Handleiding Bedrijfsnaam

T.a.v. titel. Voorletters Achternaam

WBSO Adres/Postbus
Postcode/Plaats

in opdracht van
Voorwoord
Zwolle, november 2009

Geachte mevrouw Achternaam

Voor u ligt de handleiding van de WBSO. Deze praktische gids geeft u de informatie die u nodig hebt
om eenvoudig zelf een aanvraag in te dienen voor de WBSO.

Met deze handleiding hopen we al uw vragen te beantwoorden. Wat is speur- en ontwikkelingswerk?

Waar moet u op letten bij het indienen van een aanvraag? Wat is een S&O-verklaring? Hoe kunt u het
financiële voordeel verrekenen? En wat wordt er van u verwacht nadat uw project is goedgekeurd?

Honderdduizenden innovatieve projecten zijn in de loop der jaren door de WBSO ondersteund. Met de
uitleg en de voorbeelden in deze handleiding willen we het gebruik van de WBSO zo eenvoudig mogelijk
voor u maken. Hebt u na het lezen van de handleiding nog vragen of suggesties, dan helpen de adviseurs
van de WBSO u graag op weg. Op de achterzijde van deze handleiding staat vermeld hoe u eenvoudig
contact met ons kunt opnemen.

Ik wens u veel succes bij het voorbereiden en indienen van uw aanvraag en de uitvoering van
uw projecten!

Met vriendelijke groet,

Drs. J.G. Sibelt

Manager Fiscale en Regionale Innovatiestimulering
 Inhoudsopgave
1 De WBSO in het kort 3
1.1 Algemeen 3
1.2 De WBSO in 8 stappen 4
Stap 1: U wilt iets ontwikkelen of onderzoeken 4
Stap 2: U dient een aanvraag in en levert zonodig BSN’s aan 4
Stap 3: U richt uw S&O-administratie in 5
Stap 4: SenterNovem controleert of uw aanvraag volledig is 5
Stap 5: SenterNovem beoordeelt uw aanvraag inhoudelijk 5
Stap 6: U verrekent het financiële voordeel in uw aangifte 6
Stap 7: U geeft, indien nodig, uw gerealiseerde S&O-uren door aan SenterNovem 6
Stap 8: SenterNovem kan uw bedrijf bezoeken en een controle uitvoeren 6
2 Wie komt in aanmerking voor de WBSO? 7
2.1 Ondernemers 7
2.2 Niet-ondernemers 9
3 Welke werkzaamheden komen in aanmerking? 10
3.1 Ontwikkelingsproject 10
3.2 Technisch wetenschappelijk onderzoek 12
3.3 Analyse van de technische haalbaarheid 13
3.4 Technisch onderzoek 14
3.5 Programmatuur 16
3.6 Randvoorwaarden 19
4 Wat levert de WBSO u op? 21
4.1 Fiscaal voordeel voor inhoudingsplichtige ondernemingen 21
4.2 Fiscaal voordeel voor S&O-belastingplichtigen (zelfstandigen) 22
4.3 Extra financieel voordeel voor starters 22
4.4 Financieel voordeel voor niet-ondernemers 24
5 Hoe en wanneer dient u een aanvraag in? 25
5.1 Het moment van indienen 25
5.2 Het invullen van de aanvraag 26
5.3 Het indienen van de aanvraag 27
5.4 Het aanleveren van BSN’s 28
6 De S&O-administratie 29
6.1 Waarom moet u een S&O-administratie bijhouden? 29
6.2 Hoe moet u de S&O-administratie bijhouden? 29
6.3 Wat is de consequentie als u niet of slechts gedeeltelijk de S&O-administratie hebt bijgehouden? 31
6.4 Hoe lang moet u de S&O-administratie bewaren en wat moet u bewaren? 31
7 Een S&O-verklaring en dan ... 32
7.1 Verrekening S&O-afdrachtvermindering voor S&O-inhoudingsplichtigen 32
7.2 Verrekening aftrek S&O voor S&O-belastingplichtigen (zelfstandigen) 35
7.3 Mededeling aantal gerealiseerde S&O-uren 36
7.4 Verrekening correctie-S&O-verklaring 37
8 Controle achteraf 40
8.1 Bedrijfsbezoeken door SenterNovem 40
8.2 Correcties en boetes 40

2
1 De WBSO in het kort
Technologische vernieuwing is van groot belang

voor de concurrentiepositie van uw bedrijf.

Innoveren is noodzaak, de concurrent zit niet stil.

U bent als ondernemer voortdurend op zoek naar

procesinnovatie, nieuwe producten, nieuwe

programmatuur. Met hulp van de WBSO kunt u uw

loonkosten hiervoor gemakkelijk verlagen.

1.1 Algemeen

De WBSO (Wet Bevordering Speur- en Ontwikke­lings­
werk) is een fiscale stimuleringsregeling waarmee de
Nederlandse overheid een deel van de loonkosten
voor speur- en ontwikkelingswerk (S&O), ook wel
Research and Development genoemd, compenseert.
In de praktijk betekent dit dat u minder loonheffing
afdraagt. Zelfstandigen krijgen een vaste aftrek
voor S&O.
Deze handleiding is gebaseerd op het Belastingplan
2010 dat op Prinsjesdag is gepresenteerd. Tijdens de
parlementaire behandelingen kunnen zich nog
wijzigingen voordoen. Vanzelfsprekend zal
SenterNovem u van alle belangrijke ontwikkelingen op
de hoogte houden via www.senternovem.nl/wbso.

g r oei b u d g e t wbso ( i n m i l j oe n e n e u r o ' s )

700

600

500

400

300

200

100

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

3
 1.2 De WBSO in 8 stappen
Hieronder vindt u een korte toelichting over de WBSO
aan de hand van een aantal stappen. Meer informatie
kunt u vinden in de volgende hoofdstukken en op de
website www.senternovem.nl/wbso.
D E W B S O I N 8 S TA P P E N
Stap 1: U wilt iets ontwikkelen of
onderzoeken
U bent van plan S&O te gaan verrichten. Eén van de
afwegingen die u maakt, zijn de kosten van uw project.
De WBSO helpt u bij de financiering van uw
project(en). Iedere ondernemer in Nederland die
S&O gaat doen, kan een WBSO-aanvraag indienen.
Het maakt niet uit hoe groot uw onderneming is of in
welke bedrijfssector u werkt. Er zijn vier verschillende
soorten projecten waarvoor u een aanvraag kunt
indienen. Dit zijn:

1 • ontwikkeling van producten, processen of

U wilt iets ontwikkelen of onderzoeken programmatuur;
• technisch wetenschappelijk onderzoek;
• de analyse van de technische haalbaarheid van
2 eigen S&O;
U dient een aanvraag in en levert zonodig BSN’s aan • technisch onderzoek.

Het financiële voordeel voor u kan bestaan uit een

3 vermindering van de af te dragen loonheffing (S&O-
U richt uw S&O-administratie in
afdrachtvermindering) of een aftrek S&O voor
zelfstandige ondernemers. Daarnaast is er nog een

4 extra tegemoetkoming voor startende ondernemers of

SenterNovem controleert of uw aanvraag volledig is ondernemingen.

In hoofdstuk 2 kunt u meer lezen over de doelgroep

5 van de WBSO. Hoofdstuk 3 geeft een toelichting op de

SenterNovem beoordeelt uw aanvraag inhoudelijk projectsoorten en S&O-werkzaamheden. In hoofdstuk
4 kunt u nagaan wat de WBSO u kan opleveren.

6 Stap 2: U dient een aanvraag in en levert

U verrekent het financiële voordeel in uw aangifte
zonodig BSN’s aan
Bent u tot de conclusie gekomen dat u een aanvraag

7 wilt indienen, dan kunt u dit doen met behulp van het
aanvraagprogramma. Het aanvraagprogramma kunt u
U geeft, indien nodig, uw gerealiseerde
S&O-uren door aan SenterNovem downloaden op www.senternovem.nl/wbso. Hebt u in
2008 al een S&O-verklaring ontvangen en hebt u ook
S&O-werkzaamheden uitgevoerd dan moet u
8 bovendien burgerservicenummers (BSN’s) van uw
SenterNovem kan uw bedrijf bezoeken S&O-medewerkers uit 2008 aanleveren.
en een controle uitvoeren

In hoofdstuk 5 kunt u een verdere toelichting lezen op

het invullen en indienen van een aanvraag.

4
Stap 3: U richt uw S&O-administratie in
U moet een S&O-administratie bijhouden
waarmee inzicht wordt verschaft in de aard,
inhoud, voortgang en omvang (tijdsbesteding) van
uw S&O-werkzaam­h eden. Zorg ervoor dat u vanaf
de start van uw project(en) een S&O-administratie
bijhoudt, ook al heeft SenterNovem nog geen
beslissing genomen over uw aanvraag.
In hoofdstuk 6 worden de eisen beschreven die
aan de S&O-administratie worden gesteld.
Stap 4: SenterNovem controleert of uw
aanvraag volledig is
Na ontvangst van de aanvraag controleert
SenterNovem of uw aanvraag volledig is ingevuld.
Is dit het geval dan neemt SenterNovem de aanvraag
inhoudelijk in behandeling en stuurt u een
ontvangstbevestiging.
Indien uw aanvraag niet compleet is, krijgt u éénmaal
de gelegenheid om aanvullende gegevens te
verstrekken. Zorgt u ervoor dat deze gegevens binnen
de gestelde termijn bij SenterNovem terecht komen,
anders zal uw aanvraag niet in behandeling worden
genomen. Wanneer uw aanvraag compleet is stuurt
SenterNovem u een bevestiging.
Stap 5: SenterNovem beoordeelt uw
aanvraag inhoudelijk
Alleen als uw aanvraag volledig is, beoordeelt
SenterNovem deze inhoudelijk. Dit houdt in dat
SenterNovem de opgevoerde projecten toetst aan de
wet en de afbakeningsregeling S&O.
Geeft de beschrijving van de projecten onvoldoende
informatie om uw aanvraag te kunnen beoordelen dan
kan SenterNovem u vragen stellen. Dit kan schriftelijk,
telefonisch of via e-mail. Op grond van alle door u
verstrekte informatie wordt een beslissing op uw
aanvraag genomen. SenterNovem legt de beslissing
vast in een beschikking. De beschikking wordt naar u,
of (als u daar gebruik van maakt) naar uw
tussenpersoon gestuurd.
Als uw aanvraag (gedeeltelijk) positief beoordeeld
wordt, dan geeft SenterNovem bij de beschikking een
S&O-verklaring af. In de beschikking staat per project
aangegeven hoeveel uren toegekend worden en welke
projecten niet voor de WBSO in aanmerking komen.
In de S&O-verklaring staat het maximale bedrag
aan S&O-afdrachtvermindering dat u, in de periode
waarop de S&O-verklaring betrekking heeft, mag
verrekenen op het loonheffingennummer dat op de
S&O-verklaring staat vermeld.
Wan n eer k u n t u een b es ch ik k in g ver wach ten ?
De beslissing over uw volledige aanvraag neemt
SenterNovem binnen drie kalendermaanden na
aanvang van de periode waarop de aanvraag
betrekking heeft. Jaarlijks maken ruim 13.000
ondernemers gebruik van de WBSO. Het is daarom
niet mogelijk om aan te geven of u aan het begin of
aan het eind van de termijn de beschikking ontvangt.
Vraagt SenterNovem u tijdens de beoordeling van de
aanvraag schriftelijk om aanvullende informatie te
verstrekken dan wordt de afhandelingstermijn
opgeschort.
M o gelijk h eid tot b ez waar en b ero ep
Tegen het (gedeeltelijk) afwijzen van uw aanvraag
kunt u bezwaar maken bij SenterNovem door middel
van een gemotiveerd bezwaarschrift. Als u zich niet
kunt vinden in de beslissing die SenterNovem op uw
bezwaarschrift neemt, kunt u beroep aantekenen bij
het College van Beroep voor het bedrijfsleven.
SenterNovem wijst in de beschikking op de bezwaar-
en beroepsmogelijkheden.
Als na een bezwaar- of beroepsprocedure
(gedeeltelijk) aan uw bezwaren tegemoet wordt
gekomen, geeft SenterNovem een aanvullende-
S&O-verklaring af. Het is mogelijk dat deze
aanvullende-S&O-verklaring pas wordt afgegeven
na afloop van de periode waarop uw aanvraag
betrekking heeft.
5
 Stap 6: U verrekent het financiële Stap 8: SenterNovem kan uw bedrijf
voordeel in uw aangifte bezoeken en een controle uitvoeren
De toegezegde S&O-afdrachtvermindering verrekent SenterNovem ziet erop toe dat het gebruik van de
u in uw aangifte loonheffingen. Bent u zelfstandige WBSO aan de voorwaarden voldoet. SenterNovem
en realiseert u 500 uren of meer dan kunt u de kan daarom uw bedrijf bezoeken om een controle
toegekende aftrek S&O opnemen in uw aangifte uit te voeren. Wanneer u niet aan de eisen en
inkomstenbelasting. voorwaarden hebt voldaan, kan SenterNovem uw
S&O-verklaring corrigeren en een boete opleggen.
In de paragrafen 7.1 en 7.2 kunt u meer lezen over de
wijze en het moment van verrekenen. Een toelichting op de controle achteraf en de
mogelijke gevolgen kunt u vinden in hoofdstuk 8.
Stap 7: U geeft, indien nodig, uw
gerealiseerde S&O-uren door aan
SenterNovem
U meldt de gerealiseerde S&O-uren alleen wanneer bij
één (of meer) S&O-verklaring(en):
• de realisatie minder dan 90% is van het aantal
toegekende uren, of
• het product van het aantal niet gerealiseerde
S&O-uren en het gemiddelde S&O-uurloon uit
de S&O-verklaring meer is dan € 10.000 maal
het aantal kalendermaanden waarop de
S&O-verklaring betrekking heeft.
De urengrens waaronder u een mededeling moet
doen berekent SenterNovem voor u en staat in uw
S&O-verklaring.

Als zelfstandige moet u een mededeling doen

wanneer u minder dan 500 uren realiseert.

Wanneer en hoe u een mededeling moet doen

kunt u lezen in paragraaf 7.3.

6
2 Wie komt in aanmerking
voor de WBSO?
Iedere ondernemer in Nederland die S&O gaat doen, Inhoudingsplichtige voor de loonheffing bent u als
u personeel in dienst hebt en van de Belastingdienst
kan een WBSO-aanvraag indienen. Het maakt niet uit
een loonheffingennummer hebt gekregen.
hoe groot uw onderneming is of in welke bedrijfs­
Een inhoudingsplichtige bestaat doorgaans uit
sector u werkt. Ook niet-ondernemers kunnen WBSO
één administratieve eenheid. Dat wordt in het
aanvragen wanneer zij in opdracht en voor rekening loonheffingennummer meestal aangeduid met het
getal 01 na de L. De letter L plus de cijfers erachter
van een Nederlandse onderneming S&O verrichten,
wordt het subnummer genoemd. Een administratieve
zoals een onderzoeksinstelling die contractresearch eenheid is een administratief of anderszins zelfstandig
onderdeel van de inhoudingsplichtige.
verricht. In dit hoofdstuk vindt u een nadere

toelichting hierop. Ook wordt uitgelegd hoe u moet
handelen wanneer er sprake is van een fiscale eenheid
of een werkmaatschappij met holding.
Een inhoudingsplichtige kan meerdere administratieve
eenheden hebben waar personeel werkt.
Per administratieve eenheid kan een subnummer
bestaan. Verrekening op meerdere subnummers is
geen probleem.

2.1 Ondernemers
g eb r u i k e r s va n de wbso

De WBSO maakt onderscheid tussen inhoudings­

plichtige en belastingplichtige ondernemers. Beiden 4%
1%
kunnen voor de WBSO in aanmerking komen.
6%

Inhoudingsplichtige ondernemers: 89%

eigen personeel verricht S&O
Drijft u volgens de regels van de vennootschaps­
belasting een onderneming? Hebt u werknemers in
dienst die S&O verrichten? Dan komt u in aanmerking
voor een vermindering van de afdracht loonheffing.

Inhoudingsplichtigen die een onderneming drijven en

S&O verrichten worden S&O-inhoudingsplichtigen Bedrijven < 250 werknemers Niet-ondernemers

genoemd. Ook een holding kan als S&O- Zelfstandigen Bedrijven > 250 werknemers
inhoudingsplichtige worden aangemerkt als er
minimaal één werknemer in dienst is die S&O verricht.

7
 H o lding / werk maatsc h appi j Stagiaires
Verrichten zowel de werknemer(s) van een S&O-uren van stagiaires die een dienstbetrekking
werkmaatschappij als de werknemer(s) van een hebben kunt u opvoeren voor de WBSO als zij aan alle
holding S&O? Dan dient zowel de werkmaatschappij S&O-voorwaarden voldoen. Stagiaires die geen
als de holding een aanvraag in. dienstbetrekking hebben kunnen onder bepaalde
omstandigheden als werknemer aangemerkt worden
Fisca le e e nh ei d voor de WBSO. Het gaat hier om:
Leent u personeel uit aan een derde voor het • leerlingen die een leerwerkovereenkomst hebben
verrichten van S&O? Dit valt alleen onder de WBSO als en het buitenschoolse praktijkgedeelte volgen van
uw personeel zelf het S&O organiseert in de een leerwerktraject (zoals VMBO-leerlingen);
onderneming van deze derde. Een uitzondering hierop • leerlingen van een beroepsopleiding (MBO niveau
is het in- en uitlenen van personeel binnen een fiscale 1 en 2) die gedurende een periode van tenminste
eenheid voor de vennootschapsbelasting. Er kan twee maanden een stage volgen welke vastgelegd
bijvoorbeeld sprake zijn van in- en uitleen voor het is in een stageovereenkomst;
verrichten van S&O bij een personeels-bv of wanneer • personen die een EVC-procedure doorlopen.
meerdere ondernemingen binnen de fiscale eenheid Als bovengenoemde stagiaires verder aan alle
aan eenzelfde project werken. Bij in- en uitleen binnen S&O-voorwaarden voldoen, mogen ook hun
een fiscale eenheid, moet elke onderneming waar de S&O-uren opgevoerd worden voor de WBSO.
werknemers in dienst zijn zelf een aanvraag indienen.
Met andere woorden, indien van twee
ondernemingen, A en B, werknemers aan een S&O-
project werken, waarbij onderneming A ook personeel
inleent van onderneming B, moet zowel A als B een
aanvraag indienen. Dat er daadwerkelijk sprake is van
in- en uitleen moet wel kunnen worden aangetoond.

g eb r u i k va n wbso pe r sec t o r

Machines en apparaten (29)

Chemische producten (24)

Computerservice en IT bureaus (72)

Overige elektrische machines (31)

Voedingsmiddelen en dranken (15)

Producten van metaal (28)

Landbouw en dienstverlening tbv landbouw (01)

Medische apparaten en instrumenten (33)

Producten van rubber en kunststof (25)

Audio, video en telecom apparatuur (32)

0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000 10.000

Top-10 technologiegebieden naar toegekende arbeidsjaren 2008

8
Belastingplichtige ondernemers:
zelfstandige verricht zelf S&O
Bent u zelfstandige? Drijft u een onderneming in de
zin van de inkomstenbelasting? Én verricht u zelf 500
uren of meer S&O in een kalenderjaar? Dan komt u in
aanmerking voor een aftrek S&O. Deze zelfstandigen
worden S&O-belastingplichtigen genoemd. Een
zelfstandige die meerdere ondernemingen (mede)
drijft en in die ondernemingen S&O verricht, kan
meerdere aanvragen indienen.
Het is bij een eenmanszaak of een vennootschap onder firma
mogelijk dat beide situaties van toepassing zijn. De eigenaar
van de eenmanszaak is belastingplichtige. Als de eenmanszaak
ook personeel in loondienst heeft dan is er ook sprake van een
inhoudingsplichtige. Als zowel de eigenaar als het personeel S&O
verricht dan moeten in de aanvraag beiden worden opgevoerd.
Hetzelfde geldt voor een vennootschap onder firma waarbij er
personeel op de loonlijst staat, de vennoten zelfstandigen zijn en
zowel het personeel als de vennoten S&O verrichten.
2.2 Niet-ondernemers
Drijft u géén onderneming volgens de regels van
de vennootschapsbelasting, maar hebt u wel
werknemers in dienst die S&O verrichten?
Dan komt u in aanmerking voor een vermindering
van de afdracht loonheffing wanneer u op basis van
een schriftelijk vastgelegde overeenkomst en voor
rekening van een derde S&O verricht. Voorwaarde
is dat deze derde een Nederlandse onderneming,
een samenwerkingsverband van Nederlandse
ondernemingen of een Nederlands product- of
bedrijfschap is. Voor dit type werkzaamheden
wordt ook wel de term contractresearch gebruikt.
Een inhoudingsplichtige die geen onderneming
drijft maar wel contractresearch verricht wordt
ook als S&O-inhoudingsplichtige aangemerkt.
Een universiteit is bijvoorbeeld een inhoudings­
plichtige die geen onderneming drijft.
Bij contract­research wordt verwacht dat de
inhoudings­p lichtige die het contractresearch
uitvoert de WBSO-tegemoetkoming doorgeeft
aan de opdrachtgever(s). Zie voor verdere
toelichting paragraaf 4.4.
9
 3 Welke werkzaamheden
komen in aanmerking?
Wat wel en niet onder S&O wordt verstaan ligt vast
in de wettekst van de WBSO (formeel WVA/S&O)
en de Afbakeningsregeling S&O. In de wet wordt
omschreven wat S&O is. In de afbakeningsregeling
wordt expliciet een aantal activiteiten uitgesloten.
De WSBO kent vier verschillende soorten projecten:
• ontwikkeling van producten, processen of
programmatuur;
• technisch wetenschappelijk onderzoek;
• de analyse van de technische haalbaarheid van
eigen S&O en;
• technisch onderzoek.
In dit hoofdstuk wordt uitgelegd wat onder deze
projecten wordt verstaan en aan welke voorwaarden
deze werkzaamheden moeten voldoen. Het hoofd­
stuk sluit af met een overzicht van werkzaamheden
die niet tot S&O worden gerekend.
3.1 Ontwikkelingsproject
De WBSO stimuleert ontwikkelingen die voor u
in technische zin nieuw zijn. Het kan gaan om de
ontwikkeling van (onderdelen van) producten,
productieprocessen en programmatuur.
Voor producten en productieprocessen geldt
dat het om tastbare, fysieke zaken moet gaan.
De ontwikkeling van fysieke producten en
productieprocessen wordt hier toegelicht.
Paragraaf 3.5 gaat nader in op de ontwikkeling
van programmatuur.
10
P r o j ec t e n bi n n e n de W B S O
3%
4%
7%
86%
Ontwikkeling Haalbaarheidsprojecten
Technisch Wetenschappelijk
Technisch Onderzoek
Onderzoek
Ontwikkelingswerk heeft altijd te maken met zoeken
en bewijzen. U wilt iets ontwikkelen en loopt hierbij
tegen een technisch probleem aan.
U zoekt hiervoor een nieuwe technische oplossing
waarvan u het werkingsprincipe wilt aantonen in
bijvoorbeeld een prototype. Bij een ontwikkelings­
traject moet er sprake zijn van technische risico’s
of onzekerheden. Zijn die er niet dan is er geen sprake
van S&O.
Voor de WBSO eindigt de ontwikkeling zodra het
werkingsprincipe is aangetoond. Dit kan bijvoor­b eeld
in een prototype, model of applicatie zonder
gebruikerswaarde. Iets heeft gebruikerswaarde als het
voor commerciële doeleinden kan worden aangewend
of als bedrijfsmiddel kan worden ingezet. Is dit het
geval dan mogen de bouwuren van het prototype,
het model of de applicatie niet als S&O-uren worden
meegerekend.
 Te chnische n i euwh ei d vo or de aanvrager
Het belangrijkste beoordelingscriterium voor
ontwikkelingswerk is of hetgeen wat u gaat
ontwikkelen technisch nieuw voor u is. Niet iedere
ontwikkeling is S&O. Routinematige ontwikkeling is
geen S&O. Maatstaf vormt steeds uw eigen technische
kunnen en eigen technische kennis. Technisch nieuw
betekent dat er sprake is van een onderzoeks­
component in het project en/of de aanwezigheid
van technische onzekerheden of risico’s omtrent
het bereiken van het resultaat. Uit uw aanvraag
moet duidelijk blijken wat het technische probleem
V oo r bee l d o n t wi k k e l i n g : p r o t o t y pe z o n de r
e n m e t g eb r u i k e r swaa r de ( bed r i j f s m idde l )
Een geneesmiddelenproducent ontwikkelt een sorteermachine voor
medicijnen die in de eigen productie ingezet wordt. Het werkingsprincipe
wordt getest met behulp van een prototype dat gemaakt wordt van
constructiestaal. Omdat er kans is dat de medicijnen worden
verontreinigd met roest is het duidelijk dat dit prototype niet
geschikt is om als bedrijfsmiddel te worden ingezet, het heeft geen
gebruikerswaarde. De bouwuren van dit prototype worden gezien
als S&O-uren. Bouwt de producent een definitieve uitvoering van
hoogwaardig RVS dan worden deze bouwuren niet meer gezien als
S&O-uren. Immers, het werkingsprincipe van de sorteermachine is
al aangetoond met het eerste prototype en de definitieve uitvoering
heeft wel gebruikerswaarde.
V oo r bee l d o n t wi k k e l i n g : p r o t o t y pe z o n de r
g eb r u i k e r swaa r de
Een producent van CV-ketels is bezig met het ontwikkelen van een nieuw
type CV-ketel. Deze CV-ketel wordt uiteindelijk in massa geproduceerd.
Tijdens het ontwikkelproces wordt er een prototype gebouwd om het
werkingsprincipe te testen. Het prototype wordt na aantonen van het
werkingsprincipe verschroot. De bouwuren van dit prototype worden
gezien als S&O-uren.
of knelpunt is waaraan gewerkt wordt en
wat de eventueel al gekozen of te onderzoeken
oplossingsrichting hierbij is. Het criterium van
technische nieuwheid geldt voor iedere aanvrager
afzonderlijk, ook als het werk in opdracht of in een
samenwerkingsverband wordt verricht.
Aan de hand van enkele voorbeelden worden
de ontwikkeling van een prototype met en een
prototype zonder gebruikerswaarde en het begrip
technische nieuwheid bij ontwikkeling nader
toegelicht.
V oo r bee l d o n t wi k k e l i n g : z u ive r i n g si n s ta l l at ie
m e t be t r e k k i n g t o t de t ech n ische n ie u wheid
De ontwikkeling van een productieproces bevat als deelproces de
ontwikkeling van een zuiveringsinstallatie. Wanneer de zuiverings­
installatie op basis van bestaande en beproefde technieken wordt
ontworpen, dan wordt geen technisch nieuw product of proces of
onderdeel daarvan ontwikkeld en wordt ook geen S&O verricht. Deze
werkzaamheden worden vaak aangeduid met engineering. Als een
zuiveringsinstallatie wordt ontwikkeld waarbij sprake is van een nieuw
technisch werkingsprincipe, dan is er sprake van S&O. In dat geval moet
in de aanvraag duidelijk worden aangegeven waarom deze zuiverings­
installatie technisch nieuw is ten opzichte van de zuiveringsinstallaties
die normaliter worden ontworpen. Wat voegt het toe aan de eigen
technische kennis van de aanvrager? Welke technische knelpunten kan
men met huidige kennis en kunde niet oplossen? Wanneer alleen een
technisch nieuw onderdeel van de zuiveringsinstallatie wordt ontwikkeld,
dan is alleen de ontwikkeling van dat onderdeel S&O. Het S&O eindigt met
het aantonen van het werkingsprincipe van dat onderdeel. Het ontwerp
en de bouw van de gehele zuiveringsinstallatie en de toepassing daarin
van het technisch nieuwe onderdeel is dus geen S&O.
11
 3.2 Technisch wetenschappelijk
onderzoek
Onderzoeksprojecten waarmee u nieuwe technische
kennis genereert kunnen onder bepaalde voorwaarden
als technisch weten­schappelijk onderzoek worden
aangemerkt. Technisch wetenschappelijk onderzoek
wordt nader uitgelegd aan de hand van de begrippen
“technisch” en “wetenschappelijk”.
Te chnisch
Technisch betekent dat het onderzoek betrekking heeft
op gebieden zoals fysica, chemie, bio­technologie,
productietechnologie en informatie- of
communicatietechnologie. Economisch, sociaal of
psychologisch onderzoek bijvoorbeeld kan niet als
technisch wetenschappelijk onderzoek worden
aangemerkt. Het is niet vereist dat de resultaten van
het onderzoek toepassing kunnen vinden in een
technisch nieuw fysiek product of productie­proces.
We te nscha pp el i j k
Wetenschappelijk heeft betrekking op het doel en
de resultaten van het onderzoek en op de manier
waarop het onderzoek wordt opgezet en uitgevoerd:
• Doel en resultaten: wetenschappelijk onderzoek
heeft tot doel een verklaring voor een verschijnsel
V oo r bee l d g ee n t wo : z u ive l p r od u ce n t
Een ondernemer wil de houdbaarheid van zuivelproducten verlengen door
conserveringsmiddelen te combineren met een hittebehandeling. De
smaak van het product mag er echter niet onder lijden. De ondernemer
voert testen uit waarbij de combinatie conserveringsmiddel en verhitting
wordt gevarieerd. Met de resultaten wordt de behandeling bepaald die
het beste product oplevert. Er wordt niet gezocht naar een verklaring voor
een verschijnsel.
V oo r bee l d g ee n t wo : l eve r a n cie r k ata ly sat o r e n
In een katalytische naverbrander worden koolwaterstoffen omgezet in
minder vervuilende producten. De leverancier denkt dat de efficiency van
de omzetting kan worden verbeterd. Er worden proeven gedaan waarbij
de procesomstandigheden worden gevarieerd. Op basis van temperatuur
en rookgassnelheid wordt de optimale procesinstelling bepaald. Er wordt
niet gezocht naar een verklaring voor een verschijnsel.
12
te zoeken die niet is te geven op basis van algemeen
toegankelijke kennis. U genereert zelf met uw
onderzoek theoretische of praktische kennis.
Het alleen verzamelen van gegevens of informatie
is geen wetenschappelijk onderzoek.
Wetenschappelijk onderzoek is verklarend.
Onderzoek dat slechts constateert, beschrijft,
observeert, inventariseert, codeert, classificeert of
vertaalt is niet wetenschappelijk. Het onderzoek
heeft het risico in zich dat u de verklaring voor een
verschijnsel niet zult vinden. De resultaten van het
onderzoek worden vastgesteld op basis van feiten.
• Opzet en uitvoering: de onderzoeksopzet moet op
het moment van aanvragen bekend zijn.
Wetenschappelijk onderzoek wordt systematisch en
planmatig opgezet en uitgevoerd. Het onderzoek is
niet routinematig van aard. Het onderzoekstraject en
de resultaten moeten inzichtelijk vastgelegd worden.
Het is niet vereist dat het resultaat van het onderzoek
reproduceerbaar is of dat de statistische betrouw­
baarheid inzichtelijk is. Ook hoeven er geen nieuwe
concepten, wetmatigheden of theorieën ontwikkeld te
worden of onbekende werkingsprincipes te worden
verklaard. Aan de hand van enkele voorbeelden wordt
het begrip technisch wetenschappelijk onderzoek (two)
nader toegelicht.
V oo r bee l d t wo : z u ive l p r od u ce n t
Een producent van zuivelproducten is niet bekend met de wijze waarop
micro-organismen beïnvloed worden door hittebehandeling. Daarom
wordt een microbiologische studie verricht naar de cellulaire
mechanismen die in werking treden als micro-organismen blootgesteld
worden aan hitte. Het onderzoek zoekt een verklaring voor het verschil in
hittetoleranties van diverse soorten micro-organismen in zuivel.
V oo r bee l d t wo : l eve r a n cie r k ata ly sat o r e n
Een ondernemer wil zijn kennis van katalysatoren vergroten om de
gebruiksduur te verlengen. Zijn onderzoek spitst zich toe op de
reactiekinetiek. De ondernemer zoekt naar verklaringen voor zowel de
vervuiling als de degeneratie van de katalysator. Door middel van
labexperimenten worden de theoretische achtergronden getoetst.
3.3 Analyse van de technische V oo r bee l d a n a ly se va n de t ech n ische
haalbaarheid haa l baa r heid : k oe k j es f ab r i k a n t

De analyse is gericht op de technische haal­b aarheid van

E-nummers zijn hulpstoffen die binnen de Europese Unie van een
het zelf te verrichten onderzoek of ontwikkeling.
identieke codering zijn voorzien. Vanwege de slechte reputatie van
Een analyse heeft betrekking op een eigen mogelijk
E-nummers vermijden veel consumenten levensmiddelen wanneer
technisch wetenschappelijk onderzoeks- of ontwikke­
veel E-nummers op het etiket staan. Om deze verkoopbarrière te slechten
lingsproject en moet antwoord geven op de vraag of
wil een koekjesproducent nieuwe koekjes gaan ontwikkelen waaraan
u zelf een technisch wetenschappelijk onderzoeks- of
minder hulpstoffen zijn toegevoegd. De analyse van de technische
ontwikkelingsproject kunt gaan uitvoeren. Een analyse
haalbaarheid is gericht op het onderzoeken of het mogelijk is producten
van de technische haalbaarheid van een technisch
te ontwikkelen zonder hulpstoffen en/of een laag zoutvetgehalte.
onderzoek komt niet in aanmerking. Hieronder wordt
Het project begint met een literatuurstudie en het bestuderen van
toegelicht welke randvoorwaarden er gelden.
de wetgeving. Vervolgens worden ingrediënten geselecteerd die

voldoen aan de voorwaarden. Voordat er een ontwikkelingstraject

Vo o rge no m en en systemati sc h
van nieuwe koekjes in gang wordt gezet wordt bekeken of het in
Volgens de definitie van S&O moet de analyse
principe mogelijk is om koekjes op de bestaande productielijn te
voorgenomen en systematisch zijn. Dit betekent dat
produceren. Bij deze analyse van de technische haalbaarheid spelen
op het moment van aanvragen de opzet van de
economische of financiële aspecten een marginale rol.
analyse gestructureerd en bekend is. In de aan­v raag
moet deze opzet helder zijn weergegeven.

Ze lf ve rrich ten van on der zo ek of on t wi k kelin g

De analyse moet betrekking hebben op een eigen V oo r bee l d a n a ly se va n de t ech n ische

mogelijk technisch wetenschappelijk onderzoeks- of haa l baa r heid : hi j s k l e m m e n voo r

ontwikkelingsproject en moet antwoord geven op ( pe t r o ) che m ie

vragen als: Is het project technisch haalbaar? Kunt u

zelf het uiteindelijke project gaan uitvoeren? Bij de In de chemie en petrochemie wordt gewerkt in vonkvrije omgevingen met

technische analyse spelen economische of financiële agressieve stoffen en veelal hoge zuurgraden. Er zijn geen hijsklemmen

aspecten een marginale rol (bijvoorbeeld als één van die voldoen aan de daar gestelde eisen. In de analyse zal worden

de beslissingscriteria bij het afwegen van onderzocht of het voor de producent van dergelijke klemmen mogelijk is

alternatieven). Analyses die voor een belangrijk deel om klemmen te gaan ontwikkelen die gemaakt zijn van bijzondere

betrekking hebben op de economische en financiële legeringen op basis van titanium. De klemmen moeten laag van gewicht

haalbaarheid komen niet in aanmerking. en vonkvrij zijn, met een groot hijsvermogen. De analyse van de

technische haalbaarheid zal bestaan uit een selectie van legeringen en

Wa t va lt niet on der an al yse van de tec h n i s ch e kunststofmaterialen die bestand zijn tegen agressieve stoffen en vonkvrij.

ha a lba a rhei d Deze materialen worden kortstondig getest op bruikbaarheid in

Uw analyse mag niet gericht zijn op een investerings­ hijsklemmen. Wanneer uit de analyse blijkt dat het in beginsel mogelijk is

project, een offerteaanvraag of een bestek voor het sterke en corrosiebestendige hijsklemmen te ontwikkelen op basis van

aanschaffen van producten of processen. Ook diverse bijzondere legeringen en kunststoffen dan wordt een

economisch onderzoek, kostprijs onderzoek, het ontwikkelingsproject opgestart om de klemmen daadwerkelijk te gaan

maken van begrotingen, prijs­vergelijkingen en ontwikkelen.

marktonderzoek komen niet in aanmerking. Aan de

hand van enkele voorbeelden wordt het begrip
analyse van de technische haalbaarheid
nader toegelicht.

13
 3.4 Technisch onderzoek Aan de hand van enkele voorbeelden wordt het begrip
technisch onderzoek nader toegelicht.
Technisch onderzoek richt zich op de verbetering
van uw productieproces of de door u gebruikte V oo r bee l d t ech n isch o n de r z oe k :

programmatuur. Met behulp van technisch onderzoek m e taa l bewe r k i n g sbed r i j f

brengt u de mogelijkheden in kaart om een

significante verbetering van uw productie­p roces Een metaalbewerkingsbedrijf is klein begonnen met een frees- en een

of programmatuur te realiseren. draaibank. In de loop van de tijd zijn de productiefaciliteiten sterk

uitgebreid. In het verleden heeft men het productieproces ingrijpend

Een nadere toelichting op technisch onderzoek herontwikkeld om grote orders van één specifieke klant te kunnen

met betrekking tot programmatuur kunt u lezen verwerken. Deze klant heeft echter geen vervolgorders meer geplaatst.

in paragraaf 3.5. Probleem is nu dat het productieproces nog is ingericht voor het

verwerken van grote orders van één bepaald product.

Alleen een onderneming kan een technisch onderzoeksproject Door het technisch onderzoek wil het bedrijf inzicht krijgen in

aanvragen voor de verbetering van het productieproces of mogelijkheden om te bereiken dat:

programmatuur binnen zijn eigen onderneming. • de productie flexibeler wordt uitgevoerd zodat men per dag drie

Kennis­i nstellingen bijvoorbeeld kunnen geen technisch verschillende producten kan fabriceren in plaats van de huidige één per dag;

onderzoeksproject aanvragen. • men in staat is om minimaal twee spoedorders in één week binnen de

normale productie uit te voeren tegen nu één spoedorder per week;

• de gevoeligheid voor storingen in het productieproces met minimaal

Ve rb e te ring van h et f ysi eke pro duc ti epro ces 50% wordt gereduceerd.

Het doel van technisch onderzoek is het realiseren van

een significante verbetering van uw productieproces. Het onderzoek bestaat uit:

U doet dit door uw productie­m ethode substantieel te • het maken van een analyse van de technische knelpunten in het

wijzigen. U voert technisch onderzoek uit om inzicht te huidige productieproces;

krijgen in de mogelijkheden die er voor u zijn om uw • het onderzoeken van een aantal alternatieve productiemethoden,

productiemethode te wijzigen. Technisch onderzoek waarbij nader ingegaan wordt op de mogelijkheden van een nieuwe

moet meer zijn dan routinematige procesoptimalisatie: systeemarchitectuur (opstellen van systeemspecificaties,

de optimalisatie van de instellingen van proces­ systeemontwerp, systeemverificatie) en van het introduceren van

parameters leidt niet tot een substantieel gewijzigde mechatronica (complexe elektromechanische systemen, modules en

productiemethode. Technisch onderzoek hoeft niet te sensoren/actuatoren, het koppelen van bestaande machines);

leiden tot een technisch nieuw fysiek productieproces. • het in kaart brengen welke gevolgen de mogelijke verbeteringen

hebben voor de inrichting van het productieproces voor wat betreft het

Ra ndvo o r waarden automatiseringsconcept, het voorraadbeheer en de interne logistiek.

Het fysieke productieproces moet op het moment dat

u een aanvraag indient al in uw eigen onder­n eming Uiteindelijk resulteert dit in een rapport waarin de onderzochte

worden toegepast. Het technisch onder­zoek eindigt oplossingsrichtingen met hun effecten worden beschreven.

wanneer inzicht is verkregen in de productiemethode

of in het procesmodel om de beoogde verbetering te
bewerkstelligen. Implementatie valt er dus niet onder.

14
V oo r bee l d t ech n isch o n de r z oe k : V oo r bee l d t ech n isch o n de r z oe k :

t o x ische s t o f f e n i n p r od u c t iep r oces z u ive l p r od u ce n t

Een bedrijf heeft een eigen productieproces waarbij gewerkt wordt met Een producent van zuivelproducten wil de capaciteit van zijn

toxische stoffen. De productiemedewerkers kunnen worden blootgesteld productieproces uitbreiden. Uit een analyse van het proces is gebleken dat

aan deze stoffen, wat slecht is voor hun gezondheid. Tijdens het proces één processtap de bottleneck vormt. De rest van de lijn draait slechts op

komen lage concentraties van deze stoffen vrij. Op dit moment zijn deze maximaal 80%. Het bedrijf wil de capaciteit voor 100% benutten.

concentraties ruim onder de wettelijke eisen (MAC-waarden). In de

Capaciteitsverhoging door te investeren in extra apparatuur is te
toekomst zullen deze eisen strenger worden. Het bedrijf heeft als doel
kostbaar. Het bedrijf wil daarom door een technisch onderzoek nagaan of
gesteld het vrijkomen van deze toxische stoffen met 50% te reduceren.
de capaciteit door een wijziging in de methode van produceren verhoogd

Het bedrijf zal eerst in kaart brengen waar deze stoffen in het kan worden. De ondernemer start met een analyse van de huidige

productieproces vrijkomen. Onderzoek zal plaatsvinden naar: productiemethode. Vervolgens gaat hij na welke wijzigingen mogelijk

• de verandering van de volgorde van de processtappen: het proces zijn. Hiertoe richt hij zich op vragen als:

bestaat uit mengsectie, reactor, scheidingssectie en een koelunit. • Welke rol of functie heeft elke processtap in de productie van het

Men denkt dat voornamelijk bij de scheidingssectie de meeste eindproduct?

toxische componenten vrijkomen. De oplosbaarheid van de toxische • Kan de methode anders worden ingericht door een deel van de

stoffen is afhankelijk van de temperatuur. Door de koelsectie voor grondstoffen in een later stadium in het proces toe te voegen of door in

de scheidingssectie te plaatsen zouden minder toxische stoffen het eerste deel van het proces te werken met een hoger droge stof

kunnen vrijkomen; gehalte?

• de besturing van het proces; • Zo ja, wat voor consequenties heeft dit voor de productspecificaties

• de plaatsen in het proces waar de stoffen kunnen worden ingevoerd; van het eindproduct?

• de toevoer van de grondstoffen: men denkt hierbij aan oplosbare

verpakkingen en wat de gevolgen hiervan zijn op het productieproces Het onderzoek resulteert in een rapport waarin beschreven staat in

en op de kwaliteit en eigenschappen van het eindproduct; hoeverre alle onderzochte wijzigingen in de productiemethode bijdragen

• de effecten van de vorm van de stoffen: de stoffen kunnen bijvoorbeeld aan het halen van de doelstelling.

in tabletvorm een ander effect hebben op het vrijkomen van de

toxische stoffen dan wanneer het in vloeibare vorm wordt toegediend.

Het onderzoek resulteert in een rapport waarin beschreven wordt in

welke mate de oplossingsrichtingen bijdragen aan de doelstelling.

15
 3.5 Programmatuur
Werkzaamheden met betrekking tot programmatuur
kunnen als S&O worden aangemerkt als er sprake is van:
• de ontwikkeling van technisch nieuwe
programmatuur;
• technisch wetenschappelijk onderzoek;
• de analyse van de technische haalbaarheid van
eigen S&O, of
• technisch onderzoek.
Voor technisch wetenschappelijk onderzoek en de
analyse van technische haalbaarheid gelden de criteria
zoals die in de paragrafen 3.2 en 3.3. zijn toegelicht.
Ontwikkeling en technisch onderzoek met betrekking
tot programmatuur worden hierna nader toelicht.
Ontwikkeling van technisch nieuwe
programmatuur
Om te bepalen of een programmatuurontwikkeling als
S&O kan worden aangemerkt zijn naast ontwikkeling
twee begrippen van belang: programmatuur en
technische nieuwheid. Programmatuur wordt
gedefinieerd als het niet-fysieke, logische deelsysteem
van een informatie­s ysteem dat de structuur van de
gegevens en de verwerkingsprocessen bepaalt.
Het moet gaan om het daadwerkelijk realiseren van
(prototypes van) technisch nieuwe programmatuur.
Het beschrijven van modellen, het formuleren van
algoritmen of het beschrijven van een architectuur
zonder dat er sprake is van programmatuur­
ontwikkeling wordt niet gerekend tot werkzaamheden
met betrekking tot technisch nieuwe programmatuur.
De technische nieuwheid heeft betrekking op de
activiteiten die u uitvoert. Er moet sprake zijn van
voor uw onderneming nieuwe technologie, het
verder ontwikkelen van bestaande technologie of het
ontwikkelen van een technische oplossing voor een
specifiek informatietechnologisch probleem.
Het begrip technisch nieuw is iets anders dan nieuw.
Vrijwel alle programmatuur die wordt gebouwd is
nieuw, deze was er immers nog niet. Dit wil nog niet
zeggen dat er sprake is van technisch nieuwe
programmatuur. Een duidelijke scheidslijn tussen
16
nieuw en technisch nieuw wordt gegeven door het
antwoord op de vraag: Is er sprake van een nieuw
informatietechnologisch principe in de programma­
tuur? Het ontwikkelen van een nieuw principe of
het verder ontwikkelen van een bestaand en zelf
ontwikkeld principe kan programmatuur voor de
aanvrager technisch nieuw maken. Ook het op
technisch nieuwe wijze laten samenwerken of
integreren van hoofdzakelijk door u zelf ontwikkelde
en in uw onderneming toegepaste programmatuur­
componenten wordt als S&O aangemerkt.
Een project dat voor de WBSO in aanmerking komt,
kenmerkt zich door een concreet technisch probleem
dat door u wordt opgelost. In de gekozen oplossings­
richting zult u voor uw onderneming technisch nieuwe
principes, methodes of technieken of bestaande
technologie verder ontwikkelen. Binnen de context
van technisch nieuwe programmatuur in de WBSO gaat
het altijd om een probleem op het gebied
van informatietechnologie.
Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen een
project en een probleem. Een project kan bijvoorbeeld
bestaan uit de realisatie van een nieuw route­
planningssysteem. Een informatietechnologisch
probleem daarin kan zijn dat op basis van het huidige
algoritme het realiseren van de gewenste specificaties
niet mogelijk is. Dit moet u dan zo duidelijk mogelijk
aangeven als probleemstelling. Voor het ontwikkelen
van een nieuw en efficiënter algoritme kan de
ontwikkeling van nieuwe methoden en technieken
noodzakelijk zijn, waardoor er sprake kan zijn van
technisch nieuwe programmatuur.
Ook projecten waarbij programmatuur wordt
ontwikkeld om bestaande componenten op technisch
nieuwe wijze te integreren of te laten samenwerken
kunnen sinds 2009 als S&O worden aangemerkt.
Achterliggende gedachte is dat het creëren van een
goede onder­liggende ICT-infrastructuur essentieel is
voor het kunnen exploiteren van een innovatieve
dienst. Aanvullende voorwaarde is dat u de bestaande
programmatuurcomponenten hoofdzakelijk zelf
hebt ontwikkeld en reeds in uw onderneming toepast.
De bespreking van de definitie laat zien dat niet alle
activiteiten die betrekking hebben op programmatuur­
 ontwikkeling voor de WBSO in aanmerking komen. Aan de hand van enkele voorbeelden worden de
Activiteiten die gericht zijn op het toepassen, samenstellen grenzen van het begrip ontwikkeling van
of implementeren van programmatuur worden programmatuur nader toegelicht.
aangemerkt als bouw en zijn geen S&O. Projecten die
gericht zijn op het ontwerpen en realiseren van een
nieuwe functionaliteit (bouwstenen, modulen, pakketten
e.d.) op basis van beschikbare of verkrijgbare technologie
(programmatuur en technieken) zijn eveneens niet aan te
merken als S&O-projecten. Ook niet als u zich deze
technologie eerst door scholing, studie of aankoop eigen
moet maken.

V oo r bee l d g ee n o n t wi k k e l i n g p r o g r a m m at u u r : V oo r bee l d g ee n o n t wi k k e l i n g p r o g r a m m at u u r :

n ie u we database / n e t we r k o m g evi n g n ie u we o n t wi k k e l o m g evi n g

Een voorbeeld van een project dat geen S&O-project is omdat er sprake is Het feit dat een ontwikkelomgeving volstrekt nieuw is voor een software­-

van toepassing van beschikbare technologie, is het realiseren van een ontwikkelaar en deze zich eerst nieuwe methoden en technieken moet

nieuw informatiesysteem waarbij de nieuwheidsaspecten een nieuwe aanleren (first use) maakt een project niet tot een S&O-project. De conclusie

databaseomgeving en een nieuwe netwerkomgeving zijn. Het project is is dat er sprake is van bouw. De leerfase wordt gezien als het kennis nemen

primair gericht op het ontwerp van een toepassing en de realisatie van de van beschikbare technologie. Het realiseren van de benodigde functionele

benodigde functionaliteit. Het zoeken naar het optimale ontwerp en de bouwstenen voor een nieuwe ontwikkelomgeving als voorbereiding op

meest geschikte componenten is geen S&O, omdat het niet toekomstige productie wordt gezien als het inrichten van programmatuur

technologiegericht is maar toepassingsgericht. voor toepassing in de praktijk en wordt daarom niet aangemerkt als S&O.

V oo r bee l d o n t wi k k e l i n g p r o g r a m m at u u r : V oo r bee l d o n t wi k k e l i n g p r o g r a m m at u u r :
u i t b r eidi n g o n t wi k k e l i n g sp l at f o r m bee l dve r we r k i n g

Om het ontwikkelproces te versnellen wordt in het J2EE-framework een Ontwikkeling van nieuwe visualisatie methoden op GPU-gebaseerde

nieuwe generator ontwikkeld die spraakgestuurde software-ontwikkeling technologie door nieuwe algoritmen te ontwikkelen die met behulp van

mogelijk maakt. Daarvoor wordt programmatuur ontwikkeld die zelf Pixel Shaders en High-Level Shading Language (HLSL) kunnen werken.

geschreven artificial intelligence componenten (voor onder andere Daarbij wordt onderzocht op welke wijze SIMD (Single Instruction

spraakherkenning en syntax-analyse) effectief moet laten functioneren in Multiple Data) de rekenkracht van processoren bij Occlusion Culling

een software-ontwikkelomgeving. kan verminderen.

V oo r bee l d o n t wi k k e l i n g p r o g r a m m at u u r n a V oo r bee l d g ee n o n t wi k k e l i n g

ve r r u i m i n g 2 0 0 9 p r o g r a m m at u u r n a ve r r u i m i n g 2 0 0 9

Een onderneming heeft zelf een SMS-engine ontwikkeld. Dit bestaande Om vogels te kunnen spotten wil een ondernemer een SMS-engine

component wil de ondernemer nu in gaan zetten om verschillende toepassen. Om gebruikers met SMS te laten reageren, gaat de

toepassingen te ontwikkelen. Om de SMS-engine te gebruiken bij het ondernemer een internet site ontwikkelen. Om de internet site en de

spotten van vogels, wordt een interactieve internet site ontwikkeld en gegevens te beheren implementeert de ondernemer hiervoor een content

beheersoftware geïntegreerd. management systeem.

17
 Technisch onderzoek en programmatuur
Technisch onderzoek richt zich op de verbetering van
de door u gebruikte programmatuur.
Ve rb e te ring van pro grammatuur
Het doel is het significant verbeteren van de
programmatuur die u gebruikt. Technisch onderzoek
betreft het modelleren van processen. De bestaande
processituatie wordt in kaart gebracht, geanalyseerd
en gesimuleerd, bijvoorbeeld met behulp van een
modelleringstool. Vervolgens voert u in het model
mogelijke procesverbeteringen door en simuleert u de
situatie opnieuw. Daarmee wordt een beeld gekregen
van de effecten van de aanpassingen op het proces.
V oo r bee l d t ech n isch o n de r z oe k e n
p r o g r a m m a­t u u r : ve r be t e r i n g
app l icat iea r chi t ec t u u r
Een bedrijf, actief binnen de geautomatiseerde logistiek, heeft in het
verleden een applicatie ontwikkeld en met diverse modules (voor
verwerking, data-uitwisseling, compressie, authenticiteit, verificatie
etcetera) uitgebreid. Deze modules belasten het bedrijfssysteem echter
zodanig dat er geregeld wachttijden in de logistiek ontstaan. Het bedrijf
wil onderzoeken hoe de applicatiearchitectuur zodanig verbeterd kan
worden dat het systeem aanzienlijk minder belast wordt. Doel is de
wachttijden met 20% te verkorten.
Het bedrijf wil eerst de knelpunten in de onderlinge communicatie tussen
de modules in kaart brengen en in een model vastleggen. Door analyse en
onderzoek met behulp van dit model denkt het bedrijf de oorzaken vast te
kunnen stellen. Het onderzoek resulteert in een rapport waarin deze
programmatuurwijzigingen en andere oplossingen zijn vastgelegd. Het
rapport bevat een beschrijving van de mate waarin de doelstellingen
worden gehaald. Eén van mogelijke wijzigingen zou kunnen zijn het
opnieuw ontwikkelen van de compressiealgoritmes.
18
Ran d vo or waard en
De programmatuur moet al op het moment dat u de
S&O-verklaring aanvraagt in uw eigen onderneming
worden toegepast. Het onderzoek eindigt wanneer
inzicht is verkregen in het procesmodel om de
beoogde verbetering te bewerkstelligen.
Implementatie valt er dus niet onder.
Aan de hand van enkele voorbeelden wordt het begrip
technisch onderzoek in relatie tot programmatuur
nader toegelicht.
V oo r bee l d t ech n isch o n de r z oe k e n
p r o g r a m m at u u r : m ode l l e r i n g t es t p r oces
Een automatiseringsbedrijf verwerkt voor diverse klanten miljoenen
transacties, waarbij betrouwbaarheid en veiligheid hoog in het vaandel
staan. De transactiegegevens zijn afkomstig van verschillende
datasystemen met steeds nieuwe protocollen die moeten worden
ondersteund. De verwerking hiervan vindt gescheiden plaats.
In de praktijk is gebleken dat er onvolledig uitgevoerde transacties
kunnen plaatsvinden. Dit is echter nooit naar voren gekomen tijdens de
regressietesten, die telkens opnieuw worden uitgevoerd als er nieuwe
protocollen moeten worden ondersteund en getest. Bovendien is de
doorlooptijd van deze regressietesten te lang en moet met 25% worden
gereduceerd. Van het testproces wordt een model gemaakt en
gevalideerd. Daarmee wordt het testproces gesimuleerd.
Het onderzoek resulteert erin dat op basis van de resultaten van de
modellering een programma van eisen voor de noodzakelijke
aanpassingen van de testprogrammatuur en hun bijdrage aan het halen
van de doelstelling kan worden opgesteld. Om de beoogde snelheidswinst
te realiseren zou kunnen worden gestreefd naar parallellisatie van de
dataverwerking. Daarnaast zou het systeem kunnen worden voorzien van
zelfdiagnose en automatisch herstel om te voorkomen dat onvolledige
transacties kunnen worden uitgevoerd.
3.6 Randvoorwaarden
Hierna worden een aantal randvoorwaarden
beschreven waaraan moet worden voldaan om
voor de WBSO in aanmerking te komen.
De S&O-werkzaamheden moeten door
de aanvrager zelf systematisch worden
georganiseerd
Bij het verrichten van de S&O-werkzaamheden is een
projectmatige aanpak vereist (of een programmatische
aanpak indien dit beter aansluit bij de situatie). Er
moet sprake zijn van een voorgenomen S&O-project.
U moet de S&O-werkzaamheden zelf organiseren en
uitvoeren. Dit betekent dat als u de werkzaamheden
in opdracht of in een samenwerkingsverband
uitvoert, u moet kunnen aantonen dat u zelf de
S&O-werkzaamheden verricht en de aansturing
van het werk bepaalt.
De S&O-werkzaamheden moeten in de
EU worden verricht
Uren die worden verricht door uw werknemers in
andere lidstaten van de Europese Unie (EU) komen
in aanmerking voor de WBSO. U mag de EU-uren
opvoeren als u als werkgever in Nederland bent
gevestigd en het S&O wordt verricht door
werknemers waarvoor in Nederland loonheffing
wordt ingehouden. De zelfstandige die voor zijn
eigen in Nederland gevestigde onderneming S&O
verricht in de EU kan de hiervoor benodigde uren
ook opvoeren. Voor de in een andere EU-lidstaat
gemaakte S&O-uren gelden dezelfde administratieve
vereisten als voor in Nederland gemaakte uren. De
S&O-administratie dient op de Nederlandse vestiging
van de onderneming aanwezig te zijn.
Werkzaamheden die niet in aanmerking
komen
In de WBSO en de Afbakeningsregeling wordt expliciet
een aantal werkzaamheden uitgesloten.
De volgende werkzaamheden worden niet tot
S&O-werkzaamheden gerekend:
• marktonderzoek;
• organisatorische en administratieve
werkzaamheden;
• werkzaamheden die buiten de Europese Unie
plaatsvinden;
• de volgende activiteiten in relatie tot
programmatuur:
1. Onderhoud van programmatuur.
2. Het geschikt maken van programmatuur voor
een ander hardware- of softwareplatform;
onder platform wordt verstaan het geheel
van hardware en besturingsprogrammatuur
waarop informatiesystemen worden ontwikkeld
(ontwikkelplatform) of in productie worden
genomen (doelplatform).
3. Het ontwikkelen van programmatuur, die
bestaande programmatuur op een voor de S&O-
inhoudingsplichtige of S&O-belastingplichtige
technisch nieuwe wijze integreert of laat
samenwerken tenzij de bestaande programma­
tuur hoofdzakelijk binnen de onderneming van
de S&O-inhoudingsplichtige, binnen de fiscale
eenheid waarvan de S&O-inhoudingsplichtige
deel uitmaakt, of binnen de onderneming van de
S&O-belastingplichtige, is ontwikkeld en wordt
toegepast.
4. Het bouwen of inrichten van programmatuur,
behalve als de ontwikkeling van de bedoelde
programmatuur op grond van punt 3 (hierboven
genoemd) wel als speur- en ontwikkelingswerk is
aangemerkt.
19
 • het bouwen of inrichten van apparatuur bestemd
voor toepassing in de praktijk;
• werkzaamheden met betrekking tot het invoeren
en aanpassen van aangeschafte of aan te schaffen
technologie, producten, processen of programma­
tuur, dan wel onderdelen daarvan, onverminderd
het bepaalde zoals beschreven op de vorige pagina
bij het 4e bullet, onder punt 3;
• onderzoek naar de aanwezigheid van delfstoffen;
• het verrichten van beleidsstudies en strategische
studies;
• het opzetten en volgen van cursussen, scholing en
symposia;
• analyse en beoordeling van bestaande productie­
processen, indien er geen directe samenhang is
met S&O;
• productvergelijkend onderzoek, indien er geen
directe samenhang is met S&O;
• verandering van uitsluitend vormgeving of
afmetingen van producten en programmatuur;
• kwaliteitscontrole, anders dan de directe controle
van uitgevoerd S&O, en kwaliteitsborging;
20
• werkzaamheden met betrekking tot bouwkundige
en installatietechnische ontwerpen op basis van
bestaande technieken;
• voorbereiding en uitvoering van de productie;
• het bouwen van een pilot-plant op productieschaal,
dan wel een prototype met een productieve of
commerciële betekenis;
• werkzaamheden, door de S&O-inhoudingsplichtige
of S&O-belastingplichtige verricht ten behoeve van
door een ander verricht S&O, die op zichzelf niet
zijn aan te merken als S&O;
• werkzaamheden met betrekking tot in
technologische zin niet significante aanpassingen
aan of wijzigingen van bestaande producten of
processen;
• werkzaamheden met betrekking tot het opstellen
en aanpassen van recepturen en de samenstelling
van een product zonder dat er sprake is van een
technisch nieuw werkingsprincipe van het
desbetreffende product.
4 Wat levert de WBSO u op?
Wat betreft het financiële voordeel van de WBSO Bepaling van het S&O-loon voor 2010
U berekent het S&O-loon door het S&O-uurloon te
zijn er verschillen tussen inhoudingsplichtige
vermenigvuldigen met de toegekende S&O-uren.
ondernemingen, niet-ondernemers en zelfstandigen. Het S&O-uurloon is een vast gemiddeld bedrag per

Startende ondernemingen of ondernemers hebben uur dat geldt voor al uw S&O-medewerkers.

Dit S&O-uurloon wordt gehanteerd bij de verdere
recht op extra financieel voordeel, de zogeheten
afwikkeling van uw aanvra(a)g(en) en geldt voor het
startersfaciliteit. In dit hoofdstuk wordt toegelicht gehele kalenderjaar 2010. Het S&O-uurloon wordt
als volgt bepaald:
hoe uw financiële voordeel wordt bepaald.

Hebt u in 2008 geen S&O-werkzaamheden verricht

4.1 Fiscaal voordeel voor inhoudings­ dan geldt voor u een vast gemiddeld uurloon van
plichtige ondernemingen € 29 (forfait). Hebt u in 2008 wel S&O-werkzaamheden
verricht en had u daarvoor een S&O-verklaring
Voor inhoudingsplichtige ondernemingen biedt de dan wordt het gemiddelde S&O-uurloon voor 2010
WBSO een vermindering op de totaal af te dragen door SenterNovem berekend op basis van gegevens uit
loonheffing. Deze vermindering van de afdracht uw aangiften loonheffingen over 2008. Om de
loonheffing wordt S&O-afdrachtvermindering genoemd berekening door SenterNovem mogelijk te maken,
en bedraagt in 2010 50% van de eerste € 220.000 van geeft u de burgerservicenummers (BSN’s, voorheen
het totale S&O-loon en 18% van het resterende S&O- sofi-nummers) door van de medewerkers die in 2008
loon. Per S&O-inhoudingsplichtige of fiscale eenheid S&O hebben verricht. Het aanleveren van BSN’s
bedraagt de S&O-afdracht­vermindering maximaal kan eenvoudig via internet. Wanneer u over 2008 een
€ 14.000.000 per kalenderjaar. Jaarlijks kunnen de S&O-verklaring hebt ontvangen wordt u hierover door
percentages worden gewijzigd, dit heeft echter geen SenterNovem geïnformeerd.
gevolg voor al afgegeven S&O-verklaringen.

Toe g e k e n de aa n v r a g e n e n bed r a g

aantal toegekende aanvragen toegekend bedrag aan afdrachtvermindering (in miljoen euro)

24.000 600
554

20.271 20.534
506 501
20.000 19.421 19.581 500
475
466

425

16.000 15.900
400
15.200 375
14.600 368
14.200
13.700 13.600 13.900 324 340
13.000 331

12.000 300 291

Aantal aanvragen
mkb
8.000 200
Totaal aantal
aanvragen

4.000 100 Toegekend

bedrag mkb

Toegekend bedrag
0 0 alle aanvragers

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2003 2004 2005 2006 2007 2008

21
 SenterNovem vraagt het fiscaal loon en de verloonde
uren van de door u opgegeven S&O-medewerkers op
bij het UWV, de instantie die deze gegevens verkrijgt
van de Belastingdienst. Er wordt gebruik gemaakt
van de gegevens zoals die op de peildatum zijn
opgenomen in de polisadministratie van het UWV.
De peildatum voor de loongegevens van 2008 is
vastgesteld op 1 april 2009.
H e t S & O - u u r l oo n wo r d t a l s vo l g t be r e k e n d
Som van het loon van alle S&O-medewerkers
S&O-uurloon =
(0,85 x som van de verloonde uren van alle S&O-medewerkers)
De factor 0,85 is bedoeld ter compensatie van verlof.
De uitkomst wordt naar boven afgerond op een veelvoud van € 5.
Het berekende uurloon geldt voor het gehele
kalenderjaar 2010. U hoeft dus maar één keer BSN’s aan
te leveren.
4.2 Fiscaal voordeel voor S&O-
belastingplichtigen (zelfstandigen)
Voor zelfstandigen biedt de WBSO de aftrek S&O
wanneer zij in een kalenderjaar tenminste 500 uren
besteden aan S&O. De aftrek voor zelfstandigen
bedraagt in 2010 € 12.031. Het bedrag van de aftrek
wordt jaarlijks vastgesteld. De urendrempel van
500 uren geldt ongeacht het aantal aanvragen dat
u voor een kalenderjaar indient (zie hoofdstuk 5). De
toegekende S&O-uren van meerdere S&O-verklaringen
worden bij elkaar opgeteld. Het minimum aantal te
besteden S&O-uren wordt dus niet evenredig
verminderd als een aanvraag voor een deel van het
kalenderjaar wordt ingediend.
4.3 Extra financieel voordeel voor
starters
De WBSO biedt extra ondersteuning aan starters.
Hierbij wordt weer onderscheid gemaakt tussen
inhoudingsplichtige ondernemingen en zelfstandigen.
22
S&O-inhoudingsplichtigen
S&O-inhoudingsplichtigen die als starter worden
aangemerkt, komen in aanmerking voor een
S&O-afdrachtvermindering van 64% in plaats van
50% over de eerste € 220.000 van het totale S&O-loon
in het betreffende kalenderjaar.
S&O-belastingplichtigen (zelfstandigen)
Zelfstandigen die als starter worden aangemerkt
komen voor een extra aftrek S&O in aanmerking.
In 2010 bedraagt deze extra aftrek € 6.017.
Wanneer bent u starter?
Om te bepalen of uw onderneming als starter
aangemerkt wordt, spelen de volgende criteria een rol:
• het aantal jaren dat uw onderneming personeel
in loondienst heeft, danwel het aantal jaren dat u
ondernemer bent;
• het aantal jaren waarin uw onderneming een
S&O-verklaring heeft gekregen;
• de vraag of er sprake is van voorzetting van
activiteiten vanuit een andere onderneming;
• bij wie het eigendom van uw onderneming ligt.
Deze criteria worden hieronder nader toegelicht.
H et aan tal jaren d at u p er s on eel in d ien s t h eb t
of on d er n em er b en t
Uw onderneming kan als starter worden aangemerkt
als u in de afgelopen vijf kalenderjaren tenminste één
jaar niet inhoudingsplichtig was. Dit betekent dat u
maximaal in vier kalenderjaren personeel in loondienst
had. Als zelfstandige geldt dat u in de afgelopen vijf
kalenderjaren maximaal in vier kalenderjaren
ondernemer was. In beide gevallen hoeft dit geen
aaneengesloten periode te zijn.
H et aan tal jaren waar in u een S&O -ver k lar in g
h eb t gek regen
U kunt maximaal drie jaren als starter worden
aangemerkt. Hebt u in de afgelopen vijf kalenderjaren
in 3 of meer jaren S&O-verklaringen ontvangen, dan
komt u niet meer in aanmerking voor de starterstatus.
Dit hoeft geen aaneengesloten periode te zijn.
Elk kalenderjaar waarvoor u één of meer
S&O-verklaringen hebt ontvangen telt daarbij als
één jaar. Onder bepaalde voorwaarden tellen ook
 S&O-verklaringen mee die zijn afgegeven aan een
onderneming waarvan uw onderneming een
voortzetting is. Bepalend hiervoor zijn de criteria
voortzetting en eigendomsverhouding die hierna
worden toegelicht.
Vo o r ze tt ing van ac ti vi tei ten
Neemt uw onderneming activiteiten over van een
andere onderneming of heeft uw onderneming in
het verleden activiteiten van een andere onderneming
overgenomen, dan is er sprake van voortzetting van
een (gedeelte van een) onderneming. Het hoeft niet
zo te zijn dat de onderneming waarvan u de
activiteiten overneemt wordt beëindigd.
Als uw onderneming activiteiten voortzet van
een andere onderneming dan worden in bepaalde
gevallen de S&O-verklaringen van de andere
onderneming meegeteld bij het bepalen van de
starterstatus van uw onderneming. Maatgevend
hiervoor zijn de eigendomsverhoudingen.
Aan de hand van enkele voorbeelden wordt het
begrip voortzetting nader toegelicht.
V oo r bee l de n voo r t z e t t i n g
• Een éénmanszaak of een aandeel in een vennootschap onder firma
wordt omgezet in een bv. De activiteiten van de éénmanszaak of
vennootschap onder firma worden voortgezet door de bv.
• Een bv wordt gesplitst in een holding en een werkmaatschappij.
De activiteiten van de oude bv worden voortgezet in de
werkmaatschappij en/of de holding.
• Twee of meer bedrijven fuseren en vormen samen een nieuwe
onderneming waarin de activiteiten van de oude bv’s worden
voortgezet.
• De activiteiten van een bv worden gesplitst en ondergebracht in
twee nieuwe bv’s die ieder een deel van de activiteiten van de
oude bv overnemen.
• Het doorstarten van de activiteiten van een failliete bv in een
andere bv.
• Een directeur grootaandeelhouder verplaatst zijn activiteiten van
een werkmaatschappij naar zijn eigen personal holding.
D e e i g e n d o m s ve r h o u d i n g : ve r b o n d e n h e i d e n
aan m er kelijk b elan g
Als uw onderneming A de activiteiten voortzet van
onderneming B en onderneming B heeft meer dan
1/3 van de aandelen van onderneming A dan is er
sprake van verbondenheid. Dit is ook het geval als
onderneming A meer dan 1/3 van de aandelen van
onderneming B bezit of onderneming C meer dan
1/3 van de aandelen van zowel onderneming A als
onderneming B bezit.
Als uw onderneming A de activiteiten voortzet van
zelfstandige B en meer dan 5% van de aandelen van
onderneming A zijn in bezit van zelfstandige B, dan
is er sprake van aanmerkelijk belang.
Is er sprake van voortzetting van activiteiten én
verbondenheid of aanmerkelijk belang, dan tellen
de S&O-verklaringen van de voortgezette
onderneming/zelfstandige B in de voorafgaande
vijf kalenderjaren mee bij het bepalen van de
starterstatus van onderneming A.
Aan de hand van enkele voorbeelden worden de
begrippen verbondenheid en aanmerkelijk belang
nader toegelicht.
V oo r bee l d ve r bo n de n heid : voo r t z e t t i n g
ac t ivi t ei t e n va n a n de r e B V
Bv B heeft in 2005 en 2006 S&O-verklaringen ontvangen. Activiteiten van
bv B worden voortgezet door bv A. Bv A heeft nog nooit eerder een
S&O-verklaring ontvangen en heeft pas met ingang van 2009 personeel
in dienst. Er bestaat een verbondenheid tussen A en B. De twee S&O-
verklaringen van bv B worden meegeteld bij het bepalen van de starterstatus
van bv A. Bv A is in dit geval in 2010 starter want een nieuwe onderneming
kan maximaal drie jaar starter zijn. In 2011 is bv A geen starter meer.
V oo r bee l d aa n m e r k e l i j k be l a n g : o m z e t t i n g
ee n m a n s z aa k i n B V
Een eenmanszaak heeft in 2005 tot en met 2007 S&O-verklaringen
ontvangen. De eenmanszaak wordt met ingang van 2010 omgezet in
een nieuwe bv. De eigenaar van de opgeheven eenmanszaak heeft een
aanmerkelijk belang in de nieuwe bv. De bv is in 2010 geen starter omdat
de eenmanszaak al drie S&O-verklaringen heeft ontvangen.
23
 s ta r t e n de o n de r n e m e r s i n de wbso

aantal aanvragers dat profiteert van de startersfaciliteit

2910
3000

2360
2290 2220 2275
2100
2000

1000

500

310 290
270 276
250 240 Aanvragers voor de loonbelasting
230

0 Zelfstandigen

2003 2004 2005 2006 2007 2008

SenterNovem beoordeelt of u als starter wordt
aangemerkt. Dit gebeurt aan de hand van de gegevens
die u in het aanvraagprogramma moet invullen.
Indien u twijfelt of de starterstatus voor uw onder­
neming van toepassing is neemt u dan contact op met
SenterNovem. Bent u als starter aangemerkt en blijkt
achteraf dat de gegevens die u aan SenterNovem hebt
verstrekt onjuist zijn, dan kan SenterNovem deze
toekenning herzien.
Als u niet-ondernemer bent dan is het de bedoeling
dat de S&O-tegemoetkoming wordt doorgegeven aan
de opdrachtgever. Het S&O-loon dat voor een project
wordt aangevraagd mag niet hoger zijn dan de
vergoeding die van de opdracht­g ever wordt
ontvangen. Extra kosten die u voor eigen rekening
maakt, komen niet in aanmerking voor S&O-
afdrachtvermindering. De bepaling van het
S&O-(uur)loon voor niet-ondernemers is identiek aan
de in paragraaf 4.1 beschreven procedure.

4.4 Financieel voordeel voor Als u de S&O-afdrachtvermindering doorberekent

niet-ondernemers aan de opdrachtgever is er in principe voor u per
saldo geen fiscaal voordeel. Het betekent wél dat het
De S&O-afdrachtvermindering is vooral voor opdrachtgevers goedkoper en dus aantrekkelijker
bedoeld voor Nederlandse ondernemingen die wordt om S&O-werkzaamheden bij uw niet-
S&O-werkzaamheden verrichten. Niet-ondernemers, onderneming te laten uitvoeren.
over het algemeen kennisinstellingen zoals
onderzoeks­instituten en universiteiten, kunnen in
aanmerking komen voor S&O-afdrachtvermindering
wanneer contractresearch wordt uitgevoerd in
opdracht en voor rekening van (een samenwerkings­
verband van) onderneming(en) of een product- of
bedrijfschap.

24
5 Hoe en wanneer dient u een
aanvraag in?
Om in aanmerking te komen voor de WBSO dient • Let op: U kunt voor eenzelfde kalendermaand maar
één aanvraag indienen. Dient u bijvoorbeeld een
u een aanvraag in bij SenterNovem. U kunt op
jaaraanvraag in dan kunt u geen aanvullende
verschillende momenten een aanvraag indienen aanvraag indienen voor het tweede halfjaar.

en zelf de aanvraagperiode kiezen. Hoe het invullen

en indienen van een aanvraag in zijn werk gaat, voo r bee l de n f l e x ibe l aa n v r a g e n

leest u in dit hoofdstuk. Verder worden nog een

aantal belangrijke aandachtspunten genoemd. 6 maanden 6 maanden

4 maanden 4 maanden 4 maanden

3 maanden 4 maanden 5 maanden

5.1 Het moment van indienen 3 maanden 3 maanden 6 maanden

jan fe b mrt apr mei jun jul aug sep okt n ov dec

De WBSO kent een flexibel aanvraagregiem. U kunt

meerdere keren per jaar een aanvraag indienen en zelf
de periode van de aanvraag bepalen. U kiest vooraf
een aanvraagritme. Wanneer u in de loop van het jaar
U kunt als S&O-inhoudingsplichtige dus uiterlijk 31 augustus
nieuwe projecten verwacht, maar ook wanneer u
van het jaar voor de maanden oktober, november en december
mogelijk extra uren voor een project nodig hebt, dan
een aanvraag indienen. Voorwaarde is dat u voor deze
kiest u voor vaker aanvragen. U kunt dan flexibel
maanden nog geen aanvraag hebt ingediend en dat u eerder
inspelen op de ontwikkelingen. Hierbij geldt echter
in hetzelfde jaar maximaal twee aanvragen hebt ingediend.
het volgende:

S&O-inhoudingsplichtigen
• U mag maximaal drie keer per kalenderjaar een
aanvraag indienen.
• Uw aanvraag betreft tenminste drie kalender­
maanden en ten hoogste zes kalendermaanden.
• U mag één aanvraag voor het hele kalenderjaar
indienen wanneer u het voorgaande jaar een
S&O-verklaring hebt verkregen.
• Uw aanvraag moet vooraf en uiterlijk één volledige
kalendermaand voordat de periode waarop de
aanvraag betrekking heeft begint, worden
ingediend. U kunt dus uiterlijk 30 november 2009
een aanvraag indienen voor een periode die start
in januari 2010 .
S&O-belastingplichtigen (zelfstandigen)
• U kunt tot uiterlijk 30 september van het
betreffende kalenderjaar aanvragen indienen
voor uw eigen S&O-werkzaamheden.
• Er geldt geen maximum voor het aantal aanvragen.
• Uw aanvraag betreft de periode vanaf de datum
van indiening tot het einde van het kalenderjaar.
• Uw aanvraag betreft tenminste drie kalender­
maanden. Een aanvraag die u indient in de periode
van 1 oktober tot en met 31 december heeft
betrekking op het volgende kalenderjaar.
• Als activiteiten over het kalenderjaar heen lopen,
dan dient u hiervoor jaarlijks een nieuwe aanvraag in.

25
 5.2 Het invullen van de aanvraag
Voor het indienen van een WBSO-aanvraag kunt u
gebruik maken van het aanvraagprogramma. Dit
aanvraagprogramma kunt u downloaden van de
website www.senternovem.nl/wbso.
Invulle n a a nvraagpro gramma
Na installatie leidt het programma u automatisch door
de relevante vragen. Tijdens het invullen voert het
programma bovendien een aantal controles uit, onder
meer op volledigheid. Bij het invullen van de aanvraag
moet u zorgvuldig te werk gaan. Voor een volledige
aanvraag vult u een aantal algemene gegevens en een
beschrijving van de voorgenomen projecten in. Per
project dient u een realistische inschatting te maken
van de benodigde tijd. Projecten waarbij slechts
enkele uren worden geraamd, worden niet gezien als
S&O. Belangrijk is dat projecten concreet en niet te
algemeen worden omschreven. Duidelijk moet zijn
welke activiteiten u gaat uitvoeren. Het indienen van
een onvolledige of te late aanvraag kan leiden tot het
niet in behandeling nemen van de aanvraag of tot een
afwijzing.
Het invultraject wordt afgesloten met het indienen
van de aanvraag. Dit kunt u via internet of per
diskette doen. Het indienen van een aanvraag
wordt in paragraaf 5.3 toegelicht.
Zorg ervoor dat u de juiste en volledige statutaire naam van
uw onderneming in uw aanvraag vermeldt.
Let op het juiste loonheffingennummer en Kamer van
Koophandelnummer. Deze gegevens zijn belangrijk voor de
identificatie van uw bedrijf door SenterNovem en de
verrekening van de S&O-afdrachtvermindering. Indien u een
onjuist loonheffingennummer opgeeft dan kunt u géén S&O-
afdrachtvermindering toepassen!
26
Indien de rechtsvorm van uw onderneming in de
aanvraagperiode gaat wijzigen (door bijvoorbeeld een fusie
met een andere onderneming, een gehele of gedeeltelijke
overname van/door een andere onderneming of uw
éénmanszaak gaat over in een BV), dan adviseert SenterNovem
u nadrukkelijk om zowel voor de oude als de nieuwe situatie
(dat geldt voor alle betrokken ondernemers) een aanvraag
in te dienen.
Indien u niet beschikt over een computer met
het Windows-besturingssysteem, dan kunt u
gebruik maken van een aanvraagformulier op
papier. Het formulier kunt u aanvragen bij
SenterNovem.
Doet u een aanvraag die is aangemaakt via het
aanvraagprogramma en hebt u alle vragen juist en
volledig ingevuld, dan kan deze door SenterNovem
worden beoordeeld.
Een vormvrije aanvraag indienen
Wilt u een aanvraag indienen maar komt u in tijdnood
dan kunt u een vormvrije aanvraag indienen. Een
vormvrije aanvraag moet altijd aan een aantal
minimale vereisten voldoen om als aanvraag
geaccepteerd te worden. Uw vormvrije aanvraag moet
minimaal de volgende gegevens bevatten:
1. de statutaire naam en het adres van uw
onderneming;
2. de dagtekening;
3. een vermelding dat het gaat om een aanvraag voor
de WBSO;
4. de ondertekening.
Het aanvraagprogramma ondersteunt deze manier van
aanvragen. Een aanvraag die slechts aan de minimale
vereisten voldoet is echter niet volledig en kan niet
inhoudelijk beoordeeld worden. Met deze manier van
indienen stelt u alleen uw rechten veilig voor het geval
u in tijdnood komt. U krijgt vervolgens eenmalig de
gelegenheid de aanvraag aan te vullen tot een
volledige aanvraag die door SenterNovem inhoudelijk
kan worden beoordeeld.
5.3 Het indienen van de aanvraag
Voor het indienen van uw aanvraag hebt u twee
mogelijkheden: via internet of per diskette.
Een aanvraag kan niet per telefax of e-mail
worden ingediend.
Indienen via internet
U kunt uw aanvraag via internet eenvoudig indienen.
Maak wel een afdruk van uw aanvraag en bewaar deze
afdruk voor uzelf. Voor het indienen via internet hebt u
een certificaat nodig. Als u dat nog niet hebt dan kunt
u dat via www.senterloket.nl aanvragen. Dit certificaat
is een digitaal paspoort dat u toegang geeft tot
het elektronisch aanvragen bij SenterNovem.
Met dit certificaat kunt u uw aanvraag elektronisch
ondertekenen en indienen. Het certificaat kunt u
ook gebruiken om voor andere regelingen via
internet een aanvraag in te dienen bij SenterNovem.
U kunt uw ingediende aanvragen ook altijd terugzien
in senterloket. Meer informatie over indienen via
internet vindt u op de website
www.senternovem.nl/wbso.
Indienen op diskette
Het gebruik van diskettes is geen gangbare methode
meer en SenterNovem wil het indienen via internet
stimuleren. Als het u niet lukt om een aanvraag via
De ondertekening moet origineel zijn. Er mag geen sprake
zijn van een kopie of een stempel.
De ondertekening moet gedaan worden door iemand die
bevoegd is namens uw onderneming te tekenen. Als iemand
anders de aanvraag ondertekent, dan moet hiervoor een
machtiging worden bijgevoegd.
Via de helpdesk kunt u een diskette opvragen. De diskette
is alleen te gebruiken voor het opslaan van de
aanvraaggegevens. Het aanvraagprogramma moet u
eerst downloaden van onze website.
internet in te dienen, dan kunt u uw aanvraag op
diskette indienen.
U maakt een definitieve afdruk. De afdruk is de
formele aanvraag en deze moet worden ondertekend.
De ondertekende afdruk (met originele handtekening)
en de diskette stuurt u op naar SenterNovem.
Om de afhandeling te versnellen kunt u rekening
houden met de volgende tips:
• Veel aanvragen worden pas tegen het einde van de
indieningstermijn ingediend. Als u ervoor zorgt dat
uw aanvraag ruim op tijd en volledig is ingediend,
dan wordt de aanvraag eerder in behandeling
genomen.
• Omdat de aanvragen door SenterNovem zoveel
mogelijk automatisch worden ingelezen, worden
aanvragen waarin slechts verwezen wordt naar
bijlagen vertraagd in behandeling genomen.
Als er sprake is van bijlagen dan kunt u beter
(een deel van) deze tekst in het
aanvraagprogramma kopiëren.
Ad v i e s vo o r a a nv ra g e n d i e n i e t v i a i n te r n e t
word en in ged ien d
SenterNovem adviseert u om vóór de indiening van
de aanvraag een kopie te maken van de afdruk en de
diskette. De verzending van de aanvraag per post
gebeurt bij voorkeur aangetekend of met bewijs van
ontvangst afgegeven door het postkantoor. Hiermee
kunt u aantonen wanneer de aanvraag door u is
verzonden. Stuur uw afdruk inclusief de diskette naar:
27
 SenterNovem
Postbus 10073
8000 GB Zwolle
U kunt uw aanvraag ook afgeven bij SenterNovem.
Op werkdagen worden tot 17.30 uur bewijzen van
ontvangst verstrekt. Hiermee kunt u tijdige indiening
aantonen. U kunt uw aanvraag afgeven op het
volgende adres:
SenterNovem
Dokter van Deenweg 108
8025 BK Zwolle
Deponeert u de aanvraag buiten kantooruren dan hebt u
geen bewijs waarmee u tijdige indiening kunt aantonen!
Indien u gebruik maakt van een koerier dan is het tijdstip
van ontvangst van de aanvraag door SenterNovem bepalend
voor de tijdige indiening. Het risico van te late indiening
ligt altijd bij u.
28
5.4 Het aanleveren van BSN’s
In paragraaf 4.1 is toegelicht dat u in sommige situaties
naast uw aanvraag ook de burgerservicenummers
(BSN’s) door moet geven van de medewerkers die in
2008 S&O hebben verricht. Dit moet u doen als u in
2008 S&O-werkzaamheden hebt verricht waarvoor
u een S&O-verklaring had. Het aanleveren van BSN’s
kan eenvoudig via internet. U gaat hiervoor naar
www.senternovem.nl/WBSO/mededelen en u klikt
op “website eMededelen”. Vervolgens komt u in
een inlogscherm. U kunt hier inloggen met uw loon­
heffingennummer en uw wachtwoord. Wanneer u
over 2008 een S&O-verklaring hebt ontvangen
dan heeft SenterNovem u in februari 2009 een
brief gestuurd met uw wachtwoord. Bent u ingelogd
dan klikt u in de linkerkolom op “mededelen BSN’s”.
Hier kunt u de BSN’s invoeren. Hebt u veel BSN’s in
te voeren, dan kunt u ook eenvoudig een bestand
met BSN’s inlezen.
6 De S&O-administratie
Wanneer u gebruik maakt van de WBSO houdt u
een S&O-administratie bij van de uitvoering van
de projecten waarvoor u een S&O-verklaring hebt
ontvangen. Uit deze administratie moet op duidelijke
wijze kunnen worden afgeleid welke S&O-
werkzaamheden zijn verricht en hoeveel tijd daaraan
is besteed. U mag bij het bijhouden van een
S&O-administratie zoveel mogelijk aansluiten bij de
gebruikelijke gang van zaken binnen uw onderneming.
Aan de hand van een aantal vragen en antwoorden
wordt dit in dit hoofdstuk nader toegelicht.
6.1 Waarom moet u een
S&O-administratie bijhouden?
Na het afgeven van de S&O-verklaring controleert
SenterNovem of de gegevens die u in uw aanvraag
hebt verstrekt, overeenstemmen met de praktijk.
SenterNovem voert hiertoe bedrijfsbezoeken uit
bij ondernemingen en kennisinstellingen die een
S&O-verklaring hebben ontvangen. Tijdens een
bedrijfsbezoek gaat SenterNovem aan de hand van
de S&O-administratie na of de S&O-werkzaamheden
die in de aanvraag zijn opgenomen ook daadwerkelijk
zijn uitgevoerd. Daarnaast wil SenterNovem inzicht
krijgen in de voortgang van de projecten.
Het is ook in uw eigen belang dat u uw onderzoeks-
en/of ontwikkelingsresultaten nauwgezet vastlegt.
Afgezien van de wettelijke eisen verschaft een
S&O-administratie u inzicht in de resultaten en kosten
van S&O. Door het bijhouden van een administratie
blijft u bovendien na een mogelijk vertrek van een
S&O-medewerker verzekerd van de kennis die tijdens
een onderzoeks- of ontwikkelingsproject is opgedaan.
Helaas komt SenterNovem nog regelmatig onder­
nemingen tegen waarbij met het vertrek van een
bepaalde medewerker ineens ook alle kennis over
een S&O-project binnen de onderneming is
verdwenen omdat gedurende het project niets
schriftelijk is vastgelegd.
6.2 Hoe moet u de S&O-
administratie bijhouden?
Een goede S&O-administratie geeft per project
eenvoudig en duidelijk inzicht in de aard, de
inhoud, de voortgang en de omvang van de
uitgevoerde S&O-werkzaamheden. Met omvang
wordt bedoeld de tijd die aan het project is besteed.
Een S&O-administratie kan bestaan uit verschillende
(digitale) documenten die gedurende het S&O-traject
worden opgesteld zoals vergaderstukken,
rapportages, tekeningen, correspondentie, foto’s van
prototypes, testresultaten, meetverslagen,
berekeningen etcetera. Voorzie deze documenten
van een datum en de naam van de opsteller. Bundelt
u deze per project in een map, met korte, duidelijke
en samenvattende rapporten. Het is van belang dat u
per project de documentatie chronologisch archiveert
en dat duidelijk uit de stukken blijkt wat uw technische
inbreng in elk project is geweest.
Bij ontwikkelingsprojecten blijkt uit uw S&O-administratie
wat de technische problemen/knelpunten zijn waar u
tegenaan loopt en welke oplossingsrichtingen u gekozen hebt.
Bij analyse van de technische haalbaarheid en projecten met
betrekking tot technisch (wetenschappelijk) onderzoek geeft
uw S&O-administratie inzicht in de opzet en de resultaten
van de analyse c.q. het onderzoek.
29
 Gooi niet te snel stukken weg, ook stukken die u Kort samengevat, u moet vooral niet vergeten om voor
niet meer gebruikt in een vervolgtraject kunnen uw WBSO-projecten:
bij een controle van belang zijn. De S&O-administratie • na te gaan of de mensen die aan een project werken
moet binnen twee maanden na afloop van elk in dienst zijn van de onderneming die de aanvraag
kwartaal zijn bijgewerkt. heeft ingediend;
• elke werknemer per project uren te laten bijhouden
In de S&O-administratie ligt ook vast op welke en te zorgen dat de S&O-administratie daarvan
dagen een medewerker S&O verricht, om hoeveel binnen tien werkdagen is bijgewerkt;
uur het per dag gaat en aan welk project hij/zij • geen uren te schrijven voor werkzaamheden die
heeft gewerkt. Zorg ervoor dat de S&O-administratie niet als S&O worden aangemerkt (zie paragraaf 3.6),
klopt met de verlof- en ziekteregistratie en dat u zoals opleidingen, cursussen, symposia,
binnen tien werkdagen de administratie van uren administratieve of organisatorische
hebt bijgewerkt. werkzaamheden en uren gemaakt buiten de EU;
• documenten te bewaren zoals verslagen,
Voorbeeld urenstaat: rapportages, schetsen, tekeningen, foto’s van
U kunt deze urenstaat ook als Microsoft prototypes, meetverslagen en berekeningen en
Excelspreadsheet downloaden van internet. deze in uw S&O-administratie op te nemen;
Kijk hiervoor op www.senternovem.nl/wbso. • aandacht te geven aan bovengenoemde punten,
ook als een project niet succesvol verloopt.

voo r bee l d va n ee n u r e n s taat

De urenstaat dient binnen 10 werkdagen te worden bijgewerkt wanneer S&O-werkzaamheden plaatsvinden gedurende het hele project.

Medewerker
Naam en BSN-nummer:
Functie:

Maand:
Jaar:

Activiteiten/urenmatrix
Aantal uren
Projectnummer 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Totalen p/m
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
Niet S&O werkzaamheden
Ziekte
Vakantie
Overige uren (b.v. feestdgn)

Opmerkingen
1) Het is niet nodig de urenstaten naar SenterNovem te verzenden.
De urenstaten moeten wel bij een controle door SenterNovem ter inzage liggen.
2) Denkt u eraan dat binnen twee maanden na afloop van het kalenderkwartaal een S&O-administratie aanwezig moet zijn.
Een goede S&O-administratie geeft per project eenvoudig en duidelijk inzicht in de aard, de inhoud, de omvang en de voortgang van de uitgevoerde werkzaamheden.
3) Interne projectnummers overnemen uit het projectenoverzicht uit uw WBSO-aanvraag.

30
 SenterNovem kan ook de aan u toegekende
Bij een holding en een werkmaatschappij moet er bij
S&O-afdrachtvermindering corrigeren als blijkt
gezamelijke projecten een zodanige S&O-administratie
dat de feitelijk verrichte werkzaamheden niet
bijgehouden worden dat daaruit de rol en inbreng van beide
overeen­s temmen met de aangemelde werkzaam­
ondernemingen blijkt.
heden waarvoor een S&O-verklaring is afgegeven.
In beide gevallen zal SenterNovem een
correctie-S&O-verklaring afgeven en mogelijk
De gemaakte S&O-uren moet u binnen tien werkdagen in uw
een boete opleggen.
S&O-administratie vastgelegd hebben. Binnen twee maanden

na afloop van elk kwartaal behoort de rest van uw S&O-

administratie gereed te zijn.

6.4 Hoe lang moet u de S&O-
administratie bewaren en wat moet
u bewaren?
Niet alle werkzaamheden die u binnen een S&O-project uitvoert

kunnen als S&O-werkzaamheden worden aangemerkt. Een

U bent verplicht de S&O-administratie gedurende
voorbeeld hiervan is administratief of organisatorisch werk. Een
zeven jaar te bewaren. Naast de genoemde gegevens
volledig overzicht van werkzaamheden die niet tot S&O worden
over het project dient u ook de volgende gegevens en
gerekend kunt u vinden in paragraaf 3.6.
bescheiden in uw S&O-administratie op te nemen:
• een kopie van de aanvra(a)g(en) en
S&O-verklaring(en);
• de correspondentie met SenterNovem met
6.3 Wat is de consequentie als u niet betrekking tot uw aanvra(a)g(en);
of slechts gedeeltelijk de S&O- • eventuele correctie-S&O-verklaring(en).
administratie hebt bijgehouden?
Het laatste punt wordt in hoofdstuk 7 behandeld.
Aan de hand van uw S&O-administratie kan
SenterNovem controleren of, en in welke mate,
u de S&O-werkzaamheden hebt verricht waarvoor een
S&O-verklaring is afgegeven. Als blijkt dat twee
maanden na afloop van het kalenderkwartaal waarin
de S&O-werkzaamheden hebben plaatsgevonden nog
geen wettelijk verplichte S&O-administratie aanwezig
is, dan kan SenterNovem de eerder toegekende
S&O-afdrachtvermindering geheel corrigeren.
In dat geval wordt er van uitgegaan dat er geen
S&O- werkzaamheden hebben plaatsgevonden.

31
 7 Een S&O-verklaring en dan ...
Nadat u uw S&O-verklaring hebt ontvangen,
kunt u uw financiële voordeel verrekenen.
Er zijn twee mogelijkheden:
• U bent S&O-inhoudingsplichtige en
ontvangt S&O-afdrachtvermindering.
• U bent S&O-belastingplichtige en
ontvangt aftrek S&O.
In dit hoofdstuk wordt uitgelegd hoe u uw S&O-
afdrachtvermindering of aftrek S&O kunt verrekenen.
Ook kunt u lezen in welke gevallen u een mededeling
van het aantal gerealiseerde S&O-uren moet doen.
Verrekening binnen de aangiftetijdvakken
Voor het verrekenen van de S&O-afdrachtvermindering
is de afgiftedatum van uw S&O-verklaring van belang.
Vanaf het moment dat u de S&O-verklaring hebt
ontvangen kunt u verrekenen in de dan nog
resterende aangiftetijdvakken. Per aangiftetijdvak
kunt u maximaal een evenredig deel van het nog niet
gebruikte bedrag op de verschuldigde loonheffing in
mindering brengen. Als u er bijvoorbeeld voor kiest
om in één of meer van de aangiftetijdvakken geen
(maximale) S&O-afdrachtvermindering toe te passen,
wordt het maximum voor de volgende nog resterende
aangiftetijdvakken hoger. U kunt hier bijvoorbeeld
voor kiezen als u in de loop van het jaar meer
personeel aantrekt of als uw S&O-project tijdelijk
vertraging oploopt of stopt en daarna toch weer
doorgaat.

7.1 Verrekening Het toepassen van S&O-afdrachtvermindering kan er

S&O-afdrachtvermindering voor niet toe leiden dat de over een aangiftetijdvak af te
S&O-inhoudingsplichtigen dragen loonheffing verder wordt verminderd dan tot
nihil.
De toegekende S&O-afdrachtvermindering verrekent u
in uw aangifte loonheffingen. De hoogte van de S&O-
De hoogte van de door u toegepaste S&O-afdrachtvermindering
afdrachtvermindering staat genoemd in uw S&O-
mag in totaal niet meer bedragen dan het in de S&O-verklaring
verklaring. De S&O-verklaring wordt afgegeven op
vastgestelde bedrag!
naam van de S&O-inhoudingsplichtige. In de S&O-
verklaring wordt ook het loonheffingennummer
(inclusief subnummer) genoemd waarop u de S&O-
afdrachtvermindering kunt verrekenen bij uw aangifte
Als u van SenterNovem nog geen S&O-verklaring hebt
loonheffingen. De verrekening kan alleen plaatsvinden
ontvangen, dan kunt u nog geen S&O-afdrachtvermindering
met de loonheffing (loonbelasting en premie
toepassen!
volksverzekeringen). Verrekenen kan niet met de
premies werknemersverzekeringen en bijdragen
zorgverzekeringswet.
U mag de S&O-afdrachtvermindering alleen U bent niet verplicht om elk aangiftetijdvak het maximum te
verrekenen in aangiftetijdvakken die eindigen in de verrekenen. Als u in een aangiftetijdvak besluit niet het
periode waarop de S&O-verklaring betrekking heeft. maximum te verrekenen dan kan dit eventueel in de
Er zijn twee aangiftetijdvak-mogelijkheden: daaropvolgende aangiftetijdvakken worden gecompenseerd.
maandelijkse of vierwekelijkse aangifte.

32
U mag verminderen op basis van de S&O-verklaring, hoeft u pas na afloop van het kalenderjaar actie te
ongeacht in welke maanden van de aanvraagperiode u ondernemen (zie paragraaf 7.3). Aan de hand van enkele
de S&O-uren maakt. Wijkt de realisatie in bepaalde mate voorbeelden wordt de evenredige en niet-evenredige
af van de toegekende uren uit uw S&O-verklaring dan verrekening van uw S&O-verklaring nader toegelicht.

V oo r bee l d ve r r e k e n i n g S & O - a f d r ach t - ve r m i n de r i n g : m aa n de l i j k se aa n g i f t e

U dient een aanvraag in voor de eerste zes maanden van een kalenderjaar en u ontvangt de S&O-verklaring op 10 maart.

De toegekende maximale S&O-afdrachtvermindering bedraagt € 12.000. U kunt dan in de aangiften over de maanden maart, april,
mei en juni maximaal 25%, ofwel € 3.000, verrekenen.

S&O-verklaring ( 12.000)

 3.000  3.000  3.000  3.000

jan fe b mrt apr mei jun

S&O-verklaring
V oo r bee l d ve r r e k e n i n g (S 12.000)
& O - a f d r ach t ­ve r m i n de r i n g : aa n g i f t e pe r vie r we k e n
 6.000  6.000

jan fe b mrt apr

U dient een aanvraag in voor de eerste vier maanden van het jaar en u ontvangt de S&O-verklaring op 10 maart. De toegekende

maximale S&O-afdrachtvermindering bedraagt € 12.000. De aangiftetijdvakken die geheel of gedeeltelijk samenvallen met de

periode van de S&O-verklaring zijn de (

S&O-verklaring volgende:
3.000)

(1) eerste aangiftetijdvak van1600

januari tot en met29800januari;  1.600

j u naangiftetijdvak van 30
(2) tweede j u ljanuari tot en met
a u26
g februari; sep

(3) derde aangiftetijdvak van 27 februari tot en met 26 maart;

(4) vierde aangiftetijdvak van 27 maart tot en met 23 april;

S&O-verklaring ( 3.000)
(5) vijfde aangiftetijdvak van 24 april tot en met 21 mei.
 750  900  900
Omdat alleen de eerste vier aangiftetijdvakken eindigen in de periode van de S&O-verklaring kan het bedrag van de S&O-
 450 S&O-verklaring ( 12.000)
afdrachtvermindering
jan
van die verklaring
fe b
niet in tijdvak
mrt
(5) in mindering worden
apr
gebracht. U kunt verrekenen in de resterende
 3.000  3.000  3.000  3.000
aangiftetijdvakken
jan waarbij de datum
fe b van de S&O-verklaring
mrt leidend is. Omdat
a p r de S&O-verklaringmop
e i 10 maart is afgegeven,
jun
kunt u in de aangiftetijdvakken (3) en (4) maximaal 50%, ofwel € 6.000, verrekenen.

S&O-verklaring ( 12.000)

 6.000  6.000

jan fe b mrt apr

S&O-verklaring ( 12.000)

V oo r bee l d ve r r e k e n i n g (S 3.000)

S&O-verklaring &O-afd r ach t ­ve r m i n de
3.000 r i n g : n ie t - eve
 3.000 n r edi g e ve r re3.000
 3.000 kening
jan fe b
 600 m800
rt a 1.600
pr mei jun

jun jul aug sep

U bent maandaangever en u ontvangt in juli een S&O-verklaring voor de maanden juni tot en met september. De toegekende S&O-

afdrachtvermindering bedraagt € 3.000. U mag in de maanden juli, augustus en september telkens € 1.000 verrekenen. Wanneer u
S&O-verklaring ( 12.000)
echter besluit in juli € 600 te verrekenen, dan magu6.000
in augustus en september maximaal € 1.200 verrekenen (het evenredige deel
 6.000
S&O-verklaring ( 3.000)
van het nog
j a n ongebruikte bedragfevan
b € 3.000 - € 600m=r t€ 2.400). Stel dat u besluit
a p r om in augustus € 800 te verrekenen dan kunt u
 750  900  900
het resterende bedrag van € 2.400
 450- € 800 = € 1.600 in september toepassen.

jan fe b mrt apr

S&O-verklaring ( 3.000)

 600  800  1.600

jun jul aug sep

S&O-verklaring ( 3.000) 33
 750  900  900
 Verrekening buiten de aangiftetijdvakken
Het kan voorkomen dat de in een aangiftetijdvak
verschuldigde loonheffing niet voldoende is om het
voor dat tijdvak evenredige deel van het nog niet
verrekende bedrag aan S&O-afdrachtvermindering te
verrekenen. Als aan het einde van de periode waarop
de S&O-verklaring betrekking heeft nog een bedrag
aan niet gebruikte S&O-afdrachtvermindering resteert,
dan kunt u dit met terugwerkende kracht verrekenen
over de al verstreken aangiftetijdvakken die eindigen
in de periode waarop de S&O-verklaring betrekking
heeft. Met terugwerkende kracht verrekenen doet u
door één of meerdere correctieberichten in te dienen
bij de Belastingdienst. Deze correctieberichten maken
deel uit van de aangifte loonheffingen.
Aan de hand van een voorbeeld wordt de verrekening
van uw S&O-afdrachtvermindering buiten de aangifte­
tijdvakken met correctieberichten nader toegelicht.

V oo r bee l d ve r r e k e n i n g S & O - a f d r ach t ve r m i n de r i n g : co r r ec t iebe r ich t e n

U bent maandaangever en hebt in januari een S&O-verklaring ontvangen voor de eerste vier maanden van het jaar.

De toegekende S&O-afdrachtvermindering is € 3.000. U wilt per aangiftetijdvak de maximale S&O-afdrachtvermindering

S&O-verklaring ( 12.000)
toepassen, behalve in het tweede aangiftetijdvak. De verschuldigde loonheffing bedraagt € 900 per tijdvak.
 3.000  3.000  3.000  3.000
1. In het eerste tijdvak vermindert u de maximale S&O-afdrachtvermindering van € 750 (€ 3.000 : 4).
jan fe b mrt apr mei jun
2. In het tweede tijdvak past u geen S&O-afdrachtvermindering toe.

3. In het derde tijdvak mag u maximaal € 1.125 (€ 3.000 - € 750 = € 2.250 : 2)in mindering brengen. Er is deze maand echter slechts
S&O-verklaring ( 12.000)
ruimte voor toepassing van een S&O-afdrachtvermindering van € 900.
 6.000  6.000
4. In het vierde en laatste tijdvak mag u maximaal het restant van de S&O-afdrachtvermindering ad € 1.350 (€ 3.000 - € 750 - € 900)
jan fe b mrt apr
in mindering brengen. Omdat slechts ruimte is voor toepassing van een S&O-afdrachtvermindering van € 900, resteert na afloop van

de periode waarop de S&O-verklaring betrekking heeft een nog niet verrekend bedrag aan S&O-afdrachtvermindering van € 450. In

het eerste en het tweede S&O-verklaring

aangiftetijdvak is nog ruimte van € 150 respectievelijk € 900 om het restant van de S&O-
( 3.000)

afdrachtvermindering te benutten.
 600 Verrekening van het restant van de afdrachtvermindering
 800  1.600 ad € 450 met het tweede
jun
aangiftetijdvak j u l voor de hand (dit
ligt hier het meest a uvergt
g sep
slechts één correctiebericht; anders zijn twee correctieberichten nodig,
bijvoorbeeld € 150 in januari en € 300 in februari). U dient dus een correctiebericht in over het tweede aangiftetijdvak.

S&O-verklaring ( 3.000)

 750  900  900

 450

jan fe b mrt apr

U kunt in een aangiftetijdvak nooit méér Bestaat uw inhoudingsplichtige onderneming echter

S&O-afdrachtvermindering toepassen dan het
bedrag aan loonheffing dat in dat tijdvak moet
worden afgedragen. Blijft er nog een bedrag
aan S&O-afdrachtvermindering over nadat u
alle loonheffing binnen de toegestane tijdvakken
hebt verrekend, dan kunt u dat restbedrag
aan S&O-afdrachtvermindering in principe
niet verrekenen.
uit meerdere administratieve eenheden, dan kunt u
het bedrag dat resteert aan S&O-afdrachtvermindering
verrekenen met de loonheffing bij de andere
administratieve eenheden.
Aan de hand van een voorbeeld wordt de verrekening
van uw S&O-verklaring via andere administratieve
eenheden nader toegelicht.

34
 V oo r bee l d ve r r e k e n i n g S & O - a f d r ach t - ve r m i n de r i n g : m ee r de r e ad m i n is t r at ieve

ee n hede n

U hebt als inhoudingsplichtige uw onderneming zo ingericht dat uw productieafdeling en uw ontwikkelafdeling als aparte
administratieve eenheden voor de loonheffingen zijn aangemerkt. De ontwikkelafdeling heeft het subnummer L01 en de

productieafdeling L02. Beide afdelingen doen apart maandelijks aangifte loonheffingen. In januari ontvangt u een S&O-verklaring

voor de eerste vier maanden van het jaar, afgegeven op het loonheffingennummer van uw ontwikkelafdeling en met een toegekende

S&O-afdrachtvermindering van € 40.000. U wilt per aangiftetijdvak de maximale S&O-afdrachtvermindering toepassen. De

verschuldigde loonheffing bedraagt € 9.000 per tijdvak.

1. De maximaal toe te passen S&O-afdrachtvermindering bedraagt (€ 40.000 : 4) = € 10.000. De verschuldigde loonheffing per

tijdvak bedraagt echter € 9.000. Elke maand kan dus maximaal € 9.000 in mindering worden gebracht.

2. Na het vierde aangiftetijdvak resteert nog een bedrag van € 4.000 en is in alle verstreken tijdvakken de maximale S&O-

afdrachtvermindering toegepast. Wanneer u als inhoudingsplichtige al uw personeel binnen één administratieve eenheid hebt
ondergebracht dan heeft dit tot gevolg dat u niet alle toegekende S&O-afdrachtvermindering kunt effectueren. Hebt u binnen uw

onderneming echter meerdere administratieve eenheden (meerdere subnummers), dan kunt u het restant van € 4.000 alsnog
verrekenen met de aangiften loonheffingen op het andere subnummer, namelijk dat van de productieafdeling (L02). Dat kan

echter alleen met aangiften die zien op de tijdvakken die vallen in de periode van de S&O-verklaring. Via een correctiebericht

kunt u nu over een of meerdere aangiftetijdvakken het restant van de S&O-afdrachtvermindering toepassen bij uw

productieafdeling met het L02 nummer.

Verrekening en realisatie afdrachtvermindering per aangiftetijdvak afstemmen

Als u in uw aanvraag meerdere projecten hebt
opgevoerd dan kan het zijn dat de gerealiseerde uren
per project afwijken van de urenprognose waarop uw
aanvraag is gebaseerd. Binnen een S&O-verklaring
mag u met de S&O-uren schuiven tussen
goedgekeurde projecten. Wanneer bijvoorbeeld aan
een bepaald project minder tijd wordt besteed, mag u
de resterende toegekende uren van dat project
overhevelen naar één of meer andere S&O-projecten
die meer uren vragen. U kunt echter nooit méér uren
verrekenen dan het aantal uren waarop uw S&O-
verklaring is gebaseerd.
Als tijdens de aanvraagperiode S&O-projecten
onverhoopt niet doorgaan, worden uitgesteld, of
minder tijd vergen dan vooraf is ingeschat, dan kan het
aantal uren dat u werkelijk realiseert lager zijn dan het
aantal uren waarvoor een S&O-verklaring is afgegeven.
U mag de volledige S&O-verklaring verrekenen. Wilt u
achteraf liever niet geconfronteerd worden met een
bedrag dat u moet terugbetalen, dan kunt u de S&O-
op de daadwerkelijke realisatie. In paragraaf 7.3
wordt verder ingegaan op wat u moet doen als u
minder S&O-uren realiseert dan in de S&O-verklaring
zijn toegekend.
7.2 Verrekening aftrek S&O
voor S&O-belastingplichtigen
(zelfstandigen)
Als zelfstandige kunt u één of meer aanvragen per jaar
indienen en meerdere S&O-verklaringen ontvangen.
Op het moment dat in totaal meer dan 500 uren
toegekend worden, geeft SenterNovem een S&O-
verklaring met aftrek S&O af. U kunt deze aftrek S&O
verrekenen wanneer u 500 of meer S&O-uren realiseert
binnen de door SenterNovem goedgekeurde
projecten. U mag dan het bedrag aan aftrek S&O
claimen bij de aangifte inkomstenbelasting over
het jaar waarop uw S&O-verklaring(en) betrekking
heeft (hebben).

35

U mag uw S&O-uren gaan bijhouden vanaf de datum waarop
uw aanvraag is ingediend, of met ingang van het kalenderjaar
als u uw aanvraag in het voorgaande jaar hebt ingediend.
De aftrek S&O verlaagt uw winst (winst is hier het
saldobedrag omzet minus kosten en kan dus negatief
zijn). Als u een negatief belastbaar inkomen Box 1
hebt, dan kunt u dat negatieve inkomen verrekenen
met het inkomen Box 1 van de drie voorafgaande jaren
en de acht volgende kalenderjaren (zie artikel 3.150
Wet IB 2001). De aftrek S&O zelf kan niet apart
overgeheveld worden naar een ander jaar. De aftrek
S&O voor zelfstandige ondernemers is geregeld
in artikel 3.77 Wet IB 2001 in samenhang met
artikel 27 WVA.
7.3 Mededeling aantal
gerealiseerde S&O-uren
In bepaalde situaties moet u het aantal uren dat u in
een jaar hebt besteed aan speur- en ontwikkelings­
werk (S&O) aan SenterNovem mededelen. Dit geldt
voor zowel S&O-inhoudingsplichtigen als voor S&O-
belastingplichtigen. Hieronder wordt uitgelegd in
welke gevallen u verplicht bent tot het doen van een
mededeling en hoe u deze mededeling moet doen.
Mededeling voor S&O-
inhoudingsplichtigen
U bent verplicht een mededeling van het aantal
gerealiseerde S&O-uren te doen wanneer:
• het totaal aantal gerealiseerde S&O-uren minder
dan 90% bedraagt van het aantal toegekende uren
in de S&O-verklaring, of
• het product van het aantal niet gerealiseerde
S&O-uren en het gemiddelde S&O-uurloon,
zoals vermeld in de S&O-verklaring, meer is dan
€ 10.000 maal het aantal kalendermaanden waarop
de S&O-verklaring betrekking heeft.
In uw S&O-verklaring staat de grenswaarde waaronder
u een mededeling moet doen.
36
Is de realisatie van S&O-uren gelijk aan of hoger dan
de grenswaarde uit uw S&O-verklaring, dan mag u de
toegekende S&O-afdrachtvermindering volledig
verrekenen. Hoe die verrekening gaat is in paragraaf
7.1 beschreven.
U doet voor alle ontvangen S&O-verklaring(en) tegelijk
één mededeling binnen 3 maanden na afloop van het
kalenderjaar. In deze mededeling geeft u, voor zover
nodig, per S&O-verklaring het aantal gerealiseerde
S&O-uren op. U mag niet schuiven met uren tussen
S&O-verklaringen. Met ingang van 1 januari 2009 is
het verplicht om een mededeling elektronisch te doen.
Zodra het kalenderjaar waarop uw S&O-verklaring(en)
betrekking heeft (hebben) is verstreken, zal
SenterNovem u ter herinnering aan de mededelings­
plicht een brief sturen. In deze brief is een wachtwoord
opgenomen waarmee u een mededeling via
www.senternovem.nl/wbso/mededelen kunt doen.
Is de S&O-verklaring afgegeven na afloop van het
kalenderjaar waarop de S&O-verklaring betrekking
heeft, dan moet u de mededeling binnen drie maanden
na de dagtekening van de S&O-verklaring doen.
Zorg ervoor dat u uw mededeling op tijd doet bij
SenterNovem. Als u niet of niet tijdig een mededeling
doet, zal SenterNovem een boete opleggen. Ook als u
geen S&O-werkzaamheden hebt uitgevoerd en geen
S&O-afdrachtvermindering hebt toegepast geldt voor
u de mededelingsplicht.
Hebt u één of meerdere S&O-verklaringen ontvangen over
2010, dan doet u, voor zover nodig, uiterlijk 31 maart 2011 één
mededeling aantal gerealiseerde S&O-uren voor alle S&O-
verklaringen. Het tijdstip van de mededeling is dus niet
afhankelijk van de periode waarop uw S&O-verklaring
betrekking heeft. In de mededeling geeft u per S&O-verklaring
de gerealiseerde S&O-uren op.
Tip: Doet u een mededeling van de gerealiseerde S&O-uren
2010? Geeft u dan ook gelijk de burgerservicenummers (BSN’s)
van uw S&O-medewerkers uit 2009 door. Deze BSN’s gebruikt
SenterNovem om uw S&O-uurloon te berekenen wanneer u een
aanvraag voor 2012 doet.
 Aan de hand van enkele voorbeelden wordt het doen
van een mededeling van het aantal gerealiseerde
S&O-uren nader toegelicht.
V oo r bee l d m edede l i n g : ove r sch r i j di n g
urenmarge
Uw S&O-verklaring betreft een S&O-loon van € 50.000 (2.000 uren x € 25/
uur) en een periode van zes maanden. Aan het eind van het halfjaar blijkt
dat de realisatie € 40.000 bedraagt (namelijk 1.600 uren x € 25/uur). De
afwijking in uren is meer dan 10%. U moet hierover binnen drie maanden
na afloop van het kalenderjaar een mededeling doen bij SenterNovem.
V oo r bee l d m edede l i n g : ove r sch r i j di n g
Mededeling voor S&O-belastingplichtigen
(zelfstandigen)
U bent verplicht om binnen drie maanden na afloop
van het kalenderjaar een mededeling te doen aan
SenterNovem als u minder dan 500 S&O-uren hebt
gerealiseerd. SenterNovem trekt in dat geval de S&O-
verklaring(en) in. De eerder toegekende aftrek S&O
komt te vervallen. U kunt de aftrek S&O voor zelfstandigen
niet toepassen bij uw aangifte inkomstenbelasting.
Zodra het kalenderjaar waarop uw S&O-verklaring(en)
betrekking heeft (hebben) is verstreken, zal SenterNovem
u ter herinnering aan de mededelingsplicht een brief
sturen. In deze brief is een wachtwoord opgenomen
waarmee u een mededeling kunt doen via
www.senternovem.nl/wbso/mededelen.

l oo n m a r g e

7.4 Verrekening correctie-S&O-

Uw S&O-verklaring betreft een S&O-loon van € 1.000.000 (40.000 uren x verklaring
€ 25/uur) en een periode van zes maanden. Stel de realisatie is € 920.000

(36.800 uren x € 25/uur). De afwijking in uren is minder dan 10%, maar
de afwijking in S&O-loon bedraagt meer dan € 60.000 (namelijk zes
maanden x € 10.000). U moet hierover binnen drie maanden na afloop
van het kalenderjaar een mededeling doen bij SenterNovem.
V oo r bee l d g ee n m edede l i n g : ho g e r e r ea l isat ie
Uw S&O-verklaring betreft een S&O-loon van € 100.000 (5.000 uren x
€ 20/uur) voor een periode van zes maanden. Na zes maanden blijkt het
Als u een mededeling hebt gedaan van het aantal
gerealiseerde S&O-uren dan ontvangt u van Senter-
Novem een correctie-S&O-verklaring. In de correctie-
S&O-verklaring staat één correctie­bedrag voor alle
S&O-verklaringen van het kalender­jaar. Het correctie­
bedrag is de oorspronkelijk (totaal) toegekende
S&O-afdrachtvermindering minus het bedrag aan
S&O-afdrachtvermindering op basis van de realisatie(s).
Hieronder staat een rekenvoorbeeld.

gerealiseerde S&O-loon € 110.000 (5.500 uren x € 20/uur) te bedragen.

Er zijn dus 500 S&O-uren meer besteed dan aangevraagd en toegekend. r e k e n voo r bee l d

U mag het volledige bedrag aan toegekende S&O-afdrachtvermindering

verrekenen en hoeft hiervan geen mededeling te doen bij SenterNovem. Uurloon = 20 Toegekende Toegekend Toegekende S&O-
S&O-uren S&O-loon afdrachtvermindering (50%)

S&O-verklaring 1 1.000 20.000 10.000

S&O-verklaring 2 1.000 20.000 10.000
Mededeling als uw onderneming ophoudt S&O-verklaring 3 1.000 20.000 10.000
inhoudingsplichtige te zijn Totaal toegekende S&O -afdrachtvermindering 30.000
Het kan voorkomen dat uw onderneming in de loop Uurloon = 20 Gerealiseerde Toegekend S&O-loon Toegekende S&O-
S&O-uren op basis van realisatie afdrachtvermindering
van het kalenderjaar waarop de S&O-verklaring
betrekking heeft ophoudt inhoudingsplichtige te zijn. S&O-verklaring 1 850 17.000 8.500
950 20.000 10.000
1
S&O-verklaring 2
In dat geval moet u binnen één kalendermaand nadat S&O-verklaring 3 500 10.000 5.000
de onderneming ophoudt inhoudingsplichtige te zijn Totaal toegekende S&O -afdrachtvermindering op basis van de realisatie 23.500
een mededeling van het aantal gerealiseerde S&O- Het correctiebedrag = 30.000 - 23.500 = 6.500

uren doen als uw urenrealisatie afwijkt. Deze
mededeling doet u schriftelijk.
1
De grenswaarde bij 1.000 toegekende S&O-uren is 900. Bij een realisatie van 950 blijft u binnen de marge,
u hoeft voor S&O-verklaring 2 geen mededeling te doen. Het aantal toegekende S&O-uren en daarmee
het toegekende S&O-loon blijft gelijk.

37

Als u tijdig een mededeling doet aan SenterNovem
en tijdig het correctiebedrag verrekend dan zal noch
SenterNovem, noch de Belastingdienst een boete opleggen.
Hoe u het correctiebedrag moet verrekenen is
afhankelijk van hoeveel S&O-afdrachtvermindering
u hebt toegepast. Er drie zijn mogelijkheden:
1. D e a l in u w aan gi f ten verreken de
S&O - a fdracht vermindering is exac t geli j k
a a n de in de correc ti e -S& O -verk l ari n g
to e g e ke nde S& O - a f drac h t vermi n deri n g
U hebt bij het toepassen van de S&O-
afdrachtvermindering rekening gehouden met uw
werkelijke urenrealisatie. In dit geval hoeft u niets
meer te verrekenen.
2. D e a l in u w aan gi f ten verreken de
S &O - a fdrac h t vermi n deri n g i s h o ger dan
de in de correc tie -S&O -verk laring
to e g e ke nde S& O - a f drac h t vermi n deri n g
Als u het oorspronkelijk toegekende bedrag aan
S&O-afdrachtvermindering grotendeels of volledig
hebt verrekend, dan moet u na het ontvangen van
de correctie-S&O-verklaring het teveel genoten
bedrag aan S&O-afdrachtvermindering terug­
betalen. U neemt dit bedrag als negatieve
S&O-afdrachtvermindering op in de aangifte
loonheffingen over het tijdvak waarin de
correctie-S&O-verklaring is gedagtekend of
over het daaropvolgende aangiftetijdvak.
3. D e a l in u w aan gi f ten verreken de
S&O - a fdracht vermindering is lager dan d e i n
de co rre c ti e -S& O -verk l ari n g to egeken de
S&O - a fdracht vermindering
Als u géén, of minder, S&O-afdrachtvermindering
hebt verrekend dan waar u op grond van de
gerealiseerde S&O-uren recht op hebt, dan kunt u
na het ontvangen van de correctie-S&O-verklaring
alsnog de resterende S&O-afdrachtvermindering
toepassen. In dit geval dient u één of meerdere
38
correctieberichten in met betrekking tot al
verstreken aangiftetijdvakken die vallen binnen
de periode waarop de S&O-verklaring betrekking
heeft. Voorwaarde hierbij is natuurlijk wel dat in
een aangiftetijdvak nooit méér S&O-afdracht­
vermindering mag worden toegepast dan het
bedrag dat aan loonheffing moet worden
afgedragen. De correctieberichten maken deel
uit van de aangifte loonheffingen.
V oo r bee l d co r r ec t ie - S & O - ve r k l a r i n g : t evee l
g e n o t e n S & O - a f d r ach t ve r m i n de r i n g
U ontvangt uw S&O-verklaring voor de eerste helft van 2010 in februari
2010. Het toegekende S&O-loon bedraagt € 100.000 (4.000 uren x € 25/
uur). De toegekende S&O-afdrachtvermindering bedraagt € 50.000.
U verrekent in de maanden februari tot en met juni 2010 elke maand
een evenredig deel van de toegekende S&O-afdrachtvermindering, ofwel
€ 50.000 / 5 = € 10.000.
Op 1 juli 2010 blijkt dat er in de voorbije zes maanden door uw
S&O-medewerkers in totaal 3.200 S&O-uren zijn gerealiseerd. Omdat de
afwijking in de gerealiseerde uren ten opzichte van de toegekende uren
20% bedraagt, moet u uiterlijk 31 maart 2011 een mededeling doen bij
SenterNovem.
Van SenterNovem ontvangt u in april 2011 een correctie S&O-verklaring.
Het correctiebedrag is € 10.000 ((4.000 - 3.200) uren x € 25/uur x 0,5). In
de aangifte loonheffingen over de maand april of mei 2011 voert u dit
correctiebedrag als negatieve S&O-afdrachtvermindering op. Als er voor
2011 aan u een S&O-verklaring is afgegeven en u in april of mei 2011 een
evenredig deel van de toegekende S&O-afdrachtvermindering mag
toepassen, dan dient u het correctiebedrag van dit bedrag af te trekken en
het restbedrag als al dan niet negatieve S&O-afdrachtvermindering in uw
aangifte op te nemen.
V oo r bee l d co r r ec t ie - S & O - ve r k l a r i n g : a l s n o g

t e c l ai m e n S & O - a f d r ach t ve r m i n de r i n g

U ontvangt uw S&O-verklaring voor de eerste helft van 2010 in februari

2010. Het toegekende S&O-loon bedraagt € 100.000 (4.000 uren x € 25/

uur). De toegekende S&O-afdrachtvermindering bedraagt € 50.000.

U draagt maandelijks € 15.000 aan loonheffing af en kiest ervoor in

de maanden februari tot en met juni 2010 elke maand € 5.000 aan

S&O-afdrachtvermindering toe te passen.

Op 1 juli 2010 blijkt dat er in de voorbije zes maanden door uw

S&O-medewerkers in totaal 3.200 S&O-uren zijn gerealiseerd. Omdat

de afwijking in de gerealiseerde uren ten opzichte van de toegekende uren

20 % bedraagt moet u uiterlijk 31 maart 2011 een mededeling doen bij

SenterNovem.

Van SenterNovem ontvangt u in april 2011 een correctie-S&O-verklaring.

Het correctiebedrag is € 10.000 ((4.000 - 3.200) uren x € 25/uur x 0,5).

U hebt al 5 x € 5.000 = € 25.000 verrekend in de periode waarop de

S&O-verklaring betrekking heeft. U hebt dus nog recht op een bedrag

van € 50.000 - € 10.000 - € 25.000 = € 15.000 aan niet-toegepaste

S&O-afdrachtvermindering. Dit kunt u bijvoorbeeld in de aangifte over

april 2011 verrekenen met correctieberichten over de maanden mei en

juni 2010 van elk € 7.500, of met één correctiebericht over januari 2010

voor een bedrag van € 15.000.

U hoeft echter in dit geval niet te wachten met verrekenen tot het moment

dat u de correctie-S&O-verklaring van SenterNovem hebt ontvangen.

In de aangifte over juni 2010 kunt u het restbedrag in principe ook

verrekenen, bijvoorbeeld door die maand € 15.000 in plaats van € 5.000

toe te passen en tevens een correctiebericht over bijvoorbeeld mei 2010 in

te dienen voor een bedrag van € 5.000. Het tijdig doen van de mededeling

aan SenterNovem blijft verplicht!

39
 8 Controle achteraf
SenterNovem ziet erop toe dat het gebruik van de
WBSO aan alle voorwaarden voldoet. SenterNovem
kan daarom achteraf uw bedrijf bezoeken. In dit
hoofdstuk wordt nader ingegaan op de controle.
8.1 Bedrijfsbezoeken door
SenterNovem
Als u een S&O-verklaring hebt ontvangen, kunt u
achteraf controle krijgen van SenterNovem. Tijdens
een bedrijfsbezoek wordt dan gecontroleerd of de in
uw aanvraag opgenomen gegevens overeenstemmen
met de praktijk en of er wordt voldaan aan de
wettelijke vereisten. De werkzaamheden die u uitvoert
en de tijd die u aan S&O besteedt, toetst SenterNovem
aan de hand van uw S&O-administratie.
Voorheen kon ook de Belastingdienst een controle
instellen. De uitvoering van de WBSO is echter in 2006
vrijwel geheel naar SenterNovem gegaan. Wat betreft
de S&O-afdrachtvermindering over de jaren 2006 en
verder zal alleen SenterNovem nog controles
uitvoeren. De Belastingdienst controleert alleen nog
uw aangiften en toetst of het bedrag van de S&O-
verklaring juist wordt verrekend. U kunt nog wel
controle van de Belastingdienst krijgen met betrekking
tot de S&O-afdrachtvermindering in de jaren tot en
met 2005. De Belastingdienst kan aangiften tot
maximaal vijf jaren terug controleren. In 2010 kan een
Belastingdienstcontrole dus alleen betrekking hebben
op het jaar 2005.
8.2 Correcties en boetes
Om gebruik te maken van de WBSO moet u voldoen
aan een aantal voorwaarden en administratieve eisen.
De ervaring leert dat hierbij nog wel eens fouten
worden gemaakt. SenterNovem zal een correctie-S&O-
40
verklaring afgeven als tijdens een controle blijkt dat:
• u niet of niet tijdig aan uw administratieve
verplichtingen hebt voldaan;
• aannemelijk is dat u ter verkrijging van de S&O-
verklaring gegevens of bescheiden hebt verstrekt
die onjuist of onvolledig zijn. SenterNovem had bij
de beoordeling een andere beslissing genomen als
de juiste omstandigheden volledig bekend waren
geweest;
• u niet of niet tijdig een mededeling van het aantal
gerealiseerde S&O-uren hebt gedaan.
Als u niet correct hebt gehandeld, kan SenterNovem
naast een correctie ook een boete opleggen.
Met ingang van 2006 is SenterNovem bevoegd om in
bovengenoemde gevallen boetes op te leggen!
De hoogte van de correctie kan maximaal de in
de oorspronkelijke S&O-verklaring toegekende
S&O-afdrachtvermindering bedragen. Een eventuele
boete zal in de correctie-S&O-verklaring worden
opgenomen. Het teveel genoten bedrag aan
S&O-afdrachtvermindering, vermeerderd met
een eventuele boete, neemt u als negatieve
S&O-afdrachtvermindering op in de aangifte over
het tijdvak waarin de correctie-S&O-verklaring is
gedagtekend of in het daaropvolgende tijdvak.
Tegen een naar aanleiding van een controle afgegeven
correctie-S&O-verklaring kunt u bezwaar aantekenen
bij SenterNovem door middel van een gemotiveerd
bezwaarschrift. Indien u zich niet kunt vinden in de
beslissing die SenterNovem op uw bezwaarschrift
neemt, kunt u beroep aantekenen bij het College
van Beroep voor het bedrijfsleven. SenterNovem
zal in de beschikkingen wijzen op de bezwaar- en
beroeps­m ogelijkheden. Een eventuele bezwaar- of
beroepsprocedure ontslaat u niet van de verplichting
de correctie-S&O-verklaring te verrekenen.
 SenterNovem, voor innovatie en duurzaamheid
Een sterk innovatief bedrijfsleven in een leefbare, duurzame
samenleving. SenterNovem stimuleert duurzame economische groei
Hulp nodig? door een brug te slaan tussen markt en overheid, nationaal en
In deze handleiding vindt u een toelichting op verschillende aspecten van internationaal. Bedrijven, (kennis)instellingen en overheden kunnen bij
SenterNovem terecht voor advies, kennis en financiële ondersteuning.
de WBSO. Voor aanvullende informatie kunt u de volgende
Wij verbinden partijen die met passie en gedrevenheid willen werken
informatiebronnen raadplegen: aan een duurzame en innovatieve samenleving. SenterNovem is een
agentschap van Economische Zaken en realiseert beleid in opdracht van
de Rijksoverheid op een professionele, effectieve en inspirerende wijze.
De website van de WBSO
Meer informatie: www.senternovem.nl, informatiepunt@senternovem.nl
Wilt u meer informatie, kijkt u dan op de website van de WBSO: of telefoon 030 239 35 33.

www.senternovem.nl/wbso

De WBSO is een initiatief van het Ministerie van Economische Zaken.

De telefonische helpdesk van de WBSO SenterNovem verzorgt de uitvoering. Bedrijven kunnen het financiële
voordeel van de WBSO verrekenen met de Belastingdienst.
Hebt u vragen, dan kunt u bellen met de helpdesk WBSO van SenterNovem,
telefoon 038 455 35 54.
Dokter van Deenweg 108

De telefonische helpdesk e-diensten Postbus 10073

Hier kunt u terecht voor vragen over het indienen via internet en certificaten. 8000 GB Zwolle

De helpdesk e-diensten is te bereiken via telefoon 070 373 59 99. Telefoon 038 455 35 53

Telefax 038 454 02 25

De Belastingtelefoon voor ondernemers

Voor vragen over de financiële verrekening van de WBSO kunt u contact www.senternovem.nl/wbso Versie 2010-1

opnemen met de Belastingtelefoon (telefoonnummer 0800 0443) of met wbso@senternovem.nl 3WBSO0909

het Belastingdienstkantoor waar uw onderneming onder valt.

De informatie in deze brochure is mede gebaseerd op het Belastingplan

Eén ingang voor innovatie informatie
2010 dat op 15 september 2009 is gepresenteerd. Tijdens de
Wilt u innoveren en u zoekt hulp en advies? Bekijk dan het overzicht van de parlementaire behandelingen kunnen zich nog wijzigingen voordoen.

fiscale instrumenten, financieringsmogelijkheden, regelingen, programma’s

en projecten op de internetsite van SenterNovem:
www.senternovem.nl/innovatie.

Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, kan SenterNovem geen

enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten.