LM TH NO

T HC TING ANH

THNH TI?
Written By Nguyn ng Trung Hi
(Quyn sch gi u dnh cho ngi hc ngoi ng)

Li ni u
Trc ht, ti mun chc mng bn v bn chn quyn sch ny. Vic
bn chn u t thi gian v cng sc c quyn sch ny cho thy t
y lng mnh, kht khao chinh phc ting Anh ca bn vn cn ang chy
bng. D cho by gi trnh ting Anh ca bn bt k mc no th
ti vn tin chc rng kht khao , c m s c ngy tr thnh hin
thc. Ch cn bn c mt phng php ng n cng vi s kin tr,
quyt tm v tnh yu i vi ting Anh mt cch mnh lit.
Nu c mt ngi c th hiu ni kh ca vic hc ting Anh trong sut
mt thi gian di, tiu tn bit bao nhiu chi ph cho cc kha hc, cc
trung tm ting Anh i li ch l nhng cng thc ng php kh cng,
nhng danh sch t vng di l th m chng th nh ni mt t, m d c
nh ni th cng khng th s dng c. Hay cm gic mun n th khi
ni chuyn vi ngi nc ngoi ch v mnh ni ngi ta khng hiu,
ngi ta ni mnh cng khng hiu. Th ti xin khng nh vi bn rng,
hn ai ht ti hiu rt r nhng g bn v ang tri qua.
Trong sut qu trnh chinh phc ting Anh trong cuc i mnh, khng t
ln ti mun b cuc, khng t ln ti t nh mnh khng c nng khiu,
khng t ln ti chn nn ch bi ting Anh qu kh v phc tp. Ri cho
ti mt ngy ti t hi Liu c cch no hc tt ting Anh mt cch d
dng khng?. V sau l nhng chui ngy tm kim cc phng
php hc, su tm t cc trang web vi mong mun tm ra phng
php hc ph hp. Nhng iu ch khin ti cng tr nn ri tr bi mi
ngi li c mt phng php hc khc nhau, khng ai ging ai. Khi ti
t hi: Tt c h u gii, vy liu c im chung no gia nhng ngi
ny khng? . V khi ang chm trong m suy ngh ln xn th mt cch
tnh c ti c tip cn L Thuyt Th c Ngn Ng ca tin s Stephen
Krashen.

K t y, mi b n ca vic chinh phc ngoi ng dn c h l. Ti tm

c mi bi nghin cu, mi cuc kho st, tt c nhng thuyt hc v
ngn ng m ti c th tm thy bng th ting Anh bp bm ca mnh.
V ti y, trong cun sch ny, ti mun chia s cho bn v nhng iu ti
hc c, nhng kinh nghim t gi ti c rt c trong sut
qu trnh hc ting Anh, cng nh nhng tri thc, nhng nghin cu m
ti tch gp c t hng trm bi vit v ngn ng hc t mt sinh vin
gn nh m tt v giao tip n mt ngi c ni ting Anh mt cch thoi
mi, t tin v tri chy m khng cn phi lo lng v vic Mnh s ni nh
th no?.
Nu bn ang t hi: Liu mnh c kh nng chnh phc ting Anh
khng? th tin ti i. Nu ti lm c, chc chn bn cng lm c.
Thn i!
Nguyn ng Trung Hi

Mc lc:
Phn 1: Nhng hiu nhm i vi vic hc ngoi ng
I.

B mt ca tr em Ti sao tr em li l nhng ngi hc ngn

ng tt nht? ........................................................................................ 6
II. Ti sao Luyn ni li c hi? ..................................................... 9
III. Vy khng phi luyn tp l cn thit hay sao? ................... 10
IV. Khng luyn ni c lm kh nng ni ca ti tt hn khng?
.................................................................................................................. .11
V. Ti phi lm g khi ai hi ti mt cu hi? ................. 12
VI. Mt bao lu ti c th ni c?........................................... 12
VII. Bao lu ti c th ni ting Anh tri chy......................... 13

Phn 2: Nhng nn tng c bn cho ngi hc ting Anh

I.
II.
III.
IV.
V.

C 2 cch bit mt ngn ng. ................................................. 14

Ci g n trc? ................................................................................ 15
Kim sot cht lng. ...................................................................... 17
Mun thnh tho ting Anh ? - Ch c duy nht mt con ng
!! ................................................................................................................. 19
ng lo lng. Hy tin tng. ......................................................... 20

Phn 3: Sc mnh ca c v nghe

I.
II.
III.
IV.
V.
VI.

Gii thch ................................................................................................ 22

B mt l g? .......................................................................................... 23
c v nghe cng nhiu = Kh nng ngn ng cng pht trin.
.................................................................................................................... 23
c v nghe Cha kha chinh phc ting Anh. ............ 24
Gi cho vic c .............................................................................. 25
Vy ti phi bt u t u? ......................................................... 26

Phn 4: Hnh ng
I.

Lm th no m vic c v nghe nhng quyn sch v tiu

thuyt li gip ti ci thin trnh ting Anh? .................. 27
II. c nh th no ci thin ting Anh?................................. 29
III. Sa li sai c lm bn tin b nhanh hn khng? ............... 34
IV. Trnh ca ti liu c ang c ci thin? ....................... 35
V. Ti phi lm g khi gp mt t mi? ......................................... 38
VI. Lm th no ni tt hn? ......................................................... 40
VII. Lm th no ti ci thin pht m?...................................... 42
VIII. Lm th no nng cao kh nng vit?................................. 43
IX. Luyn tp c lm trnh ting Anh ca bn tt hn?..... 46

L thuyt th c ngn ng
Trc khi i vo ni dung ca phng php hc,ti mun bt u bng
vic trnh by mt vn m ti ngh l quan trng nht trong vic o to
ngn ng. l: Chng ta hc ngn ng nh th no?
Theo L Thuyt Th c Ngn Ng: Tt c chng ta u hc ngn ng
theo cng mt cch ging nhau
Mi ngi trong chng ta u l mt c th khc bit, v chng ta cao
s khc bit . S a dng v khc bit to nn th gii.
Tuy nhin, c mt s th m chng ta u lm ging nhau. in hnh nh
vic tiu ha. Ta u tiu ha thc n ging nh nhau. u tin ta b thc
n vo ming, nhai, nut, thc n ri xung bao t, v bao t tiu ha thc
n. Tt c chng ta, d c l ngi chu Phi, chu M, hay Chu u phi
tiu ha theo cng mt cch nh vy. Hay nh c quan th gic Thy
Chm - ca chng ta u ging nhau, lun nm pha sau b no. N
khng nm 2 bn ca b no, n khng nm mt trc ca b no m
lun nm mt sau ca b no.
V tng t nh vy, tt c nhng nghin cu v vic hc ngn ng ca
loi ngi u ch ra rng Tt c chng ta u hc ngn ng theo cng
mt cch ging nhau. Ngha l d bn l ngi Vit Nam, hay ngi c,
ngi , ngi M th phng php m chng ta s dng hc ngn
ng th nht (ting m ) ca mnh u hon ton ging nhau.
Kt lun: Nu mun s dng ngn ng th hai thnh tho nh ngn ng
th nht th phi hc ngn ng th hai theo cng mt cch m chng ta
dng hc ngn ng th nht.
Hay ni cch khc, nu mun s dng ting Anh thnh tho nh ting Vit,
phi hc ting Anh theo cng mt cch m chng ta dng hc ting
Vit.
6

Vy hc nh th no th mi gi l ng phng php?

Phn 1: Nhng hiu nhm i vi vic hc

ngoi ng
I. B mt ca tr em Ti sao tr em li l nhng ngi
hc ngn ng tt nht?
Mt s tht m chng ta u tha nhn l khi c mt gia nh chuyn
ti sinh sng mt t nc hon ton xa l th nhng a tr trong gia
nh cui cng s c th s dng ngn ng ca t nc mt thnh
cch thnh thc, t nhin nh mt ngi bn a trong khi phn ln ngi
trng thnh th khng. Khng nhng vy, ngi ln thng ni rt t
hoc c ni c th th ng ca h thng rt nng d cho h sng t
nc mi nhiu nm. V chng ta i n mt kt lun cho hin tng ny
l tr em c mt kh nng c bit dng hc ngoi ng v kh
nng c bit ny mt i khi chng trng thnh. Thm ch i vi nn
khoa hc hin i th gi thuyt v kh nng c bit ny vn cha c
gii p. V nhng nh ngn ng hc i u ngh n mt vi phng
php gii quyt cho s thiu ht kh nng c bit ny ca ngi trng
thnh v h xut rng, i vi ngi ln, ngn ng cn c Dy v
Hc . V tng ny dn pht trin v tr thnh ct li ca phng
php dy v hc ngoi ng ngy nay.
Nhng s tht th chng ta c hc ngoi ng tt hn vi phng php hc
hin hnh? Chng ta liu c hc tt hn bng cch phn tch ngn ng qua
cc cu trc ng php, qua cc danh sch t vng, qua vic tp ni, tp
pht m.? Ti on cu tr li ca cc bn l khng. Bng chng r rng
nht l sau bao nhiu nm thng vt ln vi ting Anh v kt qu m
hu ht cc bn nhn c vn gn nh l con s 0 trn trnh.
Liu c th no nhng nh ngn ng hc (v chng ta) nhm? C th
no phng php hc hin ti l mt sai lm ca gio dc? C l ngi ln
cng c th lm c nhng iu m tr em lm. C l ch l do ngi
8

ln khng lm nhng iu tr em lm nn chng ta nhn c kt qu

khng ging nh tr em nhn c.
_ Hiu nhm: Tr em c th lm nhng th ngi ln khng th
_ Cu hi c t ra l: iu g s xy ra nu ngi ln lm ging nh
tr em lm?
==> Thc ra c ngi ln v tr em u c th lm ng cch, nhng
ch c ngi ln lm sai cch.
Hy tng tng cch m mt a tr 4 tui v mt ngi ln phn ng
li vi mt ngi ang ni chuyn vi h bng mt ngn ng khc vi
ting m . Phn ln tr em s ch lng nghe, trong khi ngi ln th
thng c xu hng c gng giao tip li. V sau nhiu thng lin ch
lng nghe, t nhin chng c th ni mt cch t ng m khng cn phi
suy ngh. Kh nng ni ca chng n rt t nhin nh l kt qu ca
nhiu thng lin ch lng nghe trong im lng Khong thi gian ch dng
nghe c gi l Giai on im lng
By gi hy coi nh vic khng c gng giao tip li l b mt ca tr
em. C phi n khin bn t hi rng iu g s xy ra nu nh ngi ln
lm ging nh tr em? l lng nghe v hon ton ch l lng nghe?
Vo nm 1984, mt trung tm Anh ng ca Bangkok bt u thc hin
chnh xc th nghim ny trong nhng lp hc ting Anh. Hc vin ch lm
mt vic duy nht l lng nghe trong sut mt nm m hon ton
khng h giao tip bng ting Anh. V th nghim cho thy rng ngi
ln c c kt qu gn nh ging vi kt qu m tr em nhn c. l
nu ngi ln hiu nhng cuc ni chuyn thng thng trong nhng
tnh hung thc t, m khng c gng ni bt k iu g trong mt nm,
th kh nng ni mt cch tri chy cng vi pht m r rng s n mt
cch t ng.
C v nh s khc bit gia ngi ln v tr em khng phi do ngi ln
mt i kh nng c bit m do ngi ln lm nhng th khc vi tr
em thng lm. l s giao tip c d tnh trc (dch ngha, sp xp
cu trc cu, s dng cc thhy bt c mt cch s dng ngn ng c
thc no) chnh l l do gy hi cho kh nng s dng ngn ng ca ngi
ln (d cho cu t pht ra l ng).
9

V ta i n gi thuyt rng, l do khin tr em c th s dng ngoi ng

thnh tho nh ngi bn a l bi chng hc ni bng cch lng nghe
cn ngi ln hc ni bng cch thng qua ng php, t vng, cc cu trc
cu... Nhng phng php tri vi t nhin. Nhng lm th no chng
ta c th gii thch gi thuyt ny? Lm th no m ch bng lng nghe
trong mt thi gian di c th tng kh nng ni v pht m?
Tin s William Powers ni rng khi chng ta c gng pht ra mt m hay
mt t m ta tng nghe qua, l do k c ca chng ta v t v m
to ra. V s chnh xc ca m/t m ta pht ra ch da trn s chnh xc
ca k c m ta c v t (pht m, ngha, chnh t). Powers gi ni cha
nhng k c v t l th vin tr nh. V vy, ni mt ngn ng
mt cch hon ho, tt c nhng vic m ta cn lm l thit lp mt
th vin tr nh cho mi t m ta gp thng qua u vo l c v
nghe. Hay ni cch khc, chng ta hc ni khng phi thng qua vic luyn
tp ni, m thng qua vic nghe.
Ni chnh l kt qu ca mt qu trnh tip nhn thng tin qua vic
lng nghe trong mt khong thi gian di. V m chng ta ni ra
chnh l m c nh hnh trong u chng ta
y l l do ti sao ngi vng no th ni ting vng y v h cng suy
ngh bng ting vng y. Ngi Hu th ngh trong u bng ting Hu,
ngi Si Gn ngh trong u bng ting Si Gn cn ngi H Ni ngh
trong u bng ting H Ni. l bi v t nh n ln, h c bao
quanh bi ngn ng a phng v n khi trng thnh, ngn ng
c thit lp trong th vin tr nh v h pht m ngn ng vng
ang sng mt cch chnh xc m khng cn luyn tp.

II. Ti sao Luyn Ni li c hi?

C l kh khn nht i vi ngi hc ngoi ng l kim ch vic luyn
tp ni. Trong sut qu trnh cn ngi trn ging ng, c phi chng ta
thng thy nhng ngi c gng nhiu nht l nhng ngi hc tt nht.
Vy th trong thc t, iu ny liu c ng? Bao nhiu ngi trong s
nhng ngi m bn cho rng Hc rt tt ngoi ng thc s thnh cng
10

trong vic hc ting Anh? Khng phi nhng ngi c im s cao nht l
ngi c kh nng ngoi ng tt nht ? ti ni bn nghe mt thc t,
l phn ln nhng ngi lm rt tt trong cc bi kim tra ngn ng,
th thng li l nhng ngi gn nh khng th s dng c ting Anh
trong thc t. V nhng ngi c th s dng ting Anh trong thc t,
thng li lm khng tt cc bi kim tra.
i vi vic hc ting Anh, vic c gng tp ni thng mang li
nhng kt qu tiu cc. Cc nghin cu ch ra rng, i vi nhng
ngi c tp ni, ch c di 5% trong s c th thc s dng c
ting Anh. Bn hy , tr em khng bao gi c gng hc ngn ng
(khng ng php, khng luyn ni, khng luyn pht m) nhng chng li
l nhng ngi hc ngn ng tt nht.

11

III. Vy khng phi luyn tp l cn thit hay sao?

tr li cho cu hi ny, chng ta cn phi tm hiu nhng g din ra khi
mt ngi c gng ni bng ting Anh.

Dch ngha

C l iu u tin xy ra khi mt hc sinh hc mt t mi, l h c xu

hng dch t mi sang ngn ng m . T mi b p vo trong
khun kh ca ting Vit.
N khng chnh xc. Nhng mt khi n c hc theo ci khun
th hc sinh s s s dng ci khun k t v sau (i vi ngi Vit
th ta gi l ting Anh bi). Mt v d n gin:
ni Khng sao u trong ting Anh:
_ You are welcome/ No problem
Khi ta mun miu t Khng sao u thng qua cu trc ting Vit:
_ Khng = No. Sao = Star. u = Where Khng sao u = No star where
Tt nhin y ch l mt v d vui v vic dch ngha nhng y chnh l v
d in hnh ca vic p dng ng php ca ting Vit sang ni ting Anh.
Bn s thy rt r rng l ti sao vic hiu nhm ca ngi nghe i vi
li ca ngi ni l vic rt ph bin v ti sao n khin cho vic giao tip
i lc rt ngng nghu v kh chu cho c ngi ni v ngi nghe.

Chuyn ng
Khi mt hc sinh Vit Nam gp mt t mi nh t Hospital, iu g s xy
ra? Pht m ca t Hos-pi-tal trong ting Anh b bin i thnh Ht-pi-t
trong h thng m ca ting Vit. Vic ny din ra i vi mi t ting Anh
m chng ta gp. i vi ngi Vit, t Ht-pi-t nghe c v ging vi
ch Hos-pi-tal nhng thc t, i vi ngi bn ng, t ny hon ton
khng c ngha. Tng t nh vy, khi ngi bn x ni Hos-pi-tal th i
vi ngi Vit, t ny cng hon ton khng c ngha (chc chn cc bn
tng tri qua cm gic ngi ta ni mnh khng hiu m mnh ni
ngi ta cng khng hiu mc d r rng l mnh c gn ging ri ch?).

12

IV. Khng luyn ni c lm kh nng ni ca ti nhanh

hn khng?
Thc t th luyn ni s lm chm qu trnh hc. V vn ln nht m
ngi hc ngoi ng phi i mt l h lun lun mun kim tra s
tin b ca mnh thng qua kh nng ni. Ni l qu trnh xut hin cui
cng trong qu trnh hc ngn ng. iu ny c chng minh r rng
nht qua vic tr em hc ngn ng m . Nhng thng u i,chng ch
lng nghe, lng nghe, lng nghe ri lc ra nhng u vo d hiu v n
mt ngy bng nhin chng ni c. khng phi l khi u ca qu
trnh hc ngn ng m l kt qu ca tt c nhng u vo d hiu m
tr em hp th trong sut nhng nm thng lng nghe . Cc bn s
tm hiu thm v khi nim u vo d hiu Phn 2 I v phn 3 - II
Hy ly t Hospital l v d in hnh
Hc sinh A hc t Hospital bng cch nh ngha v pht m n da
trn nn tng ca ting Vit. Ngay lp tc, A pht m t l Ht-pit. A luyn tp, luyn tp v cui cng i vi A Ht-pi-t tr thnh
mt t nghe c v ging Hospital. A c nghe Hospital c pht
m chnh xc c l ch vi ln. Phn cn li A nghe c t chnh A v
nhng hc sinh khc cng pht m Ht-pi-t nh A. Mi ln A mun
s dng t Hospital, A li phi tri qua qu trnh dch ngha v
chuyn m. Hospital s lun b pht m nhm thnh Ht-pi-t.
Hc sinh B hc t Hospital ch thng qua vic lng nghe t qua
nhng tnh hung c ngha v thng qua nhng tri nghim, v n
lun c pht m bi ngi bn x. Yu cu duy nht i vi B
l c c hi c tri nghim t Hospital ngha cng vi pht
m ca n tr nn r rng trong tr no. Khng quan trng h thng
m ca ting Vit khng c cch pht m ca Hospital. Bi v B
c hc t t vic lng nghe thng qua ni dung, pht m chun
xc rt nhiu ln. Mi ln B mun ni Hospital, B pht m Hospital v
khng cn phi dch v ngh v n. B pht m ging nh mt ngi
bn ng tht s.
13

V. Ti phi lm g khi c ai hi ti mt cu hi?

Nu cu hi i hi mt cu tr li phc tp, v bn c l cha kh nng
tr li n bng ting Anh mt cch t ng th ng c gng tr li.
Hy tr li bng bt c t no xut hin trong u bn. Nu nhng t cn
thit khng xut hin ngay trong u bn th hy gi im lng. Vic c gng
sp xp cu theo ng php khi ni s lm gim kh nng ni.

VI. Mt bao lu ti c th ni c?
y l cu hi thng gp nht v d sao th mc ch ca vic hc ngn
ng l giao tip. Cu tr li l: Bt c khi no bn sn sng. y n
gin ch l cu hi vi cu tr li liu khi bn mun ni,nhng t bn cn
c sn hay khng?. Nu khng, hy dng con ng khc din
t ca bn. V d nh vic bn tng mun din t mt no
bng ting Vit nhng t nhin bn qun mt t mnh cn phi dng l g,
thay vo bn chn cch din t tng ca mnh bng mt cch din
gii khc ng khng?
Theo nghin cu th i vi tr em, khi chng hiu c khong 50-70%
nhng g ang din ra xung quanh th chng s bt u ni c.
Khi mt hc sinh bt u ni, khng phi mi th s hon ho ngay t u,
nhng anh y khng phi ghi nh bt k iu g. Anh ta n gin l ch
cn suy ngh v m anh ta mun din t, sau t v cu s n mt
cch t nhin. Bn hy rng khi chng ta ni ting Vit, ta khng cn
phi ngh v t hay cu trc cu m ta s dng. Chng ta ch n gin l
suy ngh v m ta mun din t, ri mi th s c t ng pht ra
m ta khng cn phi suy ngh.

VII. Bao lu ti c th ni ting Anh tri chy?

Cu tr li l Ty thuc vo chnh bn thn bn. Bn cng u t thi
gian bao nhiu, bn cng sm nhn c kt qu nh mun by nhiu.
Mt cu hi m ti thng gp nht l: Bao lu th ti c th gii ting
Anh?
14

y l mt cu hi kh. Cu tr li l ty thuc vo nh ngha th no

l Gii ting Anh ca bn. Bi ngn ng khng phi l nhng quy tc,
nhng t vng hay cu trc ng php kh cng. N khng c o lng
bng vic bn t c bao nhiu im trn bi kim tra. M n l vn
ha, l cng c chng ta trao i thng tin. Thm ch chng ta l ngi
Vit cng khng hn gii ting Vit bi khng ai c th bit ht tri thc
gia mt bin thng tin, t Sinh Hc, Vt L, Ha Hc, Cng ngh
Th nn Gii ch l mt khi nim tng i v n ph thuc vo cch
nhn nhn ca bn i vi vn . Nu bn nh ngha Gii ch l c
th giao tip tri chy th tt nhin bn s mt t thi gian hn vic nh
ngha Gii l hiu ht v Vt L

15

Phn 2: Nhng nn tng c bn cho ngi hc

Ting Anh
I.

C hai cch bit mt ngn ng

Lm th no chng ta bit mt ngn ng?

Ti tin chc bn tng nghe, chng kin nhng ngi hay thm ch l
chnh bn thn bn ang thng xuyn mc phi nhng cu hi kiu nh:
Ti sao ti bit rt nhiu ng php,ti sao ti bit rt nhiu t vng Ting
Anh, ti sao ti c th chia ng t chnh xc cc ngi.nhng li khng
th ni c Ting Anh? th l bi v bn vn cha hiu c bn cht
ca vic tip thu mt ngn ng
Chuyn gia ngn ng cho chng ta bit rng c hai cch hc mt ngn
ng. Chng ta c th hp th ngn ng hoc chng ta c th hc mt ngn
ng. Ngn ng m chng ta hp th rt khc so vi ngn ng m chng ta
c hc. V nu bn mun ci thin ting Anh ca bn, bn cn phi hiu
s khc bit ny.
Hp th mt ngn ng l mt qu trnh t nhin. l cch chng ta
pht trin kh nng ngn ng u tin ca chng ta ( Hay cch gi
khc l ting m - i vi chng ta l Ting Vit ). N din ra
mt cch t ng v xy ra trong tim thc (chng ta khng th nhn
thc c iu ). Ni nm na, bn hp th ngn ng l khi bn
hiu nhng g ngi khc ni m khng cn phi c gng dch n
sang ting Vit Ti gi u vo l u vo d hiu. V l kt
qu ca vic tri nghim t nhin vi ngn ng. Khi chng ta c
hoc nghe th ngn ng m chng ta c th hiu, chng ta hp th
ngn ng nhiu hn.
Khi chng ta hc mt ngn ng, ta hc v ghi nh t vng v quy
tc,cc cu trc ng php v ngn ng . l mt qu trnh c
16

thc, ta nhn thc c n ang xy ra ( nh lm bi tp, ghi nh t

vng ). V n i hi rt nhiu s n lc.
Ti sao s khc bit ny li quan trng? iu quan trng l bi v nghin
cu khoa hc cho chng ta bit rng hu ht s lu lot (kh nng ngn
ng) ca chng ta xut pht t ngn ng chng ta hp th, khng phi t
ngn ng m chng l n lc hc.

II.

Ci g n trc?
1. Trt t t nhin:

iu th hai m mt sinh vin ting Anh nn bit l mt s thnh phn ca

mt ngn ng c hp th trc mt s thnh phn khc. C mt th t
t nhin v vic mt s phn c hp th trc v mt s thnh phn
khc li c hp th mun hn. Hy ti cung cp cho bn hai v d:
_ Th hin ti tip din: He is reading c hp th t rt sm.
_ Th hin ti,ngi th 3 s t: - He eats c hp th kh mun
y l l do khin chng ta d dng ni: She is going to school - nhng
li thng xuyn mc li khi ni She goes to school thnh She go to
school
y l iu hon ton t nhin v c mt thc t khc rng chng ta khng
th thay i trt t t nhin ny bng cch c gng hc hay ghi nh nhng
quy tc ngn ng ( nn gio dc truyn thng thng bt chng ta hc v
th hin ti u tin ). Ta s hp th tng phn ca ngn ng khi ti thi
im thch hp

2. Ti sao bit iu ny li c li?

u tin, n c li v n c th gip bn hiu l do ti sao bn tuyt vng
khi bn lin tc gp rc ri vi cng mt phn ca ting Anh - nh ngi
17

th ba s t. C l cn qu sm bn c th hp th phn ca ngn
ng. C l b no ca bn vn cha sn sng hp th phn .

3. L mt ngi hc ting Anh bn nn lm g?

Bn nn s dng phng php tng t nh khi bn n! Chng ta u bit
rng c th chng ta cn mt s vitamin v cht dinh dng khc. Nhng
chng ta khng n Vitamin A trong mt tun, sau Vitamin B tun tip
theo, ng khng? Khng, chng ta nui c th bng ch n ung lnh
mnh c cha tt c cc cht dinh dng, v tin tng rng c th chng
ta s thp th cc dng cht cn thit. Tng t, chng ta nn i x vi
mnh bng mt ch n ung lnh mnh v ting Anh v tin tng vo
b no chng ta c th hp th cc thnh phn ca ngn ng ting Anh m
n cn khi n sn sng.

4. ng lo lng v nhng sai lm!

L do th hai ti sao li c li khi bit v quy lut t nhin ny. Nhiu sinh
vin hc Ting Anh lo lng qu nhiu v nhng sai lm khi s dng Ting
Anh.
Trong khi chng ta hp th mt ngn ng mi, chng ta pht trin mt
th ngn ng trung gian. Ngn ng trung gian ny bao gm ba iu:
_ Ngn ng mi m ta hp th, cc thnh phn ca ngn ng m chng
ta c th s dng thoi mi, t nhin. V d: Bn c th ni nhng cu
Hello,how are you? rt d dng v thoi mi.
_ Nhng d on v ngn ng mi: "Ti ngh rng mnh nn ni nh th
ny l ng!
_ nh hng t ting m (hay ting bi).
V d: _ Ngi Vit: No star where.
_ Ngi M: No problem/ You are welcome
18

Th ngn ng trung gian thay i lin tc mi ln bn mi ln bn

c hay nghe th ngn ng m bn c th hiu c. Dn dn n s ging
vi th Ting Anh bn mun s dng.
Nu bn vn tip tc mc sai lm khi s dng Ting Anh th ch cho
thy rng bn ang mt ni no gia ni bn bt u v ci ch m
bn ang hng n ( Vng ngn ng trung gian ). V n s tip tc thay
i ch cn bn di chuyn gn hn v gn hn n ch ca bn - S thng
tho ting Anh.

III.

Kim sot cht lng

Nu hu ht kh nng ngn ng ca chng ta c c l nh vic hp th

ngn ng, th liu vic hc ngn ng bng vic nghin cu n thng qua
cc cu trc ng php c mang li li ch? Tt nhin ri.

1. Khi no ng php c tc dng?

Th ngn ng chng ta hc vn c ch trong mt s thi im nht nh.
Tuy n khng gip ch nhiu cho kh nng s dng ngn ng tri chy ca
chng ta nhng n s gip chng ta hiu chnh ngn ng m chng ta
hp th khi chng ta s dng n. N gip chng ta s dng ngn ng chnh
xc hn, c bit l khi ta vit.

2. Ti sao iu ny l ng?
Nghin cu khoa hc cho ta bit rng c ba yu cu cho vic s dng ngn
ng c hc.
_ Phi bit cc quy tc ng php: Kh khn l ngn ng rt phc tp v c
hng trm quy tc.
_ Phi ch vo cu trc.
_ Phi c thi gian suy ngh v cc quy tc.
19

Thng thng thi gian duy nht c th p ng tt c cc yu cu trn

l khi tham gia mt bi kim tra ng php hay chnh sa mt ci g ta
vit.
iu th v l, khng ai trong s cc nh vn gii suy ngh v cc quy tc
khi h vit. Chc hn bn qu quen thuc vi cu ni Mun vit vn
gii phi c nhiu sch ng khng? Gn y ti c mt tuyn b th v
ca mt nh vn rt thnh cng. Di y l nhng g ng ni:
"Bn c th thy rng tht k l khi bit rng ti ... cha bao gi hc c
nhng quy nh chnh thc v ng php. Ti hc cch vit bng cch c
mt cch nhit tnh khi cn tr, nhng khi phi tm hiu nhng "quy tc",
ti b qua n. Nu bn cho ti mt cu khng chnh xc, ti c th sa n,
nhng nu ti cn phi bit chnh xc ng php no c s dng sai th
ti s i hi v ti. "
Lm sao bn pht trin kh nng vit ca mnh? Bng cch c.
Lm th no bn c th pht trin thm kh nng ting Anh? Theo cng
mt cch: bng cch c v nghe.
Khng c g l tt hn c nhiu v nghe nhiu gip chng ta s
dng tt ngn ng

IV.

Mun thnh tho ting Anh ? - Ch c duy nht mt

con ng !!

Bn c nh ti so snh vic hp th ngn ng vi vic c mt ch n

ung lnh mnh? Ti cho rng sinh vin hc ting Anh nn i x vi bn
thn bng mt ch n ung Ting Anh lnh mnh tin tng tm tr ca
bn thn rng cc thnh phn ngn ng ting Anh s c hp th khi
ng thi im.
Ti s thm mt cht vo php so snh . Khi chng ta n, chng ta
thng cn thn nui c th chng ta cc loi thc phm d tiu ha. V
20

d, khi mt em b c sinh ra, trc tin chng ta cho chng n sa v

sau l cc loi thc phm d hp th. Sau , khi chng sn sng, ta
cho chng n tri cy, rau qu, v cc loi tht. Cng mt cch tip cn nh
vy, khi chng ta mun hp th c nhiu ting Anh, chng ta phi nui
tr no chng ta bng th Ting Anh d hp th v s dng.
Ta ch c th hp th ngn ng khi chng ta hiu c nhng g chng ta
c hoc nghe. Nu chng ta hiu c nhng g chng ta c hoc nghe
thy, no b s t ng hp th cc thnh phn ca ngn ng. V ta hon
ton khng c thc g v vic ny.
Rt nhiu sinh vin tin rng h phi hc tp tht chm ch s dng
c Ting Anh. H c hoc nghe nhng th qu kh. H thng xuyn
dng li tm kim cc t m h khng hiu. iu khng tht s hiu
qu! Chng ta ch hp th ngn ng khi chng ta hiu c ngn ng
chng ta ang c v nghe.
Cung cp cho mnh mt ch n ung tiu ha lnh mnh trong ting
Anh! Nu bn c vn vic hiu nhng g bn c v nghe (Qu kh), hy
tm ci g d dng hn. Kin nhn. Dn dn tng kh. Nu bn lm
th, ting Anh ca bn s lin tc c ci thin.

V.

ng lo lng. Hy tin tng!

"Khi bn lo lng, bn lm cho cuc sng kh khn hn McFerrin.

Ti mun ni iu tng t v vic hp th ngn ng. Thm ch nu bn
hiu c th ting Anh m bn ang c v nghe, bn vn c th khin
vic hp th ngn ng tr nn kh khn hn. y l l do:
_ Bn qu lo lng
_ Bn thiu t tin ("Ti khng th lm iu ny! Hc ngoi ng khng dnh
cho ngi nh ti").

21

B no ca chng ta c mt c quan gi l C Quan Th Cm Ngn Ng

(Language Acquisition Advice), khi bn cm thy lo lng, c quan ny s
to mt mng lc ngn cn nhng thng tin i vo no b. Chng s cn
tr qu trnh hp th ca bn. Tm l chnh l cha kha quyt nh thnh
cng trong vic hc Ting Anh.
Lm th no bn c th s dng thng tin ny gip qu trnh hp th
ting Anh d dng hn?
u tin, khi bn ang tm kim mt ci g c hoc nghe, hy tm
mt ci g th v. Sch,bo, tp ch, phim, hay video m bn cho l th v
khin bn chm m vo . Nu bn ang c hoc nghe mt ci g m
bn khng thy hng th? Hy dng li v tm kim th khc hp dn hn.
Th hai, hy th gin! c hoc nghe v vui thch. Bn khng cn phi c
gng hc chng (ghi nh t vng, phn tch ng php). Nu chng th v
v bn c th hiu c thng tin c truyn ti, bn s hp th Ting
Anh nhiu hn. Hy tin tng vo qu trnh ca t nhin. Hy tin rng b
no ca bn vn ang hc hi.

22

Phn 3: Sc mnh ca c v nghe

Nghin cu khoa hc cho rng hu ht kh nng s dng ngn ng ca
chng ta n t nhng g ta c v nghe. c v nghe c sc mnh nng
cao vn t vng, ng php, c hiu, vit, chnh t, im TOEFL, v nhiu
hn na.
iu quan trng nht bn c th lm ci thin ting Anh ca bn l c
v nghe ti liu va d hiu va th v cng nhiu cng tt. y l l do ti
sao.

I. Gii thch
Hc mt ngn ng l mt qu trnh t nhin. l mt th m b no ca
chng ta lm rt tt. Khi chng ta c hoc nghe th ngn ng m ta c th
hiu, no ca chng ta hp th ngn ng mi - t vng mi, nhng cu
trc v ng php, cch s dng ngn ng.
Qu trnh th c ngn ng ny c mt s c im th v:
_ N din ra t ng, chng ta khng cn phi quyt nh lm iu .
_ Khi iu xy ra, chng ta khng nhn thc c n; ta khng th bit
rng n ang din ra cho n khi ai ni rng, "Wow! Ting Anh ca bn
tin b hn rt nhiu! "
Nu ta lm nhng g ta cn lm (c v nghe nhng ti liu d hiu ), n s
xy ra. Chng ta khng th trnh khi iu (kh nng ting Anh t ng
tin b).

II. B mt l g?
B mt l ci m ta gi l u vo d hiu (comprehensible input)
Bn c nh lm th no bn hc c ting Vit khng? Khi chng ta cn
nh, ta hp th Ting Vit thng qua u vo d hiu. Cha m chng ta v
23

nhng ngi khc s dng ngn ng n gin khi h ni hoc c cho ta

nghe. H s dng mt t, sau cm t. H ni chuyn v c chm
ri. H s dng cc chuyn ng c th, hnh nh... H lm tt c mi
th h c th gip chng ta hiu c ngn ng m h ang s dng,
lm cho n d hiu hn. Khi h lm nh vy, mt cch v thc, chng ta
hp th c ngn ng. Mt ngy n, khi ta sn sng, ta ni t
u tin v tt c mi ngi vui mng!
Bn thy ch? Bn hc c ting Vit bi v cha m ca bn v nhng
ngi khc bao quanh bn bi u vo d hiu - ngn ng d hiu.
Khi chng ta bt u hc mt ngn ng mi, ta cn phi lm iu tng t.
Ta cn phi bao quanh mnh bng u vo d hiu. Ta phi tip nhn cng
nhiu u vo d hiu cng tt thng qua c v nghe.

III. c v nghe cng nhiu = Kh nng ngn ng cng

pht trin
Hc sinh thng hi v xem truyn hnh hoc phim nh. Chng c th hu
ch, nhng khng tht s hu ch nh vic c. c nhiu c mt li th
ng k cho s pht trin ngn ng. Di y l l do: Hc c y
thnh phn ca ngn ng.
Hy b mt cht thi gian suy ngh v iu ny. Khi chng ta xem mt
b phim hoc chng trnh truyn hnh, chng ta nghe cuc i thoi gia
cc nhn vt. Nhng chng ta thy c v tr v hnh ng nhn vt. Th
ngn ng duy nht ta nghe c l nhng g cc nhn vt ni vi nhau.
Nhng khi chng ta c mt cun sch hay mt cu chuyn, ta c cc
cuc i thoi v c m t ca nh vn v a im v hnh ng. Ta
nhn c nhiu u vo d hiu hn so vi khi ta xem mt chng trnh
phim truyn hnh.
Hy suy ngh v n theo cch ny. Khi ta xem mt b phim hay mt
chng trnh truyn hnh, n ging nh c mt ba n nh ngn ng. Khi
24

chng ta c, n ging nh mt ba n y ngn ng, cng vi mn

trng ming!

IV. c v nghe Cha kha chinh phc ting Anh

Nu bn mun c v lng nghe ci thin ting Anh ca bn, y l
nhng g bn cn lm:
_ c v nghe rt nhiu, v lm iu thng xuyn.
c v nghe mi ngy, thm ch bn ch dnh ra 15 hoc 20 pht. Nu bn
c th lm nhiu hn na th kt qu s tt hn.
_ c v nghe bt c iu g mang li cho bn nim vui
Lm th no bn c th ni rng bn ang c v nghe v hng th? Bn
ang c cho vui khi bn khng mun dng li bi v bn rt thch n. Khi
bn qun i thi gian (ging nh ngi hc 3 ting nh 3 nm cn ngi nt
3 gi nh 3 pht vy).
_ c v nghe nhng g d hiu
N phi d bn bit hu ht tt c cc t. Khi bn c th c v lng
nghe m khng dng li. Khi bn c th hiu nhng cu chuyn hay
tng m khng tra t trong t in. Khi bn khng cn phi c chm.

V. Gi cho vic c:
_ c v nghe m khng dng li. Nu bn t m v mt s t, tm chng
sau khi bn c hay nghe xong, ng dng li gia chng, n s lm ngt
mch cu chuyn
_ c v nghe nhiu hn mt ln. Nu bn thch mt ci g m bn
mun c hoc nghe n mt ln na, hy lm iu ! Mi ln c li bn
s hiu su hn v hp th c nhiu hn.
25

_ c v nghe cng mt lc. C rt nhiu li ch nhn thy v nghe ngn

ng cng mt lc.
_ c v nghe nhng iu c vit bi cng mt tc gi hay cng 1 ch
- v d,3 tp tiu thuyt The Hunger Game. Vic c gii hn ch gip
bn lm quen vi vn phong ca tc gi, hay cch dng t, t vng
_ Nu bn c mt cun sch bng Ting Vit trc, bn s hiu n tt khi
bn c n bng ting Anh. y l l do bn nn tm c nhng mu
truyn song ng.
Hy bt u ngay hm nay! Hy bin n thnh mt thi quen. Bn cng bt
u sm, trnh ting Anh ca bn cng sm c ci thin.

26

VI. Vy ti phi bt u t u?
y l cu hi m bt k ai ang c gng ci thin trnh ting anh ca
mnh u thc mc.
Cu tr li l: Bt c u . Bn c th s dng bt k 1 ngun ti liu
no ph hp vi cc nguyn tc:
_ Th v : Nu ti liu khng d th bn s khng th no c hng th hc.
Nu bn thch bng ,hy c bo bng . Nu bn thch khoa hc, hy
tm c nhng bi vit v ti khoa hc m bn thch
_ D: Vy th no l d? l bn c th c hoc nghe ti liu m bn phi
hiu t nht 95% tr ln. Nu bn gp nhng t ng mi v c th on
c t hoc bn hon ton c th hiu ni dung ca ti liu m khng
cn phi tra t in. Ti liu cng d bao nhiu,bn cng th c nhiu by
nhiu. Hy nh l nu bn khng hiu bn s khng hc c g.
Mt s ngun tham kho:
c:
_ Kissmanga.com : Dnh cho cc bn yu thch Manga.
_ longform.org
Nghe:
_ eslpod.com
_ lingq.com
_ Youtube.com

27

Phn 4: Hnh ng
I.

Lm th no m vic c v nghe nhng cu

truyn v tiu thuyt li gip ti ci thin trnh
ting Anh?

Trong phn Sc mnh ca c v nghe ti nhn mnh v u vo

d hiu t vic c v nghe gip ta s dng ngn ng mt cch tri
chy. Mt trong nhng ngun tt nht c u vo d hiu l t
nhng quyn tiu thuyt ph bin nhng quyn sch hay nhng cu
chuyn m ngi ta c chng ch n gin bi v h thch.

1.

Ti sao li l tiu thuyt?

Th nht, tiu thuyt l mt ngun tuyt vi c u vo d hiu. Khi

ta hiu nhng g ta ang c v nghe, ta hp th ngn ng. Cng hp th
c nhiu, ta cng hiu nhiu hn v cng cm thy yu thch th ta
ang c. Ta hp th ngn ng nhiu hn khi ti liu m ta s dng d
c, ta khng phi dng li gia chng tra cu t mi trong t in.
ng thi tiu thuyt cho chng ta nhiu la chn, bn c th chn th
loi ngn tnh, trinh thm hay bt c loi g m bn yu thch.
Th hai, tiu thuyt , sch v nhng cu truyn cho chng ta hiu nhiu
hn v vn ha ca ngi bn a. Ngn ng khng ch l t vng v
cu trc ng php. No l mt phn vn ha ca nhng ngi s dng
n. Ging nh ting Vit, chng ta c nhng c trng trong ting Vit
gn lin vi vn ha Vit Nam. Ngn ng khng th tch ri khi vn
ha. N chnh cng c nhng ngi c cng nn vn ha chia s v
cuc sng, t tng v kin.
c hoc nghe tiu thuyt chnh l cch tt nht hiu thm v nn
vn ha s dng ngn ng m chng ta ang hc.
28

Cui cng, ti mun nhn mnh rng, c sch v tiu thuyt tt hn

nhiu so vi vic xem cc chng trnh TV cho s pht trin kh nng
ngn ng. Ti sao ? V sch v tiu thuyt cha ng y thnh
phn ca ngn ng. Khi ta xem phim hay mt chng trnh TV, ta ch
c nghe nhng cuc hi thoi gia cc nhn vt, nhng ta c nhn
thy v tr v hnh ng ca nhn vt. Th ngn ng duy nht m ta
nghe c l nhng g m nhn vt ni chuyn vi nhau. Tuy nhin,
khi ta c sch hay tiu thuyt, ta khng nhng c nhng g cc nhn
vt ni vi nhau m ta cn c c c m t ca ngi vit v a im
v nhn vt. Ta nhn c nhiu ngn ng hn, nhiu u vo d hiu
hn l vic ch xem nhng chng trnh TV v phim. Khi ta s hc
c cch lm th no m t ngi, hnh ng, s vt, s vic
Khi ta xem chng trnh TV, cng ging nh mt ba n nh vy.
Nhng khi ta c sch hay tiu thuyt, n ging nh vic bn c mt
ba n y c km theo trng ming.

2.

Ti nn c nhng g?

Cu tr li cho cu hi ny rt n gin: Bn thch c ci g? . y l

cu hi quan trng nht m bn cn tr li. C ngi thch c v khoa
hc, c ngi thch c truyn tnh cm, c ngi th thch truyn tranh,
c ngi th tp ch thi trang Hy tm nhng ch m bn yu
thch. Ch cn chng d hiu, bn c th c hiu hon ton m khng
cn s tr gip ca t in v bn cm thy hng th khi c chng th
bt k ti liu no cng u c th s dng.

II. c nh th no ci thin ting Anh?

Nh ti cp, c v nghe chnh l cha kha gip bn nng cao
trnh ting Anh. Lng u vo d hiu m bn tip nhn c cng
ln, bn cng nhanh chng tin b.

29

Th m bn c v cch m bn c chng quyt nh s tin b ca

bn. Sau y l nhng b quyt chn la ti liu c v cch c c th
gip bn t ph trong vic hc ting Anh.

1. c hiu qu l c khng cn n lc:

Ti liu c hiu qu nht l ti liu m bn c th c n mt cch d
dng, bn c th hiu c n hon ton m khng cn s tr gip ca
t in.
Phn ln ngi hc ting Anh tin rng ci thin kh nng ting Anh,
h phi chn nhng ti liu tht kh, nhng ti liu phi vt qu trnh
ca bn hin ti th bn mi c th tin b. Nhng iu ny hon
ton ngc li. Nhng nghin cu ch ra rng, lng t vng ca bn
s tin b nhanh hn nu bn hiu c t 95% ni dung m bn ang
c m khng cn phi tra cu t.

2. c hiu qu l khi c, bn tp trung vo ni dung thay

v ngn ng:
Bn s hp th c ting Anh nhiu hn nu ti liu m bn ang s
dng khin bn qun i rng n c vit bng ting Anh. Khi , bn
ch tp trung vo ni dung m ti liu ang truyn ti thay v tp trung
vo cc cu trc ng php, cc th
bao gi bn c cm gic qun i thi gian cha? Khi bn lm mt
vic g v bn cm thy rng thi gian tri qua nhanh hn, bn
khng cn n thi gian na. Tng t vi vic tm ti liu c,
bn nn chn nhng ti liu khin bn qun i rng bn ang c n,
v tt c nhng g bn mun lm ch l c n cng nhiu cng tt ch
bi bn mun bit chuyn g s xy ra tip theo. Khi bn c ti liu t
c yu cu nh vy chnh l lc bn hp th ting Anh hiu qu nht.

3. Lo lng v s tin b s lm gim hiu qu:

30

S hp th ngn ng din ra ni m bn khng th cm nhn c.

Bn c nh ti cp rng bn khng th cm nhn c mnh ang
tin b trong qua trnh hp th ngn ng ch? N khng ging nh vic
bn hc 1+1 =2. Bn phi hiu rng, ch cn bn tip nhn u vo d
hiu th d mun hay khng bn cng s tin b. Ging nh vic bn
nut thc n vo bng th d mun hay khng n cng s hp th cht
dinh dng vy. Bn khng th kim sot c iu . bao gi bn
hc mt iu g m bn yu thch, bn khng quan tm n vic bn
c tin b hay khng, ch l n mt ngy t nhin bn nhn ra , t
ra mnh tin b n th ny ri ?
Ngi hc ting Anh lo lng thi qu v s tin b ca bn thn. H t
to p lc cho chnh bn thn mnh v nhng th m bn thn mnh
cn nh v mnh qun. V h t thuyt phc bn thn mnh rng
Mnh khng h tin b.
Nu bn lm nhng iu bn cn phi lm, l c nhng ti liu
khin bn cm thy say m v thch th, b no ca bn s t ng lm
th m n c cu to hon thnh, l hp th ngn ng.
Mt ln na ti mun nhn mnh rng, khi bn tip nhn u vo d
hiu, th d mun hay khng, bn cng s tin b.

4. Kim tra s lnh hi khin hiu qu gim xung:

Khi bn dng c kim tra s lnh hi cu bn thn, bn s v tnh
lm cn tr qu trnh hp th ngn ng. iu ny thng xy ra khi bn
dng tm kim ngha ca mt t mi hay bn ang mun ghi chp n
li vo danh sch t mi.
Vic kim tra s lnh hi thng xuyn ko bn ra khi s tp trung,
khin bn tp trung vo ngn ng thay v ni dung. S phn khch ca
bn s gim xung v quan trng hn, hiu qu s gim theo. Bn cng

31

tp trung vo ni dung bao nhiu, lng ting Anh m bn hp th s

tng ln by nhiu.

5. Ch :
Tt c nhng iu p dng i vi vic c u c p dng vi vic
tm ti liu nghe.
Ngha l ti liu nghe phi p ng c nhng yu cu sau:
_ D hiu.
_ Bn thy hng th.

6. Lm th no ti bit rng ti liu ti ang c l qu

kh?
Nu bn c th c n thoi mi m khng cn phi dng li kim tra
t vng v vn hiu c nhng g m ni dung truyn ti, tc l bn
ang s dng ti liu va vi kh nng ca mnh.
Hoc bn c th th bng cch lm 1 bi ton nh, hy c chng c
bao nhiu t trong 1 trang ti liu m bn ang c, sau hy m s
t mi m bn gp phi. Chia s t mi cho tng s t trong 1 trang.
Nu s t mi chim khong t 2-5% trn tng s t th l ti liu
ph hp trnh hin ti ca bn.
Nu bn c nhng ti liu qu kh i vi trnh hin ti th hy
dng li, tm gc n qua 1 bn. Tm nhng th d hn v quay tr li
khi trnh ting Anh ca bn c ci thin.

7. Ti nn c bao nhiu?
Chc chn 1 iu l, bn c cng nhiu, bn cng hp th c
nhiu ngn ng. Tt hn ht l bn hy dnh mi ngy ra 20-30p. Bn
c t nhng lm n u n hng ngy tt hn rt nhiu so vi vic c
nhiu gi ng h nhng ch 1 hay 2 ln 1 tun.
32

8. Vy i vi nhng t ti khng bit th ti c nn tra cu

ngha ca n khng?
Khng nn. c bit l khi bn ang c. Nu bn tht s t m v mt
s t, bn c th xem ngha ca n sau khi c xong. D cho iu
l khng thc s cn thit.
Bn s gp li chng . V sau khi bn gp chng vi ln trong nhng ng
cnh khc nhau, dn dn bn s hiu c n.
Bn ch nn tra cu ngha ca t mi nu nh bn tht s cn hiu ni
dung m bn ang c. Tuy nhin, nu vic ny din ra nhiu ln th c
l bn nn tm ti liu khc d c hn.

9. Mt s li khuyn cho vic luyn c:

_ c nhng ti liu bng ting Vit trc, ri chuyn sang c bng
ting Anh. Hoc nhng mu truyn song ng. i vi ngi mi bt u
hay ngi hc ch c lng t vng hn ch th vic c truyn song
ng c th mang li hiu qu k diu.
_ Bn nn chn c nhng ti liu hay sch ca cng mt tc gi, hoc
bn nn c nhng ti liu, bi vit v cng ch (nh y hc, thi
trang, m nhc.). Vic c theo cch chn lc nh vy s gip bn lm
quen vi nhng t ng trong cng mt nhm ch hay cng vn
phong ca tc gi.
_ Hy bin vic c tr thnh mt thi quen, s thch hng ngy.
_ Mua hoc in ra nhng quyn sch giy nh v mang theo chng bt c
ni u. c vo bt c thi gian no m bn rnh.
_ Nu ti liu khin bn cm thy th v, hy c n li nhiu ln. Mi
ln c li s gip bn hp th thm nhiu hn.

33

 Ch : Nu bn l ngi mi bt u, hy c nhng mu truyn

song ng ngn trc, tt nht l cc mu truyn ci nh. T t
tng kh v di.

III. Sa li sai c lm bn tin b nhanh hn khng?

Ngi hc ting Anh thng nh gio vin hay khi ni thng nh
ngi bn ng sa li sai cho h (nh ng php, t vng, pht m) khi
ni. Nhng thc s th hnh ng ny hon ton khng gip ch g cho
vic ci thin trnh ting Anh.
iu ny c th khin nhiu ngi ngc nhin bi khng phi sa li sai
l mt phn quan trng trong vic dy v hc hay sao? i vi nn gio
dc truyn thng th cu tr li l ng nh vy, vic sa li sai cho
hc sinh l mt iu rt quan trng. Nhng i vi vic hc ngoi ng
th hon ton khng c bt k mt bng chng no chng minh c
rng sa li sai s gip hc sinh tin b. Ngc li, rt nhiu bng
chng ch ra rng, vic sa li sai cho hc sinh trong vic hc ngoi ng
s lm kh nng hc tp km hiu qu i rt nhiu.

1. Bng chng t nhng nghin cu v t cc lp hc:

Vic sa li sai thc t gip ch rt nhiu cho hu ht cc mn hc nh
Ton, L, Ha nhng tic l n li khng gip ch g cho ngi hc
ngoi ng. Tin s John Truscott ca i hc Tsing Hua, i Loan
dnh ra rt nhiu nm nghin cu s nh hng ca vic sa li sai v
ng php khi hc sinh ni v vit. V ng i n 2 kt lun:
_ Khng c bng chng no chng t rng sa li sai c tc dng i vi
ngi hc. Nu c th him khi iu xy ra lu di. Bng chng r
rng nht l khi ni, hc sinh thng nhm ln ngi th 3 s t He
34

goes thnh He go. V d cho gio vin c sa li bao nhiu ln i na

th iu ny vn tip tc din ra. l bi v b no ca bn vn cha
sn sng hp th ngi th 3 s t (xem Phn 2 Ci g n trc? )
_ C nhng bng chng ch ra rng vic sa li sai s gy hi cho ngi
hc. Sa li sai khin ngi hc cm thy lo lng khi ni, hc sinh s ni
sai ng php, sai pht m dn n s ni, s giao tip. V vic lo lng s
khin qu trnh hp th ngn ng tr nn kh khn hn rt nhiu.

2. Ti sao vic sa li sai li khng gip ch cho vic hc

ngoi ng?
Vic sa li sai khng ph hp vi s pht trin ca ngn ng - Theo
gio s Truscott. Vic pht trin ca ngn ng ch n t vic tip nhn
u vo d hiu nghe v c - khng phi n t vic sa li sai cho
u ra th ta ni v vit.
Ngn ng c hp th khi ta hiu nhng iu ta c hoc nghe. No
b ca chng ta s t ng hp th nhng yu t m ta sn sng
hp th v cng thm vo nhng iu m ta bit (ging nh vic bn
hp th cht dinh dng vy, s c nhng vitamin c hp th trc,
c nhng vitamin c hp th sau). Bn cng c nhiu nghe nhiu,
cng tip nhn nhiu u vo d hiu, th ngn ng hnh thnh trong
u bn s cng ging vi th ngn ng m bn ang hc l ting
Anh, nhng li sai s c thay th dn bng nhng iu ng.

IV. Trnh ca ti liu c ang c ci thin?

y l mt cu hi m bt k mt ngi hc no cng thc mc. V h
u mong mun cu tr li l C . Bi lm sao bn c ng lc
tip tc nu bn khng cm thy c nhng g mnh nhn li l xng
ng. Vy lm th no bit c rng, trnh ca bn ang tin b?

1. Mt cht v nn tng c bn:

35

Trc khi tr li cu hi Liu trnh ca ti c tin b hay khng?

th ti mun nhc li i cht v qu trnh hp th ngn ng. Hp th
ngn ng l mt qu trnh t nhin ca b no. Khi ta c v nghe
nhng th m ta hiu c vi tm trng thoi mi, khi b no s t
ng hp th ngn ng d cho bn c mun hay khng. V thng th ta
s khng n qu trnh ang din ra. N ging nh vic bn
luyn tp bng vy, hng ngy bn luyn tp, luyn tp nhng bn
khng th thy s tin b ca mnh ngay c. C th sau vi thng bn
mi bt u nhn ra c kh nng ca mnh tin b ti mc no.
Tng t cng nh vi vic hc ngoi ng.
V mt phn kh khn cho vic d on trnh ngoi ng ca chng
ta c tin b hay khng l bi phn ln nhng g ta hp th u nm
trong tim thc. N nm ngoi kh nng o c ca thc. Tt c
nhng g bn nhn v nghe trong sut cuc i u c cha ng
trong tim thc, n l mt kho cha khng l, tuy nhin kh nng thc
ca chng ta qu hn ch c th o c c sc cha khng l ca
tim thc. N khc hon ton so vi cch m chng ta hc v ghi nh
2+2=4. V s khc bit cng khin ta kh khn hn trong vic c
chng s tin b ca chng ta. V n cng rt kh c th thit k mt
bi kim tra hiu qu o c s tin b .
Nhng bi kim tra truyn thng T vng, ng phpnhng th m
ta b bt phi ghi nh - khng ni ln nhiu v trnh ca chng ta
hin ti. Cng mt bi kim tra, A im cao hn B nhng cha chc A
gii hn B. C th A bit nhiu v nhng th trong bi kim tra nhiu
hn B. Tuy nhin, B c th bit v nhng th m A khng bit nhng
nhng th khng xut hin trong bi kim tra. l l do ti sao c
nhng ngi lm bi kim tra im rt cao nhng li gn nh khng
th s dng c ting Anh vo thc t i sng.

2. Vy chng ta c th lm g?
36

Vy by gi c cch no chng ta c o c s tin b? Hy

vo nhng yu t sau.
Bn c th c v nghe nhng ti liu kh hn.
Nu bn thng xuyn nghe v c nhng ti liu d hiu, trnh
ca bn s c ci thin nhanh chng. S rt l t nhin khi bn
chn nhng ti liu kh hn. Sau 1 nm, hy so snh s nhng g bn
c nm ngoi v nhng g bn ang c hin ti. Bn s cm thy
tht s ngc nhin y.
Bn da vo ting Vit t hn:
Hy rng bn s bt u c nhanh hn, nghe nhanh hn, t phi
dng li kim tra s chnh xc hn. Khi ni t ngp ngng hn, li
ni pht ra t nhin hn, t phi suy ngh v vic mnh s dng cu
trc ng php no, t vng no din t ny.
ng tp trung vo nhng li sai nh ng php hay pht m. Hy tp
trung vo kh nng ting Anh ca bn hin ti - nhng k nng nghe
ni c vit v s thay i ca chng.
Mt s li khuyn:
_ Khi bn s dng ting Anh, hy tp trung vo ngi m bn giao
tip v ni dung cuc giao tip thay v s chnh xc ca ng php, t
vng, pht m m bn ang s dng.
_ Hy chp nhn kh nng ting Anh hin ti ca bn, tip tc qu
trnh hp th ngn ng thng qua nhng ch nghe v c th v,
d hiu v tin tng rng trnh ca bn ang tin b ln tng
ngy.

V. Ti phi lm g khi gp mt t mi?

37

y l cu hi thng thy nht. Phn ng thng gp ca mt hc sinh

i vi mt t mi l tra cu n trong t in. H cm thy c li
nu nh khng lm g c.
Trc khi ni n gii php cho vn ny, ti m t qua v nhng
g s din ra khi bn bt gp mt t mi.

1. Bn t ng:
Khi bn bt gp mt t mi, b no ca bn hnh ng ngay lp tc mt
cch t ng. N s lin kt nhng thng tin t ti liu m bn ang c
cu, on vn, ni dung cu chuyn - v gn cho t mt ngha
tm thi. Sau , mi ln bn gp li t , no ca bn li tip tc
thu thp nhng thng tin mi ca t . V sau mt vi ln, khi nhng
thng tin c thu thp y , t s tr thnh mt phn c th
s dng c trong kho t vng ca bn. Ni mt cch ngn gn th
nhng thng trong ti liu m bn ang c s gip cho b no ca bn
thu thp thng tin v t mi cho n khi bn hiu c y
ngha ca t .
B no s lm vic ny t ng nhng bn cn phi ra quyt nh. Vy
iu g l tt nht nn lm khi bn gp mt t mi?

2. B qua v tip tc c:
u tin. Bn cn b qua t d v tip tc c. Nu bn vn hiu c
ni dung ca ti liu, ng dng li. Tip tc c. Khng phi lc no
cng cn thit hiu mi t trong bi c.
C 2 l do.
_ u tin l nu nh dng li v tm kim mi t mi bn gp, bn
ang lm gin on qu trnh c khin cho dng chy ngn ng
trong bn b chn ng khin cho vic hp th ngn ng kh khn hn.
K c khi bn cn hiu ngha ca t hiu ni dung th cng b qua
38

n v c cho n cui on vn v sau c li ln na. c li l mt

cch rt hiu qu gip bn hp th c nhiu ting Anh hn.
_ Th 2, k c khi bn b qua t , b no ca bn cng khng b qua
n hon ton m n s c cha li trong tim thc. Hiu bit ca bn
v ni dung m bn ang c gip cho vic hiu ngha t cng c
cha ng trong tim thc. V vy, d cho bn c b qua t th
nhng thng tin vn cn lu li v n s c kt hp vi nhng
thng tin mi bn s gp v gip bn hiu ngha trong tng lai.

3. on ngha:
Nu bn cn t hiu ngha ca ti liu bn ang c th hy ON.
u tin,hy ngh v ni dung m bn ang c. Liu c cu no, on
vn no hay ni dung no ca ti liu c th gip bn on ra c
ngha ca t khng? Nu bn chu kh , thng th bn s tm thy
nhng du hiu gip bn c th on c ngha ca n ngay trong ti
liu.
Th 2, t trng c ging vi t no m bn bit khng? C th n
ch l mt dng khc ca t trong ting Anh thi (V d: Important
Importantly)

4. Tra cu:
Nu bn thc s cn hiu ngha ca t th hy tra cu n ti t in
online: http://www.ldoceonline.com/dictionary/
y l l do:
_ nh ngha ting Anh d hiu.
_ C v d c th.
_ y cc lp ngha.
_ C pht m chun gip bn bit cch pht m.
39

VI. Lm th no ni tt hn?
1. Cu chuyn u tin ca bn:
Bn c nh lm cch no m bn hc c ting Vit khng? C l l
khng. Ti cng khng chng kin iu , nhng ti c th m t
nhng g xy ra i vi bn, vi ti. Bn bt u ni ting Vit bng
cch.khng ni g c. Khi bn sinh ra, bao quanh xung quanh bn
nhng ngi ni ting Vit nhng bn khng h ni c trong mt
thi gian di. V i vi nhng ngi khc, vic hon ton bnh
thng.
Khi b m bn v nhng ngi khc quyt nh ni chuyn vi bn, h
dng th ngn ng n gin nht c th. H dng c ch, tranh nh, hay
vt dng gip bn hiu c nhng g h ang ni. V khi h lm
iu , chnh l lc bn ang hp th ting Vit.
Ri mt ngy, bn ni ra nhng ting u tin. Mi ngi u phn
khch. Tip mi ngi bt u ni vi bn nhiu hn. V khi kh
nng ni ca bn tng dn, h tng dn kh ca cuc ni chuyn.
Nhng cu ni phc tp hn, tc ni nhanh hn.
Nhng g m b m bn ang lm chnh l li dng kh nng hc ngn
ng t nhin ca b no kh nng hp th th ngn ng d hiu. V
h khng h p buc bn phi ni cho n khi bn sn sng.

2. Cu chuyn tip theo do chnh bn vit nn:

Con ng duy nht lm tng kh nng ni ca bn chnh l nghe
tht nhiu ting Anh. Hy nghe nhng th th v v d bn c
th qun i rng mnh ang hc ting Anh.
Nghe chnh l cha kha ni ting Anh tri chy.
Ri bn s thy kh nng nghe v ni ca mnh tin b r rt.
40

3. Nhng lu cho vic luyn nghe:

V ti liu:
Nh ti lun cp, mu cht ca vic chn ti liu hc Ting Anh
hiu qu l ti liu m bn chn phi ph hp vi nhng tiu ch:
_ D hiu.
_ Bn thy th v.
i vi ngi mi ti khuyn bn nn chn nhng bi nghe
ngn, ch vi pht l tt nht. Trailer phim l mt ngun cc k
hu ch cho ngi mi bt u.
V cch hc:
c th luyn nghe hiu qu th bn cn tri qua nhng giai on.
Khi hon thnh giai on 2 l lc bn c th chuyn qua ti liu khc.
Giai on 1: Hiu
y l giai on m bn cn phi dch ngha hay lm th no
bn c th hiu ni dung bn ang nghe (Bn c th xem t ph
hay dch qua t in). Bn s khng hc c g nu nh bn
khng hiu ngi khc ang ni g.
Giai on 2: Nghe
Bn phi nghe ti liu nhiu ln. Nghe ti khi no bn hiu m
khng cn phi dch n sang ting Vit na l tc l t yu cu.
Bn c th chuyn sang ti liu khc nghe v quay tr li giai
on 1.

VII. Lm th no ti ci thin pht m?

Nh ti tng cp: m chng ta ni ra chnh l m c nh
hnh trong u chng ta . iu ny c ngha l, bn pht m
chun th m c nh hnh trong u bn phi l m chun. V d nh
41

bn mun ni t Hospital chun th m ca t Hospital trong u bn

phi chun.
Tuy nhin trong ting Anh cng nh ting Vit, khng c khi nim
Ting Anh Chun cng nh khng c khi nim Ting Vit Chun.
Nhng ngi ni ting Anh cng phn theo rt nhiu min, nhiu t
nc. V d nh cng mt nc M th cc bang khc nhau c th ng
khc nhau (nh Vit Nam th ngi H Ni v ngi Si Gn). Gia
cc t nc khc nhau th ting Anh ca h cng khc nhau. V d nh
Anh-Anh s khc Anh-M v s khc Anh- n, Anh-Singapore, Anhc.etc. Do chng ta quen hc ting Anh-M nn ta coi l ting Anh
chun.
Nu bn nghe t ngun no, bn s c xu hng pht m ging vi
ngun . Tc l nu bn hay nghe t nhng ngun ni ting Anh-Anh,
bn s hp th cch pht m, m iu ca ting Anh-Anh. V cui cng
bn s ni theo kiu pht m v ng iu ca ting Anh-Anh. Tng t
i vi Anh-n, Anh-c l l do ti sao ngi vng no th ni
ting vng y, ngi H Ni th ni ting H Ni, ngi Si Gn th ni
ting Si Gn.

VIII. Lm th no nng cao kh nng vit?

Chc hn bn cng nh ti, cng nh rt nhiu nh vn, gio vin hay
nhng nh nghin cu khc u ng tnh vi quan im: vit tt th
phi c nhiu. ng bun l nhiu hc sinh li cm thy kh chp
nhn quan im ny. H cho rng vit tt th phi bit rt nhiu cu
trc ng php, phi bit cch sp xp on vn, du cutm li l h
mong mun c mt cng thc no m h c th p dng ngay lp tc
c th vit tt.
Khng phi qu r rng l nu bn mun vit tt, th bn phi hiu
th no l vit tt ng khng? Mt nh vn tng ni: Kh nng
vit tt chnh l kin thc v cm gic cho b cc v ni dung.
42

1. Cm gic cho b cc v ni dung l g?

Bn hy tng tng bn ang c mt bi vn ca mt hc sinh cp 2
v mt on vn ca mt tc gi ni ting v cng mt ch . Chc
chn rng bn s thy on vn ca nh vn s hay hn ng khng?
Ti sao? y l mt cu hi rt kh tr li. Bn ch cm thy l bi vn
ca hc sinh cp 2 s khng hay nhng bn khng th ch ra chnh xc
ti sao n li nh th. Cc nh vn cng khng th hiu c chnh xc
ti sao. H ch c th ni rng ni dung v b cc khng hp l. Bn c
ngh rng khi nhng nh vn vit bi h c tnh ton xem bao nhiu cu
th xung dng, bao nhiu t th du chm, du phy khng? Khng, h
ch cm thy l ch ny nn xung dng, ch ny nn nhn mnh, ch
ny nn t du phy.
Chnh l bi kh nng sp xp b cc v ni dung hay ni cch khc l
kh nng vit ca cc nh vn cao hn hn nhng ngi khc nn h c
cm nhn v ni dung v b cc hp l hay cha hp l.
Tm li, k nng vit tt chnh l cm nhn bn trong ca bn v ci g
l ng khi vit. 50 nm trc, David Lambuth, mt trong nhng tc
gi hng u ca M tng ni: Cm gic v vic vit ng ch n t
mt ngun duy nht: c nhiu . ng cn ni rng: Khng c ai tng
hc vit bng cch hc thuc lng hay ghi nh nhng quy lut v lut
l. Bn khng nh rng khi bn cn hc lp 1, lp 2 nhng bn vn c
th vit c mt bi vn d cha tng hc mt lut l no ? chnh
l nh bn c nghe hay c nhng cu chuyn c tch, truyn
tranh trong sut qu trnh trng thnh. l chnh l ngun gip bn
c th vit c.
Vy cu hi t ra l: Lm th no chng ta c c cm gic ?
Brain Clark tng ni: Bt c mt nh vn hay tc gi no cng u hiu
rng, k nng vit n t vic c rt nhiu nhng ti liu khin bn
cm thy hng th. Khi bn c, bng cch v thc, bn s t ng hp
43

th nhng k nng vit m bn cn c vit tt hn . y l l do ti

sao ngi thch c sch lch s th li vit v t ng s dng thng
m cht s hc. Ngi thch c truyn tnh cm th li vit v t s
dng s m cht th ca, bay bng.
Nu bn mun ci thin k nng vit ca mnh th vic ny l khng th
trnh khi. Bn cn phi c, c v c. c nhiu n mc b
no ca bn c th cm nhn c n.

2. Mt s iu bn cn nh khi c:
_ Bn hp th phn ln k nng vit ca mnh ging nh cc k nng
khc, l thng qua u vo d hiu, th v.
_ Qu trnh hp th ny din ra trong tim thc. Bn s khng th nhn
thy c kh nng ca mnh ang tin b cho n mt ngy bn cht
nhn ra l mnh c th vit c nhng th m trc kia mnh khng
th.
_ ci thin c k nng vit i hi mt lng v cng ln u vo.
V qu trnh tin b ca mi ngi th khng ging nhau. Hy kin
nhn.
_ Khi c, hy tp trung vo ni dung cu chuyn thay v tp trung vo
nhng ng php.
_ Hy tin tng. Bn phi tin rng hc ngn ng l qu trnh m b no
ca bn c thit lp sn. Ch cn bn tin tng v tip tc lm
nhng iu bn cn phi lm, bn s nhn thy thnh cng.

IX. Luyn tp c lm trnh ting Anh ca bn tt

hn?
44

1. C ch.thnh thong.
Vy th no l luyn tp? l nu bn lm mt iu g nhiu, c
bit l khi c ngi ni cho bn bit rng ch no ng, ch no sai,
cui cng th bn s lm n ng hoc t nht l hu ht u lm ng.
iu ny hu dng vi rt nhiu lnh vc.
_ Ton hc: 2+2=4, 2+6=8
_ Ha hc: H= Heli, Li= Liti
_ Trong th thao nh bng , bng chuyn
Nhng n c tht s hiu qu trong vic hc ting Anh?
C thnu nh vic hc ting Anh ch l vic ghi nh nhng chui t
vng v cu trc ng php, l ghi nh vic sp xp cc t vo vi nhau
thnh mt cu. Th khi vic luyn tp c hiu qu s dng cc cu
trc gip bn to thnh cu thng qua vic sp xp cc t vng v c
ngi sa li cho bn, l gio vin. Nhng khng phi l chc
nng ca ngn ng. S dng ngn ng khng phi l da vo vic tm
kim nhng t vng, nhng cu trc cu trong tr nh to thnh cu.
Ngn ng phc tp hn th rt nhiu. Mc ch ca ngn chnh l
giao tip, truyn ti thng tin, khng phi dng lm cc bi kim
tra.

2. Th khi no th vic luyn tp c hiu qu?

Hnh ng luyn tp tp ni, tp vit - s gii hn kh nng ca ngi
hc ting Anh. Nhng ngc li, s luyn tp u n thng qua vic
c v nghe thng xuyn s to nn nhng chuyn bin rt ln cho s
ci thin trnh ting Anh. Bn cng luyn c nhiu, cng luyn nghe
nhiu k ni nng ni v vit ca bn s cng tin b.
45

3. Giao tip cng l mt cch luyn tp:

Hu ht hc sinh u ngh rng, cng luyn ni nhiu th kh nng ni
cng tng. Quan im ny ch ng mt phn rt nh. Luyn tp ni
khng ng cch s lm hn ch kh nng ni ca bn.
Vy th no l luyn ni ng cch? Tp ni khng lm bn ni tt hn,
nhng tham gia vo mt cuc ni chuyn th c.
Nhng cuc tr chuyn, hi thoi s gip ch nu bn lng nghe nhiu
hn l ni. Hy nh, ngn ng n t u vo nhng th bn c v
nghe khng phi nhng th bn ni v vit. Nhng cuc hi thoi
chnh l ngun t liu quan trng cho u vo, c bit l khi bn tr
chuyn vi ngi bn x. Hy ni v nhng vn thng ngy nh gia
nh, cch sng,v hy lng nghe h ni. Mt iu na ti mun nhn
mnh, KHNG BAO GI c nh h sa li sai cho bn.

46

Li kt
Chng ta cng nhau i qua mt chng ng. Ti hi vng rng nhng
thng tin trong quyn sch ny mang li cho bn mt gc nhn khc v
vic hc ting Anh. l hc ting Anh khng h vt v nh bn vn
lm tng, m ngc li, n s l nim vui, l s hng th nu bn bit
cch hc, bit kin tr, v bit tin tng.
Mi gp , thc mc cc bn c th lin lc qua a ch gmail:
ndthai1107@gmail.com .
Bt k gp no cng u c trn trng.
Cm n!
Nguyn ng Trung Hi

47