SUBSTANTIV (IMENICE)

Imenice u norvekom mogu biti: mukog roda (hankjnn); enskog roda (hunkjnn)
i srednjeg roda (intetkjnn).
Imenice razlikuju jedninu (entall) i mnoinu (flertall).
I u jednini i u mnoini imenice mogu biti u neodreenom obliku (ubestemt) i
odreenom (bestemt).
U neodreenom obliku jednine (ubestemt form entall) imenice ispred sebe imaju
neodreeni lan po kome se prepoznaje kojeg su imenice roda. Imenice mukog roda
prepoznajemo po lanu en; imenice enskog roda se prepoznaju po lanovima ei/en;
imenice srednjeg roda prepoznajemo po lanu et.
Hankjnn
en dag (dan)
en oppgave (zadatak)
en skole (kola)

Hunkjnn
ei/en klokke (sat)
ei/en hytte (koliba)
ei/en bok (knjiga)

Intetkjnn
et kontor (kancelarija)
et hus (kua)
et kurs (kurs)

Odreeni oblik jednine (bestemt form entall) imenica sva tri roda se gradi tako to
neodreeni lan koji stoji ispred imenice pree iza nje i sa imenicom pravi jednu re.
Hankjnn
en dag - dagen
en oppgave oppgaven
en skole skolen

Hunkjnn
ei/en klokke klokka/klokken
ei/en hytte hytta/hytten
ei/en bok boka/boken
Napomena: u odreenom obliku jednine imenica
enskog roda lan ei prelazi u a.

Intetkjnn
et kontor kontoret
et hus huset
et kurs kurset
U neodreenom obliku mnoine (ubestemt form flertall) imenice mukog, enskog i
vieslone imenice srednjeg roda (imenice koje imaju dva ili vie samoglasnika)
dobijaju nastavak er ukoliko se zavravaju na suglasnik, odnosno r ukoliko se
zavravaju ve na e.
en dag dager
en oppgave oppgaver
en skole skoler

ei/en klokke klokker

ei/en hytte - hytter

et kontor - kontorer

Jednoslone imenice srednjeg roda (imenice koje imaju samo jedan samoglasnik) u
neodreenom obliku mnoine ne dobijaju nikakav nastavak.
et hus - hus
et kurs kurs
1

U odreenom obliku mnoine (bestemt form flertall) imenice sva tri roda dobijaju
nastavak ene ukoliko se zavravaju na suglasnik, odnosno ne ukoliko se ve
zavravaju na e.
en dag dagene
en oppgave oppgavene
en skole skolene

ei/en klokke klokkene

ei/en hytte hyttene

Entall

et kontor - kontorene
et hus - husene
et kurs kursene

Flertall

ubestemt
en dag
en oppgave
en skole

bestemt
dagen
oppgaven
skolen

ubestemt
dager
oppgaver
skoler

bestemt
dagene
oppgavene
skolene

ei/en klokke
ei/en hytte
ei/en bok

klokka/klokken
hytta/hytten
boka/boken

klokker
hytter
bker

klokkene
hyttene
bkene

et kontor
et hus
et kurs

kontoret
huset
kurset

kontorer
hus
kurs

kontorene
husene
kursene

Uregelette substantiv (Nepravilne imenice):

1. Imenice koje se zavravaju na el ili er se najpre saimaju, pa im se tek onda
dodaju nastavci er za neodreenu mnoinu i ene za odreenu.
en onkel onkelen onkler onklene (ujak)
en sommer sommeren somrer somrene (leto)
2. Imenice koje se zavravaju na er a oznaavaju osobe, bilo kao njihovu nacionalnu
pripadnost ili zanimanje. Ove imenice u neodreenom obliku mnoine dobijaju
nastavak e, a u odreenoj mnoini ne.
en serber serberen serbere serberne
en fisker fiskeren fiskere fiskerne
3. Imenice koje imaju potpuno nepravilnu mnoinu, i neodreenu i odreenu.
en bror broren brdre brdrene
en sster ssteren sstre sstrene
en mor moren mdre mdrene
en far faren fedre fedrene
en datter datteren dtre dtrene
foreldre foreldrene
ssken ssknene

Bruk av bestemt og ubestemt form (Upotreba odreenog i neodreenog oblika):

Neoreeni oblik imenice se koristi:
1. kada se uvodi nova informacija i kada se govori o neemu uoptenom:
Jeg har en hyggelig lrer. (Imam prijatnog nastavnika.)
Vi m kjpe bker. (Moramo kupiti knjige.)
2. iza genitiva ili prisvojne zamenice:
Karis naboer (Karine komije)
min bil (moj auto)
Neodreeni oblik sa ili bez lana:
1. nebrojive imenice nemaju lan:
Vi trenger mat, frukt og kaffe. (Treba nam hrana, voe i kafa.)
2. kada se misli na jedan primerak neega ili na jednog pojedinca, tada se koristi lan:
Jeg kjpte en gammel bil. (Kupio sam jedan stari auto.)
Jeg har ei tante i Oslo. (Imam tetku u Oslu.)
3. kada je imenica deo radnje, vie nego pojedinaan primerak, najee nema lana:
Hun kjrer bil. (Ona vozi auto.)
Han spiller gitar. (On svira gitaru.)
esto moemo izabrati: Han skrev (en) stil. (On pie sastav.). Obino biramo lan
kada smo zainteresovani za sam sastav, a ne koristimo lan kada smo zainteresovani
za radnju.
4. kada imenica govori o tome ta je subjekat, tada se ne koristi lan:
Hun er lege. (Ona je lekar.)
Han er nordmann. (On je Norveanin.)
5. kada se govori o tome kakav je subjekat, tada se koristi lan:
Hun er en god lege. (Ona je dobar lekar.)
Hun er et geni. (Ona je genije.)
Odreeni oblik imenice se koristi:
1. kada se govori o neemu to je poznato, jasno je o kome ili o emu govorimo:
Jeg traff lreren. (Sreo sam nastavnika.)
Bkene er fine. (Knjige su fine.)
2. ispred prisvojne zamenice ili ispred predloga koji izraavaju pripadnost:
bilen min (moj auto)
hovedstaden i Norge (glavni grad u Norvekoj)

ADJEKTIV (PRIDEVI)
Pridevi su rei koje opisuju imenicu, stoje uz nju i sa njom se moraju slagati u rodu i
broju. Najvei broj prideva u norvekom su pravilni pridevi.
pen (lep) je osnovni oblik prideva, stoji uz imenice mukog i enskog roda, na ovaj
osnovni oblik prideva se dodaju svi ostali nastavci.
en pen dag lep dan
ei pen klokke lep sat
U srednjem rodu pravilni pridevi dobijaju nastavak t.
et pent hus lepa kua
U mnoini svi pridevi dobijaju nastavak e.
pene dager lepi dani
pene klokker lepi satovi
pene hus lepe kue
Odreeni broj prideva su nepravilni pridevi. Tu spadaju:
1. Pridevi koji ne dobijaju nastavak t u srednjem rodu. Tu imamo etiri podgrupe:
1a. pridevi koji se zavravaju na ig: vanskelig (teak), hyggelig (prijatan), heldig
(srean) ...
et vanskelig sprsml (teko pitanje)
et hyggelig barn (prijatno dete)
1b. pridevi koji se zavravaju na sk, a oznaavaju nacionalnu pripadnost: norsk
(norveki), serbisk (srpski), engelsk (engleski) ...
et norsk hus (norveka kua)
et serbisk barn (srpsko dete)
1c. viesloni pridevi koji se zavravaju na sk: praktisk (praktian), fantastisk
(fantastian) ...
et praktisk sprsml (praktino pitanje)
Napomena: kratki, jednosloni pridevi koji se zavravaju na sk pripadaju grupi
pravilnih prideva, to znai da u srednjem rodu dobijaju t, dok se nastavak e za
mnoinu podrazumeva.
et ferskt brd (sve hleb)
et friskt barn (zdravo dete)
1d. pridevi koji se zavravaju na konsonant plus t: svart (crn), sint (ljut) ...
et svart skjerf (crni al)
et sint barn (ljuto dete)
Pridevi iz svake podgrupe regularno dobijaju nastavak e za mnoinu.

2. Pridevi koji dobijaju udvojeno t (-tt) u srednjem rodu. U mnoini regularno

dobijaju nastavak e.
Tu spadaju kratki, jednosloni pridevi koji se zavravaju na samoglasnik: ny (nov), fri
(slobodan) ...
et nytt hus (nova kua)
et fritt land (slobodna zemlja)
3. Pridevi koji se zavravaju na dva ista suglasnika, gube jedan suglasnik kada im se
doda nastavak t u srednjem rodu: grnn (zelena), tykk (debeo), tynn (tanak) ...
et tykt skjerf (debeo al)
et grnt skjrt (zelena suknja)
4. Pridevi koji se zavravaju na el, -er, -en i kod kojih dolazi do saimanja pre
dodavanja nastavka e za mnoinu. Saimanje znai sledee: slovo e iz nastavaka el/
-er/ -en se gubi, a ukoliko je suglasnik udvojen onda se i jedan suglasnik gubi.
gammel (star) gaml (oblik dobijen saimanjem) + e = gamle (stari)
vakker (divan) vakr (oblik dobijen saimanjem) + e = vakre (divni)
doven (lenj) dovn (oblik dobijen saimanjem) + e = dovne (lenji)
5. Pridevi koji se zavravaju na konsonant plus t ne dobijaju t u srednjem rodu.
sint (ljut) en sint gutt (ljut deak)
ei sint dame (ljuta gospoa)
et sint barn (ljuto dete)
Bestemt form adjektiv (Odreeni oblik prideva):
Pridevi u odreenom obliku dobijaju nastavak e (dodaje se na osnovni oblik
prideva). Odreeni oblik prideva se podudara sa pridevom u obliku za mnoinu, ali
bitno je zapamtiti da to nije mnoina.
Odreeni oblik prideva se koristi u okviru dve formule:
1. odreeni lan + odreeni oblik prideva + odreeni oblik imenice
Odreeni lanovi u norvekom su: den za muki i enski rod jednine
det za srednji rod jednine
de za mnoinu
den pene dagen (taj lepi dan)
det varme huset (ta topla kua)
de gode vennene (ti dobri prijatelji)
2. prisvojni oblik (prisvojna zamenica) + odreeni oblik prideva + neodreeni oblik
imenice
min gode venn (moj dobar prijatelj)
dine pene barn (tvoja lepa deca)

Gradbyning av adjektiv (Komparacija prideva):

1. pravilni pridevi u komparativu dobijaju nastavak ere, a u superlativu est
pen penere penest (lep)
varm varm ere varmest (topao)
kald kaldere kaldest (hladan)
2. pridevi koji se zavravaju na ig, u komparativu dobijaju nastavak ere, a u
superlativu st.
hyggelig hyggeligere hyggeligst (prijatan)
vanskelig vanskeligere vanskeligst (teak)
3. pridevi na el, -er, -en se najpre saimaju, pa im se tek onda dodaju nastavci -ere
za komparativ i est za superlativ
enkel enklere enklest (jednostavan)
vakker vakrere vakrest (divan)
doven dovnere dovnest (lenj)
4. pridevi koji imaju potpuno nepravilnu komparaciju.
god bedre best (dobar)
ille verre verst (lo)
stor strre strst (veliki)
liten mindre minst (mali)
gammel eldre eldst (star)
ung yngre yngst (mlad)
mange flere flest (mnogo)
mye mer mest (mnogo)
5. viesloni pridevi imaju sloenu komparaciju pomou mer u komparativu i mest u
superlativu.
praktisk mer praktisk mest praktisk (praktian)
interessant mer interessant mest interessant (interesantan)
Superlativ moe takoe biti odreen, tako to mu se doda nastavak e.
penest peneste
den peneste gutten (taj najlepi deak)
U norvekom kada birami izmeu dve mogunosti koristi se superlativ:
Hvem er penest, Kari eller Anne? Ko je najlepi, Kari ili Anne?
Liten (Mali):
Pridev liten ima posebne oblike za svaki rod.
liten muki rod
lita enski rod
lite srednji rod

en liten gutt (mali deak)

ei lita jente (mala devojica)
et lite hus (mala kua)

lille odreeni oblik jednine: den lille gutten (taj mali deak)
den lille jenta (ta mala devojica)
det lille huset (ta mala kua)
sm i neodreeni i odreeni oblik mnoine sm gutter/jenter/hus
de sm guttene/jentene/husene
KONSTRUKCIJA JA, DET GJR JEG
U ovoj konstrukciji, koju koristimo kao odgovor na pitanje, glagol gjre zamenjuje
sve glagole, osim pomonih glagola (kan, skal, vil, br), glagola ha i vre.
1. Snakker du norsk? Ja, det gjr jeg.
2. Kommer han fra Italia? Ja, det gjr han.
3. Kan du komme? Ja, det kan jeg.
4. Skal vi beske Nina? Ja, det skal vi.
5. Er du lege? Ja det er jeg.
6. Har du mange venner? Ja, det har jeg.
Ukoliko elimo negativno da odgovorimo na postavljeno pitanje, negaciju smetamo
iza zamenice.
Nei, det gjr jeg ikke.

REKKEFLGE (RED REI U REENICI)

1. Izjavne reenice (Fortellende setninger)
subjekat + glagol + ostatak reenice
Jeg
snakker norsk.
Han
bor
i Bergen.
2. Upitne reenice (Sprresetninger)
pitanje koje poinje upitnom reju
upitna re + glagol + subjekat + ostatak reenice
Hva
heter
du?
Hvor
kommer du
fra?

( Kako se zove? )
( Odakle dolazi? )

pitanje koje poinje glagolom

glagol + subjekat + ostatak reenice
Snakker du
norsk?
Bor
han
i Norge?

( Govori li norveki? )
( ivi li on u Norvekoj? )

INVERSJON (INVERZIJA)
Kada na poetku reenice imamo prilog za vreme, mesto, nain ili objekat, onda iza
toga mora obavezno da ide inverzija (to znai: glagol, pa subjekat).
1. Jeg lrer norsk n. - normalan red rei
N lrer jeg norsk. - inverzija
2. Han skal ha en fest. - normalan red rei
En fest skal han ha. - inverzija
LEDDSETNINGER (ZAVISNE REENICE)
Zavisne reenice ne mogu stajati same za sebe, ve uvek trae dopunu u vidu neke
nezavisne (glavne reenice). Zavisne reenice prepoznajemo po veznicima. Najei
veznici su: fordi (zato to), hvis (ako), da (kada), nr (kada), derfor (stoga)...
Zavisna reenica uvek potuje jedan odreeni red rei, a to je:
veznik + subjekat + ikke (ili neki drugi prilog, ako ga ima) + glagol
Ukoliko jednu sloenu reenicu ponemo zavisnom reenicom, onda glavna reenica
koja dolazi iza nje i dopunjuje je, mora obavezno poeti glagolom (moramo imati
inverziju).
Hvis jeg har tid, skal jeg komme. (Ako imam vremena, doi u.)
Ukoliko jednu sloenu reenicu ponemo glavnom reenicom, a iza nje sledi zavisna
reenica, onda je i u jednoj i u drugoj reenici normalan red rei (za visna reenica se
uvek pridrava svog reda rei).
Jeg skal komme hvis jeg har tid. (Doi u ako imam vremena.)
Razlika izmeu veznika nr i da:
Veznik nr se koristi za sadanjost i budunost i eventualno za prolost, ali samo kada
se neka radnja stalno ponavljala u prolosti (bila je uobiajna radnja u prolosti).
Nr jeg lrer norsk, fler jeg meg bra. (Kada uim norveki, oseam se dobro.)
Veznika da se koristi iskljuivo za prolost (kada se neto jednom desilo u prolosti,
nije se ponavljalo.)
Da jeg hadde ti r, bodde jeg i Oslo. (Kada sam imala 10 godina, ivela sam u
Oslu.)
Kao upitna re jedino i samo se moe upotrebiti nr i tada se koristi za sva vremena.
Nr bodde du i Oslo? (Kada si ivela u Oslu?)

Dve upotrebe rei da:

veznik zavisne reenice, prevodi se kada. Red rei je:
da + subjekat + glagol
Da han var i Norge, snakket han bare norsk. (Kada je bio u Norvekoj, govorio je
samo norveki.)
prilog za vreme, prevodi se tada, onda. Red rei je:
da + glagol + subjekat
I dag er mandag. Da har jeg norskkurs. (Danas je ponedeljak. Tada ja imam
kurs norvekog.)
PREBACIVANJE IZ DIREKTNOG U INDIREKTAN GOVOR
1. Izjavna recenica
Han snakker norsk. (On govori norveski.) direktna recenica
Hun sier at han snakker norsk. (Ona kaze da on govori norveski.) - indirektna
recenica
Kada jednu izjavnu recenicu prebacujemo iz direktnog u indirektan govor uvodimo je
pomocu veznika at (da). Red reci u recenici je tada:
at + subjekat + glagol
2. Upitna recenica koja pocinje upitnom recju
Hvor kommer du fra? (Odakle dolazis?) - direktno pitanje
Han spr hvor du kommer fra. (On pita odakle ti dolazis.) indirektno pitanje
Kada upitnu recenicu koja pocinje upitnom recju prebacujemo iz direktnog u
indirektan govor uvodimo je tom istom upitnom recju. Red reci u recenici je tada:
upitna rec + subjekat + glagol
3. Upitna recenica koja pocinje glagolom
Snakker du norsk? (Govoris li ti norveski?) direktno pitanje
Han spr om du snakker norsk. (On pita da li ti govoris norveski.) - indirektno
pitanje
Kada upitnu recenicu koja pocinje glagolom prebacujemo iz direktnog u indirektan
govor uvodimo je veznikom om (da li). Red reci u recenici je tada:
om + subjekat + glagol
POMONI GLAGOLI ( HJELPEVERB)
Pomoni glagoli su dati u obliku za prezent:
kan moi m morati
skal hteti
vil eleti
br hteti
Pomoni glagoli iza sebe uvek trae glagol i infinitivu.
Npr.: Jeg kan snakke norsk. Ja mogu govoriti norveki.
9

PLASSERING AV IKKE OG ANDRE ADVERBIALER

(SMETANJE IKKE I DRUGIH PRILOGA)
1. U izjavnoj reenici ikke ili neki drugi prilog se smetaju odmah iza prvog
glagola, bilo da je to glavni glagol, pomoni glagol ili prvi glagol kao deo nekog
sloenog vremena (npr. perfekta ili pluskvamperfekta).
Han snakker ikke norsk. (On ne govori norveki.)
Han kan ikke snakke norsk. (On ne moe da govori norveki.)
Han har ikke snakket norsk i to uker. (On ne govori norveki dve nedelje.)
2. U upitnoj reenici ikke ili neki drugi prilog se smetaju iza zamenice, ukoliko je
zamenica subjekat; a ispred imenice, ukoliko je imenica subjekat.
Snakker han ikke norsk? (Ne govori li on norveki?)
Snakker ikke Nina norsk? (Ne govori li Nina norveki?)
3. U inverziji ikke ili neki drugi prilog se smetaju iza zamenice, ukoliko je
zamenica subjekat; a ispred imenice, ukoliko je imenica subjekat.
I dag snakker han ikke norsk. (Danas ne govori on norveki.)
I dag snakker ikke Nina norsk. (Danas ne govori Nina norveki.)
4. U zavisnoj reenici ikke ili neki drugi prilog se smetaju iza subjekta, bez obzira
da li je subjekat imenica ili zamenica.
Fordi jeg ikke har tid, m jeg bli hjemme. (Zato to nemam vremena, moram biti kod
kue.)
Fordi Nina ikke lrer norsk, kan jeg bare snakke engelsk med henne. (Zato to Nina
ne ui norveki, mogu ja samo priati engleski sa njom.)
PREZENT ( PRESENS)
gradi se: infinitiv + r
npr.: snakke + r snakker (govoriti, priati)
bo + r bor (iveti, stanovati)
komme + r kommer (dolaziti, doi)
Neki glagol imaju nepravilan prezent: gjre gjr (raditi, initi)
vre er (biti)
sprre spr (pitati)
vite vet (znati)

10

IMPERATIV (IMPERATIV ZAPOVEDNI NAIN)

gradi se tako to se od infinitiva oduzme e
npr.: snakke - e = snakk
bruke - e = bruk (koristiti)
lage - e = lag (praviti)
komme - e = kom napomen: m kao poslednje slovo u rei ne moe stajati
udvojeno
Kod kratkih glagola imperativ je jednak infinitivu.
npr.: ta = ta (uzeti)
g = g (ii)
FUTURUM (BUDUE VREME)
Budue vreme u norvekom moemo izraziti na nekoliko naina:
1. skal + infinitiv koristi se kada ovek moe uticati na to to e se desiti, moe
kontrolisati to
Han skal lese en bok i morgen. (On e itati knjigu sutra.)
2. vil + infinitiv - koristi se kada ovek ne moe uticati na to to e se desiti, moe se
samo nadati ili raunati da e se neto desiti u budunosti
Jeg hper at han vil like seg i Norge. (Nadam se da e se njemu dopasti u Norvekoj.)
3. kommer til + infinitiv konstrukcija koja se koristi na isti nain kao i vil, ali je
uobiajnija u svakodnevnom govori ili se moe koristiti za iskazivanje namere u
budunosti (kao konstrukcija going to u engleskom.)
Jeg hper at han kommer til like seg i Norge. (Nadam se da e se njemu dopasti u Norvekoj.)
4. presens koristi se za iskazivanje budunosti, pre svega glagola kretanja ili tzv.
glagola prelaza, kao to su: bli, begynne, ha, vre... Budunost iskazana na ovaj nain
je odreena.
Han kommer om en uke. (On dolazi za nedelju dana.)
Norskkurs begynner om fem dager. (Kurs norvekog poinje za pet dana.)
TEGNSETTING (ZNAKOVI INTERPUNKCIJE)
. punktum
? sprsmlstegn
! utropstegn
, komma
: kolon
; semikolon
- bindestrek
( ) parentes
anfrselstegn

11

PRETERITUM (PROLO VREME)

Preteritum je vreme koje se koristi za radnju koja se desila u prolosti i nema nikakvih
dodirnih taaka sa sadanjim vremenom.
Nastavci za preteritum se dodaju na osnovu glagola, koja se dobija kada se od
infinitiva odbije nastavak e.
snakke snakk (osnova)
Prema nastavcima za preteritum pravilne glagole delimo u etiri grupe:
I grupa dobijaju nastavak et
Tu spadaju glagoli ija se osnova zavrava na dva ili vie suglasnika.
snakke snakk + et snakket
koste kost + et kostet (kotati)
II grupa dobijaju nastavak te
Tu spadaju glagoli ija se osnova zavrava na jedan suglasnik.
lese les + te leste (itati)
spise spis + te spiste (jesti)
U ovu grupu spadaju i glagoli ija se osnova zavrava na udvojeno m ili n. Prilikom
dodavanja nastavka te, to jedno m ili n se gubi.
bestemme bestem + te bestemte (odluiti)
kjenne kjen + te kjente (poznavati)
III grupa dobijaju nastavak de
Tu spadaju glagoli ija se osnova zavrava na v, -g ili diftong (dva
samoglasnika jedan uz drugi)
leve lev + de levde (iveti)
klage klag + de klagde (aliti se)
greie grei + de greide (uspeti)
IV grupa dobijaju nastavak dde
Tu spadaju kratki, jednosloni glagoli (imaju samo jedan samoglasnik)
kod kojih se nastavak dodaje direktno na infinitiv.
bo + dde bodde
sy + dde sydde (iti)
Kada je re o nepravilnim glagolima, preteritum ovih glagola se mora uiti napamet.

12

PERFEKTUM (PERFEKAT)
Perfekat se gradi od prezenta glagola ha har i particip perfekta glavnog glagola.
Particip perfekta pravilnih glagola se deli u etiri grupe (grupe glagola su iste kao i
kod preterituma):
I grupa dobijaju nastavak et
har snakket
har kostet

III grupa dobijaju nastavak d

har greid
har levd

II grupa dobijaju nastavak t

har lest
har bodd
har spist har sydd

IV grupa dobijaju nastavak -dd

Kod nepravilnih glagola particip perfekta, kao i sam perfekat, moraju se uiti
napamet.
Upotreba:
Radnja se desila u prolosti, ali nama nije bitno vreme kada se to desilo. Jedino to je
bitno jeste da se radnja desila i da posledice te radnje oseamo i u sadanjem
momentu.
Jeg har vrt i Norge mange ganger. (Bio sam u Norvekoj mnogo puta.)
Radnja je poela da se deava u prolosti i nastavlja da se deava i u sadanjem
vremenu.
Han har lrt norsk i fem mneder. (On ui norveki pet meseci.)
Uz perfekat se jako esto koriste vremenski izrazi sa predlogom i koji ukazuje na to
da radnja traje neko vreme.
i fem dager pet dana
i tre uker tre nedelje ...
Razlika izmeu preterituma i perfekta:
Perfekat je pre svega neodreeno vreme. Uz sebe nikada nema neku konkretnu
vremensku odredbu.
Preteritum je odreeno vreme radnja se desila u prolosti i nema nikakvih dodirnih
taaka sa sadanjim vremenom. Preteritum uvek uz sebe trai neku odreenu
vremensku odredbu za prolost.
Jeg har bodd i Norge.
(iveo sam u Norvekoj.) - upotrebljen je perfekat zato to nam nije bitno kada
je to bilo, ve je bitno da je bilo.
Jeg bodde i Norge for to r siden.
(iveo sam u Norvekoj pre dve godine.) upotrebljen je preteritum zato to
tano znamo kada se radnja desila u prolosti
13

PLUSKVAMPERFEKTUM (PLUSKVAMPERFEKAT)
Ovo je davno prolo vreme i koristi se za radnju koja se desila u prolosti, pre neke
druge prole radnje.
Gradi se: hadde (prolo vreme glagola ha) + partisipp perfektum
Etter at jeg hadde vrt i banken, gikk jeg til postkontoret.
(Poto sam bio u banci, otiao sam u potu.)
PASSIV MED BLI (PASIV SA BLI)
Promena glagola bli: bli blir ble blitt
Kada prebacujemo reenicu iz aktiva u pasiv deava se sledee: objekat aktivne
reenice postaje subjekat pasivne. Iza subjekta (pasivne reenice) dolazi glagol bli
koji mora biti u istom vremenu kao i glagol aktivne reenice ako je glavni glagol u
aktivnoj reenici u prezentu, onda e i bli biti u prezentu. Iza glagola bli dolazi
particip perfekta glavnog glagola (isti oblik koji se koristi kada gradimo prefekat).
Nina leser en bok. aktivna reenica
Boka blir lest. pasivna reenica
De lrte norsk i gr. aktivna reenica
Norsk ble lrt i gr. pasivna reenica
Legen har underskt henne. aktivna reenica
Hun har blitt underskt. pasivna reenica
(Oblik har blitt se moe zameniti samo sa er). Hun er underskt.
S-PASSIV (S-PASIV)
S-pasiv se gradi dodavanjem nastavka s na infinitiv glagola. Koristi se u 3 sluaja:
1. u prezentu
Han koker fisken. aktivna reenica
Fisken kokes. pasivna reenica
2. iza pomonih glagola, svih osim ville
Elevene m gjre oppgavene. aktivna reenica
Oppgavene m gjres. pasivna reenica
3. u bezlinim reenicama gde je det subjekat
Det spises mye fisk i Norge. pasivna reenica
Ukoliko bismo ovu reenicu eleli da prebacimo u aktiv, tada nam se kao subjekat
javlja bezlina zamenica man ili en.
Man spiser mye fisk i Norge. aktivna reenica

14

RELATIVT PRONOMEN SOM (RELATIVNA ZAMENICA

KOJI)
Relativna zamenica som slui da povee dve reenice i moe se koristiti da zameni
bilo subjekat bilo objekat.
1. umesto subjekta gleda se subjekat druge reenice. Kada som zamenjuje
subjekat red rei je: som + (ikke) + glagol , a subjekat je izostavljen, zato to som
stoji umesto njega.
Jeg kjenner en gutt fra Norge. Han heter Tor.
Jeg kjenner en gutt som heter Tor.
2. umesto objekta gleda se objekat druge reenice. Kada som zamenjuje objekat
red rei je: som + subjekat + (ikke) + glagol , a objekat je izostavljen, zato to som
stoji umesto njega.
Jeg kjenner en gutt fra Norge. Jeg snakker norsk med ham.
Jeg kjenner en gutt fra Norge som jeg snakker norsk med.
EIENDOMSPRONOMEN (PRISVOJNE ZAMENICE)
Moraju da se slau u rodu i broju sa imenicom uz koju stoje.
Hankjnn
min (moj)
din (tvoj)
hans (njegov)
hennes (njen)
vr (na)
deres (va)
deres (njihov)

Hunkjnn
mi
di
hans
hennes
vr
deres
deres

Intetkjnn
mitt
ditt
hans
hennes
vrt
deres
deres

Flertall
mine
dine
hans
hennes
vre
deres
deres

Ukoliko imenica stoji ispred prisvojne zamenice, onda imenica mora biti u odreenom
obliku.
bilen min (auto moj)
mora mi (majka moja)
huset ditt (kua tvoja)
guttene hennes (deaci njeni)
Ukoliko imenica stoji iza prisvojne zamenice, onda imenica mora biti u neodreenom
obliku.
min bil (moj auto)
mi mor / min mor (moja majka) mogua su oba oblika
ditt hus (tvoja kua)
hennes gutter (njeni deaci)
Koji e se od ova dva oblka upotrebiti je stvar linog izbora.

15

Prisvojna zamenica svoj:

Koristi se samo u treem licu jednine i mnoine, kao deo objekta i to samo kada je
subjekat na neki nain vlasnik objekta. Oblici:
sin muki rod si enski rod sitt srednji rod sine mnoina
Han leser boka si. (On ita svoju knjigu.) dakle, on je vlasnik knjige
De bor i huset sitt. (Oni ive u svojoj kui.) dakle, oni su vlasnici kue
PERSONLIGE PRONOMEN (LINE ZAMENICE)
Subjektsform (Subjekatski oblik):
Ovaj oblik linih zamenica se koristi kada zamenica ima ulogu subjekta u reenici.
Entall (jednina)
Flertall (mnoina)
jeg /jej/ - ja
1. vi - mi
du ti
2. dere vi
han on
3. de -oni
hun ona
den/det koriste se iskljuivo za predmete i
ivotinje; den za imenice mukog i
enskog roda, det za srednji rod
Objektsform (Objekatski oblik):
Ovaj oblik linih zamenica se koristi kada zamenica ima ulogu objekta u reenici.
Entall
Flertall
1. meg (mene)
1. oss (nas)
2. deg (tebe)
2. dere (vas)
3. ham (njega)
3. dem (njih)
henne (nju)
den/det - koriste se iskljuivo za predmete i
ivotinje; den za imenice mukog i
enskog roda, det za srednji rod
REFLEKSIVE PRONOMEN (POVRATNE ZAMENICE)
Povratne zamenice u norvekom odgovaraju povratnoj zamenici se u srpskom,
jedino to se one u norvekom menjaju po licima i moraju se slagati sa subjektom u
rodu i broju.
Osnovni oblik povratne zamenice u norvekom je seg, obino stoji uz glagol, koji
se zove povratni glagol.
Entall
1. gleder meg (radujem se)
2. gleder deg (raduje se)
3. gleder seg (raduje se)

Flertall
1. gleder oss (radujemo se)
2. gleder dere (radujete se)
3. gleder seg (raduju se)

16

TIDSUTTRYKK MED OM (VREMENSKI IZRAZI SA OM)

Predlog om iza sebe uvek trai imenicu u odreenom obliku. Vremenske izraze sa
om koristimo u dva sluaja:
1. kada govorimo o neemu to se obino deava. U ovom sluaju se koristi prezent.
Om morgenen liker jeg drikke en kopp kaffe.(Ujutru volim da popijem olju kafe.)
Om sommeren liker jeg svmme. (Leti volim da plivam.)
Ovaj tip vremenskog izraza moemo zameniti zavisnom reenicom sa veznikom nr
(kada koristi se za sadanje i budue vreme).
Nr det er morgen, liker jeg drikke en kopp kaffe. (Kada je jutro, volim da
popijem olju kafe.)
Nr det er sommer, liker jeg svmme. (Kada je leto, volim da plivam.)
2. kada govorimo o neemu konkretnom, o jednom konkretnom danu. U ovom sluaju
se koristi preteritum.
I gr var jeg hjemme. Om morgenen drakk jeg en kopp kaffe. Om kvelden s jeg TV.
(Jue sam bio kod kue. Ujutru sam popio olju kafe. Uvee sam gledao TV.)
Ovaj tip vremenskog izraza moemo zameniti zavisnom reenicom sa veznikom da
(kada koristi se za prolo vreme).
I gr var jeg hjemme. Da det var morgen, drakk jeg en kopp kaffe. Da det var kveld,
s jeg p TV.
(Jue sam bio kod kue. Kada je bilo jutro, popio sam olju kafe. Kada je bilo vee
gledao sam TV.)
ADVERB (PRILOZI)
Prilozi se ne menjaju u rodu i broju. Mnogi prilozi u norvekom imaju isti oblik kao i
pridev u srednjem rodu. Prilozi opisuju glagol.
Han synger pent. (On peva lepo.)
De synger pent. (Oni pevaju lepo.)
Mnogi prilozi za mesto imaju dva oblika, a isto znaenje, ali se jedni koriste uz
glagole mirovanja, a drugi uz glagole kretanja
Pstedsadverb (uz glagole mirovanja)
der (tamo)
her (ovde)
oppe (gore)
nede (dole)
ute (napolju)
inne (unutra)
borte (daleko)
hjemme (kod kue)

Tilstedsadverb (uz glagole kretanja)

dit
hit
opp
ned
ut
inn
bort
hjem (kui)
17

PARTISIPPER (PARTICIPI)
Glagoli u norvekom imaju dva participa:
1. particip prezenta (presens partisipp)
2. particip perfekta(perfektu, partisipp)
Presens partisipp se gradi dodavanjem nastavka ende na osnovu glagola.
fascinerende (fascinirajui), smilende (smeei), irriterende (iritirajui) ....
Presens partisipp je aktivan oblik i on se ne menja. Najee se koristi kao:
1. pridev (adjektiv)
Han er en fascinerende person. (On je fasciniraju osoba.)
Filmen er deprimerende. (Film je deprimirajui.)
2. prilog (adverb)
De oppfrte seg irriterende. (Ponaali su se iritirajue.)
De satt smilende og ventet. (Sedei su smeei se i ekali.)
3. Zajedno sa glagolom bli particip prezenta moe izraavati da se neto nastavlja.
Hun ble liggende til sengs i ei uke. (Leala je u krevetu nedelju dana.)
Hun ble stende og pratet. (Stajala je i priala.)
4. Zajedno sa glagolom komme particip prezenta moe govoriti o kretanju.
Hun kom lpende nedover bakken. (Dola je trei niz padinu.)
De kom roende over fjorden. (Doli su veslajui preko fjorda.)
Perfektum partisipp ima razliite oblike u zavisnosti od grupe glagola kojoj pripada.
To je pasivan oblik.
Particip perfekta se menja kao pridev kada stoji ispred imenice.
en nymalt bil den nymalte bilen to nymalte biler (ofarbani auto)
et nymalt hus det nymalte huset to nymalte hus (okreena kua)
Kada particip perfekta stoji iza glagola bilo kao predikativ (da da osobinu subjektu)
bilo kao pasiv, tada se ne menja.
Bilene er nymalt. (Automobili su ofarbani.) predikativ
Boka ble lest. (Knjiga je itana.) pasiv
Iza glagola vre i bli particip perfekta se ne menja.
Napomena:
en skremmende person (zastraujua osoba) presens partisipp
(person som skremmer noen osoba koja zastrauje/ plai nekoga)
en skremt person (zastraena/ uplaena osoba) perfektum partisipp
(person som er blitt skremt av noen/noe osoba koja je uplaena od nekoga/ neega)

18

UREGELRETTE VERB (NEPRAVILNI GLAGOLI)

Infinitiv

Preteritum

Perfektum

avbryte
be
binde
bite
bli
brekke
brenne
bringe
bryte
by
bre
dra
drikke
drive
ete
falle
finne
fly
flyte
foreg
foresl
foretrekke
forlate
forst
forsvinne
fortelle
fortsette
fryse
flge
f
gi
gjelde
gjenta
gjre
gli
gripe
grte
g

avbrt
bad
bandt
bet/beit
ble
brakk
brant
brakte
brt
bd
bar
drog
drakk
drev
t
falt
fant
fly
flt
foregikk
forslo
foretrakk
forlot
forstod
forsvant
fortalte
fortsatte
frs
fulgte
fikk
gav
gjaldt
gjentok
gjorde
gled
grep
grt
gikk

har avbrutt
har bedt
har bundet
har bitt
har blitt
har brukket
har brent
har brakt
har brutt
har budt
har bret
har dratt
har drukket
har drevet
har ett
har falt
har funnet
har flyet
har flytt
har foregtt
har foresltt
har foretrukket
har forlatt
har forsttt
har forsvunnet
har fortalt
har fortsatt
har frosset
har fulgt
har ftt
har gitt
har gjeldt
har gjentatt
har gjort
har glidd
har grepet
har grtt
har gtt

prekinuti
zamoliti, pozvati
vezati
gristi, ugristi
postati, biti
slomiti
paliti, spaliti
nositi, donositi
lomiti, slomiti; kriti
nuditi, ponuditi
nositi, podnositi
ii
piti
baviti se
jesti
pasti
nai, pronai
leteti
tei, proticati
deavati se
predloiti
preferirati
napustiti
razumet
nestati
priati, pripovedati
nastaviti
smrzavati (se)
pratiti
dobiti
dati
ticati se
ponoviti
initi
kliziti
uhvatiti
plakati
ii
19

 ha
henge
hete
hjelpe
holde
klype
komme
krype
kunne
la
late
le
legge
lete
lide
ligge
lyde
lyve
lpe
mte
mtte
nyte
rekke
renne
ri
rive
ryke
se
selge
sette
si
sitte
skjre
skli
skrike
skrive
skulle
skyte
skyve
slenge
slippe
slite
sl
smre

hadde
hang
het
hjalp
holdt
klp
kom
krp
kunne
lot
lot
lo
la
lette
led
l
ld
ly
lp
mtte
mtte
nt
rakk
rant
red
rev
rk
s
solgte
satte
sa
satt
skar
skled
skrek
skrev
skulle
skjt
skjv
slang
slapp
slet
slo
smurte

har hatt
har hengt
har hett
har hjulpet
har holdt
har klpet
har kommet
har krpet
har kunnet
har latt
har latt
har ledd
har lagt
har lett
har lidd
har ligget
har lydt
har lyet
har lpt
har mtt
har mttet
har nytt
har rukket
har rent
har ridd
har revet
har rket
har sett
har solgt
har satt
har sagt
har sittet
har skret
har sklidd
har skreket
har skrevet
har skullet
har skutt
har skjvet
har slengt
har sluppet
har slitt
har sltt
har smurt

imati
visiti
zvati se
pomagati
drati
tipati, utinuti
doi
puzati
moi
pustiti, dopustiti
pretvarati se
smejati se
poloiti
traiti
patiti
leati
zvuati, uti se
lagati
trati
sresti
morati
uivati
stii, dospeti
tei, proticati
jahati
cepati, strugati
dimiti se
gledati
prodavati
postaviti
rei, kazati
sedeti
sei
klizati se, okliznuti se
vritati
pisati
hteti
pucati
gurati, gurnuti
klatiti se
izbei
muiti se
udariti
mazati, premazati
20

 sove
sprekke
springe
sprre
stige
stikke
stjele
stryke
st
svi
svike
synes
synge
synke
ta
tigge
tore
treffe
trekke
trives
tvinge
velge
ville
vinne
vite
vre

sov
sprakk
sprang
spurte
steg
stakk
stjal
strk
stod
sved
svek
syntes
sang
sank
tok
tagg
torde
traff
trakk
trivdes
tvang
valgte
ville
vant
visste
var

har sovet
har sprukket
har sprunget
har spurt
har steget
har stukket
har stjlet
har strket
har sttt
har svidd
har sveket
har synes
har sunget
har sunket
har tatt
har tigget
har trt
har truffet
har trukket
har trives
har tvunget
har valgt
har villet
har vunnet
har visst
har vrt

spavati
pui, raspui se
trati; skakati
pitati
rasti, porasti
ubosti
ukrasti
gladiti, milovati
stajati
pei, ariti
izneveriti
smatrati
pevati
tonuti
uzeti
prositi
smeti, usuditi se
sresti
povui
uivati
prisiliti, primorati
birati
eleti
pobediti
znati
biti

21