Professional Documents
Culture Documents
B GIO DC V O TO
TRNG I HC S PHM THNH PH H CH MINH
KHOA HO
LI NHN XT CA HI NG KHOA HC
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
Ch tch
GV phn bin
GVHD
Trang 3
LI CM N
Vit lun vn khoa hc l mt trong nhng cng vic kh khn nht t
trc n nay. Trong qu trnh nghin cu thc nghim v vit bi bo co, em
gp rt nhiu b ng v nhiu vn pht sinh ngoi mun. Bi lun vn ny s
khng c hon thnh nu khng c s gip nhit tnh ca qu thy c, bn
b v gia nh.
Vi lng bit n su sc, em xin chn thnh cm n TS. Nguyn Anh
Tin giao cho em ti v tn tnh hng dn em trong sut qu trnh thc
hin lun vn ny.
Xin chn thnh cm n cc thy c trong Khoa Ha ni chung v thy
c b mn ha l ni ring, to nhiu iu kin thun li em hon thnh
ti ny.
V con khng qun cm n ba m nui dng con n ngy hm nay,
lun ng vin, an i bn cnh con trong sut qu trnh lm lun vn ny.
Xin chn thnh cm n.
Tp. HCM, ngy 1 thng 5 nm 2012
SV. Phan Th Kiu Lin
Trang 4
MC LC
LI CM N ......................................................................................................................4
MC LC ...........................................................................................................................5
L DO CHN TI .........................................................................................................7
CHNG 1. TNG QUAN ...............................................................................................8
1.1. GII THIU V VT LIU NANO ....................................................................8
1.1.1.
Ht nano v vt liu nano (khi nim, phn loi v thng tin chung) .........8
2.1.1.
SEM ...........................................................................................................................33
2.2.4. Phng php o t tnh ..................................................................................34
CHNG 3. KT QU V THO LUN .....................................................................35
3.1. Mt s c trng cu trc ca vt liu YFeO 3 theo phng php sol - gel ..........35
3.2. Mt s c trng cu trc ca vt liu YFeO 3 theo phng php ng kt ta ...39
3.3. So snh hai phng php tng hp ........................................................................41
Trang 5
Trang 6
L DO CHN TI
Khoa hc cng ngh ngy cng pht trin, nhiu vt liu mi c s
dng phc v cho cuc sng ngy cng cao ca con ngi. Mt trong nhng
vt liu l vt liu nano. Vt liu nano l mt trong nhng lnh vc nghin
cu nh cao si ng nht trong thi gian gn y. iu c th hin bng s
cc cng trnh khoa hc, s cc bng pht minh sng ch, s cc cng ty c lin
quan n khoa hc, cng ngh gia tng theo cp s m. Con s c tnh v s tin
u t vo lnh vc ny ln n 8,6 t la vo nm 2004 [1]. Vy th ti sao vt
liu nano li thu ht c nhiu u t v ti chnh v nhn lc n vy.
Vt liu nano c nhiu ng dng trong cuc sng: y dc, cng ngh mi
trng, cng ngh sinh hc, nng lng, hng khng v tr, nhiu ngnh cng
nghip khc. Tnh cht th v ca vt liu nano bt ngun t kch thc rt nh
b ca chng so vi nhng vt liu khi thng thng c cng thnh phn ha
hc.
Cc oxit phc hp dng perovskit c nghin cu v ng dng nh l
mt vt liu nano, cng thc tng qut ABO 3 trong : A l cation kim loi c
kch thc ln, thng l cation nguyn t t him, B l cation kim loi chuyn
tip (Co, Cu, Mn, Fe,).
Trong vi chc nm gn y, c nhiu phng php tng hp bt vt liu
trn nh: phng php tng hp thng qua pha rn, phng php tng hp thng
qua pha lng, phng php tng hp pha kh,
Thng qua vic nghin cu ng dng v cch tng hp bt nn ti chn
ti:
TNG HP VT LIU PEROVSKIT YFeO 3 BNG PHNG PHP
SOL - GEL V NG KT TA
Trang 7
1.1.1. Ht nano v vt liu nano (khi nim, phn loi v thng tin
chung)
Trong khong hai thp nin gn y, trong khoa hc xut hin mt dy cc t
mi gn lin vi hu t nano: cu trc, cng ngh, vt liu, ho hc, vt l, c
hc, cng ngh sinh
hc,
hiu
thc,..
ng
kch
v.v. Ngi ta
Xut hin nhiu trung tm, vin nghin cu, t b mn, khoa, chuyn nghnh v
cng ngh v vt liu [2]. Ch nano, gc Hy Lp, c gn vo trc cc n
v o to ra n v c gim i 1 t ln (10-9). V d: gam = 1 phn t gam;
met = 1 phn t mt hay 1nm = 10-9 m (Hnh 1).
Khoa hc nghin cu v ht nano v ang c quan tm do chng c tnh
cht vt l, ho hc v nhiu ng dng khc c bit hn so vi khi nghin cu
v ht micro.
Cng ngh nano [2] l t hp cc qu trnh ch to ra vt liu, cc thit b
my mc v cc h k thut m chc nng ca chng c xc nh bi cu trc ,
tc l n v cu trc c kch thc t 1 n 100 nm. Cng ngh xut hin trn
cu ni ca mt s ngnh khoa hc (ho hc, vt l, c hc, khoa hc vt liu,
sinh hc v nhiu lnh vc khc ca khoa hc), ngy cng i su vo nhiu lnh
vc hin i ca khoa hc v k thut v thng qua chng, n i vo i sng ca
chng ta.
Vt liu nano [2] l vt liu trong t nht mt chiu c kch thc nano mt.
V trng thi ca vt liu, ngi ta phn chia thnh ba trng thi: rn, lng v kh.
Trang 8
Trang 9
Trang 10
/2 (a l cnh ca lp phng).
(r B + r X )
Trang 11
t = rA + rX /
(r B + r X )
Biu thc ny cng c th p dng cho nhng bn knh ion thu c bng thc
nghim nhit phng.
i vi biu thc l tng (t =1). Perovskit lch khi cu trc l tng th t
thp hn (0.75< t < 1). Trong nhng trng hp nh vy cu trc bin dng tr
thnh t din, mt thoi hoc cc h s c i xng thp hn. Tt nhin nhiu oxit
kiu perovskit c kiu a hnh, hn na mi tng quan hnh hc khng phi l
iu kin c tinh th perovskit bn. Bi v cc cation A v B phi bn vi s
phi tr 12 hoc (8+4) hoc (6 + 6) tng ng, t iu kin ny ta c gii hn thp
ca cc bn knh cation. Trong h oxit gii hn ny l r A > 0.90 Ao; r B > 0.51Ao.
Trang 12
Trang 13
Trang 14
mi; nhm th 2 dng cc qu trnh nhit nh bay hi, thng hoa, t chy,...
loi b dung mi.
Phng php da trn qu trnh kt ta:
Phng php hidroxit: do tan ca cc hidroxit km v c nhiu dng
kt ta khc nhau nn phng php ny thng c s dng [5]. Cc cation kim
loi ng kt ta vi cc tc nhn kt ta nh l dung dch NH 3 , mui Na 2 CO 3 ,
Sau , nhit phn cc hidroxit thu c, thu c phc hp cc oxit kim loi.
Phng php ny c gi l phng php ng kt ta.
Phng php oxalat: nguyn tc ca phng php ny da trn phn ng
ca cc cacbonat, hidroxit hoc oxit thch hp vi axit oxalic to ra sn phm gm
cc oxalat, CO 2 , H 2 O. Sn phm c nung trong kh quyn O 2 to thnh
perovskit [5].
Phng php sol- gel: l phng php hay c s dng nht, bao gm
cc bc c bn: tng hp cc alkoxit kim loi, thc hin c iu khin qu trnh
thy phn v polime ha; sy; nung [5].
Phng php citrat: phng php ny c nghin cu bi Zhang v cc
cng s. Bng cch s dng phng php phn tch nhit trng lng (TG), nhiu
x Rnghen (XRD) v ph hng ngoi (IR), ngi ta nhn thy rng cc tin cht
citrat b phn hy theo nhiu bc trc khi perovskit c hnh thnh, bao gm
cc bc sau: phn hy phc citrat, loi b cc ion cacbonat, nitrat. Sau khi nung
600oC 700oC th pha tinh th c hnh thnh. V phng php ny i hi
nhit nung thp nn sn phm to thnh t phng php ny c b mt ring
tng i cao (30-40 g/m2). Ngi ta gi thit rng phc citrat trong dung dch
gip kim loi phn tn gn nhau hn nn nhit hnh thnh perovskit thp hn
[5].
Mt s phng php sol - gel khc: gn y, ngi ta pht trin mt s
phng php sol - gel khc s dng tin cht l axit poliacrylic, polietylenglycol,
axit malic. Sn phm to ra c ng u cao v b mt ring ln.
u im ni tri nht ca phng php tng hp t dung dch l kh nng
ch to c nhng vt liu mi c cu trc ng u [6]. Tuy nhin, phng
php ny cng c mt s nhc im sau:
o S lin kt trong mng yu.
Trang 15
Do , chng phi c mt s tnh cht nh b mt ring ln, hot tnh oxi cao tnh
chn lc sn phm cao, cu trc bn vng. Mt s xc tc perovskit nh cobaltit
v manganit th hin hot tnh cao i vi phn ng oxi ha CO v kh NO c th
so snh vi kim loi qu him.
Trang 16
Hnh 4. ha i din ca mt
Rotanane
Trang 17
CO +
CH 3 OH +
A
.
Trang 18
A. St (III) oxit
Magnetite Fe 3 O 4 c kch thc nano, v maghemite -Fe 2 O 3 c ng dng
cho cc mc ch y sinh hc v l ferrit mm. St hydroxit v oxyhydroxides nh
ferrihydrite, goethite, akaganeite, lepidocrocite ang c nh gi cho cc ng
dng ca chng trong nc thanh lc loi b cc ion c hi. Hematit, -Fe 2 O 3
trong phm vi c s dng c c
sn trong sut. Trong xc tc oxit st v
hydroxit tm thy ng dng trong cc qu trnh
tng hp rt nhiu [14].
St oxit l mt trong cc oxit kim loi
chuyn tip quan trng nht ca cng
ngh. Cc hp cht quan trng ca st bao
gm cc oxit, hydroxit oxy-hydroxit c bit
cho n nay (hnh 5). y l nhng Fe(OH) 3 ,
Fe(OH) 2 , Fe 3 O 4 , FeO, cht a hnh ca
FeOOH v bn loi hnh dng ca Fe 2 O 3 . c
Hnh 6. St (III) oxit
Trang 19
sp xp ngu nhin trong cc l trng bt din v t din .St (III) oxit khng tan
trong nc nhng tan chm trong axit cho Fe(H 2 O) 6 3.
St (III) oxit l mt trong 3 oxit quan trng ca oxit st. Trong khong hematit,
thnh phn Fe 2 O 3 l ch yu v l ngun nguyn liu chnh ca nghnh cng
nghip thp.
Fe 2 O 3 c tnh thun t, mu nu (hnh 6). Trong hp cht oxit st th Fe(III)
l cht c trng thi spin cao (c cc electron thuc phn lp d). Fe (III) vi 5
elctron d lp ngoi cng nn c nng lng mng li trng tinh th n nh.
St (III) oxit khng ch l mt vt liu dng trong chin lc cng nghip m
n cn l mt hp cht c s dng rng ri trong vic nghin cu tnh a hnh
v s thay i hnh dng trong cc ht .
St (III) oxit vi tt c cc dng th hnh ca n l mt trong nhng oxit kim
loi c s dng nhiu nht vi cc ng dng khc nhau trong lnh vc nghin
cu khoa hc v cng nghip.
Fe 2 O 3 c hnh dng v nh hnh v tn ti bn loi hnh dng (alpha, beta,
gamma, v epsilon).
-Fe 2 O 3 v -Fe 2 O 3 c tm thy trong t nhin dng khong hematite v
maghemite, bn loi th hnh ca Fe 2 O 3 c kch thc nano c tng hp v
nghin cu rng ri trong nhng nm gn y.
Nhit bin i ca cht st trong khng kh khi b xi ho lm cho cc phn
ng khng ng nht dn n Fe 2 O 3 c nhng hnh dng khc nhau, n tr thnh
mt qu trnh nghin cu kh quan trng trong ngnh vt liu v c v ho l, ho
hc cht rn cng nh ngnh nghin cu khong vt, k thut
Mu nung c th cha mt trong s bn dng th hnh ca st (III) oxit. Cc
oxit st c th c iu ch thnh cc ht siu mn c kch thc khong mt vi
met. Cht lng v s lng ca pha thnh phn trong qu trnh nung ph thuc
vo nhiu yu t nh: nhit , thi gian, p lc, tc dng kh, dy ca vt
liu, kch thc ht, thnh phn ho hc v cu trc ca vt liu.
Vic xc nh cc hnh dng c th ca oxit st v cc c ch hnh thnh n
trong qu trnh bin i nhit khng ch l nhng nghin cu khoa hc m n cn
th hin tm quan trng trong ngnh k thut.
Trang 20
Trang 21
-Fe 2 O 3 , c ch
Trang 22
4FeO(OH)
2Fe 2 O 3 + 12NO 2 + 3O 2
Trang 23
B. Hiroxit st (III)
Nhng hp cht oxit- hydroxit v st c th tn ti dng khan l (OFe(OH))
hoc ngm nc FeO(OH).nH 2 O. Monohydrat OFe(OH).H 2 O c th c vit li
nh sau Fe(OH) 3 hay cn c gi l st(III) hidroxit.
c to ra do tc dng ca baze vi mui st (III). Sn phm c mu g,
nu hay mu nh tm, c s dng lm bt mu, ngoi ra n c s dng
trng thi tinh khit lm thuc gii c asen. Ngoi ra, n c chp nhn s
dng trong mt s loi m phm, cc loi mc sm.
Fe(OH) 3 khng tan trong nc v c tnh lng tnh: tan d trong dung dch
axit v tan c trong dung dch kim c nng hoc Na 2 CO 3 hay K 2 CO 3 nng
chy.
l mt cht rt kh tan tch s tan l 10 -38. N tan trong axit cho
Fe(H 2 O) 6 3+ v trong dung dch kim c cho Fe(OH) 6 3-. Nh vy hidroxit c tnh
lng tnh[12].
Cc kt ta hydroxit c bit l c h s lc thp v do kh ra cc ion t
do ca tp cht. Cc c im ca kt ta hydroxit ph thuc ch yu vo pH v
nhit to thnh kt ta.
Hydroxit st (III) c cng thc Fe(OH) 3 .nH 2 O. Kt qu XRD cho ta thy
chng c cu trc hnh lp phng vi cnh bng 0.7568nm. S hiu nguyn t
trong mt t bo n v l 8.
2.1.1.
Trang 24
Trang 25
Trang 27
My khuy t
My ht m
My sy
L nung
a thy tinh
ng ong cc loi
Giy lc
Chn s
Chy s
B. Ha cht
-
Nc ct
tan vo 20 ml nc ct. Thm 3.9030g acid citric ha tan vo dung dch trn.
Hn hp c trn u v n nh nhit nhit 60oC, pH ca dung dch c
iu chnh t 6-7 bng dung dch NH 3 25 % long.
Sau khong 10 pht, cho 500ml nc ct, hn hp c khuy u v gia
nhit nhit 80oC v pH c hiu chnh l 6-7. Lc ny dung dch c mu
SVTH: Phan Th Kiu Lin
Trang 28
Hnh 12. S thc nghim tng hp vt liu YFeO 3 theo phng php sol-gel
B. Phng php ng kt ta
Tng hp 0.01 mol YFeO 3
Cc cht ban u c s dng l YCl 3 6H 2 O, Fe(NO 3 ) 3 9H 2 O. Tc nhn kt
ta cc cation Fe3+ v Y3+ l dung dch nc amoniac.
Ha tan 4.0398g mui Fe(NO 3 ) 3 .9H 2 O v 3.0334g mui YCl 3 .6H 2 O vo 20ml
nc ct, cho 20 ml hn hp mui trn vo 500 ml nc ct ang si. Sau khi
cho ht lng mui trn trong vng 20 pht, ta tip tc khuy u trn my khuy
t thm 10 pht na, lc ny dung dch c mu nu . ngui h trn n nhit
phng. Sau , nh t t 20ml dung dch NH 3 (6ml dung dch NH 3 25% cng
14ml nc ct) vo h trn, lng NH 3 cho vo phi kt ta hon ton cc cation.
Kt ta trn c lc cn thn bng my lc v kh t nhin nhit phng
(2-3 ngy). Mu cht trn c nung cc nhit khc nhau 750oC, 850oC,
950oC trong 1 gi 30 pht.
Trang 29
Hnh 13. S thc nghim tng hp vt liu YFeO 3 theo phng php
ng kt ta
2.2. CC PHNG PHP PHN TCH VT L C TRNG
CHO VT LIU
Trang 30
Trang 31
i vi mi loi vt liu kt
tinh, gin nhiu x tia X l duy
nht v c c trng bi mt vch
nhiu x. Phn tch gin nhiu x,
ta c th thu c cc thng tin nh
tnh, nh lng v cc pha tinh th
c trong vt liu v xc nh chnh
xc hng s mng, phn bit vt liu
kt tinh vi vt thc ht trung bnh
t cng thc gn ng Scherrer.
Gi s c mt chm tia X
n sc n gp tinh th v phn x
trn cc mt phng mng. c s
giao thoa ca sng phn x, cc sng
ny phi cng pha, ngha l hiu
= 2dsin (1)
i vi nhiu gc ti gi tr khng phi bng mt s nguyn ln bc sng
nn cc tia X phn x c giao thoa gim.
Khi = n th cc sng phn x s cng pha v ta c s giao thoa tng. Nh
vy ta s thu c cng sng phn x tng mnh khi gc ti tho mn iu
kin:
2dsin = n
(2)
Trang 32
Trong :
U
in t qut SEM
Knh hin vi in t qut (hnh
16) l thit b s dng nghin
cu hnh thi hc b mt ca mu.
y l thit b dng chp nh
vi cu trc b mt vi phng
i ln gp nhiu ln so vi knh
hin vi quang hc vi nguyn tc
hot ng nh sau. Chm tia in
t c nng lng cao - c gi l
chm in t s cp c to ra
v iu khin chm tia ny qut
trn mt din tch rt nh ca b
mt mu. Sau , cc tn hiu
Trang 33
Trang 34
Trang 35
Hnh 19. Gin XRD (a) ghp vi peak chun v SEM (b) ca mu bt iu
ch theo phng php sol-gel sau khi nung 750C trong 2h.
Trang 36
Hnh 20. Gin XRD ca mu bt ghp vi peak chun sau khi nung
850C trong 2h
Quan st nh SEM hnh 21, kt hp vi vic so snh nh SEM hnh 19.b
th c s khc nhau r rng, xut hin cc ht tinh th khc nhau v kch thc v
hnh dng, nhiu ht t kch thc rt nh 20 nm, c ht c kch thc ln hn l
Trang 37
Hnh 22. Gin XRD (a) ghp vi peak chun v SEM (b) ca mu bt
iu ch theo phng php sol-gel sau khi nung 1000C trong 2h
Trang 38
Trang 39
Tuy nhin c mt vi v tr bt
u s kt dnh, nguyn nhn l do
cc ht c xu hng kt khi li do
nng lng b mt ln.
T c s suy lun trn mu bt
c nung 850oC v 950oC, r
rng, kch thc v hnh dng tng
ln ng k, vt mc gp i so vi
mu bt c nung 750oC (42 88
nm). Bn cnh hnh dng cng
khng ng u, ht to nh khc
nhau, cc ht sp li gn nhau
hn (hnh 25).
iu ny c th c gii
Trang 40
to
2Fe(OH) 3 Fe 2 O 3 + 3H 2 O
to
Y(OH) 3 Y 2 O 3 + 3H 2 O
Giai on 3: l qu trnh kt hp gia hai oxit st (III) v ytri to thnh ferrit:
7500C
Fe O + Y O
2YFeO
2 3 2 3
3
3.3. So snh hai phng php tng hp
iu kin tng hp vt liu YFeO 3 bng phng php sol gel v ng kt
ta c tm tt bng 1. T bng 1 ta thy r rng l tng hp vt liu YFeO 3
bng phng php ng kt ta c nhiu u im vt tri hn so vi phng
php sol gel nh tit kim thi gian v nng lng.
Bng1. So snh kt qu tng hp YFeO 3 theo phng php sol gel v ng
kt ta
Phng php
Nhit
Thi
Kch thc
nung ti u
gian
ht
nung
Phng php
1000oC
2h
40 nm
Phng php
750oC
1h 30
40 nm
ng kt ta
mu kh t nhin
sol- gel
pht
Trang 41
Trang 42
Trang 43
nh tit kim nng lng v thi gian, y l yu t quan trng trong ng dng
thc tin.
-
lnh.
Trang 44
Trang 45
13. J.charence Davies (2007), EPA and teconoly over sight for the 21st Centuny,
Project on Emerging technoloies, pp. 9 16.
14. Radek Zboril (2002), Iron (III) Oxides from Thermal Processess Synthesis,
Structural and Magnetic Properties, Molssbauer Spectroscopy Characterization, and
Applications, Chem. Mater, Vol 14, pp. 969-982.
15. R.M.Comell, U. Schwertmann (2003), The iron oxides: structure, properties,
reactions, occurences and uses, Second, Completely Revised and Extended Edition,
WILEY-VCH GmbH & Co.KgaA.
16. Yiwei deng (1997), Formation of iron (III) hydroxides from Homogeneous
solutions, Wat. Res, Vol. 31, pp.1347-1354.
17. Y.-C. Wu a, S. Parola b, O. Marty c, J. Mugnier (2004), Elaboration, structural
characterization and optical properties of the yttrium alkoxide derived Y 2 O 3 planar
optical waveguides, Optical Materials, Vol 27, pp. 2127.
18. M hartmanova, e morha (ova, i travenec; a urusovskaya, gknab; korobkov
(1989), Defect structure and physical properties of Y 2 O 3 , Sohd State Iomcs, Vol
36, pp. 137-142.
19. Sanjay Mathur, Michael Veith, Rasa Rapalaviciute, Hao Shen, Gerardo F.
Goya, Waldir L. Martins Filho and Thelma S. Berquo (2004), Molecule Derived
Synthesis of crystalline YFeO 3 and Investigations on Its Weak Ferromagnetic
Behavior Chem, Mater, Vol 16, pp. 1906-1913.
20. Diego M. Gil M. Carolina Navarro M. Cristina Lagarrigue J. Guimpel Rau l E.
Carbonio M. Ines Gomez (2010), Synthesis and structural characterization of
perovskite YFeO 3 by thermal decomposition of a cyano complex precursor,
Y[Fe(CN) 6 ].4H 2 O, J Therm Anal Calorim, Vol 103, pp. 889896.
Trang 46