Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel.

(22) 33 96 500
fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

luty 2008
[numer 2/74]

Biuletyn informacyjny zawiera informacje

dotyczące kształtowania się ustawodawstwa

gospodarczego oraz jego wykładni w Polsce.

Biuletyn informacyjny ma charakter wewnętrzny

BIULETYN
i jest przeznaczony wyłącznie do wiadomości

jego adresata.

INFORMACYJNY
Dotyczy zmian stanu prawnego w okresie od dnia 16 stycznia 2008 roku do dnia 15 lutego 2008 roku, za wyjąt-
kiem zmian dokonanych w innej, wyraźnie wskazanej dacie.

Stan prawny na dzień 15 lutego 2008 roku.

ALERTY:

Odszkodowanie za skutki wypadku Sąd Najwyższy w uchwale podjętej w dniu 7 lutego br.,

w powiększonym składzie siedmiu sędziów uznał, że pasażer będący jednocześnie współwłaścicielem

samochodu (m.in. żona, wspólnik) ma prawo do odszkodowania z OC za skutki wypadku spowodowanego

przez jego kierowcę (sygn. III CZP 115/07).

Termin przy interpretacji prawa podatkowego Naczelny Sąd Administracyjny, w orzeczeniu

z dn. 6 lutego 2008 roku, uznał że do zachowania trzymiesięcznego terminu wydania interpretacji prawa

podatkowego wystarczy, by organ podatkowy wydał interpretację w tym terminie, niezależnie od daty jej
Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500 doręczenia podatnikowi (sygn. I FSK 1342/07).
fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

INFORMACJE BIEŻ ĄCE
Projekty legislacyjne
Prawo telekomunikacyjne
Harmonizacja z prawem Unii
Europejskiej prawa telekomunikacyjnego
(Status aktu) Ministerstwo Infrastruktury
przygotowało dwa projekty noweliza-
cji Prawa telekomunikacyjnego.
(Cel regulacji) Projektowane zmiany
mają na celu dostosowanie Prawa te-
lekomunikacyjnego do prawa wspól-
notowego, a zwłaszcza implementa-
cję nowej Dyrektywy 2006/24/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 15 marca 2006 roku w sprawie zatrzymywa-
nia przetwarzanych danych w związku ze świadczeniem pu-
blicznych usług łączności elektronicznej oraz dostarczaniem
do publicznych sieci komunikacji elektronicznej, zmieniającej
Dyrektywę 2002/58/WE. oraz wprowadzenie nowych prokonsu-
menckich regulacji w celu zapewnienia skuteczniejszej ochro-
ny użytkowników.
(Harmonizacja z prawem UE) Projekt ustawy zmierza do do-
stosowania do prawa UE definicji zawartych w ustawie m.in. de-
finicji abonenta i usługi telekomunikacyjnej, wdraża także nowe
regulacje dotyczące archiwizowania danych o usługach tele-
komunikacyjnych, m.in. na użytek służb specjalnych. Projekt
przewiduje także usprawnienie gromadzenia danych od firm
telekomunikacyjnych niezbędnych do prowadzenia analiz ryn-
ku, statystyk przez Urzędowi Komunikacji Elektronicznej m.in.
poprzez wprowadzenie obowiązku wydawania takich danych
na żądania Prezesa UKE. Natomiast Prezes UKE będzie mu-
siał zapewnić dostęp do informacji otrzymanych od przedsię-
biorców telekomunikacyjnych organom regulacyjnym innych
państw członkowskich Unii Europejskiej. Pojawiła się także
zmiany dotyczące kwestii określania rynku właściwego przez
Prezesa UKE. Projekt przewiduje także rozszerzenie obowiąz-
ków przedsiębiorców telekomunikacyjnych na rzecz obronno-
ści, bezpieczeństwa państwa oraz bezpieczeństwa i porząd-
ku publicznego.
Nowelizacja miałaby przywrócić także kadencyjność Prezesa
2 BIULETYN INFORMACYJNY
UKE, którego na 5 lat powoływać i odwoływać ma Prezes Rady
Ministrów. Jest to odpowiedź na zarzuty Komisji Europejskiej,
która po zniesieniu kadencyjności Prezesa UKE podnosiła za-
rzut, iż polski regulator nie jest niezależny, a Dyrektywa ramo-
wa 2002/21/WE stanowi, iż zgodnie z zasadą rozdziału funk-
cji regulacyjnej od operacyjnych, państwa członkowskie winny
zapewnić niezależność krajowych organów regulacyjnych, aby
umożliwić im wydawanie decyzji w sposób bezstronny.
(Regulacje prokonsumeckie) Projekt ma na celu zapewnienie
bardziej elastycznych metod rozstrzygania kwestii spornych.
Wprowadza także alternatywne metody rozstrzygania sporów
zarówno pomiędzy przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi jak
i przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi a konsumentami.
Projekt:
• wprowadza definicję usług o podwyższonej opłacie oraz ure-
gulowania dotyczące sposobu informowania odbiorcy o ko-
rzystaniu z tej usługi;
• przewiduje zmiany których celem jest poprawa bezpieczeń-
stwa użytkowników sieci telekomunikacyjnych, w szczególno-
ści w sieci internetowej w tym walka ze spamem;
• przewiduje zobowiązanie dostawców usług telekomunika-
cyjnych do utworzenia punktów przyjęć zgłoszeń incyden-
tów naruszenia bezpieczeństwa telekomunikacyjnego oraz do
wzajemnej wymiany informacji o przypadkach przesyłania in-
formacji niezamówionych na terenie kraju, w ramach utworzo-
nych punktów, a także do informowania o takich incydentach
ogólnopolskiego punktu przyjmowania zgłoszeń utworzone-
go przy Prezesie UKE;
• przewiduje również kompetencje Prezesa UKE w związku
z postępowaniami w tym zakresie oraz rozszerzenie katalogu
podmiotów, które mogą być odpowiedzialne za określone na-
ruszenia o zleceniodawców, którzy czerpią korzyści w przesy-
łania informacji niezamówionej;
• rozszerza kompetencje Prezesa UKE w kwestii przenoszenia
numerów, przewiduje uprawnienie do ustalania maksymalnej
ceny za przenoszenie numerów oraz przeniesienie kompeten-
cji do prowadzenia centralnej bazy danych przeniesionych nu-
merów z operatorów na Prezesa UKE;
• przewiduje zmiany odnośnie do ograniczenia lub zawiesze-
nia świadczenia usług telekomunikacyjnych - będzie to możli-
we jedynie w przypadku uporczywego naruszania warunków
regulaminu świadczenia tych usług lub umowy o świadczenie
tych usług albo podjęcia działania utrudniającego albo unie-
możliwiające świadczenie lub korzystanie z usług telekomu-
nikacyjnych;
• zaostrza kary za przerwy w świadczeniu usługi płatnej okre-
sowo przez dostawcę publicznie dostępnych usług telekomu-
nikacyjnych – przewidując karę już za czterogodzinną przerwę
w dostawie usługi. (Urszula Czarnomska)
ponieważ zapewne tak samo, jak o nas, dowiedział się także
o innych firmach.
O ile jednak na własny użytek każdy partner zarządzający taką
mini ankietę prowadzi, zbierając dane na temat pochodzenia
klientów, to już zupełnie nie wiadomo jak można by ustalić
w mierzalny, wiarygodny sposób wpływ marketingu na rela-
cje z naszymi dotychczasowymi klientami. Te ostatnie są, jak
się wydaje, w większości przypadków zupełnie niedocenia-
nym czynnikiem rozwoju firm prawniczych. Tymczasem wiele
wskazuje na to, że nasi dotychczasowi klienci są i będą naj-
większym, choć bardzo swoistym źródłem naszych nowych
klientów. Nasi klienci są nie tylko wartością samą w sobie, ale
są też jedynymi skutecznymi agentami marketingowymi na-
szej działalności.
(Jedna skromna prawda główna) Ta skromna prawda jest
taka, że z marketingu samego, rozumianego w sposób tech-
nicznych, sprowadzający rzecz całą do pewnych powtarzal-
nych działań - nie wynika żaden klient.
Oczywiście nie prowadzę tu rozważań na temat firm siecio-
wych, bo one mają klientów przede wszystkim z sieci i nie
o tych wszystkich, które funkcjonują w podobny sposób do
sieciowych, to znaczy przez powiązanie z wielkimi firmami au-
dytorskimi (są to tak zwane firmy apokryficzne, które starają
się stylizować tak, jak firmy partnerskie, choć nimi nie są – są
oddziałami firmy audytorskich). Ja tu mówię o firmach, by tak
rzec, normalnych, to jest takich, które zmuszone są do codzien-
nej walki o swój los i codziennie muszą zastanawiać się nad
tym, co ich czeka w przyszłości.
Innymi słowy niemal żaden klient nie wybiera firmy prawniczej
z tego powodu, że otrzymał jej broszurę, że przeczytał jej stro-
nę www, że wreszcie zapoznał się z publikacją prawnika tej fir-
my (lub choćby – zauważył nazwisko prawnika wśród autorów
publikacji). Takie jest moje osobiste doświadczenie związane
z podejmowaniem działań marketingowych.
Co więcej, nawet jeżeli taki klient z marketingowej probówki
niekiedy się pojawił, to nie był to klient dopasowany do stan-
dardu firmy i współpraca z nim miała wyjątkowo krótką histo-
rię. Świadomość, z jaką dokonywał wyboru mojej Kancelarii
– dlatego, że nazwisko naszego prawnika pokazało się ona
łamach czasopisma fachowego lub dlatego, że otrzymał biu-
letyn – była powierzchowna, sprowadzała się zwykle ona do
poszukiwania cudownego rozwiązania w beznadziejnej sytu-
acji, lub miała podtekst czysto prestiżowy.
(Skąd się wzięli klienci mojej kancelarii) W istocie rzeczy
wszyscy klienci prowadzonej przeze mnie kancelarii mają
swoje źródło w osobistej rekomendacji moich dotychczaso-
wych klientów.
Jeden tylko z naszych szacownych klientów nawiązał z nami
współpracę w wyniku regularnie ogłoszonego na łamach gazety
przetargu na obsługę prawną. Jeden na kilkuset klientów, z któ-
rymi obecnie lub w przeszłości firma moja współpracowała.
Bo wybór prawnik i powierzenie mu reprezentowania swoich in-
teresów jest jednak zbyt poważną kwestią, by dochodziło do
niej poza osobistym kontaktem, personalną rekomendacją, ta-
kim przybliżeniem opinii, które jest możliwe jedynie w sytuacji,
w której ludzie patrzą sobie prosto w oczy.
Przez długi okres na własny użytek prowadziłem statystykę
źródeł moim klientów. Przez co najmniej 8 lat rozwoju mojej
działalności były to pączkujące w różnej konfiguracji dwa źró-
dła: jednym źródłem była grupa działaczy studenckiej orga-
nizacji do spraw kultury, którzy to działacze wzięli się nie na
żarty za robienie pieniędzy gdy tylko upadła Polska Ludowa,
drugim zaś – pewna niezbyt duża duńska firma audytorska,
która zjawiła się w Polsce już w 1990 roku, i której pierwszym
polskim pracownikiem była moja żona. Te dwa praźródła przy-
niosły mi może 50, może 80 klientów. Nigdy nie wiadomo jak
obliczać jednostkę określaną jako klient: niektórzy z nich mają
kilkanaście spółek, niekiedy zaś kilku klientów prowadzi jeden
biznes. Nigdy nie wiadomo też, jak traktować owe ciągi reko-
mendacyjne, gdy jedna rekomendacja w punkcie wyjścia pro-
wadzi do kolejnych.
Oczywiście, po pewnym dłuższym okresie rozwoju i przy pew-
nej skali firmy rekomendacja uzyskuje swoiście instytucjonalny
wymiar: tak dużo, tak dobrych klientów korzystało z doradztwa
poszczególnej kancelarii, iż już to samo w sobie wystarcza za
informację o jej jakości. To jest jednak poziom rekomendacji
ciągle dostępny, przynajmniej w Polsce, niewielkiej grupie firm
prawniczych. A i ta instytucjonalna rekomendacja w większo-
ści przypadków wsparta być musi praktycznym, osobistym po-
twierdzeniem jakości prawników. Bo biznes – przy całym tym
sformalizowanym obiegu i nadmuchaniu balona pozorów – ma
ciągle bardzo osobisty charakter. Na szczęście.
(Czemu służy marketing) Sławny amerykański czteropak dzia-
łań marketingowych określany jako AIDA (atraction, interes,
desire, action) w przypadku firm prawniczych wymaga uści-
ślenia i u-subtelnienia. Większość tak zwanych działań marke-
tingowych podejmowanych przez firmy prawnicze ma na celu
identyfikację tej firmy, spowodowanie jej zauważenia przez za-
równo dotychczasowych, jak i potencjalnych klientów. Tylko
tyle i aż tyle. Te wszystkie działania nabiorą jednakże sensu i
znaczenia dopiero wtedy, gdy ktoś komuś osobiście potwier-
dzi naszą kompetencję i wiarygodność w roli doradcy praw-
nego. Zależność zatem pomiędzy marketingiem a zdobyciem
klienta jest w gruncie rzeczy na tyle nieczytelna, że jeżeli ktoś
w firmie prawniczej inwe-
stuje w marketing licząc
na szybki zwrot inwestycji
w postaci nowych klien-
tów – ten powinien sta-
nowczo zmienić branżę.
(Michał Tomczak)
BIULETYN INFORMACYJNY 7
 sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub
narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Natomiast
nowelizacja ustawy z 2002 roku była podyktowana potrzebą
wynikającą z praktyk stosowanych przez duże sieci handlowe.
Sąd Najwyższy uwzględnił kasację, uchylił wyrok sądu apela-
cyjnego i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania.
W ustnym uzasadnieniu wyroku zostało podkreślone, że z fak-
tu, iż opłata została uiszczona, nie wynika jeszcze, że powo-
dowie się na nią godzili, bo przecież prawie rok jej nie płacili.
Opłata listingowa nie jest, jak to przyjął sąd, za promowanie to-
warów na półkach. Prawdą jest, że art. 15 został znowelizowa-
ny w 2002 roku, ale cały czas obowiązywał art. 3 ustawy. Przy
czym jeden przepis nie wyklucza drugiego. Jest przeciwnie,
gdyż doszło do zbiegu przepisów. Wobec tego dobre obycza-
je, o których jest mowa w art. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczci-
wej konkurencji, zostały naruszone.
(Inne orzecznictwo) W tym miejscu warto przytoczyć również
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r. (sygn. akt
II CK 378/05), w którym Sąd orzekł: iż pobieranie przez przed- Kodeks cywilny
siębiorstwo handlowe „innych niż marża handlowa opłat za
przyjęcie towaru do sprzedaży (art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy z
dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji)” Służebność przemysłowa
stanowiło również przed nowelizacją (art. 1 pkt 3 ustawy z dnia
5 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej kon- (Status aktu) Na początku stycznia
kurencji) – czyn nieuczciwej konkurencji oraz, że zastrzeganie odbyło się w Sejmie pierwsze czyta-
dodatkowych opłat przez przedsiębiorcę handlowego za samo nie rządowego projektu nowelizacji
to, że kupowane od dostawcy towary znajdą się w sprzedaży Kodeksu Cywilnego. Ministerstwo
w sklepach należących do tego przedsiębiorcy, utrudnia w spo- Gospodarki chce wprowadzić
sób oczywisty dostęp do rynku i w ten sposób narusza dobre nowy rodzaj służebności grunto-
obyczaje handlowe, o których mowa w art. 3 ust. 1 i art. 15 ust. 1 wej, a mianowicie tzw. służebność
pkt 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej przesyłową.
konkurencji i taka umowa, jako sprzeczna z zasadami współ-
życia społecznego, jest nieważna. (Piotr Terlecki) (Cel regulacji) Projektowane zmiany mają na celu umożliwić
przedsiębiorstwom przesyłowym budowanie swoich urządzeń
mimo sprzeciwu właściciela gruntu.

Z naszej praktyki (Przedsiębiorstwo przesyłowe) Zgodnie z art. 3 Ustawy Prawo

energetyczne; przedsiębiorstwem przesyłowym jest podmiot
prowadzący działalność w zakresie przesyłania energii.

Firma (odcinek 3)
Marketing, czyli skąd się biorą klienci
(Banalność wiedzy powszechnej) Na temat marketingu usług
prawniczych powstało sporo książek, zwłaszcza w Stanach.
Nie wszystkie z nich są całkiem banalne, trzeba jednak powie-
dzieć, że większość przynosi tę samą wiedzę, którą rozsądny
partner zarządzający, wyposażony w inteligencję w okolicach
średniej zdobywa, chcąc nie chcąc, w ciągu kilku lat prowa-
dzenia kancelarii.
W książkach tych pisze się, że kancelaria powinna mieć dobrą
lokalizację, własne logo, miała atrakcyjną stronę internetową,
dobrze by było, gdyby taka wydawała biuletyn, pisała artykuły
i prowadziła szkolenia. I tak dalej. Żeby się starała o klientów,
organizowała z nimi spotkania i dbała o wizerunek.
Odpowiedź na pytanie jednak, które najbardziej dręczy wszyst-
kich menedżerów firm prawniczych sprowadza się do tego, czy
i w jakim stopniu te wszystkie, często czasochłonne i kosztow-
ne przedsięwzięcia przekładają się na powodzenie firmy, jak-
kolwiek zresztą rozumiane - to znaczy rozumiane niekoniecznie
tylko jako przyrost obrotu i zysku. Innymi słowy, w jakim stopniu
wszystkie te działania mogą zapewnić firmie zdobycie nowych
klientów i zadowolenie oraz wierność dotychczasowych.
Warto zauważyć, iż jedną z tych okoliczności, które najbardziej
zniechęcają firmy prawnicze średniej wielkości i mniejsze do
podejmowania jakichkolwiek działań marketingowych to prze-
świadczenie o daleko idącej przypadkowości ich biznesowe-
go losu. Szefowie firm prawniczych wiedzą doskonale, że dwa
lub trzy duże zlecenia podnoszą obrót miesięczny o kilkadzie-
siąt procent z dnia na dzień. Co gorsza, zazwyczaj nie są oni
w stanie powiązać zdobycia tych dużych zleceń z jakimikol-
wiek działaniami marketingowymi ze swojej strony. Obroty firm
prawniczych w poszczególnych miesiącach, zwłaszcza w ich
fazie rozwojowej, różnią się między sobą dramatycznie, nie-
kiedy dwukrotnie.
Te dwie okoliczności – przeświadczenie o przypadkowości suk-
cesu i brak jednoznacznych sygnałów z rynku, które działania
marketingowe przynoszą pożytek – skłaniają do bardzo scep-
tycznego podejścia do marketingu firmy prawniczej.
(Ocena skutków marketingu firm prawniczych) Jednak naj-
ważniejszym niedostatkiem wiedzy o marketingu firm prawni-
czych jest praktyczna niemożność ustalenia które z działań
– czy też, jak będzie o tym mowa niżej, w ogóle którekolwiek
z działań przynosi skutek, choćby, ten najbardziej mierzalny
skutek jakim jest zwiększanie obrotu.
Po pierwsze bowiem, nie byłoby rzeczą rozsądną zakładać, że
skutki podejmowanych działań marketingowych mogą być oce-
niane tylko lub przede wszystkim przez przyrost liczby nowych
klientów i to osiągany w krótkim czasie. Jest rzeczą bowiem jako
tako oczywistą, iż skutki te nigdy właściwie nie następują od
razu. Natomiast nie sposób jest jednoznacznie ustalić, kiedy
i w jakiej postaci działania te mogą przynieść korzyść.
Po drugie, działania utrwalające zauważalność firmy na ryn-
ku równie dobrze mogą poprawić nasze notowania u naszych
dotychczasowych klientów, wzmocnić ich akceptowalność dla
naszej firmy i tym samym otwartość na zwiększenie liczby na-
szych zleceń jak i na zgodę na wyższe wynagrodzenie z tytu-
łu świadczonych usług.
(Badania nad faktycznym pochodzeniem klientów) W bada-
niach nad marketingiem firm prawniczych najtrudniejsze jest
rzetelne wyjaśnienie w jakim stopniu poszczególne działania
przynoszą efekt w postaci zdobycia nowych klientów. Na ogół
możemy się dowiedzieć jedynie, skąd nowy klient dowiedział
się o naszej firmie. To jednak nie jest jeszcze wskaźnik wie-
dzy na temat, dlaczego zgłosił się do nasz ze swoją sprawą,
(Służebność gruntowa) Zgodnie z art. 285 kodeksu cywilnego
nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nie-
ruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść
polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej
może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości ob-
ciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążo-
nej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku
do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi
nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych
uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przy-
sługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu wła-
sność (służebność gruntowa).
(Proponowane zmiany) Projekt ustawy zakłada wprowadzenie
nowego rodzaju służebności gruntowej – służebności przesy-
łowej, która ułatwi wykorzystanie prywatnych gruntów pod in-
westycje związane z budową kanalizacji, linii energetycznych
czy gazociągów. Przedsiębiorstwa przesyłowe będą mogły bu-
dować swoje urządzenia mimo sprzeciwu właściciela gruntu,
a w przypadku braku porozumienia służebność przesyłu usta-
nowi sąd. Prawo służebności przesyłu polegać ma na tym, że
przedsiębiorca korzystać ma w ograniczonym zakresie z części
prywatnej działki niezbędnej do budowy i dalszego utrzymy-
wania swojej instalacji. Gdyby właściciel nieruchomości dobro-
wolnie, w drodze ugody, nie chciał zawrzeć umowy o ustano-
wienie służebności, mimo że jest ona niezbędna do powstania
inwestycji, to przedsiębiorca będzie mógł żądać ustanowienia
służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem. Jeżeli
właściciel nieruchomości odmówi zawarcia umowy o ustano-
wienie ograniczonego prawa, sprawa trafi do sądu i ten zde-
cyduje o przymusowym wykorzystaniu gruntu.
(Skutki zmian) Propozycja rządowa nie rozwiązuje podsta-
wowego problemu, bo w razie braku zgody właściciela ko-
nieczne jest sądowe dochodzenie ustanowienia służebności.
Jest to możliwe i dzisiaj. Dlatego w kodeksie cywilnym powin-
na znaleźć się instytucja służebności interesu publicznego.
W razie braku zgody właściciela działki przedsiębiorstwo prze-
syłowe mogłoby z mocy ustawy ustanowić na jego nierucho-
mości ograniczone prawo rzeczowe. Pozwalałoby ono na bu-
dowę czy eksploatację urządzeń służących do realizacji celu
publicznego. (Łukasz Morgaś)
Kodeks cywilny
Zrzekanie się nieruchomości
(Status ak tu) W dniu
7 lutego 2008 roku Senat podjął
uchwałę o wniesieniu do Sejmu pro-
jektu nowelizacji kodeksu cywilnego,
która umożliwi właścicielom zrzeka-
nie się własności nieruchomości na
rzecz Skarbu Państwa (druk nr 46).
Obecnie po utracie mocy przez art.
179 k.c. w związku z jego niekonstytucyjnością od dnia 15 lip-
ca 2006 r., nie ma w polskim prawie możliwości zrzeczenia się
własności nieruchomości.
(Cel regulacji) W wyroku z 15 marca 2006 r. (K 9/04) Trybunał
Konstytucyjny stwierdził, że regulacja zgodnie z którą porzuca-
ne nieruchomości stawały się z mocy prawa własnością gmin,
bez obowiązku uzyskania ich zgody, całkowicie lekceważą ich
podmiotowość prawną a brak określenia zakresu odpowiedzial-
ności gmin za zobowiązania z nabywanej nieruchomości na-
rusza zasadę równorzędności podmiotów obrotu prawnego.
Regulacja przygotowana przez Senat ma przywrócić kontrolę
dowolności wyzbywania się nieruchomości przez obowiązek
uzyskania zgody starosty.

6 BIULETYN INFORMACYJNY BIULETYN INFORMACYJNY 3

 (Zakres zmian) Podstawą prawną zrzeczenia ma być nowy
art. 179 1 k.c. zgodnie z którym właściciel może wyzbyć się wła-
sności nieruchomości przez to, że się jej zrzeknie. Dla oświad-
czenia właściciela wymagana jest forma aktu notarialnego. Istotą
nowelizacji jest to, że dla skuteczności zrzeczenia się potrzeb-
na będzie zgoda starosty. Nieruchomość, której właściciel się
zrzekł stanie się własnością Skarbu Państwa, a nie jak poprzed-
nio gminy. Skarb Państwa będzie ponosił odpowiedzialność za
jej obciążenia. Jednak, jeśli w chwili zrzeczenia się Skarbowi
Państwa przysługiwało w stosunku do nieruchomości ustawo-
we prawo pierwokupu, odpowiedzialność zostaje ograniczona
do sumy, która należałaby się zrzekającemu w razie wykona-
nia prawa pierwokupu. Projekt nakłada też na notariusza, któ-
ry sporządził akt notarialny dotyczący zrzeczenia się własności
nieruchomości, obowiązek niezwłocznego przesłania z urzędu
wypisu tego aktu właściwemu staroście.
(Podsumowanie) Proponowana regulacja przywraca brzmienie
art. 179 k.c. sprzed jego nowelizacji we 2003 r., która została
zakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny. Pojawiają się
jednakże wątpliwości czy propozycja Senatu nie jest sprzecz-
na z istotą prawa własności, którą jest nieograniczona możli-
wość rozporządzania prawem własności bez niczyjej zgody.
Z drugiej strony właściciele niezwiązani żadnymi ograniczenia-
mi mogliby w łatwy sposób pozbywać się nieruchomości zde-
wastowanych, zanieczyszczonych, w przypadku których ko-
nieczne byłyby znaczne nakłady finansowe ponoszone w tej
sytuacji przez Skarb Państwa. (Karolina Muskała)
Ustawa o swobodzie działalności
gospodarczej
Zawieszenie działalności gospodarczej
(Status projek tu) W dniu
5 lutego br. rząd przyjął projekt no-
welizacji ustawy o swobodzie dzia-
łalności gospodarczej przewidujący
ułatwienia w prowadzeniu działalno-
ści gospodarczej, w szczególności
jej czasowe zawieszenie.
(Projektowane zmiany) Nowelizacja wprowadza możliwość za-
wieszenia działalności gospodarczej na wniosek przedsiębior-
cy, który nie zatrudnia pracowników, na okres od miesiąca do
dwóch lat. Jeżeli przedsiębiorca prowadzi firmę w formie spółki
cywilnej, wówczas działalność muszą zawiesić wszyscy wspól-
nicy. Projekt przewiduje, że w okresie zawieszenia przedsię-
biorca nie będzie mógł prowadzić działalności gospodarczej
i osiągać z niej bieżących przychodów. Natomiast będzie miał
prawo wykonywać wszystkie czynności niezbędne do zacho-
wania lub zabezpieczenia źródła przychodów, regulować zo-
bowiązania powstałe jeszcze zanim działalność została zawie-
szona, a także zbywać środki trwałe. Ponadto, uczestniczyłby
w postępowaniach sądowych, podatkowych i administracyjnych
związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed
zawieszeniem. W tym okresie mógłby też zostać poddany kon-
troli na takich samych zasadach jak przedsiębiorca wykonu-
jący działalność oraz osiągać przychody finansowe również
z tej działalności, jaką prowadził jeszcze zanim zawiesił działal-
4 BIULETYN INFORMACYJNY
ność. W czasie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie bę-
dzie musiał płacić zaliczek na poczet podatku dochodowego,
składać deklaracji VAT, jak również opłacać składek na ubez-
pieczenia społeczne (rentowe i emerytalne).
Zgodnie z projektem wniosek o zawieszenie oraz o wznowie-
nie wykonywania działalności będzie składany do ewidencji
działalności gospodarczej w gminie albo do sądu rejestrowego
w zależności od tego, gdzie jest wpisany przedsiębiorca. W celu
odciążenia przedsiębiorcy od obowiązków o charakterze infor-
macyjnym, nałożono na organ ewidencyjny obowiązek zawia-
damiania ZUS oraz urzędu skarbowego o zawieszeniu przez
przedsiębiorcę działalności. (Wioletta Januszczyk)
Kodeks postępowania cywilnego
Postępowanie nakazowe i upominawcze
w postaci elektronicznej
(Status projek tu) Ministerst wo
Sprawiedliwości planuje zrewolucjoni-
zować postępowanie cywilne nakazo-
we i upominawcze. Wzorem Niemiec
czy Wielkiej Brytanii Ministerstwo chce
umożliwić obywatelom zarówno wno-
szenie powództw nadających się do
rozpatrzenia w tych postępowaniach,
jak i prowadzenie tych postępowań drogą elektroniczną. Jak
czytamy w oficjalnym uzasadnieniu do, bądź co bądź kontro-
wersyjnego, projektu ustawy zmieniającej ma to przyśpieszyć
i uprościć postępowanie nakazowe i upominawcze, szczegól-
nie w sprawach drobnych wynikających z powszechnie zawie-
ranych umów dnia codziennego.
(Założenia projektu) Zgodnie z założeniami projektu spra-
wy wniesione drogą elektroniczną będą wpływały do jedne-
go ogólnopolskiego sądu. Wniesienie pozwu drogą elektro-
niczną będzie wymagało wypełnienia stosownego formularza
dostępnego na stronie internetowej sądu. Na stronie interneto-
wej sądu ma być również dostępna specjalna zakładka umoż-
liwiająca wnoszenie opłat sądowych, tak jak obecnie jest to
przyjęte w handlu elektronicznym. Do pozwu nie będą musia-
ły być dołączane żadne dowody ani dokumenty, w związku
z czym na etapie wydawania nakazu zapłaty sąd da wiarę w ca-
łości twierdzeniom powoda. Drogę elektroniczną będą również
wydawane nakazy zapłaty, które będą uprawomocniałaby się
w razie braku wniesienia zarzutów czy sprzeciwu. W razie wnie-
sienia zarzutów czy sprzeciwu sprawa byłaby przekazywana
do postępowania zwykłego (pisemnego).
(Kontrowersje wokół projektu) Ogólnie pomysł Ministerstwa
oceniany jest pozytywnie. Co do zasady należałoby się z tym
zgodzić, choć w praktyce założenia przedstawione przez
Ministerstwo mogą być nie tyle technicznie niewykonalne, co
mogą prowadzić do pokrzywdzenia pozwanych w tych postę-
powaniach. Przede wszystkim dlatego, że wnoszenie pozwów
drogą elektroniczną jeszcze przez długi czas nie będzie po-
wszechnie dostępne ze względu na niski poziom informatyza-
cji polskiego społeczeństwa, szczególnie poza dużymi mia-
stami. W rezultacie dostęp do sądu, wbrew celom regulacji,
Orzecznictwo
Orzeczenie Sądu Najwyższego
Opłata listingowa
(Zjawisko tzw. opłaty „półkowej”)
Zjawisko tzw. półkowego (opłaty pół-
kowej, opłaty listingowej) pojawiło się
w Polsce w latach 90-tych na tle prak-
tyki wielkopowierzchniowych obiektów
handlowych. Tego typu przedsiębior-
cy zaczęli mianowicie zmuszać swo-
ich dostawców do uiszczania bądź
potrącania swoich wierzytelności z różnego rodzaju opłatami
(w tym np. opłatami za usługi marketingowe), które w istocie
stanowiły formę „haraczu” za umieszczenie danych produktów
na półkach sklepowych.
(Teza orzeczenia) W orzeczeniu o sygn. akt II CSK 4/07, Sąd
Najwyższy stwierdził, że: Pobieranie opłaty za wprowadzenie
na listę konkretnych towarów sprzedawanych w supermarke-
cie narusza dobre obyczaje, o których mowa w art. 3 ustawy
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Nie zmienia tego fakt,
że początkowo ustawa nie zakazywała wyraźnie pobierania
nie będzie ułatwiony a utrudniony, szczególnie jeśli wnosze-
nie pozwu drogą elektroniczną w niektórych rodzajach spraw
będzie obowiązkowe.
Ponadto, negatywnie należy ocenić brak obowiązku dołącza-
nia przez powoda jakichkolwiek dowodów czy dokumentów
na poparcie swoich twierdzeń. Skutki braku takiego obowiąz-
ku będą odczuwalne głównie w postępowaniu nakazowym, co
do którego obecne przepisy przewidują prekluzję dowodową
i którego prowadzenie oparte jest właśnie na dowodach i do-
kumentach (por. art. 485 kpc). Teoretycznie brak dołączonych
do pozwu dowodów czy dokumentów może spowodować, że
zostanie wydany nakaz zapłaty, który w ogóle nigdy nie powi-
nien być wydany z uwagi na bezzasadność lub niedopuszczal-
ność powództwa. Jeśli do tego wziąć by jeszcze pod uwagę
fakt, że nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym stanowi
tytuł zabezpieczenia wykonalny bez nadawania mu klauzu-
li wykonalności i nie traci mocy w wyniku wniesienia zarzutów,
to należy uznać, że tryb elektroniczny w przypadku postępo-
wania nakazowego może okazać się w praktyce zbyt szybki i
zbyt uproszczony.
Należy wreszcie zwrócić uwagę na problem złożenia podpisu
pod wnoszonym elektronicznie pozwem. Zgodnie z brzmieniem
art. 126 kpc podpis osoby wnoszącej pismo jest obligatoryjnym
elementem każdego pisma procesowego. W ramach obowią-
zujących przepisów możliwe jest co prawda złożenie podpisu
elektronicznego, jednak znowu nie jest to instytucja powszech-
nie dostępna i stosowana. (Marta Mianowska)
innych opłat niż marża.
(Stan faktyczny) W lutym 1998 roku małżeństwo produkujące
środki kosmetyczne i higieniczne zawarło ze spółką Jeronimo
Martins Dystrubucja (prowadzącą z siecią sklepów Biedronka)
umowę dostawy. Zgodnie z brzmieniem powyższej umowy do-
stawca był zobowiązany do ponoszenia dodatkowej opłaty (tzw.
listingowej lub półkowej) za umieszczenie ich towarów na liście
produktów sprzedawanych w sieci sklepów. Postanowienia umow-
ne nie zobowiązywały jednak do opłat za promocję towarów.
Jednak na wystawionych przez Jeronimo Martins Dystrybucja
fakturach wynikało, że dostawcy są zobowiązani do opłat z ty-
tułu promocji ich produktów. Producenci kosmetyków pomimo
początkowych sprzeciwów, pod groźbą zerwania współpracy,
zapłacili Jeronimo.
(Przebieg postępowania) W I instancji korzystny wyrok uzyska-
li producenci kosmetyków, w II instancji wyrok ten został zmie-
niony poprzez oddalenie powództwa Od tego wyroku została
wniesiona przez powodów kasacja (wówczas jeszcze nie było
skargi kasacyjnej). Powołano się na te same argumenty, które
uwzględnił sąd I instancji, a przede wszystkim na art. 3 usta-
wy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, który zawiera klau-
zulę generalną: Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie
BIULETYN INFORMACYJNY 5