Professional Documents
Culture Documents
GWARAYU
GWARAYU
YEMBOESARESENDAR
VATAYA
IMBOYEKWASAR:
SO RASAUKASA RESENDAR
IMOIMESAVAER EPEI AROVEMI APOSARTA
TEKWAYEMONUASA VATAYA VE VGWASUYA'OSAMI ANDE
PPE VGWASUYAOSA RAPA SUINDAR
Imboyekwasar:
TERER MBOYEKWASAGWASU
IKWAPR
CHINISA
ARAKA'ENDAR........................................................................................................... 1
1.1.
4.2.
5.1.1.
Yavyesa. ...................................................................................................... 6
5.1.2.
5.1.3.
Mbovusa ....................................................................................................... 7
5.1.4.
Mborusa ....................................................................................................... 7
5.1.5.
Mombirusa .................................................................................................... 7
5.1.6.
Mboysa ........................................................................................................ 7
5.1.7.
Yapokatusa ................................................................................................... 7
5.2.
Mbaerete p......................................................................................................... 8
5.3.
5.3.1.
Tendagwasu: ................................................................................................ 8
5.3.2.
5.4.
5.4.1.
Mboingeatsa................................................................................................. 9
5.4.2.
Mboyepeasa ............................................................................................... 10
5.4.3.
Mbokuimisa. ............................................................................................... 10
5.4.4.
Mboyeseasa ............................................................................................... 11
II
5.4.5.
Mbokuichosa .............................................................................................. 11
5.4.6.
Yasasa ....................................................................................................... 12
5.4.7.
Mombirusa .................................................................................................. 12
5.4.8.
Mboysa ...................................................................................................... 13
5.5.
5.5.1.
5.5.2.
5.5.3.
Tataendrekuarosa .................................................................................... 14
5.5.4.
Mboaprtasa .............................................................................................. 15
5.5.5.
5.5.6.
5.6.
5.7.
5.8.
Sepr .................................................................................................................. 17
TEMBIAPOETA......................................................................................................... 20
YAPOPR SROSAVA'E........................................................................................... 21
GWAREPOCHIMONDOSA ....................................................................................... 22
ARYA'OAT TEMBIAPO RESENDAR ...................................................................... 23
E'ERRUKWACHIASAT ......................................................................................... 23
YAPRER .................................................................................................................. 24
III
CHINISA
CHINISA
IV
Supitpr
mboravkgw
resendar
Iyepopssa
rakuro's,
apoprsa,
mboku'isa,
mbokarusa,
srosavae
mboravkgw sui
Mboravkgw
Opakatu
repr
sepr
mboravkgw
apo
agw
osupit
674800
rekosesa
ARAKA'ENDAR
Kuriti tekwayemonu'asa vavasa ve vgwasuya'osami Ande ppendar vgwasuyaosa
Rapa suindar sekoi ar ekuarosa ppe, sese mborerekwar ip'avrkwa yuvreko ava
rekotupr agw, opakatu ava yuvrekoi vreroporavksar iyavei ndigwarepochituprivae
yuvreko. Sese oyapo mboravk yuvreko teko moigatukatu agw tekwave ovreko vaer
gwta opakatu sekwavae yuvreko
Opakatu vtrt rupiete tekwa kovpor yuvrekoivae tekwayemonuasa vavasa ppe ae
Aimara, ko tekwave oyapo gwtagw yuvreko tuyu rese iyavei ita inungar avei yuvroyapo
tapr vkwar sovappr rese, ndae'ini'a oyeptvi yuvreko via sosgwer sui ptu ppe,
sambpe rumo ndoyuvrovrakwtupri ndomboendaise yuvreko sese evokoiyase opakatu
o yuvroikatuite avyeteramoti yurovapipa.
Sese mborerekwar tekwayemonuasa ppendar ip'ayemoeta yuvreko osekuaro
mbegwe va'er ava rekokwer yuvreko. Sese oyesu ko p'aemoetasa tekwa upendar
yuvroips vaer arove iyavei itayeseapr ta yuvreko, yuvroyapo vaer tapr rta iyavei
yasusa oyakatu yuvreko. Kuriti ko mboravkgw imboyeposoosakatu sereko ko rese
ipotasa sekuarosaite opakatu ava rekokwerite imondosase o sekoseva'e yuvreko chupe
porakagwer sui tekwayemonu'asa evokoiyase omondora yuvreko chupe ambuae mba'e
iporupr.
Ko mboravkgw oyesu tekwayemonuasa ppe ipanese serekosa va'er arovemi
imboya'oya'osa vaer sekwavae upe, iptvisa vaer iyavei ndaserokwasai va'er sese
yaposara tekwayemonuasa ve.
Ko p'ayemoetasa oikatura arovemi repr reroy, avyera ko arovemi rese ikatusara
serekosa mboravk aposa arovemi apo agw.
Supitpr avyevae ko mboravk resendar a'e arovemi aposa
imboya'osa va'er
1.1.
MBORAVKGW REKOSA
MBA'ETI YOSUSAVA'E
tekwayemonu'asa
vindar
upe.
Sese
tekwayemonu'asa
mborerekwasa
ndoyemboyekwaise
yuvreko,
ko
evokoiyase
omboaraka'eti
mbaevai
ndomboporavk
ukaiva'e
mboravkgw
a'e
tekwayemonuasa
ptvisarta
yuvreko
oyembogwarepochi
va'eroteiete
sese
SEROYAUKASA
SUPITPR
4.1.
Supitpr Tuvichava'e:
Supitpr Ta'miva'e:
Arove apo agw, ae a'u, yuvroike mboravk aposa rupi ae evokoiyase vros arovemi
yuvreko.
Arovemi yaposavae yeekuarogwer osasa ko ma'ugwer rupi:
5.1.1. Yavyesa.
a'u mondo renonde arove apo agw, yapokatusaranera, avyekatu agw inungar
ipotasa, ndaserekosai vaer okarve (vtu, okvae sui, ar, oim.) opa vaer os vrekovae
oyese a'u.
5.1.2. Aekosa ypndarva'e
Opapare yavye, yavyesave chini pare, ou yaposaranevae, ae sekoi yaposayevatat
sepiasa vaer mara e'ira yaposa vaer. Porupr iporusavae yapo renonde yuvrekoi:
a) Mbaeyokayokasar: Avye ruvichagwer reroy agw 15 iyavei 30 pgwer rupi.
b) Ita rerokwasa: Vreko ovrio mbae yapayerevae oyere opakatu asa rupi, ita
mboyepe'a agw a'u sui.
c) Mboku'isar: Sekoi omboku'ivae opakatu ktagwasugwasu katuvae, stakatuvae
mboapayeresa rese.
d) Apoprsaturp imboavyesa vae: Yaposa uvrio yapayere rese oyearve oyoyavae,
mboyepeasa oyesui 1 iyavei pukukwer, ko rupi evokoiyase imondosa a'u
imbombesa vaer iyavei imboyeposoo agw ombora'mikatu vaer. Ko ave
yaposa ipavae mboku'isa oimevte vae ippe a'u ra'kwer.
5.1.3. Mbovusa
Oyepota renonde ruvicha mondosa ve, a'u serasora sovu va'er mboyese'asa ve, aeve
imondosa imbovu agw.
5.1.4. Mborusa
Mborusa oyeapo oikatu uka vaer a'u moingwe mbaekwar rupi. Mbaekwar sekoi
yoosapr mbaeaposar. Mborusa ikatusa yaposa sakuvaesa ve iporusa sakukwer vae
130 rakukwer rupi iyavei pirta mbegwevae. ko rupi evokoiyase serekosa sovusa iyavei
stakatu, sakuvosa evokoiyase oikatu omoingekatu sakukwer rese.
5.1.5. Mombirusa
Mombirusa sekoi ndasekoasi vae ko apo agw. Ko sui avye, opakatuite, ipotasa iyavei
avyesa.
Mombirusa sekoi vrokwa agw yaposase ipare imboysa vaer.
Ko ave mombirusa yaposa opakatu ruvicha agw. Amove ipeyusa oyepota vaer ambuae
mombirusave, amove ko mbae yaposavae yapayere oiko mombirusa rupi ndipoivaesa ve
vtu. Avye imombasa mbaeaposa sui ipeyusa va'er vtu raku ppe.
5.1.6. Mboysa
Yaposa mbaemboysa ipukukwevae, amove oyepota 120 pukukwer rupi, sakukwer
evokoiyse oyepota 900 iyavei 1000 rakukwer rupi.
Mboysa ppe sakukwer ndoyoyai, mbaeapopr piru imondosa gwatasa chupendaritevae,
ipare imondosa yoosa pukukwer rupi os vaer kokot rupi.
Mboysa avye yepiasa vaer mara ei arove rtasa.
5.1.7. Yapokatusa
Ypndar yaposa mborusa. Ko evokoiyase yaikatu yao chiringa ppe, yapokatusa vaer,
ipare serasosa vaer gwatasa ppe.
Yavyesa
5.2.
Aekosa
ypndarva'e
Movusa
oasa
Yapokatusa
Mboy
Mombirusa
Mbaerete p
Ikwasa mbaeapo agw serusavae v sui iyavei saposa koiyekatu iporusa vaer.
Mbaerete p arovemi apo agw ae sekoi au. au sekoi ko apo agw oyeapo vae
arakae suiete v vrve ou, oimekatuite v vrve. auete vreko oyeseasa 47 reigwer (%),
srise 39reigwer (%) arumina iyavei 14reigwer (%) .
Mbaerete p serossara mbaeaposarta vi sui esepia oimegwasuite au aeve v vrve.
5.3.
Iporupreta ambuaevae
Ambuaevae iporupr yuvrekoi ambuae iporusavae arovemi apo agw, ipavoi ndiporusai
vae.
5.3.1. Tendagwasu:
Yapopr vra rese, chiringa rese aveino ambuae porupreta iporusa imovi agw esepia ko
rupi ikatusa immopasa mbae movisa ppe.
5.3.2. Chiringa Sterech:
Sekoi iporupr ipirervae iyavei oyesoovae avye mbae ao agw po ppe anise
mboravkaposa rese ndimboakusaivae rese, esepia aea ipeyapa yuvraso yaosase
mbaeapopr.
5.4.
Arove apotupr agw iyavei serekosa vaer mbaeapopr avyevae avye serekosa
mboravkaposa, esepia sekoi moravkaposa omoime poyavavae ndoyoyai yaposavae
ava oyapovae nungar rese esepia oporavk oyapo agw yuvreko.
Mboravkaposar arove apo agw oyeposoo ko rupi.
5.4.1. Mboingeatsa
Yaposa apokatu vaer iyavei iporupr poravo agw, yayasa rupi iyavei repiasatuprsa.
Ko mboravk aposa ndovroyukai au mondosa, vroyuka mboravksa, aeve ipotasa
imbaekwavae, spe ppe osauka vaer iporupr iporusavae ar rupi yaposa vaer.
Kchmbr Pa 4: Mboingeatsa
5.4.2. Mboyepeasa
Mboyepeasa sekoi iporupr serekosa vaer akoi au serossa ramose v vr sui,
ndasovutupri vaer iyaveino ndiktaati vaer. Mboyepeasar
omboyepea ta
5.4.3. Mbokuimisa.
Mbokuimisa
avyekatuvae
sekoi
mboravk
aposa
avyevae
arove
apo
agw,
10
5.4.4. Mboyeseasa
Ko sapuvae poravksa ae omboyesea vaer opakatu au iporusa vae arovemi apo
agw. Ko mboyeseasa rupi ikatusa mboyeseasa opakatu au epei reseveite, inungar
avei ombovuuka iyavei omboyoyatupr.
Kchmbr Pa 7: Mboyeseasa
5.4.5. Mbokuichosa
Sekoi sapuvae ssa vaerite mboravk ipirtavae upe. Ko ave au ipvi iyavei osasa
imbter rupi ae omboyeapo inungar arovemi serekosapotavae .
Kchmbr Pa 8: Mbokuichosa
11
5.4.6. Yasasa
Akoi osse au mbokuichosa sui, ko yasasara sapuvae yasasa ppe, ae oyasa
arovemi tuvichagwer ipotasavae rupi, ko rumo imboyoyasatuprra iyavei imbovisatuprra
yasa.
Kchmbr Pa 9: Yasasa aea oporavkvae
5.4.7. Mombirusa
Yapopr oike mbaeapokatusa rupi aeve arovemi imboingesa imombirusa vaer ae
sokendaprtupr, imbotasakatu agw arovemi ndipoi vaer mbaevai koiye.
Kchmbr Pa 10: Mombirusa
12
5.4.8. Mboysa
Imboysa 900 iyavei 1000 rakukwer rupi, ko iaekovae osepia mara eira mboysa
oporavk. ko vrereko avei 12 rapsa iyavei oiporu 100 ruvichagwer 2, ae oikatu seros
13000 arovemi, yapopr aryakatu.
Kchmbr Pa 11: Mboysa
5.5.
Imboyesoopr ptvisar
13
5.5.3. Tataendrekuarosa
Ae epei pssa osekuarovae tataend pirtasa yepi.
Kchmbr Pa 14: Tataendrekuarosa mbosapssavae
14
5.5.4. Mboaprtasa
Sekoi mboravk aposa resendar yaposa omoimekatu veer pirtasa iyavei vrasouka
oimevae rugwer serevae mboaprtapr inungar vkrachgwer iyavei rata.
Kchmbr Pa 15: Mboaprtasa
5.5.5.
Mbaerupagwasu stavae
15
5.6.
5.7.
RUVICHASA(m2)
150
100
200
100
100
50
450
1100
Avye poravksa moigatusa rese opakatu ko mbae, oyapo vaer ndasetai yuvreko,
epeipei ovreko oporavksa yuvreko.
16
5.8.
Pa.
1
1
1
1
1
1
3
9
Sepr
Ykeyoya Pa 3: Sapuvae iyavei sendvae iporusakatuvae
KWACHIAPR
OPAKATU
SEPRR.
OPAKATU
Mbokarusar
42000 $
42000 $
Mbokuisa
25000 $
25000 $
Mbaeaposa avyevae
26400 $
26400 $
Mboyeseasa
33500 $
33500 $
Mbovusa
26400 $
26400 $
Mboakuros
62100 $
62100 $
Mbaeasasa aeavae
26000 $
26000 $
Mombirusar
48000 $
48000 $
Mbaemboysa
70000 $
70000 $
Opakatu
359400 $
17
RETAKWER
SEPR
Serokaka agw
25000 $
25000 $
Tataend rru
26400 $
26400 $
Mboyekuarosar
33500 $
33500 $
Mboagwasa
26400 $
26400 $
Mbaeapokatusa
stakatuvae
62100 $
62100 $
Sapuvae mbaerupisar
26000 $
26000 $
Opakatu
OPAKATU
199400 $
RETAKWER
SEPR.
OPAKATU
1100 m2
15 $
16500 $
O au rtagw
150 m2
80 $
12000 $
Serossavae
100 m2
180 $
18000 $
Apokatusa
100 m2
150 $
15000 $
50 m2
150 $
7500 $
20000 $
20000 $
Mondosa
Tataend mondosa
Opakatu
89000 $
18
IKWACHIAPR
REPR .
OPAKATU
Oporavkvaer
1 Yas
9000 $
9000 $
Arovemisa
1 Yas
3000 $
3000 $
Moingatusa
1 Yas
1500 $
1500 $
1 Yas
2000 $
2000 $
Yemoatrosa
1 Yas
1500 $
1500 $
1 Yas
10000 $
10000 $
Opakatu
27000 $
SEPR
359400 $
Sendvae ptvisar
199400 $
89000 $
27000 $
OPAKATU MBORAVKGWA
674800 $
19
TEMBIAPOETA
ipare
evokoiyase
yemonuasa
sekwavae
rese
ikwaukasa
vaer
mboravkgw.
20
YAPOPR SROSAVA'E
Teko moigatu agw okatatu ava yurekoi vae tekwayemonuasa Vavasa ppe oime
vaer mboravk apo agw
yaposaoitera
imboepukasa
vaer
21
GWAREPOCHIMONDOSA
SETAKWER
MONDOSA
62,95%
424800 $
37,05%
250000 $
100,00%
674800 $
OPAKATU
22
YAS 1
YAS 2
YAS 3
YAS 4
X X
X X
X X
X
X X X X
X
X
X X X
E'ERRUKWACHIASAT
23
YAPRER
Yaprer Pa 1: Mboravkaposa mboyaoyao, serossa vaer
24
25