Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel.

(22) 33 96 500
fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

październik 2009
[numer 10/94]

Biuletyn informacyjny zawiera informacje

dotyczące kształtowania się ustawodawstwa

gospodarczego oraz jego wykładni w Polsce.

Biuletyn informacyjny ma charakter wewnętrzny

BIULETYN
i jest przeznaczony wyłącznie do wiadomości

jego adresata.

INFORMACYJNY
Dotyczy zmian stanu prawnego w okresie od dnia 16 września 2009 roku do dnia 15 października 2009 roku.

Stan prawny na dzień 15 października 2009 roku.

ALERTY:

Zmiana specustawy W dniu 15 października 2009 roku weszła w życie zmiana przepisów tak zwanej specustawy

mającej na celu uproszczenie inwestycji związanych z Euro 2012, uchwalona 28 sierpnia 2009 roku (Dziennik Ustaw nr

161, poz. 1281). Decyzja lokalizacyjna wydawana będzie łącznie z decyzją wywłaszczeniową. Po jej uprawomocnieniu

inwestor może przystąpić od razu do prac budowlanych nawet, jeżeli właściciel działki nie zaakceptuje proponowane-

go odszkodowania. W momencie, gdy decyzja lokalizacyjna stanie się ostateczna nastąpi przeniesienie własności

nieruchomości. Właściciele, którzy zaakceptują pierwszą ustaloną wysokość odszkodowania i opuszczą nieruchomość

otrzymają premię, w postaci 5 procent wyższego odszkodowania. Jeszcze parę lat temu przepisy takie budziłyby opór

obrońców wolności obywatelskich, ale dziś wiadomo już, że stały się one koniecznością.

Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500

fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

INFORMACJE BIEŻ ĄCE
Nowe przepisy
Nieruchomości
Zmiany w ustawie
o gospodarce nieruchomościami
(Status ak tu) 25 września 20 09
roku Sejm przyjął nowelizację usta-
wy o gospodarce nieruchomościa-
mi. Teraz ustawą zajmie się Senat.
Proponowane zmiany mają wejść w
życie po upływie 30 dni od dnia ogło-
szenia w Dzienniku Ustaw. Ustawa
ma na celu przyspieszenie procedu-
ry wywłaszczenia gruntów pod budowę dróg, autostrad i reali-
zację innych ważnych inwestycji budowlanych. Dzięki projek-
towanym zmianom inwestor realizujący cel publiczny szybciej
wejdzie też na plac budowy.
(Dotychczasowy stan prawny) Obecnie, wszczęcie postępo-
wania wywłaszczeniowego należy poprzedzić rokowaniami o
nabycie w drodze umowy praw do gruntu prowadzonymi między
starostą a właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieru-
chomości, a także osobą, której przysługuje do nieruchomości
ograniczone prawo rzeczowe (art. 114. ust 1 ustawy o gospo-
darce nieruchomościami). Jeżeli w ciągu dwóch miesięcy od
rozpoczęcia rokowań, nie doprowadzą one do zawarcia umo-
wy, starosta może wydać decyzję o wszczęciu postępowania
w sprawie wywłaszczenia. Decyzja ta zależy jednak od uznania
starosty (art. 115 ust. 2 w/w ustawy), co w praktyce jest częstą
przyczyną opóźnień w realizacji inwestycji.
Dalszym utrudnieniem dla inwestora jest fakt, że zezwolenie na
niezwłoczne zajęcie wywłaszczonej nieruchomości może zo-
stać mu wydane przez starostę tylko w jednym z trzech przy-
padków określonych w art. 108 kodeksu postępowania admi-
nistracyjnego. Zgodnie z tym przepisem, starosta może wydać
zezwolenie jedynie wtedy, gdy jest to niezbędne ze względu na
ochronę zdrowia lub życia ludzkiego, dla zabezpieczenia go-
spodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze
względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny inte-
res strony.
(Wprowadzone zmiany) Projekt ustawy przewiduje istotne zmia-
ny w omawianym zakresie. Przede wszystkim, znosi uznanio-
wość decyzji starosty dotyczącej wszczęcia postępowania
wywłaszczeniowego. Po upływie dwumiesięcznego okresu
rokowań w celu zawarcia umowy o nabycie praw do nierucho-
mości starosta będzie zobowiązany do wszczęcia postępowa-
nia wywłaszczeniowego.
2 BIULETYN INFORMACYJNY
Co więcej, poszerzeniu ulegnie katalog przesłanek, po zaist-
nieniu których starosta będzie mógł zezwolić na niezwłoczne
zajęcie nieruchomości przez inwestora. Po wejściu ustawy bę-
dzie to możliwe także w przypadku uzasadnionym ważnym in-
teresem gospodarczym. Starosta zostanie też zobligowany do
nadania decyzji o zajęciu nieruchomości rygoru natychmiasto-
wej wykonalności. (Ewa Michalska)
Zastaw rejestrowy
Elektroniczny odpis z rejestru zastawów
dokumentem urzędowym
(Status aktu) 9 października 2009
roku Sejm uchwalił ustawę o zmia-
nie ustawy o zastawie rejestrowym
i rejestrze zastawów, która wejdzie
w życie w ciągu trzydziestu dni od
jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Nowelizacja nadaje odpisom i za-
świadczeniom z rejestru zastawów
wydawanym przez centralną informację o zastawach rejestro-
wych w formie elektronicznej, zabezpieczonym bezpiecznym
podpisem, moc dokumentów urzędowych.
(Dotychczasowy stan prawny) Od 11 stycznia 2009 roku
możliwe jest uzyskiwanie informacji, odpisów i zaświadczeń
z rejestru zastawów drogą elektroniczną za pośrednictwem
centralnej informacji o zastawach rejestrowych. Taki sposób
uzyskiwania informacji stanowi ułatwienie dla przedsiębiorców
czy podmiotów świadczących usługi prawne, gdyż pozwala
zaoszczędzić czas, który należałoby przeznaczyć na osobiste
uzyskanie informacji lub odebranie odpisu lub zaświadczenia
z rejestru zastawów.
Atrakcyjność tej drogi uzyskiwania odpisów i zaświadczeń osła-
biają jednak obecne przepisy, które przewidują, że wyłącznie
odpisy i zaświadczenia wydane w formie papierowej mają moc
dokumentów urzędowych. Status taki nie przysługuje zaś odpi-
som i zaświadczeniom wydanym w formie elektronicznej, cho-
ciaż są one opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym.
Posiadają one jedynie charakter informacyjny. Stan ten jest nie-
zgodny z dyrektywą wspólnotową nr 1999/93/WE, która naka-
zuje państwom członkowskim zapewnienie, by nie odmawiano
podpisowi elektronicznemu skuteczności prawnej, która przy-
znana jest podpisowi złożonemu w formie pisemnej.
(Wprowadzona zmiana) Nowelizacja zrównuje moc odpisów i
zaświadczeń wydawanych w formie elektronicznej z ich trady-
Podatek od osób prawnych
Wydatki na przygotowanie emisji
(Treść orzeczenia) 3 września 2009
roku zapadł niekorzystny dla podat-
ników wyrok Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Rzeszowie
(sygn. akt I SA/Rz 429/09), w któ-
rym Sąd podzielił stanowisko orga-
nów podatkowych i nie zaliczył kosz-
tów emisji akcji do kosztów uzyskania
przychodów. Zdaniem Sądu wydatki poniesione na emisje ak-
cji nie są związane z zachowaniem czy zabezpieczeniem źró-
dła przychodów, tylko z pozyskaniem kapitału zakładowego,
a więc przysporzeniem, którego ustawodawca nie zaliczył do
przychodów w znaczeniu podatkowym.
(Stan faktyczny) Spółka przygotowywała nową emisję akcji,
ponosząc na ten cel wydatki związane z przygotowaniem pu-
blicznej emisji akcji w tym prospektu emisyjnego. Kwestią spor-
ną w tej sprawie, było czy w przypadku zaniechania złożenia
prospektu emisyjnego do Komisji Nadzoru Finansowego bądź
zaniechania publicznej emisji akcji wydatki wciąż będą stano-
wiły koszty uzyskania przychodów oraz czy wydatki te stano-
wią pośrednie koszty uzyskania przychodów.
(Stanowisko organu podatkowego) Organ podatkowy nie zgo-
dził się ze stanowiskiem Spółki i zakwestionował podstawowe
założenie Spółki dotyczące kosztów emisji akcji - zaliczenie
wydatków poniesionych na emisje akcji do kosztów uzyskania
przychodów. Organ podatkowy wskazał, że zgodnie z art. 12
ust. 4 pkt 4 ustawy o podatku dochodowych od osób prawnych
do przychodów nie wlicza się kwot otrzymanych na utworzenie
lub powiększenie kapitału zakładowego, funduszu udziałowe-
go czy funduszu założycielskiego. Wobec tego koszty ponie-
sione na emisje akcji są wydatkami poniesionymi w celu uzy-
skania przysporzeń, których nie uważa się za przychody i z
tego względu nie mogą być kosztami uzyskania przychodów.
(Stanowisko Sądu) Sąd podzielił stanowisko organu podatko-
wego. Stwierdził, że środki otrzymane na podwyższenie kapitału
zakładowego nie są uznawane za przychód podatkowy. Koszty
emisji są bezpośrednio z nimi związane, wobec tego nie mogą
być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
(Odmienne stanowisko Sądów) Wyrok Sądu w Rzeszowie
jest niekorzystny dla podatników. Kwestie będące przedmio-
tem wyroku Sądu w Rzeszowie były już podnoszone przed
sądami, których stanowiska były przychylniejsze dla podat-
ników i w których sądy zaliczały koszty emisji akcji do kosz-
tów uzyskania przychodów (m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Warszawie z 26 marca 2008 roku o sygn.
akt III SA/Wa 2218/07). Sądy uzasadniały swoje stanowisko
tym, że podniesienie kapitału zakładowego poprzez emisję ak-
cji nie jest celem samym w sobie. Celem spółki nie jest uzyska-
nie przychodu z samego podwyższenia kapitału, lecz zwięk-
szenie skali działalności spółki, a tym samym zwiększenie jej
przychodów. (Izabela Frąckiewicz)
Zamówienia publiczne
Odrzucenie odwołania
(Sentencja) Krajowa Izba Odwoławcza,
postanowieniem wydanym w dniu
7 k wietnia 20 09 roku, odrzuciła
odwołanie na podstawie którego
Wykonawca domagał się nakazania
Zamawiającemu wykonania wyroku
Krajowej Izby Odwoławczej.
(Stan faktyczny) Powyższe postanowienie zapadło w następu-
jącym stanie faktycznym. Uniwersytet Jagielloński Collegium
Medicum w przetargu na opracowanie dokumentacji projek-
towej wstrzymał się z wyborem najkorzystniejszej oferty, co
było przedmiotem protestu jednego z Wykonawców. Ponieważ
Zamawiający nie uwzględnił protestu Wykonawca wniósł od-
wołanie do Krajowej Izby Odwoławczej, która uwzględniając
wniesione odwołanie, nakazała m.in. unieważnić czynność
odrzucenia oferty odwołującego się, jak również powtórzyć
czynność oceny ofert.
W związku z tym, że Zamawiający nie podjął jednak żadnych
czynności, które by zmierzały do wykonania powyższego wy-
roku, Wykonawca ponownie złożył protest wskazując, iż opie-
szałość i zaniechanie w wykonaniu wyroku stanowi istotne na-
ruszenie prawa. Zamawiający oddalił powyższy protest, jako
bezzasadny. Podniósł on, że wszelkie próby wykonania wyro-
ku, stanowiłyby rażące naruszenie przepisów ustawy Prawo
zamówień publicznych, w tym w szczególności zasady uczci-
wej konkurencji. Uwzględnienie, bowiem ostatecznego roz-
strzygnięcia protestu jest, bowiem jednoznaczne z uznaniem
oferty Protestującego za najbardziej korzystną. Zamawiający
podkreślił również, że wobec niesłuszności wyroku został on
przez niego zaskarżony do Sądu Okręgowego, a skarga nie
została jeszcze rozpatrzona.
Wobec oddalenia protestu Wykonawca wniósł odwołanie do
Krajowej Izby Odwoławczej.
(Rozstrzygnięcie) Krajowa Izba Odwoławcza odrzuciła od-
wołanie powołując się na art. 187 ust. 4 pkt 1 ustawy o Prawo
zamówień publicznych. W postanowieniu zostało podkreślo-
ne, że kwestię wykonalności orzeczeń reguluje art. 193 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych, zgodnie, z którym orze-
czenie Izby, po stwierdzeniu przez sąd jego wykonalności ma
moc prawną na równi z wyrokiem sądu, a art. 781 § 2 Kodeksu
postępowania cywilnego stosuje się odpowiednio. Zgodnie z
tym przepisem sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika na-
daje innym tytułom (do tej kategorii należy niewątpliwie zaliczyć
wyrok Krajowej Izby Odwoławczej) klauzulę wykonalności, w
następstwie czego stają się tytułami wykonawczymi, i jako ta-
kie stanowią podstawę wszczęcia przez wierzyciela egzeku-
cji sądowej. W postanowieniu zostało podkreślone, że jest to
jedyny możliwy sposób nadawania klauzuli wykonalności, a
rozstrzygnięcie odwołania w sposób pozytywny stanowiłoby
de facto obejście prawa. (Dominika Latawiec)
BIULETYN INFORMACYJNY 7

Podatek od czynności cywilnoprawnych
Pożyczka od udziałowca nie podlega
podatkowi
(Sentencja) Wojewódzki Sad
Administracyjny w Warszawie w
dniu 11 września 2009 roku w spra-
wie o sygnaturze III SA/Wa 619/09
orzekł, ze polskie przepisy ustawy o
podatku od czynności cywilnopraw-
nych w latach 2007- 2008, przewidu-
jące opodatkowanie pożyczki udzie-
lonej spółce przez jej udziałowca, były niezgodne z prawem
wspólnotowym.
(Stan faktyczny) Spółka złożyła wniosek o stwierdzenie nadpła-
ty podatku od czynności cywilnoprawnych. Wskazała, że udzia-
łowiec z siedzibą w Belgii udzielił jej pożyczki, która korzysta ze
zwolnienia z tego podatku, zgodnie z art. 9 ust. 10 ustawy. Jej
zdaniem nie ma żadnych ograniczeń podmiotowych zakresu
tego zwolnienia, w szczególności przysługuje ono także w ra-
zie udzielenia pożyczki przez podmiot powiązany kapitałowo
z pożyczkobiorcą. Spółka podkreślała również, że art.4 ust.1
dyrektywy 69/ 335/ EWG w sprawie podatków pośrednich od
gromadzenia kapitału zawiera wyczerpujący katalog czynności
6 BIULETYN INFORMACYJNY
podlegający podatkom kapitałowym w państwach członkow-
skich, a pożyczka udzielona podatnikowi przez jej udziałowca
nie mieści się w tym katalogu.
(Stanowisko organów podatkowych) Organy podatkowe od-
mówiły stwierdzenia nadpłaty, argumentując, że zgodnie z art. 1
ust.3 pkt 1 ustawy udzielenie pożyczki spółce kapitałowej przez
udziałowca traktowane jest jako zmiana umowy spółki, a ta jest
objęta podatkiem na podstawie art.1 ust. 1 pkt 2 tej ustawy.
(Stanowisko WSA) Wojewódzki Sąd Administracyjny, do któ-
rego spółka zaskarżyła to rozstrzygnięcie, przyznał jej rację.
Stwierdził, że polskie przepisy w tym zakresie w latach 2007 –
2008 były niezgodne z przepisami dyrektywy. W stanie prawnym
na 1 lipca 1984 r. (do którego odnosi się dyrektywa) opodatko-
waniu podlegały jedynie pożyczki udzielone przez udziałow-
ca spółki, gdy suma wszystkich udzielonych pożyczek w dniu
udzielenia pożyczki przekraczała wartość 50 proc. kapitału za-
kładowego. W konsekwencji tylko w tym jednym wypadku moż-
na było opodatkować taką transakcję. Sąd podkreślił, że Polska
po akcesji do UE nie była uprawniona do rozszerzenia zakresu
opodatkowania podatkiem od czynności prawnych. Natomiast
nowelizacja ustawy, która weszła w życie 1 stycznia 2007 roku
naruszyła prawa wspólnotowe, ponieważ ponownie opodatko-
wała transakcję, która z dniem akcesji była zwolniona z podat-
ku. (Sandra Siedlecka)
cyjną, papierową wersją. Dzięki temu odpisy i zaświadczenia
uzyskane drogą elektroniczną będą mogły służyć już nie tylko,
jako informacja, ale także stanowić dowód istnienia i treści wpi-
sów w rejestrze zastawów, który będzie można powołać przed
sądem w razie ewentualnego sporu. (Katarzyna Bielat)
Projekty legislacyjne
(Prawo zabudowy a użytkowanie wieczyste) Projekt przewi-
Kodeks cywilny duje, że prawo zabudowy ma istnieć obok prawa użytkowania
wieczystego. Obie instytucje są do siebie zbliżone, jednakże
Prawo zabudowy prawo użytkowania wieczystego jest prawem szerszym stąd
nie można zastosować automatycznego przekształcenia ist-
(Status aktu) Komisja Kodyfikacyjna niejących praw użytkowania wieczystego w prawa zabudowy.
Prawa Cywilnego przyjęła projekt no- W dalszej perspektywie planowane jest jednak zniesienie insty-
welizacji Kodeksu cywilnego wpro- tucji prawa użytkowania wieczystego poprzez nie ustanawia-
wadzający nową instytucję prawną nie nowych użytkowań wieczystych i wygasanie lub zmianę na
- prawo zabudowy. własność już istniejących. (Patrycja Pasińska)
(Istota prawa zabudowy) Zgodnie z
projektem prawo zabudowy ma być
nowym ograniczonym prawem rzeczowym. Na jego podsta-
wie uprawniony będzie mógł zabudowywać grunty niebędące
jego własnością. Prawo zabudowy będzie powstawać na mocy
umowy pomiędzy właścicielem gruntu a inwestorem (zwanym
zabudowcą) o ustanowienie prawa zabudowy, zawartej w for-
mie aktu notarialnego.
(Własność obiektów) Zbudowane obiekty będą stanowiły wła-
sność inwestora. Rozwiązanie to stanowi istotne ułatwienie dla
inwestora, który do tej pory w związku z obowiązującą w pol-
skim prawie zasadą superficies solo cedit, mógł wznosić bu-
dynki stanowiące jego własność jedynie na własnym gruncie
lub na gruncie oddanym mu w użytkowanie wieczyste. Dzięki
prawu zabudowy będzie możliwe elastyczne gospodarowanie
gruntem - jedna nieruchomość będzie mogła być wykorzystana
przez kilku inwestorów. Inwestorzy będą mogli na przykład jed-
nocześnie wznosić budynki na i pod powierzchnią ziemi.
(Wpis do księgi wieczystej i zbywalność) Prawo zabudowy
będzie podlegało wpisowi do ksiąg wieczystych. Prawo to
będzie zbywalne, dziedziczne, będzie je można obciążyć słu-
żebnością i hipoteką. Co szczególnie istotne, prawo zabudo-
wy będą mogły ustanawiać osoby fizyczne i prawne, ale tak-
że Skarb Państwa i gminy. Będzie ono mogło mieć zarówno
charakter nieodpłatny jak i odpłatny, a płatność będzie jedno-
razowa lub w postaci świadczenia okresowego. Ustanawiane
będzie na okres od 30 do 100 lat z możliwością przedłużenia,
jednakże zabudowcy nie będzie przysługiwało roszczenie o
przedłużenie prawa zabudowy. W sytuacji wygaśnięcia prawa
zabudowy własność budowli przechodzi na właściciela gruntu,
a zabudowcy przysługuje za nie wynagrodzenie. W budynkach
zbudowanych na podstawie prawa zabudowy będzie można
ustanawiać odrębną własność lokali.
BIULETYN INFORMACYJNY 3

Orzecznictwo
Procedura cywilna
Klauzula wykonalności po wykreśleniu
spółki jawnej
(Sentencja) Sąd Najwyższy w uchwale
z dnia 4 września 2009 roku w sprawie
o sygnaturze III CZP 52/09 orzekł, iż
wykreślenie spółki jawnej z rejestru
przedsiębiorców nie wyłącza nada-
nia na podstawie art. 7781 Kodeksu
postępowania cywilnego tytułowi eg-
zekucyjnemu wydanemu przeciwko
spółce klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszą-
cemu odpowiedzialność za zobowiązania wymienione w tytu-
le egzekucyjnym.
(Stan faktyczny) Powyższa uchwała Sądu Najwyższego za-
padła w związku z wniesieniem przez wierzyciela spółki po-
wództwa o zapłatę przeciwko spółce jawnej. Po wydaniu wy-
roku zasądzającego spółka została zlikwidowana i wykreślona
z rejestru. Wobec powyższego, wierzyciel złożył do sądu wnio-
sek o nadanie temu wyrokowi klauzuli wykonalności przeciw-
ko jej wspólnikom.
(Stan prawny) Zgodnie z art. 22 Kodeksu spółek handlowych,
każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za jej zobowiązania
bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozo-
stałymi wspólnikami i ze spółką, z tym zastrzeżeniem, iż zgod-
nie z art. 31 § 1 Kodeksu spółek handlowych wierzyciel może
prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero w przypad-
ku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
Przepisem umożliwiającym realizację powyższych zasad na
etapie postępowania egzekucyjnego jest art. 7781 Kodeksu po-
stępowania cywilnego, zgodnie, z którym tytułowi egzekucyj-
nemu wydanemu przeciwko spółce sąd nadaje klauzulę wy-
konalności przeciwko wspólnikowi, gdy egzekucja przeciwko
spółce okaże się bezskuteczna lub gdy jest oczywiste, że eg-
zekucja ta będzie bezskuteczna.
(Rozstrzygnięcia sądów I i II instancji) Na tle powyższego sta-
nu faktycznego i prawnego sąd I instancji oddalił wniosek wie-
rzyciela. Oparł się on na poglądach doktryny, zgodnie z którymi
na podstawie art. 7781 Kodeksu postępowania cywilnego moż-
na nadać klauzulę wykonalności jedynie przeciwko wspólnikom,
którzy mają taki status w chwili nadania klauzuli wykonalności.
4 BIULETYN INFORMACYJNY
Sąd II instancji natomiast podjął wątpliwość, co do słuszności
poglądu zaprezentowanego przez sąd I instancji, w związku, z
czym skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego.
(Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego) Sąd Najwyższy w oma-
wianej uchwale wyraził pogląd, iż sąd I instancji niesłusznie oparł
swoje rozstrzygnięcie wyłącznie na literalnej wykładni przepi-
su art. 7781 Kodeksu postępowania cywilnego, bez uwzględ-
nienia wykładni celowościowej. Zdaniem Sądu Najwyższego,
powyższy przepis ma, bowiem na celu umożliwić wierzycielom
skuteczne wyegzekwowanie odpowiedzialności wspólników za
zobowiązania spółki. W związku z powyższym, wierzyciel może
skutecznie żądać nadania klauzuli wykonalności tytułowi egze-
kucyjnemu wydanemu przeciwko spółce również przeciwko każ-
demu jej wspólnikowi, który był wspólnikiem w chwili powstania
długu, niezależnie od tego, czy spółka w dalszym ciągu istnie-
je, czy też utraciła swój byt prawny. (Jakub Salwa)
Kodeks cywilny
Umowy budowlane jako umowy o dzieło
(Sentencja) Sąd Najwyższy w uchwale
składu 7 sędziów z dnia 29 września
2009 roku w sprawie o sygnaturze akt
III CZP 41/09 orzekł, iż przepisy art.
629 i 632 kodeksu cywilnego mogą
mieć zastosowanie w drodze analogii
do umowy o roboty budowlane.
(Stan faktyczny) Powyższa uchwała Sądu Najwyższego za-
padła w związku z wnioskiem Rzecznika Praw Obywatelskich
przedstawionym do rozpoznania przez skład 7 sędziów Sądu
Najwyższego o treści „ Czy przepisy art. 629 k.c. i art. 632 § 2
k.c. mają zastosowanie w drodze analogii do umowy o roboty
budowlane, gdy zastrzeżono w jej ramach wynagrodzenie ry-
czałtowe lub kosztorysowe?”.
(Zagadnienie prawne) Przepisy kodeksu cywilnego regulujące
umowę o dzieło zawierają postanowienia, zgodnie z którymi,
jeżeli strony w umowie określiły wynagrodzenie jako kosztory-
sowe, tj. na podstawie zestawienia planowanych prac i prze-
widywanych kosztów, a w toku wykonywania dzieła zarządze-
nie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość cen
lub stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach kosz-
torysowych, każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany
umówionego wynagrodzenia. Natomiast, jeśli strony zawiera-
jąc umowę o dzieło umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe,
a na skutek zmiany stosunków, której nie można było przewi-
dzieć, wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówie-
nie rażąca stratą, sąd może podwyższyć ryczałt lub nawet
rozwiązać umowę.
Takie rozwiązania nie znalazły się jednak w kodeksie w odnie-
sieniu do umowy o roboty budowlane. Kwestia zmiany wynagro-
dzenia, zwłaszcza ryczałtowego, ustalonego w umowie o robo-
ty budowlane, pojawiała się często w praktyce. Orzecznictwo
sądowe w tej kwestii było jednak rozbieżne. Z tych względów
Rzecznik Praw Obywatelskich skierował do Sądu Najwyższego
pytanie prawne.
(Rozstrzygnięcie) Sąd Najwyższy w omawianej uchwale orzekł,
iż przepisy art. 629 i 632 k.c., mimo iż znajdują się w części ko-
deksu poświęconej umowie o dzieło, mogą mieć zastosowanie
w drodze analogii do umowy o roboty budowlane. W konsekwen-
cji, w przypadku spełnienia się przesłanek z art. 629 albo 632
k.c., strony umowy o roboty budowlane będą miały możliwość
domagania się zmiany wysokości ustalonego wynagrodzenia
albo nawet rozwiązania umowy przez sąd. (Marcin Kurpiel)
Kodeks spółek handlowych
Zasadność wniosków o zwołanie
walnego zgromadzenia
(Treść orzeczenia) 6 października 2009
roku Naczelny Sąd Administracyjny
w Warszawie w sprawie o sygnaturze
II GSK 53-55 wydał wyrok, w którym
stwierdził, że zarząd spółki nie może
oceniać zasadności wniosku akcjo-
nariusza o zwołanie nadzwyczajne-
go walnego zgromadzenia.
(Stan faktyczny) Powyższe orzeczenie zostało wydane w na-
stępującym stanie faktycznym: We wrześniu 2007 roku zarząd
jednej ze spółek ubezpieczeniowych odmówił akcjonariuszo-
wi zwołania walnego zgromadzenia. Wynikało to z faktu, że w
spółce zgromadzenia odbywały się już od dziesięciu miesięcy,
ale nie dochodziło na nich nawet do wyboru przewodniczące-
go. Działo się tak ze względu na konflikt między akcjonariusza-
mi, który pojawił się po zmianie w 2006 roku zarządu większo-
ściowego akcjonariusza. Z tych względów zarząd spółki uznał
za niecelowe zwoływanie kolejnego zgromadzenia.
Sąd upoważnił akcjonariusza do zwołania zgromadzenia, ale
zanim do tego doszło, odbyło się walne zgromadzenia zwołane
na wniosek Komisji Nadzoru Finansowego na którym ustano-
wiono zarząd komisaryczny, zmieniono statut i skład rady nad-
zorczej. Byli członkowie zarządu zostali ukarani przez Komisję
Nadzoru Finansowego karami finansowymi za niezwołanie zgro-
madzenia na podstawie art. 212 ust. 1 ustawy o działalności
ubezpieczeniowej.
(Stanowisko sądów) Wojewódzki Sąd Administracyjny potwier-
dził decyzje Komisji, a sprawa na skutek skarg kasacyjnych tra-
fiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sąd ten potwier-
dził prawidłowość stanowiska Komisji Nadzoru Finansowego
i sądu I instancji, które uznały, że zarząd spółki nie ma prawa
oceny powodów wniosku o zwołanie walnego zgromadzenia.
Jest to uprawnienie przysługujące wyłącznie sądowi rejestro-
wemu. (Karolina Muskała)
Umowy podatkowe
Wiążące tłumaczenia umów
(Treść orzeczenia) Przedstawicieli fi-
skusa wiążą tłumaczenia umów o uni-
kaniu podwójnego opodatkowania
opublikowane w Dzienniku Ustaw. Tak
orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny
w Warszawie w wyroku z dnia 7 paździer-
nika 2009 roku (III SA/Wa 101/09).
(Stan faktyczny) Podatnik wystąpił o zwrot nadpłaty za 2006
rok. Dla węgierskich linii lotniczych, których oddział znajdo-
wał się w Polsce, wykonywał pracę pilota. Zakwestionował po-
bieranie podatku dochodowego od wynagrodzenia wskazu-
jąc na art. 15 ust. 3 Konwencji między Rzeczpospolitą Polską
a Republiką Węgierską w sprawie unikania podwójnego opo-
datkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sta-
nowiący, iż uzyskane z tytułu pracy najemnej wykonywanej na
pokładzie samolotu eksploatowanego w komunikacji między-
narodowej wynagrodzenia mogą być opodatkowane tylko w
tym państwie, w którym jest miejsce rzeczywistego zarządu
przedsiębiorstwa.
Ponieważ zarząd był na Węgrzech, tam powinien być wyłącz-
nie uiszczany podatek. Urząd Skarbowy nie podzielił tego sta-
nowiska wskazując, iż tłumaczenie umowy na język polski jest
niezgodne z jej treścią w języku angielskim. W związku z tym
powołał tłumacza przysięgłego, który stwierdził, że w treści
polskiej wersji przepisu znalazło się błędnie słowo „tylko”. W
związku z powyższym w decyzji uznano, iż zastosowany po-
winien być tekst autentyczny w języku angielskim. W wyniku
odwołania stwierdzono, iż tłumaczenie w Dzienniku Ustaw ma
charakter informacyjny.
(Stanowisko sądu) Sąd uchylił decyzje odmawiające zwro-
tu nadpłaty wskazując, iż istotnie zgodnie z prawem między-
narodowym wiążący jest tekst autentyczny umowy. Zasada ta
znajduje jednak zastosowanie wyłącznie w stosunku do stron,
które umowę podpisały. W zaistniałym zaś stanie faktycznym
chodziło o sytuację obywatela, od którego nie sposób oczeki-
wać, by samodzielnie dokonywał tłumaczeń umów międzyna-
rodowych, które już zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw.
Powinność bezbłędnego tłumaczenia ciąży bowiem na pań-
stwu, a nie obywatelach. W związku z powyższym organy po-
datkowe nie miały prawa posiłkując się tłumaczeniem dokona-
nym przez tłumacza samodzielnie ustalać brzmienia przepisu.
(Karolina Ostaszewska)
BIULETYN INFORMACYJNY 5