n vo nm di ngay ca phng ng, bnh vn ngm trn mm ch i
Tomas nhn ra mnh. N i anh b n gn, ming gm g lm nh ang tm cch
git bnh khi ming n. Ngy no cng th. Anh v con Karenin ui nhau nh vy
trong nh t nht nm pht trc khi n chui vo gm bn n ht bnh.
Tuy nhin, ln ny n i mi vn khng thy nghi thc mi sng din ra. Tomas
ang chm ch lng nghe mt chng trnh pht thanh t chic my thu thanh nh
t trn bn trc mt.
2
l chng trnh pht thanh c bit v cng ng di dn Tip hi ngoi gm
nhng on i thoi kn thu ln bng my mc tinh xo nht do mt tay gin ip
nm vng len li tr trn trong cng ng lu vong nc ngoi thu c v gi v
Praha. Cun bng ton nhng li ni huyn thin trn tri di bin, thnh thong
xen vo nhng cu chi bi ch , nhng cng c ch nhn vt lu vong ny gi
nhn vt lu vong kia l thng ngu, thng bp. Nhng im tm thng thp km l
ch im bui pht thanh. N c minh chng cng ng lu vong hi ngoi khng
phi ch ni xu Lin S, h cn mng chi ln nhau ti bi v t tin dng nhng
ngn t h cp nht. Ngi ta m ming vng tc vng tn sut ngy, nhng khi nghe
trn my thu thanh nhn vt tm ting, nhn vt h knh trng, mi cu mi m
m, h bng c cm tng nh b b ri.
Mi chuyn bt u t Prochazka. Tomas ni.
Jan Prochazka, nh vn Tip khc bn mi tui vi sc mnh v sinh lc mt con b
mng, ngay t trc 1968 bt u go tht ch trch chnh quyn. Ri ng tr thnh
mt trong nhng nhn vt c yu mn nht ca Ma Xun Praha, ci bin c chng
mt mun t do ho ch ngha Cng sn v b p tan vi cuc xm lng ca Nga. Sau
v xm lng t lu, bo ch m chin dch bi nh ng, nhng bo ch cng ra sc bi
nh ng bao nhiu dn chng cng yu mn ng by nhiu. Th ri (nm 1970, cho

chnh xc) i pht thanh Tip khc pht thanh mt lot nhng mu i thoi ring t
gia Prochazka v ngi bn gio s ca ng. Nhng mu i thoi b thu ln trc
hai nm (tc l ma Xun 1968). C hai ngi khng h hay bit cn nh v gio s b
t my nghe ln v mi bc chn ca h u c con mt nhn theo. Prochazka rt
thch bit i bng hu vi nhng iu khoa i qu trn. Gi y nhng iu qu
trn bin thnh chng trnh pht thanh hng tun. S mt thm trch nhim sn
xut v o din chng trnh, h b ra nhiu cng sc nhn mnh nhng on
Prochazka giu ct bn b ng Dubcek chng hn. Ngi ta ph bng bn b ch v
chuyn khng u nhng b sc v mt Prochazka ng knh nhiu hn l ci s mt
thm ng ght kia.
Tomas tt my ri ni, Quc gia no cng c mt thm. Nhng mt thm i thu bng
ln ri pht trn ln sng in cho dn chng nghe th ch xy ra Praha, tuyt i
cha tng thy u bao gi!
C ch. Tereza bo anh. Nm mi bn tui, em c tp nht k. Em ct gi n k
lm v s c ngi c ln. Em giu n trn gc xp. Th m khng hiu m em m
mm th no vn tm ra. Mt hm gia ba n ti, mi ngi ang cm ci n sp, b
th tay vo ti ly ra quyn nht k ri ct ting, Mi ngi lng nghe ny! V sau mi
cu b ph ln ci. Mi ngi ci b ln b cng n ni b c n.
3
Thng anh c khng lm c mt gic ng lc anh thc dy mt mnh ra n sng.
Nhng c khng chu. Tomas lm ca ngy t by gi sng n bn gi chiu, trong khi
c lm ca ti t bn gi n na m. Nu khng cng n sng c ch trng thy mt
anh vo ngy Ch nht. l l do c thc dy cng lc vi anh ri sau vo ging
ng tip.
Tuy nhin, sng nay c khng dm ng thm v mi gi c phi c mt ti nh tm
hi bn khu o Zofin. Nh tm hi khng ch cha tng ngi ch i xin vo
ca, v th ch c cch nh cy ch quen bit. May mn, ngi thu ngn l v mt gio
s b mt chc sau 1968 v v gio s l bn mt bnh nhn c ca Tomas. Nh th
Tereza mi tun u c v vo ca.
C i b n nh tm hi. C ght ly xe in v trn xe lc no cng cht cng. Ngi
ta x y nhau y c , gim ln chn nhau, git t khuy o nhau v quc ming ht
nhng li tho m nng n.

Quang cnh trng n chng c mt. Trong lc vi v bc ti, mi ngi ng lot

ging d ln che u v lp tc ng ph ng nh nm ci. Nhng cy d va vo
nhau. n ng cn lch s, khi i ngang Tereza h gi cao cy d nhng ch cho c
bc qua. n b khng th. H nhn thng pha trc, ch i ngi n b kia chp
nhn yu km hn v lng ngi sang bn trnh ch. Va chm d vo nhau l cuc th
thch sc mnh. Tereza lc u cn nhng nhn, nhng dn d c thy mnh lch s
mi vn chng thy ai p li nn c lm y nh nhng ngi n b khc, c gi cht
d mnh ri m sm vo nhng chic d ang lao ti. Chng ai bun ni Xin li
bao gi. Phn ln h cm ci i tip, mc d i ba ln c nghe ting chi th b!
hay Tin s cha my! vng li.
Nhng ngi n b vi v kh l chic d trn tay, gi c tr c, nhng m tr tui
dng nh vn l nhng n chin s v cng st thp. Tereza nh bui u cuc xm
lng v nhng c gi mc vy ngn tay cm ngn c chy ngoi ng ph. Ra hn
bng sc dc: lnh Nga, nhng tn lnh b cm gn n b sut my nm di chn hn
phi c cm tng mnh ang t chn n hnh tinh ch c trong truyn khoa hc
vin tng, hnh tinh ni nhng c gi ph by lng khinh mit bng nhng cp i
thon di tuyt m c nm su th k khng thy trn t Nga.
C chp nhiu bc nh cc c gi tr tui ng trc hng sng xe tng. C cm
phc h xit bao! Gi y chnh nhng ngi n b ny ang d dn v y c m
sm vo c. Thay v ngn c, h cm cy d trn tay, nhng ho kh trn mt h
khng i khc. H sn sng chin u ng ngnh, d i u l i qun xm lng
hay cy d khc khng chu ngoan ngon nhng li cho h i.
4
C i v pha qung trng Ph C thp chung to thnh ng Tyn, nhng dinh
th G-tch v Ba-rc hnh ch nht khng u. To th snh khu Ph C, xy t th k
mi bn v c thi chim trn mt b dy ph, b b hoang ph sut hai mi nm
qua. Warsaw, Dresden, Berlin, Cologne, Budapest tt c b tn ph tan hoang trong
cuc chin va qua. Nhng c dn cc thnh ph bt tay xy dng li t v v h
cn b ra bit bao cng sc trng tu cc di tch lch s. Dn Praha mang mc cm t ti
vi nhng thnh ph n. To th snh khu Ph C l di tch duy nht b ph hy trong
chin tranh, v h quyt nh gi nguyn nh th ngi Ba lan, ngi c khng
c phn b ai kh hn ai. Pha trc quang cnh iu tn y vinh quang , ngi
ta dng mt khn i nhc nh th h by gi cng nh mi mi mai sau v ti c
chin tranh. Khn i cng l ni ng Cng sn la dn Praha ra ng khi cn h ht
hoan h o ci g.

Nhn ng gch vn to th snh khu Ph C, Tereza chnh nh m c: con ngi cn

phi phi by v tn t xu xa, phi h hon ni thng kh, phi gi ra khc tay ct v
p c th gii ny nhn vo. Gn y, hnh nh ci g cng quy vo nhc nh c v b
m. Th gii m c, th gii c t b mi nm trc, hnh nh ang quay v vy ba
c vo gia. l l do ti sao sng nay c k Tomas nghe cu chuyn m c em
quyn nht k ra lm tr ci gia bn n. Khi cu chuyn ring t gia hai ngi bn
qua li ru b em ra pht trn ln sng in, iu c khc g th gii ang bin
thnh tri tp trung?
Ngay khi cn th u, Tereza dng tn gi ny din t cm gic ca c v cuc
sng trong gia nh. Tri tp trung l th gii ni con ngi thng trc sng chen
chc bn nhau, ngy cng nh m. Hung tn, th bo ch l nhng thuc tnh ph
(v bt buc phi c.) Tri tp trung ng ngha vi s tc ot hon ton mi iu
ring t. Prochazka, ngi khng c php ngi ung ru ni chuyn phim vi bn
mnh trong vng ring t, l ngi sng (khng h hay bit sai lm cht ngi v
phn ng!) trong tri tp trung. Tereza sng trong tri tp trung lc c sng di cng
mi nh vi b m. Ngay t thu nh, c bit tri tp trung chng c chi gh gm,
l ni chng ta sinh ra v chng ta ch c th vt thot vi n lc phi thng nht.
5
Ba tng gh di trong phng tm hi cht n ni cc b cc c phi ngi st nhau.
Bn cnh Tereza l mt b trc ba mi tui c khun mt rt xinh p. Nhng b
ngc b ta li to ln khng th tng c, cp v nng nnh chy x xung t hai vai,
lc l theo mi c ng d rt nh. Khi b ta ng ln, Tereza thy i mng b v i
nh hai ci bao ti. Thn hnh ngi n b chng n nhp g ti khun mt xinh p
kia.
C l ngi n b hay ng trc gng nhn ngm thn hnh mnh, c thu th tm
hn mnh qua ci thn xc nh Tereza thng lm khi cn b. Chc hn b ta cng
p nim hi vng chn phc nhn thy tm hn mnh qua tm gng th xc. Nhng
qu l mt tm hn gm ghic nu n phn nh qua thn hnh nh bn ci ti treo
lng lng .
Tereza ng dy di nc ln ngi. on c bc ra ngoi tri. C vn thy chng
mt. ng y, ngay di sn g l khu Vltava v cch bit vi thnh ph ngoi kia
nh bc tng g cao rng vi thc vung, c a mt nhn xung chm phi u
ngi n b c va suy ngh n. u b ta ni dnh trn dng sng chy mnh.

Ngi n b ngc mt ln nhn c mm ci. B ta c ci mi rt thanh t, i mt

to nu v n ci tr th.
Trong lc bc ln cu thang, nhng nt du dng trn mt ngi n b bng nhng
ch cho hai ci ti rung rinh bn nhng git nc lnh li ti hai bn phi, tri.
6
Tereza bc vo trong mc o qun ri ng trc tm gng ln.
Khng, thn hnh c khng c g gm ghic. C khng c hai ci ti chy x xung t
hai vai; tht ra, ngc c rt nh. M c hay tru chc v b ngc khng my kch thc
ca c, v c mang mc cm ny mi cho n khi gp Tomas. Nhng cha ht, c
cn b hnh xc bi hai vng trn tht ln, tht en m chung quanh u v. Gi c
c kh nng t v kiu thn hnh cho mnh, chc hn c s chn loi u v tht m
nht, ch hi nhu nh trn vm ngc mt cht v tip vi mu da tht khp ngi. C
c cm tng u v c l nhng vng trn thm ca tm bia tp bn do tay th v
tranh khiu dm hng ti no v cho dn nh ngho xem.
Nhn thn th mnh, c phn vn t hi khng bit c s ra sao nu mi c mi ngy
di thm mt mili-mt. Bao lu khun mt c bt u ging mt ngi khc?
V nu cc phn khc trn thn th c cng bt u n ra hay teo li v Tereza khng
cn nh by gi, lc c cn l c, cn l Tereza na hay khng?
D nhin cn. Ngay nu Tereza hon ton khng cn l Tereza tm hn c bn trong
vn khng i khc v n s kinh ngc lm khi nhm ra thy ci phn th xc ngoi
kia ang ho thn.
Nu vy, tng quan gia Tereza v th xc c s l g? Th xc c vn c quyn t gi
l Tereza hay khng? Nu khng, phi gi n l g? Ci v th? Ci khng th ng
chm?
(y l nhng cu hi vng vt trong u Tereza ngay t khi c cn b th. ng vy,
cu hi v cng h trng l cu hi ch cn a tr cng c th t ra. Nhng cu hi
ng nghch nht l nhng cu hi h trng nht. l nhng cu hi khng c cu tr
li. Cu hi khng c cu tr li l phng tuyn khng sc mnh no ph thng. Ni
cch khc, chnh nhng cu hi khng c cu tr li t ra gii hn nhng kh hu,
vch bin cng cho s hin hu ca con ngi.)

Tereza ng trc gng nh b m hoc. C nhn vo thn xc mnh nh th n xa l

vi c lm. Xa l nhng thuc v chnh c ch khng ai khc. C thy gh tm n. N
khng sc mnh tr thnh thn xc c mt khng hai trong cuc i Tomas. N
di gt v lm c tht vng. Sut m c phi ht vo mi hng mt ngi n
b khc bc ln t mi tc anh!
t nhin c mun ui thn xc c i nh ngi ta ui y t: ch phn tm hn
li vi Tomas cn phn th xc, hy ui quch n v ci th gii kia n sng nh
cc th xc n b khc, lung tung chung ng vi th xc n ng. Nu th xc c
tht bi trong c gng tr thnh th xc c mt khng hai ca Tomas, tc l thm bi
trong trn chin ln nht i c, n c vic t nhin ra i!
7
C v nh v t bt mnh ng n tra trong bp. Ba gi ri chiu, n gi i lm, c
trng si dy vo c con Karenin ri dn n i b (li i b) v pha ngoi thnh ph.
C lm vic trong qun ru mt khch sn sau khi b ui khi t tp ch. Chuyn
xy ra vi thng sau khi c t Zurich v: cui cng, h cng khng tha c v ti dm
chp hnh xe tng Nga. C c vic lm mi ny l nh ch bn b quen bit, nhng
ngi phi vo nng nu sau khi b ngi Nga cho ngh vic: v cu gio s thn hc
trong phng k ton, ng i s (ng ln truyn hnh nc ngoi phn i v xm
lng) ti quy tip tn.
C li lo lng v i chn mnh. Thi k cn lm hu bn ti nh hng n di tnh, c
v cng khip m khi nhn nhng ng gn xanh vn vn ni trn da chn nhng
b hu bn lung tui, kt qu mt i ngi lm lng lc no cng m xp b nga
vi vt nng trn tay. Nhng cng vic mi ca c khng n ni cc nhc: bt u
mi ca lm c phi kh n li ra nhng kt bia v chai nc sui nng chnh chch,
nhng sau c ch phi ng sau quy ru, rt ru cho khch v ra ry li tch
trong ci bn nc nh pha trong. Sut thi gian c lm vic, Karenin nm ngoan
ngon di chn c.
qu na m t lu lc c tnh ton tin nong xong xui v em xp bin lai n
giao cho ngi qun l khch sn. Sau c ra cho ng i s, ng lm ca m. ng
sau quy tip tn l cn phng nh c ci gh b cho ng ng lng. Trn tng pha
trn ci gh b, ng treo khng bit bao nhiu khung nh. C tm ng ang bt tay
mt nhn vt no , mt nhn vo my nh v ming ci ti tn. C tm ng ngi
cng bn vi nhiu ngi v h ang k kt ci g . C tm c ch k tng. Ch
danh d nht trn tng, bn cnh khun mt chnh ng l khun mt Tng thng

John F. Kennedy ang n n ci. Lc Tereza bc vo phng ng m , c thy

ng khng ni chuyn vi Tng thng Kennedy m vi ngi n ng tui trc su
mi c cha bao gi gp mt, ngi n ng t nhin im bt khi thy c bc vo.
Khng sao u, ng i s ni. C y l bn, anh c vic t nhin. on ng quay
sang Tereza, Con trai anh bn ti y va b ku n nm nm t.
Th ra trong nhng ngy u cuc xm lng, anh con trai ng cng vi ngi bn gi
nhim v ng canh chng cng ra vo to nh dng lm ni t bn doanh ban tham
mu qun i Nga. Nhng ngi Tip ra vo to nh bt buc phi l tay sai ca bn
xm lng Nga nn cu trai v cc bn cu theo di hnh tung nhng ngi , ghi
bng s xe v chuyn cc chi tit ny n i pht thanh v i truyn hnh thn
Dubcek ang hot ng b mt chng Nga. i loan bo trn ln sng in cng
chng phng. Trong lc thi hnh cng tc cu con trai ng v cc bn cu c bit
chiu c kh tn tnh n mt trong nhng tn Tip gian.
Ngi cha chp ming, Tm hnh ny l bng chng buc ti n y. N chi mi cho
n lc bn chng cha tm hnh ra.
ng moi trong v ra tm hnh ct t mt bo. Ti ct tm hnh ny trn t Thi Bo
s ma thu 1968.
Tm hnh chp cu thanh nin ang nm c mt g n ng v m ng ng ng
sau lm bi cnh. Tay sai cho k th ang b trng pht l li ghi ch pha di.
Tereza th pho nh nhm. Khng, tm hnh khng phi do c chp.
Tri Praha v khuya, trong lc cuc b v nh bn cnh con Karenin, c nh nhng
ngy xng xo ngoi ng chp hnh xe tng Nga. Bn mnh ngy th tht, c ng
ang liu mng sng cho qu hng, u bit lm vy ch tip tay cho bn cng an
Nga.
C v n nh lc mt gi ri khuya. Tomas ang ng say. Tc anh vn bc mi hng
n b.
8
Tn tnh l g? C th ni l hnh vi khin ngi khc tin tng c th s c chuyn
ln ging ng vi nhau, cng lc li ngn nga, khng cho iu bin thnh s

tht. Ni cch khc, tn tnh l li ha hn s c cuc my ma nhng khng km

theo bo m no.
Lc Tereza ng sau quy ru, nhng g n ng c hu ru thi nhau tn tnh ve
vn c. C c b quy nhiu bi nhng li tn dng nhng nht, nhng mu chuyn
vu v, nhng cu t tnh sng sng, nhng ci nhn ci lic khng ngt khng?
Khng cht no. C ci g thi thc khin c nh mun ph by thn xc mnh (thn
xc c mun tng kh quch v ci th gii to rng kia).
Tomas c thuyt phc c tnh yu v tnh dc l hai ci g hon ton khc bit. C
khng thm hiu. Gi y chung quanh c l nhng g n ng c khng cht quan
tm n. Lm tnh vi nhng g n ng ny nh th no nh? C t m mun th,
nhng vi iu kin ch di hnh thc mt li ha hn khng bo m, li ha hn c
tn gi khc l tn tnh.
Chng ta ng hiu sai y: Tereza khng h mun th th Tomas; c ch mong tm
ra li thot cho chnh mnh bc ra khi m l c ang lm phi. C bit c tr
thnh h ly ca Tomas: c trm trng qu, vi c chuyn g cng c th bin thnh
tn thm kch, c khng thu hiu c s hi ht ca tnh yu xc tht. C c mong
xit bao bit ra hi ht l g! Phi chi c ngi gip c bc ra ci v xc li thi ca
c.
C hng n b xem tn tnh ve vn ch l ci g th yu, thng nht, khng ng k.
Nhng vi Tereza n tr thnh mn hc nghin cu vi mc ch dy cho c bit c l
ai v c c nhng kh nng no. Nhng v qu trm trng, n khng hi ht na m
tr nn o p, dc sc qu trn. C lm xo trn s cn bng mt li ha hn khng c
bo m (nu c gi cho cn bng s l du hiu s tn tnh rt nh ngh); c ha
hn qu nhit tnh, c khng chu lm sng t li ha hn chng c chi bo m.
Ni cch khc, c cho mi ngi cm tng c sn sng, nhng khi nhng g n
ng p li bng cch i hi iu h c ha hn th c cng quyt chng c chi
t, v gii thch h ch c th gn ln c nhn hiu c l hng n b t tm di tr.
9
Mt hm, mt cu trai chng mi su tui s vo ngi trc quy ru. Cu ta bung
cu ni trong cuc i thoi bnh thng nghe nh ng v trt tra trong bc tranh,
ng v ko di ra khng n ty xo i cng khng xong.
Cp i c p ht xy!

Cu nhn xuyn qua g c sao? C tr a.

Ti thy c i ngoi ng, cu ta tr li, nhng lc c bn bng ru cho ngi
khch khc. Lc c quay li, cu ta gi mt li c-nhc. C lc u.
Ti mi tm tui ri m. Cu ta phn i.
Cho ti xem th chng minh nhn dn.
Khng. Cu trai tr li.
Vy th mt li nc ngt nh.
Khng ni khng rng, cu ta ng dy bc ra khi qun. Chng na gi sau cu ta
quay li, hi th sc mi ru. Cu ta ngi xung v ra lnh, Cho ti li nc ngt.
Cu say qu ri. Tereza ni.
Cu trai gi tay ch tm bin treo trn tng sau lng Tereza: Cm Bn Ru Cho
Thanh Thiu Nin. C khng c php bn ru cho ti, cu ta ming ni tay a
sang ch vo Tereza, Nhng c ai cm ti khng c quyn say sa u.
Cu i u ung ru vy? Tereza hi li.
Qun ru bn kia ng, cu ta ni, ming ci, v li i li nc ngt.
Ti sao cu khng lun bn ?
V ti mun nhn mt c, cu ta vn l nh. Ti yu c.
Trong lc ni mt mi cu ta mo m rt kh coi khin Tereza kh phn bit cu ta
ang ch nho, tn cng hay cht nh vi mnh. Hay ch v cu ta say qu v chng
bit mnh ang lm nhm ni iu g?
C em n li nc ngt t trc mt cu trai ri b ra ch khc. Hnh nh sau cu
ni Ti yu c cu ta cn sch vn ling nn ch bit yn lng ngi nc ht li nc
xong mc tin b ln quy on lng lng rt lui m trc khi Tereza c th gi ngc
ln nhn.
Mt chp sau khi cu trai ra khi qun, mt g n ng ngi thp ln u hi ung
ti li vt-ka th ba, ngc ln bo c, C nn bit bn ru cho thanh thiu nin nh
vy l vi phm php lut.

Ti u c bn ru cho cu y! Nc ngt m!
Chnh mt ti thy c rt ru vo li.
ng n ni ci g vy?
Cho ti li vt-ka khc, g n ng u hi ni tip, Mt ti vn theo di c t hi
no n gi.
Nu vy ti sao ng khng chu ngi yn thng thc nt p mt ngi n b v
kho mm mnh li? Mt g n ng khc dng ngi cao ro cht xen vo, g bc
n quy ru ng lc quan st mi chuyn xy ra.
Khng vic g ng phi xen vo chuyn ny! G n ng u hi qut to.
Cho ti hi vic ca ng trong chuyn ny l g? G n ng dng ngi cao tr
ming ngay.
Tereza rt li vt-ka cho g n ng u hi. G a ln ming c mt hi ht sch, tr
tin ri bc khi.
Cm n ng. Tereza ni vi g n ng dng cao.
C g u c. G tr li ri cng b i.
10
My hm sau, g tr li qun ru. Thy g, c n n ci nh gp ngi quen. Cm
n ng ln na. Ci lo u hi v y hoi. Lo ta kh chu lm.
C qun hn ta i.
Ti khng hiu ti sao lo y mun hi ti?
Hn ta ch l thng say. C qun hn i.
Vng, nu ng bo vy.
G n ng nhn thng vo mt c. C ha nh?
Ti ha.

Ti thch nghe c ha hn vi ti. G ni trong lc mt vn nhn vo mt c.

S tn tnh ang din ra: hnh vi khin ngi khc tin tng cuc my ma c th xy
ra, nhng chnh s c th vn cn trong l thuyt, vn cn treo l lng ni u.
Ngi xinh p nh c sao li chui vo ci x xnh ti tm d dy nht Praha ny?
Cn ng? C phn cng. ng ang lm g ci x xnh ti tm d dy nht Praha
ny?
G bo nh g gn y. G lm ngh k s v hm n ch tnh c tt vo qun trn
ng t s lm v nh.
11
Khi Tereza nhn Tomas, mt c khng nhn vo mt anh m chiu vo phn trn
my phn, vo mi tc anh ni mi hng n b bc ln. Em chu ng ht ni ri,
Tomas . Em bit em chng nn trch c anh iu g. T khi v em anh quay v Praha,
em t cm, khng cho mnh ghen tung. Nhng em khng sc chng gi mi nh
vy. Gip em vi, anh lm n gip em.
Anh khoc tay c on du c n khu cng vin ni nhiu nm trc hai ngi
thng ra i do. Cng vin c nhng chic gh di sn mu vng xanh . Hai ngi
ngi xung. Anh hiu em. Anh bit em mun g. Tomas bo c. Anh lo liu mi
b. Cn em, em ch cn leo ln nh i Petrin.
nh i Petrin? C ngc nhin v cng. Ti sao li i Petrin?
Khi ln em s thy.
C bc dc vi tng phi leo ln ngn i. Thn xc c yu t n c cm thy v
cng kh nhc nhc mnh ra khi gh. Nhng c khng c quyn ci lnh Tomas. C
ly ht sc dui chn ng dy.
C quay li nhn. Tomas vn ngi trn gh di, nhn theo c ming ci rng r. Anh
gi tay vy vy nh khuyn khch c hy bc ti.
12
n chn ngn i Petrin, ci mm t xanh r sng sng gia lng Praha, c ngc
nhin thy vng ngt bng ngi. L tht, bi vo nhng lc khc c n na dn s

Praha ta ra y. C lo s trong bng. Nhng ngn i yn qu v s yn d chu

n ni c c cm tng nh mun bung ngi vo n m chm ly c. Trong lc
leo ln i, thnh thong c ngng chn ngoi u nhn li: pha di l thp i, cu
cng; nhng ng thnh ang khoa nm tay v ngc i mt ln nhn my. Praha
qu l thnh ph p nht hon cu.
Cui cng c ln n nh i. ng sau nhng quy bn kem v k vt (khng quy
no m ca bn hng) l bi c rng cy ci mc y la tha. C thy c bng
ngi qua li trn thm c. Cng n gn, chn c cng chm. C su ngi c thy. K
ng, ngi i nhn tn nh nhng tay chi gn ang quan st bi c chun b tinh
thn cho cuc tranh ti sp ti.
Cui cng c n gn h. Trong s su ngi n ng c ba ngi ng vai tr c ang
ng: h nn n, t v st rut nh mun m ming hi han iu g nhng li s gy
phin h nn c gi li v nh nhn vi con mt d hi i ch. Ba ngi kia khun
mt tot ra v t tm lng. Mt ngi m khu sng di trong tay. Trng thy
Tereza, ng gi tay vy c li ming n n ci, ng ni y ri y.
C kh gt u xc nhn nhng trong lng vn thy mi phn lo lng. Ngi n ng
li ni: bit chc khng nhm ln, chng ti xin hi c phi chnh c t ln y
tm gp chng ti?
Tereza c th d dng ci chnh, Khng, khng. Ti u c t dn xc ln y bao
gi! nhng Tomas s tht vng bit bao nu c ni vy! C s phi n ni gii thch
nh th no khi v nh i din Tomas? V v th c bo ngi n ng, Vng, d
nhin ri, chnh ti t ln y.
Ngi n ng tay m khu sng ni tip, ti gii thch c nghe ti sao ti cn bit
iu . Chng ti lm cng vic ny ch khi no bit chc chn ngi n vi chng
ti l ngi t i tm ci cht. Chng ti xem y l mt n hu.
ng vn nhn c vi i mt soi mi d hi khin c phi trn an ng ln na, Khng,
khng. ng ng lo. Chnh ti t chn nh th.
C mun i trc khng? ng hi c.
V mun ko di thi gian ch i thi im b hnh quyt c tr li, Khng, khng,
ti khng mun i trc. Nu c th ti xin l ngi i sau cng.

c, nu c mun vy. Ni xong ng quay sang ngi khc. Nhng ngi ph t

ng khng c v kh trong tay; nhim v h ch l a dt nhng k ang i tm ci
cht. H nm cnh tay nhng ngi ny ri dn h i bng qua bi c. Bi c rng
thnh thang, xanh bic tn chn tri. K b hnh quyt c quyn chn mi ngi mt
gc cy. n gc cy no h cng dng li ngm ngha m vn cha tm ra gc va .
Cui cng hai ngi chn hai cy dng ng ng cn ngi th ba lng vng i mi,
nh th khng gc cy no xng ng l ni ng ta gi gm ci cht ca mnh. Ngi
ph t nm cnh tay ng ta kin nhn bc theo n khi ng ta khng cn can m i
thm v dng li trc mt cy phong cnh l ti tt sum su.
on h ly khn bt mt ba ngi n ng.
Th ri ba ngi n ng, mt bt kn, mt ngng ln tri xanh, lng da vo ba gc
cy trn bi c bao la.
Ngi cm sng gi nng sng v bp c. Khng mt ting ng no vang ln ngoi
ting chim ru rt ht trn cy: khu sng nh c gn b phn hm thanh. Cnh vt
yn trm lng ngoi tr hnh nh ngi n ng lng da gc cy phong t nhin
gc xung.
Vn khng tin thm mt bc, ngi hnh quyt quay sang hng khc, v thm xc
ngi na lng l co rm. Vi giy sau (ch thy ngi hnh quyt kh xoay ngi),
thy ngi n ng th ba nm sng st trn thm c.
13
Mt ngi ph t tin n Tereza; ng cm trong tay chic khn mu xanh dng
m.
C hiu ng ang nh bt mt c. ng, c lc u. Ti mun nhn.
Nhng khng phi l l do tht c khng chu bt mt. C u phi hng anh th
quyt tm trng mt nhn hng sng i hnh quyt. Gin d, c ch mun ko di
thi gian trc ci cht. Mt khi hai mt b bt kn, c lt vo phng i ca t thn
mt ri, v t c s mt hn li v.
Ngi n ng khng p buc c; ng ta ch nm cnh tay c ri dn i. Nhng Tereza
i mi vn cha tm c gc cy nh . Khng ai hi thc nhng c bit cui cng c
vn khng sao trnh c ci cht cn k. Trng thy mt cy d ang ra hoa trc
mt, c n ng di gc cy. C da lng vo thn cy ri ngng u ln nhn. C

thy tn l rc r di nh dng quang; c nghe ting thnh ph, m i v ngt ngo

nh hng ngn cy v cm t xa vng li.
Ngi n ng gi khu sng ln.
Tereza thy lng can m c th nht dn. Tnh yu ui dn c vo trng hung tuyt
vng, nhng c khng bit phi lm g chng chi. hay, ti c t n y bao
gi u!
ng ta lp tc h nng sng xung v ging ni vn t tn nh nhng, Nu c khng
t ln y tm chng ti th chng ti khng th thi hnh cng tc ny c. Chng
ti khng c quyn hn .
ng ta ni nng t t nh th co li cng Tereza khng c kh nng cho c pht
n v khng phi l iu c la chn. S t t ca ng lm Tereza thy tm can
mnh chn ng, c p mt vo thn cy ri bt ln ting khc.
14
Ton thn c run ln theo ting khc nc n. C m thn cy nh th n khng phi
l thn cy m l ngi cha qu c t lu hay ngi t ph c cha tng bit mt, ci
v cy sn si bng bin thnh khun mt ng gi ru tc bc ph bc ra t qu kh
mt m an i v v c.
Lc c ngng khc quay u li ba ngi n ng b i t lu. H vn chm chp
th bc trn i c nh nhng tay chi gn nhn tn. Ngi gi khu sng di cn
cm n trn tay nh ngi ta cm cy gy nh gn.
Trong lc quay gt tr xung chn i Petrin, c min man suy ngh v ngi n ng
l ra cho c pht sng n hu kia. Chao i, c mong i ng bit dng no! Du
sao, phi c ngi gip c ng dy ch! Tomas khng chu gip li cn y c vo
ch cht. Nht nh phi c ngi khc gip c!
Cng v gn thnh ph c cng mong nh ngi n ng vi khu sng di v cng
hi s Tomas. Anh s chng bao gi tha th c v c dm ci li anh. Anh s chng bao
gi tha th hnh ng hn nht v tnh phn trc ca c. V n con ng nh mnh,
ch cn mt hai pht ng h na c phi i din anh. C s phi gp anh n ni
rut gan c qun tht v c c cm tng c ang ng bnh.
15

G n ng lm ngh k s bt u mi mc d d c ln phng g. Hai ln u c t

chi nhng ln th ba c nhn li.
Sau ba n tra ng trong bp nh thng l, c ra khi nh. Lc khong trc
hai gi chiu.
Gn n nh g c thy i chn mnh khng t ch c na m c qunh quu vo
nhau.
Nhng tht nhin c nhn ra chnh Tomas l ngi y c n y. C phi chnh anh
ni i ni li khng bit bao nhiu ln tnh yu v xc tht l hai ci g hon ton
khc bit? C ch th nghim cu ni ca anh thi, c ang tm cch minh chng cu
ni ng hay sai s tht. Tai c cn vng vng cu ni, Anh hiu em. Anh bit em
mun g. Anh lo liu mi b. Em s thy khi em t chn ln .
Vng, c ch ngoan ngon vng li Tomas thi.
C khng nh li lu; va vn ung cn tch c ph; va vn thy cm gic
ng ti bin gii s phn bi ra sao. C s nhch ngi ra mp m bn b trong
thong chc, v ri khi g n ng qung hai tay ln ngi c, c s bo g nh c
phn trn vi ngi n ng trn i Petrin, hay, ti u c t n y.
Lc g s h nng sng xung v ni vi c bng ging ni n nhu t tn, Nu c
khng t ln y tm chng ti th chng ti khng th thi hnh cng tc ny c.
Chng ti khng c quyn hn .
Ri c s p mt vo thn cy v bt ln ting khc.
16
Khu nh xy hi u th k trong khu lao ng ca Praha. C bc vo, hai bn tng
d bn. Ln theo bc cu thang mn nhn, c ln lu ri quo v pha tri. Phng
th hai, khng bng tn, khng chung bm. C gi tay g ca.
G n ng ra m ca.
Nh ch c mt phng. Tm mn ngn i phng ngoi v phng trong. Bn, bp in
v t lnh. Vn mn bc vo trong, c thy gian phng hp li, mt bn l k sch,
bn kia ci ging nh v ci gh bnh k st nhau. Cui phng l khung ca s hp
nhn ra ngoi tri.

Ch ti gin d lm, G n ng bo c. Ti hi vng c khng thy chn.

Khng, khng. ng ni qu li. Tereza bo g trong lc ng nhn ln k sch che
kn mt bc tng. G n ng khng c bn vit nhng c n hng trm quyn sch.
C thch nhn sch, v ni lo s trong ngi gim i i cht. T lc tr, c xem
sch v l biu tng tnh thn anh em. Ngi n ng c t sch nh vy chng l gia
hi c sao?
G hi c mun dng g. Ru vang khng?
Khng, khng, ng em ru ra. C ph c ri.
G lch mnh sau tm mn, c vn ng xem t sch. Mt quyn sch lm c ch
ngay. l bn dch quyn Oedipus ca Sophocles. Qu l chuyn hi hu! Nhiu nm
trc, Tomas mua tng c quyn sch , v sau khi c c xong anh ni i ni li v
n. Ri anh gi ghm tng mnh trong bi vit gi ng bo v bi bo o ln
cuc sng hai ngi. Nhng gi y ch cn nhn vo gy quyn sch c thy lng
mnh du m hn li. Quyn sch cho c cm gic nh th Tomas c tnh li du vt,
sp sn thng ip s c mt ca c ni y l do chnh anh nh ot. C cm quyn
sch xung v lt ra xem. Khi g n ng tr li, c s hi l do no g c quyn sch,
g c n hay cha, v g ngh g v n. l mu k c dng chuyn bin cu
chuyn ra khi vng t nguy him trong nh k l thnh th gii gn gi thn quen
trn y nhng tng Tomas hng suy ngm.
C thy bn tay g t ln vai mnh. G ly quyn sch trong tay c, khng ni khng
rng t n tr li k ri du c ra ging.
Mt ln na c nh cu ni c phn trn vi ngi x bn trn i Petrin v c ku to,
Nhng ti u c t n y!
C tin tng cu ni l cng thc k diu lp tc s thay i trng hung, nhng trong
cn phng cu ni hon ton mt ht sc mnh mu nhim. Ti c cm tng cu
ni cn lm gia tng sc lc g n ng khin g cng quyt hn: g p ngi st vo
c v t tay ln ngc c.
K cng l, khi bn tay g chm vo ngc c, lp tc mi lo s cn st li trong ngi
c t nhin tan bin. Bi bn tay g n ng ch chm vo thn xc c thi, cn
chnh c (tm hn c) th chng h dnh dng. Ch c thn xc, ci thn xc phn bi
c vt ra th gii ngoi kia cho n chung ch vi cc thn xc khc t lu lm ri.

17
G ci khuy o th nht ri ra du bo c ci tip. C khng chu. C vt thn xc c
ri, c u cn trch nhim g v n na. C khng chng c hnh ng g n ng
m cng khng tip tay g, tm hn c tuyn b tuy n khng tha th chuyn ang
xy ra nhng n quyt nh ng vo v th trung lp.
C gn nh bt ng trong lc g ln tay ci qun o c. Lc g hn c, i mi c
khng p li. Nhng t nhin c thy phn di mnh m t, c bng ln cn
hong s.
S kch thch cng mnh hn v c b kch thch ngc vi ch. Ni cch khc, mc
d c tnh che giu, tm hn c qu c dung th chuyn ang xy ra. Nhng c cng
bit thm l cm gic kch thch ny tip tc, s ng thun ca tm hn phi gim
i. Mt khi n ln ting tn tr, mt khi n c tnh xen vo gi vai tr ch ng trong
cuc my ma, lp tc s kch thch s mau chng tn li. Bi tm hn b khch ng
l lc th xc i ngc li ch, th xc phn bi ch trong lc tm hn ng xem.
on g ko qun lt c xung v c hon ton lo th. Khi tm hn nhn thy th xc
trn trung nm trong tay k l, n c cm gic kh tin nh ang quan st Ho tinh
khong cch tht gn. Di nh sng ca s kh tin , ln u tin tm hn thy th
xc khng hn l ci g tm thng, v v; ln u tin n nhn th xc vi cm gic say
m l thng. Tt c nhng c im ca mt th xc duy nht, c mt khng c hai
trn i, khng th xc no bt kp, khng th xc no bt chc c, t nhin hin
ra trc mt. y khng phi l th xc tm thng nh bao th xc khc (cho n lc
tm hn vn xem vy); y l mt th xc khc thng, n c bit hn bt c th
xc no khc. Tm hn ng tng c th ngonh mt khng thm nhn vt bt hn
trn th xc, ci t vt trn trn mu nu nm pha trn khong tam gic mn lng. N
nhn vt hn nh con du, con du thnh thin in su m trn th xc, v gi y
dng vt mt k l mt ang th bo tm cch tin n gn.
Nhn chng chc vo mt g n ng, c nhn ra c s khng bao gi cho php th xc
c, th xc tm hn c li vt hn, tip nhn nim hoan lc t vng tay k c khng
quen bit hay khng mun quen bit. C thy lng khinh mit trn ln. C ly sc
phun bi nc bt vo mt k l. G cng ang ch tm quan st c nh c quan st
g. Khi thy c ln cn gin d, g hi h nhp nhm trn ngi c nhanh hn. Tereza
thy dng nh cn khoi lc ang t xa dn dn a li. C ku ln, Khng, khng,
khng! c chng c, km hm xung. Nhng cng chng c, cng km hm, cng
mun nn khoi cm, khoi cm cng dng dai li th xc c, tun chy trong

mch mu c nh liu moc-phin. C giy gia trong tay g n ng, hai nm tay
vung ln trong khng kh v c p nh cht mt ci vo mt g.
18
thi i mi toa-lt phng tm trng tro nh nhng bng hoa hu nc. Kin trc
s v kiu ngi nh tm mi cch cho ngi ta qun bng thn th mnh d dy dng
no, ngi ta khng phi quan tm n nhng cn b rut gan thi ra sau khi di
nc tri sch xung ng cng. Mc d ng cng chy khp nh nhng n c che
giu k lng v chng ta sung sng khng phi nhn thy nguyn mt Venice y ct
i nm bn di nh tm, phng ng, phng khiu v, to nh Quc hi ca chng
ta.
Phng tm cn gc trong khu lao ng ngoi thnh Praha khng c ngy trang
kho lo nh th: sn lt gch mu xm v toa-lt rng b ngang nhng thp l t.
Trng n chng ging bng hoa hu nc cht no, n ch l ming ci ng cng
thng xung bn di. Ngay bn cu g cng khng c, Tereza phi gh mng ngi
ln ra bn trng men lnh lo.
C ngi trong nh cu, t nhin c mun i tiu. Tht ra, ch l mun tin
n cc im ca nhc nh, bin thnh mt thn xc n n, thn xc b m c lc
xa vn cho l chng c tch s g ngoi chuyn tiu ho v bi tit. Trong lc ngi
bi tit, ni bun v nim c c v hn dng ln trn ngp tm hn c. Chng g th
thm hn hnh nh thn th trn trung ca c ngi bp bnh trn ming ng cng loe
rng.
Tm hn c khng cn lng hiu k ca k bng quan na, n cng mt i tnh m c
v lng kiu ngo; n li rt v n np tht su trong th xc v nm i ch trong
tuyt vng ai gi ra.
19
C ng dy, di nc cu on tr ra phng ngoi. Tm hn c run ry trong th xc,
ci th xc trn trung b coi thng, khinh r. Cm gic lc chi t dng nh c vn
thy lm nhm bn di.
Tht nhin ci g khng qun c cht xy ra: bng ln trong c cm gic c mun
nghe ting g ni. Gi nh g th th vo tai c nhng li m i, rt c th tm hn c
s can m chui ra khi th xc, v c s bt ln ting khc. C s m chong hai tay
quanh ngi g nh c m gc cy d sn si trong gic m kia.

ng , c c ht sc khng bt ting khc trc mt g. C bit nu lm vy, hu

qu s tai hi v cng. C n yu g mt thi.
Ngay lc , g ct ting gi c. A, n by gi c mi nghe ting ni ca g (ting ni
tch li khi thn hnh cao ln), c kinh ngc v cng: ging g cao v mng. Sao c v
tm n th? By lu ri c khng n iu ?
C l s ngc nhin khi nhn ra ging ni khng my truyn cm cu c khi
cm d. C bc vo phng, nht qun o mc vi ln ngi ri ra khi nh.
20
C mua sm xong v ang trn ng v nh. Karenin ngm bnh trn mm nh
thng l. Sng hm tri lnh, tuyt ri nh. C i ngang mt khu chung c. Xen
gia nhng to nh cao tng l nhng mnh t nh ngi ta trng hoa hay rau c.
Karenin t nhin ng khng li, hai mt nhn chm chp vo vt g. C nhn theo
nhng chng thy g bt thng. N chy ko c theo sau v khi n gn c mi nhn
ra vt l. T di mt t trong mnh vn tr tri kh cn nh ln u v m mt con
qu en. u con qu hp hi nhp nh ln xung v m n thnh thong quc ra
ting ku thm thit.
Karenin nhy cng ln n ni nh ri bnh. Tereza ct n vo gc cy n khng
hi n con qu. on c qu xung c o xi ch t nn cht chn sng con qu.
Khng d nh c tng. C lm gy mt mng tay. Mu a ra.
Bng c hn ai nm ri gn . C quay li v bt gp hai a b trai chng chn
mi tui ang thp th sau bc tng. C ng dy. Hai a tr thy c dm chn,
li thy con ch cnh gc cy, chng lin b chy.
C tr li tip tc co xi m t. Cui cng c li c con qu ra khi m chn n.
Nhng con qu nm mt ch ch khng i ng hay ct cnh bay ln ni. C ly
chic khn phu la mu ang qun trn c ph trm con qu ri m n vo lng.
Tay tri m con qu, tay phi c nm si dy xch c con Karenin. Phi vn ht sc lc
c mi ghm n xung c.
C nhn chung ca v chng cn tay no m kho. Tomas m ca cho c vo. C a
anh si dy xch ch bo anh cm ly ri m con qu vo phng tm. C t n di
sn. N yu t p i cnh hai ba ci, nhng ch c th. Cht nc vng c st r
ra t thn n. C gom my ming gi lm cho n nm n khi b lnh. Thnh
thong con qu p p i cnh thng tch v ngc m ln ku nh qu trch ai.

21
C ngi th ngi trn thnh bn tm, mt nhn con qu ang giy cht. Trong ni hiu
qunh v th lng c nh nhn thy nh mnh i c, v c lm bm nhiu ln
trong ming, Mnh u cn ai na trn ci i ny ngoi Tomas.
Cuc phiu lu vi g n ng lm ngh k s c dy c bi hc chuyn xc tht nhng
nht chng qua ch l chuyn qua ng, khng quan h chi n tnh yu khng? Rng
ch l ci g v trng lng v nh nh t? C c thy tm hn mnh yn n hn
khng?
Hon ton khng.
u c c c hnh dung ra cnh tng sau: T phng tm bc ra, th xc c ng ,
trn trung v kinh tm. Cn tm hn c th run ry, kinh hi, chm ngp di cn b
ca chnh c. Gi lc g n ng phng ngoi gi ng tm hn c, c s o ln
khc v ln x vo vng tay g.
C tng tng gi th c gi ng bn trong l mt trong nhng ngi tnh ca
Tomas v g n ng bn ngoi l chnh anh. Anh ch cn tht ln ting gi, vn vn
mt ting thi, c gi s chy o ra m chm ly anh v nc mt tun ri.
Tereza bit r chuyn g xy ra khi tnh yu ra i: ngi n b khng cng c
ting gi ang ku gi tm hn khip hi ca mnh; ngi n ng khng cng c
ngi n b m tm hn p li ting gi . Tomas khng c vt t v trong tay
cng li s quyn r ca tnh yu, v Tereza hi s cho anh tng giy tng pht.
V kh c c trong tay l g? C g u ngoi tm lng chung thy. V c hin dng
anh iu ngay t bui u, ngay t ngy u, nh th c bit mnh chng c g khc
cho anh. Tnh yu hai ngi l cu trc bt i xng n k l: n c chng bi s
khng nh tuyt i tm lng chung thy ca c nh to lu i khng l c chng
bng ct tr duy nht.
Chng bao lu, con qu ngng p cnh, n nm bt ng, thnh thong co git hai ci
chn gy. Tereza khng chu ri n. C ngi nhn nh th n l ngi em bt hnh
ang qua i. Tuy vy, cui cng c cng ra bp tm ci g n cho i.
Khi c tr li, con qu cht cng.
22

Nm u yu Tomas, mi ln n i Tereza ht tht to. Ting ht, nh ti thut, c mc

ch khin mi gic quan tr nn m lo, t lit. Dn d c ht t i, nhng tm hn c
vn b tnh yu lm m lo, n vn m chm trong tm ti. Lm tnh vi ngi n
ng khng c tnh yu, cui cng tm hn c m mt ra.
Ln i tm hi sau , nh thng l c li ng trc gng, nhn vo chnh mnh,
hi tng cuc chi yu ng xc tht vi g n ng l trn cn gc ca g. Tm tr
c u g n ngi tnh ca c. Tht vy, by gi c ai hi c mt mi g ra sao
chc c kh lng miu t cho chnh xc. C cng chng bun lc trn trung g
nh th no. C ch nh thn hnh ca chnh c thi (v gi y ng trc gng c
cm thy ro rc khn t): khong tam gic tri cm v ci bt son trn ng ngay
trn . Ci bt trc y c xem nh t vt xu xa trn da tht mnh, gi y c b n
m nh. C khao kht c nhn thy n gn gi h th mt ngi n ng xa l.
n y ti li phi nhn mnh thm ln na: C khng h khao kht thn xc mt
ngi n ng khc. C ch c mong c nhn thy phn da tht thm kn nht ca
mnh gn gi, va chm h th mt ngi n ng xa l. C khng thm mun da tht
ca ngi tnh. C thm mun th xc ca chnh c, mt th xc va c khm ph,
gn gi v khc l vt xa mi th xc khc, ro rc khng g so snh bng.
Nhn vo thn th mnh lm tm nhng git nc va tm ra, c tng tng g n
ng s quay li qun ru. i, c nhung nh g xit bao! C ho hc ch i g r c
v phng ln na. i, c khao kht iu bit dng no!
23
Hm no c cng nm np lo u g n ng xut hin ti qun ru v c khng
sc mnh chi t g. Nhng ngy qua ngy, dn d ni lo u bin thnh lng khip hi
ti sao g khng n?
Mt thng tri tri qua, g n ng vn n trnh. Tereza thy kh hiu. T tht vng
c bin thnh hoang mang: Ti sao g khng n?
Mt hm, trong lc bng ru cho khch, c cht ng phi lo n ng hi u,
chnh lo l ngi vu oan c bn ru cho cu trai v thnh nin ba n. Lo ang b
b k mt chuyn tiu lm tc tu. C nghe cu chuyn ny khng bit bao nhiu ln
t hi cn lm hu bn ti nh hng n di tnh. Mt ln na, c c cm tng b m
c ang ln lt xm phm i sng c. C bc bi n bo lo u hi bt ting xung.

C l ai m dm ra lnh cho ti, h? Lo quu ln ting sinh s. Ny, ti ni cho

c bit, c phi cm n ngi sao may mn ca c v chng ti c lm vic trong
qun ru ny.
Chng ti? Chng ti l ai vo y?
Chng ti. Lo va ni va gi li ln i thm ru vt-ka. C khng c quyn
lng m ti na, nghe r cha? ny, nhn tin ti hi c, va ni lo va ch xu
chui ngc trai gi Tereza eo trn c, Ci ny u ra? ng bo ti chng c mua
tng c. Chng c, mt tn lm ngh lau chi ca s i no c tin mua c mn
qu t tin nh th. Chc bn khch kha n ung ru mua tng c ch g? Ti
thc mc c tng li bn chng ci g?
ng cm hng li ngay! C rt ln.
C nn nh mi dm l mt ti phm. Lo ta vn tip tc li nhi li cn gi tay nh
git xu chui.
t nhin con Karenin chm hai chn trc ln thnh quy ru v bt u gm g
trong c hng.
24
ng i s ni: Hn l ngi ca s mt thm.
Nu vy ti sao hn l liu n th? Mt thm khng gi c b mt th cn g l mt
thm?
ng i s co hai chn ln gh b ngi xp bng nh lc ngi thin qun. Tng thng
Kennedy t khung nh treo trn tng nhn xung nh ang cng nhn li ng ng.
C chu ca ti i, s mt thm c nhiu nhim v, ng ni nh bc trng thng
ang dy bo con chu trong nh. Nhim v th nht, nhim v bt di dch ca cng
an chm xa nay l nghe ngng ngi ta ni g ri v tng trnh ln thng cp.
Nhim v th hai l e do, uy hip dn lnh. H lm nh th chng ta nm di
nm tay quyn lc ca h; h mun chng ta lc no trong lng cng nm np lo s.
l cng tc ng bn hi u ca c ang thi hnh.
Nhim v th ba l dn cnh p buc chng ta phi theo h. Ht ri ci thi h
buc ti chng ta l phn ng, l m mu lt chnh quyn nh nc. iu ch

khin chng ta chim cm tnh ca dn chng nhiu hn thi. Ngy nay, h ln lt

nht cn sa vo ti chng ta hay h hon chng ta hip dm c b gi mi hai tui.
Lm g h chng tm ra mt c b gi nh th kt ti chng ta.
Ngay lc , hnh nh g n ng lm ngh k s hin v trong tr c c. Ti sao g
khng bao gi quay li?
H cn ging by, ng i s ni tip, p buc ngi ny cng tc vi h ging
by ngi khc, c th dn d h bin t nc ny thnh mt t chc ton ngi im
ch.
Tereza khng th khng nghi ng g n ng lm ngh k s. Chc chn g l ngi s
mt thm. Cn cu trai l mt ung ru say kht ri bung li chc gho c l ai? V
cu ta lo lnh kn u hi mi chp c hi bt cht c g n ng lm ngh k s
ng ln bnh vc. Th ra c ba ngi u th vai trong v kch a c vo trng.
Ch c th m c ngh khng ra! Cn gc ca g n ng c ci g khng n, nh g
u phi ! Ti sao mt k s n mc lch s li sng trong cn gc ti tn nh vy?
G c tht l k s khng? Nu tht, ti sao g tan s v nh lc hai gi chiu? Hn
na, c bao nhiu k s c Sophocles? Khng, ngi hnh ngh k s khng th c t
sch c! Cn gc mang khng kh ni c ng ca mt nhn vt tr thc thanh
bn b bt b t. Chnh cha c cng b bt vo t nm c ln mi v ngi nh cng
sch v ca ng cng b nh nc tch thu. Ngi nh sau c dng vo vic g th
ch c tri bit.
C bng tnh v hiu ra l do ti sao g n ng khng bao gi quay li: g hon tt
nhim v ca mnh. Nhim v g? Lo lnh kn u hi say ru l nh tit l khi ni,
C nn nh mi dm l mt ti phm. G n ng t nhn lm ngh k s s cung
khai l c i tr tin khi ng vi g! H s lm ln chuyn ngy to mt v x cng
an tr phi c chu cng tc nhn nhim v dm ng v tng trnh ln h nhng k
vo qun ung ru.
ng lo lng thi qu c , ng i s trn an c. Cu chuyn ca c chng c g
nguy him u.
Chu cng ngh vy. Ging c bun bun, ni xong c ra v. Vn mt mnh vi con
ch Karenin lm li bc vo tri m Praha.
25

Ngi ta thng i vo tng lai ln trn kh khn ca mnh; h v ra ng ranh

tng tng m ch cn bc qua cc kh khn s t nhin bin mt. Nhng Tereza
khng thy ng ranh tng lai. Ch c cch nhn ngc v qu kh c mi thy
an i. Li mt ngy ch nht. Hai ngi ln xe b Praha tht xa ng sau lng.
Tomas ngi tay li, Tereza bn cnh v Karenin bng sau, thnh thong n chm
ln th li lim tai hai ngi. Li mt hai ting ng h, h dng xe ti mt th trn
nh ni ting c sui nc nng. Su nm trc, hai ngi gh chi my ba. Hm
nay h d nh li ng qua m.
Tomas u xe trc cng trng ngay ph chnh. Cnh vt chng c g thay i. H
ng i din khch sn h thu phng lc trc. Vn nhng cy on nh ln trc
khch sn. Pha tri cng trng, hng ct g c k chy di, dng nc cha bnh
chy rc rch xung bn cm thch. Ngi ng lom khom chung quanh bn nc,
vn nhng ci li nh cm trn tay.
Lc Tomas ngc li nhn khch sn thm ln na, anh nhn ra n c thay i. Bng
hiu i Khch Sn lc trc by gi i thnh Khch Sn Baikal. Anh nhn ln
bng tn ng gc to nh: Cng trng Moskva. on hai ngi tn b trn
nhng con ng quen thuc (Karenin lon ton chy theo sau, c khng dy xch.)
ng ph hon ton thay tn mi: ng Stalingrad, ng Leningrad, ng
Rostov, ng Novosbirsk, ng Kiev, ng Odessa. Ri vin iu dng
Tchaikovsky, vin iu dng Tolstoy, vin iu dng Rimsky-Korsakov, li c
khch sn Suvorov, rp chp bng Gorky, v c ph Pushkin. Tt c u ly t a d
v lch s nc Nga.
t nhin Tereza nh li ngy u cuc xm lng. Khp ni, t thnh ph cho n
tnh l, bng ch ng, bng tn ng b dn chng g ht. Ch qua mt m, c
quc gia khng ni no cn bng ch ng. Sut by ngy, lnh Nga lang thang ngoi
ng ni, khng bit ang u. S quan Nga lng ln i tm to bo, i truyn
thanh, truyn hnh, nhng nh chu v khng bit chng to lc ni u. Hi dn th
dn nhn vai hoc ch tr lung tung.
iu gi y bin thnh tai hi. Nh ca ph x khng mang tn c na. Rt cuc,
ci th trn khong tuyn nc Tip t nhin ho thn bin thnh mt nc Nga gi
tng thu nh, v ci qu kh Tereza i tm b tc ot mt ri. Hai ngi lm sao
li ng m trong khung cnh c.
26

H tr li ch u xe trong im lng. Tereza min man vi tng cnh v ngi dng

nh ai cng phi ci dng bin thn. Mt th trn Tip c knh nay mang ton tn Nga.
Ngi Tip thu hnh cuc xm lng vo ng knh v tnh lm cng khng cho mt
thm. Ngi n ng a c n ci cht eo mt n khun mt Tomas. Tn mt
thm th vai tr ngi k s, v ngi k s th vai tr ngi n ng trn i Petrin.
Quyn sch trn cn gc l biu tng v kch a c vo trng.
Nh n quyn sch cm trn tay lc ng trn cn gc, c c cht lo ln ngh thm
kn khin hai m c bng. Lp lang v kch nh th no? Thot u, g n ng
bo c g i ly c ph cho c. C n bn gi sch v cm xung quyn Oedipus ca
Sophocles. on g tr li. Nhng khng c c ph!
C trn tr vi cnh tng trn cn gc lc : g i ly c ph trong bao lu? Chc
chn t nht mt pht. C l hai ba pht khng chng. G lm g phng ngoi lu
n th? Hay g vo phng tm? C c nh xem c ting ng ca hay ting di cu
khng. Khng, c chc lm khng c ting nc; nu c c khng th qun c. V
c cng chc khng nghe ting ca ng. Vy g lm g lc phng ngoi?
R nh ban ngy thi. Nu nh a c vo trng, nht nh bn chng cn thm
nhn chng ngoi g n ng gi dng k s. Bn chng cn c nhng bng chng
khng th chi ci. Trong lc phng ngoi, chc chn g i bm my quay phim.
Hay, c l ng hn, m ca cho k no ln vo ng sau mn chp nh hai
ngi.
Trc ch vi tun, c mng m Prochazka khng chu nhn ra ang sng trong
tri tp trung, ni mi iu ring t hon ton khng c. Nhng c th sao? Ra khi
mi nh b m, c ngy th tng mnh t nay lm ch c cuc sng ring ca
mnh. Nhng khng, mi nh b m c ko di khp th gii v s chng bao gi cho
c t do. Tereza s khng bao gi thot khi bn tay b.
Trong lc hai ngi bc tr li ch u xe, Tomas hi c, Em sao vy?
Trc khi c kp tr li anh, c ting ngi cho hi Tomas.
27
ng ta trc nm mi tui, khun mt dy dn nng ma. ng lm ngh nng v
trc y c Tomas gii phu cha bnh, mi nm ng n th trn khong tuyn
ny cha bnh mt ln. ng mi Tomas v Tereza i ung ru. Lut php cm khng
cho th vt vo ni cng cng nn Tereza phi dn con Karenin tr li xe trong lc

Tomas v ngi n ng i tm bn trong qun c ph gn . Lc ngi vo bn, c

nghe ngi n ng ni, Chng ti sng bnh lng m lm. Cch y hai nm ti
cn c bu lm ch nhim hp tc x.
Chc mng ng. Tomas ni.
Bc s bit . Ngi ta tranh nhau dn ln thnh ph. m chp bu, h mng lm
khi c ngi mun li thn qu. H khng dm ng g n chng ti u.
Tht l tng cho chng ti. Tereza bo ng.
Tha b, b s bun chn n cht mt thi. Chng c vic g. Hon ton khng.
Tereza nhn khun mt dy dn ma nng ca ngi n ng. C thy ng rt t t.
Lu lm ri, c th k c mi gp ngi t t nh th! Cnh i sng thn d hin ra
trc mt c: ngi lng c gc chung nh th, rung nng ng ng, rng cy, ch
th chy nhy nhn nh bn lung cy, v ngi th sn u i m mu xanh. C
cha bao gi sinh sng di lng qu. Hnh nh ny hon ton do nhng g c nghe
c. Hay c trong sch v. Hay t t tin hin v trong v thc. Tuy vy, n sng
trong tm khm c, bnh d v r rng nh tm nh xa c chp hnh b c ba i ca
c trong quyn an-bum gia nh.
ng cn b bnh hnh khng? Tomas hi ngi n ng.
ng a tay ch sau gy mnh. Thnh thong ti vn b au ch ny.
Tomas lun tay ra sau gy ngi n ng. Ti khng c php cho toa na, anh
ni sau khi khm s ch au ca ng, nhng ng v ni chuyn vi bc s ang iu
tr cho ng l ng c ni chuyn vi ti v ti ngh ng nn dng loi thuc ny.
Ni xong anh rt v ly ra tp giy nh, x mt mnh ri ghi xung tn v thuc.
28
Hai ngi ln xe v li Praha.
Sut dc ng, Tereza u t mi v bc nh c trn trung m thn hnh g n ng
lm ngh k s. C c t an i bng cch ngh l ngay c nu bc nh tht s hin hu
chc g Tomas s trng thy n. Bc nh ch c gi tr khi n c dng vo vic hm
do. N s mt gi tr nu Tomas trng thy.

Nhng vic g xy ra nu bn cng an bng dng quyt nh khng dng c na? Bc

nh s tr thnh mn chi trong tay chng, v chng c g cn tr chng nht bc
nh vo phong b gi n Tomas. Nh mt cuc mua vui.
Chuyn g xy ra nu Tomas nhn c bc nh nh vy? Anh s tng c c ra khi
nh chng? C l khng. Nhng to lu i mong manh tng trng cho tnh yu hai
ngi chc s sp mt thi. Bi to lu i xy dng trn ct tr duy nht l lng
chung thy ca c vi anh. V tnh yu ging nh quc: mt khi l tng sp ,
tnh yu da trn l tng cng sp theo.
Gi y trc mt c hin ln hnh nh: ch th chy nhy nhn nh bn lung cy,
ngi th sn u i m mu xanh, v gc chung nh th u lng nh ln trc
khu rng.
C rt mun quay sang bo Tomas v chng mnh hy t b Praha i ni khc. Hy t
b nhng a tr tinh qui thch chn sng by qu, hy t b nhng tn mt thm,
hy t b nhng ngi n b tr vi v kh l cy d trn tay. C rt mun bo anh v
chng mnh hy v qu sinh sng, bi l con ng gii thot duy nht cho hai
ngi.
C quay sang anh. Khng thy Tomas phn ng g. Anh ang chm ch li xe. Khng
ph v c bu khng kh im lng gia hai ngi, c tiu tan can m by t ngh
mnh. C c cm tng c gc ng nh lc t i Petrin leo xung. Rut gan c qun
tht, v c ng mnh ang ng bnh. C s Tomas. Anh mnh m qu cn c th yu
ui v cng. Anh ra lnh cho c, nhng mnh lnh c khng hiu ni; c c gng
thc hin nhng khng bit phi lm g.
C mun tr li ngn i Petrin v yu cu ngi n ng c khu sng di hy bt
mt c v dn c n da lng vo gc cy d. C mun cht.
29
Tnh gic, c thy tr tri mt mnh nh.
C ra khi nh v i v hng b sng. C mun nhn dng Vltava. C mun ra ng
bn b sng nhn tht lu, tht k dng nc, bi ch c dng nc m m mi lm
lng c du xung. Dng sng chy t th k ny sang th k khc, bn b dng nc
con ngi by ra khng bit bao nhiu cuc chi. Cuc chi c th b lng qun ngay
ngy hm sau, nhng dng sng vn min man chy.

ng ta thnh lan can, c nhn chm ch xung dng nc. C ang ngoi thnh,
v dng Vltava xui chy qua thnh ph b li mi vinh quang n i dinh th; ging
nh ngi n din vin sau bui trnh din, dng nc mt mi, nh ang trm t suy
nghim iu g. Hai bn b sng d bn, hng ro bao quanh nh my v sn chi b
khng.
C vn nhn xung dng sng y cnh vt dng nh bun thm, ti tm hn
t nhin c nhn thy vt l ang tri gia dng nc, vt g mu , mt bng
gh di. Bng gh g, chn st, loi thng thy trong cc cng vin thnh ph. Bng
gh di tri trn dng Vltava. Mt ci khc tri sau , mt ci khc, li mt ci na,
v n lc Tereza cht nhn ra tt c gh cng vin Praha, nhiu lm, khng bit
c man no m k, ht chic ny n chic khc c th tri v cui dng sng, dt d
nh l thu b dng nc cun i , vng, xanh.
C quay li nh th nh ngi qua ng no gii thch gim c th ny ngha l
g. Ti sao gh cng vin Praha li tri ht v cui dng sng? Nhng ngi qua
ng dng dng bi h c bao gi n con sng vn chy qua ci thnh ph ph
vn ca h th k ny qua th k khc u.
C li nhn xung dng nc. Ni su no dng ln v t. C hiu y l ln vnh bit.
Nhng bng gh tri i gn ht, ch cn i ba ci lc c sau cng: ci mu vng, ri
thm ci na, ci mu xanh l ci cui cng.

Milan Kundera: i Nh Khn Kham Phn 5

nng v nh
Nh ti thut phn mt, ngay hm Tereza t ngt n thm Tomas Praha, hay
ng hn ngay giy pht u tin gp g, anh lm tnh vi c. Nhng sau c ln
cn st nng. Lc c nm trn ging anh ng bn cnh nhn c, anh khng sao gt
b c ngh c l a tr ai t trong chic thng ci ri y xung dng nc
tri git n chn anh.
T lc anh thy lng mnh yu mn l lng hnh nh a b s sinh b b ri, v
anh thng lin tng ti nhng huyn thoi c. Hin nhin, vi tng trong u
anh i mua bn dch quyn Oedipus ca Sophocles.
Khng ai khng bit truyn Oedipus: b b ri khi mi lt lng, chng c vua
Polybus em v nui nng. Mt hm, khi ln khn, chng chm trn mt nhn vt

qu phi ci nga trn ni. i bn i n ch gy g v Oedipus git cht nhn vt

n. V sau chng ly hong hu Jocasta lm v v tr thnh cha t Thebes. Chng
khng bit ngi chng git cht trn ni chnh l cha chng v ngi n b chng
ng chung hng m l m chng. Trong lc , nh mnh ging xung thn dn
chng trn dch tai ng khng khip. Khi Oedipus bit ra chnh mnh l nguyn
nhn ni thng kh ca thn dn, chng t chc m hai mt ri b thnh Thebes ra i.
2
Ngi nhn nh cc ch Cng sn Trung u n thun ch l nhng t chc n
cp, ngi khng nhn ra s tht ht sc c bn: bn cm u cc ch n cp
khng phi l bn cp. Chng l nhng k tin tng nhit thnh vo nim tin
chng tm ra con ng duy nht a con ngi n Thin ng. Chng kin quyt
bnh vc con ng , kin quyt n ni khng ngn ngi git hi khng bit bao
nhiu mng ngi. Dn d v sau, khi Thin ng ch l o vng, bn ngi nhit tm
kia bin thnh l st nhn.
n lc , mi ngi ng lot ln n Cng sn: Chnh cc ng a t nc n
ch khn cng (cng ngy cng ngho i v lc hu); chnh cc ng lm mt nc
(quc gia ri vo tay ngi Nga); chnh cc ng dung tng l st nhn hp php
kia!
Nhng k b kt ti chng c li: No chng ti c hay bit g u! Chng ti b la
gt! Chng ti y lng tin chn thnh! Tn su trong tm khm chng ti l nhng
ngi v ti!
Cui cng, cuc ci v thu hp li cn cu hi duy nht: C tht h khng h hay bit
hay ch c tnh lp lim che y ti li?
Tomas (cng nh mi triu ngi dn Tip khc) theo di tht st cuc tranh lun,
v anh c kin ring. Anh ngh chc chn phi c nhng ngi Cng sn bit rt r v
nhng ti c xy ra (lm sao h khng bit nhng ti c kinh khng xy ra v vn ang
tip din trong thi hu cch mng Nga), nhng c l phn ln nhng ngi Cng
sn khc khng hay bit g.
Nhng, anh ni vi chnh mnh, d h bit hay khng, vn chnh t ra y l
ngi khng bit c ti hay v ti? Thng khng ngi trn ngai vng c tha th ch
v hn l thng khng?

Chng ta th nu trng hp nh sau: Thi gian u thp nin k 50, cng t vin
Tip khc i ln n t hnh mt ngi dn v ti ch v ng bin l b mt thm Nga
v chnh nh nc Tip la gt. Nhng gi y tt c chng ta u bit r li co buc
tht ra phi l v ngi dn v ti kia cht oan, nhng th hi ng bin l lm sao
c th t bin minh cho lng thanh khit ca mnh bng cch m tay ln ngc v ct
ting than van, Lng tm ti trong sch! Ti khng bit! Ti ch l ngi c lng
tin! Phi chng chnh ci Ti khng bit! Ti ch l ngi c lng tin! ca ng ta l
cn nguyn ti li khng sao cu vn.
Tomas lin tng iu ny n huyn thoi Oedipus: Oedipus khng bit chng ng
vi chnh m chng, tuy vy khi bit ra s tht, chng khng thy mnh v ti. Khng
ngn c ni cn rt khi nhn cnh tng tang thng do ci khng bit ca mnh
em li, chng t chc m hai mt ri b thnh Thebes ra i.
Khi Tomas nghe ngi Cng sn ln ting bin minh cho lng thanh khit ca h, anh
nh thm, Ch v ci khng bit ca bn cc ng, t nc ny mt t do, c l c th
k, vy m cc ng bo cc ng v ti c ? Lng tm cc ng khng b cn rt khi
nhn cnh t nc tang thng hm nay do chnh tay cc ng gy nn sao? Cc ng
khng thy kinh hong ? Cc ng m mt c ri ? Nu cha m, cc ng nn t mc
mt mnh ri b Thebes m i cho khut!
Anh c vi s so snh lm v anh thng em ra chia s vi bng hu chung
quanh. Cng ngy tng anh trnh by cng chun xc v chut lc.
Cng nh tt c cc thnh phn tr thc khc lc , anh thng xuyn theo di t
bo tun do hi Nh vn Tip n hnh mi k ba trm ngn s. T bo kh c lp v
thng nu nhng vn b xem l cm k. Chnh t bo a ra cu hi ai l ngi
gnh chu mi ti li ca nhng k st nhn hp php do hu qu nhng phin to
chnh tr trong thi k ng Cng sn mi nm chnh quyn.
T bo ch lp li cu hi: Nhng ngi Cng sn bit hay khng bit? Tomas thy cu
hi ny khng ng bn ti, v th mt hm anh b ra c ngy tri cm ci vit xung
nhng tng anh p by lu v gi bi vit n t bo. Mt thng sau anh nhn
c th phc p: h mi anh n to son. Tng bin tp t bo ngi thp b
nhng thng bng nh cy thc k. ng ngh Tomas thay i v tr i ba t ng
trong mt cu vn. Sau t hm, bi bo xut hin trn trang p cht, trong mc
Th Bn c.
Tomas chng thy vui lng cht no. H b th gi mi anh n to son xin anh ng
thun thay i v tr i ba t ng trong mt cu vn, nhng ri khng cn bit anh

ng chu hay khng, h t tin ct b bi vit n ni ni dung gim xung ch cn ci

sn cn bn (khin bi vit tr nn gin lc v mang ging iu gy hn.) Anh chn
nn, khng thm tm n na.
Chuyn xy ra vo ma Xun 1968. Alexander Dubcek cn ti chc cng nhng
ngi Cng sn thy mnh c ti v sn sng lm iu g chuc li mi li lm
qu kh. Nhng nhng ngi Cng sn khc, nhng ngi vn go tht t xng l v
ti, s b em ra trng tr trc php lut nu ton dn c ngy ni cn phn ut, hng
ngy h n cu khn to i s Nga mong ngi Nga can thip. Khi l th Tomas
xut hin trn mt bo, h h hon: , thy cha! By gi h cn i chng ti phi
t mc mt ra!
Hai ba thng sau, ngi Nga quyt nh phi chm dt tr t do ngn lun ny trong
h thng cai tr ca h, v mt m h xua qun sang nh chim qu hng Tomas.
3
Khi Tomas t Zurich v Praha, anh vn lm vic nh c trong bnh vin. Mt hm
ng bc s trng khoa phu thut gi anh vo phng ni chuyn.
ng bo anh, C anh ln ti u bit r anh khng phi l nh vn, cng chng phi
nh bo hay ngi ng ln cu nguy t nc. Anh l mt y s, mt nh khoa hc.
Ti bun lm nu mt anh v ti s lm bt c iu g trong phm vi kh nng ca ti
gi anh li y. Nhng anh phi ln ting ph nhn bi bo anh vit v Oedipus.
Vi anh iu c ngha trng i lm khng?
Ni tht vi ng, ti thy n ht sc trng i. Tomas va tr li va nh li bi vit
ca mnh b ct b c mt phn ba nh th no.
Anh bit chuyn bt tng s xy n cho anh nu anh khng khng chu?
Anh bit ch. em hai s vic t ln cn cn: mt bn l danh d (anh t chi khng
chu rt li li ni) v mt bn l ngha i sng (cng vic anh ang lm trong
ngnh y t.)
ng y s trng ni tip: p lc bt ngi ta phi ph nhn cu ni tuyn b trong
qu kh nghe nh ang thi Trung c. Nhng ph nhn iu mnh ni ngha l
g? Lm sao ngi ta c th bin minh mt cch rch ri iu mnh ni lc trc by
gi li khng cn gi tr g na? Thi nay, tng ch c th b bc b ch khng th
ph nhn. V bi l chng ta khng th ph nhn mt tng, ti thit tng anh nn

lm va lng h. Trong mt x hi cai tr bng bo lc, khng ai thm quan tm n

mt cu ni. Ton nhng li tuyn b b p buc, v mi ngi dn lng thin u
phi c bn phn gc b ngoi tai nhng li ni . kt lun, ti mong anh ngh
n ti, n nhng bnh nhn m li vi chng ti.
ng ni rt ng, ti bit chc nh vy. Mt Tomas bng bun ri ri.
Nhng? ng y s trng c d xt ngh ca anh.
Ti s khng nhn c mt ai.
Khng nhn c mt ai? Anh coi trng ng nghip anh n ni anh s h ngh g v
anh ?
Khng, ti chng coi trng h n mc u. Tomas tr li.
, nhn tin ni anh r, anh khng phi cng khai ln ting. H bo m vi ti nh
th. H quan liu lm. H ch cn nm t giy trong h s chng nhn anh khng
chng ch phng nga trng hp c k bng b ch trch h cho php anh lm
vic trong bnh vin. H ha khng lt ra ngoi. H khng c ph bin mt
ch mt li no.
ng cho ti mt tun l suy ngh. Tomas tr li v cu chuyn tm yn.
4
Trong bnh vin, Tomas c xem l bc s gii nht khoa phu thut. C li n i
ng y s trng sp n tui v hu v anh s c ct nhc ln th ch. Khi li n
cng hng vi li n anh b nh nc yu cu t kim tho, mi ngi chc mm
anh s ngoan ngon vng li thi.
l iu th nht p vo anh: mc d anh cha bao gi phm iu g khin ngi
khc phi nghi ng lng lim khit ca anh, nhng anh thy ngi ta sn sng ngh
xu v anh thay v bnh vc.
iu th hai l phn ng ca h v v th h ang gn cho anh. Ti c th chia thnh
hai loi phn ng c bn:
Phn ng th nht n t nhng ngi m chnh h (hoc nhng ngi thn quen)
tng c hnh ng ph nhn nh vy. H l ngi b p buc phi cng khai sng

chung ho bnh vi ch hay ang chun b sng nh th (b p buc, d nhin c

ai t u.)
Nhng ngi ny bt u nhn anh vi n ci kh hiu trn mi, n ci trc y
anh cha tng trng thy bao gi: n ci ngng ngng nh th trong bng h ang
toan tnh chuyn ng lo b mt no . N ci ca hai ngi n ng tnh c gp
nhau trong nh th: c hai ngng ngng tr trn nh nhau, nhng cng lc li thy
kh v d sao l ti li chung, ngi kia nh mnh thi ch c kh hn cht no
u, v mi dy thn mt tnh huynh bng dng ny n gia hai ngi.
N ci cn hm cha nim t mn v Tomas xa nay ni ting l ngi cng ci, t
chu giam mnh vo khun php. H xem s vic anh chp thun li ngh ca ng y
s trng l bng chng xc thc cho lng hn h ang dn d nhng v cng chc
chn tr thnh ci g bnh thng trong t cch con ngi Tomas v chng bao lu n
s thay th nhng iu cao p h vn ngh v anh. Anh khng bao gi xem bn ny l
bn hu, v anh thy tht m khi ngh gi nh anh khng chu li yu cu ca ng y
s trng, h s bt u mi mc anh n nh n ung v nghim nhin anh tr thnh
bn b thn quen trong m h.
Phn ng th hai n t nhng ngi m chnh h (hoc nhng ngi thn quen) tng
b kt n. C ngi khng chu cng tc vi nh nc, c ngi t tin h s khng bao
gi tho hip (nh k tn vo bn vn kin u hng) mc d khng ai yu cu h phi
thi hnh iu (th d, h cn qu tr b dnh lu nhiu.)
Mt hm, bc s S., mt bc s tr tui nhng c ti, chn hi Tomas, Th no? Anh
vit th cho h cha?
Cu ang ni trng ni cui g y? Tomas hi li.
Vic g anh phi tr li ti nh vy, chuyn anh nh rt li li tuyn b trc y . . .
Ging anh ta khng cht c . Trn ming cn im n ci. Li thm mt n ci
hm mnh c ch.
Cu bit g v li tuyn b ca ti? Tomas hi li. Cu c n cha?
Cha. S. tr li.
Vy th cu ang bp xp chuyn g y?

Vn hiu hiu c ch, vn n ci na ming trn mi, S. tr li, Ny, chng ti bit c
y. Anh km n trong l th gi ln ng y s trng hay ng b trng no . Ri h
ha vi anh h khng tit l ra ngoi anh khi mt mt. C ng nh th khng?
Tomas nhn vai S. ni tip.
Nhng mc d bn vn c ch k c ct gi tht k lng, ngi k tn tha bit
bt c lc no n cng c th b cng khai ho. V th t gi pht tr i, anh ta s
khng bao gi dm h ming ch trch ai, khng bao gi dm c thi chng i d
ch l chng i ly l. H ra mt cht bn vn lp tc xut hin trn mt bo, tn tui
ngi k tn s b bi nh v rao truyn khp ni. Nhng nhn chung, cch c l li
hay. Ngi ta cn tng tng ra nhng iu c hi hn th nhiu.
Vng, cch hay lm, Tomas tr li, Nhng xin cu cho ti bit ai l ngi gieo
vo u c cu t tng ti s khng chu trong chuyn ny?
S. nhn vai, nhng n ci vn khng tt.
t nhin Tomas nhn ra hin tng v cng l lng: nhng ngi chung quanh ai
ny nhn anh mm ci, mi ngi ng lot mun anh k tn; iu lm h vui
sng h h v cng! Hng ngi vi phn ng th nht vui sng v lng hn nht
c thi phng, v nh h thy tc phong h lc trc rt thng thng, chng c
chi ng trch v danh d h s c phc hi. Hng ngi vi phn ng th hai mc
d t xem danh d mi c nhn l c quyn bt kh quy thun, nhng h b mt cu
mang tnh thng cho nhng ai hn nht, bi ci i ny nu khng cn k hn nht
na th lng can m ca h chng bao lu s b bo mn thnh ci g tm thng
bun t, ht c ngng m, tn sng.
Tomas chu ng ht ni nhng n ci. Anh c cm tng u u anh cng thy
ngi ta ci vo mt anh, ngay c nhng ngi l mt gp trn h ph. Anh bt u
mt ng. L no? C tht anh xem trng nhng ngi ny n vy sao? Khng. Anh
thy h chng c g tt lnh ng ni v anh gin d vi chnh anh nhng ci
lic xo kia lm anh in o. Tht phi l. Mt mt anh xem thng h nhng mt
khc anh li b nh hng qu nhiu t nhng g h ngh v anh.
C l mi nghi hoc vn n su trong lng anh v con ngi (khng cho php ai c
quyn p t ln nh mnh hay thm nh con ngi anh) gp phn trong vic
anh chn la ngh nghip, lm ngh g khng phi ra ng trc m ng. Ngi
chn ngh chnh tr l ngi t nguyn dng cng chng lm thm phn nh gi con
ngi mnh vi nim tin ngy ng mnh s c m ng yu chung. Nu m

ng qun chng kia biu l lng bt mn, ng ta nh b khch ng phi thc hin
nhng iu to tt tt p hn, ging nh Tomas hm h khi gp ca bnh kh khn
him ngho.
Y s (khc vi nh chnh tr hay ngi din vin) ch phi i din vi bnh nhn v
nhng ng nghip ngay bn cnh mnh, iu c ngha l, ng sau cnh ca khp
kn, ch c quan h gia ngi v ngi. Gi y phi i din vi nhng ci nhn ph
phn, Tomas lp tc phn ng vi nh mt mnh, gii thch hay bin minh. (Ln
u tin trong i) Tomas ri vo cnh hung m nhng ci nhn p vo anh nhiu
n ni anh khng sao ghi nh ht. D bng nh mt nhn ngc li hay bng ngn t,
anh hon ton bt lc. Vn mnh anh nm trong tay mi ngi. Ngi ta x xo c
trong ln ngoi bnh vin ( l thi im tin tc v nhng ai phi bi, ai rt lui, ai ra
cng tc, trn ngp kinh thnh Praha nm np u lo vi tc chp nhong n k
quc ca bc in tn khn); v mc d bit vy anh b tay, khng lm c iu g.
Anh ngc nhin khi thy mnh phi chu ng nhiu n vy. Anh khng hiu ci g
khin anh hong s n mc . Ngi i ch n anh l ra ch gy kh chu cht
nh nh lc b kt gia m ng chen ln hay nh c m b c mng vt v x o x
qun.
Anh n ni vi ng y s trng anh s khng vit mt ch no.
ng bt tay anh cht hn bnh thng, ng bo ng on trc quyt nh ca anh.
C cch no ti vn li bnh vin m khng cn phi k tn vo bn vn? Tomas
gi ng y s trng th a ra bin php nh ton th bc s ng nghip anh e do
t chc nu anh b cch chc.
Nhng cc bc s ng nghip anh chng bao gi m chuyn h ng lot e do t
chc v ch trong thi gian ngn (ng y s trng bt tay anh cht hn c ln trc
khng kh nng n u m sut my ngy tri), anh b ui khi bnh vin.
5
Thot tin anh v lm vic ti mt bnh x cch Praha chng nm chc dm. Anh p
xe la i lm mi ngy v ti no v nh anh cng mt nhoi. Mt nm sau, anh xoay
x tm c ch gn nh hn, ngay ngoi thnh Praha nhng anh phi chp nhn
cng vic thp km hn nhiu. Anh ch khm bnh cho toa ch khng c php
hnh ngh bc s gii phu. Phng i bnh x lc no cng cht cng, anh c va vn
nm pht ng h cho mi bnh nhn; anh bo h ung bao nhiu vin t-pi-rin, k

giy xin ngh vic cho h, xong gii thiu h n bc s chuyn khoa. Anh t xem mnh
l cng nhn vin nhiu hn l bc s.
Mt hm, lc gi tan vic, mt g n ng trc nm mi tui, nhn dng b v gh
vo tm anh. G t gii thiu l ngi i din cho b Ni v ri mi Tomas sang qun
bn kia ng ung ru.
G n ng gi mt chai ru. Ti phi li xe v nh, Tomas t chi kho. Ti s b
tch thu bng li nu b bt. G mm ci. Bt k chuyn g xy ra, anh ch vic a
h xem ci ny. on g cha ra tm danh thip in tn h (d nhin l b danh ca g)
v s in thoi trn b.
Sau g ln ging thuyt ging trng giang i hi no l g v cng thn phc ti
nng Tomas, no l trn b ht sc kh tm v chuyn mt bc s khoa phu thut c
ti nh Tomas m phi ra ngi pht t-pi-rin ti mt chn y vin xa xi. G c tnh
cho Tomas thy mc d g khng th ng ra tuyn b cng khai, nhng ngnh cng
an khng ng vi nhng bin php gt gao nh bng cc chuyn gia ra khi cng
vic ca h.
lu Tomas khng nghe ai tng bc mnh, anh lng nghe g n ng mp mp ni
chuyn, v anh ngc nhin v nhng g g bit v ngh nghip anh u chnh xc v
chi tit. Th mi bit khi c thi phng nnh b chng ta tr nn yu ui xit bao!
Tomas khng sao phn bit c u l chn v u l gi t g n ng.
Nhng khng phi ch c s nnh nt gi di. Quan trng hn, Tomas l ngi thiu
kinh nghim. Khi bn ngi mt i mt vi mt nhn vt kh knh, vui v, v lch s,
bn s thy rt kh khn nu phi t nhc nh tt c nhng g ng ta ni u sai s
tht, tt c u khng chn thnh. duy tr lng tr ngy (lin lc, c h thng,
khng cht chao ng) i hi ngi ta phi c n lc phi thng v c hun luyn
k lng ni cch khc, phi quen thm vn kiu cng an. Tomas khng c cht
kinh nghim no.
G n ng ni tip: Chng ti bit anh c vic lm v tr rt cao bn Zurich, v
chng ti bit n anh quay v qu hng. l hnh vi cao c. Anh thc c v
tr ca anh y. Ri g ni thm, nh th ang mng nhic Tomas chuyn g,
Nhng v tr ca anh l ni bn m!
Ti khng chi ci chuyn . Tomas tr li.

Sau mt giy im lng, g n ng ni tip, ging trm xung: Vy th, hi ngi bc s,

c tht anh ngh nhng ngi Cng sn nn t mc mt h ra khng? Anh, ngi em
sc khe n cho khng bit bao nhiu con ngi?
Nhng chuyn phi l ht sc! Tomas ku ln bo cha. Ti sao ng khng tm
c xem ti vit ci g?
Ti c ri. Ging g bng tr nn cc k bi thit.
Vy, trong ng c thy ti vit ngi Cng sn hy t mc mt ra khng?
Nhng ai cng hiu nh vy. Ging g cng lc cng bun b.
Nu ng c t u n cui bi vit khi cha b ct xn, ng s khng ngh nh vy
u. Bn in trn bo b ct b i cht.
Ci g? G n ng ngi bt dy, tai vnh ln. Anh ni h khng ng nguyn vn
nhng g anh vit ?
H ct xn tm lum.
Nhiu khng?
Chng mt phn ba.
Thi g n ng xem chng bt nhn tht. H lm vy khng ng n cht no.
Tomas nhn vai khng ni g.
L ra anh phi phn i, yu cu h nh chnh ngay!
Trc khi ti kp c th gi suy ngh v chuyn th ngi Nga trn sang. Lc
c ai rnh rang u.
Nhng anh u mun thin h ngh rng anh, ng ng mt bc s, li i tc
ot quyn nhn thy nh sng ca ngi khc.
Xin ng ngh k gim. ch l l th c gi, b nht vo tn trang cui. Chng ai ri
cng u n n ngoi tr ban tham mu to i s Nga, v l ci g h tm
kim.

Anh ch nn ni vy! Ch bao gi ngh vy! Chnh ti tng ni chuyn vi nhiu

ngi c bi vit ca anh v ai cng t ngc nhin khi bit anh l tc gi. Nhng by
gi anh ni ti mi bit bi vit ca anh b sa i, v ti thy c nhiu chuyn n
khp vo nhau. H c thuyt phc anh lm chuyn khng?
Thuyt phc ti vit bi bo? Khng. Ti t vit v gi n h.
Anh bit r nhng ngi khng?
Ngi no?
Ngi cho ng bi vit ca anh.
Khng.
C ngha l anh khng bao gi ni chuyn vi h?
H c yu cu ti ch thn n to son mt ln duy nht.
Ti sao?
V bi vit.
Anh ni chuyn vi nhng ai?
Mt trong nhng bin tp vin.
Tn ng ta l g?
Mi n lc Tomas mi cht nhn ra anh ang b thm vn. Ngay lp tc anh bit
mi li anh ni ra u c th gy rc ri nguy him n ngi no . Anh nh tn
ngi bin tp vin t bo nhng chi phng: Ti khng nh tn ng ta l g.
Ny, ny. Ging g n ng bng nhin y bc tc, Anh ng bo ti ng ta khng
t gii thiu!
Tht l bi hi, s vic chng ta c nui nng dy d t t li l ng minh c lc
ca cng an. Chng ta khng bit ni di. Mnh lnh t cc bc cha m b trn Hy
ni tht! nh ting trng p vo tai thnh thi quen t ng n ni ngay c khng
thnh tht vi g cng an chm ang thm vn cng khin chng ta thy xu h
ngng ngng. Th ln ting ci c hay mng chi s nhc (khng hp l cht no) cn
d dng hn phi ni li di tr vo mt hn (iu duy nht lm c.)

Khi g n ng buc li Tomas thiu thnh tht, anh sut cht na thy mnh c li;
phi kh khn lm anh mi vt qua bc tng o c cu ni di gn gng tri
chy: Ti chc ng ta c t gii thiu, nhng v khng c chi ng nn ti qun
bng.
Tng mo ng ta ra sao?
Ngi tip chuyn Tomas to bo dng ngi thp ln, mi tc mu nu nht ct
ngn. Da vo Tomas c tnh ba ra hnh nh hon ton tri ngc: ng ta cao
ro, tc en, di.
A, v cm th ln.
ng y.
Lng hi g.
ng. n y Tomas bit g n ng i din anh phng ra c mt nhn vt
no . Tomas ang lm cng tc im ch mt ngi lm bo ng thng, nhng
quan trng hn, d kin anh a ra hon ton sai lc.
ng ta cn gp anh ni chuyn g?
Ch thay i v tr mt t ng.
Nghe nh mt c gng n trnh l bch tc ci. Mt ln na, g n ng nh khng
dn c bc tc v Tomas khng chu ni s tht: Thot u anh bo ti h ct xn
c mt phn ba bi vit ca anh, by gi anh bo h ni chuyn vi anh ch thay i
v tr mt t ng. Nghe c hp l khng?
Ln ny Tomas tr li khng ngng ngp, bi iu anh ni hon ton c tht. Nghe
khng hp l cht no, nhng l s tht. Anh ci. H xin php ti cho h thay
i v tr t ng trong mt cu vn v ri h ct xn mt phn ba nhng g ti vit.
G n ng lc u nh th khng hiu ni vic lm tc trch nh vy. Vic h lm
khng ng cht no.
G ung cn li ru ri kt lun: Bc s, anh b h cho vo trng, anh b li dng. Tht
bt hnh cho anh v cho cc bnh nhn ca anh phi gnh chu thit hi do vic h
gy ra. Chng ti hiu rt r kh nng ca anh. xem chng ti lm c nhng g.

G thn thin bt tay Tomas on hai ngi t gi.

6
Sau bui ni chuyn vi g n ng trn b, Tomas thy lng mnh chm m trong
ni bun v hn. Cng ngh anh cng khng hiu ti sao anh c th ko di cu
chuyn vi g trong bu khng kh vui v nh vy. ng i theo g (chuyn xy n
bt ng qu v anh khng nm r lut php ci g c php v ci g tri php),
nhng t nht anh vn c th khc t li mi ung ru vi g nh hai ngi bn
thn thit ch! Gi s c ngi trng thy anh vo qun vi g v bit g l cng an
chm, ngi ng nhin s suy lun Tomas ang cng tc vi cng an nh nc!
V vic g anh phi cho g bit bi vit anh b ct xn? Ti sao anh phi nm ra s kin
? Anh t bt mn vi chnh anh khng u cho ht.
Hai tun l sau, g n ng trn b li n tm anh. G li mi anh i ung ru
nhng ln ny Tomas yu cu ni chuyn ngay ti vn phng anh.
Vng, bc s, ti hiu r lm. G n ng va tr li va nhch mp ci.
Tomas hi thc mc v thi g n ng. G ni nng nh tay u c ang cho i
th bit nc c trc ch my i hng ri.
Hai ngi ngi i din nhau, Tomas sau bn giy. Sau chng mi pht ni chuyn
lan man v trn dch cm ang honh hnh, g i vo vn chnh, Chng ti suy
ngh rt nhiu v trng hp ca anh. Gia chng ta chuyn tht ra chng c chi
trng i. Nhng y chng ta c qun chng quan tm. Chnh v th d c ch
hay khng bi vit ca anh cng thi phng ngn la chng Cng in cung vo
qun chng. Ti phi cho anh hay s vic nghim trng n ni c ngi i a anh
ra to xt x. Xi gic dn chng bo ng l c ti.
G ngng ni trong chc lt nhn vo mt Tomas. Anh nhn vai khng ni g. G
n ng i li ging ho nh. Nhng chng ti biu quyt chng ngh . Khng
cn bit trch nhim anh ra sao trong vic , x hi phi bit tn dng nhng ngi
c kh nng nh anh. ng bc s trng ni bnh vin anh lm vic lc trc cao
anh ht li. Chng ti cn nhn c bo co t bnh nhn ca anh na. Anh l mt
chuyn gia gii. Bc s khng cn phi hiu bit chnh tr. Anh mnh b li cun.
n lc chng ta gii quyt chuyn ny, mt ln cho xong, ri thi. V l , chng
ti d tho l th ny anh k tn vo. Anh ch cn gi l th cho bo ch, chng ti
s thu xp mi chuyn lm sao cho l th xut hin ng lc trn mt bo. G trao
vo tay Tomas mnh giy.

Tomas a mt c s v anh tot m hi hong s. So vi l th ng y s trng yu

cu anh k cch y hai nm trc t giy ny mang li l nng n c hi hn nhiu.
Ngoi chuyn rt li bi vit v Oedipus, l th cn cha ng nhng cu nh t
mn yu Lin bang S vit, tuyn th trung thnh vi ng Cng sn, ln n thnh
phn tr thc, li thnh phn ny mun y t nc vo cnh ni chin; v, trn
ht, n mit th ban bin tp t bo tun (c bit nhn mnh n ngi bin tp cao
cao lng g; Tomas cha bao gi gp mt, nhng anh bit tn tui ng v thy hnh
nh ng xut hin trn mt bo), t gic nhng ngi bp mo bi vit ca anh,
dng bi vit nh cng c, bin n thnh li ku gi dn chng phn cch mng. Tht
hn nht! Khng dm t pht biu nhng iu , h phi np sau lng ngi y s
tht th ngy th.
G n ng nhn ra nt hong s trong nh mt Tomas. G chm ngi ti th tay
di gm bn thn thin v ln i anh. Bc s nn nh y ch l bn d tho thi!
Bc s suy ngh tht k v nu c g trong anh mun thay i ti chc khng n ni
kh khn lm u. Ni cho cng, chnh anh l ngi k tn m!
Tomas tr li g cng an chm t giy nh th anh khng mun gi n trong tay mnh
thm pht giy no na, nh th anh lo s ri c ngi tm ra du tay anh trn .
Nhng thay v cm li t giy, g cng an chm giang hai cnh tay ra vi thi sng
s y gi di (t th g rt ging lc c Gio hong giang tay ban php lnh cho tn
di bao ln). hay, ti sao bc s li lm th? C gi n i. V nh ri bnh tnh
suy ngh li.
Tomas lc u, cnh tay anh vn nhn ni a thng v pha trc. Cui cng, g n
ng phi thu li t th giang tay nh c Gio hong cm t giy.
Tomas nh ni thng vo mt g cch rch ri l anh s khng i no vit hay k tn
vo bt c bn vn no, nhng cha kp ni anh vt i , v bng ging ni t tn anh
bo g, Ti u c m ch, phi khng? Ti sao ti phi k tn vo mnh giy khng
do chnh ti t bt vit?
Tt lm, bc s. Lm theo cch ca anh cng tt thi. Anh c ty tin vit xung ri
chng ta cng duyt li sau. Anh c th da vo nhng g anh va c lm bn mu.
Ti sao Tomas khng t chi pht cho xong?
C l y l iu ang vt qua tr c anh: Ngoi vic dng nhng l th tng t p
o dn trong nc (hin nhin y l chin lc ca ngi Nga), ring trng hp
Tomas nha cng an c th ang nhm vo mc ch c th: rt c th h ang i thu

lm tang chng truy t ra to nhng bin tp vin t bo ng bi vit ca anh.

Nu qu tht nh vy, h cn vn kin trng ra trong phin x v dng n cho
chin dch bi nh trn bo ch. Trng hp anh t chi thng, trn nguyn tc, nha
cng an vn c th ngang nhin ngy to ch k anh ri ng ti l th khng cn bit
anh c cho php hay khng. S chng t bo no dm ng li thanh minh ca anh.
Khng ngi no trn ci i ny khng tin anh vit hay k tn vo l th. Trng thy
ngi khc kh s nhc nh ngi ta thng khoi n chng ai bun quan tm n
mt li gii thch bin minh.
Cho bn cng an hi vng anh t tay vit l th, anh ko di c t th gi. Ngay ngy
hm sau anh xin ngh vic. Anh suy ngh (ng) sau khi anh t nguyn bc xung
nc thang thp nht ca x hi (cng vi c ngn tr thc cc lnh vc khc), bn
cng an s anh yn. L do gin d bi khi anh nc thang thp nht, l th d tung
ra s chng ai tin l tht. Xa nay s bi nh thng i i vi s i ln ca ngi k
tn ch chng bao gi dnh lu n ngi i xung.
Nhng quc gia ni Tomas sinh trng, bc s l nhn vin nh nc v nh nc c
ton quyn quyt nh cho i hay gi li ngi lm. Nhn vt Tomas thng lng xin
thi vic bit r tn tui v chc phn anh, ng c ni n anh li. t nhin Tomas
thy hoang mang v quyt nh ca mnh, nhng cng lc anh thy nh b tri buc
vo quyt nh bng li th bt thnh vn, v vy anh ng bt dy. V l cu
chuyn a y Tomas tr thnh ngi lau chi ca s.
7
t nm trc , trong lc trn ng t Zurich quay v Praha, Tomas lm nhm
trong u cu, Es muss sein! Anh ang ngh n tnh yu anh dnh cho Tereza. Tuy
vy, lc va bng qua bin gii, anh bng thy hoang mang trong lng v anh khng
r c tht khng cn con ng no khc v anh phi tr v. Sau , lc nm yn bn
cnh Tereza, anh hi tng duyn c anh v Tereza gp nhau do mt chui nhng
bin c tnh c n tc ci xy ra by nm trc (khi ng y s trng b au dy
thn kinh hng) v nhng bin c dun ri y anh vo ci ci anh khng cch no
thot ra.
Phi chng iu c ngha i sng anh thiu Es muss sein! anh khng c ng
lc cn thit t lm ch i mnh ? C ch, theo ti ngh. Nhng n bn lnh vc
ngh nghip ca anh ch khng phi trong tnh yu. Anh lm ngh thuc khng phi
do tnh c hay ch la chn m do lng khao kht su m trong anh.

Nu phi phn loi con ngi ra nhiu thnh phn khc nhau, tiu chun phn nh
bo m chnh xc nht l ni khao kht n su trong lng mi ngi mun lm cng
vic g sut cuc i mnh. Mi ngi Php l mt con ngi c bit. Nhng tt c din
vin trn ci i ny tng t nh nhau d Paris, Praha hay bt c chn tri no
khc. Din vin l ngi ngay t tui u th t nguyn sut cuc i em chnh bn
thn ra ph din cho cng chng xem. Nu khng c lng t nguyn c bn , khng
ai c th tr thnh din vin. Lng t nguyn khng dnh dng g n bm cht thin
t, trong con ngi n nm tng su hn tng bm cht. Tng t nh vy, y s l
ngi t nguyn dng trn i mnh lm cng vic lin quan n th xc con ngi v
tt c nhng g dnh lu n n. Chnh lng t nguyn c bn (khng phi ti nng
thin ph) l ng c thc y hn bc chn vo phng m nm u trng thuc v
bn tm vng ch sut nhng nm tri hc hi.
Ngnh phu thut y chc nng c bn ca ngh thuc n bn b tn cng nht, ni
con ngi tip cn vi thing ling. Khi c ngi b nh tht mnh vo u, hn ng
vt xung v tt th. Mt khc, khng chuyn g xy ra, ngy no hn cng s
ngng hi th. Cch gin d, st nhn ch l hnh ng thc y cho mau chng ci g
Thng an bi. C th gi thit Thng ngh n trng hp st nhn ch
Ngi khng ngh n ngnh phu thut. Ngi khng bao gi tng tng ni c k
dm c gan th tay vo b my Ngi to dng, b my c lp da bao bc cn thn bn
ngoi che kn khng cho con mt phm tc no trng thy. Khi Tomas cm con dao
m chm vo da tht ngi bnh ang b gy m v rch thng ln da vi nht dao tht
chun xc u n (nh th l ming vi o khoc ngoi, vy n b hay bc mn
che), trong thong chc nhng v cng mnh lit anh c cm gic dng nh Thng
ang b anh thch thc. Chnh y mi l ci g cun ht anh! y mi ch thc l
ci Es muss sein! bm r su cht trong anh, v n c cy vo khng phi do
nhng s kin tnh c may ri, khng phi v chng bnh au dy thn kinh hng ca
ng y s trng hay bt c duyn do ngoi ti no khc.
Nhng, phn i trng i nh th lm sao anh c th vt b cch mau chng, qu
quyt v d dng nh vy?
C l anh s gii thch anh lm vy chng qua ch v anh khng mun bn cng an li
dng mnh. Nhng thnh tht m ni, trn l thuyt iu rt c th xy ra (mt s
trng hp tht s xy ra nh vy), nhng khng c g lm chc cng an s dng ch
k anh cho mt bi bo ngy to.
ng , ngi ta c quyn hi s nhng iu hung him vn v. ng , anh ru r vi
chnh anh, v anh qu vng v, v anh mun trnh n mi tip xc vi cng an khi

phi chu ng cm gic bt lc mi ln b tra vn. V ng , d sao anh cng mt

vic ri, bi cng vic pht thuc anh lm ni chn y vin n khng cht lin quan n
quan nim ca anh v ngnh thuc. Ngay c nh vy, ti vn thy c iu g bt
thng k quc trong cch th anh quyt nh vi v b i. Phi chng cn c ci g
khc l su bn di tim n trong anh v nm ngoi mi l l suy ngh thng thng?
8
Mc d qua Tereza anh bit thng thc v yu nhc Beethoven, Tomas tht ra khng
c cn bn nhiu lm v m nhc, v ti chc anh khng bit r cu chuyn tht xy ra
ng sau m-tp Muss es sein? Es muss sein! ni ting ca Beethoven.
Chuyn xy ra nh sau: C ngi tn Dembscher thiu n Beethoven nm chc
quan tin, v khi nh son nhc, vn lc no cng rng ti, nhc nh Dembscher v
mn n, ng ta th ht ra o no v tr li, Muss es sein? Beethoven ci ln p,
Es muss sein! v lp tc ng ghi xung s tay hai cu ni cng vi giai iu km
theo. Da trn m-tp rt tht ny Beethoven son khc lun xng cho bn ging: ba
ging ht cu Es muss sein, es muss sein, ja, ja, ja, ja! (Phi vy thi, phi vy thi,
vng, vng, vng, vng!), v ging th t ln ho theo Heraus mit dem Beutel!
(Hy cha v tin ra!).
Mt nm sau, cng m-tp xut hin lm cn bn cho hnh m th t trong t cm
khc cui cng, Opus 135. thi im ny, Beethoven qun bng v tin ca
Dembscher. Nhm ch Es muss sein! bng nhin th c ting chung trang trng
hn nhiu; nh th n trc tip xut pht t i mi ca nh mnh. Trong ngn ng
ca Kant, ngay c cu ni Cho ng nu pht m ng lc cng c th mang hnh
thc mt cng n siu hnh. Ting c l ngn ng vi nhng t nng k. Es muss
sein! khng cn l cu chuyn a gin khi hi na; n bin thnh der schwer
gefasste Entschluss (ni kh khn hay quyt nh trng i).
V l , Beethoven bin ngun cm hng tm pho lng nhng thnh khc nhc
nghim trang, t cu chuyn bng phng thnh chn l siu hnh. Mt mu chuyn l
th t nh bin thnh nng hay, nh Parmenides ni, t dng tnh sang m tnh.
Tuy vy, iu chng lm chng ta ngc nhin. Mt khc, chng ta s b sc nng gi
nh Beethoven ci bin nhc bn t cm khc trang trng thnh khc lun xng bn
ging bng phng lng nhng v ci v tin ca Dembscher. Nu lm vy, Beethoven
s mang tinh thn Parmenides bin nng thnh nh, ngha l t m tnh sang dng
tnh! Thot tin (di dng bn phc tho cha hon chnh) l chn l siu hnh, v

chung cuc (mt tuyt tc) l cu chuyn nhng nht to lao cha tng thy! Nhng
chng ta khng bit t duy nh Parmenides na.
Ti c cm tng Tomas t lu b ci Es muss sein! trang trng, khc nghit, hung
hn kia m dy v v anh m thm m p hoi vng theo ui tinh thn Parmenides
bin nng thnh nh. Nn nh c thi im trong cuc i, anh hon ton dt b mi
lin h vi ngi v trc v a con trai, anh cn thy nh nhm khi chnh cha m
rut anh khng thm nhn mt anh. Phi chng bn di mi th hin hu duy
nht mt hnh ng ba bi v hon ton phi l ph nhn ci g vn ln ting t
nhn l trng trch, l Es muss sein! ca anh?
D nhin, l ci Es muss sein! ngoi ti do x hi gn ln anh, trong khi ci Es
muss sein! ni ti l lng am m anh dnh cho ngh thuc. Tht l thit thi cho
anh bit bao. Chc nng ni ti bao gi cng mnh lit hn v v th lc no cng l
ng c xi gic ni lon mnh m hn cc yu t khc.
Lm bc s gii phu l ct x b ngoi s vt v nhn thu sut bn trong. C l Tomas
chn ngh gii phu v lng khao kht mun nhn thy tn mt b bn kia ci Es
muss sein!; ni cch khc, anh mun bit i sng anh cn li g sau khi anh ph
nhn nhng iu trc c xem l s mnh.
Hm i nhn vic mi t ngi n b tt bng bao thu mi cng vic lau chi ca
tim, phng trng by Praha, v i u vi thc t c th kt cng do chnh tay
mnh gy ra, anh b sc nng. Anh t cng trong cn sc lin tip my ngy u.
Nhng sau khi cm gic l lng n rng ri tri qua (mt mt tun), anh t
nhin thy mnh nh ang hng nhng ngy ngh h di hn.
Gi y, anh thy v cng th v lm cng vic trc y anh chng bao gi thm m
xa. Anh cht hiu l do ti sao nhng ngi (c lc anh nhn h vi con mt ti nghip
xt thng) th thi trong lng khi h lm cng vic khng b cng p phi mang
trn vai trng trch Es muss sein!. H qun ngay cng vic giy pht t s lm v
nh mi ti. y l ln u tin anh c cm gic vui sng khc l ny. Trc y, mi
khi c chuyn kh khn trc tr trn bn m, anh bun ru chn nn n mt ng.
Ngay c n b anh cng chng thit ng ngng. Ci Es muss sein! ca ngh nghip
nh con ma c rng ht ht mu m anh.
Gi y, lang thang trn ng ph Praha, gy gc, bn chi vc trn vai, anh thy
mnh nh tr li n mi tui. Cc c bn hng gi anh l bc s (h thng truyn
tin r tai Praha lm vic hu hiu hn bao gi) v nh v anh c vn nhng chng
bnh thng thng nh cm cm, nhc lng hay kinh nguyt khng u. Cc c

ngng ngng nhn anh ti nc ln mt knh, gn bn chi vo u gy v chm ch

lau chi. Nu b mc khch hng trong tim c chc cc c chy ra ginh ly bn
chi trn tay anh.
Tomas lm vic hu ht ti nhng ca tim ln, nhng i khi b ch anh cng sai
anh n lm ti t gia. Dn chng vn ng sau gii tr thc b nh nc n p ngc
i, v khi hay tin Tomas phi i lau chi ca knh kim k sinh nhai, bnh nhn c
ca anh gi in thoi ti tp i chnh anh n nh h. H mi anh vo nh ung
sm banh hay ru mn. H k tn vo t bin nhn lau chi mi ba ca s ri ngi
i m ni chuyn vn vi anh c hai ting ng h. Sau Tomas lng th thi hn
hoan xch ngh tip tc n im hn ti. Trong lc gia nh cc s quan Nga lc
tc tm nh nh c v i pht thanh ra r c thng co loan tin vin chc ngnh
cng an thay th xng ngn vin b bi chc, Tomas hn h vui chn trn ng ph
Praha, t li ru ny sang li ru khc nh ngi lao u vo nhng ba tic vui chi
bt tn. Qu anh ang tn hng nhng ngy ngh h tuyt diu.
Anh tr v thi k c thn. t nhin Tereza bc ra khi i anh. Hai ngi ch thy
mt nhau lc khuya khi Tereza t qun ru v v anh m mng thip vo gic
ng. Lc khc l bui sng khi Tereza cn ngi ng v anh vi v thc dy i lm. Mi
ngy lm vic, anh c mi su ting ng h cho ring anh, mt khong thi gian t
do bt ng. V t thi thanh xun ca Tomas iu c ngha l n b.
9
Khi b bn b ct vn bt phi khai ra c bao nhiu n b qua tay trong i, Tomas
thng trnh n cu hi. Nu b dn qu anh ch ni p m, , khong trn di hai
trm. K ganh t bo anh ni qu. Vy m anh bo l nhiu? Anh tr li nhn th t
bo cha. Ti dnh lu vi n b tnh n nay l hai mi lm nm. Ly hai trm
chia hai mi lm, tnh ra trung bnh khong tm ngi n b mt nm ch nhiu
nhi g. C phi vy khng?
Nhng li sng ca anh b vng vu kh nhiu t khi Tereza v chung sng di
cng mi nh. Anh phi rt ngn nhng cuc truy hoan li trong khong thi gian
tht eo hp (t phng m v nha.) Anh tn dng khong thi gian nh ngi cy
rung min ni tn dng di t nh b ca mnh. Bi th khng th so snh vi by
gi khi anh t nhin c n mi su ting ng h mi ngy. (Ti ni mi su
ting bi sut tm ting lau chi ca s lc no bn cnh anh cng xn xao nhng c
gi bn hng, nhng b ni tr, nhng n nhn vin lm vic vn phng m mi
ngi l mt i tng cho nhng cuc my ma.)

Anh tm kim g n b? Ci g cun ht anh? Phi chng lm tnh chng qua ch l

hnh ng lp i lp li n v tn duy nht mt ng tc?
Hon ton khng. Khi nhn n b, anh t nhin cho tr c tng tng li ko v vi
trong u hnh nh ngi n b nu kho thn s ra sao (kinh nghim bc s b
sung kinh nghim ngi tnh.) Nhng mp m gia s phng on ca tng v
thc t chnh xc, hin hu k h nh khng cho php c tng tng len li chui vo,
v chnh k h t on ny khin anh tm kim khng ngng. V ri, cuc chy ui
theo ci bng tng tng khng dng li lc thn th ngi n b b lt trn; n tip
tc i xa hn: Lc ci qun o, c ch c nh th no? Ming c tht nhng cu g
trong lc lm tnh vi anh? Ting c rn xit ra sao? Lc t n tuyt nh i n
khun mt c b mo m nh th no?
S c bit ca ci ti trong mi con ngi n giu phn khng ai tng tng c
v ngi . Chng ta ch c th tng tng ra nhng phn tng t ngi no cng
c nh nhau. Ci ti c bit tch ri c nhn ra khi m ng. N l phn khng ai
c th on chng hay suy tnh m nhn xuyn thu c. Mun bit phi vn ln,
phi lt ra, phi chinh phc.
Sut mi nm trong ngnh y t, Tomas chuyn v no b. Anh bit rt r khng g
kh khn hn lm th no nm bt c ci ti trong con ngi. Gia Hitler v
Einstein hoc gia Brezhnev v Solzhenitsyn c nhiu tng ng hn l tng d.
Dng con s, chng ta c th phn bn cnh mt phn triu phn khc bit c chn
trm chn mi chn ngn chn trm chn mi chn phn ging nhau.
Kht vng mun khm ph v chim ot ci mt phn triu m nh Tomas. i
vi anh y mi l trng im ni m nh. Anh b m nh bi ci g ni ngi n b
khng tr c tng tng no khm ph ni, ni cch khc, ci mt phn triu khin
ngi n b ny khc tt c n b khc.
( y, c l, lng say m ngh gii phu v am m n b trong anh nhp lm mt.
Ngay c vi nhng c tnh nhn, anh khng bung con dao m tng tng ca anh
xung c. Bi anh khao kht mun s hu ci g nm su trong h, anh cn m
banh h ra.)
D nhin, chng ta c th t cu hi, ti sao anh cc c mun tm kim ci mt phn
triu trong th vui xc tht m khng nhng th khc. Ti sao anh khng chu
tm n ni dng iu, ti ni tr hay trnh thng ngon ngh thut ca ngi n?

Hn nhin, ci tng d mt phn triu hin hu mi ng ngch trong i sng con

ngi, nhng nhng phn khc ngoi phm vi tnh dc, n phi by trc mt mi
ngi v chng cn ai ct cng tm ti khm ph, n khng i hi phi c con dao m
trong tay. Ngi n b ny thch n ph mt sau ba n, ngi khc ght su-l, v
mc d qua mi ngi ph by c tnh mnh nhng l c tnh khng quan h,
n chng phng ra tn hiu no bt chng ta phi ch tm tm hiu.
Ch trn lnh vc tnh dc, ci tng d mt phn triu kia tr nn qu gi, bi mun
c n ngi ta phi b cng i chinh phc. Nm su mi nm trc y, nhng cuc
sn ui nh vy rt tn km th gi (nhiu tun, c khi nhiu thng), v thi gian
cuc chinh phc cng di kt qu cng ng gi. Ngay c thi nay, mc d thi gian b
ra cho cuc chinh phc gim thiu i nhiu lm nhng tnh dc vn l ci hp cng n
cha ci ti ca ngi n b.
V th, l do khin Tomas theo ui n b chnh l lng khao kht mun s hu ton
th th gii (m banh th gii bng con dao m) ch khng phi dc vng lc th (lc
th l phn thng ph tri km theo.)
10
C th phn loi nhng hng n ng a mang thch sn ui n b thnh hai thnh
phn khc nhau. C ngi tm kim ni n b gic m ch quan v bt bin ca mnh
v n b. Ngi khc b thc y bi kht vng mun lm ch th gii khch quan v
phong ph bt tn ca ngi n.
Ni m nh ni hng n ng th nht c tnh cch tr tnh: qua n b h tm kim
chnh h, hay ng hn mt l tng. V theo nh ngha l tng l ci g khng bao
gi tm thy, h tht vng hoi hoi. Tht vng thc y h i t n b ny sang n
b khc v l cch chy ti lng mn. Nhng chnh v th phn ng n b giu
tnh cm b rung ng bi ci thi trng hoa tr tnh ny ca n ng.
Ni m nh ni hng n ng th hai c tnh cch ho hng, v di mt n b, iu
ny chng lm h rung ng cht no: ngi n ng khng biu l l tng ch quan
ca mnh v n b, v bt c th g cng li cun anh ta c nn anh ta chng bao
gi bit tht vng. Khng bit tht vng nhc lm. Di mt ngi khc, hng n
ng ny khng bao gi c chuc ti (tht vng mi c chuc ti.)
Bi hng n ng tr tnh lun lun chy theo khun mu n b nht nh nn d
anh ta c c tnh nhn mi chng ta cng chng nhn ra. Bn b anh ta thng xuyn

gy chuyn hiu lm ng tic v c ln ln c ny vi c n, thm ch tn tui cng

chng bao gi gi cho ng.
i kim tm tri thc, hng n ng ho hng (v d nhin Tomas thuc vo hng ny)
ngonh mt khng thm nhn vo ci p thng thng ca n gii. Ci p ch
lm h chng chn v rt cuc h tr thnh ngi i su tp ca l. H bit th v t
thy i cht xu h. trnh trng hp bn b phi ngng ngng bi ri, h t khi
dn tnh nhn xut hin ni cng chng.
Tomas lm ngh lau chi ca s gn hai nm. Ba kia anh n nh mt khch hng
mi v vc dng k d ca ngi n b ch nh lm anh chn ng ngay giy pht
u tin. Mc d k d nhng khng phi v th nhn dng c vt qu mi iu bnh
thng (Tomas am m nt l, nhng ni am m ny khng lin quan g n tnh
say m qui vt ca Fellini): ngi c cao ln, cao hn anh kh nhiu. Sng mi c
thanh t, di, trn mt khun mt l lng n ni kh c th gi l quyn r (ai
cng c th phn i!) tuy vy (t nht di mt Tomas) khng th gi khun mt
khng quyn r. C mc qun di, o s mi trng. Trng c nh tng hp d k ca c,
hu cao c, v cu trai nhy cm.
C nhn anh chm bm d xt. Ci nhn y nhng tia sng thng minh cc c. C bo
anh, Mi bc s vo.
Anh ngh c bit anh l ai nhng anh khng mun c nhn ra iu . Anh hi c,
Nh c ch ch ti i ly t nc.
C m ca phng tm. Trong phng tm anh thy bn tm, la-va-b v bn cu, trc
mi th l mt tm thm nh mu hng.
Khi ngi n b c din mo na c na hu cao c mm ci, i mt c nheo li,
v mi cu ni tht ra t i mi c hnh nh y ging iu cc c hay n cha tn
hiu b mt no.
Anh c ton quyn s dng phng tm. C bo anh. Anh c th lm bt c iu g
con tim anh i hi.
Ti tm c ch?
Anh thch tm? C hi li anh.

Anh vn nc nng y s ri bc ra phng khch. C mun ti bt u u

trc?
Ty anh. C va ni va nhn vai.
Ti i xem ca s cc phng khc c khng?
, vy ra anh mun i xem nh. N ci trn mi c dng nh m ch lau chi ca
s ch l chuyn ph khng cht g th v.
Anh bc sang phng ng bn cnh. Phng c ca s rng, hai chic ging k st
nhau, trn tng l cnh ma thu vi cy phong v nh t huy.
Anh tr ra v thy trn bn t chai ru m sn v hai ci li. Anh ung cht ru
ly sc cho cng tc ln trc mt.
Vng, ti khng phn i iu cht no. Tomas tr li v ngi xung bn.
Vic lm anh chc th v lm nh, tn mt nhn thy mi ngi sinh sng ra sao. C
bo anh.
Chng c g khin ti phi than phin.
Hng t nhng b v l loi nh ch n anh.
c mun ni nhng b ni, b ngoi, nhng b m v, m chng?
C bao gi anh nui tic ngh nghip c ca anh khng?
Lm cch no c bit ti lm ngh g trc y?
B ch anh thch khoe khoang v anh.
Chng nm m vn cn vy ? Tomas t v ngc nhin.
Lc ni chuyn trn in thoi, b ch anh hi ti c mun anh n lm cng chuyn
khng. B ni anh trc y l bc s gii phu ni ting b ui khi bnh vin. iu
kch thch tnh t m trong ti.
Tnh t m trong c hay ho lm.
N l liu vy sao?

Vng, trong cch c dng mt.

Ti dng mt nh th no?
Cch c o mt lic xo. V cu hi t ming c.
anh mun ni anh khng thch tr li?
Nh c, cuc i thoi ngay t lc khi u c chiu l li vui thch. Khng iu g
c ni rng buc vi th gii bn ngoi; tt c u hng ni, cha thng vo hai ngi.
V bi ni dung cu chuyn qu hin nhin ni v hai ngi nn chng c chi ngc
nhin khi da tht h va chm nhau to thm hng v cho li ni. V th, khi Tomas
ni n i mt hay lic xo ca c, anh a tay ln mt c ve vut. C cng lm nh
vy vi anh. Hnh ng ny khng phi do phn ng ngu nhin; dng nh c ang
ch v ra tr chi n ming tr ming vi anh. V c th, hai ngi ngi mt i
mt, tay tun t ln m thn th nhau.
Cho n lc bn tay Tomas s xung vng cm a bn di c mi bt u chng c.
Anh khng on c c chng c tht hay ch gi v, hn na n gi gp khch
hng ti nn anh nh ng dy bo c anh phi i.
Mt c bng. Ti phi k tn vo t bin nhn. C bo anh.
Nhng ti c lm g u. Anh phn i.
Li ti. V ri vi ging nh nhng v ti, c l nh, C l ti phi gi anh tr li
lm cho xong cng vic b ti cn tr.
Thy Tomas khng chu a t bin nhn, c ngt ngo ni vi anh nh th ang nh
v anh n hu g, Lm n a cho ti i. C li o i mt ri ni tip, Ni ngay,
ti u phi l ngi tr tin. Chng ti tr. V tin tr cho nh nc ch khng phi
cho anh. Hai chng ta chng dnh dng g n khon tin .
11
Ngi n b nhn dng na c na hu cao c c th xm chim u c anh: na
cht nh bn ct na vng v ngy ng; n ci cc c chm chc khi dy nim khao
kht dc tnh; ngi nh tm thng c in nhng ch nhn li rt mc tn k. Lc
lm tnh trng c nh th no? C tng tng nhng khng ti no anh hnh dung
ni. Sut my hm lin tip u c anh chng ngh ngi c chuyn g khc.

Khi c gi anh n nh ln th hai, trn bn t sn chai ru v hai ci li. Ln ny

mi chuyn din tin m xui u vo y. Chng bao lu, hai ngi ng i din
nhau trong phng ng (ni mt tri ang ln trn vm cy phong trong bc tranh) v
hn nhau. Nhng khi anh tht mnh lnh quen thuc Ci qun o ra! c chng
nhng khng tun li m cn ra lnh ngc li, Khng, anh lm trc i!
Anh hi khng v bt ng vi li phn ng nh vy. C bt u ko ca qun anh
xung. Sau khi ra lnh thm vi ln na (v ln no cng tht bi cch bun ci), anh
nh chp nhn gii php dung ho. Theo iu l c t ra trong ln trc (n ming
tr ming), c lt qun anh th anh ci vy c, ri c ci o anh, anh ci o c cho n
lc hai ngi hon ton trn trung. Anh t tay ln ch thm kn ca c ri i ln
xung hu mn. Thn th ngi n b, anh thch nht ch ny. Hu mn c li ra
cch l thng, chng t rut gi c di lm, n ln ra tn bn ngoi. Trong lc ang
mn m ci phn tuyt vi trn c th ngi n b m bc s vn gi l c vng, t
nhin anh cm thy ngn tay c cng ang r m phn ca anh. C bt chc tng
ng tc anh lm nh tm gng phn chiu.
Mc d anh tng n nm vi chng hai trm n b (cha k kh ng nhng ngi
anh gp trong thi gian lm ngh lau chi ca s), cha bao gi anh chm trn ngi
n b no cao hn anh, lic nhn anh, v th tay xung r hu mn anh. ch ng
cm gic b bng, anh y c ng nga xung ging.
Hnh ng ca anh bt ng n ni c khng kp chng c. Trong lc thn hnh cao
lnh khnh ca c ng nga v pha sau, anh thy gia nhng vt sn trn mt c
bng thong hin nt s hi v mt thng bng. Anh nm hai chn c hi xoc ra ri
gi ln cao, i chn bng nhin trng ging nh hai cnh tay ngi lnh trn ang
gi tay u hng trc hng sng k th.
Vng v cng vi say m, say m i vi vng v Tomas b kch thch n tt .
Anh lm tnh vi c tht lu. Trong lc lm tnh chc chc anh ci xung nhn khun
mt sn tm kim nt s hi ca ngi n b b x ng, nt mt chng bao gi ti
din ln th hai m thong chc mi y truyn ln c no anh nhng tn hiu kch
thch.
Lm tnh xong, anh ng dy vo phng tm. C i theo anh ming dn d di dng
k lng no l x phng u, khn tm ch no, cch m nc nng ra sao. Anh
ngc nhin khng hiu ti sao c phi i vo chi tit nhng s vic tm thng gin d
nh vy. Cui cng anh phi n tn bo c anh hiu ht v ra du cho c i ra anh
mt mnh trong phng tm.

Anh khng cho em nhn anh tm sao? C van ni.

Cui cng anh y c ra c. Trong lc k c v tiu tin trong bn tm (bc s Tip
u lm th), anh c cm tng c ang chy ti chy lui bn ngoi phng tm tm
cch t nhp vo. Lc anh tt nc v cn nh t nhin yn ng tr li, anh c cm
tng anh ang b quan st. Anh dm chc i mt p ca c ang m ln nhn mnh
qua k h u ngoi ca phng tm.
Anh ra khi nh, lng th thi hn hoan hn bao gi. Va i anh va c ghi nhn vo
tr nh nhng nt c bit ca ngi n b v t tr nh anh tm ra cng thc ho
hc nh ngha im c nht v nh ca c (ci mt phn triu tng d). Kt qu l
cng thc gm ba phn:
1) vng v cng vi say m,
2) khun mt s hi v mt thng bng, v
3) i chn xoc ra nh hai cnh tay ngi lnh gi ln u hng trc hng sng
qun ch.
c kt li nhng iu trn, anh nghe lng lng cm gic th v va chinh phc thm
mt phn th gii, nh khi anh cm con dao m tng tng rch thm ng na
trn bc tranh v tr bao la ny.
12
Cng khong thi gian , anh hn h vi mt thiu ph tr trong cn phng ngi
bn cho mn dng mi ngy n na m. Sau mt hai thng tri gp g, c ln c
nhc n mt trong nhng ln u: hai ngi lm tnh trn thm nhn ra ca s trong
lc bn ngoi tri ma gi sm chp bo bng; anh lm tnh vi c trong sut thi
gian cn bo; tht l mt k nim p kh qun!
Nhng Tomas kinh ngc v cng. Vng, anh nh r lm anh lm tnh vi c trn thm
(ngi bn anh ng trn gh nm di cht hp m Tomas thy khng thoi mi cht
no), nhng cn bo hon ton khng c trong k c anh! Tht l lng. Anh nh tng
chi tit mi ln hai ngi gp g; anh nh c nhng ng tc i n (c nht nh
khng chu cho anh i vo t ng sau); anh nh nhng li c ni (c bo anh m sit
hng c v ng nhn mt c); n vt rch trn qun o lt c anh cng nh r mn
mt. Vy m cn bo hon ton khng li du vt g.

Mi ln tri qua mt kinh nghim yu ng, k c anh ch ghi gi con ng dc

ng v cht hp ca cuc chinh phc dc tnh: cu ni tn cng u tin, ci ve vut
u tin, li ni sung s gi dc u tin gia hai ngi, nhng i hi dm ng anh
p c ng chu v nhng i hi c nht nh khng cho. Tt c nhng iu anh
cho vo k c rt k, k d anh qun tut. Ngay c ni chn gp g ngi n b ln u
anh cng khng nh ni, nu cuc gp g xy ra trc khi anh ra tay sn ui.
Ngi thiu ph tr n n ci m mng trong lc n li vi anh v trn bo hm .
Anh nhn c kinh ngc ln i cht ngng ngng: c ang nhc n mt k nim p
vy m anh khng chia s c vi c. Cch th k c hai ngi phn ng v ci m
dng bo phn bit rch ri gia tnh yu v phi tnh yu.
Khi ni phi tnh yu ti khng c m ch anh i x bc bo vi ngi thiu ph
tr, hay, nh cch ni thi thng ngy nay, anh xem c nh mn chi gii tr ch
tho mn dc tnh. Ngc li, anh rt qu mn c. Nhn cch v tr tu c lm anh
n v khng t, v lc no anh cng sn sng chy n gip c trng hp c nh v
anh iu g. K c anh, khng phi con ngi anh, i x c t bc. Bi chnh k c
anh, trong lc anh khng h hay bit, x y c ra khi cu vc tnh yu.
Bn trong b c con ngi hnh nh c no vc c bit m ta c th gi l vng k c
thi v. N ghi nh tt c nhng g lm ta rung ng say sa, nhng g lm i sng ta
ti p. T khi anh gp Tereza, khng ngi n b no c quyn hn li n
tng, d ch mt cht nh, trong phn no b anh.
Tereza chim c vng k c thi v anh nh nh bo cha v c ty xo sch s tt c
du vt nhng ngi n b khc. iu khng cng bng lm, bi ngi thiu ph
tr lm tnh vi anh trn thm m ma bo hm khng km thi v nu em so vi
Tereza. C ht ln: Anh nhm mt li i anh! Sit hng em mnh vo! m em cht
hn na i! C khng chu ni nu Tomas lm tnh vi c m hai mt c m ln nhn
c chm ch, nu thn th anh c cong ln khng chu p st vo c. C khng chu
cho anh quan st thm d c. C mun ko anh m chm trong dng sng mu
nhim m ch hnh dung c khi nhm nghin i mt. C khng chu cho anh d
tr chi chn vn bng cch ng ra xa v cch thn hnh hai ngi hon ton
khng ng chm nhau v anh c th d dng quan st c. C ght cay ght ng
khong cch . C mun ho nhp vo anh. l l do v sao, nhn thng vo mt
anh, c bo c chng bao gi t n tuyt nh mc d mt thm ni hai ngi nm
t m ngun sa i n. Ci em chy theo khng phi l hoan lc nhc cm, c bo
anh vy. Em khao kht hnh phc. V hoan lc khng c hnh phc khng cn l

hoan lc na. Ni cch khc, c ang vung tay p ln cnh cng khp kn nht k
vng k c thi v ca anh. C khng c ch ng trong . C ch c tm thm m thi.
Cuc phiu lu ca anh vi Tereza bt u vo ng thi im cc cuc phiu lu vi
nhng ngi n b khc chm dt. N xy ra pha bn kia ng lc thc y anh
lao u vo ht cuc chinh phc ny sang cuc chinh phc khc. Anh khng h c
mun khm ph iu g ni Tereza. C n vi anh hon ton khng che y. Anh
lm tnh vi c trc khi anh c c hi cm trong tay con dao m tng tng anh vn
dng rch m th gii ph phc trc mt anh. Trc khi anh c th gi tng tng
c nh th no khi lm tnh, anh yu c mt ri.
Chuyn tnh hai ngi mi sau mi bt u: c ng bnh v khng cch no anh
a c v nh nh anh vn lm vi nhng c tnh nhn khc. Trong lc qu bn cnh
ging nhn c thim thip trong gic ng, tr c anh bng v ra hnh nh l lng c b
ai t trong chic thng ci th tri sng v git n chn anh. Nh ti thut trong
phn trc, n d thng nguy him. Tnh yu bt u bng n d. Ni nh vy c
ngha tnh yu bt u vo thi im khi ngi n b rt li ni u tin vo vng k
c thi v ca ngi n ng.
13
Khong thi gian gn y, hnh nh Tereza ln na xm nhp u c anh. Bui sng
hm , nh mi bui sng khc, c i mua sa v. Anh thy c ng ni ngng ca,
hai tay kh kh m con qu ng thng trc ngc. C dng chic khn qung c
mu kn con qu. C m n nh ngi n b gp-si m con. Anh khng bao gi
qun c hnh nh : t ci m to ln con qu pht ra ting ku thm thit bn
cnh khun mt c.
C tm thy con qu lc n b chn mt na thn mnh di t, tng t li k binh
C-dc hnh h t nhn. L tr con chi nh th y. C bo anh, v cu ni khng
hn ch l cu ni sung cp mt s vic thng thng, n cho thy mi c cm bt
ng ni c vi con ngi ni chung. N lm anh nh li c ni vi anh cch khng
lu: Dn d em thy em phi bit n anh nht quyt khng chu sinh con ci.
on c than phin vi anh v g n ng hay ph ri c ch lm. Hn ta c ln cn
dm th tay nm si dy chuyn r tin c eo trn c v m ch xa gn c phi nhy
d tip khch lng chi mi c tin mua ni si dy chuyn. Chuyn lm c gin
lm. Tomas t nhin kinh tm khi nhn ra sut hai nm qua anh b b c; chng
cn bao gi thy anh m ln ve vut bn tay run ry ca c na.

Sng hm sau anh i lm vi hnh nh Tereza trong u. B ch anh bo c khch

hng i chnh anh n nh lau chi ca s cho h. Tomas ngao ngn trong lng. Anh
s li phi i din mt m n b no khc. ang bn tm vi Tereza, anh chng tm
tr u ngh ngi n chuyn phiu lu.
Khi cnh ca ngi nh m ra, anh th pho nh nhm. Trc mt anh l ngi n
ng dng cao, lng hi khm. ng c ci cm to qu kh v khun mt trng quen
quen.
Mi ng vo. ng mm ci mi Tomas vo nh.
ng ngay l mt thanh nin tr. Mt cu hng ti sng. Cu nhn Tomas,
ming c n n ci.
Ti thit tng chng cn phi gii thiu hai ngi lm g. Ngi n ng ct ting.
Vng, ng vy. Tomas tr li, anh bt tay cu trai, nhng ming khng p li n
ci ca cu. Cu chnh l a con trai rut tht ca anh.
n lc ngi n ng mi ln ting t gii thiu mnh.
Ti bit ngay ng chng xa l g. Tomas p li. D nhin, lm sao sai trt c vi
tn tui ca ng.
Sau ba ngi ngi quanh ci bn trng nh bn dng lm ni hi hp. Tomas nhn
ra mt iu l c hai ngi n ng ang ngi trc mt anh u l sn phm bt c
d do anh sng to. Ngi tr tui anh cho ra i do s p buc ca ngi v c, v
hnh tng ngi ln tui ny sinh trong thi gian anh b cng an tra vn.
gt i nhng tng ny, anh ct ting pha tr, ng mun ti lau chi ca s no
trc y?
C hai ph ln ci.
Hin nhin chuyn lau chi ca s chng dnh dng g n l do anh c gi n. Anh
b la vo by. Trc y anh cha bao gi ni chuyn vi con trai anh. y l ln u
tin anh bt tay cu. Anh bit mt mi, nhn dng cu ra sao v anh thy chng
ri, anh khng cn bit v cu nhiu hn. Vi anh, cng bit t v cu con cng tt, v
anh hi vng cu cng ngh nh vy v anh.

Bc bch chng p y ch? Ngi n ng ng tui bo Tomas, ngn tay ng

ch ln bc tranh ng khung treo trn tng i din.
Tomas a mt nhn quanh phng. Trn tng treo nhiu khung hnh th v, hu ht
l nh chp v bch chng. Bc ng nh bo ch Tomas ly ra t mt trong nhng n
bn cui cng ca t bo ng ch trng trc khi b ngi Nga ng ca nm 1969.
Bc tranh m phng bc bch chng ku gi thanh nin nhp ng, ni ting trong
thi k Cch mng Nga nm 1918. Hnh v l mt ngi lnh, m gn ngi sao , i
mt nghim ngh nhn v pha trc, ngn tay tr ch thng vo ngi xem. Cu ni
nguyn thy bng ting Nga pha di: Cng dn, bn gia nhp Hng qun
cha?, y i thnh: Cng dn, bn k tn vo bn tuyn ngn Hai Nghn Ch
cha?
Qu l cu chuyn tro phng ch nho tuyt ho! Hai Nghn Ch l bn tuyn ngn
v vang u tin trong phong tro Ma Xun Praha 1968. N ku gi ch Cng sn
phi dn ch ho ton din. Thot tin ch c mt s tr thc k tn, v ri nhiu ngi
khc ng ln xin k, cui cng s ngi k ln cao n ni khng ai m ni c bao
nhiu ngi k c thy. Khi Hng qun Nga xm lng t nc h v tung ra mt lot
nhng cuc thanh trng chnh tr, cu hi thng c hi khi cht vn l: ng c k
tn vo bn tuyn ngn Hai Nghn Ch khng? Ngi tr li c lp tc b ui vic.
Mt bc bim ho tht hay, Tomas tr li. Ti cn nh r lm.
Hy c hi vng chng ta khng b bn Hng qun nghe ln. Ngi n ng cu bin
tp vin t bo va ni va ci.
ng ni tip, n ci khng cn trn mi. Tht tnh, y khng phi l ch ca ti.
Cn nh ny do mt ngi bn cho mn. Chng ti khng r cn nh c b cng an
nghe ln hay khng, nhng nu ti mi ng v nh ti th iu k nh nm chc.
Ri ng i sang ging bn ct: Nhng theo ci nhn ca ti th chng ta chng c chi
phi giu gim. Tt cho cc s gia Tip khc tng lai bit chng no. Ton b i
sng thnh phn tr thc Tip khc c ct gi vo h s trong vn kh cng an! ng
bit cc nh vn hc s kh cng nh th no khi dng li chi tit i sng tnh dc
ca cc vn ho nh Voltaire, Balzac hay Tolstoy khng? Vi cc nh vn Tip khc,
iu d t. Tt c u c ghi m vo bng nha. Ngay c ting th ht sau cng.
on hng v my ghi m v hnh trn tng, ng ct to ging, Tha qu v, nh
nhng ln khc, ti khuyn khch qu v lm vic tt hn na v nhn danh ti, nhn
danh tt c cc s gia tng lai, ti xin cm n qu v.

Sau trn ci no bng gia ba ngi, ng thut li chuyn t bo ca ng b nh bn

ra sao, cng vic ngi ho s v bc bim ho lm sau , v nhng g xy n cc ho
s, trit gia, nh vn khc. Sau cuc xm lng, khng ai c quyn sng to hay vit
lch na, h phi i lm nhng ngh nh lau chi ca s, trng coi bi u xe, gc
dan, chy my hi nc trong dinh th cng cng, hay kh nht l ti x tc xi.
Mc d cu chuyn nghe kh th v nhng Tomas khng ti no tp trung c t
tng theo di. u c anh min man ngh ngi v a con trai mnh. Hai thng
qua, thnh thong anh gp cu i ngoi ph. Hin nhin nhng cuc gp g ny khng
phi do tnh c. Nhng anh khng bao gi tng tng c lc gp con mnh ng bn
cnh nhn vt lm bo ang b chnh quyn kt n. V trc ca Tomas l ngi Cng
sn chnh thng, ng nhin anh ngh con mnh cng b nh hng theo chiu
hng . Anh khng cht hay bit g v ngi con trai. D nhin anh c th hi thng
cu v mi quan h gia hai m con, nhng anh thy iu khng t nh lm trc s
c mt ca ngi th ba.
Cui cng ng nh bo i n im then cht. ng ni cng ngy cng c nhiu ngi
b bt b t chng phi v l do trng i g m ch v mun bo th nhng kin ring,
v ng kt lun, V th chng ti quyt nh phi lm ci g .
Cc ng nh lm g? Tomas hi li.
n y, cu con trai anh ct ting. l ln u tin trong i anh nghe ging ni
con mnh. Anh ngc nhin nhn ra cu b c lm.
Theo nh ch chng ti bit, t nhn chnh tr b ngc i tn nhn lm. C ngi
ang trong tnh trng v cng bi t. V th chng ti quyt nh d tho mt l
thnh nguyn th v i xin ch k nhng tr thc Tip quan trng nht, nhng ngi
vn cn cht tm huyt no .
Khng, cu khng b c lm; ng ra cu c tnh chm ri nhn mnh nh gn tng
ch mt. Hin nhin cu nhn ra iu , v i m cu va mi hi bnh thng li
ng ln.
V cc ng gi ti n y nh ti c vn v nhng nhn vt c th k tn trong
lnh vc ngh nghip ca ti phi khng? Tomas hi.
Khng phi, ng nh bo ct ting ci bo Tomas, Chng ti khng cn ng c
vn. Chng ti cn ch k ca ng!

Mt ln na t i anh c vut ve! Mt ln na anh c cm gic vui sng khi bit c

ngi vn cn nh mnh l bc s! Anh phn i ch v mun t ra thi khim
nhng, Hy khoan . Ti b ra khi cng vic, nhng iu khng c ngha ti
l mt bc s danh ting!
Chng ti cha qun bi vit ng gi ng trn bo ca chng ti. ng nh bo tm
tm ci nhn Tomas.
Vng. Cu con Tomas th ht ra. Thi cu pha ln vui sng v hnh din m c
l v v tnh Tomas khng nhn ra.
Ti khng hiu ch k ti trn t thnh nguyn th s gip t nhn chnh tr ca cc
ng ra sao. Ti sao cc ng khng tm n nhng ngi cha b va chm nhiu vi ch
, nhng ngi t nht cn cht nh hng ln chnh sch ca nh nc.
ng nh bo vn gi nguyn n ci, D nhin ri.
Cu con trai Tomas ci theo; n ci ca cu l n ci ca k hiu ngi bit chuyn.
Vn duy nht l h chng bao gi chu k!
Nhng iu khng c ngha chng ti khng tm n h. ng nh bo li, v
cng khng c ngha chng ti qu lch s mun trnh trng hp mt mt cho h.
n y ng li ci. ng phi nghe nhng l do h ni ra t chi. Tuyt diu lm!
Cu con trai Tomas ci tn thnh.
D nhin thot u bao gi h cng tn ng vi chng ti tng im mt, ng nh
bo ni tip. Nhng sau h khuyn chng ti nn dng cch khc thn trng hn,
hp l hn, khn ngoan hn. H s, khng dm k nhng cng s b chng ti xem
thng.
Mt ln na, cu con Tomas v ng nh bo ng thanh c ci.
on ng a Tomas xem mt l th ngn li l tng i cung knh ku gi Tng
thng n x t nhn chnh tr.
Tomas suy ngh lung trong u. n x t nhn chnh tr? Liu li thnh cu xin n x
s c chp thun v l th thnh nguyn gi ln Tng thng xut pht t nhng
ngi dn b ch rung b (v v th chnh h c th tr thnh t nhn chnh tr?)
Mt l thnh nguyn th nh vy ch khin cc t nhn

chnh tr b qun thc lu hn thi gi nh ngay thi im chnh quyn ang d tr

phng thch h.
Cu con trai anh bng ct ting ct t dng suy tng ca anh, im chnh y l
cho h thy t nc ny vn cn nhng ngi khng s hi. V cho thy ch ng ca
mi hng ngi. Tch ri cy la ra khi rm rc.
ng, ng, Tomas ngh trong u, nhng iu lin quan g n cc t nhn chnh
tr? Hoc anh ku gi xin n x hoc anh tch cy la ra khi rm rc. Hai s vic u
dnh lu g n nhau.
Phi chng ng lng l? ng nh bo hi Tomas.
Vng. Anh ang lng l. Nhng anh khng can m ni ra iu . Ngi lnh
trong bc bch chng trn tng cha ngn tay e do ch thng vo mt anh v ni,
Anh ang lng l cha chu gia nhp Hng qun ? hay Anh cha chu k tn vo
bn tuyn ngn Hai Nghn Ch ? hay Anh k tn vo bn tuyn ngn Hai Nghn
Ch ri sao? hay Anh khng mun k tn vo l thnh nguyn th xin n x sao?!
Nhng mc nhng g ngi lnh ni, y l mt e do.
ng nh bo ni mt hi nhng g ng ngh v nhng ngi tn ng chuyn xin n
x cho cc t nhn chnh tr nhng c c nghn l do t chi k tn vo l thnh nguyn
th. Theo kin ca ng l do h ni ra ch l ci c h min, khng phi k tn v
bn di ci c l lng hn nht. Tomas phi tr li sao y?
Cui cng anh ph tan bu khng kh yn lng bng ting ci ri ch bc bim ho
treo trn tng, anh ni, Lm sao ti c th suy ngh ng hong c khi tn lnh
kia c e do hi ti c chu k hay khng.
C ba ngi ph ln ci mt lc lu.
c ri, Tomas ni sau khi ting ci lng xung. Ti s suy ngh thm v chuyn
ny. Vi ngy na chng ta c th gp li nhau c khng?
Lc no cng c, ng nh bo tr li, nhng chng ti d tnh gi l thnh
nguyn th vo ngy mai.
Ngy mai? t nhin Tomas nh n g cng an mp mp a anh l th trit h
khng ai khc hn chnh ng nh bo ny. Mi ngi tm cch bt anh k vo nhng
bn vn khng do chnh tay anh vit.

Chng c g phi ngh li. Cu con trai anh chen vo. Mc d ngha cu ni y v
gay gt nhng ging ni cu li nh khn khon van ni. Lc ny hai ngi nhn thng
vo mt nhau, nh vy Tomas thy lc tp trung t tng, mi trn cu pha tri
hi nhch ln. Khi nhn vo gng mi ln co ru Tomas cng nhch mi nh vy.
Anh kh chu nhn thy hnh nh hin trn nt mt ngi khc.
Khi sng chung vi con ci t lc u th cho n lc trng thnh, cha m qu quen
vi nhng nt ng dng nh vy; iu qu tm thng phi ch , hay thng
hoc c lc bt cht ngm ngh ch thy ng ng vui vui. Nhng y l ln u tin
trong i Tomas ni chuyn vi con trai mnh! Anh hon hon khng quen ngi i
din vi ci ming thiu cn xng ca chnh anh!
Th tng tng mt cnh tay b ca t v c gn vo ngi no . Tng tng
ngi ngi i din bn v c qu cnh tay trc mt bn. Chc hn bn phi nhn
chm chp vo cnh tay nh ang nhn mt con ma. Mc d trc y n l cnh tay
yu qu ca ring bn nhng bn s kinh hn hong va nu cnh tay va chm vo
ngi bn!
ng khng pha nhng ngi b t ti sao? Con trai anh li ni, v t nhin
Tomas nhn ra trong cnh hung hin ti, ci ang b e do khng phi l v i n
x cc t nhn chnh tr m chnh l tnh ph t gia cha con anh. Nu anh k tn,
nh mnh hai ngi s kt hp vo nhau v t nhiu Tomas s thn thin vi con hn;
cn trng hp anh khng k, tnh cm gia anh v con s vn trng trn nh xa,
mc d iu do ch t con anh nhiu hn l t anh, con anh s khng nhn nhn
mt ngi cha hn nht nh anh.
Anh lm vo hon cnh ngi nh c ang gp nc b v nh b tay chu thua. K
tn vo l thnh nguyn th hay khng, anh chng thay i c iu g. i sng
anh, i sng nhng t nhn chnh tr vn nh c m thi.
a ti l th. Anh cm ln mnh giy.

Milan Kundera: i Nh Khn Kham Phn 6

cuc din hnh v i

1

Mi n nm 1980, trn t Ch Nht Thi Bo, chng ta mi bit Yakov, con trai
Stalin, cht nh th no. B qun c bt sng trong Th chin Th Hai, anh b giam
gi trong tri t binh chung vi mt s s quan Anh. Mi ngi dng chung nh cu.
Anh con trai Stalin c tt xu mi ln i cu thng lm ba bi hi thi khng chu
ni. Cc s quan Anh tc gin lm v nh cu ca h c b ct i lm d bn d l ct
i con trai nhn vt quyn uy nht th gii. H em chuyn ra ni vi anh. Anh
cho l b xc phm. H nhc i nhc li nhiu ln, bt anh lau ra nh cu. Anh ni
cu, ci li v x xt nh nhau vi m s quan Anh. Cui cng, anh i vin ch huy
trng tri xung phn x. Nhng g ch huy trng ngi c hng hch khng chu
b th gi phn x chuyn ct i. Anh con trai Stalin khng chu ni nhc nh.
Ngng mt ln tri go tht nhng li nguyn ra kinh khip nht ca ngn ng Nga,
anh m u vo hng ro km gai in cao th chung quanh tri. Anh m trng
mc tiu. Thn th anh, khng bao gi lm bn nh cu m s quan Anh na, nm
phi trn hng ro gai km.
2
i sng anh con trai Stalin au kh khng t. Mi bng chng quy kt chnh cha anh
git cht ngi n b sinh ra anh. V th anh va l Con Tri (bi cha anh c
tn sng nh Thng ) va l a con b xua ui. Ngi i hi s anh c hai mt:
cn thnh n ca anh c th gy tn thng ngi khc (d sao anh cng l con
Stalin), nhng n hu anh ban cho ai c th em nguy hi n ngi (cha anh c
th trng pht a con b t b bng cch trng pht bn b n.)
Xua ui v c n, hnh phc v kh au khng ai cm nhn c th hn Yakov
nhng i cc ny hon i nh th no, bc ng t cc ny sang cc khc trong
hin hu ca con ngi ngn ngi ra sao.
Ri, ngay sau khi chin tranh bng n, anh b qun c bt giam lm t binh chung
vi m t binh t mt quc gia xa l khng hiu ni v lc no cng c thi khinh
b gm ghic anh, ln u anh ci ti d. Phi chng anh, ngi mang trn vai v
bi kch cao c nht (thin thn gy cnh v Con Tri), chu ng ph phn khng phi
t ci g siu vit (ci gii ca Thng v thin thn) m ch v chuyn ct i tm
thng? Phi chng im cao c nht v thp km nht trong v bi kch c th cn k
nhau n chng mt nh vy?
Cn k n chng mt? Cn k gy chng mt c khng? c. Khi bc cc tin
xung ng nam cc, tri t tan bin v con ngi ri vo khong khng, con ngi
thy u mnh quay mng mng ri ng gc.

Nu xua ui v c n l mt v y nh nhau, nu chng c g khc bit gia siu vit

v tm thng, nu cu Con Tri cn b em ra ph phn v chuyn ct i, th i
sng con ngi mt ht chiu kch, n tr nn nh khn kham. Khi anh con trai Stalin
m u chy phi phi xc trn hng ro in, th gii mt ht chiu kch, nh
hng n v hn, b ro b ko git ln v trng n nh ci a cn m thng ln tri
cch ti nghip.
Con trai Stalin b mng v ct i. Nhng ci cht v ct i cha hn l ci cht tm
thng. Ngi c hi sinh mng sng bnh trng lnh th quc gia h v pha
ng, ngi Nga cht th lc nc h m rng v pha Ty vng, h cht cho
nhng iu ngu xun, v ci cht ca h chng h mang ngha hay l tng no. Gia
nhng ngu xun phi l ca chin tranh, ci cht anh con trai Stalin ni bt thnh ci
cht siu hnh c nht.
3
Thu u th ti hay lt xem quyn Thnh Kinh phn Cu c vit ring cho thiu nhi
c do Gustave Dor trnh by minh ho, ti thy c Cha Tri ng trn m my.
Ngi l ng gi c mt mi v chm ru di. Ti nh thm nu Ngi c ming tt Ngi
phi n ung. V nu Ngi n ung tt Ngi phi c rut gan. Nhng tng lun
lun lm ti hi s, bi mc d sinh trng trong gia nh khng sng o lm, nhng
ti c cm tng mnh va phm ti bng b thnh thn.
Tht nhin, khng cht kin thc no v Thn hc, ti, mt a tr, bng thu hiu s
bt tng gia Thng v ct i, v t t cu hi tra vn lun cn bn nht
ca chng hc Thin Cha gio, l: con ngi c to dng t hnh nh c Cha
Tri. Vy, hoc: con ngi c to dng t hnh nh c Cha Tri v c Cha
Tri c gan rut trong bng! hoc: c Cha Tri khng c gan rut v con ngi
khng ging Ngi.
Nhng ngi theo o phi Ng o thi c hn phi c ngh nh ti ngh lc nm
tui u. Th k th hai, Valentinus, mt gio ch uyn bc ca o phi ny gii quyt
vn nn rc ri in u bng cch gii thch c Cha Gi-su n ung, nhng
khng tiu tiu.
Ct i l vn nhc u cho Thn hc nhiu hn c ti li qu ma. Bi Thng
ban b t do cho con ngi, chng ta c th, nu cn thit, chp nhn tng Ngi
khng chu trch nhim v nhng ti c con ngi. Tuy vy, trch nhim v ct i
hon ton nm trong tay Ngi, trong tay ng To ho to dng nn loi ngi.

4
n th k th t, Thnh Jerome hon ton ph nhn quan nim ng Adam v b Eva
giao hp trong Vn a ng. Mt khc, Johannes Scotus Erigena, nh Thn hc
uyn bc khc th k th chn, li chp nhn tng . Hn na, ng cn tin thnh
vt t tng ca ng Adam c th ty nghi sai khin gi ln nh gi cnh hay tay hay
ng chn. Chng ta ch nn bc b tng hoang mui ny, ng xem n nh gic
m ti hi ca g n ng b chng bnh bt lc m nh thng xuyn. tng ca
Erigena bao hm ngha khc. Nu ch cn mt mnh lnh gin d l cho dng vt
cng ln th kch thch tnh dc chng cn ch ng trn ci i ny. Dng vt
cng ln khng phi v chng ta b kch thch m v chng ta ra lnh sai khin n.
iu nh Thn hc uyn bc tm ra bt tng vi Thin ng khng phi l chuyn
giao hp v nim hoan lc ca ngi trong cuc; ci bt tng vi Thin ng chnh l
lng kch thch. Hy ghi nh iu ny: Trn Thin ng c hoan lc nhng kch thch
th khng.
Bin thuyt ca Erigena l cha kho a n l gii Thn hc (ni cch khc, Thn l
hc) ca ct i. Con ngi khi c php li Thin ng, hoc (nh Gi-su ca
Valentinus) hon ton khng tiu tiu, hoc (c l ng hn) khng xem ct i l ci
g gm ghic ng kinh tm. S kinh tm ch c ni con ngi sau khi con ngi b
Thng ui ra khi Thin ng. Con ngi bt u che y nhng g lm hn h
thn, v lc vn tm mn che mt hn bng tr nn m lo v chm phi lung nh
sng rc r. Do , ngay khi bit th no l kinh tm, hn cng bit th no l kch
thch. Khng c ct i (c ngha en ln ngha bng ca t ng) s khng c tnh yu
xc tht nh chng ta hng bit, th tnh yu i i vi tri tim p mnh v nhng
gic quan m lo.
Trong Phn Ba ca quyn tiu thuyt ti thut chuyn Sabina na thn mnh lo th
ng vi ci m d trn trn u v Tomas o qun chnh t bn cnh. Lc c
chuyn ti qun nhc ti. Trong lc quan st mnh trong gng, kch thch khi thy
phm tit mnh nh b ch p, trong u c cn ln vn gic m hoang mui khc l
c c Tomas b t ngi ln bn cu, trn u c vn i ci m v Tomas ng
nhn c phng u. t nhin tim c bt u p mnh v, thiu cht na ngt xu, c
ko Tomas xung mt thm v lp tc o v ting ku hoan lc.
5
Cuc xung t gia ngi tin tng v tr do Thng to dng v k t duy v tr
t n hin ra phi ng u vi nhng hin tng ngoi tm l lun v kinh nghim

ca chng ta. Hin thc hn nhiu l ln ranh phn bit ngi nghi hoc i sng con
ngi c ban b (khng cn bit nh th no v t ai) vi k chp nhn n khng
cht d dt nghi ng.
ng sau mi c tin ca ngi u, tn gio cng nh chnh tr, chng ta tm thy
chng u ca Sng Th K, qua chng ta bit th gii c dng nn y thin
ho, hin hu ca con ngi rt tt lnh, v do chng ta cn sinh si ny n. Hy
tm gi c tin cn bn ny l s ng thun tuyt i vi nhn sinh.
S kin cho n gn y ch ct xut hin trn sch bo c vit l c khng dnh
lu g n nhng vn o c. Ni cho cng, bn chng th bin bit cho ct i l
phi o c! Chng bng ct i l hnh vi siu hnh. Vic tiu tiu hng ngy l bng
chng ng To ho khng c chp nhn. Hoc phi chp nhn ct i (trng hp
bn ng ng ca phng tm) hoc chng ta c to dng vi nhng hnh vi
khng chp nhn ni.
Th ri chuyn a n iu sau, l tng m hc ca s ng thun tuyt i vi
nhn sinh l th gii trong ct i b chi t v mi ngi ng x nh th ct i
chng h hin hu. Ci l tng m hc ny c gi l kitsch.
Kitsch l mt t ng c xut hin gia th k mi chn y tnh cm, v t ngn
ng c n i vo tt c cc ngn ng Ty phng khc. Tuy nhin, dng i dng li
nhiu ln, ngha siu hnh nguyn thy ca n lu m. Lc u, kitsch c ngha l
tuyt i chi b ct i, c ngha en ln ngha bng; kitsch, t tm nhn ca n, loi
tr tt c nhng g khng c chp nhn l trng yu trong vng hin hu ca con
ngi.
6
Lc u s ni lon ngm ngm trong Sabina chng li ch ngha Cng sn mang tnh
cch thm m nhiu hn l o c. C phn ut v ci xu xa ca th gii Cng sn
(lu i c b bin thnh chung b) th t m v ci mt n p gi to n c eo
ln mt th nhiu ni cch khc, c th gi l kitsch Cng sn. M hnh kitsch
Cng sn l ngy Quc t Lao ng mng mt thng nm.
C tng chng kin nhng bui din hnh ngy l Lao ng trong thi k ngi ta cn
h hi hay gi v tht kho chng t mnh h hi. n b ai ny mc o ba mu
trng xanh. Cng chng ng trn ban cng hoc ca s lu cao nhn xung nhng
ngi din hnh lm thnh ngi sao nm cnh, tri tim, hoc mu t ny n. Mi
nhm din hnh nh vy u c ban nhc nho nh thi kn ng i theo gi nhp. Lc

gn n khn i, ngay c b mt a m nht cng n n ci rng r, nh th c

chng t h ang vui sng tht tnh hay, chnh xc hn, ang ng thun tht tnh.
Khng phi h biu l s ng thun chnh tr vi ch ngha Cng sn; khng, h ng
thun vi i sng y. Bui l ngy Quc t Lao ng to hng khi t ci
ging su s ng thun tuyt i vi nhn sinh. Khu hiu bt thnh vn nm trong
bng mi ngi khng phi l cu Ch ngha Cng sn mun nm! m l i sng
mun nm! Chnh tr Cng sn uy quyn v nham him chnh nh bit khai thc v
s dng ng ch khu hiu ny. Bi chnh li suy ngh nhp nhng chiu no cng
ng y ngu xun (i sng mun nm!) thu ht nhng ngi bt ng
quan im vi ch ngha Cng sn n din hnh trong hng ng Cng sn.
7
Mi nm sau (lc c sang M sinh sng), mt Thng ngh s M, bn ca
nhng ngi bn c, a Sabina i chi trn chic xe v i ca ng, bn a con ng
nhy ln nhy xung pha sau. ng Thng ngh s dng xe trc mt vn ng trng
c sn trt bng nhn to, my a tr phng ra ri chy dc theo bi c rng quanh
sn. Ngi sau tay li mt nhn m mng theo hnh nh tung tng ca my a con,
ng ni vi Sabina, Hy nhn chng. V vi cnh tay v thnh vng trn, vng trn
bao gm sn vn ng, bi c v nhng a tr con, ng ni tip, ! chnh l ci
g ti gi l hnh phc.
ng sau cu ni ca ng, c ci g khc hn nim vui c nhn tr con chy nhy v
c mc xanh r; c s thu hiu su sc v hon cnh ng thng ca mt ngi t
nn t quc gia Cng sn ni ng Thng ngh s tin chc khng h c bi c xanh r
hay tr con a gin chy tung tng.
Ngay lc hnh nh ng Thng ngh s ng trn khn i gia cng trng Praha
vt thong qua u Sabina. N ci trn mi ng cng chnh l n ci ti tn t cc
lnh t Cng sn ng trn khn i cao hng xung cc cng dn mt my ti ci
ng dng nh nhau trong on ngi din hnh bn di.
8
Cch no ng Thng ngh s bit tr con c ngha l hnh phc? ng nhn thu sut
vo tm hn chng c ? Gi nh, lc khng c ngi ln chung quanh, ba a
xm vo nh p a th t th sao?

ng Thng ngh s c cu bin gii duy nht cho ng: cm quan ca ng. Khi tri tim
ng pht biu, u c ng khng c s sng phn i. Trong th gii ca kitsch, tri
tim c ti thng tr trn nh cao ti thng.
Cm quan xut pht t kitsch hn phi l th tnh cm chung ni m ng. Kitsch,
do , cha chc ty thuc vo mt cnh hung bt thng no; n phi pht sinh t
nhng hnh nh ngi ta khc ghi vo k c: a con gi bt ngha, ngi cha b t b,
tr con chy trn c, qu m b phn bi, mi tnh u.
Kitsch to thnh hai dng nc mt thi nhau chy xung. Dng th nht ni: Tht
ti p bit bao khi nhn tr con chy nhy trn thm c!
Dng th hai ni: Cm xc ca ta v ca tt c nhn loi tht ti p bit bao khi
nhn tr con chy nhy trn thm c!
Kitsch l kitsch chnh v dng nc mt th hai .
Tnh thng huynh gia con ngi trn mt qu t ny ch c th tn lu trn c
bn kitsch.
9
V khng ai thu hiu iu ny hn cc nh chnh tr. Bt k khi no thy ng knh
my quay phim xut hin trong tm nhn, h chy ngay li a b con gn nht, b n
a ln cao, hn ln m n. Kitsch l l tng m hc ca tt c chnh tr gia, tt c
ng phi hoc phong tro chnh tr no.
Nhng ai trong chng ta sng trong x hi ni c nhiu khuynh hng chnh tr khc
bit hin din cng lc, tranh ginh nh hng, ho gii hoc gii hn ln nhau, t
nht cn kho lo n trnh tm truy n ca kitsch: c nhn vn c th bo tn tnh
cch ring t ca mnh; ngi ngh s vn c th sng to nhng cng trnh ngh thut
l lng. Nhng khi ch c mt phong tro chnh tr c quyn nm gi mi quyn lc,
chng ta bt gp chng ta nm trong th gii ca kitsch ton tr.
Ti ni ton tr c ngha l bt c iu g vi phm n kitsch u b lu y vnh
vin: mi ph din c nhn ch ngha (bi i trch ra khi tp th l nh vo mt tnh
huynh ti p); mi nghi ng (bi k khi u nghi ng nhng tiu tit s kt thc
nghi ng ngay chnh i sng); mi chm bim (bi trong th gii ca kitsch chuyn
g cng nghim trng); mi ngi m b b gia nh hoc n ng thch n ng hn

n b, v lm th l dm cht vn thnh ch Hy sn sinh thm nhiu v lm cho y

dy mt t.
Di tia sng ny, chng ta c th xem gulag l ci thng phn kitsch ton tr dng
cha ph thi.
10
Thi gian mi nm sau Th chin Th Hai l thi gian cuc khng b ca Stalin tr
nn kinh hong nht. l thi gian ng thn sinh Tereza b bt gi ch v chuyn v
vn khng u v c b Tereza mi tui b ui ra khi nh. cng l thi gian c
gi Sabina hai mi tui ang theo hc ti Hc vin M thut. trng, v gio s dy
ch ngha Mc-xt ging dy l thuyt nh sau v ngh thut x hi ch ngha: X hi
S vit tin b n mc cuc u tranh c bn khng cn gia ci tt v ci xu na
m gia ci tt v ci tt hn. Do , ct (tc bt c th g khng c chp nhn) ch
c th hin hu pha bn kia (M chng hn), v ch t , t bn ngoi, ngoi vt
(gin ip chng hn) mi c th xm nhp vo th gii ci tt v ci tt hn.
Tht vy, trong khong thi gian tn khc ny, phim nh S vit trn ngp cc quc
gia Cng sn mang ton sc thi ngy th trinh bch. Xung t gh gm nht gia hai
nhn vt Nga l h yu nhau nhng hiu lm nhau: chng ng nng khng yu chng;
nng tng chng khng yu nng. Nhng cnh sau cng bao gi cng l chng v
nng m chm nhau, hai hng nc mt sung sng chy di trn m.
Li gii thch thng thng cho cc cun phim ny l: n ph din l tng Cng sn,
trong khi hin thc Cng sn th t lu hn. Sabina lun lun chng bng li gii thch
. Mi khi tng tng th gii kitsch S vit c ngy tr nn hin thc, c thy lnh
c xng sng. Th c c sng trong ch Cng sn tht vi tt c nhng ngc
i, nhng m ng xp hng ch mua tht cn hn. i sng trong th gii Cng
sn tht vn c th sng c. Nhng th gii t ti l tng Cng sn, th gii
nhng tn ngu xun nhe rng ra ci kia, c s chng bit ni g, cha y mt tun l
chc c s cht v kinh khip mt thi.
Cm gic hi s kitsch S vit dy ln trong ngi Sabina lm ti rng ng rt ging
ni kinh hong ca Tereza trong gic m thy mnh din hnh quanh h bi vi l
n b khc v b p ng ca nhng bi ht vui ti trong khi xc cht ni lu bu
di h nc. Tereza khng cch g m ming ni c cu no vi nhng ngi n
b khc; thc duy nht c lm ch l khc nhc k tip ca bi ht ang ht. Ngay c
ci nhy mt b mt c cng khng c php lm; bi nu lm h s lp tc ch tay

ln ngi n ng ng trong chic gi treo l lng trn mt h v hn s bn c mt

pht cht ti.
Gic m ca Tereza phi by nng v chnh yu ca kitsch: kitsch chnh l tm mn
bao ph c thit k dng che y ci cht.
11
Trong th gii ca kitsch ton tr, tt c nhng cu tr li u c sn v mi nghi vn
b cm on. T , i th tht s ca kitsch ton tr l k t cu hi. Cu hi nh
con dao rch toang bc phng sn khu v phi by cho chng ta thy ci g n giu
pha sau. Tht ra, chnh l iu Sabina gii thch cho Tereza nghe v ngha nhng
bc tranh ca c: b mt l s gi tr r rng; nhng bn di l s tht n np l m
hin ln.
Nhng nu ch c vn nn v nghi ng, nhng ngi phi vt ln vi ci chng ta gi l
ch ton tr s khng th no sinh hot bnh thng. H cng cn s yn tm v
i cht s tht n gin s ng qun chng hiu c h, mi lng v h.
C ln Sabina t chc trin lm tranh di s bo tr ca mt t chc chnh tr bn
c. Lc cm ln quyn ca-ta-l, hnh nh u tin p vo mt c l bc nh ca
chnh c in chng ln hnh v hng ro km gai. Bn trong phn tiu s nghe nh cuc
i v thnh hay ngi tun gio no: c chu trm ng nghn cay, phi u tranh
chng li bao ngc i, phi la b qu hng rm mu ra i, nhng vn tip tc
cuc u tranh. Nhng bc tranh ca b l cuc u tranh cho hnh phc l cu kt
lun ca bi vit.
C phn i nhng chng ai hiu c mun g.
C mun ni hi ho hin i khng b cm on di ch Cng sn ?
K th ca ti l kitsch ch khng phi Ch ngha Cng sn! C in tit tr li.
T lc tr i, c bt u nht vo tiu s mnh nhng li l mp m b n, v khi
sang M c cn kho lo che giu s kin c l ngi gc Tip. Chng qua ch l c
gng tuyt vng c rn vt thot khi ci kitsch ngi ta mun chp ln cuc i
c.
12

C ng trc gi v ngm ngha bc tranh ang v d, ng gi ngi trong gh bnh

pha sau quan st tng nt c ca c.
n gi v nh, cui cng ng gi ct ting sau khi lic nhn xung ng h eo
tay.
C t bn mu xung ri vo phng tm ra ry. ng gi nhm dy vi tay ly cy
can ca ng dng cnh bn. Ca ra vo xng v m thng ra sn c. Tri ti dn.
Cch chng nm mi b l ngi nh g sn trng. n trong nh tng di chy
sng. Hai ca s ni c nh n ph ra bui chiu tn lm Sabina tht nhin thy
m lng.
Sut cuc i lc no c cng tuyn b kitsch l k th. Nhng phi chng c vn eo
n k k bn mnh?
Kitsch ca Sabina l hnh nh ngi nh thanh bnh, m , ng iu, v ng tr bn
trong l b m yu thng cng ngi cha khn kho. l hnh nh bt u thnh
hnh trong c sau ci cht ca cha m c. Cuc i c cng t ging gic m ngt ngo
bao nhiu c cng tr nn nhy cm vi s huyn nhim ca n by nhiu, v hn
mt ln c ri nc mt khi ngi con gi bi bc trong cun phim tnh cm m
ngi cha b t b trong lc ca s ngi nh hnh phc ph nh n ra bui chiu tn.
C gp ng gi New York. ng giu c v yu thch hi ho. ng chung sng vi b
v gi trong ngi nh min qu. i din ngi nh, nhng vn nm trong phm vi
t ai ca ng l tu nga c. ng cho sa sang bin tu nga thnh xung v cho
Sabina v ngy ngy ng ra ngi nhn c lm vic trc gi v.
Lc ny ba ngi ang ngi dng cm ti. B v ng gi gi Sabina l c con gi ca
ti, nhng mi bng chng cho thy iu hon ton tri ngc, c ngha Sabina l
b m mi ng v hai ngi con qun qut bn c, tn sng c, sn sng lm bt c
iu g c i hi.
Phi chng lc sp bc qua tui x chiu c mi tm ra tnh ph mu c b git mt
khi cn con gi? Phi chng cui cng c tm ra nhng a con chnh c chng bao
gi c ni?
C bit r ch l o tng. Nhng ngy c sinh sng vi cp v chng gi ny ch l
khong thi gian ngn ngi. ng gi bnh tt lin min, v sau khi ng mt, b v ng
s ln Canada sinh sng vi anh con trai hai ngi. Chng ng bi phn ca Sabina
li tip tc ni khc, v t y su thm thm ca tm hn c, bn nhc lng v v

ngy ng v hai ca s c nh n chy sng v mi nh hnh phc kia s thnh

thong dy ln lt v ci nh khn kham ca kip nhn sinh.
Mc d b bi ht lm rng ng, Sabina khng t nng tnh cm mnh vo . C
bit qu r bi ht ch l s la di p . Ngay khi kitsch b nhn din l s la di,
n s i vo ng cnh tri ngc vi kitsch, ni n mt ht mi quyn uy v tr nn
mi lng mm yu nh bt c nhc im no khc ca con ngi. Bi khng ai trong
chng ta siu nhn vt thot hon ton khi kitsch. D chng ta khinh mit
n cch my chng na kitsch s lun lun l phn bt kh phn li ca kip sng con
ngi.
13
Kitsch xut pht t s ng thun tuyt i vi nhn sinh.
Nhng c bn ca nhn sinh l g? Thng ? Nhn loi? u tranh? Tnh yu? n
ng? n b?
V mi kin mi khc nn c nhiu loi kitsch khc nhau: Cng gio, Tin lnh, Do
thi, Cng sn, Pht-xt, Dn ch, N quyn, u chu, M chu, Quc gia, Quc t.
T thi Cch mng Php, phn na u chu c gi l t phi v na kia hu phi.
Tuy nhin chng ta s khng bao gi nh ngha c iu g nu ch n thun da
trn nhng nguyn tc l thuyt. V tho no: nhng phong tro chnh tr da trn
nhng lun im hp l th t m ch thy ton nhng iu hoang tng, hnh nh, ch
ngha, khun mu nho nn thnh ci gi l kitsch chnh tr.
Gic m hoang tng v cuc Din hnh V i Franz b li cun cch say m vo l
ci kitsch chnh tr lm th no kt hp c tt c nhng thnh phn t khuynh ca
mi thi i v mi khuynh hng khc nhau. Cuc Din hnh V i l cuc din
hnh hng trng trn con ng dn n tnh huynh i ng, n cng bng,
cng l, v hnh phc; n s i mi, i mi chng bao gi kt thc, n bt chp mi tr
ngi, v c tr tri cuc din hnh mi xng ng l cuc Din hnh V i.
c ti chuyn chnh hay dn ch? Ph nhn x hi tiu th hay yu cu gia tng sn
xut? Hy em ra ci my chm hay xo b ti t hnh? Tt c u nm ngoi vn .
Ci dng nn ngi t khuynh khng phi l nhng l thuyt ny n, m l kh nng
hn c th kt hp bt c l thuyt no vo ci kitsch c tn gi cuc Din hnh V i.
14

Hin nhin Franz khng phi l k tn sng kitsch. Gic m hoang mui thc hin
cuc Din hnh V i chim ng i sng anh na n bi ht nht nho v v v hai
ca s le li nh n tim n tm khm Sabina. Franz b phiu cho ng phi chnh
tr no? Ti e anh chng bao gi i bu; ngy bu c anh th i leo ni cn hn. iu
d nhin khng m ch cuc Din hnh V i ht to khch ng trong lng anh.
Tht bao gi cng p khi m tng thy chng ta l mt phn ca m ng ang
ct bc tin ln i xuyn qua cc th k, v Franz chng bao gi qun hn gic m .
Mt hm, c in thoi t nhng ngi bn anh Paris gi sang. H ang d nh t
chc mt cuc din hnh sang Cam bt v mi anh tham d.
Cam bt trc t lu tri qua nhng bin c kinh khng, ht b M b bom ri n
ni chin, mt cuc chm git ln n cc gia nhng phe phi Cng sn ni b
lm tiu hao mt phn nm dn s quc gia nh b , ri cui cng cn b quc gia
lng ging Vit Nam sang xm chim, Vit Nam lc l nc ch hu ca Nga khng
hn khng km. Cam bt ang b nn i honh hnh, v dn chng trong nc kh
s ku go s tr gip y t t bn ngoi. Mt t chc y hc quc t nhiu ln xin php
vo cu gip nhng Vit Nam nht nh chi t. C ngi a ra kin t chc mt
cuc din hnh gm nhng thnh phn tr thc Ty phng tm ting tham d, i b
n bin gii Cam bt v bit u nh bin c to ln din ra trc mt th gii cc
bc s ngoi quc s c php vo cu tr dn trong nc.
Ngi bn in m vi Franz l ngi trc y thng sinh hot chung vi anh
trong nhng cuc din hnh trn ng ph Paris. Thot nghe chuyn Franz phn
chn lm, nhng ngay sau mt anh hng sang chm c nhn tnh sinh vin ang
ngi trong gh bnh i din. C ang ngc ln nhn anh, i mt c to ra sau gng
knh to trn. Franz c cm tng i mt ang van ln xin anh ng i. V v th
anh xin li, khng nhn li ngi bn.
Nhng in thoi cha t xung anh hi hn v quyt nh ca mnh. ng, anh
lo lng chm nom c nhn tnh trn th ca anh chu o lm, nhng anh lng qun
tnh yu cao thng kia mt ri. Chng l Cam bt khng ging qu hng Sabina
sao? Mt x s b l qun Cng sn nc lng ging sang xm chim! Mt x s hng
chu p lc bn tay Nga S! Ngay lp tc, Franz c cm tng ngi bn t lu khng
gp kia lin lc anh v c mnh lnh b mt t Sabina truyn xung.
Thin th trn tri bit r v nhn thy mi iu mi vt. Nu anh tham d cuc din
hnh, Sabina s nhn xung anh ngy ngt; c s hiu anh vn lun gn gi lng chung
thy son st vi c.

Em bun lm khng nu anh i tham d cuc din hnh? Anh hi c gi, c m

mi ngy xa anh l mi ngy mt mt, nhng c bao gi c t chi anh c iu g
u.
My hm sau anh c mt trong chic phn lc c khng l ct cnh t Paris ch hai
mi bc s v chng nm chc tr thc (gio s, nh vn, nh ngoi giao, ca s, din
vin, th trng) cng bn trm k gi v phng vin nhip nh, quay phim.
15
Phi c h cnh xung Bangkok. Bn trm by chc nhn vt gm bc s, tr thc v k
gi n n ko nhau vo hi trng mt khch sn quc t, ni mt s ng bc s,
din vin, ca s, gio s ngn ng hc khc t tp ch i sn cng vi vi trm k
gi bo ch, ngi no trn tay cng lm le s tay, my ghi m, my chp hnh, my
quay phim. Trn bn ch to, mt nhm chng hai mi ngi M ngi sau chic bn
di ch to bui hp.
Nhm tr thc Php mi bc vo phng trong Franz l mt thnh vin cm thy
b coi thng. Cuc din hnh cho Cam bt l kin ca h, vy m gi y bn M,
nhn nhn trng tro nh bnh thng, khng nhng ginh chim phn ch ng
bui hp m cn chim bng ting Anh na, chng cn bit l c ng Ty hay ng an
mch no khng hiu h ni ci ging g trn . V v ngi an mch t lu qun
bng h c thnh lp mt quc gia ring nn ngi Php t xem mnh l ngi u duy
nht c kh nng ln ting phn i. Nguyn tc ca h cao n h khng thm
phn i bng ting Anh m dng ting m trnh by kin vi nhm ngi M
trn bn ch to. Nhm ngi M, khng hiu mt ch Php no, phn ng vi n
ci thn thin tn ng. Sau cng, pha ngi Php khng cn chn la no khc
hn nh tm lc ni bt bnh ca h bng cu ting Anh: Ti sao bui hp s dng
ting Anh trong khi c nhiu ngi Php ang hin din?
Mc d ngc nhin n cc khi bit ra l do ni bt bnh, pha ngi M, ming vn
gi n ci, ng chu: s dng c hai th ting trong bui hp. Tuy th, trc khi tip
tc, phi tm mt thng dch vin no kha kh. Ri, mi cu ni u phi thng dch
t ting Anh sang ting Php hoc ngc li, v th bui hi tho ko di gp hai
thng l, hay hn th na v pha ngi Php gn nh ai cng bit t nhiu ting Anh
v mi ln khng ng ngi thng dch iu g, h li ngt li cha li, so o tng
ch mt.
Bui hp ln n cao im khi mt n din vin in nh M ni ting ng ln pht
biu. Thy vy, m k gi chp hnh quay phim li n n ta vo hi trng, v mi

cu mi ch pht ra t ming c u c ting lch cch ca my nh km theo. Ngi

n din vin ni v nhng a tr ti nghip, v s bo ngc ca ch c ti Cng
sn, v quyn sinh sng ca con ngi trong bo m an ninh, v mi him ho ng
thi ang e do nhng gi tr truyn thng ca x hi vn minh, v quyn t do bt
kh phn li ca mi c nhn con ngi, v v Tng thng Carter, ngi v cng xc
ng v nhng bin c xy ra Cam bt. Lc kt thc bi pht biu, mt c din vin
gin gia nc mt.
Th ri mt bc s tr tui ngi Php ria mp hung nhy ln la ln: Chng ti n
y cu gip nhng ngi ang ch cht ch khng phi vinh danh Tng thng
Carter! ng bin cng tc ny thnh gnh xic tuyn truyn cho ngi M! Chng ti
n y khng phi phn i ch ngha Cng sn! Chng ti n y gip
ngi!
Tip li anh ta mt vi ngi Php khc ln ting tn ng. Ngi thng dch s qu
khng dm dch li. V th nhm ngi M trn bn ch to ming vn n n ci y
thin cm, nhiu ngi gt g ra v tn ng. Mt ngi cn gi nm tay vung ln
khng bi ng nghe ni bn u chu ngi ta hay gi nm tay vung ln khng mi khi
say sa trong tinh thn on kt.
16
Ti sao nhng tr thc t khuynh (bi v bc s c b ria mp hung l g nu khng
phi mt tr thc t khuynh) sn sng din hnh chng li quyn li mt quc gia
Cng sn trong khi ch ngha Cng sn vn lun lun c xem l lnh vc ca cnh
t?
Khi ti c ca quc gia c tn l Lin S tr nn qu gh rn b i, ngi t khuynh c
hai la chn: mt l nh ln qung i trc ca mnh v chm dt cuc din hnh,
hai l (vi t nhiu ngng ngng) xp loi Lin S vo thnh phn vt cn tr v tip
tc cuc Din hnh V i.
Nh ti ni ci lm nn ngi t khuynh l kitsch Din hnh V i. Danh tnh ca
kitsch hin hu khng nh th lc chnh tr no m nh nhng nh tng, n d, ngn
t. V vy ngi ta c th ph b thi quen c v din hnh ngc li quyn li mt
quc gia Cng sn. Tuy nhin, dng t ng ny thay th t ng khc li l ci g khng
th thc hin. Ngi ta c th vung nm tay ln e do qun i Vit Nam, nhng s
chng bao gi m ming la ln o Cng sn. o Cng sn l khu hiu ca
k i ch cuc Din hnh V i, v bt c ai lo ngi b mt mt u phi trung thnh
vi s trong sch ca ci kitsch ring mnh.

L do duy nht ti phi bin bit nhng iu ny l gii thch s hiu lm gia v bc
s Php v c minh tinh mn bc M. L ngi duy ng, c tng tng mnh l nn
nhn ca lng k v tnh ght b n b t nhng ngi chung quanh. Thc ra, v
bc s ngi Php t ra v cng nhy bn: nhng cm t Tng thng Carter, nhng
gi tr truyn thng, ch ngha Cng sn bo tn, tt c nm trong kho t vng ca
kitsch M, chng chng dnh dng g n cuc Din hnh V i.
17
Sng hm sau, mi ngi ni ui leo ln on xe but i xuyn qua lnh th Thi lan
v ra n bin thy Cam bt. Ti xung, h vo mt ngi lng nh thu my gian nh
sn tm tr qua m. Con sng chy qua lng thng gy lt li nn dn lng sinh
sng bn trn mt t, di sn nh l n heo lc nhc. Franz ng chung vi bn v
gio s khc. T bn di vng ln l ting heo ku n n v ngay bn tai l ting ngy
ca nh ton hc ni danh.
Sng ra, h li leo ln xe but. Cch bin gii chng mt dm khng ai c php li
xe na. Trc l duy nht dn qua bin gii l con ng nh hp c lnh canh gc v
cng nghim ngt. on xe but dng li. Nhm ngi Php trn xe xung mt ln
na thy phe mnh li thua phe M v pha ngi M ang t tp thnh nhm dn u
cuc din hnh. Gi pht quyt lit ti. Ngi thng dch c triu n v cuc
u khu li dai dng din ra. Sau cng mi ngi ng thun iu kin nh sau: ng
u cuc din hnh l mt ngi M, mt ngi Php v mt thng dch vin Cam bt,
sau l phi on bc s, cn li bao nhiu ni ui i theo sau. C din vin M i
on hu.
Con ng cht hp v y mn. Chc chc li b vt cn hai khi xi mng qun dy
thp gai chn ng v khong cch ch va mt ngi qua lt.
i trc Franz chng mi lm b l thi s kim ca s nhc thi trang ngi c ni
ting. Anh ta sng tc c thy chn trm ba mi bi ht cho ho bnh v chng chin
tranh. Anh ta vc theo mt cy c trng. L c lm ni bt hm ru en ca anh ta v
cng khin anh ta ni bt gia m ng.
Chy ti chy lui dc theo hai bn on din hnh l m phng vin nhip nh v
quay phim lun tay bm my hoc quay phim ro ro, lc chy tut ln pha trc, lc
tht ra ng sau, lc ngng li qu gi ri ng bt dy chy ln tht xa. Thnh thong
h gi tn i ba nhn vt danh ting, ngi lm nh v thc ngonh li va
thi gian chp mt p hnh.

18
Bng c chuyn chi xy ra. Mi ngi i chm li v ngonh nhn v pha sau.
Ngi n din vin M, ngi b xp vo ui m ng, khng chu ni nhc nh na
v c quyt nh xoay ngc th c. C phng chn chy ln pha trc on ngi
nh mt lc s in kinh chy vng ua nm ki-l mt ny gi gi sc bng cch eo
ba l sau lng v by gi t nhin bt ln phng v pha trc vt qua tng i th
mt.
m n ng n sang trnh ch cho c vt qua, ming ci gng go nh th khng
n ph l c hi chin thng ca nh chy b danh ting, nhng m n b khng
th, h ht ln: i vo ch! y khng phi ni din hnh ca minh tinh mn bc!
Khng nao nng, c din vin tip tc ln v pha trc ko theo sau ci ui gm
nm phng vin nhip nh v hai tay quay phim.
t nhin mt ngi n b Php, mt n gio s ngn ng hc th tay ra nm cht
c tay c din vin v ni ln (bng ting Anh rt kh nghe): y l cuc din hnh
ca bc s n y cu tr dn Cam bt ang bnh hon cht chc ch khng phi ni
cc minh tinh in nh din tr thu ht m ng, nghe cha!
C tay c din vin b nm cng trong nm tay v n gio s ngn ng hc; c khng
ti no git ra. B lm ci ging g vy? C ni (bng ting Anh ton ho). Ti ni
cho b bit, ti tng i din hnh nh vy c trm ln! Khng c minh tinh h, my
ngi chng lm nn tr trng g u! y l cng vic ca chng ti! Trch nhim
lng tm ca chng ti!
Merde! v n gio s ngn ng hc ni (bng ting Php ton ho.)
C din vin M hiu cu chi th v nc mt c t nhin tun tro. Xin ng di
ng! Mt phng vin nhip nh la ln, anh ta qu di chn ngi n din vin. C
nhn tht lu vo ng my, hai hng nc mt chy di hai bn m.
19
Cui cng v n gio s ngn ng hc bung tay c din vin. Lc anh chng ca s
ru en ngi c vc c trng ln ting gi tn c.

C din vin M cha nghe tn anh ta bao gi, nhng sau khi b lm nhc c d dng
n nhn nim cm thng an i t ngi khc nn c lp tc chy v pha anh ta. Anh
chng ca s chuyn l c sang tay tri ri vng tay phi m vai c.
Lp tc hai ngi b mt m nhip nh gia v chuyn vin quay phim bu chung
quanh. Mt nhip nh gia M danh ting loay hoay mi khng chp c ton b
khun mt hai ngi cng l c v cn c qu di, anh ta li vi bc xung rung. V
chng may, anh ta p chn ln mt qu mn. Qu mn n tung, thn xc anh ta tan
nt thnh nhiu mnh vn bay tung to ln khng trung, mu tht vi nh ma xung
u m tr thc Ty phng.
Anh chng ca s v c din vin kinh hong n cng c ngi. Hai ngi a
mt nhn ln l c. L c dnh y mu. Mt ln na h thy kinh khip. Ri h rt r
nhn ln vi ln na v h bt u hi n n ci. Nim hnh din l lng bng nhin
trn ngp tm khm hai ngi, nim hnh din h cha bao gi trong i tri qua: l
c h ang cm c ti bng mu. Mt ln na h gia nhp cuc din hnh.
20
Bin gii hai quc gia l con sng nh, nhng con sng b che bi bc tng di xy
dc theo b sng cao chng su b c t bao ct bo v nhng tay bn s pha
Thi. Bc tng cha mt l hng duy nht ni cy cu bc ngang sng. Lnh canh
Vit Nam nm ch bn kia sng, nhng v tr h c ngy trang k lng nn chng
ai thy h u. Tuy vy, iu hin nhin l bt c ai t chn ln cu, nhng hng
sng v hnh t pha bn kia sng s khai ho ngay lp tc.
on ngi tham d cuc din hnh n st chn tng ri rn rn ng nhn. Franz
th u nhn qua k h gia hai bao ct, c nhng mt nhn xem c g l khng. Anh
khng thy chi c. Mt nhip nh gia ngh anh ta c thm quyn ng ch tt hn
chen vo y Franz ra.
Franz quay li nhn. By nhip nh gia bu trn ngn cy tr tri trng nh n qu to
tng, di mt nhn chm ch sang bn kia sng.
Ngay lc , c gi thng dch ngi Cam bt trong nhm dn u cuc din hnh ni
ln vo loa phng thanh bng ting Kh-me cho pha bn kia nghe: Nhng ngi ny
l bc s; h xin php vo lnh th Cam bt cha tr ngi m au bnh tt; h
hon ton khng c ch chnh tr g; h lm ch v lng nhn o quan tm n
mng sng con ngi m thi.

Vng li t pha bn kia l s im lng ing ngi. S im lng tuyt i n tinh

thn mi ngi nh sa xung. Ch c ting my nh bm lch cch gia thinh lng
nghe nh bi ht ca loi cn trng l.
Franz t nhin c cm tng cuc Din hnh V i ang n hi kt cuc. Chung
quanh u chu l bin gii lng im, v khng gian ni cuc Din hnh V i din ra
chng qua ch l ci sn khu nh nhoi nm ngay gia a cu. Nhng m ng tng
h hi chen chc nhau ln sn khu ra i t lu, v cuc Din hnh V i tip tc
din ra trong lnh vng, khng h c mt khn gi no. Vng, Franz t nh, cuc Din
hnh V i tip tc i ti, bt chp s thn nhin ca th gii, nhng n cng ngy
cng ri m hn lon: hm qua chng M xm lng Vit Nam, hm nay chng Vit
Nam xm lng Cam bt; hm qua ng h Do thi, hm nay ng h Palestine; hm
qua cho Cuba, ngy mai chng Cuba v bao gi cng chng M; c lc ln n v
thm st ny nhng c lc ca ngi v thm st kia. u chu tip tc bc ti, v
theo kp, khng mun b st bt c bin c no, nhp bc din hnh cng ngy cng
nhanh, n lc cuc Din hnh V i cn li ch l on ngi o o l lt ko nhau
chy v sn khu th thu nh dn n mt ngy n co rt thnh im nh v kch
thc.
21
Mt ln na, c gi thng dch ht vo loa phng thanh li thch . V mt ln na
p li l s im lng thn nhin n v tn.
Franz a mt quan st mi ngi chung quanh. S im lng t pha bn kia sng nh
ci tt ging vo mt h. Ngay n anh chng ca s cm c trng v c din vin M
cng tht vng v h dng dng chng bit phi hnh ng nh th no.
Trong thong suy ngh Franz thy h tc ci lm sao, nhng thay v tch ri hay t
tm cho mnh li ma mai chua cht, tng khin anh cm nhn ra lng yu
thng v b chng ta dnh cho nhng ai b kt ti. Vng, cuc din hnh ang n
hi kt cuc, nhng c l do no khin Franz phn bi n khng? Phi chng chnh
cuc i anh cng ang n hi kt thc? Ai l ngi anh ch nho trong cuc biu
dng a nhng v bc s can m ra bin gii? H lm c g ngoi mt bui trnh
din? H c la chn no khng?
Franz ng lm. Ti khng th khng ngh n ng nh bo Praha, ngi ch xng
tho l thnh nguyn th xin n x t nhn chnh tr. ng bit rt r l thnh nguyn
th s chng nh hng g n vic tr t do cho t nhn chnh tr. Mc tiu chnh ca
ng khng phi l tm cch i t do cho nhng ngi t, n ch cho thy nhng ngi

khng bit s hi vn cn hin hu trn ci i ny. Li thm mt vai tung trong v

kch. Nhng ng khng cn chn la no khc. Chn la ca ng khng phi gia
ng kch v hnh ng m gia ng kch v khng lm g. C nhng cnh hung
ngi ta b kt ti l ng kch. Cuc u tranh vi mt quyn lc im lm (quyn lc
im lm t bn kia sng, cng an bin thnh my ghi m gi im lm trn tng) l cuc
u tranh ca on din kch tn cng on lnh trn.
Franz ng nhn ngi bn thi Sorbonne ang gi nm tay e do s im lng t pha
bn kia.
22
Ln th ba c gi thng dch ht vo loa phng thanh li thch .
Vn im lng v ln ny Franz t tht vng bin thnh tc gin. Anh ng y, ch vi
bc cch cy cu ni lin hai quc gia Thi lan v Cam bt, lng anh bng si sc
ch nh mun chy bng ln cu, ngng mt ln tri ht ting nguyn ra cm hn
ri ng gc di trng n bo tn au n.
Ni si sc bt ng bc ln trong lng Franz khin chng ta cht nh ra iu g: vng,
chng ta nh n anh con trai Stalin, ngi vng chy ra khi tri giam v b in
git cht ti trn hng ro km gai khi anh khng chu ni cnh phi nhn hai thi
cc trong ci trn ai ny tin li gn n ni va chm nhau, khi khng cn khc bit
gia cao nh v bn thu, gia thin thn v rui mui, gia Thng v ct i.
Franz khng chp nhn ni s vic ang xy ra trc mt anh, nim vinh quang ca
cuc Din hnh V i ch tng ng vi lng hoang tng m mui n khi hi
ca m ngi trong cuc. Anh khng chu ni s tht m vang cao c ca lch s u
chu li mt ht trong ni cm lng v bin v chng c khc bit no gia lch s v
khong khng gian im vng. Anh c cm tng nh ang t t chnh i sng anh
ln bn cn v anh mun chng minh cuc din hnh phi nng hn ct i.
Nhng chng ai chng minh c iu . Mt bn bn cn l ct i; bn kia, anh
con trai Stalin em c thn xc mnh t ln. Vy m cn cn khng h ng y.
Thay v chy ra lnh bng n, Franz m u li thi cng nhng ngi khc i hng
mt quay v on xe but.
23

Chng ta ai cng cn c ngi nhn ln mnh. C th chia con ngi thnh bn hng
ty theo cch chng ta mong c c nhn nh th no.
Hng th nht khao kht ci nhn t v vn nhng con mt khng tn, ni cch khc,
t con mt ca qun chng. l trng hp anh chng ca s c v c din vin M,
trng hp ng nh bo dng ngi cao, lng g, cm to cng th. ng quen thuc
mi tng lp c gi ca ng, v khi t bo b ngi Nga ng ca ng c cm tng
khng kh t nhin long ra n c trm ln. Khng c g thay th c nhng con
mt khng tn. ng ngh ng n cht ngt mt thi. Th ri mt hm ng cht hay
bit ng b theo di thng xuyn, b gi my nghe ln trong nh, v c ngi ln
chp hnh ng ngoi ph. t nhin ng thy nhng con mt khng tn vn cn v
ng ht th kh tri tr li nh bnh thng! ng bt u c din vn cho my ghi m
gn ln trn tng nghe. Nh cng an nh nc ng thy ng vn cn l ngi ca
qun chng.
Hng th hai l nhng ngi c nhu cu khn yu c nhn t nhng con mt thn
quen. H l ch nhn khng bit mt mi nhng ba tic tng n ung. i sng h
vui sng hn hng th nht, nhng ngi sau khi mt cng chng c cm tng nh
ngn n trong gian phng i sng h cng tt ngm theo. iu ny sm mun s
xy n cho phn ln nhng con ngi . Tuy nhin, hng ngi th hai lun lun c
kh nng v vi cho mnh nhng con mt cn thit. Marie-Claude v c con gi thuc
hng ny.
Ri n hng th ba, nhng ngi lc no cng thy cn phi hin din trc mt
ngi mnh yu thng. Tnh trng ca h nguy him y nh hng th nht. Ngy no
i mt ngi h thng yu khp li, gian phng s trn ngp bng ti theo. Tereza
v Tomas thuc hng th ba.
V sau cng l hng th t, him hoi nht, l nhng ngi sng trong i mt tng
tng ca ngi vng mt. H l nhng k mng m. Th d Franz. Anh m n bin
gii Cam bt ch v Sabina. Trong lc chic xe but gp ghnh ln bnh trn nhng
con ng x Thi, anh c cm gic Sabina ang chm ch dn mt ln anh tht lu.
Cu con trai Tomas cng thuc hng ngi ny. Hy cho ti gi cu l Simon. (Chc
cu s vui sng nu bit mnh c tn thnh, ging nh tn cha cu.) Cu khao kht
i mt Tomas. Do nhng hot ng chng i trong cuc vn ng trnh l thnh
nguyn th, cu b ui khi trng i hc. C gi cu quen l chu gi mt linh mc
di lng. Hai ngi ly nhau v cu kim c chn li xe my cy trong hp tc x,
cu i nh th Cng gio, ri c con. Khi hay tin Tomas cng v lng qu sinh sng,

cu vui mng khn t: nh mnh no xui khin i sng cha con tr nn cn xng
nh vy! Nh cu c can m vit cho Tomas mt l th. Cu khng i hi Tomas
phi hi m. Cu ch ao c c i mt ngi cha di vo cuc i mnh.
24
Franz v Simon l nhng k mng m ca quyn tiu thuyt ny. Khc vi Franz,
Simon khng bao gi yu thch m mnh. T thu u th, cu i lng kim ngi
cha. Cu sn sng tin tng cha cu l nn nhn ca s bt cng no , v v vy cha
cu cng sut i p t s bt cng ln cu. Cu khng bao gi tc gin cha cu,
bi cu khng mun ng minh vi m mnh, ngi lc no cng tm cch ni xu
ngi cha.
Cu sng vi m n nm mi tm th hon tt chng trnh Trung hc; sau cu
ln Praha theo hc i hc. Lc Tomas ang lm ngh lau chi ca knh. Hn mt
ln Simon kin nhn tm cch lm nh tnh c chm mt Tomas. Nhng Tomas chng
bao gi ngng li chuyn tr vi cu.
L do duy nht cu dnh dng ti ng nh bo l v nh mnh cuc i ng nh bo
lm cu nh n nh mnh cuc i cha cu. ng nh bo khng bit Tomas l ai.
ng cng qun bng bi bo v Oedipus. Chnh Simon l ngi k ng nghe chuyn
v khuyn ng thuyt phc Tomas k tn vo l thnh nguyn th. ng nh bo
ng ch v ng mun lm iu tt lnh chi cho cu trai, ngi ng a thch.
Mi khi nh li ba gp cha mnh, cu cm thy h thn v qu run khp. Cha cu
khng th no a thch cu c. Ngc li, cu thy yu mn cha mnh qu i. Cu
nh tng li tng ch cha cu ni, v vi thi gian cu thy nhng iu ng lm
thay. Cu ni gy n tng ln trong cu l Trng pht nhng ngi khng bit h
ang lm g l iu mi r. Hm ngi bc c bn gi nht vo tay cu quyn Thnh
Kinh, li Cha Gi-su Xin tha ti cho chng, bi chng khng bit vic chng lm
khin cu xc ng l thng. Cu bit cha cu khng phi l ngi m o, nhng s
tng t gia hai cu ni khin cu nhn ra du hiu b mt: cha cu bng lng vi con
ng chn.
V qu sinh sng c ba nm, mt hm cu nhn c th Tomas mi n nh chi.
Ln gp g ny gia cha con rt thn thit. Simon thy thoi mi v cu n ni khng
lp bp cht no. Nhng c l cu khng nhn ra gia cu v cha cu, hai ngi khng
hiu nhau nhiu. Chng bn thng sau, cu nhn c in tn bo tin v chng
Tomas b tai nn cht cht di xe ti hng.

Cng vo khong thi gian , cu bit thm v ngi n b c thi l mt trong

nhng tnh nhn ca cha cu, b ta lc ang sinh sng bn Php. Cu tm ra a
ch ca b. Bi cu v cng cn thit i mt trong tng tng theo di cuc i
mnh nn cu thnh thong vit cho b nhng l th di thm tht.
25
Cho n cui cuc i, Sabina thng xuyn nhn c nhng l th t con ngi
bun b ngi lng xa xi . Nhiu l c chng bao gi x ra c, bi cng ngy c
cng chn ngn ci mnh t c qun nhiu nhng kia.
Sau khi ng gi mt, c dn v California. i xa v pha ty, xa ci x s ni c sinh ra.
Tranh c v bn rt chy, c cng yu thch nc M. Nhng ch l b mt. Tt c
nhng g bn di vi c u xa l. bn di, khng c ng b, ch bc. C s s
phi t mnh ng ca nm m v ln su xung lng t nc M mt thi.
V th mt hm c tho l chc th trong c yu cu sau khi cht hy thiu xc c
ri nm ln tri cho gi cun i. Tereza v Tomas cht di con du ca sc nng. C
mun cht di con du ca nh nhng. C s nh hn khng kh. Nh Parmenides
ni, t m bin thnh dng.
26
Chic xe but ngng li trc khch sn Bangkok. Chng ai cn tha thit n
chuyn hp hnh. Nhm i xem cnh, nhm thm ving n i, nhm r nhau tm
nh th. Ngi bn Sorbonne ca Franz ngh hai ngi i chi chung cho qua bui
ti nhng anh thch i mt mnh.
Lc anh ra ng tri va sm ti. Tr c anh lng vng hnh nh Sabina, dng nh
i mt c vn ang di nhn theo anh. Mi ln nh vy, anh li t nghi hoc chnh
mnh: anh cha bao gi hay bit rt ro Sabina suy ngh iu g. Ngay lc anh vn
thy trong lng bt n khng vui. L no Sabina li ch nho anh? L no c xem
chuyn anh tn sng c l tr ci in r ngy di sao? L no c ang c thuyt
phc anh l n lc anh ln ln v hy thng yu chm sc c nhn tnh ca anh,
ngi nh c anh mi c?
Hnh dung khun mt vi cp knh cn gng to trn, anh t nhin nhn thc anh v
c nhn tnh sinh vin hnh phc bit bao. Ngay tc khc, anh rng ng nhn ra
cuc phiu lu sang Cam bt tht v ngha v bun ci. Ti sao anh i? n lc ny
anh mi bit. Anh i tm cho ra l khng phi nhng cuc din hnh, khng phi

Sabina, chnh c gi mi l cuc sng tht ca anh, cuc sng tht duy nht ca anh!
Anh i tm cho ra l s tht hn gic m, hn gic m nhiu lm!
t nhin, c bng ngi nh ra t ch tranh ti tranh sng on ni vi anh bng
th ngn ng anh hon ton khng hiu. Anh nhn k l bng nt mt na kinh ngc
na quan tm. G n ng ci ngi xung, ming mm ci ri lm bm iu g c
v nguy cp lm. G ang c ni g vy? Hnh nh g c mi anh i u. G n ng
nm tay Franz ri ko anh i. Anh on chc c ngi ang cn anh cu gip. Bit
u cng anh ln li ng xa vn dm khng n ni v ngha. Anh c gi sang
y cu ngi, c phi vy khng?
t nhin hai g n ng khc hin ra, mt trong hai g dng ting Anh bo anh a
tin ra.
Ti thi im ny, c gi vi gng knh to trn bin mt trong ngh anh v Sabina
hin ra di mt nhn theo anh, Sabina v thc vi ci nh mnh to ln d thng,
Sabina ngi khin anh tr thnh b nh. i mt c gin d xoy vo anh, tc ti
v bt mn: Anh li d chng na phi khng? C ngi li lm dng tnh lng ho
khng in trong anh na chng?
Anh git tay khi g n ng l mt, g vi theo chp tay o anh. Anh nh Sabina lc
no cng trm tr v sc mnh ca anh. Anh chp cnh tay g n ng khc ang u
ln ngi anh, sit cht, ri vi n nhu o tuyt ho, anh qut g ng chng gng
xung mt ng.
By gi anh hi lng vi chnh anh lm. i mt Sabina vn khng ri. C s khng
bao gi nhn thy anh t lm nhc chnh anh na! C s khng bao gi nhn thy anh
lui bc! S khng cn Franz nh nhng tnh cm!
Vi my g n ng ny anh cm thy th ght, th ght nhng gn nh vui sng.
Chng tng chng ci vo mi anh v ci ng ngc trong ngi anh sao! Anh ng
vai hi g xung, mt o qua o li nhn hai g n ng cn li. t nhin, anh
thy u mnh nh b ba b, v lp tc anh ng gc xung. Anh m h nhn ra anh
c khing n ni no . Ri sau anh b nm vo khong khng v anh thy
anh ri xung mi. Mt ting v hi hng v anh m i khng hay bit g na.
Anh tnh dy trong bnh vin Geneva. Marie-Claude ngi bn mp ging. Anh
mun ni cho c bit l c khng c quyn ngi ni y. Anh mun ni mi ngi lm
n gi c gi c cp knh cn to trn n vi anh ngay lp tc. C chim ng hon ton
mi tng trong anh. Anh mun ht tht to rng anh khng chu ni bt c ngi

no khc ngoi c gi bn cnh anh. Nhng anh qu i kinh hong khi nhn ra anh
khng ti no m ming ni c iu g. Anh nhn ln Marie-Claude vi i mt th
ght v bin v anh c xoay ngi khi phi trng thy c. Nhng anh khng di
ng ni thn xc mnh. C l ci u chng? Khng, ngay c ci u anh cng v
phng lay ng. Anh nh nhm mt li.
27
Cui cng, trong ci cht, Franz thuc v v mnh. C c anh nh cha bao gi c nh
vy trc . Marie-Claude chu tt mi chuyn: c sp xp mi cng vic c hnh tang
l, gi thip bo tang, mua vng hoa, v i may mt chic o di en trn thc t,
mt chic o ci th ng hn! Vng, m ma ca chng l l ci thc th ca v!
Cao im nhng cng lao sut cuc i c! Phn thng b p nhng ni trun
chuyn c tri qua!
V linh mc ch l thu hiu iu ny. Bi iu vn ca ng ni v tnh yu v chng
thc th, tnh yu kinh qua bit bao th thch sau cng tr thnh ni chn bnh
yn cho ngi qu c, ni chn tr v lc cui cuc i. Ngi bn ng liu ca
Franz, ngi c Marie-Claude nh c bi din t cnh huyt m, cng phn ln
gi li tuyn dng n ngi v can m. u pha sau m ng, c gi vi gng
knh to trn phi vn vo ngi bn mi ng vng ni. Hu qu ca nhiu vin thuc
ng v c gng trn t ting khc lm ton thn c au rt trc khi m tang b mc.
C lo o ng chi v pha trc, hai tay m cht bng, ngi bn phi du c ra v,
b d na chng bui tang l.
28
Cm trong tay t in tn ng ch nhim hp tc x em n, cu tc tc nhy ln xe
gn my. Cu n ni va kp lc thu xp vic tng tng. Bn di tn cha cu trn m
bia, cu cho khc hng ch: NGI MONG MUN THIN QUC C CHA TRI
NI H GII.
Cu bit r cha cu chng bao gi ni cu , nhng cu oan chc cu ni din t
ng s tht cha cu mun ni g. Thin quc c Cha Tri c ngha l cng bng.
Tomas vn hng mong mi c nhn mt th gii cng bng. Simon c quyn din t
i sng cha cu bng th ngn ng ring ca cu ch? D nhin cu c quyn: t thu
no n gi, c phi tt c nhng ngi tha k u c thm quyn ?
TR V SAU NHNG CHUYN LNG DU DI l li bi k trn m phn ca Franz.
C th l gii cu k trn bnh din tn gio: nhng cuc lng du thuc v hin hu ni

h gii ca chng ta, tr v l tr v trong vng tay Thng . Nhng nhng k trong
cuc bit chuyn u hiu r n cn mang ngha hon ton phm tc khc na. Tht
vy, ngy no Marie-Claude cng em chuyn ra li nhi.
Franz, hi Franz ngt ngo yu qu! Bo t gia i sao qu ng cay. V ci c gi b
nh ti nghip tung li bt c chng! Ti sao? Ngay cht nhan sc c ta cng
khng c! (Ch c bao gi trng thy cp mt knh khng l c ta c n np ng sau
khng?) Nhng khi bc sang tui nm mi (ai m khng bit!), h sn sng bn
linh hn i ly cht xc tht ti non. Ch c ngi v mi thu hiu ni thng kh
chng chu ng! Ch l s tra tn lng tm m thi! Bi l, tht s bn trong, Franz
l ngi n ng t t v lng ho. Lm sao ch gii thch c chuyn i in r
tuyt vng v ci min t kh gi g bn chu? Chng i tm ci cht.
Vng, Marie-Claude bit r nh vy v mt s kin tuyt i: Franz thc c
chuyn i tm ci cht. Trong nhng ngy cui, khi nm ch cht v chng cn che y
di tr iu g, ngi duy nht anh ch i l c gi. Anh khng m ming c,
nhng qua i mt anh i n c xit bao! Anh dn mt ln c xin c tha th. V c
tha th cho anh.
29
m dn Cam bt ang dn cht li g?
Mt bc hnh ln ngi n minh tinh M tay m a b chu.
Tomas cht li g?
Li bi k NGI MONG MUN THIN QUC C CHA TRI NI H GII.
Beethoven cht li g?
Ci nhu my hoang mang, v ting ni u m ct thnh ging ht Es muss sein!
Franz cht li g?
Li bi k TR V SAU NHNG CHUYN LNG DU DI.
Vn vn v vn vn. Trc khi i vo qun lng, chng ta bin thnh kitsch. Kitsch l
chng tm dung gia hin hu v lng qun.

Milan Kundera: i Nh Khn Kham Phn 7

n ci ca karenin
1
Ca s trng ra trin dc um tm nhng thn to on oo. Rng cy che mt tm nhn
bn trn trin dc, xa xa i ni chp chng. Ti xung khi mnh trng non bt u
nh trn nn tri nh nhem, Tereza bc ra ngoi ng bn hin ca. Mnh trng l
lng trn nn tri xm xm ti trng nh ngn n bui sng ra i qun tt, ngn n
le li chy sut ngy trong gian phng ngi cht.
Khng cy to no mc trn trin dc c th ri b ch chng m r, nh Tereza v
Tomas s chng bao gi la b ngi lng. Hai ngi bn ht xe c, my truyn hnh,
my thu thanh ri gom gp tin bc mua li cn nh nh xu cng tha vn t ngi
nng dn dn nh ra th.
V qu sinh sng l li thot duy nht cho hai ngi, bi ch ni thn d mi c cnh
ngi t ca nhiu. Khng ai ct cng nhm ng qu kh chnh tr ca k ch mun ra
ng rung hay vo rng su lao ng; khng ai ganh t vi h lm g.
Tereza vui sng la b thnh ph, la b bn su ru xm x xc phm n c, la b
nhng ngi n b xa l li mi hng trong tc tai Tomas. Bn cng an khng
quy nhiu hai ngi na, v chuyn khng may vi g n ng hnh ngh k s thoa
nhp ln ln vo gic mng trn i Petri n c khng cn phn bit u l tht
v u l mng na. (G n ng phi chng l c mi ca cng an? C l ng, c l
khng. n ng mn phng lm ni hn h v khng bao gi n nm qu mt ln
vi n b khng phi l chuyn him hoi.)
D sao, Tereza vn vui sng v cm thy sau cng c t c c nguyn: c v
Tomas c nhau v hai ngi sng bit lp. Bit lp ? Hy cho ti ni r hn: sng
bit lp c ngha l ct t mi lin h bn b quen bit c, ct i sng ra thnh hai
mnh nh ct si dy bng; tuy vy h thy rt t nhin gia m dn qu h lm vic
chung, v thnh thong h qua li thm ving nhau.
T hm tnh c gp ngi ch nhim hp tc x ti thnh ph khong tuyn ni ng
ph mang ton tn Nga, trong u Tereza bng nhin ny sinh hnh nh i sng
thn d t sch v c c c hay t ngi ln tui trong dng h. Th gii l th
gii hi ho; mi ngi quy qun trong i gia nh trn y hnh phc vi s thch
v cng vic thng nht nh nhau: Ch nht i l nh th, qun ru l ni bn n

ng c ch trn v i chi, qun ru cn c phng rng cho ban nhc trnh din
th by dn lng ra nhy ma vui a.
Tuy nhin di ch Cng sn, i sng thn d khng cn theo tp qun c k
mun i na. Nh th lng bn, v chng cn ai i l; qun ru bin thnh vn
phng lm vic, v th m n ng khng c ch ngi ni chuyn gu ung bia v
bn tr trong lng mt ch nhy ma vui chi. Ngy l hi tn gio b cm on v
chng ai thm n nhng th vui tiu khin trm ch. Rp chiu bng duy nht
to lc th x cch mi lm dm. V vy, sau ngy lm vic huyn no ting
ngi, h ngi thnh thi ni dm ba cu chuyn vn ri m thm rt vo bn trong
bn bc tng, gia ng bn gh c th lu, mt dn ln mn nh chi lo ca
chic my truyn hnh. H chng bao gi gh nh nhau thm ving ngoi tr dm ba
cu thm hi trc ba n ti. H m c ngy dn nh ln tnh. i sng thn d
khng em li th v g cho h na.
C l bi khng cn ai tha thit v qu sinh sng nn nh nc mt dn quyn hn ni
thn qu. Ngi lm rung m khng c trong tay tc t ca ring mnh, mt ngi
lm cng khng hn khng km, s khng bao gi trung thnh vi min t mnh c
ng cng nh cng vic lm; hn khng mt mt, cng chng phi e d s st iu chi.
Kt qu ca s dng dng l thn qu vn gi kh nhiu quyn t quyt v phn
no t do. ng ch nhim hp tc x l ngi trong lng do dn lng bu ln ch
khng phi t ngoi a vo (nh tt c vin chc cao cp trn thnh ph.)
Bi ai cng mun b lng ra i nn Tereza v Tomas ri vo trng hp ngoi l: h
tnh nguyn n y. Trong khi nhng ngi khc tm mi c hi ln tnh giao dch
bun bn, Tereza v Tomas rt vui v li lng, iu ny c ngha chng bao lu hai
ngi bit r mi ngi trong lng cn hn h bit nhau.
Ch nhim hp tc x tr thnh ngi bn thn thit tht s. ng c v, bn ngi
con v mt ch heo ng nui nh nui ch trong nh. Con heo tn Mefisto l nim t
ho cng nh ci g ng ch nht lng. Trng n lc no cng sch s hng ho,
nghe ch gi n lp tc chy li; n i diu qua diu li nh m n b bp i to bo,
di chn i giy cao gt.
Ln u gp Mefisto, Karenin gm g bc dc lm. N i vng quanh con heo, nh
hi mt lc lu. Nhng mau chng hai con vt tr nn thn thit n ni n thch chi
vi con heo hn vi m ch khc trong lng. Tht ra, n khng thm cc con
ch khc, bi chng u b xch trong chung v lc no cng ng ng sa by vu v.

Karenin rt ng khi t quy nh cho n l s mt, khng ging ai, v ti khng n

hn cht no khi ni n v cng bit n tnh bn gia n v con heo.
ng ch nhim thy hn hnh c c hi gip v bc s tng cha bnh cho mnh,
nhng cng lc ng thy bun b v ng chng lm c g nhiu hn. Tomas tr
thnh ti x xe ti ch ngi ra ng lm vic hoc ti nng c t ni ny ra ni khc.
Trong hp tc x c bn chung b ln v mt chung nh hn nui bn chc con b
ci t. Tereza gi nhim v trng coi n b v mi ngy hai ln c la chng ra ng
n c. ng c gn lng b b gm tri li nn c phi a chng ra nhng ngn i
ln cn cho chng n c. Dn d c phi i xa hn v trong vng nm tri, khng
cnh ng no quanh vng cn nguyn vn vi n b. Vn nh thi tr tui sng
di tnh nh, lc no trn tay c cng c quyn sch, trong lc n b gm c c m
sch ngi c.
Karenin lc no cng bn cnh c. N hc c cch sa khng cho nhng con b
thch nhy cn chy lc ra ngoi n; thy r n lm cng vic ht sc mnh. Chc
chn trong gia nh Tomas n l k sung sng nht. Cha bao gi chc v k canh gi
ng h c n v nh th. ng qu khng phi l ni chn ty tin mun lm g th
lm; gi khc Tereza v Tomas sng bn trong cng lc cng tin gn n im bnh
thng gi khc ca n.
Mt hm, trong gi ngh tra (c ring mt ting ng h), hai ngi dn Karenin leo
ln con dc pha sau nh.
Em thy n chy c g khng bnh thng. Tereza bo.
Mt chn sau ca Karenin khng khe khin n i c nhc. Tomas ci xung r nn.
Gn nhng chn n anh pht gic mt cc u nh.
Hm sau anh dn n theo cho ngi trn bng trc xe ti nhn chuyn ch nng c
sang ngi lng k cn ni c v bc s th y c ng. Tun sau, anh sang ln na. Anh v
nh bo tin Karenin b ung th.
Ba hm sau, Tomas t tay gii phu con vt c v bc s th y ph t. Lc Tomas em
n v nh n vn cha tnh thuc m. N nm di thm bn cnh ging ng, mt
m, c hng gm g, i n b co lng nhn thn, vt m v su si ch khu trng
n gh ngi.
Cui cng n c ng dy nhng khng ni.

Tereza kinh hi ngh n s khng bao gi i c na.

Em ng lo. Tomas bo c, Thuc m cha tan.
C b n ln tay nhng n h mm cn c. l ln u tin n cn Tereza!
N khng nhn ra em u. Tomas li ni.
Anh gip c b n ln ging ri c ngi ln vt mau chng i vo gic ng qun.
n ba gi sng, t nhin n nh thc hai ngi, ui ve vy, n b ln cng khp
thn mnh hai ngi, rc vo h, khng bit phi lm sao cho va.
cng l ln u tin n nh thc hai ngi! Thng n ch mt trong hai ngi
thc dy trc ri mi dm nhy ln ging. Nhng vo na m, n khng t ch
c na. No ai bit qung ng n tri qua trn ng v ra sao? Ai bit ma qu
no n phi chin u? V gi y nh bn cnh nhng ngi thn yu, n khng
ngn c ni vui mng, ni vui mng ca k cht i sng li.
2
T nhng dng ch u ca Sng Th K, chng ta bit Thng th to con ngi
trao con ngi quyn b ch loi c, chim mung v tt c loi khc. D nhin,
Sng th k do ngi ch khng phi nga vit ra. Khng c g bo m Thng
tht s ban cho con ngi quyn lm b ch cc loi khc. Tht ra, c l ng hn, con
ngi pht minh ra Thng thnh ho quyn b ch hn t tim ot trn con
b con nga. Vng, quyn c php git cht con nai hay con b l ci g duy nht
loi ngi c th tn ng, ngay c gia thi k chin tranh khc lit m mu nht.
Chng ta mc nhin chp nhn quyn hn bi chng ta ng tng trn cng ca
ng cp th t. Nhng hy thnh phn th ba i vo cuc chi th d, ngi n
t mt hnh tinh khc, ngi c Thng ban b, Ngi s lm b ch mun loi
trn tt c cc tinh t ny ngay tc khc, mc nhin chp nhn Sng Th K s gy
phin toi v cng. C l lc k b ngi Ho tinh trng vo xe ko hay b c dn
di Ngn h cho ln l xin nng nh li ming tht b hn thng ct x trn da
cm s phi t li (cch mun mng) vi con b.
Trong lc la n b ci t i n c, Tereza phi lun tay lun chn gi gn trt t, v
l b con ham chy nhy thch chy bng ra cnh ng. C c Karenin lm bn. Sut
hai nm tri ngy no n cng lo o theo c ra ng chn b. N vui thch vi vai

tr gi trt t m b con, n h mm sa, ra v ta y y quyn uy th lc. (Cha

ca n cho n quyn lm b ch n b, v n rt hnh din vi vai tr .) Vy m
hm nay kh khn lm n mi lt i ni, ch cn ba chn khp khing, chn th t b
thng v vt thng ang ung m. Tereza chc chc ci xung xoa lng n. Hai tun
l sau ngy m, Karenin cng ngy cng suy yu v mt ung th mi lc mi lan rng.
Trn ng ra ng, Tereza gp b lng ging chn i ng da ang hi h ra chung
b. B ta cht ngng li hi, Con ch b g vy? Hnh nh n i khp khing. N b
ung th. Tereza tr li. Vy th chng cn hi vng g na. C nghn ngo khng tip
tc ct bc ni. Ngi n b thy Tereza chy nc mt v b ta ni do, Cha
i! C vt v cht ln cht xung ch v mt con ch sao! Chng phi b ta d
dn; s tht b ta l ngi t t ch mun an i Tereza thi. Tereza hiu, c sinh sng
thn qu lu bit nu nhng ngi dn lng yu thng tng con th nh c yu
thng Karenin chc h v n th ca h s cht i mt thi. Tuy vy, c vn thy
m c v cu ni ca ngi n b tr nn thiu thin cm. Ti hiu, c khng ci
li, nhng vi v xoay lng b i. C c cm tng v thng yu con vt c b tch la
khi m ng. Vi n ci bun b, c nh thm mnh s phi gi kn iu ny cn
hn gi kn mt v ngoi tnh. Nhng gi nh ngi n b lng ging khm ph
Tereza c lc khng chung thy vi Tomas chc b ta s v vai Tereza biu l tnh
on kt tng i b mt vi c.
D chuyn c xy ra, Tereza vn tip tc bc i, v trong lc nhn n b ng c
vo nhau, c thy chng d thng lm sao. Thanh thn, v t, i lc hiu ng nh
tr con, trng chng nh bn ngi qu nm mi to bo phc phch m lm nh
mi mi ba mi bn. Khng g d thng hn mt n b ang chi gin. Tereza
th v nhn chng din tr, trong u c khng th khng bt ra tng ( tng ny
ln vn trong u c c sut hai nm tri c sinh sng min qu) ngi l k sinh
trng ca b cng nh sn l k sinh trng ca ngi: Chng ta b v b nh a ht
mu. Ngi l k sinh trng ca b, c l ngi khng thuc tri t ny nh ngha
con ngi chng ta nh vy trong sch v ng vt hc ca h.
y, chng ta c th xem nh ngha ny l chuyn bng phng ri ci xo b qua.
Nhng v Tereza nghim tc tin tng nh vy, c t mnh lm vo v tr ht sc
bp bnh: tng nguy him v khin c xa cch con ngi. Mc d Sng Th K
vit Thng ban cho con ngi quyn lm b ch mi loi vt khc, chng ta c th
l gii Ngi ch tin tng con ngi s phi lo toan bo bc vn mng cc loi th khc
m thi. Con ngi ch l qun l ch khng phi ch nhn ng, v v th s dn d
nhn lnh mi trch nhim qun tr qu a cu. Descartes qu quyt bc ti bc
na: ng bin con ngi thnh maitre et propritaire de la nature. V chc chn c

s lin lc su m gia bc ti v s kin ng l ngi thng thn chi t, khng

cho loi th c linh hn. Con ngi l ch nhn, l nghip ch, theo li Descartes,
trong khi con vt ch l vt t ng, mt ci my bit c ng, mt machinae
animatae. Khi con vt au n rn r, khng phi l ting rn r m ch l ting ku
ro ro ca h thng ng c vn ng thiu hon ho. Khi bnh xe chic xe ko pht
ting ku ct kt, chic xe u bit au n, ch vic chm cht du nht l xong. Do
, chng ta khng c l do phi au bun v con ch b cht sng ra tng mnh trong
phng th nghim.
Trong lc n b gm c, Tereza ngi di gc cy bn cnh c Karenin, n gc u
ln i c. C nh li mu tin vn hai dng c c trn bo ch cch y chng mi
nm g loan tin tt c ch mt thnh ph bn Nga b em ra bn tp th. Chnh
mu tin vn vt nm khim nhng trn bo li trong c ni m nh hi
hng v quc gia lng ging to ln kia.
Mu tin ngn l d bo nhng g xy ra sau . Nhng nm thng u sau cuc xm
lng s khng b cha c g ng k. Bi trong nc gn nh ai cng bt mn vi nh
nc h, ngi Nga phi bi tm vi trng hp ngoi l v y h ra cm quyn.
Nhng h tm ni u? Mi tin tng vo ch ngha Cng sn v tnh thng cho nc
Nga tiu tan sch s ri. V vy h tm n nhng ngi ang mong ch c c hi tr
li i sng lm mt ci g, nhng ngi trong u nung nu mi hn th. Th ri h
phi tp trung, xy p v duy tr tnh hung hng ca nhng con ngi ny, h tm vt
thay th tp s cho vic sinh st. Vt thay th chnh l m th vt.
Ngay tc khc, bo ch khi s tung ra nhiu lot bi v th c gi gi mo, th d nh
yu cu dit tr ht b cu trong phm vi thnh ph. Th l b cu b dit tr. Nhng
mi di chnh hng v m ch. i sng ngi dn vn cn bi thm v nhng tai
ho ca cuc xm chim, nhng i pht thanh, i truyn hnh v bo ch li nhi
ngy ny qua ngy khc v ch: ch ph hi ng ph, cng vin, gy nguy him n
sc khe con em, khng em li li ch g m cn phi nui n. H to cn st cung
lon n ni Tereza pht kinh khi ngh chng may bn ngi in r kia phm n
Karenin. Nhng ch sau nm tri s c hi chng cht (cho n thi im , tp
s, ch trt ln u m vt) tm thy mc tiu tht: m dn. Ngi b ui khi s
lm, ngi b bt b, a ra to. Cui cng m th vt c t do ht th kh tri tr
li.
Tereza xoa u con Karenin trong lc n nm yn u gc ln i c v tng sau
chy qua tm t c: t t vi ng loi chng em li cht cng c g c bit. C i
i ng hong t t vi nhng dn lng khc, chng qua v nu khng c s khng

th sinh sng chung ng vi h. Ngay c vi Tomas, c cng phi khp mnh t v d

thng vi anh bi c cn anh. Chng ta khng bao gi bin bit cch chc nch phn
no lin h gia chng ta vi ngi khc l h qu ca cm xc tnh yu, c cm,
lng t thin, tnh c c v phn no b thin nh bi tr chi quyn th gia c
nhn.
Lng lng ho tht s ca con ngi, dng n thun v thanh khit nht, ch c
th bt ra khi k n nhn khng h c cht quyn th no. Bi trc nghim o c
ca con ngi, bi trc nghim c bn (nm su di b mt), bao gm thi con
ngi i x k di tay: l loi vt. V kha cnh ny con ngi vng phi tht
bi c bn, c bn n ni tt c nhng tht bi khc u t m ra.
Mt trong my con b ci t nh bn vi Tereza. N hay dng li v ging i mt
nu to nhn c. Tereza nhn ra n. C t tn n l Marketa. Nu lm c, chc c
t tn tt c cc con b c chn nui. Nhng chng ng qu. Trc khng lu
lm, chng bn nm chc nm, tt c b trong lng u c tn gi. (V nu tn gi l
du hiu ca linh hn th mc k Descartes, ti c th ni chng u c linh hn.)
Nhng t khi lng x bin thnh hng xng tp th, n b bt u sng cuc i
chng bn trong chu vi nm b vung dnh cho mi con trong chung. T giy pht
, chng khng c tn gi na v tr thnh machinae animatae khng hn khng
km. Th gii chng minh Descartes ng.
Tereza c hin ra trc mt ti. Ti thy c ngi di gc cy tay xoa u con ch
Karenin v trm t v nhng tht bi ca con ngi. Mt nh tng khc cng hin ra
trong tr ti: Nietzsche ang t khch sn ni ng c ng Turin bc ra. Trng thy
ngi phu xe cm roi qut con nga, Nietzsche bc n bn con nga v ngay trc
mt ngi phu xe, ng m c n ri bt ln ting khc.
Chuyn xy ra nm 1889, khi Nietzsche lui ra khi th gii loi ngi. Ni cch
khc, l thi im cn bnh tm thn ng bt pht. Nhng v chnh l do ti cm
thy hnh ng ng hm cha ngha rng ln hn: Nietzsche ang t li vi con
nga gim Descartes. S in lon (thot li vnh vin vi con ngi) ca ng khi
im ngay lc ng bt khc bn con nga.
V l Nietzsche ti yu mn, cng nh ti yu mn Tereza vi con ch mc bnh
sp cht nm gc u ln i c. Ti thy ngi v vt bn cnh nhau: c hai ang lui
bc ra khi con ng trn loi ngi, ch nhn v b ch thin nhin, ang
din hnh bc ti.
3

Karenin ra hai bnh m v mt con ong. N trn tri nhn tc phm ca mnh.
Hai bnh nm bt ng, nhng con ong long chong nh b n thuc ri ct cnh
bay i.
l chuyn xy ra trong gic m ca Tereza. C k cho Tomas nghe khi anh thc
gic, v qua gic m hai ngi tm ra t nhiu an i. Nh gic m Karenin ang t c
bnh bin thnh c cha, cnh tng n ra mt lc hai bnh m v mt con ong
nghe va khi hi va cm ng.
Mt ln na c b nhng hi vng phi l nh la. C ngi dy on i mc o qun.
y cng nh trn thnh ph lc trc, ngy ca c bt u bng vic i mua sa v
bnh m. Nhng bui sng hm khi c ct ting gi Karenin, n ch hi nhch u
ln mt cht ri thi. l ln u tin n t chi tham d ci nghi l trc y chnh
n p buc hai ngi ch ca n phi theo.
C i ch mt mnh. Karenin u ri? B bn hng ng sau quy hi, nh thng
l b ta cm sn trn tay bnh cho Karenin. Tereza b bnh vo gi em v. ng
trc ca nh c cha ming bnh cho con ch trng thy. C mun n n ngom
ming bnh trn tay c. Nhng n nm l bt ng.
Tomas thy Tereza bun ri ri. Anh ngm bnh trong ming ri qu xung b t
t n gn con ch.
Karenin theo di anh, nh mt n dng nh hi nhen nhm cht th v, nhng n
vn khng chu ng ln. Tomas gh mt st mm n. Thn mnh vn khng di ng,
n h mm ngom u bnh l ra t ming Tomas. on Tomas nh bnh ra
n c th n ht.
Vn b di t, Tomas li li mt cht, anh cong lng ln v pht ting sa ng ng,
nh th anh mun nh nhau vi n ginh li bnh. t pht sau, n sa li i ba
ting. Mi ri cng c! Ch ch nhiu thi! Karenin mun a gin li ri!
Karenin vn cn ham sng!
Ting sa ng ng ca Karenin l ting ci ca n v hai ngi mong ting ci
ko di tht lu, cng lu cng tt. Tomas li b n gn con ch, anh ly ming
ngom t bnh trong mm n. Mt anh st mt n n ni anh ngi thy mi hi
th ch trong ming n, nhng si lng di trn mm n lm anh nhn nht. Con ch
li ku ln ting ng ng ri n h mm git mnh ming bnh; th l ngi v ch
mi bn cp c na ming bnh ngm gia hai hm rng. Nhng Karenin b mt
sai lm chin thut ht sc c k: n nh na phn bnh trong ming n ra vi hi vng

c hng lun na phn kia trong ming ch n. N qun ch n khng phi l ch

m l ngi c hai bn tay. Anh ng dy nht ln na ming bnh di sn nh,
ming vn ngm na kia.
Tomas! Tereza ku ln, B anh tnh git ht bnh ca n y sao?
Tomas t hai na ming bnh di sn nh ngay trc mt con Karenin. N nut
trng ming th nht nhng ming th hai n c ngm trong ming tht lu nh
mun khoe khoang thnh tch chin thng ca mnh.
ng nhn con ch, mt ln na hai ngi c ngh n ang ci v cn ci c l
cn ng lc mun sng d khng trnh ni bn n t hnh.
Hm sau n c v kh ra tht. Hai ngi n tra. Thng l lc hai ngi dn n ra
ngoi i do. Thi quen ca n l chy nhng ln t ngi ny sang ngi kia. Hm
, Tereza cm dy trng c li nhng ch thy n nhn vi i mt ru ru. Hai ngi
c lm ra v vui ti phn chn thc y n thm phn hng hi. Mt lc lu thy
thng hi hai ngi ch n bn lo o ba chn khp khing ng dy cho Tereza
trng si dy vo c.
Tereza, anh bit em ght chp nh, nhng hm nay em em my theo nh. Tomas
bo c.
Tereza m rng lc lo m vt dng c tm chic my nh t lu b b qun. Mai
ny c ngy mnh s vui sng nh nhng bc nh ny, Tomas tip tc ni. Karenin
tng chim mt phn quan trng trong i sng v chng mnh.
Anh ni tng l ngha g c ch? Tereza ni nh th c b rn cn.
Chic my nh nm ngay trc mt c di y rng nhng c khng thit ci xung
cm ln na. Em khng mun chp nh. Em khng chp nhn chuyn s phi mt
Karenin. Trong khi anh gi n bng th qu kh!
Anh xin li em.
Khng sao. Tereza du ging. Em t nhn ra em cng gi n bng th qu kh. Em
c bi xo iu ra khi tr c em. l l do ti sao em khng mun cm theo my
chp nh.

H i bn nhau trong im lng. Im lng l cch duy nht khng ngh n Karenin bng
th qu kh. H lun mt canh chng n, theo st n, ch i n n n ci. Nhng
n khng ci, n ch khp khing ba chn c lp ngp i theo hai ngi ch.
N v chng mnh y. Tereza bo. N u mun i, n i v mun lm mnh vui
lng.
iu c ni bun b lm, nhng d khng nhn ra, hai ngi qu c vui sng. H vui
sng khng phi v bt chp m v nh c ni bun. H nm tay nhau v trong ngh
hai ngi hin ln cng hnh nh: con ch i khp khing, con ch tng trng cho
mi nm tri ca cuc sng chung.
H i thm on na. Bng Karenin ngng li ri quay ui b v trc s tht vng
ln ca hai ngi. H nh theo n tr v.
C l ngy hm hay c th ngy hm sau, Tomas ngi trong nh ang c mt l
th th Tereza m ca bc vo. Nghe ting ca m, anh nht l th vo ng giy t,
nhng c trng thy anh lm c ch . Lc bc ra, c cn thy anh nht l th vo
ti. Nhng anh qun ci phong b. Ngay lc anh va ra khi nh, c ly phong b l
th ra quan st k lng. Tung ch ghi a ch c thy khng quen thuc nhng nt
ch nn nt v c on phi l nt ch n b.
Khi anh v, c th hi anh hm nay c th cha.
Cha. Tomas tr li. Cu tr li ca Tomas lm Tereza thy y ni chn chng
tuyt vng, ni chn chng cng gh gm v c vn khng ti no chp nhn n cch
d dng. Khng, c khng tin anh c nhn tnh b mt no trong lng. iu khng
th xy ra. Mi giy pht rnh ri ca anh c u hay bit anh lm g. Chc anh vn
gi lin lc vi ngi n b no trn Praha, ngi anh khng xo b hnh bng c
d c ta khng li mi hng trn tc tai anh na. Tereza khng ngh Tomas mun
b c chy theo ngi n b , nhng hai nm tri hnh phc ng qu gi y
t nhin b cu ni di lm lu m m m.
tng c li hin v tr c c: Ngi nh ca c l Karenin ch khng phi Tomas. Ai
s l ngi ln dy ci ng h o ngy thng ca hai ngi sau khi Karenin ra i?
a tr c tri v tng lai, tng lai khng c Karenin, Tereza cm thy nh b b ri.

Karenin nm rn gm g trong x nh. Tereza b ra vn. C nhn m c gia hai

cy to v tng tng s chn Karenin . C n gt chn xung t v vch thnh
hnh ch nht trn c. s l m chn Karenin.
Em lm g vy? Tomas hi c, anh lm c git mnh nh trc t gi c lm anh
git mnh.
C khng tr li. Anh thy ln u tin trong nhiu thng tri tay c run ly by.
Anh a tay nm tay c nhng c git li.
C phi l m chn Karenin?
C vn khng thm tr li anh.
S im lng lm anh bc cn gin d. Anh n bng. Em ln n anh ngh n n bng
th qu kh, cn em, em ang lm ci g y? Em i thu xp vic ma chay cho n!
C quay lng li anh.
Tomas b vo phng ring ng sm cnh ca.
Tereza theo vo m ca ra. Thay v lc no cng ngh n mnh, anh th t nht tn
trng n mt cht xem sao. C bo anh. N ang ng, anh vo nh thc n dy.
By gi n li bt u rn r na ka.
C bit c khng phi vi anh (con ch u c ng); c bit c ang din nhng hnh
vi n b tm thng nht, hng n b gy au n v bit cch gy au n cho
ngi khc.
Tomas rn rn bc vo phng ni Karenin ang nm, nhng Tereza khng cho anh
yn mt mnh vi con ch. C hai ngi ph phc ln n, mi ngi mt bn. Hnh
ng ny khng m ch s lm lnh ho hon. Ngc li l ng khc. Mi ngi mt
th gii ring. Tereza vi con ch ca c. Tomas vi con ca anh.
4
Ti sao t ng in vin tnh mc li quan trng nh vy vi Tereza?
Ging nh chng ta trng thnh vi nhng huyn thoi t quyn kinh Cu c, c
th ni in vin tnh mc l hnh nh ri rt trong chng ta nh k c v Thin ng:
sng trn Thin ng khng c ngha l chy theo ng thng i v ni v nh; cuc

sng khng phi cuc mo him. N di ng theo ng trn quanh nhng mn vt

quen thuc. n iu ny sinh hnh phc, khng phi ni bun t chn chng.
Khi no cn sinh sng ni ng qu, vi thin nhin, chung quanh l g vt tru b,
gia nhng ma mng u n n ri i, con ngi cn ghi nhn trong lng hnh nh
l m cnh in vin tnh mc ni Thin ng. l l do ti sao khi gp ngi ch
nhim hp tc x ti thnh ph khong tuyn, trong u Tereza v nn hnh nh min
qu (min qu c cha bao gi sinh sng hoc hiu bit) m c thy m p quyn r
v cng.
Adam, ng nhn xung lng ging, khng nhn ra hnh bng di ging chnh l
mnh. Adam chng bao gi hiu ni Tereza khi c cn l c b gi ng trc gng
v c thu th tm hn mnh qua thn xc. Adam ging Karenin. Tereza t ra tr chi
bt Karenin nhn n trong gng, nhng n chng bao gi nhn ra hnh nh chnh n
m ch nhn v hn vi v thn nhin ngoi tng tng.
So snh Adam vi Karenin khin ti lin tng n ngh trn Thin ng con ngi
cha hn l con ngi. Hay ni chnh xc hn, khi con ngi cha b ui i. Gi y
chng ta l nhng k b ui ra khi Thin ng t lu lm ri, v ang bay gia
khong trng thi gian theo ng bay thng tp. Tuy vy u mi su bn di,
si ch mong manh vn tht buc chng ta vi ci Thin ng tt tp m khi kia, ni
Adam ng soi hnh bng mnh di lng ging v, khng ging Narcissus, ng chng
bao gi nghi hoc ci bng vng chch nh nh di kia li chnh l mnh. Con ngi
khao kht Thin ng tc l khao kht khng cn l con ngi na.
Khi cn nh, mi ln bt gp bng v sinh m c dng xong vt ba bi, c cm thy
gm ghic gh tm, c ght m khng bit xu h khng chu nm nhng vt gh tm
i. Nhng Karenin, mt con ch ci, cng c chu k kinh nguyt ca n. Mi su
thng n b mt ln v mi ln ko di c hai tun l. ngn nga n lm d nh,
Tereza nht ni bng gn gia hai chn sau n ri trng chic qun lt c gi cho
bng gn khi rt, xong c cn kho lo tht chic n b cht nhng th lng nhng
vo thn mnh n. Sut hai tun l c ci ngt mi ln nhn con ch.
Ti sao kinh nguyt ca ch c thy thch ch bun ci cn kinh nguyt ca chnh
mnh c thy bun nn bun ma? Ti thy cu tr li gin d lm: ch khng bao gi
b ui khi Thin ng. Karenin khng hay bit g v tnh lng i gia tm hn v
th xc, n cng chng c khi nim g v s gh tm. l l do ti sao Tereza thy t
do v d dng vi con ch. (V cng l l do ti sao tht nguy him nu chng ta
bin con vt thnh mt machinae animatae, bin con b ci thnh ci my sn xut

sa. Lm th, con ngi ct t si ch rng buc con ngi vi Thin ng v s

chng cn g cho con ngi nm gi hay an i trong chuyn khng trnh bay xuyn
qua khong trng thi gian na.)
T nhng tng ln xn ny ny sinh mt tng to bo m Tereza khng ti no
trn t ni: tnh thng tht buc c v Karenin cn tt p hn tnh thng gia c
v Tomas. Tt p hn ch khng to ln hn. Tereza khng mun trch c Tomas hay
chnh mnh; c khng i hi hai ngi phi yu thng nhau nhiu hn. t bn
cnh bn cht lin h v chng, c c cm gic tnh thng gia n ng n b l ci
g thp km hn c tnh thng (t nht nhng cnh hung tt p nht) gia ngi
v ch. S bt thng trong lch s con ngi , theo c, c l l do ng To khng
tnh trc.
Tnh thng hon ton khng v k: Tereza khng h mong mun iu g t
Karenin; c chng bao gi yu cu n phi yu thng c li. C cng tuyt nhin
khng thc mc nu cu hi thng xuyn gin vt quy nhiu nhng cp v chng
ngi: Chng c yu thng mnh khng? Chng c yu thng ai hn mnh khng?
Chng c yu thng mnh hn mnh yu thng chng khng? C l tt c nhng cu
hi chng ta t ra o lng, th thch, trc nghim, cu vn tnh yu u to nh
hng ph lc cht t n mau l hn. C l l do chng ta khng yu thng c ai
l v chng ta khao kht c yu thng, iu c ngha chng ta i hi ci g
(tnh yu) t ngi bn i thay v dng hin chnh chng ta cho ngi kia m khng
km theo yu cu no ngoi tr s c mt ca ngi .
V cn iu na: Tereza chp nhn Karenin l Karenin; c khng p buc n phi ghi
khc hnh nh c. C ng ngay t lc khi im cuc i n l cuc i ch, c
khng p buc n phi bc ra cuc i , c khng ganh t vi nhng b mt cuc
i n. L do c hun luyn n khng phi v c mun thay i n (nh v chng tm
cch ci i nhau), m ch v c mun dy n mt th ngn ng s ng n hiu c,
v t c th chung sng vi nhau d dng hn.
Ri cn na: Khng ai p buc c phi thng Karenin; thng ch l ci g t
nguyn. (Mt ln na Tereza li nh n b m, v c n hn v nhng chuyn xy ra
trc y gia m con. Gi m c l mt trong nhng ngi n b v danh trong
lng, chc c s thy thi th lu lung tung ca b chng c g kh a. i, phi
chi m c l ngi l! T thu b th Tereza thy xu h v din mo mnh ging m
v cch m c tc ot ci ti t c nh th no. T hi hn l ci mnh lnh xa c
mun i Hy yu m knh cha p buc c phi ng cho k xm lng chim ot,

phi gi s th bo l tnh thng! Khng phi v m c c li c t b ra i. Tereza t

b m khng phi v b l b m t lu khng ra g m ch v b l m c.)
Nhng trn ht: Khng ai c quyn cho k khc qu tng c hng th yn bnh
tnh lng; ch loi vt lm c iu , bi loi vt khng b ui ra khi Thin ng.
Tnh thng gia ngi v ch l ci g tnh lng du m. Khng c nhng va chm i
nghch, khng c nhng cnh tng khip va kinh hn, khng c nhng bin chuyn
i thay. Karenin vy quanh Tereza v Tomas vi cuc sng da trn s lp li, v n
ch i hai ngi cng lm nh th vi n.
Gi nh Karenin l ngi thay v ch, chc chn t lu n bo Tereza, Ny, ti
chn v cng mi ngy phi ngom em v bnh trong ming. B khng bit cho ti
ci g khc hn sao? V nm trong l ton th tnh hung con ngi. Thi gian ca
con ngi khng i theo ng trn; n chy v pha trc theo ng thng. l l
do ti sao con ngi khng th c hnh phc: hnh phc l khao kht s lp li.
Vng, hnh phc l khao kht s lp li, Tereza nh thm.
Ln no cng th, lc dn con heo Mefisto ra ngoi i do v gp Tereza, ng ch
nhim hp tc x u ni cu, Tereza, ti sao phi i n cui i ti mi c n vy?
N v ti, chng ti m i tn n b th phi bit! n b no chu thu hai con heo
nh ny?, lc con heo c dy phi ku n n v hc hc ci u. Mi ln nh vy
Tereza ci ngt, mc d c bit trc tng ch tng cu ng ta s ni. Cu ni bng
a khng h mt v duyn dng mc d ng lp i lp li nhiu ln. Ngc li l ng
khc. Gia khung cnh in vin tnh mc l tng, ngay c s bng a cng b nh
lut ngt ngo ca s lp li chi phi.
5
So vi ngi, ch khng c hng bao nhiu u th, nhng mt u th ti quan
trng ch hn ngi l: khng lut php no ngn cm ch c cht cch nh nhng
khng au n; loi vt c quyn cht ci cht khoan dung, thanh thn. Karenin cn
ba chn i v cng ngy n cng nm bt nhiu hn trong x nh. V gm g rn r.
C v ln chng u ng khng vic g bt n phi chu au n khng cn thit
nh th. Nhng hai ngi ch ng trn nguyn tc, h phi i u mi lo lm th
no nh c thi im s chu ng tht s khng cn thit na, thi im cuc
sng khng cn ng sng.

Phi chi Tomas khng phi l bc s! Nu vy h c th trn np sau nhn vt th ba.

H ch vic em n tr li v bc s th y v nh ng tim cho n mt ng thuc ng l
xong.
m nhim vai tr T thn l ci g ht sc kinh khip. Tomas nht nh khng chu
cm ng tim; anh bo ngi bc s th y sang lm cng vic . Nhng ri anh
nhn ra chnh anh l ngi c th ban b cho Karenin ci c n loi ngi b cm
on: Ci cht n vi n qua lt v nhng ngi yu thng n.
Sut m Karenin rn r. Sng ra, sau khi xem xt chn con vt, Tomas bo Tereza,
Phi lm ngay thi, ch i ch chuc thm kh cho n.
t pht na h phi ra ng. Tereza vo thm Karenin. Cho n lc , n vn nm
yn trong x nh tuyt nhin khng bun ng y (ngay c khi Tomas vo xoa nn
chn n, n cng khng ct u ln nhn anh), nhng nghe ting ca m v thy
Tereza i vo, n ngc u dy ging mt nhn c.
Ci nhn ca Karenin lm c xn xang khng chu ni, n lm c gn nh hi s. N
chng h nhn Tomas nh th, ch vi c thi. Nhng cha bao gi mnh lit nh vy.
Khng phi l ci nhn tuyt vng, ngay c bun b cng khng. Khng, l ci nhn
hm cha nim tin khn kham ng s. Ci nhn l cu hi nn nao. Sut i Karenin
ch i cu tr li t Tereza, v n ang cho c hay bit (vi s khn cp hn bnh
thng) l n vn ang sn sng hc thm chn l t c. (Vi n tt c nhng g t
Tereza u l chn l. Ngay c nhng cu ra lnh nh Ngi! hay Nm xung n u
xem l chn l em ngha li cho cuc i n.)
Ci nhn vi nim tin ng s ko di khng lu; ch trong thong chc n li gc
u xung hai bn chn trc. Tereza bit s chng bao gi cn ai nhn c vi nh mt
na.
Hai ngi khng bao gi cho n n ngt, nhng gn y c mua cho n t ko s c
la. C bc bao giy nhm, b vn thi ko thnh nhiu mnh nh ri ri thnh vng
trn chung quanh n. on c em n t nc lnh n c mi th n ung trong
thi gian my ting nh mt mnh. Ci nhn n nhn c mi y dng nh lm n
thm mt. Mc d chung quanh y ko s c la, n vn khng ngng u ln.
C nm di di sn nh bn cnh con ch ri qung tay m n. Vi y kh nhc n
chm chp xoay u li nh hi ri th li lim mt c hai ba ci. C nhm cht hai
mt trong lc n lim c nh th c mun ghi nh cm gic mi. on c a m
bn kia cho n lim.

Sau c phi i chn n b. C v nh trc gi n tra. Tomas cha v. Karenin

vn nm di sn nh, chung quanh s c la cn nguyn, n khng bun ngng u
khi nghe ting c bc vo nh. Ci chn au ca n by gi sng v ln, v vt ung
nht lan rng hn. C thy di lp lng ca n lm tm mn ng (nhng
khng ging mu mu.)
Mt ln na c nm di bn cnh con ch. C qung tay m thn hnh n ri nhm
mt li. t nhin c nghe ting p ca. Bc s! Bc s! Con heo n ri. Con heo v
ch n! C khng cn hi sc u ni chuyn vi bt c ai trong lc ny, c nm
yn, mt vn nhm nghin. Bc s! Bc s! My con heo n ri. V sau l im lng.
Mi na gi sau Tomas mi c mt nh. Anh i thng vo nh bp, khng ni khng
rng chun b kim chch. Lc anh bc vo phng ni Karenin nm, Tereza ng
ln v con ch ang c chi dy. Khi thy Tomas, n vy ui yu t.
Anh xem ny, Tereza bo, n ang ci.
C ni ging khn khon, nh c tr hon vic ri, nhng khng c g quyt lit
lm.
C chm ri tri tm vi trn mt gh di. Tm vi mu trng im nhng bng tm t
hon. C suy ngh v sp t cn thn mi th, tng tng ra ci cht ca Karenin
t nhiu ngy trc. (i, qu kinh hi khi ta tht s tng tng trc ci cht ca
ngi ta yu thng!)
N khng cn sc nhy ln gh. Hai ngi phi b n ln. Tereza t n nm nghing
trong lc Tomas xem xt mt trong ba chn lnh ca n. Anh vch lng tm mt ng
mch tng i ln. on anh dng ko ct i t lng.
Tereza qu gi bn cnh, c m u con Karenin st vo mt mnh.
Tomas nh c bp chn Karenin v mi kim vo hi kh. C lm theo li anh bo,
nhng mt c vn khng ri u con vt. C khe kh v v n, v n ch ngh n c
m thi. N khng s hi. N lim mt c hai ln na. Tereza tip tc ni thm vo tai
n, Cng ng s, cng ng s nh, trn cng s khng b au n na u,
cng s m thy sc n, th n, s c n b cho cng na, v Mefisto s ln chi vi
cng, cng ng s nh . . .

Tomas m mi kim vo mch mu con Karenin. Chn n git mnh, hi th n dn

dp chng vi giy ri ngng hn. Tereza vn ngi di sn nh bn cnh gh, mt c
vi vo u con vt.
Sau hai ngi ra ng tip tc cng vic b d, xc con vt nm trn gh di, trn
tm vi trng im bng tm t hon.
Mi gn ti h mi v. Tomas ra vn sau. Anh tm ra m c ni Tereza dng gt
chn vch thnh hnh ch nht gia hai gc to. on anh bt u xi t ln. Anh
o l huyt tht st theo ng vch. Anh mun mi th phi y nh Tereza hoch
nh.
C li trong nh vi Karenin. C s nu khng cn thn, l chn sng n th nguy
lm. C gh tai st ming n lng nghe v ng nh c ting th yu t. C li li v
dng nh thy ngc n hi c ng ln xung.
(Khng, ting th t c, v v hi hp c th c hi dao ng khin c c cm tng
con vt ang ng y.)
C lc tm trong xc tay ci gng nh ri d st ming con vt. Ci gng lem luc
n c tng trn mt gng ng nhng git hi nc do hi th con vt gy ra.
Tomas! N cn sng! C ht ln trong lc Tomas t ngoi vn bc vo, i ng
di chn anh dnh y bn t.
Tomas n ci xung xc con vt, anh lc u.
V chng mi ngi nm mt u mnh vi, Tereza u di, Tomas u trn, hai
ngi khing xc con vt ra vn.
Tereza cm thy mnh vi n t trong tay mnh. N quy t lc i vo cuc i
mnh by gi quy t lc i ra, va khing c va ngh thm nh vy, v mnh vi t
khin c thy vui vui trong lng, l li cho vnh bit ca n.
H khing xc n n t di l huyt bn cy to. C ko ming vi che kn xc n.
Lt na y t bn s nm xung nh ma p ln thn xc trn trung ca n, ngh
n chng thi c chu khng ni ri.
on c tr vo nh ly ra giy trng c ca n v nm s c la cn nguyn ri di
sn nh chung quanh n t sng. C nm tt c xung l huyt.

Bn cnh l t mi o. Tomas cm xng ln.

Ngay lc , Tereza nh li gic m: Karenin ra hai bnh m v mt con ong. t
nhin dng ch vang ln nghe nh li ghi trn m bia. C hnh dung i k nim dng
ln ni , gia hai cy to, vi hng ch Ni yn ngh ca Karenin. N ra hai
bnh m v mt con ong.
Trong vn tri tranh sng tranh ti, thi im gia ngy v m. Trn nn tri mnh
trng l m hin ra, ngn n qun tt trong gian phng ngi cht.
ng di chn hai ngi b bt bn t lc h em mai xng i ct trong nh cha
dng c ni co, cuc, thng ng nc dng ng thnh hng mt.
6
Anh ngi ti bn giy ch anh thng ngy c sch. Nhng lc nh vy Tereza hay
ln n sau anh, ci xung p m c vo m anh. Nhng hm c lm anh git
mnh. Anh khng c sch, trc mt anh l mt l th, v mc d l th di khng
qu nm hng ch nh my, Tomas t l nhn vo mnh giy tht lu.
Chuyn g vy, anh? Tereza hi, ging c t nhin y lo u.
Vn khng quay u li, Tomas a c l th. L th yu cu anh c bn phn phi
trnh din ngay ngy hm ti phi trng th x ln cn.
Khi anh quay li nhn c, Tereza c c nt khip s mi dy ln trong c ni mt
anh.
Em i vi anh. C bo.
Anh lc u. H ch mun gp anh thi.
Khng, em i vi anh. C lp li ln na.
Hai ngi i bng xe ti ca Tomas. Khng bao lu h n phi trng. Tri sng m
dy c. C lm h mi nhn ra hnh nh l m my chic phi c u trong phi trng.
H i t chic ny sang chic khc, nhng tt c ca phi c u ng kn. Khng c
php vo. Cui cng h tm ra chic phi c ca m, cu thang dn thng ln. H leo
ln cu thang v ngi tip vin ng bn ca cho n h. Phi c nh lm loi cha
khng qu ba mi hnh khch v hon ton trng trn. H bc ln theo li i
gia hai hng gh, va i va m ly nhau c khng g n ngoi cnh chung

quanh. H chn gh ngi bn cnh nhau v Tereza ng u ln vai Tomas. Ln sng

khip s u tin i qua v ni bun trn v xm chim.
Khip hi l c sc, l thi khc ca m lo cm nn. Khip hi thiu mi m hiu gi
nt p. Tt c nhng g nhn thy ch cn l tia sng xuyn ph ca bin c bt tng
ang ch n. Bun b, mt khc, i km gi thit hay bit tng tn trc sau.
Tomas v Tereza bit r chuyn g ang ch n hai ngi. Tia sng ca khip s v
th nht i nt th bo, v th gii m chm gia lung sng m du xanh xao v tht
s p hn ln.
Lc c l th, Tereza khng thy yu thng Tomas; c ch gin d nhn ra c khng
th tch la anh mt giy mt pht no: cm gic khip hi ch ng hon ton mi
cm xc v bm tnh khc. Gi y ngi da vai anh (trong lc phi c bay xuyn qua
nhng m my dng bo), cn s trong c lng xung v c nhn ra tnh yu ca
mnh, tnh yu c bit khng c hn k hay cng vc.
Cui cng phi c p xung. H ng dy i ra ca, ngi tip vin m ca cho h ra.
Vn m hng nhau, h dng li t trn cu thang nhn xung. Bn di ba g n ng
u ph bao vi kn mt, tay cm sng di. Trn chy ch v ch thi, bi khng c li
thot no. H t t bc xung, v khi chn h va chm mt t, mt trong ba g
n ng nng sng ln nhm vo ngi h. Khng nghe ting sng n nhng Tereza
cm thy Tomas ng gc xung t d mi pht giy trc anh cn da vo c, tay
vng qua m hng c.
C c sc li anh v pha mnh nhng khng cch no gi anh ng vng ni, v anh
ng xung nn xi mng phi o. C nghing ngi trn xc anh, nh sp sa qung
mnh ln anh, dng xc mnh che xc anh. t nhin c thy ci g l lng qu i
hin ra: xc anh bng nhin vt ci thu nh li ngay trc mt c. C kinh hong n
t cng c ngi v ng cht trn ni . Cng thu rt nh, xc Tomas cng
khng ging anh, cho n khi n bin thnh mn vt b t teo v bt u c ng, ri
n phng vt qua bi t trng phi trng.
G n ng bn anh hi ny g bao che mt ri nhn Tereza ci thin cm. on g
quay ngi phng chy ui theo mn vt b t. N m bn ny b bn kia nh th
ang c gng cch tuyt vng trn chy v tm ch n np. Cuc rt bt ko di trong
chc lt n khi g n ng thnh lnh phng mnh xung mt t. Cuc rt bt kt
thc.
G n ng ng dy bc v pha Tereza, cm trn tay mn vt g bt c. N s
hi run bn bt. Mt con th. G a Tereza con th. Ngay lc , cn khip s cng

nh ni bun trong c bng nhin lng xung v c thy vui sng xit bao c m
con vt trong lng, vui sng v con vt thuc v c v c c th p n st ngi mnh.
Nc mt sung sng c tro ra. C khc, khc mi n khi nc mt khin c m
lo, v c em con th v nh vi cm gic c t gn ti mc tiu, ni chn c
mun tr v v s khng bao gi rung b na.
Lang thang trn ng ph Praha, c d dng tm ra cn nh c, cn nh c chung
sng vi Ba M c khi cn l c b gi. Nhng Ba M i u mt ri. Cho n c l
hai ngi gi c c cha bao gi gp mt nhng c bit ngay l ng b c mnh. Da
d khun mt hai ngi gi nhn nheo nh thn cy i th, nhng Tereza sung
sng sng chung vi h. Nhng by gi Tereza mun yn tnh mt mnh vi con vt
ca c. C tm ngay ra cn phng ring hi c nm tui, lc cha m c quyt nh c
xng ng c phng ring.
Phng c ging ng, bn gh mi th mt ci. Trn bn t ngn n, ngn n
khng bao gi tt tin liu c lc c quay v, mt con bm i cnh m rng trn c
hai con mt ln u trn ngn n. Tereza bit c t ti ch. C nm ln ra
ging v m con th p st mt mnh.
7
Anh ngi ti bn giy ch anh thng ngy c sch, trc mt anh l ci phong b vi
l th bn trong. Thnh thong anh nhn c nhng l th ny m anh chng bao
gi cho em hay bit. Anh bo Tereza. Th thng con trai anh vit. Anh c tch ri i
sng n ra khi i sng anh, vy m nh mnh u yn cho anh. Cch y t nm
n b ui khi trng i hc. Hin n li xe my cy ti ngi x ln cn. i sng n
v anh c th khng dnh lu g nhau, nhng c hai cng i v mt hng, nh nhng
ng thng song song.
Ti sao anh khng bao gi cho em hay bit v nhng l th? Tereza hi, th pho
nh nhm.
Anh khng bit ti sao. C l v chng c g vui, anh on vy.
N thng vit cho anh khng?
Thnh thong.
N vit v ci g?

V n.
C chi hay ho khng?
C. Em nh m n l ngi Cng sn trung kin. Nhng n t m n t lu lm ri.
Sau n kt thn vi nhng ngi b gy rc ri nh cnh ng v chng mnh, v n
dnh lu ti nhng hot ng chnh tr ca nhng ngi . C ngi hin ang t.
Nhng ri n li t gi. Trong th n gi nhng ngi ny l nhng nh cch mng
mun i.
iu c ngha n chp nhn sng yn vi ch sao?
Khng, khng h c chuyn bao gi. N tin vo Thng v ngh l cha kho
cho i sng. N ni chng ta nn sng theo li dy ca tn gio m qun i mi ch
n ch , hon ton ngoi tai. N bo nu chng ta tin vo Thng , chng ta
c th chp nhn mi trng hung v, dng chnh hnh vi ca chng ta lm phng
tin, kh d hon i trng hung thnh ci n gi l Thin quc c Cha Tri
ni h gii. N bo nh th l hip hi tnh nguyn duy nht trong ton quc thot
cnh b nh nc qun ch. Anh thc mc, khng hiu n gia nhp Hi thnh v mun
chng ch hay tht s tin tng vo Thng .
Ti sao anh khng hi thng n?
Anh knh phc nhng ngi c nim tin, Tomas ni tip. Anh ngh h l ngi c
ng li tip nhn s vt mt cch siu vit khc thng m anh khng c. N tng
t nh ci nhn thng sut qu kh v lai, em c th ni nh vy. Nhng cnh ng
thng con anh li chng minh nim tin tht ra l ci g ht sc n gin. N b tr dp,
nh th m cnh ca n n vo, v n c nim tin trc khi n nhn ra iu . V
th, nghe nh chnh s bit n quyt nh cu chuyn. Quyt nh ca con ngi
qu n gin lm thay.
Anh c bao gi hi m n khng?
Th n vit chng bao gi ghi a ch ngi gi, anh tr li c, mc d con du bu
in ghi tn qun ht. Anh c th gi th v vn phng hp tc x.
Tereza thy xu h v nghi ng Tomas, c hi vng chuc ti bng cch m lng t t
tt p n ngi con trai anh. Nu vy sao anh khng vit cho n vi hng mi n
n nh chi?

Trng n ging anh lm, Tomas bo. Lc ni chuyn, mi trn n cong li y nh

mi anh. tng nhn i mi mnh i li bn trong Thin quc c Cha Tri l
lm qu i thi.
Tereza ph ln ci.
Tomas ci theo.
Tomas, anh ng tr con! D sao chuyn gia anh v b v trc l chuyn c. Vic
g n n? N dnh lu g n chuyn u. Ti sao phi lm kh thng nh ch v lc
tr anh khng chn chn khin xy chuyn l lm?
Thnh tht m ni, anh thy khp ngh n lc gp mt n. l l do chnh ti sao
anh tr tr do d mi. Anh khng bit ci g khin anh cng u nh th v ngn cn,
khng cho anh gp n. i khi mnh c thin kin v vn g m khng bit ti
sao, v s quyt tm dai dng khng i thay c v sc mnh ci no tnh trong
con ngi chng ta. Nm thng chng cht ni kh khn thay i cng lc cng ln
hn.
Anh mi n li nh i. C bo anh.
Chiu hm trong lc t chung b v, c nghe ting ngi vng vng t xa. n gn
hn, c thy chic xe ti ca Tomas. Tomas ang ci ngi thay bnh xe, trong lc
my ngi n ng khc ng chung quanh nhn v ch anh lm xong cng vic.
C thy xt xa trong d: trng anh gi nua qu i. Tc anh bc, v s chm chp vng
v ni anh khng phi v anh ang t a v bc s bng chc bin thnh ngi ti x xe
ti m v anh khng cn tr trung na.
C nh cu chuyn mi y vi ng ch nhim hp tc x. ng bo c chic xe ti ca
Tomas h hao nhiu qu. ng ni nh a bn ch khng phi than phin, nhng c
hiu ng quan tm. Tomas rnh r lc ph ng tng bn trong c th con ngi ta
ch my xe th ng bit g. ng va ni va ci. on ng th tht ng ln ni
chuyn vi c quan trn my ln xin php cho Tomas tr li hnh ngh bc s, ngay ti
a phng y cng c. Nhng ng bit bn cng an chng bao gi chp thun cho
chuyn xy ra.
C n np sau thn cy ln khng ai trng thy c. ng quan st anh, c t
trch thm: Chnh c l ngi c li buc anh phi quay v Praha, v cng v c

anh phi t b Praha v y. Ngay c ni y, c cng khng anh sng yn bnh, c

vn hnh h anh bng lng d nghi ng thm ln trong khi Karenin nm ch cht.
C lc no cng thm trch anh khng yu thng c tn tnh. Tnh yu ni c, c t
trn mi than trch, nhng tnh yu ca anh ch l s h c tm thng m thi.
Gi y c thy c khng cng bng cht no: Nu c tht s yu thng Tomas vi
tnh yu v i nh vy, c vn c th chung sng vi anh nc ngoi c ch!
nc ngoi Tomas s hnh phc; mt cuc sng mi m m ra cho anh! Vy m c t
b anh! ng, thi im c t khng nh c rt cao thng tr t do li cho anh.
Nhng phi chng lng cao thng ca c chng qua ch l li thot kho lo? C bit
r sm mun cui cng anh s quay v vi c! C ku gi anh i theo c cng lc cng
xa nh v n thn sn thy nh la dn d m dn lng c tin ra gia vng m ly
h chn thn di . C li dng mt m bao t b qun tht ngon ngt d
d anh dn nh v thn qu! C xo quyt lm thay! C ku gi anh i theo c nh th
mun th i th li tnh yu anh cho c; c dai dng ku gi anh i theo c mi, v gi
y, anh mt mi gi nua, vi nhng ngn tay cng ngc khng bao gi sc cm li
con dao m na.
Nhng n y ri cn i u na. Bit v u by gi? S chng bao gi c php ra
nc ngoi. Tr v Praha cng khng cn c hi: s khng ai cho h cng vic mu
sinh. Ngay c l do xin dn sang ngi lng khc cng khng.
Hi Cha Tri y n phc, chng l hai ngi phi i ht chng ng ch c
tin tng anh tht tnh yu thng c sao?
Cui cng Tomas lp xong bnh xe. Anh chui vo ngi sau tay li, bn n ng nhy
ln ngi pha sau, v chic xe n my.
C v nh m nc tm. Lc nm ngm mnh trong nc nng, c nh thm c b
ra c i ngi em s yu ui ca mnh gy kh cho Tomas. Chng ta ai cng c
khuynh hng xem sc mnh l th phm v yu ui l nn nhn v ti ng thng.
Nhng gi y Tereza nhn thc trong trng hp c iu tri ngc mi ng! Ngay
c nhng gic m, nh th nhn bit im yu duy nht t ngi n ng mnh m,
ph by ni kh i ca c cho ngi n ng nhn thy, v t bt ngi n ng
phi thi lui. S yu ui ni c tr nn hung hn v lin tc p y anh phi u hng
cho n im cui anh mt ht sc mnh, ho thn thnh con th trong cnh tay c.
C khng cch no gt b gic m ra khi u c.

C ng dy bc ra khi bn tm on mc ln ngi ci o kh xinh p. C mun

mnh tht p lm anh vui, lm anh sung sng. Ngay lc c ci xong khuy o,
Tomas cng ng ch nhim hp tc x v mt g nng phu tr mt my xanh lt t
xng vo nh.
Nhanh ln em! Tomas ku ln. C ru khng em ra!
Tereza chy vt ra ngoi v c tr v vi chai ru mn trn tay. C rt ra li v g
thanh nin tr nc mt hi cn li ru.
on h k c nghe chuyn xy ra. G thanh nin b trc xng vai v g ku rng ln
au n. Khng ai bit phi lm g v h chy i gi Tomas. Tomas chy n v ch
cn mt ci git mnh cnh tay g tr li bnh thng.
Sau khi nc cn thm li ru na, g thanh nin bo Tomas, B bc s hm nay trng
xinh p qu.
Thng ngu! ng ch nhim hp tc x la ln. Tereza lc no chng xinh p.
Ti bit b lc no cng xinh p ri, g thanh nin chng ch, nhng hm nay b
cn mc o p trn ngi. Ti cha bao gi thy b mc b . ng b sp i u
phi khng?
Khng, chng ti chng i u c, ti mc v Tomas y.
ng qu tt phc! ng ch nhim hp tc x va ni va ci. Ci m nh ti n
trong m cng chng bao gi n mc cho ti nhn.
C phi v th m lc no ng cng i ra ngoi vi con heo ca ng ch khng phi
m v gi, g thanh nin tr ni xong vui v ci theo.
Mefisto ra sao ri? Tomas hi. Ti khng gp n d chng anh ngng li trong
giy lt d chng mt ting ng h ri.
Chc n ang nh ti. ng ch nhim ct ting.
Nhn b mc o p bng dng ti thm i khiu v qu sc thi, g thanh nin bo
Tereza. Ri quay sang Tomas, g hi, Bc s cho php ti khiu v vi b khng?
Vy th tt c chng ta cng i khiu v, Tereza ni.

Bc s i khng? G thanh nin hi.

Anh nh i u? Tomas hi.
G thanh nin ni tn tnh l ln cn ni qun ru khch sn c sn khiu v.
C ng na, g thanh nin quay sang ni vi ng ch nhim ging chc nch, v lc
nc n li ru mn th ba g ni thm, Nu con Mefisto nh ng nhiu n vy
th chng ti em n theo lun. Th l chng ta c n hai con heo khoe khoang
b con. Bn n b con gi s n van xin khi nhn y mt hai con heo i cnh
nhau! G ta c th ci mi khng thi.
Nu qu v khng xu h v con Mefisto th ti y sn sng.
on mi ngi cht ln chic xe ti ca Tomas Tomas sau tay li, Tereza ngi cnh
anh v hai ngi n ng ngi pha sau vi chai ru mn ch cn lng lng. Mi n
lc xe ra khi lng ng ch nhim mi cht nh mi ngi qun mt con Mefisto. ng
ta la ln bo Tomas quay xe li.
Thi i ng i, g thanh nin gt i. Mt con heo nh lm nn tr trng ri.
Nghe vy ng ch nhim tm du xung phn no.
Tri ti dn. Chic xe ti bt u leo ln nhng con dc ngon ngoo quo gt.
n tnh mi ngi i thng vo khch sn. Tereza v Tomas cha t chn n y
bao gi. Mi ngi xung hm di ni c quy ru, sn khiu v v dm ba ci bn.
Mt ngi n ng tui chng su mi ang n dng cm, ngi n b cng c
tui ko v cm. Bn nhc h ang ho tu l nhc cch y bn chc nm. Ngoi
sn nhy c chng nm su cp ang khiu v.
Chng c g cho ti y, g thanh nin ni sau khi quan st tnh th, ri g lp tc
mi Tereza ra sn nhy.
ng ch nhim hp tc x v Tomas ngi xung bn trng v gi mt chai ru.
Ti khng ung, Tomas nhc ng ta. Ti phi li xe.
ng ng v vn, bn mnh li qua m. on ng bc ra quy tip khch t hai
phng ng.

Lc Tereza v g thanh nin t sn nhy tr v bn, ng ch nhim mi c ra nhy v

cui cng n phin Tomas.
Tomas, c bo anh lc hai ngi ra sn nhy, tt c nhng trc tr xy ra trong i
anh u do li em gy ra. V em anh b xung thp n mc ny, thp n ni khng
th thp hn c na.
Thp? Em ang ni g vy?
Nu li Zurich, anh vn l bc s.
V em vn l nhip nh gia.
So snh nh th v vn lm, Tereza bo. Cng vic ca anh i vi anh l tt c; cn
em, em u mng g n, em c th lm bt c chuyn g, em chng h mt mt; chnh
anh mi l ngi mt mt mi th.
Tereza, em khng thy anh sung sng c sinh sng ni y sao?
Lm bc s gii phu l s mnh ca anh. C bo.
Tereza, s mnh l ci g ht sc ngu xun. Anh chng c s mnh g c. Khng ai c.
V tht nh nhm khi nhn ra mnh khng cn nng n mt s mnh no.
Ging ni anh chc nch rch ri. C nh chuyn ban sng lc c nhn anh thay bnh
xe ti v trng anh tht gi nua. C t n ch ri: c lun mong mi anh gi nua.
Mt ln na c ngh n con th c m st mt mnh trong cn phng thi th u.
Bin thnh th l ng g? L mt i sc mnh. L khng cn mnh m hn ai na.
Hai ngi khiu v theo ting nhc. Tereza ng u ln vai Tomas. Y nh lc hai
ngi ngi trong phi c bay xuyn qua nhng m my dng bo. C thy trong lng
dng ln cm gic sung sng ln bun ru nh lc . Bun ru ngha l: chng ta
ang trm cui. Vui sng ngha l: chng ta ang cnh nhau. Bun l hnh thc,
vui l ni dung. Nim vui trn ngp khong cha ca ni bun.
Hai ngi tr li bn. C nhy thm hai bn na vi ng ch nhim hp tc x v mt
bn vi g thanh nin, g say n ni ko c ng chi ra ngoi sn nhy.
on mi ngi ko nhau ln lu v tch ra thnh hai nhm vo hai phng ng.

Tomas tra cha kho m ca ri bt ngn n trn trn. Tereza thy trong phng c
hai ci ging ng k st nhau, cnh u ging l ci bn m, trn bn t ci n
chp. T trong chp n, mt con bm m hong ht v nh sng n trn, vt ln
ri bt u bay vng vng quanh gian phng. Ting dng cm ho ln ting v cm
vng vng vng ln t bn di.