Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel.

(22) 33 96 500
fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

sierpień 2009
[numer 8/92]

Biuletyn informacyjny zawiera informacje

dotyczące kształtowania się ustawodawstwa

gospodarczego oraz jego wykładni w Polsce.

Biuletyn informacyjny ma charakter wewnętrzny

BIULETYN
i jest przeznaczony wyłącznie do wiadomości

jego adresata.

INFORMACYJNY
Dotyczy zmian stanu prawnego w okresie od dnia 16 lipca 2009 roku do dnia 15 sierpnia 2009 roku.

Stan prawny na dzień 15 sierpnia 2009 roku.

ALERTY:

Wchodzi w życie pakiet antykryzysowy Tak zwany pakiet antykryzysowy, czyli ustawa z dnia 1 lipca

2009 roku o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego wchodzi w życie 22 sierpnia. Ustawę omawiamy

w Biuletynie. W roku bieżącym oraz przyszłym przepisy rozdziału 3 i 4 ustawy stosuje się od dnia pozyty-

wnej decyzji Komisji Europejskiej akceptującej przepisy z punktu widzenia regulacji o pomocy publicznej.

Pierwszy z tych dwóch rozdziałów dotyczy zasad przyznawania, wypłat i zwrotu świadczeń finansowych z

Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracownicznych, drugi natomiast zasad dofinansowania kosztów

szkoleń i studiów podyplomowych oraz wypłaty stypendiów dla pracowników.

Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500

.
fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

INFORMACJE BIEŻ ĄCE
Projekty legislacyjne
Prawo pracy
Pakiet antykryzysowy
(Status aktu) 22 sierpnia 2009 roku
wchodzi w życie ustawa z dnia 1 lipca
2009 roku o łagodzeniu skutków kry-
zysu ekonomicznego dla pracowników
i przedsiębiorców (Dz. U. nr 125, poz.
1035), która wprowadza nowe zasa-
dy dotyczące czasu pracy pracowni-
ków zatrudnionych u przedsiębiorców.
(Przedłużanie okresu rozliczeniowego) Ustawa przewiduje
możliwość przedłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy
do 12 miesięcy, jeśli jest to uzasadnione przyczynami obiek-
tywnymi, technologicznymi lub dotyczącymi organizacji czasu
pracy. Podczas przedłużonego okresu rozliczeniowego liczba
godzin do przepracowania przez pracowników w ramach indywi-
dualnego rozkładu czasu pracy może różnić się w poszczegól-
nych miesiącach, przy czym okresy dłuższej pracy równoważy
się okresami krótszej pracy lub okresami jej niewykonywania z
zastrzeżeniem, że nie można naruszać ustawowego prawa pra-
cownika do odpowiednio długiego odpoczynku.
(Indywidualny rozkład czasu pracy) Zgodnie z ustawą możliwe
jest także ustalenie przez pracodawcę w ramach indywidualne-
go rozkładu czasu pracy pracownika różnych godzin rozpoczy-
2 BIULETYN INFORMACYJNY
nania i kończenia pracy, z zastrzeżeniem, że prawo pracownika
do odpoczynku nie może zostać naruszone. Z wnioskiem o ta-
kie ukształtowanie rozkładu czasu pracy może wystąpić również
pracownik, który opiekuje się dzieckiem poniżej czternastego
roku życia lub członkiem rodziny wymagającym jego osobistej
opieki. Pracodawca ma obowiązek wniosek uwzględnić, chyba
że uniemożliwia to organizacja pracy lub rodzaj pracy wykony-
wanej przez pracownika.
(Obniżanie wymiaru czasu pracy) Ponadto ustawa zezwala
na obniżenie określonego w umowie wymiaru czasu pracy pra-
cownika, jednak nie bardziej niż do połowy pełnego wymiaru
czasu pracy czyli do przeciętnie 20 godzin w przeciętnie pię-
ciodniowym tygodniu pracy. Wraz z wymiarem czasu pracy pro-
porcjonalnemu obniżeniu ulega także wynagrodzenie za pra-
cę. Obniżony wymiar czasu pracy nie może trwać dłużej niż 6
miesięcy. Z uprawnienia do obniżenia wymiaru czasu pracy
mogą jednak skorzystać wyłącznie przedsiębiorcy znajdujący
się w przejściowych trudnościach finansowych czyli tacy, któ-
rzy w ciągu trzech kolejnych miesięcy po dniu 1 lipca 2008 roku
zanotowali spadek obrotów o minimum 25 procent w stosun-
ku do tych samych trzech miesięcy w okresie od 1 lipca 2007
roku do 30 czerwca 2008 roku, którzy nie zalegają z regulo-
waniem zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenie
społeczne, zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych i Fundusz Pracy, wobec których nie zachodzą
przesłanki do ogłoszenia upadłości, którzy sporządzili program
naprawczy i posiadają zaświadczenie potwierdzające spełnie-
nie powyższych warunków.
skarbowy był w tym czasie jedynym wierzycielem spółki. od powstania przesłanek upadłościowych zaczyna się dopiero
Zgodnie z jednolitym poglądem powstałym na tle prawa han-
dlowego zgłoszenie wniosku o ogłoszeniu upadłości (skutku-
stosowanie tego przepisu.
jące wszczęciem postępowania upadłościowego likwidacyj- Nie mniej jednak nie sposób nie zauważyć, że sytuacja, w któ-
nego lub układowego) jest tylko dopuszczalne przy wielości rej istnieje oczywista i znaczna zaległość podatkowa, a urząd
wierzycieli. Tym samym, w sytuacji w której dłużnik ma tylko skarbowy jest jedynym wierzycielem poniekąd wymyka się sen-
jednego wierzyciela, jego wniosek zostanie oddalony, pod-
czas gdy tylko uwzględnienie wniosku (lub jego oddalenia z
sownej interpretacji przepisu. Być może ta sytuacja stała się
pośrednio przesłanką restryktywnej interpretacji przyjętej przez
powodu braku środków na prowadzenie postępowania upa- organa skarbowe. Byłoby inaczej, gdyby odejść od akademic-
dłościowego) a nie samo jego złożenie zwalnia członka za- kiej i hermetycznej koncepcji, zgodnie, z którą przy jednym wie-
rządu z odpowiedzialności. rzycielu nie ma mowy o upadłości. Umowność tego stanowiska,
nawet, jeżeli teoretycznie zrozumiałego, jest rażąca.
(Brak winy) Równie trudne jest skorzystanie z drugiej przesłan-
ki ekskulpacyjnej. Sądy bowiem podkreślają, że wina członka Ponadto przepisy z kręgu prawa handlowego wprowadzają
zarządu powinna być oceniana według kryteriów podwyższo- wśród przesłanek wyłączających lub ograniczających odpo-
nej staranności oczekiwanej od osoby pełniącej funkcję organu wiedzialność członka zarządu brak zwiększenia szkody wie-
osoby prawnej prowadzącej działalność gospodarczą. rzyciela. Tego rozwiązania brak w przepisach podatkowych.
Chodzi tu o porównanie stanu, w którym powinien być złożo-
Oznaczać to może, że jeżeli przesłanki upadłościowe rzeczy- ny wniosek upadłościowy ze stanem, w którym rzeczywiście
wiście powstaną, to członek zarządu będzie odpowiedzialny złożony został lub też – ze stanem, w którym członek zarządu
właściwie w każdym przypadku. Przy pewnym podejściu do tej zakończył pełnienie swojej funkcji.
kwestii uznać bowiem można, że właściwie w każdym przypad-
ku powinien on wiedzieć o stanie finansowym spółki. Uchwała usuwa wewnętrzną sprzeczność w stosowaniu ustaw do-
tyczących kwestii odpowiedzialności członka zarządu. Natomiast
(Wskazanie mienia) Trzecia przesłanka, zakładająca szczegól- nadal brak jest spójności pomiędzy przepisami ustaw regulu-
ną wiedzę członka zarządu na temat mienia spółki, w rzeczywi- jących odpowiedzialność członka zarządu i przepisów upa-
stości jest całkowicie nierealistyczną podstawą umożliwiającą dłościowych. (Dominika Latawiec, Michał Tomczak)
członkom zarządu uchylenie się od odpowiedzialności.
W powyższym świetle, uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego,
wprowadzająca niejako dodatkową przesłankę w postaci bra-
ku podstaw do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub
postępowania zapobiegającego upadłości daje członkom za-
rządu najbardziej realną, możliwość obrony.
(Luka w prawie) Oczywiście, orzeczenie Naczelnego Sądu
Administracyjnego jest uzasadnione. Już choćby tylko z punktu
widzenia systemu prawnego nie można dopuszczać do stanu,
w którym analogiczna sytuacja (powstanie nieściągalnego za-
dłużenia spółki) jest oceniana według zupełnie innych kryteriów
w zależności od tego, czy przepisy stosują organa skarbowe i
sądy administracyjne, czy też sądy powszechne.
Różnica polega na różnym rozumieniu hipotezy przepisów w
obu przypadkach.
Orzecznictwo sądów powszechnych, które powstało zarówno
na tle art. 299 Kodeksu spółek handlowych, dawnego art. 296
Kodeksu handlowego czy też art. 373 Prawa upadłościowego
i naprawczego za punkt odniesienia odpowiedzialności człon-
ka zarządu przyjęło powstanie przesłanek upadłościowych i
prawidłową, oczekiwaną przez prawo reakcję członka zarządu
na taką sytuację. Innymi słowy powstanie przesłanek upadło-
ściowych należy w tym rozumieniu do dyspozycji normy: jeżeli
powstaną przesłanki upadłościowe członek zarządu powinien
złożyć wniosek. Hipotezą przepisu są wszystkie możliwe sytu-
acje związane z funkcjonowaniem członka zarządu.
Tymczasem orzecznictwo skarbowe wyłączyło powstanie prze-
słanek upadłościowych do hipotezy przepisu w ten sposób, że
BIULETYN INFORMACYJNY 7

OPRACOWANIA AUTORSKIE
Prawo podatkowe
Odpowiedzialność członków zarządu
za zaległości podatkowe
(Treść orzeczenia) Naczelny Sąd
Administracyjny w składzie siedmiu
sędziów w sprawie o sygnaturze II
FPS 3/09 (uchwała z dnia 10.08.2009
r.), orzekł, że członek zarządu spół-
ki z ograniczoną odpowiedzialno-
ścią, o którym mowa w art. 116 § 1
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku
Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137,
poz. 926 ze zm.), w brzmieniu obo-
wiązującym przed dniem 1 stycznia
2003 r., może również po zakończe-
niu pełnienia tej funkcji, uwolnić się
od odpowiedzialności za zaległości
podatkowe powstałe w tym czasie,
jeżeli wykaże w postępowaniu po-
datkowym, że w okresie pełnienia przez niego funkcji członka
zarządu nie było podstaw do zgłoszenia wniosku o ogłosze-
nie upadłości lub postępowania zapobiegającego upadłości
(postępowanie układowe).
(Stan faktyczny) W 2002 r. w spółce przeprowadzono kontro-
lę skarbową , która wykazała zaniżenie podatku należnego za
lata 1999-2000. Ponieważ egzekucja z majątku spółki okaza-
ła się bezskuteczna, fiskus domagał się zapłaty od osoby peł-
niącej funkcję prezesa w latach 1999 – 2001, w którym to cza-
sie spółka regulowała swoje zobowiązania i nie było podstaw
do ogłoszenia upadłości.
Były prezes spółki zaskarżył zapadłą decyzję, argumentując,
że jeśli członek zarządu przestał pełnić tę funkcję w momen-
cie, kiedy istniały zaległości podatkowe spółki, lecz jej kondy-
cja finansowa nie dawała podstaw do wniesienia wniosku o
ogłoszenie upadłości, to spełniona jest przesłanka braku winy
w niezgłoszeniu wniosku we właściwym czasie.
Dyrektor Izby Skarbowej, podobnie jak Wojewódzki Sąd
Administracyjny uznał jednak, że przesłanka braku winy i zwol-
nienia członków zarządu z odpowiedzialności, może być ba-
dana tylko wówczas gdyby spółka była niewypłacalna w okre-
sie, za który należało zapłacić podatek, utrzymując zaskarżoną
decyzję w mocy.
W niniejszej sprawie została skierowana skarga do Naczelnego
Sądu Administracyjnego, który ją uwzględnił i wydał uchwałę o
wyżej zacytowanej treści.
6 BIULETYN INFORMACYJNY
(Dotychczasowa linia organów podatkowych) Do chwili obec-
nej nie zostało wydane uzasadnienie w niniejszej sprawie. Należy
jednak zauważyć wagę tego orzeczenia, które stanowi diame-
tralny zwrot praktyki orzeczniczej, która dotychczas była dla
członków zarządu zdecydowanie nieprzychylna.
Organa skarbowe przyjęły bowiem w sprawie odpowiedzial-
ności członków zarządu za zaległości podatkowe zasadniczo
inną koncepcję prawną, niż obowiązująca od wielu dziesią-
tek lat linia orzekania przez sądy powszechne w tego rodzaju
sprawach. Stanowisko organów skarbowych w wielu przypad-
kach potwierdzane było wyrokami sądów administracyjnych,
zwłaszcza pierwszej instancji.
Stanowisko to polega na poglądzie, iż twierdzenie strony, że nie
może odpowiadać za zobowiązania powstałe w czasie pełnie-
nia przez nią funkcji członka zarządu, jeśli wydanie i doręczenie
spółce decyzji określającej zobowiązanie podatkowe nastąpi-
ło w późniejszym czasie jest nieuprawnione. Podkreślano, że
uchylenie się od odpowiedzialności jest możliwe wyłącznie w
trzech sytuacjach: zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadło-
ści, niezgłoszenia wniosku bez winy członka zarządu tudzież
wskazania mienia umożliwiającego egzekucję.
Sens tego stanowiska sprowadza się do stwierdzenia, iż moż-
liwość uchylenia się od odpowiedzialności za zaległości po-
datkowe przez członka zarządu wystąpi tylko wówczas, jeże-
li w okresie pełnienia przez niego funkcji wystąpią przesłanki
wniosku upadłościowego, zaś członek zarządu wniosek ów
złoży lub też nie złoży go bez swojej winy.
Odmiennie natomiast, niż wskazywał na to pogląd wypracowa-
ny w orzecznictwie powstałym na gruncie prawa handlowego
zdaniem organów skarbowych nie jest przesłanką uwalniają-
cą od odpowiedzialności okoliczność, że w okresie pełnienia
funkcji członka zarządu nie wystąpiły po stronie spółki prze-
słanki upadłościowe.
(Niezłożenie wniosku) Spełnienie choćby jednej z tych prze-
słanek, w praktyce może okazać się trudne, zwłaszcza, przy
przyjęciu takiej interpretacji przepisów Ordynacji podatkowej,
jaką przyjęły organa skarbowe.
Zdaniem organów skarbowych członek zarządu może odpo-
wiadać za zaległości także wtedy, gdy zaległości te ujawnią się
w okresie, gdy nie pełni on już funkcji członka zarządu. Innymi
słowy taka interpretacja wyklucza możliwość podjęcia przez
członka zarządu jakichkolwiek czynnych działań mających za-
pobiec jego przyszłej odpowiedzialności.
Może się zdarzyć i tak, że wprawdzie zaległość podatkowa po-
wstała w okresie pełnienia funkcji członka zarządu, ale urząd
(Sposób wprowadzania zmian) Przedłużenie okresu rozli-
czeniowego, zmiany w indywidualnym rozkładzie czasu pracy
oraz obniżenie wymiaru czasu pracy wprowadza się w układzie
zbiorowym pracy lub w porozumieniu ze wszystkimi, a gdy to
niemożliwe – z reprezentatywnymi zakładowymi organizacja-
mi związkowymi. Jeśli u danego przedsiębiorcy nie działają
zakładowe organizacje związkowe porozumienie zawiera się
z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyję-
tym u danego pracodawcy. W przypadku przedłużenia okresu
rozliczeniowego ustawa wymaga przekazania kopii zawartego
porozumienia właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w
terminie 3 dni od jego zawarcia.
(Umowy o pracę na czas określony) Ustawa wyłącza także
stosowanie art. 25 [1] ustawy z 26 czerwca 1974 roku Kodeks
pracy (t.j. Dz. U. z 1998 r., nr 21, poz. 94 ze zm.) w stosunku do
umów o pracę na czas określony obowiązujących w dniu wej-
ścia w życie ustawy. Zawarcie z pracownikiem kolejnej umowy
o pracę na czas określony niezależnie od tego ile takich umów
zawieranych było uprzednio oraz od długości przerwy pomię-
dzy rozwiązaniem poprzedniej a zawarciem kolejnej nie będzie
więc równoznaczne z zawarciem umowy na czas nieokreślo-
ny. Stosownie jednak do przepisów ustawy okres zatrudnienia
na podstawie umowy o pracę na czas określony oraz łączny
okres zatrudnienia na podstawie kolejnych umów o pracę na
czas określony między tymi samymi stronami nie może prze-
kroczyć 24 miesięcy.
(Czas obowiązywania zmian) Zgodnie z ustawą przedłuże-
nie okresu rozliczeniowego, obniżenie wymiaru czasu pra-
cy, określenie różnych godzin rozpoczęcia i zakończenia pra-
cy oraz ograniczenia czasowe w zawieraniu umów o pracę
na czas nieokreślony obowiązują do 31 grudnia 2011 roku.
(Katarzyna Bielat)
Prawo bankowe
Nowe przepisy bankowe
(Status aktu) Niebawem do porząd-
ku prawnego wprowadzone zostaną
zmiany w zakresie ustawy – Prawo
Bankowe oraz ustawy o Bankowym
Funduszu Gwarancyjnym. Nowela
z dnia 16 lipca 2009 roku o zmia-
nie ustawy o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym oraz ustawy – Prawo
Bankowe pod koniec lipca rozpatrywana była przez Senat, który
nie uchwalił do niej żadnych zmian, w związku z czym należy się
spodziewać sprawnego i szybkiego zakończenia procesu legi-
slacyjnego. W chwili obecnej ustawa czeka na podpis prezyden-
ta i wejdzie w życie w ciągu 14 dni od dnia jej ogłoszenia.
(Przyczyna zmian) Projekt ustawy wprowadza ułatwienie w
przedmiocie procedury wypłacania środków gwarantowanych
w sytuacji upadłości banku, która do tej pory była bardziej cza-
sochłonna i stawiała klientów banku w niekorzystnej sytuacji
długiego oczekiwania na wypłatę zdeponowanych środków pie-
niężnych. Ponadto, banki mogły wydłużać maksymalny czas
wypłaty, z czego chętnie w praktyce korzystały. Obecna nowe-
lizacja ma zapobiegać takim przypadkom.
(Dotychczasowy stan prawny) Art. 22 ustawy o Bankowym
Funduszu Gwarancyjnym stwierdza, że świadczenie pienięż-
ne rozumiane jako wierzytelność deponenta jest płatne w cią-
gu 30 dni od dnia otrzymania przez syndyka masy upadłości
banku kwoty przekazanej przez Fundusz na wypłaty środków
gwarantowanych, nie później jednak niż w terminie trzech mie-
sięcy od dnia niedostępności środków, z tym zastrzeżeniem
że w okolicznościach niemożliwości wypłacenia środków w ni-
niejszym terminie sąd prowadzący postępowanie upadłościo-
we banku może przedłużyć na wniosek Zarządu banku termin
wypłat (art. 22 ust. 5 ustawy o BFG) nie dłużej jednak niż o trzy
miesiące. Przedłużenie terminu wypłat może być dokonane na
kolejny wniosek Zarządu banku, o następne trzy miesiące jed-
nak nie więcej niż dwukrotnie (art. 22 ust. 6 ustawy o BFG). Na
rozpatrzenie wniosku sąd ma 14 dni.
(Proponowana zmiana) Zmiana ustawy o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym oraz ustawy – Prawo Bankowe zaproponowa-
na przez ustawodawcę polega na skróceniu czasu oczekiwania
klientów banku, co do którego ogłoszono upadłość, na wypłatę
środków zdeponowanych w tym banku. Zgodnie z treścią usta-
wy nowelizującej, środki gwarantowane mają być wypłacane w
ciągu 30 dni od chwili otrzymania przez syndyka kwoty przeka-
zanej przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny, zaś maksymalny
czas oczekiwania na wypłatę środków gwarantowanych wyno-
sić będzie 3 miesiące. Ustawodawca zdecydował się na zmiany
w zakresie okoliczności, które uniemożliwiają wypłatę środków
gwarantowanych w terminie. W przypadku zaistnienia takich
okoliczności, Sąd prowadzący postępowanie upadłościowe bę-
dzie mógł na złożony wniosek Zarządu przedłużyć termin wy-
płat jedynie o kolejnych 10 dni roboczych, zaś na rozpatrzenie
BIULETYN INFORMACYJNY 3
 takiego wniosku sąd będzie miał 7 dni. Wprowadzane zmiany
w pełni uwzględniają interes klientów banku, którzy szybciej niż
pod rządami obowiązujących jeszcze przepisów mogą oczeki-
wać wypłaty zdeponowanych środków pieniężnych. Dotychczas
bank mógł wydłużać termin spłaty nawet do 6 miesięcy. Należy,
zatem spodziewać się, że zaproponowane zmiany usprawnią
proces dochodzenia roszczeń klientów wobec banku znajdu-
jącego się w upadłości z tytułu zdeponowanych środków pie-
niężnych.(Katarzyna Dąbrowska)
Ustawa o podatku od towarów i usług
Projekt nowelizacji ustawy o podatku
od towarów i usług
(Status aktu) 14 lipca 2009 roku Rząd
przyjął nowelizację ustawy o podat-
ku od towarów i usług, której celem
jest dostosowanie polskiego prawa
do regulacji unijnych, przede wszyst-
kim do Dyrektywy 2008/8/WE.
(Inaczej określone miejsce świadcze-
nia usług) Najważniejsza zmiana dotyczy miejsca świadczenia
usług. Obecnie miejscem opodatkowania usługi jest miejsce, w
którym firma świadcząca usługę ma siedzibę. Od tej reguły są
pewne wyjątki, zależne od rodzaju świadczonych usług.
Nowelizacja zmienia powyższą, podstawową zasadę dotyczącą
miejsca świadczenia usług w transakcjach między podatnikami
VAT. Według projektu, miejscem opodatkowania usług ma być
miejsce siedziby usługobiorcy. Oznacza to, że miejscem opo-
datkowania będzie miejsce rzeczywistej konsumpcji usługi.
(Informacje podsumowujące) W nowelizacji zaproponowa-
no także zmianę w zakresie tzw. informacji podsumowujących
składanych przez podmioty uczestniczące w wewnątrzwspól-
notowym handlu transgranicznym. Informacje te zawierają wy-
kaz transakcji przeprowadzonych między firmami z różnych kra-
jów Unii Europejskiej.
Według projektu, skrócony zostanie okres, za który podatni-
cy mają obowiązek składać informacje podsumowujące – z
kwartału do miesiąca (wyjątek stanowić będą trzy sytuacje wy-
szczególnione w projekcie), a także skrócony zostanie termin
składania tych informacji – z 25 dnia miesiąca do 15 dnia mie-
siąca następującego po okresie sprawozdawczym, w którym
powstał obowiązek podatkowy. Jedynie co do informacji prze-
kazywanych drogą elektroniczną, będzie można je przesyłać
do 25 dnia miesiąca.
(Termin wejścia przepisów w życie) Proponowanym terminem,
od którego nowelizacja zaczęłaby obowiązywać jest 1 styczeń
2010 r. Jedynie co do niektórych przepisów sugeruje się póź-
niejszy termin tj. 1 styczeń 2011 co do zasad ustalania miejsca
opodatkowania dla usług związanych m.in. z kulturą, sztuką,
sportem, nauką, edukacją i rozrywką. (Izabela Frąckiewicz)
4 BIULETYN INFORMACYJNY
Ustawa Prawo o postępowaniu przed
sądami administracyjnymi
Wyłączenie sędziego w sądzie
administracyjnym
(Status aktu) W dniu 16 lipca 2009
roku Sejm uchwalił nowelizację ustawy
Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi. Tekst ustawy został
przyjęty przez Senat bez poprawek.
Ustawa oczekuje obecnie na podpis
Prezydenta i wejdzie w życie po upły-
wie 14 dni od dnia ogłoszenia.
(Aktualny stan prawny) Dotychczasowe przepisy ustawy nie
przewidywały jako podstawy wyłączenia sędziego od udziału
w orzekaniu w postępowaniu o wznowienie postępowania, jego
wcześniejszego udziału w orzekaniu w sprawie tej samej decyzji
w ramach postępowania odwoławczego. Taki stan prawny zo-
stał uznany za niezgodny z artykułem 45 ust. 1 Konstytucji RP
wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 października
2008 roku. W uzasadnieniu tego wyroku Trybunał Konstytucyjny
wskazywał na zagrożenie bezstronności sędziego. Orzekając
bowiem w dwóch postępowaniach: pierwszym co do ważno-
ści decyzji i drugim w sprawie wznowienia postępowania, sę-
dzia ocenia te same okoliczności, dowody i zarzuty w obu po-
stępowaniach. Nowelizacja stanowi więc wykonanie orzeczenia
Trybunału Konstytucyjnego.
(Wprowadzona zmiana) Ustawa nowelizująca dodaje w artykule
18 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyj-
nymi § 4 zgodnie z którym sędzia, który orzekał w postępowaniu
sądowym w sprawie skargi na decyzję, nie może orzekać w po-
stępowaniu sądowym dotyczącym tej samej sprawy po wzno-
wieniu postępowania administracyjnego. (Joanna Kęska)
Orzecznictwo
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Zmiana umowy spółki przed jej
wpisaniem do rejestru
(Treść orzeczenia) Sąd Najwyższy w
sprawie o sygnaturze akt II CSK 489/
08 orzekł, że umowa spółki z ogra-
niczoną odpowiedzialnością może
być zmieniona przed zarejestrowa-
niem spółki w rejestrze przedsiębior-
ców Krajowego Rejestru Sądowego
tylko w drodze umowy wspólników a
nie przez uchwałę wspólników.
(Stan faktyczny) Powyższe orzeczenie zostało wydane w na-
stępującym stanie faktycznym: W grudniu 2006 roku 3 osoby
fizyczne zawiązały spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
W dniu 21 grudnia 2006 r. wspólnicy podjęli uchwałę o zmianie
umowy spółki przez zmianę firmy spółki. Sąd I instancji odmó-
wił zarejestrowania zmiany w rejestrze przedsiębiorców tłuma-
cząc, że choć stosownie do art. 255 Kodeksu spółek handlowych
zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników umieszczo-
nej w protokole sporządzonym przez notariusza, jednakże je-
żeli spółka nie została jeszcze wpisana do rejestru, to do sku-
tecznej zmiany umowy wymagana jest jednomyślność, a zatem
umowa wspólników.
(Uzasadnienie) Sąd Najwyższy wskazał, że w kwestii będącej
przedmiotem niniejszej sprawy rysują się dwie koncepcje. Zgodnie
z pierwszą z nich, przez odesłanie zawarte w art. 11 § 2 Kodeksu
spółek handlowych, stosownie do którego do spółki kapitałowej
w organizacji w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje
się odpowiednio przepisy dotyczące danego typu spółki po jej
wpisie do rejestru. Oznaczałoby to, że do spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w organizacji należy stosować art. 255 §1
Kodeksu spółek handlowych – czyli zmiana umowy spółki na-
stępuję w formie uchwały wspólników i zapada większością 2/3
głosów. Sąd Najwyższy opowiedział się jednak za drugą z kon-
cepcji. Podkreślił, że umowa spółki odzwierciedla uzgodnione
współdziałanie wspólników w określonym celu. Z tego względu
do zmiany jej postanowień przed wpisem do Krajowego Rejestru
Sądowego odnoszą się ogólne reguły prawa cywilnego. Zatem
zmiana umowy spółki wymaga zgodnego oświadczenia woli
wszystkich stron – wspólników. Tryb przewidziany w art. 255 §
1 Kodeksu spółek handlowych – zmiana umowy przez uchwałę
wspólników – jest odstępstwem od zasad cywilnoprawnych, wo-
bec czego tego wyjątku nie należy rozszerzać na etap poprze-
dzający wpis spółki do rejestru. (Karolina Muskała)
BIULETYN INFORMACYJNY 5