Wymagania Znaku Jakoci

QUALANOD
dla Anodowania Aluminium
w Roztworach Kwasu Siarkowego
Wydanie 15.09.2004
OBOWIZUJCE OD STYCZNIA 2005

Niniejsza edycja zastpuje wczeniejsz wersj (z padziernika1999) i zawiera w sobie

Karty Aktualizujce o numerach 1, 2 i 3.
Moe by rwnie uzupeniana kolejnymi aktualizacjami.
Wszystkie biece uaktualnienia s publikowane na stronach internatowych www.qualanod.net

Adres pocztowy: QUALANOD, P.O. Box 1507, CH-8027 Zurich

 ++41 43 305 09 70/79 - Fax ++41 43 305 09 98
E-mail: info@qualanod.net
Internet : www.qualanod.net

Siedziba: QUALANOD, c/o AC-Fiduciaire SA,

Jedn. Certyfikujca, Tdistrasse 47, CH-8002 Zurich
Akredytacja
Nr SCES 045

Gwne zmiany w stosunku do wydania z 1999 roku

Zmieniono tytu (rozszerzajc obszar zastosowa Wymaga QUALANOD)

Rne dodatki (zielony, czerwony i niebieski) zostay wczone do odpowiednich rozdziaw
Doczono Kart Aktualizujc nr 1 (badanie odpornoci na cieranie)
Doczono Kart Aktualizujc nr 2 (wzmocnienie kontroli wewntrznej w anodowniach)
Doczono Kart Aktualizujc nr 3 (uywanie logo przez stron trzeci)
Wczeniejszy dodatek II Allmendinger Testing Instructions II zosta zastpiony przez powoanie w tekcie Normy EN 12373-7
Odniesienie do oznacze EURAS podanych w starym DODATKU I zostao usunite
Nazwa znak jakoci EURAS/EWAA zostaa zastpiona przez znak jakoci QUALANOD
Usunito interpretacj wyniku redniego ( 8.3 wydania z 1999 r.)
Dodano spis powizanych Norm
Rozdziay i dodatki zostay zreorganizowane i ponownie ponumerowane
Nowa karta A Procedura dla osignicia znaku jakoci
Nowa karta B Procedura dla odnowienia znaku jakoci

WYMAGANIA QUALANOD

-2-

Edycja 15.09.2004

SPIS TRECI
1.

INFORMACJE OGLNE ..........................................................................................6

2.

WYMAGANIA I METODY BADA ..........................................................................8

2.1.
Wygld i kolor (zgodnie z EN 12373-1) ..........................................................................................8
Pomiar gruboci .................................................................................................................................8
2.2.
2.2.1
badania nieniszczce .................................................................................................................. 8
2.2.2
badania niszczce ....................................................................................................................... 9
2.2.3
badanie rozstrzygajce............................................................................................................... 9
Badanie uszczelnienia i impregnacji .............................................................................................9
2.3.
2.3.1
barwny test kroplowy zgodny z EN 12373-4 ........................................................................... 9
pomiar admitancji zgodny z EN 12373-5 ............................................................................... 10
2.3.2
2.3.3
pomiar ubytku masy po zanurzeniu w roztworze kwasu fosforowego / kwasu chromowego ze wstpn obrbk w kwasie zgodnie EN 12373-7 (test ubytku wagi)..................................... 10
Badanie odpornoci na cieranie..................................................................................................10
2.4.
2.4.1
metoda badania odpornoci na cieranie ............................................................................... 10
2.4.2
badanie rozstrzygajce............................................................................................................. 10
Odporno na dziaanie wiata....................................................................................................11
2.5.
Prba w kwanej mgle solnej, zgodnie z ISO 9227 ....................................................................11
2.6.
Badanie przez zanurzenie w kwasie azotowym ........................................................................11
2.7.
3.

WYMAGANIA TECHNICZNE ................................................................................13

Umowa z klientem ...........................................................................................................................13

3.1.
3.1.1
Materia........................................................................................................................................ 13
3.1.2
Wygld ....................................................................................................................................... 13
3.1.3
Klasy gruboci .......................................................................................................................... 13
3.1.4
Kolor .......................................................................................................................................... 14
3.1.5
Czyszczenie i konserwacja...................................................................................................... 14
3.1.6
Reklamacje ................................................................................................................................ 14
Wyposaenie zakadw anodujcych ..........................................................................................14
3.2.
3.2.1
Wanny ........................................................................................................................................ 14
3.2.2
Chodzenie kpieli ....................................................................................................................... 14
3.2.3
Mieszanie kpieli...................................................................................................................... 15
3.2.4
Podgrzewanie ............................................................................................................................ 15
Zasilanie prdem ...................................................................................................................... 15
3.2.5
3.2.6
Zawieszki................................................................................................................................... 16
3.2.7
Pukanie ..................................................................................................................................... 16
3.2.8
Anodowanie ................................................................................................................................ 16
3.2.9
Barwienie................................................................................................................................... 18
3.2.10
Uszczelnianie przez obrbk hydrotermiczn ...................................................................... 18
3.2.11
Zimna impregnacja / zimne uszczelnianie (CI-CS) w roztworze fluorku niklu .............. 19
3.2.12
Uszczelnianie w temperaturach porednich.......................................................................... 22
3.2.13
Przechowywanie..........................................................................................................22
3.3.
Laboratorium i sprzt do bada .......................................................................................................22
3.3.1
Laboratorium ............................................................................................................................... 22
Przyrzdy do badania gruboci............................................................................................... 22
3.3.2
3.3.3
Przyrzdy i roztwory do badania uszczelnienia ................................................................... 22
3.3.4
Sprzt do bada kpieli .............................................................................................................. 22
3.3.5
Materia do badania odpornoci na cieranie ............................................................................. 23

4.
4.1.

WYMAGANIA DLA KONTROLI WEWNTRZNEJ...............................................25

Badanie kpieli do anodowania....................................................................................................25

WYMAGANIA QUALANOD

-3-

Edycja 15.09.2004

4.2.
Sprawdzanie temperatury kpieli ...............................................................................................25
4.3.
Sprawdzanie pH kpieli uszczelniajcej ....................................................................................25
Badanie jakoci uszczelnienia .......................................................................................................25
4.4.
4.4.1
Test barwny ............................................................................................................................... 25
4.4.2
Admitancja .................................................................................................................................. 26
4.4.3
Badanie ubytku masy ............................................................................................................... 26
Badanie gruboci .............................................................................................................................26
4.5.
Badanie odpornoci na cieranie (patrz DODATEK IV) .......................................................26
4.6.
Kontrola produkcyjna ....................................................................................................................27
4.7.
Wzmocnienie kontroli wewntrznej ............................................................................................27
4.8.
Oznaczanie i etykietowanie ...........................................................................................................27
4.9.

5.

LICENCJONOWANIE ZAKADW ANODUJCYCH ...........................................30

Przyznawanie licencji .....................................................................................................................30

5.1.
5.1.1
Kontrola wyrobw gotowych (P) ................................................................................................. 30
5.1.1.1
Inspekcja laboratorium i urzdze do bada .............................................................................. 30
5.1.1.2
Pobieranie prbek..................................................................................................................... 30
5.1.1.3
Pomiar gruboci ........................................................................................................................ 30
5.1.1.4
Nieniszczce badanie uszczelnienia (test barwny lub badanie admitancji) ..................... 31
5.1.1.5
Niszczce badanie uszczelnienia (badanie ubytku masy)................................................... 31
5.1.1.6
Badanie odpornoci na cieranie ............................................................................................ 31
5.1.1.7
Sprawdzenie kontroli wewntrznej ........................................................................................ 31
5.1.1.8
Kontrola rejestracji reklamacji ..................................................................................................... 31
5.1.2
Inspekcja zakadu i wyposaenia (I) ........................................................................................... 31
5.1.3
Kocowa ocena przed przyznaniem licencji ............................................................................... 31
Diagram A : Procedura uzyskania znaku jakoci ........................................................................................ 32
5.1.4
Umowa ze Stowarzyszeniem Krajowym (GL).....................................................................33
5.2.
Rutynowe kontrole licencjobiorcy....................................................................................................33
5.2.1
Specjalne wymagania dla bada wyrobw gotowych ................................................................ 33
Powtrzenie, jeli ubytek masy przewysza 30.0 mg/dm ................................................... 33
5.2.1.1
5.2.1.2
Badania wyjtkowe (gdy ubytek masy jest 45 mg/dm2) ................................................... 33
5.2.2
Kontrola zakadu (I) .................................................................................................................. 33
5.2.3
Ocena wynikw kontroli rutynowych ................................................................................... 33
Diagram B : Procedura wznowienia znaku jakoci ..................................................................................... 35
Prawo apelacji kontrolowanego zakadu ...................................................................................36
5.3.
5.4.
Poufno informacji ........................................................................................................................36
Nieprzekraczalne terminy zoenia raportw kontrolnych ...................................................36
5.5.

DODATEK 1 TERMINOLOGIA .....................................................................................39

DODATEK II A - WYTYCZNE STOSOWANIA ZNAKU JAKOCI QUALANOD DLA
ANODOWANIA ALUMINIUM W KWASIE SIARKOWYM.................................................41
DODATEK II B: STOSOWANIE ZNAKU JAKOCI..........................................................44
DODATEK III (INFORMACYJNY) - PRZYKADOWA UMOWA LICENCYJNA
DOTYCZCA ZNAKU JAKOCI QUALANOD ................................................................45
DODATEK IV: BADANIE ODPORNOCI NA CIERANIE POWOK ANODOWYCH ....47
DODATEK V: CZYSZCZENIE I KONSERWACJA ...........................................................49
DODATEK VI: OCENA NOWYCH PRODUKTW I PROCESW ...................................50
DODATEK VII: SPIS POWIZANYCH NORM..................................................................52

WYMAGANIA QUALANOD

-4-

Edycja 15.09.2004

Rozdzia 1
Informacje oglne

WYMAGANIA QUALANOD

-5-

Edycja 15.09.2004

1.

Informacje oglne
QUALANOD jest organizacj nadajc znak jakoci, zaoon w 1974 roku przez kilka
krajowych stowarzysze anodowni dla systemw budowlanych, zrzeszonych w
European Anodizers Association (EURAS)* oraz w European Wrought Aluminium
Association (EWAA)**. Organizacja ta jest zaangaowana w podtrzymanie i promocj
jakoci anodowania aluminium i jego stopw.
* od 1994 ESTAL (European Surface Treatment on Aluminium)
** od 1982 EAA (European Aluminium Association)
Niniejsze Wymagania, ktre s zgodne z norm EN 12373 i innymi powizanymi
Normami (patrz Dodatek VII), su za podstaw uzyskania znaku jakoci
QUALANOD i musz by cile przestrzegane przez posiadaczy znaku jakoci.
Specjaln uwag naley powici nastpujcym punktom:
Obowizki zakadw anodujcych:
Posiadacz znaku jakoci QUALANOD musi pracowa zgodnie z tymi Wymaganiami,
chyba e zakad i klient na pimie uzgodni inne warunki. Taki wyjtek moe mie
zastosowanie dla elementw nie przeznaczonych do architektury, ale w kadym
przypadku zakad musi postpowa zgodnie z norm EN 12373-1. W takim przypadku
tak obrabiane czci musz by jasno zidentyfikowane.
Klasy gruboci
Klasy gruboci powoki musz by sprecyzowane przez klienta. Jako kryteria su
Normy krajowe, rozdzia 3.1.3. oraz definicja powierzchni istotnie wanej podana w
Dodatku I tych Wymaga. Wartoci takie jak 13 do 17 m albo 17 do 23 m nie s
zgodne z tymi Wymaganiami, jak rwnie z Normami Europejskimi.
Ksztatowanie plastyczne po anodowaniu
Odksztacanie elementw po anodowaniu moe miejscowo niszczy warstw tlenkw i
obnia odporno powoki anodowej w tych miejscach, zalenie od promienia gicia.
Wpyw na estetyk moe by najbardziej dostrzegalny w zastosowaniach
zewntrznych i w elementach barwionych.
Identyfikowanie elementw sprawdzonych
Zakad musi wskaza inspektorowi QUALANOD elementy, ktre przeszy kontrol
wewntrzn. Towar przechowywany w magazynie, gotowy do wysyki lub spakowany
bdzie uznawany za sprawdzony w kontroli wewntrznej.
Podwykonawcy
Jeli posiadacz znaku jakoci zleca podwykonawcy cao bd cz zlecenia, ktre
ma by oznaczone znakiem jakoci, to ten podwykonawca rwnie musi by
posiadaczem licencji na znak jakoci.

WYMAGANIA QUALANOD

-6-

Edycja 15.09.2004

Rozdzia 2
Wymagania i metody bada

WYMAGANIA QUALANOD

-7-

Edycja 15.09.2004

2.

Wymagania i metody bada

2.1.

Wygld i kolor (zgodnie z EN 12373-1)

Elementy anodowane musz by wolne od defektw widocznych na powierzchniach
istotnie wanych, ogldanych z odlegoci minimum 5 m (zastosowanie w architekturze
zewntrznej), 3 m (zastosowanie wewntrz budynkw) lub 0,5 m (zastosowanie dekoracyjne wyrobu).
Rozmiar dopuszczalnych rnic w wygldzie ostatecznym i jednolitoci moe by
uzgodniony na podstawie prbek, posiadajcych wymagan grubo powoki i zaakceptowanych przez obie strony. Jeli jest to konieczne, mog zosta uyte metody
kontroli optycznej.
Kolor powinien by oceniany przez porwnanie elementu z prbk wzorcow. Podczas tego porwnania oba elementy badany detal i prbka wzorcowa powinny lee na tym samym poziomie i skierowane w ustalonym kierunku (kierunek walcowania,
wyciskania lub skrawania)

2.2.

Pomiar gruboci

2.2.1

Badania nieniszczce
a) badanie metod prdw wirowych, zgodnie z EN ISO 2360
Jest to oglnie przyjta metoda pomiaru gruboci. W razie wtpliwoci powinien by
przeprowadzony test rozstrzygajcy (patrz akapit 2.2.3.)
Procedura pomiaru
Grubo warstwy na kadym badanym elemencie powinna by mierzona w nie mniej
ni piciu punktach pomiarowych (0.5 cm), za wyjtkiem detali, ktrych rozmiar na to
nie pozwala, z 3 do 5 pojedynczymi odczytami pobieranymi z kadego punktu. rednia
z pojedynczych odczytw, zdjtych w jednym punkcie pomiarowym daje warto
zmierzon (grubo miejscowa), ktra jest rejestrowana w raporcie z bada.
Dla kadego detalu bdzie obliczana rednia z piciu wartoci zmierzonych, dajc
redni grubo warstwy na elemencie.

Pkt pom iarowy

0,5cm 2

Przynajm niej 5 pktw pom iarowych

na profilu, obszar na powierzchni
istotnie wanej

Pojedynczy odczyt

rednia z 3-5
pojedynczych odczytw daje
warto zm ierzon
na punkcie pom iarowym

WYMAGANIA QUALANOD

-8-

Edycja 15.09.2004

Wymagania
Warto rednia gruboci warstwy na detalu, wyraona w mikrometrach, musi by co
najmniej rwna zamwionej klasie gruboci.
adna ze zmierzonych gruboci lokalnych, wyraona w mikrometrach, nie moe by
mniejsza ni 80% wymaganej klasy gruboci. W przeciwnym razie wynik testu gruboci
zostanie uznany za negatywny.
Przykad oceny na podstawie 4 prbek z klas 20
Przykad 1
Pomiar w m :
Przykad 2
Pomiar w m :

Przykad 3
Pomiar w m :

Przykad 4
Pomiar w m :

20, 22, 23, 21, 20 (rednia = 21.2)

Ta prbka jest wzorowa.
20, 23, 22, 22, 18 (rednia = 21.0)
Ta prbka jest dobra, poniewa rednia grubo na
detalu jest powyej 20 m i nie otrzymano wartoci
poniej 16 m, (tj. 80% z 20 m).
18, 20, 19, 20, 18 (rednia = 19.0)
Ta prbka jest niezadowalajca, poniewa rednia
grubo na detalu jest poniej 20 m, jako nie
speniajca wymaga powinna zosta zakwalifikowana
zgodnie z ostatni kolumn tablicy 5.1.1.3.
20, 24, 22, 22, 15 (rednia = 20.6)
Ta prbka jest niezadowalajca, mimo e rednia
grubo na detalu jest powyej 20 m. Zmierzona
warto 15 m jest poniej granicy tolerancji 80% (16
m). W takim przypadku wynik inspekcji jest
negatywny.

b) Metoda optyczna rozszczepionego wiata, zgodnie z EN 12373-3

2.2.2

Badania niszczce
a) metoda zgadu (szlifu), zgodnie z EN ISO 1463
b) metoda wagowa (grawimetryczna), zgodna z EN 12373-2

2.2.3

Badanie rozstrzygajce
Metoda zgadu (EN ISO 1463) jest stosowana jako badanie rozstrzygajce.

2.3.

Badanie uszczelnienia i impregnacji

W przypadkach, gdy w kpielach uszczelniajcych stosowane s specjalne dodatki,
zapobiegajce tworzeniu si nalotu na powierzchni, naley zwrci specjaln uwag
na wyniki bada metod rozstrzygajc, metod grawimetryczn lub, jeli jest
stosowana, metod barwienia kroplowego.

2.3.1

Barwny test kroplowy zgodny z EN 12373-4

Wartoci 0 do 2 (wg skali EN 12373-4) s akceptowalne. Wartoci 3 do 5 s
nieakceptowalne.

WYMAGANIA QUALANOD

-9-

Edycja 15.09.2004

Powyszy test musi by zawsze przeprowadzony na detalach o najwikszej gruboci

powoki.
To badanie jest mniej skuteczne dla uszczelnienia prowadzonego z uyciem soli niklu
i/lub soli kobaltu, jak rwnie dodatkw organicznych typu detergentw. Nie jest
rwnie odpowiednie dla bada powok barwionych.
2.3.2

Pomiar admitancji zgodny z EN 12373-5

To badanie nie jest odpowiednie dla stopw, zawierajcych wicej ni 2% krzemu,
1,5% manganu lub 3% magnezu, jak rwnie dla elementw impregnowanych
(uszczelnianych na zimno).
Granica, wyraona w S, dla anodowania bezbarwnego, anodowania z barwieniem
integralnym oraz dla elementw elektrolitycznie barwionych, wyliczana jest wg wzoru:
400
e

(e = grubo warstwy w m)

Metody tej nie stosuje si do bada elementw barwionych elektrolitycznie na kolory

redni brz, ciemny brz i czarny, dla ktrych badania nieniszczce jeszcze nie
istniej. Prowizorycznym rozwizaniem dla zbadania szczelnoci tak barwionych
powok moe by nastpujce badanie:
Inspektor powinien najpierw zmierzy admitancj na stosownej partii. Nastpnie
powinien przeprowadzi test rozstrzygajcy wg 2.3.3 na detalu wykazujcym
najwysz warto admitancji. Jeli wyniki testu rozstrzygajcego s
satysfakcjonujce, partia zostaje uznana za zgodn z wymaganiami, jeli nie, wynik
badania jest nie zadowalajcy.
2.3.3

Pomiar ubytku masy po zanurzeniu w roztworze kwasw fosforowego i chromowego,

ze wstpn obrbk w kwasie, zgodnie z EN 12373-7 (test ubytku wagi)
To badanie jest testem rozstrzygajcym przy ocenie jakoci uszczelnienia.
Maksymalny ubytek masy: 30.0 mg/dm.
Badanie ubytku masy powinno by zawsze przeprowadzane na elemencie o
najwyszej admitancji w badanej partii lub, jeli zastosowano zimne uszczelnianie, na
elemencie o najwikszej gruboci warstwy.

2.4.

Badanie odpornoci na cieranie

2.4.1

Metoda badania odpornoci na cieranie

Badanie jest oparte na Normie BS 6161, cz 18 : 1991 (patrz Dodatek IV)
Do przeprowadzenia badania konieczny jest odpowiedni papier cierny szklany, klasy
00 bardzo drobny.
Zwarty osad biaego, kredowego proszku wskazuje, e powoka jest bardziej mikka
ni materia cierny i element powinien zosta odrzucony.

2.4.2

Badanie rozstrzygajce
W przypadkach spornych prbki powinny by badane przy uyciu Metody Koa Ciernego (EN 12373 9). Prbki majce Wskanik cieralnoci poniej 1.4 s zadowalajce.

WYMAGANIA QUALANOD

- 10 -

Edycja 15.09.2004

2.5.

Odporno na dziaanie wiata

Barwnik, uyty w elementach do zastosowa zewntrznych, musi wykaza w praktyce
dobr odporno i musi osign bd przekroczy warto 8 wg midzynarodowej
Niebieskiej Skali (Blue Scale), zgodnie z ISO 2135.

2.6.

Prba w kwanej mgle solnej, zgodnie z ISO 9227

ISO 9227 (czas badania: 1000 godzin)
To badanie jest stosowane dla oceny wyrobw i procesw, ktrych jeszcze nie obejmuj niniejsze Wymagania (patrz Dodatek VI)

2.7.

Badanie przez zanurzenie w kwasie azotowym

Pomiar ubytku masy po zanurzeniu w kwasie azotowym (24 godziny w 50% (obj.) kwasie azotowym w temperaturze 20C)
To badanie jest stosowane dla oceny wyrobw i procesw, ktrych jeszcze nie obejmuj niniejsze Wymagania (patrz Dodatek VI)

WYMAGANIA QUALANOD

- 11 -

Edycja 15.09.2004

Rozdzia 3
Wymagania techniczne

WYMAGANIA QUALANOD

- 12 -

Edycja 15.09.2004

3.

Wymagania techniczne

3.1.

Umowa z klientem
Umowa midzy zakadem a jego klientem powinna obejmowa nastpujce elementy:

3.1.1

Materia
Niniejsze Wymagania QUALANOD maj zastosowanie do aluminium i jego stopw.
Najpowszechniej stosowane stopy do anodowania to: z serii 1000, 3000 i 5000 dla
wyrobw walcowanych i serii 6000 dla wyrobw wyciskanych. Wymienione materiay
nie maj takiego samego wygldu po anodowaniu nawet czasem dla tego samego
stopu. Dlatego klient musi sprecyzowa rodzaj stopu i zapewni, e jest on zgodny z
odpowiednimi Normami i e nadaje si do anodowania, oraz e spenia wymagania dla
znaku jakoci.
Po wzajemnych uzgodnieniach midzy zakadem a klientem mog by uyte inne
rodzaje stopw. Klient powinien na pimie poda wymagan klas gruboci powoki
oraz wymagane uszczelnienie.
W procesach integralnego barwienia mog by uyte stosowne stopy specjalne.
Jako do anodowania
Dla uzyskania szczeglnie dekoracyjnych efektw lub szczeglnie jednolitego wygldu
powinno si stosowa stopy o jakoci do anodowania. S one produkowane z uyciem
specjalnych technik wytwarzania
Metal dla uzyskania powierzchni o wysokim poysku
Dla uzyskania powierzchni o wysokim poysku powinno by uyte najwyszej czystoci
aluminium.
"Samobarwice stopy dla procesw w roztworach kwasu siarkowego albo kwasw siarkowego i szczawiowego
Inne stopy specjalne musz by stosowane dla osignicia okrelonych kolorw.

3.1.2

Wygld
Wygld wyrobw zaley od obrbki powierzchni bezporednio przed anodowaniem i
musi by uzgodniony midzy klientem a zakadem.
Wymaganie jednolitoci wygldu jest uzalenione od dopuszczalnych rnic w stopie,
rwnie tych powstaych w procesach przerbki oraz dopuszczalnej zmiennoci
procesw anodowania.

3.1.3

Klasy gruboci
Powoki anodowe s sklasyfikowane przy pomocy liczb odpowiadajcych gruboci
powoki na powierzchni istotnie wanej, wyraonej w mikrometrach.
S to nastpujce klasy:
Klasa 5
minimalna rednia grubo
5 m
Klasa 10
minimalna rednia grubo
10 m
Klasa 15
minimalna rednia grubo
15 m
Klasa 20
minimalna rednia grubo
20 m
Klasa 25
minimalna rednia grubo
25 m

WYMAGANIA QUALANOD

- 13 -

Edycja 15.09.2004

Klasa gruboci musi by okrelona przez klienta. Dla zastosowa w architekturze jest
ona uzaleniona od Norm krajowych oraz agresywnoci rodowiska i wynosi:
Zastosowania wewntrzne
Zastosowania zewntrzne

3.1.4

co najmniej klasa 5
co najmniej klasa 15

Kolor
Dopuszczalne odchyki kolorw mog zosta okrelone za pomoc akceptowanych
przez obie strony prbek.

3.1.5

Czyszczenie i konserwacja
Maksymaln trwao anodowanych elementw konstrukcyjnych przy umiarkowanych
kosztach zapewni prosty system konserwacji, oparty na realnej ocenie miejscowych
warunkw.
Szczegowy opis podano w Dodatku V.

3.1.6

Reklamacje
Kada reklamacja ma by kierowana przez klienta do zakadu na pimie. Zakad musi
utrzymywa rejestr reklamacji, zawierajcy podjte dziaania.

3.2.

Wyposaenie zakadw anodujcych

3.2.1

Wanny
Materia i wykadziny
Wybr materiau i/lub wykadzin
zanieczyszczenia roztworw.

wanien

musi

zapewni

uniknicie

ryzyka

Pojemno i konstrukcja wanien

Objto wanien anodujcych musi by proporcjonalna do amperau, zapewniajcego
osignicie wymaganej gstoci prdu oraz pozwala na utrzymanie waciwej
temperatury.

3.2.2

Chodzenie kpieli
Wydajno chodzenia
Wydajno zastosowanego systemu chodzenia musi zapewni odprowadzenie caego
ciepa wydzielanego podczas procesw elektrolitycznych przy uyciu maksymalnych
wydajnoci instalacji elektrycznej i z prdkoci, z jak jest generowane. Wydzielane
ciepo w kaloriach na godzin podczas normalnego anodowania w temperaturze
roboczej w przyblieniu wynosi:
0.86 x I x (V + 3) = K gdzie:

I = maksymalne natenie w amperach

V = maksymalne napicie w voltach
K = wydajno chodzenia w kcal/h

Warunki otoczenia musz by wzite pod uwag podczas obliczania cakowitej

wydajnoci chodzenia.

WYMAGANIA QUALANOD

- 14 -

Edycja 15.09.2004

3.2.3

Mieszanie kpieli
Dobre mieszanie elektrolitu jest niezbdne dla utrzymania staej temperatury kpieli i
usuwania ciepa powstajcego na powierzchni aluminium podczas procesw
anodowania.
W procesach obrbki wsadw olbrzymie znaczenie ma mieszanie powietrzem.
Minimalna stosowana wydajno powinna wynosi 5 m3/h/m2 powierzchni wanny
(mierzona rotametrem); zalecana warto to 12 m3/h/m2 powierzchni wanny.
Przepyw powietrza musi zapewni rwnomierne mieszanie elektrolitu w caej objtoci
kpieli; najlepiej to osign przez uycie duej objtoci powietrza o niskim cinieniu
uzyskanego z dmuchawy raczej ni z kompresora. Jeli stosujemy kompresor to naley
zwrci uwag na wymiary rurek i otworw mieszajcych, aby zapewniay
rwnomierne mieszanie.
Mieszanie elektrolitw przez zastosowanie pomp cyrkulacyjnych jest niewystarczajce
do utrzymania waciwej kontroli temperatury kpieli. Mieszanie jest istotnym
czynnikiem w utrzymaniu temperatury wok obrabianego elementu i kada przestrze
niewystarczajco mieszana bdzie prowadzia do powstania w tych miejscach powoki
o obnionej jakoci.

3.2.4

Podgrzewanie
Wydajno ogrzewania
Wydajno ogrzewania dla poszczeglnych wanien jest uzaleniona od temperatur,
jakie maj by utrzymane podczas rnych etapw obrbki. W szczeglnoci musi
zapewni utrzymanie temperatury kpieli uszczelniajcej minimum 96C podczas
procesu uszczelniania.

3.2.5

Zasilanie prdem
Wyposaenie i instalacje elektryczne (prostowniki i szyny prdowe) musz by zdolne
wytworzy prd o gstoci podanej w rozdz. 3.2.8 dla wsadu wykorzystujcego pen
wydajno prostownika.
Regulacja napicia
Musi by moliwo regulacji napicia prdu staego w krokach nie wikszych ni 0,5
volta.
Prdko wczania napicia nie jest istotna. Natomiast powolne obnianie napicia w
kocu cyklu moe prowadzi do uszkodzenia warstwy tlenkowej.
Przyrzdy pomiarowe
Wskaniki skal na woltomierzach i amperomierzach musz by takie, aby kada
dziaka reprezentowaa maksymalnie 2% (volty) i 5% (ampery) z caego zakresu skali.
Przyrzdy pomiarowe musz by w klasie precyzji 1.5% i powinny by sprawdzane
dwukrotnie w cigu roku.
W przypadku zasilania prdem o zoonej czstotliwoci naley zapewni, aby
przyrzdy pomiarowe wskazyway rzeczywist warto skuteczn prdu. Jest bardzo
istotne, aby pracowa z waciw gstoci prdu, a to oznacza, e musi by mierzony
faktycznie dostarczany do wanny prd.

WYMAGANIA QUALANOD

- 15 -

Edycja 15.09.2004

Styki
Spadek napicia w przekroju kontaktu midzy szyn prdow wanny i szyn
doprowadzajc prd do wanny nie moe by wikszy ni 0,3 volta; temperatura na
styku nie moe wzrosn wicej ni 30C powyej temperatury otoczenia.

3.2.6

Zawieszki
Przekrj poprzeczny zawieszek
Zawieszki aluminiowe, zanurzane w elektrolicie, musz mie przekrj wikszy ni 0.2
mm/amp. Wiksze przekroje wymagane s dla tytanu, ktry posiada wiksz
rezystancj.
Styki
Liczba i rozmiar stykw musi by wystarczajca do doprowadzenia prdu
rwnomiernie do wszystkich elementw wsadu i na ca powierzchni kadego
elementu. Sia zamocowania musi by wystarczajca do zapobiegnicia utlenianiu
miejsc kontaktu i poruszaniu si czci podczas procesu.
Rozmieszczenie elementw na zawieszce
Elementy obrabiane powinny by rozmieszczone na zawieszkach w taki sposb, aby
zapewni rwnomierny rozkad gruboci powoki. Zawieszenie elementw bardzo gsto
albo wielokrotnymi rzdami bez rozdzielenia katod bdzie prowadzio do wzrostu
rnic gruboci powoki. Zaleca si stosowanie ukadu z centraln katod midzy
rzdami obrabianych elementw.

3.2.7

Pukanie
Naley przygotowa przynajmniej jedn osobn puczk po kadym z etapw obrbki
(przygotowanie powierzchni, anodowanie, barwienie)
Niektre etapy obrbki wymagaj kilkukrotnego pukania. Ma to zwaszcza odniesienie
do anodowania, gdy woda w pierwszej puczce zazwyczaj jest zakwaszona, dlatego
konieczne jest drugie pukanie przed barwieniem lub uszczelnianiem.
Anodowane detale nie mog nigdy zostawa w kwanej puczce duej ni 1 do 2
minut. Detale pozostawione w takiej puczce duej wykazuj objawy niszczenia
warstwy.

3.2.8

Anodowanie
Rozdzia ten podaje typowe parametry anodowania wsadw z hydrotermicznym
uszczelnianiem lub impregnacj (zimne uszczelnianie). Inne elektrolity i/lub inne
warunki mog by stosowane pod warunkiem uzyskiwania jakoci anodowania
przynajmniej tak dobrej, jak uzyskuje si prowadzc proces zgodnie z wymaganiami
podanymi w Dodatku VI.
Elektrolity z kwasu siarkowego
Stenie wolnego H2SO4 powinno by nie wiksze ni 200 g/l, zmienno w granicach
10 g/l wybranej wartoci.
Zawarto glinu powinna by nie wiksza ni 20 g/l, ale zalecana midzy 5 do 15 g/l.
Zawarto chlorkw powinna by nie wiksza od 100 mg/l.
Stenie kwasu jest krytycznym parametrem tylko przy wysokich temperaturach
anodowania. Przy wyszym steniu kwasu wymagany jest niszy wolta anodowania
(ok. 0,04 V na g/l H2SO4), ale prowadzi to do wikszych strat kpieli i wyszego

WYMAGANIA QUALANOD

- 16 -

Edycja 15.09.2004

zuycia kwasu. Niska zawarto glinu powoduje wzrost wraliwoci powoki na wysokie
temperatury kpieli. Wysza zawarto glinu wymaga wyszego woltau anodowania
(ok. 0,2 V na g/l glinu). Chlorki w elektrolicie anodujcym mog powodowa wery
podczas anodowania i powoduj obnienie odpornoci na warunki pogodowe.
Elektrolity z kwasu siarkowego i kwasu szczawiowego
Stenie wolnego H2SO4 powinno by nie wiksze ni 200 g/l, zmienno w granicach
10 g/l wybranej wartoci.
Stenie kwasu szczawiowego powinno wynosi przynajmniej 7 g/l. Stenie powyej
10 g/l nie wnosi korzyci, nie powoduje rwnie niekorzystnego wpywu. 5 g/l kwasu
szczawiowego to zbyt mao, aby uzyska jaki efekt, ale wzrost stenia poprawia
jako powoki. Stenie powyej 15 g/l nie daje adnych korzyci, powodujc tylko
wzrost kosztw produkcji.
Zawarto glinu powinna by nie wiksza ni 20 g/l, zalecana midzy 5 do 15 g/l.
Temperatura kpieli z kwasu siarkowego
Powinna by kontrolowana z dokadnoci 1.5C w stosunku do wybranej
temperatury, bez wzgldu na wielko wsadu. Maksymalna akceptowalna rnica
temperatur w kpieli w ssiedztwie detali powinna wynosi 2C i mieci si w poniej
podanym maksymalnym zakresie:
Klasy
Gruboci
5 i 10
15, 20 i 25

Rzeczywista temperatura
kpieli
nie powyej 21C
nie powyej 20C

Podane temperatury oznaczaj najwysz temperatur w dowolnym czasie i miejscu w

elektrolicie podczas procesu. Temperatura kpieli do anodowania jest jednym z
najwaniejszych czynnikw, wpywajcych na jako powoki anodowej i przekraczanie
tych temperatur, spowodowane niewystarczajc kontrol, sabym mieszaniem lub
nieodpowiednim zawieszeniem elementu jest odpowiedzialne za wikszo problemw
z jakoci anodowania.
Temperatura kpieli kwas siarkowy kwas szczawiowy
Powinna by kontrolowana z dokadnoci 1.5C w stosunku do wybranej
temperatury, bez wzgldu na wielko wsadu. Maksymalna akceptowalna rnica
temperatur w kpieli w ssiedztwie detali powinna wynosi 2C i mieci si w powyej
podanym maksymalnym zakresie.
Dla wszystkich klas gruboci rzeczywista temperatura nie powinna przekracza 24C.
Podane temperatury oznaczaj najwysz temperatur w dowolnym czasie i miejscu w
elektrolicie podczas procesu.
Gsto prdu
Dla anodowania w kwasie siarkowym rednia gsto prdu wynosi:
1.2 - 2,0 A/dm dla klasy
1.4 - 2,0 A/dm dla klasy
1.5 - 2,0 A/dm dla klasy

5, 10
15
20, 25

Ryzykowne dla jakoci jest stosowanie niskiej gstoci prdu do wytwarzania grubych
powok (klasy 20 i 25). Wysoka gsto prdu wymaga dobrego kontaktu i dobrego
mieszania, ale stwarza mniej problemw jakociowych.

WYMAGANIA QUALANOD

- 17 -

Edycja 15.09.2004

Elektrody (katody)
Stosunek powierzchni (powierzchnia robocza) katody do anody powinien mieci si w
zakresie 1:1.5 do 1:2.5.
Zalecane s katody aluminiowe. Dla katody umieszczonej na cianie wanny brana jest
pod uwag tylko jedna strona; dla katody centralnej obie strony powinny by
uwzgldnione.
Przy wysokim stosunku katody do anody stosowanie wanien wyoonych oowiem bez
oson ekranowych moe prowadzi do problemw z nierwnomiern gruboci
powoki. Zastosowanie elektrod aluminiowych pozwala na prac przy najniszym
napiciu anodowania.
Odlego midzy katod a anod nie powinna by mniejsza ni 150 mm.
Przenoszenie elementw po anodowaniu
Gdy cykl anodowania zosta zakoczony, obrabiane detale musz by przeniesione z
elektrolitu anodujcego do puczki najszybciej, jak to moliwe. Nie mog one nigdy by
pozostawione w kpieli anodujcej bez prdu. Jest to kolejny czynnik mogcy
powodowa uszkodzenie powoki i pogorszenie jakoci powierzchni detalu.

3.2.9

Barwienie
W przypadku barwienia elementw zakad powinien uywa barwnikw, ktre speniaj
wymagania badania odpornoci na wiato (patrz rozdz. 2.5).
Instrukcje producentw barwnikw powinny podawa waciw temperatur, warto
pH i czas zanurzania w kpieli zalenie od rodzaju stosowanych barwnikw.
Znak jakoci moe nie mie zastosowania do elektrolitycznego barwienia na czarno z
uyciem soli miedzi.

3.2.10

Uszczelnianie przez obrbk hydrotermiczn

Procesy uszczelniania inne ni obrbka hydrotermiczna musz by zbadane wg
wymaga podanych w Dodatku VI.
Czas uszczelniania
Czas konieczny dla otrzymania dobrego uszczelnienia powinien wynosi przynajmniej
2 min/mikrometr jeeli nie jest stosowane uszczelnianie wstpne.
Uszczelnianie w gorcej wodzie
10 minut po zanurzeniu wsadu temperatura nie powinna by nisza ni 96C.
Fosforany, fluorki i krzemiany inhibituj proces uszczelniania.
Uszczelnianie w gorcej wodzie z dodatkami
Jeli stosowane s dodatki w kpielach uszczelniajcych (np. zapobiegajce tworzeniu
si nalotu), nie bdzie konieczne przeprowadzenie procedury opisanej w Dodatku VI,
ale szczeglnej uwagi i specjalnych stara naley dooy do testu rozstrzygajcego.
Uyty dodatek i jego zastosowanie musz by rejestrowane na pimie i przedstawiane
inspektorowi, ktry oceni, czy dodatek jest stosowany waciwie.
Uszczelnianie par
Minimaln temperatur jest temperatura nasyconej pary wodnej.

WYMAGANIA QUALANOD

- 18 -

Edycja 15.09.2004

3.2.11

Zimna Impregnacja/Zimne Uszczelnianie (CI-CS) z zastosowaniem fluorku

niklu
Rozdzia zawiera zalecenia dotyczce wdroenia procesw impregnacji albo zimnego
uszczelniania bazujcych na fluorku niklu. Zawiera wiedz o tych procesach zdobyt
w ostatnich latach i definiuje najwaniejsze parametry1.

Warunki anodowania
Podobnie jak dla innych procesw uszczelniania istotne jest wytworzenie warstwy
tlenkowej o dobrej jakoci, speniajcej wymagania z rozdz. 3.2.8.

Pierwszy etap obrbki: impregnacja

Stenia skadnikw procesu CI/CS:
Zawarto jonw niklu
Wolne jony fluorkowe

1,2 - 2.0 g/l

0,5 - 0.8 g/l

Uwaga: zanieczyszczenia kpieli mog inhibitowa proces zimnego uszczelniania;

zalecane stenia graniczne podano poniej:
Jony sodu2 lub potasu3
Jony amonowe4
jony siarczanowe
jony fosforanowe
jony glinu

mniej ni
mniej ni
mniej ni
mniej ni
mniej ni

300 ppm
1,500 ppm
4,000 ppm
5 ppm
250 ppm

Efekt zanieczyszczenia kpieli wzrasta, gdy kilka z tych substancji wystpuje jednoczenie. Wtedy niedostateczna jako uszczelnienia moe wystpi nawet gdy poziom
ste poszczeglnych skadnikw jest niszy ni tu wskazano.
Temperatura kpieli
pH
Czas impregnacji
Pukanie

25 do 30C
6 0.5
0.8 do 1.2 min/m anodowej powoki tlenkowej
pukanie po impregnacji jest niezbdne

Chemikalia CI/CS
Dostawca musi poda zakadowi anodujcemu dokadne informacje nt. procentowej
zawartoci aktywnych skadnikw, a w przypadku materiaw sypkich procentowy
udzia materiaw nierozpuszczalnych.
Nierozpuszczalne skadniki soli do sporzdzania kpieli (np. odwodniony fluorek niklu)
osadzaj si na powierzchni anodowanych detali w postaci proszku i nie mog
stanowi wicej ni 3% produktu. Konieczna jest ciga filtracja kpieli CI/CS.
Przygotowanie kpieli
Dla procesw CI/CS wana jest jako wody. Zanieczyszczenia, takie jak wap i glin,
tworz z fluorkami nierozpuszczalne produkty, obniajc ich stenie i czasami

UWAGA: procesy zimnej impregnacji/zimnego uszczelniania bazuj na chemikaliach, ktre dyfunduj do porw anodowej warstwy
tlenkowej i inicjuj reakcje chemiczne. Dlatego procesy CI/CS zale nie tylko od temperatury, ale take od uytych chemikaliw i innych czynnikw procesu. Niniejsze wymagania dotycz tylko procesw CI/CS bazujcych na fluorku niklu.
2
Te substancje s uyte jako skadniki regulujce kpiel
3
Te substancje s uyte jako skadniki regulujce kpiel
4

Te substancje s uyte jako skadniki regulujce kpiel.

WYMAGANIA QUALANOD

- 19 -

Edycja 15.09.2004

powodujc osiadanie proszku. Istotne jest uywanie wody demineralizowanej do

uzupeniania kpieli.
Na og konieczne jest mieszanie kpieli, a filtrowanie jest zawsze niezbdne dla
uniknicia zmtnienia kpieli.
Parametry operacji
Parametry procesw CI/CS s bardzo istotne i musz by cile kontrolowane dla
osignicia zadowalajcych efektw. Wane jest rwnie pamitanie o parametrach
wzajemnie zalenych; np.: wysokie stenie fluorkw wymaga niszej temperatury
operacji i/lub krtszego czasu uszczelniania i wyszego pH. Dodatkowo wanym
czynnikiem jest molowy stosunek niklu do fluorkw, poniewa szybko ich zuywania
rni si.
Stenia skadnikw kpieli
Bardzo wane jest kontrolowanie zawartoci niklu i fluorkw. Nadmiar wolnych jonw
fluorkowych powoduje atakowanie powoki anodowej i dlatego molowy stosunek
midzy niklem a fluorkami nie moe przekracza 1:2. Oznacza to w praktyce, e
stenie niklu musi by wiksze ni 1.55 x zawarto wolnych fluorkw.
Zawarto jonw niklu i wolnych fluorkw musi si zawiera w nastpujcych
granicach:
Zawarto jonw niklu
Zawarto wolnych jonw fluorkowych

1.2 - 2.0 g/l

0.5 - 0.8 g/l

W niektrych przypadkach 5 10% niklu moe by zastpione kobaltem

zmniejszenia zielonkawego odcienia niebarwionych czci.

dla

Zawarto wolnych fluorkw w kpieli i stosunek nikiel/fluorki musi by sprawdzany

przynajmniej raz dziennie; kpiel naley uzupenia bardzo ostronie, unikajc
uywania kpieli zanim dodane substancje zostan cakowicie rozpuszczone.
Fluorek niklu jest sabo rozpuszczalny, moe zatem rozpuci si niecakowicie.
Wskazane jest uzupenianie skadnikw kpieli w oddzielnym mieszalniku poza wann
zabiegow. Fluorki zuywane s szybciej ni nikiel, dlatego dodawanie fluorku amonu
lub rozcieczonego (10%) roztworu kwasu fluorowodorowego5 jest niezbdne dla
podtrzymania prawidowej rwnowagi skadnikw.
Pomiar cakowitej zawartoci fluorkw wskazuje, jaka ich ilo zwizana jest w trwaych
kompleksach albo w sabo rozpuszczalnych zwizkach (zawiesinach) i daje wan
informacj o poziomie zanieczyszcze w kpieli. Wskazane jest utrzymywa stenie
wolnych fluorkw w niszych granicach, jeli rnica midzy steniem wolnych jonw
i cakowitym steniem fluorkw jest dua.
Metody analiz kpieli musz by dostarczone przez producenta chemikaliw. Zwykle
do oznaczania niklu uywana jest metoda EDTA, a do oznaczania wolnych fluorkw
metoda potencjometryczna z elektrod jonoselektywn. Do oznaczania cakowitego
stenia jonw fluorkowych mog by stosowane metody wolumetryczne.
Temperatura kpieli
Kpiel musi by utrzymywana w granicach temperatur midzy 25C a 30C.

Roztwory kwasu fluorowodorowego s bardzo niebezpieczne i naley nimi operowa z najwysz ostronoci, zgodnie z zaleceniami BHP

WYMAGANIA QUALANOD

- 20 -

Edycja 15.09.2004

Temperatura silnie wpywa na kinetyk procesu. Zbyt wysoka temperatura, szczeglnie

gdy stenie wolnych fluorkw jest na wysokim poziomie, powoduje atakowanie
anodowej warstwy tlenkowej i w efekcie proszkowato powierzchni.
pH kpieli
pH roztworu musi by utrzymywane w granicach 6 0.5.
W zasadzie wysze pH jest korzystniejsze, ale niemoliwe jest przekroczenie wartoci
6,5 bez spowodowania wytrcania w kpieli wodorotlenku niklu. Warto pH wpywa na
ilo wytrcanego w porach niklu i przy wartoci poniej 5,5 osadzana jest
niewystarczajca ilo niklu.
Uwaga: pH musi by mierzone z du ostronoci, gdy fluorki w roztworze mog
powodowa niszczenie elektrod pehametru i szklanych membran. W zwizku z tym
wana jest regularna, okresowa kontrola elektrod pehametru.
Czas uszczelniania
Czas impregnacji musi mieci si midzy 0.8 a 1.2 min/m gruboci powoki.
Pukanie po CI-CS
Po procesie CI/CS niezbdne jest dokadne pukanie w zimnej wodzie.

Drugi etap obrbki starzenie przez obrbk w gorcej wodzie

Do cakowitego zakoczenia procesw CI/CS naley obrabiane elementy podda na
pewien czas dziaaniu wysokiej wilgotnoci, co mona przyspieszy przez zanurzenie
zimno uszczelnionych elementw w gorcej wodzie zgodnie z 3.2.10 na czas 0.8 1.2
min/m albo w roztworze 5 - 10 g/l siarczanu niklu w temperaturze minimum 60C na
czas 0.8 1.2 min/m powoki. Uatwia to kontrolowanie operacji i powinno stanowi
zasadniczy skadnik obrbki.
Dokadne pukanie midzy zimn impregnacj a obrbk w gorcej wodzie jest
absolutnie niezbdne, gdy jony fluorkw mog inhibitowa konwencjonalne procesy
uszczelniania.
Powoki uszczelniane na zimno s bardziej skonne do tworzenia pkni na
powierzchni ni uszczelniane metod konwencjonaln, szczeglnie, gdy eksponowane
s w gorcym, suchym rodowisku. Problem ten w duym stopniu jest zredukowany
przez obrbk w gorcej wodzie po zimnym uszczelnianiu.
Kontrola jakoci.
Jeli procesy CI/CS s stosowane jak tu opisano, wcznie z zanurzeniem w gorcej
wodzie po zimnym uszczelnieniu, to tak uszczelnione detale mog by badane tak
samo, jak uszczelnione konwencjonalnie.
Najbardziej odpowiednim badaniem jest test barwny, zgodny z EN 12373-4 i badanie
ubytku masy, zgodne z EN 12373-7. Granice akceptacji podano w rozdziaach 2.3.1 i
2.3.3.
Na razie nie jest pewne, czy metoda pomiaru admitancji, zgodna z EN 12373-5 moe
by stosowana do badania czci uszczelnianych na zimno.

WYMAGANIA QUALANOD

- 21 -

Edycja 15.09.2004

3.2.12

Uszczelnianie w temperaturach porednich

Tylko systemy zaaprobowane przez QUALANOD mog by stosowane, aby mc
ubiega si o znak jakoci. Systemy te musz by stosowane zgodnie z pisemn
instrukcj producenta, zaaprobowan przez QUALANOD.

3.2.13

Przechowywanie
Przed i po anodowaniu elementy aluminiowe musz by skadowane z dala od
urzdze anodujcych. Po anodowaniu musz by chronione przed kondensacj pary i
przed kurzem. Kada poanodowana cz w magazynie musi by oznaczona klas
gruboci.

3.3.

Laboratorium i sprzt do bada

3.3.1

Laboratorium
Zakad anodujcy musi posiada urzdzenia i instalacje laboratoryjne. Kady pojedynczy sprzt musi posiada rejestr z numerem identyfikacyjnym i wiadectwami kalibracji.

3.3.2

Przyrzdy do badania gruboci

Zakady musz posiada przynajmniej dwa przyrzdy do badania gruboci metod
prdw wirowych lub jeden mierzcy metod prdw wirowych i jeden mikroskop
pomiarowy do pomiaru metod rozszczepionego wiata, zgodnie z rozdz. 2.2.1 a) i b)

3.3.3

Przyrzdy i roztwory do badania uszczelnienia

Zakad musi posiada przynajmniej jeden przyrzd do pomiarw admitancji oraz
wzorzec dla sprawdzania dokadnoci jego odczytw.
Wyjtek: jeli zakad stosuje wycznie zimn impregnacj, ten przyrzd nie jest
konieczny.
Dla przeprowadzenia testu rozstrzygajcego zgodnego z rozdz. 2.3.3 niezbdny jest
nastpujcy sprzt:
- waga analityczna (dokadno 0.1 mg)
- suszarka
- eksykator
Laboratorium zakadowe musi posiada roztwory dla przeprowadzenia testu barwnego.

3.3.4

Sprzt do bada kpieli

Laboratorium zakadowe musi posiada pehametr i dwa roztwory buforujce.

WYMAGANIA QUALANOD

- 22 -

Edycja 15.09.2004

3.3.5

Materia do badania odpornoci na cieranie

Do przeprowadzenia badania konieczny jest odpowiedni papier cierny szklany, klasy
00 bardzo drobny (patrz Dodatek IV)

WYMAGANIA QUALANOD

- 23 -

Edycja 15.09.2004

Rozdzia 4
Wymagania dla kontroli wewntrznej

WYMAGANIA QUALANOD

- 24 -

Edycja 15.09.2004

4.

Wymagania dla kontroli wewntrznej

Celem kontroli wewntrznej jest zapewnienie, e jako wyrobw odpowiada niniejszym
Wymaganiom. W przypadku stwierdzenia niezgodnoci zakad musi podj
natychmiastowe kroki zaradcze i przeprowadzi dalsze badania produkcji przed
wysaniem wyrobw do klienta. Wszystkie te dziaania musz by rejestrowane.

4.1.

Badanie kpieli do anodowania

Kpiele do anodowania musz by analizowane przynajmniej:
Kada kpiel raz dziennie przy pracy trzyzmianowej,
Kada kpiel raz na dwa dni przy dwch omiogodzinnych zmianach na dzie
Kada kpiel raz na trzy dni przy jednej omiogodzinnej zmianie na dzie
Wyniki tych bada musz by wprowadzane do kart albo innych rejestrw, atwo
dostpnych dla inspektora. Zarejestrowane musz by nastpujce dane: warto
nominalna, nieprzekraczalne wartoci maksymalne, rzeczywista warto zmierzona i
liczba zmian roboczych.
Wane: podkrela si, e maksymalne, dopuszczalne wartoci z rozdz. 3.2.8 maj
zastosowanie tylko do typowych warunkw anodowania. Wszystkie inne zaakceptowane
przez QUALANOD warunki musz by rejestrowane na pimie i zapisy te musz by
udostpnione inspektorom, ktrzy mog sprawdza poprawno ich stosowania.

4.2.

Sprawdzanie temperatury kpieli

Temperatura kadej kpieli do anodowania i uszczelniania musi by kontrolowana
przynajmniej dwukrotnie na zmian robocz, w regularnych odstpach.
Temperatura kpieli do anodowania musi by mierzona w kocu cyklu anodowania.
Temperatura kpieli do uszczelniania musi by mierzona 10 minut po zanurzeniu wsadu.
Wyniki tych bada musz by wprowadzone do kart albo innych rejestrw, atwo
dostpnych dla inspektora.

4.3.

Sprawdzanie pH kpieli uszczelniajcych

Warto pH kpieli uszczelniajcych musi by sprawdzana przynajmniej dwukrotnie na
zmian robocz, w regularnych odstpach.
Wyniki tych bada musz by wprowadzone do kart albo innych rejestrw, atwo
dostpnych dla inspektora.

4.4.

Badanie jakoci uszczelnienia

4.4.1

Test barwny
Badanie to musi zawsze by przeprowadzane na detalu z najgrubsz powok.
Dla anodowania naturalnego lub jasno barwionego test barwny musi by wykonywany
przynajmniej raz na kpiel na kad zmian robocz.

WYMAGANIA QUALANOD

- 25 -

Edycja 15.09.2004

Jeli wynik testu wynosi 2, przeprowadzony musi by test ubytku masy albo
uszczelnienie naley powtrzy i wykona ponownie test barwny. Wszystkie wyniki
badania ubytku masy i wyniki testu barwnego musz by wprowadzone do rejestru
kontroli produkcyjnej (patrz rozdz. 4.7).
Musz by przestrzegane instrukcje od dostawcy chemikaliw dotyczce
przygotowania roztworw do testu. Jeli roztwory barwnikw opisane w Normie EN 12373-5 s odpowiednio przechowywane, bd miay trwao do dwch lat. Jednake
ich warto pH musi by sprawdzana co trzy miesice. Jeli pH roztworu przekracza
poziom, opisany przez dostawc chemikaliw, wwczas musi to by skorygowane
zgodnie z wymienion wyej instrukcj dostawcy

4.4.2

Admitancja
Jeli mierzona jest admitancja zgodnie z EN 12373-5 zamiast przeprowadzania testu
barwnego, to stosujemy analogicznie reguy z rozdz. 4.4.1 tj. naley przeprowadzi
badanie ubytku masy albo naley powtrzy uszczelnianie, jeli zmierzona warto
przekracza warto graniczn (20 S).

4.4.3

Badanie ubytku masy

Badanie ubytku masy zgodne z EN 12373-7 musi by przeprowadzone przynajmniej:

Raz dziennie na kad wann uszczelniajc, jeli barwione elementy

anodowane stanowi 100% cakowitej produkcji w tygodniu

Raz na dwa dni na kad wann uszczelniajc, jeli barwione elementy

anodowane stanowi wicej ni 50%, ale mniej ni 100% cakowitej produkcji w
tygodniu

Raz na tydzie na kad wann uszczelniajc, jeli barwione elementy

anodowane stanowi mniej ni 50% cakowitej produkcji w tygodniu

Wane: naley zauway, e czas uszczelniania musi by funkcj maksymalnej

gruboci faktycznie zmierzonej, a nie teoretycznej gruboci wymaganej przez klienta.
Jeli nie jest moliwe pobranie prbek z partii produkcyjnej, zakad moe
przeprowadzi badanie ubytku masy na blaszce (panelu) wykonanej z tego samego
stopu, co partia produkcyjna i obrabianej jednoczenie z ni. Naley ten fakt
odnotowa w rejestrze.

4.5.

Badanie gruboci
Grubo warstwy musi by badana przynajmniej raz na kad zawieszk produkcyjn.
Zaleca si rwnie kontrol gruboci przed barwieniem i uszczelnianiem.
Wartoci minimalne i maksymalne, zmierzone na gotowym wyrobie, musz by
wprowadzone do rejestru kontroli produkcyjnej (patrz rozdz. 4.7).

4.6.

Badanie odpornoci na cieranie (patrz Dodatek IV)

Badanie odpornoci na cieranie musi by przeprowadzone przynajmniej raz na
zmian dla kadej wanny anodujcej na czciach w klasach gruboci 20 i 25.

WYMAGANIA QUALANOD

- 26 -

Edycja 15.09.2004

4.7.

Kontrola produkcyjna
Zakad musi posiada system kontroli zapewniajcy nadanie za produkcj i
zawierajcy przynajmniej ponisze informacje:

Nazw i adres klienta, numer zamwienia lub serii;

Dat produkcji;

Rodzaj anodowania, barwne czy naturalne;

Uzgodniona klasa gruboci warstwy i rzeczywicie zmierzona grubo (warto

maksymalna i minimalna)

Wyniki testu barwnego lub badania admitancji, jeli jest mierzona;

Wyniki badania ubytku masy;

Pomiary przeprowadzone w przypadku otrzymania wynikw niezgodnych z

wymaganiami;

Inne uwagi.

Informacje te mog by rejestrowane w systemie komputerowym.

4.8.

Wzmocnienie kontroli wewntrznej

Jeli wyniki bada nie odpowiadaj wymaganiom, bez wzgldu na przyczyn
negatywnego wyniku:
1) zakad wystosuje pismo wyjaniajce do Stowarzyszenia Krajowego (GL), w ktrym
poda propozycje rozwizania problemu;
2) zakad wzmocni kontrol wewntrzn poprzez podwojenie czstotliwoci bada kpieli
przez okres szeciu miesicy:

4.9.

Test barwny lub badanie admitancji: dwa razy na zmian kada wanna

Badanie ubytku masy:

o

Raz na dwa dni na kad wann, jeli barwienie stanowi < 50%
tygodniowej produkcji

Raz na dzie na kad wann, jeli barwienie stanowi 50% i < 100%

Raz na zmian na kad wann, jeli barwienie = 100%

Oznaczanie i etykietowanie
Zakad musi ustanowi i utrzymywa procedury w jasny sposb wice odpowiednie
rysunki, specyfikacje lub inne dokumenty podczas wszystkich faz produkcji, dostawy i
montau. Pojedyncze wyroby, cz lub cao partii musz by bezbdnie
identyfikowalne. Sposb identyfikacji musi by zapisany w rejestrze kontroli
wewntrznej.
Towary, opakowania i dokumenty towarzyszce musz by znakowane i etykietowane
zgodnie z "Zasadami Uywania Znaku Jakoci QUALANOD" (Dodatek IIa, 7).

WYMAGANIA QUALANOD

- 27 -

Edycja 15.09.2004

Wymagania dla kontroli wewntrznej w zakadzie anodujcym

Przedmiot badania

Minimalne odstpy czasu

Wyniki

Kpiele do anodowania

Raz dziennie kada kpiel, przy pracy trzyzmianowej

Raz na dwa dni kada kpiel, przy dwch omiogodzinnych
zmianach dziennie
Raz na trzy dni kada kpiel, przy jednej omiogodzinnej
zmianie dziennie

Wyniki s wprowadzane do kart albo innych zapisw

(2).

Mierzy dwukrotnie na zmian dla kadej wanny w

regularnych odstpach:
- W kocu cyklu anodowania (wanna anodujca)
- Dziesi minut po zanurzeniu (wanna uszczelniajca)

Wyniki s wprowadzane do kart albo innych zapisw

(2).

pH kpieli uszczelniajcych

Dwukrotnie na kad zmian, w regularnych odstpach

Wyniki s wprowadzane do kart albo innych zapisw

(2).

Uszczelnianie

Test barwny lub pomiar admitancji dla anodowania na kolor

naturalny:
Raz na zmian kada kpiel
Badani ubytku masy:
Raz dziennie dla kadej kpieli, jeli barwne anodowanie
stanowi 100% (1)
Raz na dwa dni dla kadej kpieli, jeli barwne anodowanie
stanowi wicej ni 50% (1)
Raz na tydzie dla kadej kpieli, jeli barwne anodowanie
stanowi mniej ni 50% (1)

Obowizkowo naley powtrzy badanie ubytku masy

lub ponownie uszczelni elementy, jeli wynik testu
barwnego wynosi 2 lub warto admitancji osigna
graniczn warto 400/e S/m

Grubo warstwy

Raz na kad zawieszk na wyrobach gotowych.

Wyniki naley zapisa na etykietach zakadowych i w

rejestrze kontroli produkcyjnej.

Klasy gruboci 20 i 25

Badanie cieralnoci przynajmniej raz na zmian z kadej

wanny anodujcej

Jasny osad proszku na papierze ciernym.

Temperatura
uszczelniania

1)

kpieli

do

anodowania

cakowita wydajno tygodniowa

2)

Wyniki bada naley zapisa w rejestrze kontroli

produkcyjnej.

swobodnie dostpne dla inspektora

Wzmocnienie kontroli wewntrznej: patrz rozdz.4.8

WYMAGANIA QUALANOD

- 28 -

Edycja 15.09. 2004

Rozdzia 5
Licencjonowanie zakadw anodujcych

WYMAGANIA QUALANOD

- 29 -

Edycja 15.09. 2004

5.

Licencjonowanie zakadw anodujcych

5.1.

Przyznawanie licencji
Dla otrzymania licencji zakad musi przeby procedur, przedstawion na Diagramie A.

5.1.1

Kontrola wyrobw gotowych (P)

Oprcz testu cieralnoci, ktry jest badaniem specyficznym, wszystkie wyniki bada
musz odpowiada niniejszym Wymaganiom.

5.1.1.1

Inspekcja laboratorium i urzdze do bada

Kontrola ma zapewni, e urzdzenia wskazane w rozdz. 3.3 s dostpne i sprawne.

5.1.1.2

Pobieranie prbek
Badania wyrobw gotowych musz by wykonywane wycznie na elementach, ktre
pomylnie przeszy kontrol zakadow lub elementach, ktre zostay spakowane i/lub
gotowe do wysyki. Spawane ramy bd traktowane jako jeden element do bada.
Kada z czci ramy, ktra jest mechanicznie skrcona rubami stanowi osobny
element do bada. Rwnie elementy izolowane cieplnie materiaami
nieprzewodzcymi bd rozpatrywane jako osobne elementy do bada.

5.1.1.3

Pomiar gruboci
Blachy i tamy z powierzchni istotnie wan wiksz ni 2 m
Wszystkie elementy musz by w caoci sprawdzone i wszystkie musz posiada wystarczajc grubo warstwy.
Pozostae elementy: statystyczna kontrola z uyciem prbek, pobieranych zgodnie z
poniszym grafikiem:
Wielko partii (*)

Liczba losowo wybranych

prbek

Akceptowalna liczba prbek

poniej normy

1 - 10
11 200
201 300
301 500
501 800
801 1,300
1,301 3,200
3,201 8,000
8,001 22,000
22,001 110,000

wszystkie
10
15
20
30
40
55
75
115
150

0
1
1
2
3
3
4
6
8
11

*partia = cao zlecenia klienta lub jego cz, bdca w zakadzie.

Inspektor musi zawsze sprawdzi przynajmniej 30 prbek.

WYMAGANIA QUALANOD

- 30 -

Edycja 15.09.2004

adna z lokalnie zmierzonych gruboci nie moe by nisza ni 80% wymaganej klasy
gruboci.
Liczba elementw, z ktrych kady moe posiada redni grubo warstwy nisz ni
minimalna rednia grubo w wymaganej klasie gruboci, jest podana w powyszej
tabeli. Zwraca si uwag, e aden ze zmierzonych elementw nie moe posiada
lokalnej gruboci poniej 80% klasy gruboci.
5.1.1.4

Nieniszczce badanie uszczelnienia (test barwny lub badanie admitancji)

Stopie uszczelnienia powinien by badany przy uyciu testu barwnego lub pomiaru
admitancji wg wyboru inspektora.
Zasady pobierania prbek s takie same, jak przy pomiarze gruboci, oprcz tego, e
wszystkie prbki musz speni minimalne wymagania.

5.1.1.5

Niszczce badanie uszczelnienia (badanie ubytku masy)

W czasie dwch inspekcji dla przyznania znaku jakoci musi by wykonane
przynajmniej jedno badanie ubytku masy.
Inspektor posiada moliwo wykonania badania ubytku masy w jego laboratorium na
prbkach pobranych z zakadu w czasie inspekcji.
Prbki maj by wzite z profili wczeniej badanych i maj by przygotowane przez
zakad wg instrukcji inspektora. Inspektor musi trwale oznaczy prbki w celu
zapobiegnicia ich zamianie.

5.1.1.6

Badanie odpornoci na cieranie

Jeli wrd prbek, pobranych zgodnie z rozdz. 5.1.1.2 znajduj si prbki w klasie
gruboci 20 lub 25, inspektor w celach informacyjnych wykona na jednej z nich badanie
odpornoci na cieranie.

5.1.1.7

Sprawdzenie kontroli wewntrznej

Inspektor musi sprawdzi, czy bya prowadzona kontrola zakadowa i czy jej wyniki byy
w peni rejestrowane.

5.1.1.8

Kontrola rejestracji reklamacji

Inspektor musi sprawdzi, czy by prowadzony rejestr reklamacji i czy waciwie
opisano, jak reklamacje byy rozpatrywane i jakie podejmowano dziaania.

5.1.2

Inspekcja zakadu i wyposaenia (I)

Jak podano w rozdz. 3.2.

5.1.3

Kocowa ocena przed przyznaniem licencji

Wyniki inspekcji musz by zapisane w oficjalnym raporcie kontrolnym, dostarczanym
przez QUALANOD.

WYMAGANIA QUALANOD

- 31 -

Edycja 15.09.2004

Inspektor przedkada raport kontrolny w Stowarzyszeniu Krajowym (GL).

Raporty kontrolne s oceniane przez Stowarzyszenie Krajowe (GL). Pod nadzorem
QUALANOD, Stowarzyszenie Krajowe zadecyduje, czy zakad speni wymagania, czy nie.
Jeli wyniki nie speniaj wymaga, zainteresowany zakad ma prawo zoy odwoanie
do Stowarzyszenia Krajowego w cigu 10 dni.
Po negatywnej inspekcji, gdy zakad i sprzt nie speniy wymaga, ponowna inspekcja
bdzie dokonana tylko po zawiadomieniu przez zakad o naprawieniu opisanych brakw.
Przed przyznaniem licencji musz by przeprowadzone dwie zadowalajce inspekcje
zakadu, sprztu i gotowych wyrobw, zgodnie z poniszym Diagramem A.
Jeli licencja na uywanie znaku jakoci nie moe by przyznana, zakad musi czeka
sze miesicy przed ponownym ubieganiem si o licencj.

Diagram A : Procedura uzyskania znaku jakoci

P = Inspekcja gotowych wyrobw (5.1.1)
I = Inspekcja zakadu i wyposaenia (5.1.2)
Wynik inspekcji:
negatywny

pozytywny
Kada ramka oznacza inspekcj.

I+P

I+P

I+P

I+P

ZNAK NIE
OTRZYMANY

OTRZYMANIE
ZNAKU

WYMAGANIA QUALANOD

- 32 -

Edycja 15.09.2004

5.1.4

Umowa ze Stowarzyszeniem Krajowym (GL)

Gdy licencja zostaa przyznana, licencjobiorca i Stowarzyszenie Krajowe jako posiadacz znaku jakoci musz podpisa umow. W Dodatku III przedstawiono przykad
umowy speniajcej minimalne wymagania.

5.2.

Rutynowe kontrole licencjobiorcy

W celu przeduenia licencji zakad musi przeby procedur wedug poniszego
Diagramu B. Kady licencjobiorca bdzie mia kontrol wyrobw przynajmniej
dwukrotnie, ale nie wicej ni piciokrotnie w cigu kadego roku. Rutynowe inspekcje
bd prowadzone bez uprzedniego zapowiedzenia i musz zawiera te same badania,
jak dla przyznania licencji, poza specjalnymi przypadkami podanymi poniej.

5.2.1

Wymagania specjalne dla bada gotowych wyrobw

5.2.1.1

Powtrzenie, jeli ubytek masy przewysza 30.0 mg/dm

Jeli podczas badania inspektor stwierdzi ubytek masy wikszy ni 30.0 mg/dm,
powtrzy on badanie na nowej prbce, pobranej z tej samej partii. Wynik drugiego
badania jest decydujcy o wyniku inspekcji.
Jeli ubytek jest wikszy ni 30.0 mg/dm, inspektor musi jak najszybciej sprawdzi
urzdzenia i wyposaenie zakadu.

5.2.1.2

Badania wyjtkowe (gdy ubytek masy jest 45 mg/dm2)

Inspektor niezwocznie przekae wyniki Stowarzyszeniu Krajowemu.
O podjtej decyzji Stowarzyszenie Krajowe (patrz rozdz. 5.2.3) zawiadamia QUALANOD
przed poinformowaniem zakadu.

5.2.2

Kontrola zakadu (I)

Kontrola zakadu bdzie dokonywana regularnie co dwa lata.

5.2.3

Ocena wynikw kontroli rutynowych

Wyniki bada musz by zarejestrowane w oficjalnym formularzu, dostarczanym przez
QUALANOD.
Inspektor przedstawia raport kontrolny Stowarzyszeniu Krajowemu.
Raporty kontrolne s oceniane przez Stowarzyszenie Krajowe. Pod nadzorem
QUALANOD, Stowarzyszenie zadecyduje, czy wyniki bada speniaj wymagania, czy
nie. Jeli to konieczne, moe zadecydowa o wycofaniu licencji, zgodnie z procedur
przedstawion w poniszym Diagramie B. Zakad bdzie poinformowany o decyzji na pimie.
Jeli wyniki nie speniy wymaga, zainteresowany zakad ma prawo do odwoania si
do Stowarzyszenia Krajowego w cigu 10 dni.

WYMAGANIA QUALANOD

- 33 -

Edycja 15.09.2004

Jeli wyniki bada s nie spenione z powodu stwierdzenia przez inspektora faktu
ubytku masy rwnego lub wyszego ni 45 mg/dm2, Stowarzyszenie Krajowe,
poinformowane niezwocznie przez inspektora, zadecyduje o wycofaniu bd nie
licencji ocenianemu zakadowi, opierajc swj werdykt na wynikach uzyskiwanych
przez zakad w poprzednich latach.
Jeli wynik inspekcji by niezadowalajcy, to do standardowej powtrnej inspekcji,
przeprowadzanej w cigu miesica, bdzie dodana w cigu czterech miesicy
dodatkowa wizyta, w celu sprawdzenia wzmocnionej kontroli wewntrznej, zgodnie z
rozdz. 4.8.
Po negatywnej inspekcji, gdy zakad i sprzt nie speniy wymaga, ponowna inspekcja
bdzie dokonana tylko po zawiadomieniu przez zakad o naprawieniu opisanych brakw.
Jeli licencja zostaa wycofana, to przed ponownym ubieganiem si o znak jakoci zakad musi odczeka przynajmniej sze miesicy.

WYMAGANIA QUALANOD

- 34 -

Edycja 15.09.2004

Diagram B : Procedura wznowienia znaku jakoci

P = Inspekcja gotowych wyrobw (5.1.1)
I = Inspekcja zakadu i wyposaenia (5.1.2)

Wynik inspekcji:
negatywny

pozytywny
Kada ramka oznacza inspekcj.

P+I*

I+P
opcja 2

opcja 1

I+P

I+P

LICENCJA UTRZYMANA

Zalenie od decyzji Stowarzyszenia

Jeli warto ubytku

2
masy 45 mg/dm

LICENCJA WYCOFANA

(*) inspekcja zakadu(I) przynajmniej raz na dwa lata lub ilekro wymagana ( patrz 5.2.2)
Opcja 1 lub 2 do wyboru przez zakad
Opcja 2 moe by wybrana tylko raz na pi lat

WYMAGANIA QUALANOD

- 35 -

Edycja 15.09.2004

5.3.

Prawo apelacji kontrolowanego zakadu

Zainteresowany zakad otrzyma kopi kadego raportu z inspekcji. Jeli wyniki nie
speniaj wymaga, to raport musi zawiera wszystkie szczegy i uzasadnienia
ewentualnych decyzji. Zakad bdzie mia prawo odwoania si w cigu 10 dni.

5.4.

Poufno informacji
Wszystkie informacje, dotyczce wynikw bada i ich oceny s poufne.

5.5.

Nieprzekraczalne terminy zoenia raportw kontrolnych

Raporty z inspekcji o negatywnym wyniku musz by wysane do Sekretariatu
QUALANOD przez Stowarzyszenie Krajowe w cigu jednego miesica po inspekcji.
Wszystkie pozostae raporty musz by dostarczone do Sekretariatu QUALANOD w
cigu trzech miesicy po dacie inspekcji.

WYMAGANIA QUALANOD

- 36 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

WYMAGANIA QUALANOD
DODATKI

- 37 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

Dodatki
DODATEK 1 Terminologia*
ALUMINIUM *
Aluminium i stopy aluminium.
ANODOWANE ALUMINIUM *
Aluminium z powok anodow, wytworzon w procesach elektrolitycznego utleniania,
podczas ktrego powierzchnia aluminium jest przeksztacana gwnie w powok
tlenkow, posiadajc wasnoci ochronne, dekoracyjne lub funkcjonalne.
ANODOWANE ALUMINIUM WYCISKANE DO ZASTOSOWA
ARCHITEKTONICZNYCH
Anodowane aluminium wyciskane, uywane do staych elementw konstrukcyjnych w
zastosowaniach wewntrznych i zewntrznych, dla ktrych wany jest zarwno
wygld, jak i trwao.
REDNIA GRUBO *
rednia warto okrelonej iloci pomiarw gruboci miejscowej, rozmieszczonych
rwnomiernie na powierzchni istotnie wanej na pojedynczym elemencie anodowanym.
ALUMINIUM ANODOWANE BEZBARWNIE *
Anodowane aluminium, pokryte bezbarwn, przejrzyst powok tlenkw.
ALUMINIUM ANODOWANE BARWNIE *
Anodowane aluminium, barwione podczas samego anodowania lub w kolejnych
procesach barwienia.
ALUMINIUM ANODOWANE BARWIONE METOD ZOON *
Anodowane aluminium z tlenkow powok anodow, barwion w procesie barwienia
elektrolitycznego lub wytworzon w procesie anodowania z barwieniem integralnym, a
nastpnie barwione absorpcyjnie z uyciem barwnika.
ALUMINIUM ANODOWANE DEKORACYJNIE
Anodowane aluminium o jednolitym lub rnorodnym wygldzie, speniajcym
wymagania estetyczne.

Definicje oznaczone gwiazdk zaczerpnito z EN 12373-1 (wydanie angielskie)

WYMAGANIA QUALANOD

- 39 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

ANODOWANE ALUMINIUM, BARWIONE ELEKTROLITYCZNIE

Anodowane aluminium z anodow powok tlenkw barwion poprzez elektrolityczne
osadzanie metalu lub tlenkw metalu w strukturze porw powoki.
IMPREGNACJA LUB TZW. ZIMNE USZCZELNIANIE ALUMINIUM
Obrbka po anodowaniu, skadajca si z impregnacji za pomoc fluorkw niklu i
nastpujcemu po niej starzeniu przez obrbk w gorcej wodzie, speniajca t sam
funkcj co uszczelnianie.
ALUMINIUM ANODOWANE Z BARWIENIEM INTEGRALNYM *
Anodowane aluminium, ktre anodowano z uyciem odpowiednich elektrolitw
(najczciej na bazie kwasw organicznych), powodujcych otrzymanie barwnej
powoki ju w trakcie samego procesu anodowania.
ANODOWANE ALUMINIUM Z BARWIENIEM INTERFERENCYJNYM *
Anodowane aluminium z anodow powok tlenkw, barwion z wykorzystaniem efektu
optycznej interferencji.
MIEJSCOWA GRUBO *
Oznacza pomiary gruboci, przy ktrych wykonuje si okrelon liczb pomiarw w
danym miejscu powierzchni istotnie wanej pojedynczego detalu.
OBRBKA WSTPNA
Obrbka zmieniajca wykoczenie i jako powierzchni aluminium poprzez
zastosowanie mechanicznych, chemicznych lub elektrochemicznych procesw przed
anodowaniem.
USZCZELNIANIE ANODOWANEGO ALUMINIUM
Hydrotermiczna obrbka, nastpujca po anodowaniu, ktra w istotny sposb redukuje
porowato i zdolno adsorpcyjn powoki anodowej, podnoszc jednoczenie
odporno chemiczn.
POWIERZCHNIA ISTOTNIE WANA
Powierzchnia istotnie wana musi by okrelona przez klienta. Jest to cz cakowitej
powierzchni, ktra jest kluczowa ze wzgldu na wygld lub funkcjonalno danego
wyrobu.

WYMAGANIA QUALANOD

- 40 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

DODATEK IIa Wytyczne stosowania Znaku Jakoci

QUALANOD dla anodowania aluminium w roztworach
kwasu siarkowego
1.

Definicje
Dalej w tekcie znak jakoci bdzie oznacza przedstawiony wczeniej znak zarejestrowany 2 padziernika 1974 w Federalnym Biurze Praw Autorskich i Patentw (nr rej.
272069) i zatwierdzony 21 padziernika 1974 w Midzynarodowym Rejestrze Znakw
Towarowych pod numerem 409951 przez Stowarzyszenie Kontroli Jakoci Przemysu
Anodowania (QUALANOD), Zurich. Przeduono 16 wrzenia 1994.
"QUALANOD" bdzie oznacza Association for Quality Control in the Anodizing Industry, Zurich (Stowarzyszenie Kontroli Jakoci Przemysu Anodowania).
"GL" bdzie oznacza Gwnego Posiadacza Licencji w danym kraju (General Licencee Stowarzyszenie Krajowe).
"Licencj jest postanowienie wydania przez albo w imieniu QUALANOD upowanienia
do uywania znaku jakoci zgodnie z niniejszymi regulacjami.
"Produkty objte licencj s to wyroby wymienione w punkcie 5 tych regulacji.
"Wymagania s to Wymagania Znaku Jakoci QUALANOD dla anodowania aluminium
w roztworze kwasu siarkowego.
Licencjobiorca, "Posiadacz licencji lub posiadacz to zakad upowaniony do uywania znaku jakoci.

2.

Prawo wasnoci znaku jakoci

Znak jakoci jest wasnoci QUALANOD i nie moe by przejty przez nikogo, kto nie
jest upowaniony na zasadzie licencji, zgodnie z niniejszymi przepisami.
QUALANOD nada GL ogln licencj na znak jakoci dla.......................................
(kraju) z prawem wydawania upowanie do stosowania znaku zgodnie z obecnymi
regulacjami dla poszczeglnych zakadw anodujcych.

3.

Rejestr posiadaczy licencji

QUALANOD prowadzi rejestr, zawierajcy (jako dodatek do innych danych, mogcych
by decydujcymi teraz lub pniej) nazw, adres i rodzaj prowadzonej dziaalnoci
kadego posiadacza licencji, dat nadania licencji, nr przypisany kademu posiadaczowi, dat wycofania licencji i inne, niezbdne dla QUALANOD szczegy.
Posiadacz licencji musi niezwocznie powiadomi GL o wszelkich zmianach nazwy lub
adresu. GL musi przesa informacj do QUALANOD dla naniesienia stosownych poprawek w rejestrze.

WYMAGANIA QUALANOD

- 41 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

4.

Kwalifikacje skadajcych wniosek

Upowanienie do uywania znaku jakoci moe by nadane pod warunkiem, e zgaszajcy prowadzi lub zamierza prowadzi anodowanie wyrobw objtych licencj.
Nadanie licencji upowania waciciela do uywania znaku jakoci na produktach wykazanych w licencji. Licencja nie jest przenona.

5.

Produkty objte licencj

Znak jakoci moe by stosowany wycznie do aluminium anodowanego w roztworach kwasu siarkowego, ktre spenia niniejsze Wymagania.

6.

Badanie wyrobw
Zgodnie z Rozdz. 5 tych Wymaga.

7.

Uywanie znaku jakoci

Zarwno czarno-biay jak i niebiesko-biay znak jakoci moe by umieszczany bezporednio na towarach, pismach firmowych, ofertach lub fakturach, cennikach, kartach i
caej literaturze zakadowej, broszurach, katalogach i reklamach gazetowych. Sowa:
Znak Jakoci dla Anodowania Aluminium (albo inny tekst, waciwy dla danego kraju)
mog by dodane w miejscu po prawej stronie znaku (patrz Dodatek IIb, rys. 1 i 2).
Poprzez uycie znaku jakoci na wyrobach zakad gwarantuje, e jako dostawy jest
zgodna z jakoci ofertowan lub w pewnych przypadkach jakoci zamwion.
Klasa gruboci musi by
- drukowana jako symbol:

gdy znak jakoci jest umieszczony na wyrobach i opakowaniach

- podana na pimie:

na fakturach i dokumentach towarzyszcych, zwizanych z konkretn dostaw

Jeli posiadacz licencji ma kilka anodowni, znak jakoci moe by uywany tylko bezporednio na towarach i opakowaniach, chyba e kada anodownia naleca do
przedsibiorstwa ma prawo uywania znaku jakoci. Ograniczenie to nie ma zastosowania, gdy wszystkie oddziay s upowanione do uywania znaku jakoci.
Znak jakoci o wielkoci 25 x 25 mm moe by odbijany lub drukowany na tamie samoprzylepnej lub etykietkach (patrz Dod. IIb, rys. 3) w wymienionych wyej kolorach.
Posiadacz nie moe wprowadza adnych zmian ani dodatkw w znaku jakoci podczas jego uywania. W przypadku oddzielnego stosowania przez posiadacza wasnych
marek lub znakw towarowych na lub w powizaniu ze swoim wyrobem, w aden sposb nie moe przekroczy opisanych tu wymaga. W kadym takim przypadku posiadacz musi poda wszystkie stosowne informacje, z uwzgldnieniem jego sposobu
uywania znaku jakoci.

WYMAGANIA QUALANOD

- 42 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

8.

Warunki przyznania, odnowienia lub odmowy odnowienia licencji

zgodnie z Rozdz. 5 niniejszych Wymaga.

9.

Wycofanie licencji
GL wycofa licencj, jeli posiadacz nie bdzie stosowa si do niniejszych regulacji, a
w szczeglnoci w przypadku nieupowanionego lub niepoprawnego stosowania znaku. W przypadku cofnicia licencji posiadacz otrzyma pisemne zawiadomienie ze skutkiem natychmiastowym. W tym przypadku, lub jeli posiadacz przestaje prowadzi zakad, wszystkie etykiety, znaczki, tamy, druki, piecztki, opakowania, pojemniki, cenniki, wizytwki, druki handlowe oraz wszystkie inne przedmioty, na lub w ktrych uwidoczniony jest znak jakoci musz by przekazane do GL, albo w drugim przypadku
bd do dyspozycji GL do czasu otrzymania nowej licencji przez prawnych reprezentantw albo nastpcw w prowadzeniu zakadu poprzedniego posiadacza znaku.
Wczeniejsza licencja bdzie uznawana za wycofan do czasu wydania nowej licencji,
przy czym reprezentanci albo nastpcy poprzedniego posiadacza licencji s upowanieni do uywania znaku przez trzy miesice, podczas ktrych bdzie nadana nowa licencja, chyba e GL wyda inne rozporzdzenie.

10.

Poprawki do przepisw
Niniejsze przepisy mog ulega co jaki czas zmianom. Jednak poprawki, mogce
wpywa na prawa posiadacza do uywania znaku jakoci mog obowizywa dopiero
po upywie 4 miesicy od otrzymania pisemnej informacji od GL.

11.

Komunikacja
Wszelkie wymagane niniejszymi przepisami powiadomienia do i od posiadacza bd
efektywnie przekazywane za pomoc waciwie adresowanych i oznakowanych listw.

WYMAGANIA QUALANOD

- 43 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

DODATEK II b: Stosowanie Znaku Jakoci

Rys.1 Moe by uywany w materiaach pimiennych, literaturze zakadowej, katalogach itp.,

a take w wydawnictwach reklamowych

Rys. 2 Jeli znak jest umieszczany na towarach bd opakowaniach, musi zawiera oznaczenie klasy gruboci;
dotyczy to take faktur i dokumentw towarzyszcych poszczeglnym dostawom, chyba e klasa gruboci jest
ju wczeniej na nich zamieszczona.

Rys. 3 Moe by drukowany lub odbijany bezporednio na tamie samoprzylepnej lub etykietkach w obu kolorach

WYMAGANIA QUALANOD

- 44 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

DODATEK III (informacyjny)- przykadowa umowa licencyjna, dotyczca znaku jakoci QUALANOD
Pomidzy............................................. (Oglny Posiadacz Licencji, GL) z siedzib w
............................ jako posiadaczem Oglnej Licencji na midzynarodowy znak nr 409'951 zarejestrowany 21 Padziernika 1974, i odnowiony16 Wrzenia 1994 z upowanieniem do wydawania
licencji na uywanie znaku jakoci a
................................ w ..............................
(dalej zwanym licencjobiorc)
W dniu dzisiejszym zostaa zawarta nastpujca umowa:

1.

Licencjobiorca stwierdza, e jest w posiadaniu kopii oraz jest zaznajomiony z zawartoci

Wytycznych uywania znaku jakoci QUALANOD (Dodatek IIa i IIb) oraz Wymaga znaku
jakoci QUALANOD dla anodowania aluminium w roztworach kwasu siarkowego. Niniejszym licencjobiorca zobowizuje si:
a)

nie uywa wymienionego znaku, sam lub przez swoich przedstawicieli, dla produktw
innych ni obejmuje licencja, zgodnie z paragrafem 5 Wytycznych.

b)

pozwala na badania i testy swoich wyrobw i/lub dostarcza niezbdne prbki, wg

Rozdz 5 Wymaga.

c)

przestrzega Wytycznych i Wymaga pod kadym wzgldem.

d)

w przypadku przerwania produkcji wyrobw objtych licencj natychmiast poinformowa GL.

e)

niezwocznie informowa GL o wszelkich zmianach nazwy lub adresu.

f)

niezwocznie informowa GL o wszelkich znanych przekroczeniach lub niewaciwym

uyciu znaku oraz wsppracowa z GL i wspiera w zapobieganiu nieprawidowemu
uywaniu znaku.

g)

ponosi opaty i pokrywa koszty (opata roczna i koszty inspekcji)

Jeli dochodzenie potwierdzi zarzuty o nieprawidowym uyciu znaku, koszt tego dochodzenia poniesie naduywajcy tego znaku. Jeli taki zarzut nie zostanie udowodniony, koszt dochodzenia poniesie informator.

2.

Postpujc zgodnie z tymi postanowieniami licencjobiorca uzyskuje prawo do wymagania od

GL:
a) Wydania certyfikatu licencyjnego dla licencjobiorcy, upowaniajcego do uywania znaku
zgodnie z Wytycznymi, dla produktw wymienionych w licencji. Powzicia wszystkich
stosownych krokw w celu ochrony znaku w .......................... (kraj), dla zapobiegnicia

WYMAGANIA QUALANOD

- 45 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

jego niewaciwego lub nieupowanionego uycia oraz dla zabezpieczenia interesw licencjobiorcy jako upowanionego uytkownika.
3.

GL i licencjobiorca w zaczeniu uzgadniaj, e obecny kontrakt bdzie wany do czasu, gdy

certyfikat, wydany na podstawie tego kontraktu, bdzie wycofany na warunkach podanych w
Wymaganiach.

4.

Prawo uywania znaku jakoci jest ograniczone do jednego roku. Jeli wszystkie wyej wymienione warunki s spenione, prawo to bdzie przeduane, w kadym przypadku na kolejny rok. Jeli wymagania z jakiego powodu zostan niespenione, GL moe da czteromiesiczne wypowiedzenie. Licencjobiorca take moe w kadym czasie i z natychmiastowym
skutkiem zrzec si prawa do uywania znaku. W tym przypadku zastosowanie ma procedura
wycofywania licencji, opisana w niniejszych Wytycznych.

Miejscowo, data:..................................................
Oglny Waciciel Licencji (GL)

Licencjobiorca

...................................................................

......................................................................

WYMAGANIA QUALANOD

- 46 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

DODATEK IV: Badanie odpornoci na cieranie powok

anodowych

1.

Podstawy
Badanie jest oparte na zasadzie Mohsa, e substancja moe by zarysowana tylko przez
materia od niej twardszy. Odporno powierzchni anodowanej jest wobec tego oceniana
za pomoc papieru ciernego, dla okrelenia czy lub nie powoka jest twardsza ni uyty
papier cierny. Jest to zasadniczy test przechodni/nieprzechodni dla jakoci warstwy anodowej.

2.

Zakres
Opisana metoda jest przeznaczona do stosowania gwnie dla powok w klasie gruboci 20
lub wyszej, przeznaczonych do uytku zewntrznego w architekturze. Jest odpowiednia
do oceny powok wytwarzanych w roztworach kwasu siarkowego.

3.

Sprzt
3.1

Papier cierny szklany, klasy 00 (uziarnienie 240) w postaci tamy o szerokoci 12

mm i dugoci 150 200 mm
Uwaga: przechowywa w ciepym, suchym miejscu.

3.2

4.

Sprysty bloczek podtrzymujcy papier w trakcie testu, gruboci 6 8 mm i w

przyblieniu szeroki na 30 mm i dugi na 40 mm. Odpowiednim materiaem jest guma, posiadajca twardo midzy 30 a 70 stopni w Midzynarodowej Skali Twardoci dla Gum (IRHD).

Procedura
4.1

Prbka do bada
Prbk do bada powinien by czysty i suchy element (lub jego cz) pobrany z
partii, ktra przesza peen proces produkcyjny.

4.2

Metoda badania
Owin tam papieru ciernego wok sprystego bloczka ciern stron na zewntrz, ukadajc j poprzecznie na wszej cianie bloczka, jak pokazano na rys.
1. Przytrzyma papier szczelnie dociskajc w pokazanym miejscu i mocno dociskajc tam ciern do anodowej warstwy wykona 10 podwjnych posuni (jedno podwjne posunicie to przejcie do przodu i z powrotem w poprzek badanej
powierzchni) o amplitudzie 25 30 mm. Po 10 podwjnych pocigniciach sprawdzi fragment papieru ciernego, ktry by w kontakcie z powok. Gsty osad kre-

WYMAGANIA QUALANOD

- 47 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

dowego, biaego proszku wskazuje, e powoka jest bardziej mikka, ni cierniwo i

wyrb powinien by odrzucony.
Brak osadu wskazuje, e powoka jest twardsza ni cierniwo, ale jasny osad
proszku, niecakowicie wypeniajcy przestrze midzy czsteczkami cierniwa,
moe wiadczy o usuniciu bardzo cienkiego powierzchniowego nalotu po
uszczelnianiu. W razie wtpliwoci wytrze do czysta badan powierzchni such
ciereczk, umieci wiey fragment papieru ciernego na krawdzi bloczka i zbada ponownie pierwotn powierzchni.
Uwaga 1: pomocne moe by badanie powierzchni w pozycji pionowej, gdy wszelkie wytrcone i starte czsteczki spadn i nie spowoduj dodatkowego tarcia.
Rys. 1

4.3

Pomiar ubytku gruboci

Bardziej ilociowy wynik jest osigany, kiedy w tecie cieralnoci mierzona jest
grubo usunitej powoki. Jednake pomiar gruboci warstwy musi by dokonany z
ostronoci i za pomoc maej sondy do pomiaru prdw wirowych.
Prowadzi test zgodnie z pkt 4.2, ale wykona 50 podwjnych posuni na tej samej powierzchni. Po kadych 10 podwjnych posuniciach uywa wieej powierzchni papieru ciernego i oczyszcza cieran powierzchni. Po dokonaniu 50
podwjnych posuni oczyci i wytrze powierzchni wyrobu i zmierzy grubo
powoki anodowej w kilku punktach w centrum cieranej powierzchni, uywajc
przyrzdu do pomiarw prdw wirowych o maej sondzie. Porwna uzyskan
warto z powierzchni nie cieran, przylegajc do obszaru cieranego.
Utrata wicej ni 2 mikrometrw powoki bdzie powodowaa konieczno odrzucenia wyrobu.

WYMAGANIA QUALANOD

- 48 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

DODATEK V: Czyszczenie i konserwacja

Dotyczy rozdziau 3.1.5
Zastosowania wewntrzne
Na og elementy zamontowane we wntrzach wystarczy systematycznie wyciera mikk cierk. Jeli
nie byy czyszczone przez jaki czas, moe by uyty obojtny pyn czyszczcy i mikka cierka,
nastpnie puka czyst zimn wod. Mona potem elementy polerowa mikk, such cierk dla
otrzymania wygldu zblionego do nowego.
Zastosowania zewntrzne
W praktyce czstotliwo, z jak elementy strukturalne wystawione na dziaanie atmosfery bd
czyszczone, zaley od rodzaju elementu i agresywnoci rodowiska.
Dla zewntrznych zastosowa, gdzie dekoracyjny wygld i funkcja ochronna s szczeglnie wane, np.
portale, wejcia, fronty sklepowe, etc, zaleca si cotygodniowe czyszczenie. W tym przypadku, tj. przy
regularnym czyszczeniu, moliwe jest uywanie do czyszczenia wody i irchy (zamszu), nastpnie
wyciera z gry do dou elementy mikk, such cierk.
Ramy okienne, parapety i fasady musz by czyszczone regularnie, czstotliwo zaley od
agresywnoci rodowiska i konstrukcji fasady. Najlepiej wykona to neutralnym, syntetycznym pynem
czyszczcym i ciereczk, gbk, irch lub mikk szczotk. Potem puka czyst wod i wyciera do
sucha.
Uporczywy brud mona usun lekko ciernymi rodkami czyszczcymi lub tkanin pokryt drobnym
proszkiem polerskim.
Jeli po czyszczeniu elementw strukturalnych stosowany jest rodek ochronny, naley zwrci
szczegln uwag na usunicie cienkiej warstewki resztek wody. rodek ten nie moe powodowa
knicia, nie przyciga pyu i brudu i nie wywoywa efektu opalizowania. Woski, wazelina, lanolina i
podobne rodki nie s odpowiednie.
Uniwersalne rodki czyszczce musz spenia te same wymagania.
Naley zawsze unika roztworw sody, alkaliw i kwasw. Nie naley rwnie stosowa materiaw
ciernych, cierek z wknem metalicznym, drucianych szczotek itp.

WYMAGANIA QUALANOD

- 49 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

DODATEK VI: Ocena nowych produktw i procesw

Zaplanowano nastpujce trzy etapy postpowania:

A.

A.

Zgoszenie producenta do QUALANOD w celu zbadania nowych wyrobw. Opisanie procesw.

B.

Niezalene badania w akredytowanym laboratorium, uznanym przez QUALANOD, z pozytywnymi wynikami.

C.

Trzyletnia ekspozycja na wolnym powietrzu. Zatwierdzenie dopuszczenia do stosowania

po pozytywnym wyniku ekspozycji.

Zgoszenie

Producent lub dostawca nowego produktu lub procesw wysya zgoszenie do odpowiedniego Stowarzyszenia Krajowego albo, jeli nie istnieje krajowa organizacja lub GL w odnonym kraju, do gwnego sekretariatu QUALANOD. GL zawiadamia QUALANOD o otrzymaniu zgoszenia. Nastpnie sekretariat informuje Komitet Techniczny wysyajc dokumenty przed kolejnym zebraniem. W pierwszym
etapie producent moe zadecydowa, czy jego zgoszenie ma by traktowane anonimowo.
Opis produktu lub procesw w jzykach niemieckim, francuskim i angielskim musi by przesany razem ze zgoszeniem. Dane techniczne musz take zawiera opis najwaniejszych waciwoci. Dokumenty te bd dostarczone do komitetu QUALANOD, w razie koniecznoci poufnie, podczas kolejnego zebrania po zgoszeniu.

B.

Badania laboratoryjne

Zgaszajcy musi zatrudni laboratorium uznane przez QUALANOD i akredytowane zgodnie z EN

17025 do przeprowadzenia bada. Kade z bada musi by przeprowadzone na trzech prbkach.
Seria bada obejmuje:
1.

Badanie ubytku masy wg EN 12373-7 (2.3.3 Wymaga)

2.

Admitancja wg EN 12373-5 (2.3.2 Wymaga)

3.

Test barwny zgodnie z EN 12373-4 (2.3.1 Wymaga)

4.

Pomiar ubytku masy zgodnie z 2.7 Wymaga

5.

Badanie w kwanej mgle solnej wg ISO 9227 (1000 godz.)

Ocena zgodnie z EN 12373-18 lub EN 12373-19

WYMAGANIA QUALANOD

- 50 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

Jeli Komitet Techniczny QUALANOD nie postanowi inaczej, badania prowadzone s na

profilach ze stopw EN AW 6063 i 6060 (anodowane naturalne i barwione do ciemnego brzu przy uyciu elektrolitw cynowych) z powok gruboci 15 m i 20 m. Rwnowane
prbki, anodowane i uszczelniane zgodnie z aktualnymi wymaganiami, bd rwnie wytworzone i zbadane razem z tymi nowymi produktami.
Wyniki bada bd przesane zgaszajcemu i do QUALANOD. Zgaszajcy ponosi wszystkie koszty
bada. QUALANOD zbierze najwaniejsze wyniki bada z raportw, odpowiednio je przygotuje i przele do Komitetu Technicznego przed kolejnym zebraniem. Komitet Techniczny zaopiniuje, czy wyniki
s zgodne z wymaganiami QUALANOD, czy nie. Stanowi to podstaw dla decyzji Komitetu Wykonawczego do ewentualnego przejcia do etapu C, jeli wynik orzeczenia jest satysfakcjonujcy.

C.

Ekspozycja na wolnym powietrzu

Przygotowane w laboratorium pytki (panele), bd wystawione w Genui i w Hook of Holland na okres

3 lat.

WYMAGANIA QUALANOD

- 51 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

DODATEK VII Spis powizanych Norm

WYMAGANIA QUALANOD

- 52 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

WYMAGANIA QUALANOD

- 53 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

Normy polskie (stan na 2004 rok):

Wikszo ww. norm zostaa przetumaczona na jzyk polski i wprowadzona jako normy PN-EN.
Cz wprowadzono metod uznaniow (U).

Normy PN

Normy PN-EN

PN-76/H-04606/00 Aluminium i stopy aluminium - Metody bada

wasnoci anodowych powok tlenkowych

PN-EN 12373-1:2002(U) Aluminium i stopy aluminium. Cz 1:

Metoda okrelania dekoracyjnych i ochronnych anodowych
powok tlenkowych na aluminium

PN-90/H-04606/01 Aluminium i stopy aluminium - Metody bada

anodowych powok tlenkowych Badanie gruboci

PN-76/H-04606/03 Aluminium i stopy aluminium - Metody bada

wasnoci anodowych powok tlenkowych Badanie odpornoci
na korozj

PN-76/H-04606/04 Aluminium i stopy aluminium - Metody bada

wasnoci anodowych powok tlenkowych Badanie odpornoci
na wiato powok barwionych

PN-EN 12373-2:2002 Aluminium i stopy aluminium. Cz 2:

Okrelanie masy anodowych powok tlenkowych na jednostk
powierzchni (gsto powierzchniowa). Metoda wagowa

PN-EN 12373-3:2002 Aluminium i stopy aluminium. Cz 3:

Oznaczanie gruboci anodowych powok tlenkowych. Pomiar
nieniszczcy za pomoc mikroskopu z podzielon wizk

PN-EN 12373-4:2002 Aluminium i stopy aluminium. Cz 4:

Okrelanie zdolnoci do absorpcji anodowych powok
tlenkowych metod testu plamy barwnej po wstpnej obrbce w
roztworze kwanym

PN-76/H-04606/05 Aluminium i stopy aluminium - Metody bada

wasnoci anodowych powok tlenkowych Badanie odpornoci
na cieranie
PN-EN 12373-5:2002 Aluminium i stopy aluminium. Cz 5:
Ocena jakoci uszczelnienia anodowych powok tlenkowych
przez pomiar przewodnoci pozornej
PN-80/H-97023 Ochrona przed korozj. Anodowe powoki
tlenkowe na aluminium.
PN-EN 12373-6:2002 Aluminium i stopy aluminium. Cz 6:
Ocena jakoci uszczelnienia anodowych powok tlenkowych
przez pomiar ubytku masy po zanurzeniu w roztworze kwas
fosforowy/kwas chromowy, bez uprzedniej obrbki w kwasie

PN-EN 12373-7:2004 Aluminium i stopy aluminium. Cz 7:

Ocena jakoci uszczelnienia anodowych powok tlenkowych
przez pomiar ubytku masy po zanurzeniu w roztworze kwas
fosforowy/kwas chromowy, po uprzedniej obrbce w kwasie

PN-EN 12373-8:2004 Aluminium i stopy aluminium. Cz 8:

Okrelanie wzgldnej odpornoci na wiato ultrafioletowe i
wysoka temperatur barwionych anodowych powok tlenkowych

PN-EN 12373-9:2002 Aluminium i stopy aluminium. Cz 9:

Pomiar odpornoci na cieranie i wyznaczanie wskanika
zuycia anodowych powok tlenkowych za pomoc przyrzdu z

WYMAGANIA QUALANOD

- 54 -

Edycja 15.09.2004

Dodatki

koem ciernym

PN-EN 12373-10:2002 Aluminium i stopy aluminium. Cz 10:

Pomiar redniej odpornoci waciwej na cieranie anodowych
powok tlenkowych za pomoc strumienia cierniwa

PN-EN 12373-11:2004 Aluminium i stopy aluminium. Cz

11:Pomiar wspczynnika odbicia i poyski anodowych powok
tlenkowych pod katami 20 stopni, 45 stopni, 60 stopni lub 85
stopni

PN-EN 12373-12:2004 Aluminium i stopy aluminium. Cz

12:Pomiar charakterystyki odbicia powierzchni aluminium z
zastosowaniem przyrzdw sferycznych integrujcych

PN-EN 12373-13:2004 Aluminium i stopy aluminium. Cz 13:

Pomiar charakterystyki odbicia powierzchni aluminium za
pomoc goniofotometru penozakresowego lub goniofotometru
uproszczonego

PN-EN 12373-14:2004 Aluminium i stopy aluminium. Cz

14:wzrokowe okrelanie przejrzystoci anodowych powok
tlenkowych. Metoda skali wzorcw

PN-EN 12373-15:2004 Aluminium i stopy aluminium. Cz

15:Ocena odpornoci anodowych powok tlenkowych na pkanie
podczas odksztacania

PN-EN 12373-16:2002(U) Aluminium i stopy aluminium. Cz

16:Sprawdzanie cigoci cienkich anodowych powok
tlenkowych przy uyciu siarczanu miedzi

PN-EN 12373-17:2002 (U) Aluminium i stopy aluminium. Cz

17:Okrelanie rozkadu potencjau elektrycznego

PN-EN 12373-18:2002(U) Aluminium i stopy aluminium. Cz

18: System oceny do wyznaczenia wartoci korozji werowej.
Metoda wzorcw

PN-EN 12373-19:2002(U) Aluminium i stopy aluminium. Cz

19: System oceny do wyznaczenia wartoci korozji werowej.
Metoda siatkowa

WYMAGANIA QUALANOD

- 55 -

Edycja 15.09.2004