BAB 3:ENJIN TINGKATAN 3 (KT)

2.1 Jenis dan Kegunaan Pengikat dan Pencantum

2.1.1

Pengikat
A. Bol
Digunakan untuk..bahagian-bahagian enjin
Bahagian utama bol ialahdan.
Jenis bol ditentukan oleh. kepalanya
Jenis jenis bol:
Bol kepala ..
Bol kepala ..
Saiz bol ditentukan oleh.dan .
Bol mesti digunakan bersama
Rajah bol:

Rajah 2.1: Bol

B. Nat
Nat mempunyai .
Saiz nat ditentukan oleh..
Jenis jenis nat dan kegunaannya

Jadual 2.1
C. Skru Tudung
Saiz skru tudung ditentukan oleh dan.
Jenis skru tudung ditentukan oleh.

Rajah 2.2: Skru Tudung

Rajah 2.3: Contoh penggunaan skru tudung

D. Stad
Satu hujung batang stad berulirdan satu lagi berulir..
Saiz stad ditentukan olehdan
Bahagian yang berulir halus dipasang dengan .
Bahagian yang berulir kasar dipasang di .

2.1.2 Pencantum
Pencantum digunakan untuk.bahagian yang berputar seperti
atau
A. Kekunci
Fungsi kekunci ialah mengunci .dengan ...yang
berpusing sama-sama.
Jenis kekunci

Keterangan
Kekunci Woodruff
Juga dikenali sebagai
..
Bahagian bawah kekunci dimasukkan ke dalam
pada aci
Bahagian atas kekunci dimasukkan ke dalam
.supaya ia tidak tertanggal
Kekunci Persegi
Juga dikenali sebagai

Sebahagian kunci dimasukkan ke dalam

..pada aci dan bahagian lain ke dalam
.. yang dicantumkan

2.2 Bahagian Luar Enjin

2.2.1 Bahagian Luar Enjin dan Fungsinya
Bahagian bahagian utama sebuah enjin satu silinder empat lejang

Bahagian-bahagian luar enjin satu silinder empat lejang

Bahagian-bahagian luar enjin
Kepala silinder
Kepala silinder terletak di atas bongkah enjin dan
..

digunakan antara kepala silinder dan

bongkah silinder bagi mengelakkan kebocoran
campuran udara dan bahan api
Pada kepala silinder terdapat satu lubang berulir
dimana dipasangkan
dan .juga terdapat pada
kepala silinder
Sirip penyejuk
Berfungsi bagi ...
untuk menyejukkan enjin

Palam Pencucuh
Berfungsi mengeluarkan...
diruang pembakaran
Bunga api ini perlu bagi membakar ..
..dan ..yang
dimampatkan diruang pembakaran

Rajah

Bongkah Enjin
Bahagian-bahagian utama bongkah enjin
i.
ii.
iii.
iv.
Bahagian-bahagian bergerak yang dipasang pada
bongkah enjin
i.
ii.
iii.
iv.
v.
Palam pengisi minyak
Merupakan lubang saluran untuk
.
Sesetengah enjin menempatkan
pada palam tersebut
Palam buang minyak
Terletak di takung minyak pelincir
Palam berulir ini ditanggalkan bagi...
.
Takung minyak pelincir
Terletak di bawah bongkah enjin untuk.
.

Ukur Celup
Digunakan untuk ...
........di dalam takung minyak.
Karburetor
Berfungsi bagi mencampurkan .
dan bahan api pada kadar yang betul

Pembersih Udara
Berfungsi :
i. Menapis ..yang masuk ke karburetor
ii.Mengurangkanketika udara
masuk ke dalam karburetor
iii.Berfungsi sebagai penahan .
apabila enjin tersedak

4 jenis penapis udara

i.
ii.
iii.
iv.

Roda tenaga
Mewujudkan .untuk membolehkan
enjin berputar
Sirip pada roda tenaga bertindak sebagai ..
untuk menyedut udara masuk
Pada bahagian dalamnya, terdapat
yang berfungsi sebagai salah satu sistem penyalaan
magnet
Tangki bahan api
Digunakan untuk.dan.
bahan api ke karburetor

Penyenyap bunyi
Berfungsi untuk mengurangkan
kesan daripada pembakaran campuran udara dan
bahan api
Rumah Penghembus
Digunakan untuk .dan roda
tenaga.
Bahagian ini juga berfungsi untuk
. dan ke bongkah enjin
bagi sistem penyejukan enjin

2.2.2 Alatan tangan

A. Sepana
Digunakan untuk atau.bol, nat dan skru tudung
berkepala heksagon.
Jenis

Sepana hujung terbuka

Sepana Gelang

Sepana gabung

Keterangan
Sesuai digunakan apabila
.tidak dapat digunakan
Saiz sepana ditentukan oleh.

Cengkamanya lebih kuat dan tidak

mudah .
Saiz ditentukan oleh
.
Digunakan pada ruang sempit apabila
tidak boleh digunakan
Merupakan gabungan sepana ..
.dengan
sepana
Saiz kedua-dua hujung adalah .

B. Soket
Tidak mempunyai tetap
Memberikan dan tidak mudah tergelincir
Digunakan bersama dengan .
Saiz ditentukan oleh .soket.

Jenis Soket

Keterangan
Digunakan untuk ..dan
.bol, nat dan skru tudung
kepala heksagon.

Soket

Soket dalam

Digunakan untuk membuka atau

memasang

Soket fleks

Mempunyai ..yang boleh

digerakkan
Digunakan untuk melonggar dan
mengetatkan dan .
di bahagian dalam enjin

C. Tangkai
Digunakan bersama
Setiap tangkai mempunyai.untuk disuaikan dengan lubang segi
empat sama soket.
Berfungsi ..sama ada melonggar atau mengetatkan bol, nat dan skru
berkepala heksagon
Jenis-jenis tangkai:
Jenis Tangkai dan kegunaannya
Tangkai L
Digunakan untuk.

Memberikan tekanan daya

Tangkai Hayun
Digunakan di tempat...

dan digunakan untuk..

Tangkai Pelaju
Berbentuk.
Berfungsi untuk

Daya mengetat
Tangkai T
Mempunyai . yang boleh dialihkan
sepanjang tangkai.
Berfungsi memberikan ..
yang kuat
Tangkai Gear Sala
Pada 1 hujungnya terdapat .
Tangkai gear membolehkan soket dipusingkan
1 arah tanpa perlu .soket
daripada nat.
Sesuai digunakan di tempat .
Perengkuh Daya Kilas
Mempunyai .
Berfungsi mengetatkan bol, nat, dan skru pada
.. kekuatan yang diperlukan.

Rajah

D. Tolok Perasa
Rajah

Keterangan
Digunakan untuk .
2 jenis tolok perasa
i. ..
Kegunaanya: Mengukur kelegaan
permukaan rata seperti kelegaan tapet dan
kelegaan poin titik sesentuh
ii
Kegunaan: Memeriksa celahan palam
pencucuh

E. Pemutar Skru Kontot

Rajah

2.3 Bahagian Dalam Enjin

Keterangan
Kegunaan: ..
Saiznya ditentukan oleh

Bahagian bahagian utama dalam enjin

Bahagian-bahagian dalam enjin dan fungsinya
Ruang pembakaran
Ruang ini untuk pembakaran campuran
..dan . yang telah
dimampatkan.

Lubang silinder
Terdapat di tengah-tengah enjin untuk
.

Rongga masukan
Merupakan 1 saluran yang terletak di
antara . dengan
.
Berfungsi untuk ..
campuran udara dan bahan api yang
memasuki lubang silinder
Rongga ekzos
Berfungsi menyalurkan
dari ruang pembakaran dan
memindahkan daya ini ke aci engkol

Piston
Berfungsi untuk menerima
hasil pembakaran dan
memindahkan daya ini ke ..

Rod Penghubung
Berfungsi untuk menukarkan gerakan
saling piston kepada

Aci Engkol
Berfungsi untuk menerima ..
..
ketika lejang kuasa
Pada hujung aci engkol terdapat
..
yang menukarkan gerakan putaran kepada
kuasa gerakan mekanikal yang lain
Pusingan aci engkol menyebabkan
.dan .
..berpusing lalu menggerakkan
aci sesondol
Aci Sesondol
Gerakan sesondol akan menyebabkan
.terbuka dan tertutup
Gear aci sesondol dipasangkan bersama
dengan ...

Rajah

Tapet
Terletak diantara dan
..
Tapet akan digerakkan oleh ..bagi
membuka atau menutup injap.

Injap

Berfungsi bagi menutup dan membuka

..dan
2 jenis injap
i.Injap masukan
Fungsi:

ii.Injap ekzos
Fungsi:

2.4 Edaran Empat Lejang

Pergerakan lejang ini akan berulang-ulang mengikut susunan tertibnya iaitu :
i. Lejang.............
ii. Lejang...........
iii.Lejang..........
iv.Lejang..
Setelah selesai pergerakan 4 lejang, satu edaran/pusingan dikatakan telah sempurna.

2.4.1 Prinsip Edaran 4 Lejang

Bahagian
Lejang Masukan

Lejang Mampatan

Lejang Kuasa

Lejang Ekzos

Pergerakan
Piston

Kedudukan
Injap Masukan

Kedudukan
Injap Ekzos

Pusingan
aci Engkol

2.5 Sistem Enjin

Sistem Enjin adalah gabungan beberapa bahagian utama yang beroperasi supaya sesebuah
enjin boleh berfungsi dengan sempurna. Kerosakan pada mana-mana sistem boleh menjejaskan
prestasi sesebuah enjin.
A. Sistem pelinciran
Berfungsi untuk membekalkan kepada semua bahagian enjin yang
bergerak bagi mengurangkan .

Fungsi bahagian Utama Sistem Pelinciran

Bahagian
Fungsi
Mengaut dan menyimbah minyak pelincir ke
Takung Minyak Pelincir
bahagian enjin yang bergerak di dalam bongkah
enjin
Lubang saluran bagi pengaliran keluar minyak
Pengaut
pelincir yang kotor
Ukur celup
Menakung minyak pelincir
Mengukur aras minyak pelincir dalam takung
Palam buang minyak
minyak pelincir
Lubang saluran untuk mengisi minyak pelincir yang
Palam pengisi minyak
bersih
B. Sistem bahan api
Berfungsi menyediakan dan membekalkan campuran ..dan
..pada kadar yang betul ke ..

Karburetor memainkan peranan penting dalam sistem bahan api

Fungsi Bahagian Utama Sistem Bahan Api

Bahagian
Fungsi
Membekalkan campuran udara dan bahan api pada
Tangki bahan api
kadar yang betul
Menyalurkan campuran udara dan bahan api ke lubang
Saluran bahan api
silinder
Mengawal campuran udara dan bahan api masuk ke
Karburetor
lubang silinder
Menapis kotoran udara dan mengurangkan bunyi bising
Pembersih Udara
semasa udara masuk ke lubang silinder
Menyalurkan bahan api dari tangki bahan api ke
Rongga masukan
karburetor
Injap Masukan
Menyimpan bahan api
C.Sistem penyalaan
Merupakan sistem yang membekalkan arus elektrik voltan tinggi yang terhasil dari
bahagian magneto kepada palam pencucuh melalui kabel tegangan tinggi untuk
dan .pada masa yang betul.
2 jenis penyalaan enjin
i. ..
digunakan dalam ..
ii. ..
digunakan dalam ..

Fungsi bahagian utama sistem penyalaan

Bahagian
Fungsi
Meninggikan voltan elektrik untuk dibekalkan ke palam
Magnet kekal
pencucuh
Gegelung penyalaan
Mengawal pengeluaran bunga api pada palam pencucuh
Mengalirkan arus voltan tinggi ke palam pencucuh
Kondenser
Terletak pada bahagian dalam roda tenaga dan
Titik sesentuh
mewujudkan medan magnet untuk menghasilkan voltan
tinggi kepada palam pencucuh
Palam pencucuh
Menghasilkan percikan bunga api semasa lejang kuasa
Kabel tegangan tinggi
Mengawal bukaan titik sesentuh

Mencegah titik dari terbakar

Mempercepatkan keruntuhan dan pengembangan

Sesondol pemutus
medan magnet

Menyimpan arus elekrik buat sementara waktu

D. Sistem ekzos
Berfungsi . hasil pembakaran campuran udara bahan api ke
.
Juga ..semasa hasil pembakaran melalui penyenyap bunyi

 Fungsi bahagian utama sistem ekzos

Bahagian
Fungsi
Menyalurkan hasil pembakaran daripada lubang silinder
Injap ekzos
ke paip ekzos
Mengurangkan bunyi bising enjin hasil pembakaran
Rongga ekzos
campuran udara bahan api
Paip ekzos
Menyalurkan hasil pembakaran ke penyenyap bunyi
Memberi laluan kepada hasil pembakaran keluar
Penyenyap bunyi
daripada lubang silinder
E. Sistem penyejukan
Berfungsi .akibat pembakaran campuran udara bahan api
2 jenis sistem penyejukan
i. .bagi enjin 1 silinder 4 lejang
ii. .bagi enjin berbilang silinder
Fungsi bahagian utama sistem penyejukan
Bahagian
Fungsi
Memberi permukaan yang lebih luas untuk pelepasan
Roda tenaga
haba
Menyedut udara sekitar dengan bilahnya dan
Perumah penghembus
mengedarkan ke perumah penghembus
Sirip penyejuk
Menghalakan udara yang disedut ke sirip penyejuk

2.6 Menservis enjin

Bertujuan untuk .dan mengelakkan kerosakan.

2.6.1 Mengganti palam pencucuh

Palam pencucuh yang telah lama digunakan akan mengalami ..,

, .., dan .

Langkah-langkah menservis palam pencucuh

Langkah-langkah

1. Tanggalkan .

2. Tanggalkan .. dengan
menggunakan soket dalam bersama
tangkai yang sesuai

3. Periksa keadaan ..sekiranya

penebat pada palang pencucuh itu..
atau elektrod tengahnya telah .
Gantikan dengan .
yang baru

4. Sekiranya palam pencucuh itu

. atau ..,
bersihkan elektrod palam pencucuh

5. Periksa kelegaan elektrod dengan

. Laraskan elektrod
dengan menggunakan

6. Ikat semula palam pencucuh pada

. dan sambungkan
kabel tegangan tinggi

Rajah

2.6.2 Memeriksa aras dan menukar minyak pelincir

Langkah-langkah
1. Letakkan di bawah palam
buang minyak

2. Tanggalkan ..
atau bagi sesetengah enjin

3. Tanggalkan palam buang minyak dengan

menggunakan

4. Biarkan minyak pelincir mengalir keluar

melalui .

5. Kemudian, ketatkan
..

6. Isikan minyak pelincir baru ke dalam

.. melalui palam pengisi
minyak. Gunakan . supaya
minyak tak tumpah

7. Periksa aras minyak pelincir dan isikan

minyak pelincir sehingga

8. Ketatkan semula palam pengisi minyak

pelincir dan ukur celup tadi.

Rajah

Soalan Kilat
1. Namakan pengikat dan pencantum yang ditunjukkan dalam rajah di bawah
1

4
5

2. Terangkan fungsi alatan tangan berikut

1
2

3. Labelkan bahagian luar enjin satu silinder empat lejang

4.Namakan bahagian bahagian dalam enjin yang berikut.

5. Nyatakan prinsip edaran 4 lejang

6. Namakan bahagian yang terdapat pada

Soalan Kilat
1. Namakan pengikat dan pencantum yang ditunjukkan dalam rajah di bawah
1

4
5

2. Terangkan fungsi alatan tangan berikut

1
2

3. Labelkan bahagian luar enjin satu silinder empat lejang

4.Namakan bahagian bahagian dalam enjin yang berikut.

5. Nyatakan prinsip edaran 4 lejang

6. Namakan bahagian yang terdapat pada