Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel.

(22) 33 96 500
fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

wrzesień 2009
[numer 9/93]

Biuletyn informacyjny zawiera informacje

dotyczące kształtowania się ustawodawstwa

gospodarczego oraz jego wykładni w Polsce.

Biuletyn informacyjny ma charakter wewnętrzny

BIULETYN
i jest przeznaczony wyłącznie do wiadomości

jego adresata.

INFORMACYJNY
Dotyczy zmian stanu prawnego w okresie od dnia 16 sierpnia 2009 roku do dnia 15 września 2009 roku.

Stan prawny na dzień 15 września 2009 roku.

ALERTY:

Możliwe jest nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu wydanemu

przeciwko wspólnikowi spółki jawnej wykreślonej z rejestru przedsiębiorców W uch-

wale z dnia 4 września 2009r. Sąd Najwyższy orzekł, iż fakt wykreślenia spółki jawnej z rejestru

przedsiębiorców nie wyłącza nadania na podstawie art. 7781 k.p.c. tytułowi egzekucyjnemu

wydanemu przeciwko spółce klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu

odpowiedzialność za zobowiązania wymienione w tytule egzekucyjnym (sygn. akt III CZP 52/09).

Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500

fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

INFORMACJE BIEŻ ĄCE
Projekty legislacyjne
Kodeks cywilny
Zastaw na rzeczach ruchomych
(Status aktu) W dniu 26 czerwca 2009
roku. została przyjęta ustawa o zmia-
nie ustawy o księgach wieczystych i
hipotece oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. Nr 131, poz. 1075). Ustawa ta
wprowadza m.in. zmiany do kodeksu
cywilnego i kodeksu postępowania
cywilnego. Została ona ogłoszona 19
sierpnia 2009 roku, a wejdzie w życie w terminie 18 miesięcy
od dnia ogłoszenia tj. 20 lutego 2011 roku.
(Stan prawny) Zgodnie z obecnie obowiązującym art. 314 ko-
deksu cywilnego zastaw zabezpiecza roszczenia związane z wie-
rzytelnością w granicach przewidzianych w kodeksie postępo-
wania cywilnego. Mowa jest o takich dodatkowych roszczeniach
jak roszczenia o nieprzedawnione odsetki, o odszkodowanie
z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania zobo-
wiązania, o zwrot nakładów na rzecz oraz o przyznane koszty
zaspokojenia wierzytelności. Granice zabezpieczenia określa
art. 1025 kodeksu postępowania cywilnego zgodnie, z którym
dokonuje się podziału sumy uzyskanej w egzekucji. Należność
zaliczona do kategorii wcześniejszej ma prawo pierwszeństwa
zaspokojenia przed należnościami zaliczonymi do dalszych ka-
tegorii. Należność zaliczoną do kategorii wcześniejszej zaspo-
kaja się w pełen sposób, a dopiero pozostałą sumę przezna-
cza się na zaspokojenie należności wymienionych w dalszej
kolejności. Należności zaliczone do tej samej kategorii - jeżeli
suma podlegająca podziałowi nie pozwala na ich całkowite po-
krycie - zaspokaja się stosunkowo do wysokości każdej z nich.
Należności zabezpieczone prawem zastawu są zaspokajane w
kolejności ósmej. Wraz z nimi w równym stopniu są zaspokaja-
ne odsetki, ale tylko za ostatnie dwa lata przed przysądzeniem
własności. Koszty postępowania zabezpieczone są w wysoko-
ści nie przekraczającej dziesiątej części kapitału. Pozostałe od-
setki i koszty zaspokaja się w kategorii dziesiątej.
(Zmiana) Nowy art. 314 kodeksu cywilnego stanowi, że za-
staw zabezpiecza także roszczenia o odsetki za trzy ostat-
nie lata przed zbyciem rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym
lub upadłościowym, przyznane koszty postępowania w wyso-
kości nieprzekraczającej dziesiątej części kapitału oraz inne
roszczenia o świadczenia uboczne, w szczególności roszcze-
nie o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależyte-
go wykonania zobowiązania oraz o zwrot nakładów na rzecz.
Należności z tytułu zastawu na rzeczach ruchomych będą do-
chodzone w kategorii piątej, a nie ósmej jak dotychczas. W
2 BIULETYN INFORMACYJNY
równym stopniu z należnością ulegają zaspokojeniu odsetki i
koszty postępowania.
Z pierwszeństwa równego należnościom kategorii piątej będą
korzystały wszystkie roszczenia o świadczenia uboczne objęte
zabezpieczeniem na mocy odrębnych przepisów. Roszczenia,
które nie były objęte zabezpieczeniem, zostaną uwzględnione
dopiero w kategorii dziesiątej. (Monika Zwolińska)
Prawo spadkowe
Zapis windykacyjny
(Status aktu) W dniu 31 sierpnia 2009
roku projekt ustawy o zmianie usta-
wy – Kodeks cywilny oraz niektórych
innych ustaw, wprowadzający insty-
tucję zapisu windykacyjnego w te-
stamencie, został skierowany przez
resort sprawiedliwości do uzgodnień
międzyresortowych.
(Dotychczasowy stan prawny) Według aktualnego prawa
spadkowego możliwe jest dokonanie wskazania wielkości udzia-
łów w testamencie, w jakich poszczególne osoby mają dzie-
dziczyć majątek. Możliwe jest również wprowadzenie zapisów
zwykłych, za pomocą których spadkodawca może zobowiązać
spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia
określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej
osoby. Właściwy podział spadku dokonywany jest na drodze
postępowania pomiędzy spadkobiercami.
(Przyczyna prawna zmian) Istnieje potrzeba społeczna wpro-
wadzenia instytucji zapisu windykacyjnego, widać to z zawo-
dowej praktyki notariuszy. Obecne przepisy mogą powodować
problemy, gdy spadkobiercy stają się właścicielami przedsię-
biorstwa i długotrwałe postępowanie utrudnia jego bieżące
funkcjonowanie.
(Istota zapisu windykacyjnego) Zamierzone zmiany mają na
celu wprowadzenie w księdze czwartej, tytule III, dziale III, po
artykule 981, rozdziału II w brzmieniu „Zapis windykacyjny”.
Instytucja ta polega na tym, że w testamencie sporządzonym
w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że
oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia
spadku (zapis windykacyjny). Przedmiotem zapisu windykacyj-
nego może być: rzecz oznaczona co do tożsamości, zbywalne
prawo majątkowe, przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne,
ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebno-
we wtorek rano kancelaria pisze klientowi, że teraz będzie pła- (Efekt spełnianych oczekiwań) Po pierwsze dlatego, że wszy-
cił więcej. Zwykle odbywa się to pod hasłem poprawy jakości
usług, wzrostu kwalifikacji prawników, wzrostu wymagań klien-
scy stosują wobec banku stawkę wyższą. Po drugie zaś – wielkie
firmy bardzo często nie są zainteresowane współpracą z firma-
ta i temu podobne. mi proponującymi zbyt niską stawkę. Zbyt niska stawka wiąże
się lub co najmniej kojarzy się bowiem z ryzykiem. Powoduje
Gdy kancelaria ma bardzo dużo pracy, wówczas podwyższe- przekonanie, że jakość usługi jest niewystarczająca i może pro-
nie stawek uwzględnia kontrolowane ryzyko, że klient nowych
stawek nie wytrzyma i zrezygnuje ze współpracy. Nie jest to
wadzić do wniosku, że ktoś w banku dla pozornych oszczęd-
ności naraził bank na ryzyko prawne.
może piękny przejaw lojalności biznesowej, ale podwyższanie
stawek w okresie nadmiaru pracy jest ostatecznie postępowa- Tu mamy do czynienia z ogólnie znanym fenomenem, który moż-
niem rozumnym i racjonalnym, zwłaszcza wtedy, gdy rozwój na by nazwać efektem potwierdzenia oczekiwań. Kto oczekuje
składu liczbowego firmy i tak nie pozwala na zapewnienie ja- dobrej usługi nie tylko liczy się z tym, że musi za nią sporo za-
kościowej obsługi wszystkich klientów. płacić, ale wręcz chce za nią zapłacić. A gdy nie może zapła-
cić odpowiednio dużo, odczuwa na tym tle dyskomfort.
(Dekoniunktura) Następnie jednak koniunktura, jak sama na-
zwa wskazuje, kończy się, a stawki pozostają. Wiadomo, że Sytuacja ta znów nawiązuje do znaczenia omawianego już w
decyzja o obniżeniu stawki przychodzi każdemu przedsiębior- ramach tego cyklu rozróżnienia między klientami korporacyjny-
cy z bólem, bo skoro mógł za tę samą pracę dostawać więcej, mi i klientami o charakterze self-made przedsiębiorców.
to, dlaczego miałby teraz dostawać mniej.
W tym drugim przypadku mamy do czynienia z właścicielem,
Nie mniej jednak konieczne jest – powinno być - bardzo szyb- który sam ocenia, czy praca prawnika mu odpowiada. Ma
kie reagowanie na wszelkie zmiany w tendencjach rynkowych. on w tym zakresie zupełną swobodę co polega zazwyczaj
Ostatecznie bowiem utrzymywanie przez firmę stawek niedo- na tym, że najchętniej by zapłacił prawnikowi jak najmniej.
stosowanych do warunków rynkowych powoduje, że część do- Korporacjonista natomiast płaci nie tylko za usługę, jako taką,
tychczasowych, związanych z hossą klientów ogranicza zapo- ale także za własne bezpieczeństwo osobisto-korporacyjne.
trzebowanie na ekspertyzę prawną, zaś nowych klientów przy W odpowiedniej cenie usługi prawniczej mieści się także jego
wysokich stawkach pojawia się bardzo niewielu. Taka sytuacja obrona przed samą korporacją na wypadek, gdyby coś na tle
zamyka czy też bardzo utrudnia rozwój firmy. stosowania prawa nie wyszło.
Problem, więc, zwłaszcza w firmach prawniczych w mniejszym Problem strategii cenowych, czy też w ogólności – problem
lub większym stopniu obsługujących transakcje, nie tyle na tym kształtowania przez firmy prawnicze swojego miejsca na ryn-
polega, że klienci uciekają do konkurencji, ale na tym, że ogra- ku jest bardzo rozległy, a jego znaczenia nie sposób przece-
niczają działalność, zaś nowych klientów, przy stawkach z mi- nić. Dlatego oczywiście do sprawy tej przyjdzie nam jeszcze
nionej epoki, nie sposób zachęcić do współpracy. wracać. (Michał Tomczak)
(Stawki jednolite, stawki zróżnicowane) Naiwne myślenie o
spójności biznesu a także pojmowanie lojalności biznesowej
prowadzi często prawników zarządzających firmami prawni-
czymi w oparciu o własne rozeznanie do wniosku, że „uczci-
wa” firma powinna mieć jednolite stawki godzinowe dla wszyst-
kich klientów.
Oczywiście, podstawy takiego myślenia są jako tako słusz-
ne: niby dlaczego jeden klient, ma płacić za pracę prawnika
więcej tylko dlatego, że jest bankiem albo wielką korporacją?
I czy to przypadkiem nie oznacza, że wycena stawki godzino-
wej prawnika jest całkowicie konwencjonalna, by nie powie-
dzieć zmyślona? Czy nie podważa to w pewnym zasadniczym
sensie wiarygodności stawek stosowanych przez Kancelarię
w ogólności?
To jest oczywiście wszystko prawda. Wyjaśnieniem, choć tro-
chę może obłudnym, jest w tym przypadku wąskie rozumie-
nie pojęcia rynku. Dla banku czy korporacji rynek firm praw-
niczych wygląda inaczej, niż dla niedużego, indywidualnego
przedsiębiorcy. Z punktu widzenia banku stawka rynkowa musi
być wyższa, bo bank występuje nie na rynku w ogóle, ale na
rynku banków.
BIULETYN INFORMACYJNY 7

OPRACOWANIA AUTORSKIE
Firma (20)
Strategie cenowe
(Zróżnicowanie) W niewielu za-
pewne branżach powszechnie do-
stępnych usług występuje tak wiel-
ka rozpiętość cen, jak w usługach
prawniczych. Źródłem tej różnicy jest
sama powszechność usługi doradz-
twa prawnego, bo przecież doradz-
two prawne może dotyczyć zarówno
postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku jak również po-
łączenia Coca-coli z Pepsi-Colą. We współczesnej cywilizacji
zachodniej prawo obecne jest wszędzie, przez co niezbędni są
prawnicy na wszelkich możliwych poziomach cenowych.
Oprócz globalnych przyczyn różnicy cen na doradztwo praw-
ne, czyli przede wszystkim powszechności usług prawnych w
zachodniej cywilizacji występują też w Polsce bardzo silne lo-
kalne przesłanki zróżnicowania cen.
(Polska Ludowa przyjazna prawnikom) Powiedzmy od razu,
na tle tak zwanej reszty społeczeństwa adwokaci żyli dobrze i
zarabiali dobrze także przed nastaniem w Polsce kapitalizmu.
Oczywiście, wynikało to w znacznej mierze z tej przyczyny, że
uprawiali prywatny zawód i mieli dostęp do prywatnych pienię-
dzy, co w czasach Polski Ludowej było zastrzeżone dla bardzo
niewielu grup zawodowych. W tamtych czasach nie można było
jednak mówić o żadnych strategiach cenowych, bo większość
pieniędzy adwokacki zarabiali nielegalnie, w postaci płaconych
z ręki do ręki honorariów. Brak zatem jakiejkolwiek sprawdzal-
nej wiedzy na ten temat.
(Ekspansja firm zagranicznych) Ekspansja ta początkiem lat
90-tych ukształtowała zupełnie nowy typ prawnika korporacyj-
nego. W obsłudze działalności gospodarczej honoraria w coraz
większym stopniu stawały się jawne, płacone na podstawie fak-
tury VAT, a tym samym – honoraria te stały się porównywalne.
Lokalną przyczyną ogromnego zróżnicowania honorariów praw-
ników w Polsce od początku lat dziewięćdziesiątych jest w du-
żej mierze kopiowanie wzorców cenowych z Zachodu Europy i
Stanów w tych wszystkich kancelariach, które świadczyły pra-
cę na rzecz tych właśnie, wchodzący do Polski firm. Stawki sto-
sowane przez firmy sieciowe pozwoliły bardzo podnieść dużą
część stawek prawniczych związanych z obsługą działalno-
ści gospodarczej.
(Przesłanki wyboru strategii) Oczywiście, że każdy wolał-
by prowadzić firmę drogą, niż tanią i zarabiać dużo, niż mało.
Wybieranie strategii cenowej w oparciu o własne potrzeby nie
tylko jest niemożliwe, ale nawet gdyby było możliwe, mogłoby
się okazać fałszywym wyborem.
6 BIULETYN INFORMACYJNY
Pierwszą przesłanką wyboru strategii cenowej jest oczywiście
to, jakich firma ma i jakich może mieć klientów. Firmy siecio-
we, które zwłaszcza w pierwszym okresie swej działalności w
Polsce w ogóle nie musiały się o nic starać, ponieważ dostawa-
ły gotowych klientów przesyłanych przez zagraniczną centralę
w gruncie rzeczy nie dokonywały też wyboru strategii cenowej,
ponieważ i w tej kwestii decyzję podejmowała centrala.
W każdym razie założenie wielu firm sieciowych było wówczas
takie, że albo będą one obsługiwać klientów po takich samych
stawkach, jak w Londynie czy Nowym Jorku, albo zwiną one
działalność w Polsce. No, można powiedzieć, że tak sytuacja nie
wymagała od lokalnych zarządców firmy wielkiego wyrafinowa-
nia. Ale sytuacja ta ilustruje pewien kluczowy problem: bardzo
dobrych, dużo płacących i nienarzekających na faktury klien-
tów można mieć ograniczoną tylko liczbę. I tych „najlepszych”
klientów siłą rzeczy starcza dla niewielu tylko firm.
(Blokada rozwoju) Nawet przyjmując założenie, zawsze bar-
dzo niepewne i każdego dnia poddawane weryfikacji, że na-
sze usługi są o tyle samo lepsze o ile są droższe od usług in-
nych firm nie możemy mieć żadnej pewności, że stosowanie
bardzo wysokich stawek pozwoli firmie na jakikolwiek rozwój.
Będzie dobrze, jeżeli zostaniemy z tymi samymi klientami, któ-
rych mieliśmy. Ale przecież rynek i świadomość klientów cały
czas się zmienia.
Klienci, choć bardzo niechętnie, czasem jednak zmieniają fir-
my prawnicze. Jest wiele powodów dla owej niechęci zmiany
prawnika, których tak właśnie jest, prawnicy to wiedzą i pew-
nym sensie tę obawę przed zmianą prawnika wykorzystują. Z
powodu tej niechęci ci klienci, którzy w końcu prawników zmie-
niają bardzo często robią to chyłkiem, nie oświadczając tego
prawnikom prosto między oczy. Ale przecież przy dużej różni-
cy stawek firm o porównywalnej, jakości w końcu zbiorą się na
odwagę i pójdą do innych.
Jeżeli firma prawnicza korzysta z jednego źródła klientów, naj-
lepiej zagranicznych klientów, na przykład dużego funduszu
typu private equity wówczas w pewnym sensie klient jest ska-
zany na pracę z tą firmą, przynajmniej przez kilka lat. Jest spo-
ro firm, które zbudowały swoją pozycję w ten właśnie sposób.
Powiedzmy jednak jasno, że taka metoda jest nie tylko niedo-
stępna dla większości firm prawniczych, ale też prędzej czy póź-
niej prowadzi ona firmę prawniczą do swoistej degeneracji, tak,
jak każde korzystanie z pozycji monopolistycznej.
(Koniunktura) Większość kancelarii ma do czynienia z klien-
tami, którzy nawet jeżeli są firmami bogatymi, to jednak wyka-
zują długoterminową, to znaczy występującą z pewnym opóź-
nieniem, reaktywność na niedostosowanie stawek do kryteriów
rynkowych.
Firmy prawnicze zwykle podwyższają stawki w okresie koniunk-
tury. Oczywiście te podwyżki nie wyglądają w ten sposób, że
ści. Zapis windykacyjny jest bezskuteczny, jeżeli w chwili otwar-
cia spadku przedmiot zapisu nie należy do spadkodawcy albo
spadkodawca jest zobowiązany do jego zbycia.
(Znaczenie warunku i terminu) Zastrzeżenie warunku lub termi-
nu uczynione przy ustanawianiu zapisu windykacyjnego, uważa
się za nieistniejące. Jeżeli jednak z treści testamentu lub z oko-
liczności wynika, że bez takiego zastrzeżenie zapis nie zostałby
uczyniony, zapis windykacyjny jest nieważny. Przepisów tych
nie stosuje się, jeżeli ziszczenie się lub nieziszczenie się warun-
ku albo nadejście terminu nastąpiło przed otwarciem spadku.
Zapis windykacyjny nieważny ze względu na zastrzeżenie wa-
runku lub terminu wywołuje skutki zapisu zwykłego uczynione-
go pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, chyba że co
innego wynika z treści testamentu lub z okoliczności.
(Stosowanie odpowiednie przepisów) Przepisy o powołaniu
spadkobiercy, przyjęciu i odrzuceniu spadku, o zdolności do
dziedziczenia i o niegodności stosuje się odpowiednio do za-
pisów windykacyjnych. W sprawach nieuregulowanych w ni-
niejszym rozdziale oraz w przepisach szczególnych do zapisu
windykacyjnego stosuje się odpowiednio przepisy o zapisie
zwykłym. (Beata Rogowska)
Prawo podatkowe
Założenia zmiany PIT
(Status aktu) Ministerstwo Finansów
chce aby 1 stycznia 2010 roku we-
szły w życie nowe przepisy dotyczą-
ce opodatkowania korzystania przez
podatników z samochodów służbo-
wych dla celów prywatnych. Obecnie
nad założeniami Ministerstwa pracuje
Rządowe Centrum Legislacyjne.
(Stan prawa) Pracownik, który wykorzystuje samochód służ-
bowy do celów prywatnych powinien ten fakt rozliczyć podat-
kowo, gdyż osiąga z tego tytułu przychód ze stosunku pracy.
Jednakże aktualne przepisy ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych nie zawierają żadnych konkretnych wytycz-
nych, według których przychód taki powinien być ustalony. Art.
11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych definiuje
jedynie przychód jako otrzymane lub postawione do dyspozy-
cji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pie-
niężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych
nieodpłatnych świadczeń, oraz trzy sposoby ustalania wartości
pieniężnej innych niż świadczonych w naturze, nieodpłatnych
świadczeń, które co do zasady za podstawę obliczenia wska-
zują ich cenę rynkową. Przepisy te nie dają się w sposób jed-
noznaczny zastosować do przychodu pracownika wynikające-
go z używania przez niego samochodu służbowego dla celów
prywatnych. Większość przedsiębiorców decyduje się więc w
ogóle nie odprowadzać podatku unikając w ten sposób sporów
z fiskusem, narażając się jednak tym samym na odpowiedzial-
ność z tytułu nieujawnienia podstawy opodatkowania.
(Przyczyna zmian) Resort Finansów podjął próbę uproszczenia
zasad obliczania podatku dochodowego w zakresie wykorzy-
stywania przez podatników samochodów służbowych do celów
prywatnych. Pozwoli to na skuteczniejsze egzekwowanie należ-
ności podatkowych, kontrolowanie używania firmowych pojaz-
dów na cele prywatne oraz zwiększenie wpływów do Budżetu
Państwa przez zwiększenie liczby pracodawców doliczających
do przychodu swoich pracowników wartości świadczeń nieod-
płatnych w postaci korzystania w celach prywatnych z samo-
chodów służbowych.
(Proponowane zmiany) Przychód z tytułu korzystania z sa-
mochodu służbowego do celów prywatnych pracownika usta-
lany ma być według ujednoliconych zasad opartych na war-
tości początkowej albo cenie nabycia samochodu, względnie
wartości rynkowej auta w przypadku umowy użyczenia, najmu,
dzierżawy, leasingu albo innej umowy o podobnym charakte-
rze. W skali miesiąca przychód pracownika z tego tytułu wy-
nosić miałby 0,5 proc. wartości samochodu, natomiast w sytu-
acji korzystania z samochodu firmowego jedynie przez część
miesiąca przychód miałby być liczony w proporcji do ilości dni
korzystania z pojazdu jako iloczyn 1/30. Pracodawca, który nie
wskaże pracownika korzystającego z samochody służbowego
dla celów prywatnych będzie musiał doliczyć do swojego przy-
chodu 1 proc. wartości samochodu. Ministerstwo zakłada rów-
nież wprowadzenie definicji wykorzystywania samochodu służ-
bowego do celów prywatnych. (Paweł Woronowicz)
BIULETYN INFORMACYJNY 3

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym
Duże zmiany
(Status aktu) Ministerstwo Infrastruktury
przygotowało obszerną nowelizację
ustawy o planowaniu i zagospodaro-
waniu przestrzennym oraz niektórych
innych ustaw. Projekt jest obecnie roz-
patrywany przez stały komitet Rady
Ministrów. Ma on na celu usprawnie-
nie procesu rozpoczynania inwsty-
cji budowlanych.
(Obszary urbanizacji) Projekt przewiduje przede wszystkim
powstanie tzw. obszaru urbanizacji, na którym ma być dopusz-
czalna zabudowa. Obszar ten będzie określany w studium uwa-
runkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, któ-
ry będzie musiała posiadać każda gmina.
(Likwidacja warunków zabudowy) W obszarze urbanizacji nie
będzie możliwe wystąpienie o warunki zabudowy, projekt likwi-
duje bowiem tę decyzję. W przypadku braku planu miejscowe-
go ustalenie zasad zabudowy terenu będzie odbywało się w
Orzecznictwo
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Zwrot korzyści z tutułu pobierania opłat
za przyjęcie towaru do sprzedaży
(Sentencja) Sąd Najwyższy w uchwale
z dnia 19 sierpnia 2009 roku w spra-
wie o sygnaturze III CZP 58/09 orzekł,
iż przedsiębiorca, od którego zosta-
ła pobrana inna niż marża handlowa
opłata za przyjęcie towaru do sprze-
daży, może - niezależnie od innych
roszczeń wynikających z umowy - do-
chodzić zwrotu bezpodstawnie uzyskanych korzyści z tego ty-
tułu przez drugą stronę umowy.
(Stan faktyczny) Powyższa uchwała Sądu Najwyższego zapadła
w związku z wniesieniem przez dostawcę powództwa przeciwko
dystrybutorowi – sieci handlowej. Na podstawie wiążącej strony
umowy dystrybutor uprawniony był do otrzymywania różnego
rodzaju rabatów od ceny zakupu towarów, w zamian za prowa-
dzenie usług marketingowych na rzecz dostawcy. Ponadto, do-
stawca zobowiązany był do zapłaty wynagrodzenia za wpro-
wadzenie towaru do sprzedaży na próbę, według określonej
stawki za jednostkowy produkt. Dodatkowo, umowa przewidy-
wała świadczenie dodatkowych usług przez dystrybutora, takich
jak wyróżnienie nowego asortymentu, czy prowadzenie wspól-
4 BIULETYN INFORMACYJNY
drodze decyzji w sprawie urbanistycznego planu realizacyjne-
go. Będzie ona wydawana na wniosek inwestora przez wójta,
burmistrza lub prezydenta miasta. Inwestor będzie mógł ją uzy-
skać tylko wówczas, gdy teren posiada bezpośredni dostęp do
drogi oraz uzbrojenia, lokalizacja obiektu kontynuuje istniejącą
linię zabudowy i obiekt należy do kategorii przeznaczenia te-
renu, do której należą, co najmniej dwa obiekty znajdujące się
w kwartale zabudowy.
(Lokalne przepisy urbanistyczne) Jeżeli pewien teren znajdu-
jący się w obszarze urbanizacji nie będzie objęty miejscowym
planem zagospodarowania przestrzennego, to gmina będzie
musiała uchwalić dla niego lokalne przepisy urbanistyczne. Będą
one określały m.in. przeznaczenie terenu, intensywność zabu-
dowy, maksymalną wysokość zabudowy oraz liczbę miejsc par-
kingowych i terenów zielonych. Lokalne przepisy urbanistyczne
będą aktem prawa miejscowego, co oznacza, że każdy, kto bę-
dzie chciał rozpocząć inwestycję na terenie danej gminy, będzie
miał bezwzględny obowiązek stosowania się do nich.
(Mediator społeczny) Projekt zakłada również wprowadzenie
instytucji mediatora. Jego zadaniem będzie wyjaśnianie spo-
łeczeństwu, jakie zapisy znajdą się w planie i dlaczego są one
konieczne. W założeniu ustawodawcy ma to zapobiegać nara-
staniu protestów społecznych, które często blokują realizację
inwestycji. (Marcin Kurpiel)
nej polityki cenowej, z tytułu których dystrybutor uprawniony
był do otrzymania dodatkowego wynagrodzenia.
(Rozstrzygnięcia sądów I i II instancji) Zarówno sąd pierwszej,
jak i drugiej instancji zgodził się z twierdzeniem dostawcy, iż
nakładanie na niego obowiązku spełniania powyższych świad-
czeń na rzecz dystrybutora stanowi praktykę ograniczającą do-
stęp do rynku. Zdaniem obu sądów, świadczenia te nie stano-
wiły bowiem opłat z tytułu usług, jako że dystrybutor żadnych
z powyższych usług w rzeczywistości nie świadczył.
W związku z powyższym, sądy obu instancji uznały, iż pobie-
rane przez dystrybutora wynagrodzenie za wyróżnianie nowe-
go asortymentu, prowadzenia wspólnej polityki cenowej, czy
też uzyskiwane rabaty z tytułu świadczenia usług marketingo-
wych stanowiły w istocie opłaty za przyjęcie towaru do sprze-
daży, których pobieranie, zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy
z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konku-
rencji (tekst jedn. Dz. U. z 2003 roku, nr 153, poz. 1503) sta-
nowi czyn nieuczciwej konkurencji. Rozstrzygnięcie to stanowi
potwierdzenie dotychczasowej praktyki orzeczniczej.
Sąd drugiej instancji powziął jednak wątpliwość w przedmiocie
wzajemnego stosunku roszczeń z tytułu dokonania powyższe-
go czynu wynikających z umowy i ochrony przyznawanej przez
ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w postaci rosz-
czenia o zwrot korzyści uzyskanych z tytułu opłat za przyjęcie
towaru do sprzedaży. W konsekwencji, przedstawił to zagad-
nienie prawne do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu.
(Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego) Sąd Najwyższy w oma-
wianej uchwale orzekł, iż przedsiębiorcy, od którego została po-
brana opłata za przyjęcie towaru do sprzedaży, roszczenie o
zwrot korzyści przysługuje niezależnie od roszczeń wynikających
z umowy. W konsekwencji, przedsiębiorca może jednocześnie
dochodzić roszczeń z obu tytułów. (Jakub Salwa)
Orzecznictwo Sądów Administracyjnych
Opodatkowanie aportów do spółek
osobowych
( Treść orzeczenia) 7 sierpnia
2009 roku w Wojewódzkim Sądzie
Administracyjnym w Warszawie w spra-
wie o sygnaturze III SA/Wa 384/09 za-
padł kolejny korzystny dla podatników
wyrok w sprawie skutków podatkowych
wniesienia aportu do spółki osobowej.
Sąd uchylił interpretację indywidual-
ną Ministra Finansów i uznał, że wniesienie wkładu niepienięż-
nego, w tym w postaci akcji lub udziałów, do spółki osobowej
nie rodzi po stronie osoby fizycznej wnoszącej wkład obowiąz-
ku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.
(Stan faktyczny) Powyższe orzeczenie zostało wydane w na-
stępującym stanie faktycznym: występujący o interpretację do
Ministra Finansów podatnik planuje rozpoczęcie prowadzenia
działalności polegającej na inwestowaniu w akcje i udziały spół-
ek. Po nabyciu akcji i udziałów w innych podmiotach miałyby
one być wniesione do spółki komandytowej, która profesjonal-
nie zarządzałaby i nadzorowała te spółki. Podatnik chciał zatem
wiedzieć czy z tego powodu powstanie u niego przychód, który
powinien zostać opodatkowany.
(Interpretacja Ministra Finansów) Minister Finansów w interpre-
tacji indywidualnej uznał, że żaden z przepisów ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych nie zwalnia z opodatkowania
przychodów uzyskanych z tytułu wniesienia akcji do spółki oso-
bowej. Zatem skoro stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) usta-
wy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody
z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zosta-
ły faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udzia-
łów oraz papierów wartościowych to wniesienie akcji i udziałów
do spółki osobowej powoduje zmianę właściciela (staje się nim
spółka osobowa) i ma miejsce odpłatne zbycie wniesionych ak-
cji lub udziałów, za które podatnikowi przysługuje wkład w spół-
ce o określonej wartości. W tym przypadku przychód stanowi
wartość otrzymanego wkładu w spółce osobowej.
(Stanowisko WSA) Wojewódzki Sąd Administracyjny nie zgodził
się z taką interpretacją i uznał, że wniesienie aportu do spółki
komandytowej nie powoduje przyrostu majątkowego po stronie
wnoszącej go osoby, ponieważ w zamian otrzymuje ona jedynie
udziały, a te wyłącznie określają jej prawa związane z prowa-
dzeniem spółki i wpływaniem na jej działalność. Zatem dopóki
udziały nie zostaną zbyte nie ma dochodu podlegającego opo-
datkowaniu. Sąd wskazał także, że przepis art. 17 ust. 1 ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma w niniejszej
sprawie zastosowania gdyż w opisanym przez podatnika stanie
faktycznym nie ma mowy o odpłatnym zbyciu udziałów lub akcji.
Pogląd zaprezentowany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny
w Warszawie nie pozostaje odosobniony – podobne wyroki za-
padały między innymi w sprawach o sygn. akt I SA/Ke 121/09, III
SA/Wa 3103/08 oraz III SA/Wa 2926/08. (Karolina Muskała)
Orzecznictwo Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości
Prawo do odstąpienia a odszkodowanie
za używanie rzeczy
(Treść orzeczenia) 3 września 2009 roku
Europejski Trybunał Sprawiedliwości
wypowiedział się na temat interpreta-
cji dyrektywy 97/7 w sprawie ochrony
konsumentów w przypadku umów za-
wieranych na odległość (Dz. Urz. WE
L 144 z 04.06.1997).
Zgodnie z wyrokiem ETS wykładni przepisów art.6 ust.1 zda-
nie drugie i ust.2 dyrektywy należy dokonywać w sposób, który
uchyla generalną możliwość żądania przez sprzedawcę od kon-
sumenta odszkodowania za używanie rzeczy zakupionej w dro-
dze umowy zawartej na odległość. Chodzi o sytuacje, w których
konsument skorzystał ze swego prawa do odstąpienia w termi-
nie. Interpretacja taka będzie konieczna, gdy możliwość takiego
żądania przewidują przepisy krajowe. Jednakże nie wyklucza to
obowiązku zapłaty odszkodowania za używanie rzeczy niezgod-
nie z zasadami prawa cywilnego, pod warunkiem, że nie narusza
to celu dyrektywy 97/7(wyrok w sprawie C-489/07).
(Ustawa polska a prawo europejskie) Polska dokonała imple-
mentacji wspomnianej dyrektywy w ustawie z dnia 2 marca 2000
roku o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowie-
dzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny
(Dz.U. nr 22 poz.271) i związana jest przy jej stosowaniu inter-
pretacją ETS zawartą we wspomnianym wyroku.
Polscy konsumenci zawierający umowę na odległość mają dzie-
sięciodniowy termin na odstąpienie od niej bez podania przy-
czyny. Jeżeli jednak nie zostaną poinformowani przez przedsię-
biorcę o tej możliwości, termin ulega wydłużeniu do 3 miesięcy.
Zgodnie z omawianym wyrokiem, przedsiębiorcy nie mogą do-
magać się od konsumenta odszkodowania za używanie rzeczy,
nawet jeśli rzecz pozostawała w posiadaniu konsumenta 3 mie-
siące. Wystarczy aby używający rzecz odstąpił od umowy w ter-
minie określonym w ustawie. Przeciwne rozwiązanie godziłoby w
skuteczność prawa do odstąpienia, które jest tym ważniejsze w
przypadku umów zawieranych na odległość. (Martyna Racz)
BIULETYN INFORMACYJNY 5