Samenvatting Belangrijkste Denkers Sociologie

lOMoARcPSD
20ste eeuw 1949
George Murdock
H1
20ste eeuw 1963
Howard Becker
H1
20ste eeuw - 1929
Jrgen Habermas
H1
20ste eeuw 19271998
Niklas Luhmann
H1
H9
20ste eeuw 1858

- 1918
Georg Simmel
H1
Murdock-files; info over zoveel mogelijk bestaande en verdwenen

culturen (dode en levende culturen)
Afwijkend gedrag (bv. criminaliteit) wordt door de samenleving
geproduceerd. Onze normen die we hanteren om afwijkend en
crimineel gedrag te beoordelen zijn van sociale oorsprong, verschillen
v/d ene samenleving tot de andere en van het ene tijdperk tot het
andere.
Sociologie heeft een dubbele taak:
1) Verklaren waarom bepaalde individuen tot afwijkend gedrag
komen
2) Verklaren waarom bepaalde gedragingen in bepaalde
samenlevingen afwijkend zijn en andere niet
Alle redelijke, eerlijke mensen worden het eens; in het verlengde v/d
verlichting; door redelijk argumenten te beoordelen, komt men tot
eensgezindheid; het arbitraire verdwijnt, mensen onderscheiden regels
& instellingen (hoe-vraag + waarom-vraag); rechtvaardigheidsgevoel (en
het recht moet hieraan aangepast worden)
Conservatief; benvloed door de Tegen-Verlichting; Keuzemogelijkheden
beperken, meerderheidsregel 50 +1, voorkomt chaos, respect
procedures dwingt respect regels af; rechtspositivisme (wet toepassen,
ook al zijn we niet akkoord)
Onder de vertegenwoordigende instellingen vallen de specifiek politieke
instellingen nog eens op door de bijzonder lage graad van vertrouwen
dat in hen wordt gesteld. Hij stelt dat het onmogelijk is geworden de
ganse samenleving te vertegenwoordigen in n instelling of figuur,
zoals voorheen in de figuur van de koning. Het bewustzijn van die
onmogelijkheid heeft zich in de decennia voor de Franse Revolutie
gevormd. Instellingen zitten sindsdien in een permanente hopeloze
legitimiteitscrisis.
Hij wijst erop dat de interne samenhang van groepen wordt bevorderd
door hun tegenstelling tot en conflict met andere groepen. Een conflict
brengt ook groepen samen die anders op geen enkele manier met
elkaar zouden communiceren.
Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)
Antropoloog
Amerikaans socioloog
Boek: Outsiders
Essay Der Streit
lOMoARcPSD
H5
H9
20ste eeuw 1899 1992
F. A. Hayek
H1
19-20ste eeuw 1864-1920
Max Weber
H1
1918
Max Weber
H2
H6
Hij wijst op de rol die conflict kan spelen in vernieuwing en in

maatschappelijke integratie.
Richt de aandacht op prostitutie; dat verschijnsel drukt volgens hem
zeer goed uit wat commodificatie is en hoe geld als een algemeen
medium van uitwisseling kan circuleren. Zelfs de seksuele overgave, of
althans het simulacrum of veinzen van zon overgave, kan tegen geld
worden geruild; symbolische ontwikkeling van het geld; scherpt de
behoefte aan abstract denken aan; mensen moeten een op zich
waardelos symbool leren aanvaarden in ruil voor op zich waardevolle of
begeerde goederen en diensten; het prestige van intellectueel werk,
commodificatie en de symbolische ontwikkeling van geld, nauw met
elkaar verbonden. De symbolisering en commodificatie schiepen een
wereld waarin de waarde van heel wat goederen en diensten
kwantitatief kon worden uitgedrukt als geldwaarde.
De vrije markteconomie was een ordening die overeenstemt met de
aangeboren instincten van de mens ware aard van de mens was
nog niet vroeger ontdekt
Noot: natuur is een bron van niet-contingente regels, maar weten niet
precies welke regels en worden het daar ook niet over eens
Wetenschappelijke poging om het sociale handelen te begrijpen, met
de bedoeling op die manier tot een causale verklaring van het verloop
en de effecten van dat handelen te komen.
Wetenschap als roeping een bepaalde discipline en ascese; hij was
van oordeel dat te veel sociologen onvoldoende empirisch onderzoek
verrichten en zich niet obv onderbouwde inzichten, maar uit-de-nekkletsend in het publieke debat begaven.
Definitie sociologie: de wetenschappelijke poging om het sociale
handelen te begrijpen, met de bedoeling op die manier tot een causale
verklaring van het verloop en de effecten van dat handelen te komen.
Causale verklaring = een verklaring in termen van een algemene
regelmaat die ons toelaat te voorspellen wat er onder bepaalde
omstandigheden zal gebeuren; hij spreekt ook over begrijpen.
Grondlegger moderne
conflictsociologie
Philosophie des Geldes
(1900)
Oostenrijkse econoom
Liberale denker
Duitse socioloog
Wissenschaft als beruf
lOMoARcPSD
H7
H 12
H 14
In tegenstelling tot de natuur hebben de mensen een vrije wil zij

kunnen neen zeggen tegen de verwachtingen van anderen.
Zon verklaring maakt, volgens Weber, een voorspelling over het gedrag
van mensen obv de redenen die de mensen hebben om op een
bepaalde manier te handelen. We begrijpen dat handelen als we die
redenen kunnen onderkennen en tot het besluit komen dat we het
waargenomen gedrag hadden kunnen verwachten. Omdat men dat
begrijpen zo belangrijk acht als element van de
sociaalwetenschappelijke verklaring en omdat men het van het
alledaagse begrijpen wil onderscheiden, duidt men dat aan met
Verstehen = VERSTEHENDE METHODE VAN WEBER
De Verstehende methode van Weber en het sociaal constructivisme van
Berger en Luckmann leggen er de nadruk op dat mensen handelen obv
hun kijk op de wereld en de anderen, hun opvattingen, motieven en
verwachtingen.
Max Weber bekende definitie van macht: de mogelijkheid om,
Wirtschaft und gesellschaft
eventueel tegen de wil van de anderen in, te krijgen wat men wil.
De oorsprong van de meerdimensionale kijk op stratificatie en macht
wordt dikwijls bij Max Weber gelegd. Weber onderscheid drie principes
van stratificatie die hij klasse, stand en partij noemt.
- Klasse Collectiviteit afgebakend op basis van een
gelijkaardige economische positie.
Economische macht
- Stand Collectiviteit afgebakend op basis van een gelijkaardig
aanzien en prestige (dikwijls met interactie).
Ideologische macht
- Partij Collectiviteit die bewust gebruikt wordt vanwege zijn
gelijkaardigheid en deze als basis voor politieke actie gebruikt.
Politieke macht
Weber was van oordeel dat autonome religieuze ontwikkelingen, die
zelf niet tot situationele of materile oorzaken kunnen worden
gereduceerd, de economische geschiedenis van het Westen sterk
benvloed hebben.
lOMoARcPSD
19de eeuw 1798 1857
August Comte
H1
Weber heeft geprobeerd dat laatste element van de wisselwerking

tussen economie en religie, tussen belang en norm, situatie en cultuur
te illustreren. Hij deed dat in zijn beroemde essay De protestantse
ethiek en de geest van het kapitalisme (1904).
Met die analyse van het verband tussen puritanisme en kapitalisme
wilde Weber illustreren hoe een interne cultuur, in casu religieuze
ontwikkeling in de wijze waarop god wordt voorgesteld en zielenheil
verworven, uiteindelijk een invloed kan hebben op economische
ontwikkelingen. De invloed van de reformatie op de verder
economische ontwikkeling van het Westen, is meteen ook een van de
meest grandioze voorbeelden van een onbedoeld effect.
Door velen beschouwd als de grondlegger van de sociologie
Sociologie = verlichting + tegen-verlichting
twee grote krachten in menselijk handelen en geschiedenis:
- rede: gericht door wetenschap
-emotie: gericht door religie
Religie van de mensheid oprichten met bijhorende
offerplaatsen, beelden, tekens,
Comte was voorstander van de Verlichting en onderkende 3 stadia in de
menselijke ontwikkeling:
1. Religieuze stadium (= verklaringen toewijzen aan een
bovennatuurlijke kracht God)
2. Metafysische stadium (= abstract begrip) samenlevingen
zullen tgv de geschiedenis ontwikkelen tot een positivistische
samenleving
3. Stadium van wetenschappelijk denken (= positivisme:
verschijnselen worden verklaard door andere verschijnselen te
gaan observeren; opschrijven, vergelijken en daaruit te gaan
leren).
August Comte heeft grote invloed uitgeoefend op:
- Herbert Spencer Brits filosoof en voorloper van de sociologie
1841-1913
- Jules Ferry Frans politicus en onderwijshervormer -1832 1893
Fransman
Cours de philosophie
positive = positieve of
positivistische benadering
van de sociale werkelijkheid
systme de politique
positive (trait de
sociologie)= het menselijke
handelen wordt niet alleen
geleid door de rede, maar
ook door impulsen,
gevoelens en emoties.
lOMoARcPSD
19de eeuw 18181883
Karl Marx
H1
H2
H5
H9
- John Stuart Mill -brits filosoof 1806 1873

Emile Durkheim franse grondlegger van de sociologie 1858 1917
Tegen-Verlichting, denkers zoals Bonald(1754-1840) en de Maistre
(1753-1821), haalde hij het idee dat een maatschappelijke orde niet
spontaan voortvloeit uit individueel redelijk gedrag en evenmin door
dwang alleen in stand kan worden gehouden, maar dat respect voor de
wetten en de maatschappelijke orde een irrationele grondslag heeft.
Mensen maken hun eigen geschiedenis, doch niet onder de
voorwaarden die ze zelf kiezen; geschiedenis kende een dwingende
evolutie waarin zelfs het eindstadium al kon worden voorspeld;
namelijk een samenleving zonder klassen; gekenmerkt door weelde en
een aangename orde waarin niets nog arbitrair is.
Marx zag in de gangbare economische leerstelsels slechts een
uitdrukking van de belangen van de dominante sociale groepen. De
beschrijving van de werkelijkheid en de visie op de geschiedenis, die in
een bepaalde maatschappij werden verspreid, waren volgens Marx in
de eerste plaats opgezet om de sociale en economische positie van de
dominante groepen of klassen te vrijwaren. Achter de schijnbaar
objectieve beschrijving van economische en sociale wetmatigheden,
schuilt in feite het belang van de dominante klassen.
Het denken van Marx is duidelijk door het utilitarisme van de
sociaaldarwinisten genspireerd, maar hanteert geen biologisch principe
als bron van het conflict, wel een aantal regelmaten in de krachten en
verhoudingen die ontstaan rond de productie van goederen en
diensten.
De radicale conflicttheoretici verwierpen 2 cruciale elementen van Marx
theorie: 1) conflict is voor die mensen een existentieel gegeven, niet
een gevolg v/e ongelijke klassensamenleving. 2) het opheffen van
ongelijkheid zal de struggle for existence niet beindigen.
De maatschappijontwikkelingen komen er voor hem in grote mate op
neer dat meer en meer menselijke activiteiten worden geruild tegen
geld en dat de waarde van steeds meer menselijke activiteiten daarom
ook in termen van geld worden beoordeeld.
lOMoARcPSD
H 12
17de eeuw (16231662)
Pascal Blaise
H1
1956
Lewis Coser
H1
H5
18de eeuw (17121778)
Jean-Jacques
Rousseau
H1
1978
Ekman en Friesen
H1
Marx hanteerde een sterk eendimensionale kijk op het verschijnsel

macht. In termen van de soorten macht die we hebben onderscheiden,
was macht voor Marx vooral een kwestie van n dimensie, namelijk
economische macht die wordt ingezet in het productieproces om winst
te maken. De macht ligt dus volledig in het geld. Waar vroeger bijna
alles afhing van het economisch kapitaal is dat soort zaken nu toch veel
complexer.
Wat geldt als waarheid aan de ene kant van de Pyreneen, is dwaasheid
aan de andere kant. Dus de culturen verschillen enorm, wat wij normaal
vinden is voor andere gekte
Werkte de ideen van Simmel verder uit: The functions of social
conflict; de voordelen die samenlevingen kunnen putten uit
tegenstellingen en conflicten; op voorwaarde dat zij deze op een
vreedzame wijze te laten spreken met een orde voor verloop van
tegenstelling en conflict = conventie van Geneve
Een poging om functionalistische en conflictperspectieven met elkaar te
verzoenen. Het is een eenzijdige poging omdat de conflicten
ondergeschikt worden gemaakt aan de functies en enkel worden
bekeken vanuit de vraag welke functies zij vervullen.
Civiele religies (burgerdeugd staat centraal we moeten een
burgerlijke/civiele religie oprichten. Mensen die regels maken en het
naleven) - hoe kan men de mensen ertoe brengen de wet te
eerbiedigen (hoe zijn rechtstaat & sociale orde mogelijk) als iedereen er
zich van bewust is dat het constructies en conventies zijn
- mogelijkheid om tot nageleefde regels te komen
-datgene wat het leven een mate van voorspelbaarheid geeft
Natuur legt ons niet alleen fysieke beperkingen op; sommige
gedragingen zitten blijkbaar op de rand van natuur en cultuur, zoals de
wijze waarop via het gelaat bepaalde emoties worden uitgedrukt.
deden onderzoek bij een stam in Nieuw-Guinea die weinig of geen
contact met de westerse cultuur had gekend. + vervolg. Zij toonden
fotos van gelaatsuitdrukkingen die bepaalde emoties uitbeelden in
onze cultuur(geluk, droefheid, woede, afkeer, angst, verrassing).
Filosoof
Wiskundige
The Functions of Social
Conflict
Franse denker
4de boek: Contract sociale
lOMoARcPSD
1995
Jeffrey Alexander
H1
H2
H7
Deze werden nagenoeg foutloos herkend. Controversiler zijn de

stellingen die intelligentie of aanleg voor criminaliteit aan de genen
koppelen (H10). Het is verre van duidelijk welke kenmerken van onze
sociale organisatie kunnen worden beschouwd als bepaald door de
natuur en in die zin als niet-contingent. Daarenboven slagen wij erin, via
onze wetenschap en technologie, veel van die beperkingen op te
heffen.
Stelt dat mensen behoefte hebben aan een theorie van de geschiedenis.
Zij moeten niet enkel de geschiedenis kennen (in de mate dat dit echt
mogelijk is), maar moeten zich ook in de tijd kunnen situeren, een
opvatting hebben over waar zij en hun cultuur vandaan komen en
naartoe gaan. Zon visie op onze collectieve plaats in de tijd en de
geschiedenis, is volgens hem onderdeel van de identiteit: het zegt ons
iets over wie we zijn. Voor hem schuilt de waarde van een theorie van
de geschiedenis daarom niet alleen in haar waarheidsgehalte, maar ook
in haar motiverende en zingevende kracht.
Mensen hebben behoefte aan een theorie van de geschiedenis die niet
alleen probeert weer te geven hoe de geschiedenis verloopt, maar ook
een opvatting over de oorsprong en de bestemming van de eigen
cultuur aanreikt. Het is een voorstelling die het handelen kan inspireren
en richten, en niet louter een beschrijving van het handelen. Het is niet
dat de mythes gewoon moeten worden aanvaard, wel dat ze moeten
worden onderkend en erkend in hun maatschappelijk rol. de leidende
ideen van hedendaagse maatschappijen steunen niet op een
repertorium van geverifieerde feiten; het zijn symbolen die worden
gevormd door emotionele impulsen en door de wijze waarop we
omgaan met zin en betekenis de sociale werkelijkheid willen
beschrijven in termen die uit het dagelijkse leven opwellen
Fundamentele aannames van sociologische theorien in 2
tegenstellingen: 1) hoe maatschappelijke orde tot stand komt: orde
spontaan tot stand komt; maatschappelijke orde voortvloeit uit controle
op het denken en handelen van individuen 2) het mensbeeld, de wijze
waarop men het individu of de actor beschouwt
lOMoARcPSD
1971
Norbert Elias
H2
2002
Anton Derks en Hans

Vermeersch
H2
1998
Kury en Ferdinand
H2
1991
Anthony Giddens
(Brit) - Ulrich Beck
(Duitser)
H2
H3
Kan de taak van de socioloog niet verduidelijken zonder erop te wijzen

hoe ondoorzichtig en dientengevolge ook onbeheersbaar de
relatienetwerken zijn die mensen met elkaar vormen.
Een van de centrale opgaven van de sociologie is deze relatienetwerken
doorzichtiger te maken en er aldus toe bij te dragen dat ze diegenen die
vormen, minder blind en eigenmachtig meeslepen.
Bestudeerden de Vlaamse onderwijsstatistieken en stelden vast dat in
het secundair onderwijs meisjes het inderdaad beter doen, minder
mislukken en minder schoolachterstand oplopen. In tegenstelling wat
veel mensen geloofden, bleek dat verschijnsel al vanaf 1957 te bestaan.
De cijfers gaan niet verder terug in de tijd. Over de tijd bleek het
verschil prestatie tussen jongens en meisjes zelfs lichtjes af te nemen.
Maakten een inventaris op en concludeerden: de
onveiligheidsgevoelens in de steden kunnen slechts in heel geringe
mate aan slachtofferschap worden toegeschreven.
De moderne mens is sterk gendividualiseerd. Het gedrag van het
hedendaagse individu, zijn smaken en opvattingen worden volgens hen
in veel mindere mate bepaald door de groep of collectiviteit waartoe
dat individu behoort. De nationaliteit, de sociale klasse, de
geloofsgemeenschap, het geslacht zouden veel minder, vrijwel geen
invloed meer hebben op wat mensen denken, doen en voelen. Vooral
jonge mensen zouden nu in veel grotere mate zelf kiezen. Volgens
Ulrich Beck zitten zij in de stuurcabine van het eigen leven.
Giddens spreekt van een reflexief individu = het gaat om een individu
dat zich informeert, en niettegenstaande een gezonde dosis scepsis tov
experts, bij het maken van keuzes informatie rationeel gebruikt. De
reflexiviteit betreft bovendien ook de eigen innerlijkheid, waarvoor dat
individu in toenemende mate steunt op psychotherapeutische kennis.
Vroeger: traditionele situatie (de mensen handelden vrij onnadenkend,
ritualistisch, gezagsgetrouw en traditioneel) NU: Laatmoderniteit en
reflexieve moderniteit (= nadenkende moderniteit: individuen handelen
nadenkend, laten zich in grotere mate leiden door wetenschappelijke
kennis, winnen informatie in bij kritische experts,
Vlaamse sociologen
lOMoARcPSD
H 14
1856 1939
Sigmund Freud
H2
1883 1945
Friedrich Nietzsche
H2
Claude Javeau
H2
Michel Maffesoli
H2
beoordelen mensen op bekwaamheid ipv status) We boeken

vooruitgang omdat de individuen zich bij hun intentioneel handelen
steeds beter informeren en steeds meer steunen op wetenschappelijke
bronnen.
Modernisering: A.G. beschrijft dat proces als een juggernaut: een
onweerstaanbare, onafwendbare kracht die door niets wordt
tegengehouden.
De idee van een dubbele werkelijkheid (confer Marx H 2)
Volgens hem wordt het gedrag van mensen niet alleen georinteerd
door wat dezen bewust denken, maar ook door hun onderbewustzijn.
De inhoud van dat onderbewustzijn kan, volgens Freud, via analyse aan
de oppervlakte van het bewustzijn worden gebracht. Eenmaal bewust
van de voorheen verborgen en onderdrukte drijfveren van zijn gedrag,
kan de patint een groter mate van controle over zijn handelen en leven
verwerven.
Niet alleen, misschien zelfs niet zozeer de feitelijke juistheid of validiteit
van een uitspraak belangrijk is, maar wel de vraag of die overtuiging of
dat geloof de mensen helpt te levensluit aan bij het denken van de
Tegen-Verlichting. Sommigen, zoals hijzelf, konden wel leven met het
besef dat religie en moraal middelen zijn om de mens te beperken,
maar konden de gewone mensen dat besef niet aan.
Van oordeel dat de empirisch-analytische en kritische benaderingen de
mensen te zeer van een afstand en door een wetenschappelijk
instrumentarium bekijken sociologie van het dagelijkse leven, waarin
de socioloog het gedrag niet beschrijft in termen van theorien die dan
worden getoetst, maar wel in de terminologie en de voorstellingswijzen
die de mensen zelf gebruiken. wou de rede vervangen door
emfatisch vermogen
Om het dagelijkse leven te begrijpen, moet men volgens hem minder
vertrouwen op de rede en meer steunen op het aanvoelen van het
emfatisch vermogen. In tegenstelling tot de positie die Alexander
bepleit, leiden deze benaderingswijzen ertoe dat men de wijze waarop
mensen zich de werkelijkheid vorstellen,
Oostenrijkse psychiater
Duitse filosoof
Der Wanderen und sein
Schatten: de gewone
mensen niet de boeien van
religie en moraal mag
afnemen
Franstalige Belgische
socioloog
Franse socioloog
lOMoARcPSD
1872 - 1951
1858 1917
Marcel Mauss
Emile Durkheim
H2
H2
H4
kritiekloos aanvaardt en daarmee afstand neemt van de ambities van de

kritische theorie voor Maffesoli verdwijnt kritiek niet automatisch.
We moeten sociale verschijnselen in hun totaliteit, als totale feiten
bestuderen. We komen slechts tot echte inzichten in de samenleving als
we de samenhang van diverse verschijnselen weten te vatten en
verschijnselen in hun samenhang met anderen zien.
essay de gift (Le Don) de gifteconomie steunt op drie principes:
men is verplicht te geven, men is verplicht de gift te aanvaarden en men
is verplicht op middellange termijn een geschenk terug te geven. Zon
praktijk kan slechts worden begrepen door ze in betekenisvolle
samenhang met het geheel van de bestudeerde samenleving te zien en
er zo de logica van te onderkennen.
Meenden te kunnen stellen hoe mensen moesten leven en
maatschappijen dienden te worden ingericht de werkelijke mens kan
nooit tot een of ander abstract principe worden herleid + vervolg
Hij is nooit alleen maar iemand die zijn morele persoonlijkheid wil
ontwikkelen, aan zijn behoeften wil voldoen met zo weinig mogelijke
inspanning of steeds op een zo rationeel mogelijke wijze zijn
eigenbelang nastreeft. Mensen leven steeds in een bepaalde tijd, op
een bepaald plek. Godsdienst was een verschijnsel, een feit.
Bezwaar tegen rational choice theorie een zeer verspreide opvatting
over de relatie tussen het individu en de maatschappij
een parafrase van Durkheims kritiek:
Het mattheus effect, de zelfvernietigende voorspelling, onbedoelde
gevolgen, perverse effecten.telkens wordt daarbij uitgegaan van
individueel gedrag. Het sociale verschijnt in die voorbeelden slechts als
de som of het aggregaat van individuele gedragen. Het wordt eigenlijk
pas echt relevant als dat aggregaat negatieve effecten heeft en pervers
wordt. Het samenleven verschijnt dan als iets wat zich tegen de
individuen keertals een probleem. Geen wonder dat de aanhangers
van die voortelling zich de relatie van het sociale tov het individu slechts
kunnen voorstellen onder de vorm van dwang en manipulatie.
Frans socioloog
grondlegger etnologie
Essay de gift
Franse socioloog met Max

Weber grondlegger
sociologie
Boek: Les Formes
lmentaires de la vie
religieuse
lOMoARcPSD
H7
1743 1794
Condorcet
H3
1711 1776
Hume
H3
Voor hen is het alsof individuele atomen zijn die elke een eigenzinnige
baan volgen en steeds maar pijnlijk tegen elkaar opbotsen. Het sociale
is dan, volgens hen, het onaangename gevolg van die botsingen. De
aanhangers van de rationele keuzetheorie kunnen in de maatschappij
blijkbaar niets anders zien dan een oorlogstuig dat tegen het individuele
werd ingezet. Het individu kan zijn preferenties, zijn kennis en
opvattingen, zijn gedragsvoorkeuren slechts halen uit de samenleving.
Hij probeerde die idee van individu-maatschappij te verduidelijken door
te stellen dat het geheel (de samenleving) altijd meer is dan de som van
de samenstellende delen (de individuen). Het sociale als een onbedoeld
(pervers) gevolg van individueel-handelen-in-het-meervoud sluit veel
beter aan bij onze gewone manier van denken en bij het gezonde
verstand dan de werkelijkheid die Durkheim ons wil laten ontdekken.
Durkheim stelde dat afwijkend en zelfs crimineel gedrag normaal is,
onvermijdelijk en, zo voegde hij daar enigszins provocerend aan toe,
ook onmisbaar. Precies omdat we kunnen optreden tegen afwijkend en
crimineel gedrag, precies omdat in zon geval publieke excuses worden
aangeboden of straffen uitgedeeld, kunnen we de normen bevestigen.
Daarom zijn afwijkend gedrag en de reactie erop volgens hem even
onmisbaar.
De vrije markt paste de vrije markt beter bij de menselijke rede en de
natuur dan andere economische regimes. In 1775 al schreef hij dat de
vrije concurrentie tot gelijkheid zou leiden, de vermogens gelijk zou
maken, de ongelijkheid binnen eenzelfde land zou opheffen, maar ook
de ongelijkheid tussen verschillende landen zou drukken.
Het doel van de mens is nut of utiliteit maximaliseren en nut kan
worden gedefinieerd als plezier minus pijn. Heel wat utilitaristen
meenden dat de mens zowel gedreven werd door passies als door de
rede. Zij oordeelden dat de passies, het streven naar plezier en het
vermijden van pijn, het haalden en dat de rede ten dienste stond van de
passies. Vandaar hun opvatting dat mensen hun eigenbelang nastreven
en hun rede vooral daartoe gebruiken.
Denker van de Verlichting
utilitarist
lOMoARcPSD
1806 1882
Frederic Le Play
H3
1796 1874
Adolphe Quetelet
H3
1840 1916
1821 1880
1840 1902
Charles Booth
Flaubert
Emile Zola
H3
H3
H3
H 10
1667 1745
Swift
H3
1835 1902
Samuel Butler
H3
Zijn aandacht ging naar arbeidersgezinnen en naar de vergelijking van

hun levensomstandigheden en levenswijze in verschillende streken en
landen. De zorgvuldige studie van de financile middelen waarover een
gezin beschikt en van de wijze waarop deze worden besteed, levert
volgens Le Play een duidelijke beschrijving van de relatie tussen het
gezin en zijn economische omgeving.
Studie van de menselijke bevolking; onderzoek naar het gewicht en de
lengte van rekruten van het leger, BMI, body mass index; een maat van
een goede verhouding tussen lengte en gewicht en dus meteen ook als
een indicator van gebeurlijk over- of ondergewicht.
Observatie en beschrijving van het leven van arbeidersgezinnen
Emma Bovary
Probeert in zijn romans te werken als een natuurwetenschapper of
socioloog; armen en uitgeslotenen zijn tragische wezens; mensen die
door hun ongeluk en armoede zozeer gecorrumpeerd worden, dat zij
hun armoede via alcoholisme en wangedrag bestendigen.
Boek Zola = een aanval op het individualisme van de Verlichting en de
Romantiek. Het individu verschijnt er niet meer als een actief handelend
en uiteindelijk zegevierend wezen maar als een product van een sociale
voorbestemming die de onwrikbaarheid van een natuurwet heeft.
Zola beschouwde armoede en alcoholisme als oorzaken van een
biologische degeneratie.
Gulliver in vreemde wonderlijke landen reizen. Wie echter aandachtig
toekijkt, herkent in die vreemde wereld de eigen maatschappij: met de
eigenaardigheden, kwalen en mistoestanden opvallend en belachelijk
uitvergroot.
Erewhon: het verhaal van een Engelse emigrant die, na een bewogen
tocht, in een onbekende maatschappij belandt. Terwijl in het 19de
eeuwse Engeland een groeiend belang wordt gehecht aan stiptheid en
het uitgemeten gebruik van tijd, is in Erewhon, het denkbeeldige land
waarin de protagonist van het verhaal terechtkomt, het bezit van
uurwerken strafbaar; alle machines verboden. Deze belonen degene die
geluk heeft en bestraffen de ongelukkige nog eens extra.
Voorloper van de
empirische sociologie
boek: Les Ouvriers
Europens
Belg; wiskundige;
astronoom; statistiek
Brit
Madame Bovary
Franse schrijver
boek: LAssommoir
Naturalitische
romanschrijver
lOMoARcPSD
1910 2003
Robert Merton
1938
H3
H 10
1979
Boudon
H3
1902 1994
Karl Popper
H3
Stelde vast dat de ruchtbaarheid die aan wetenschappelijke bevinden

wordt gegeven sterk afhankelijk is van de reputatie van de
wetenschappers die tot de bevinding zijn gekomen. Er wordt vooral
gegeven aan wie al heeft.
Mattheus-effect = naar een passage in de bergrede van Christus volgens
het Evangelie van Mattheus. Daarin wordt gezegd dat aan hem die
heeft, zal gegeven wordenvan wie niets heeft, zal het weinige dat hij
heeft, ontnomen worden logheid aan vernieuwing
Mattheus effect = voorbeeld van de ruimere klasse van onbedoelde
gevolgen
Anomietheorie van Merton: richt de aandacht op het veld of systeem
van gesanctioneerde verwachtingen veld voorziet paden of middelen
om die doelen te bereiken via de doelen en paden wordt het gedrag
gecontroleerd en binnen bepaalde perken gehouden. Systeem vertoont
anomie(een gebrek aan samenhang of organisatie). Systematische
discrepanties tussen enerzijds de criteria van succes die in een cultuur
worden voorgehouden, anderzijds de wettelijke en toelaatbare
middelen die men krijgt om dat succes na te streven, leiden tot anomie.
Het individuele handelen heeft dikwijls onbedoelde gevolgen. Als deze
niet alleen onbedoeld maar duidelijk ook nog ongewenst zijn, spreekt
men van perverse effecten individuele redelijkheid leidt niet altijd tot
redelijke of gewenste gevolgen
Zodra verschillende individuen samen handelen, in die zin dat de
handelingen van de ene gevolgen hebben voor de anderen, zien we
dikwijls effecten optreden die niet door de handelende individuen zijn
bedoeld.
De belangrijkste taak van de fundamentele sociale wetenschappen
betreft de studie van de onbedoelde gevolgen van het intentionele
handelen. Er is behoefte aan sociale wetenschappen die onderzoeken
hoe de onbedoelde effecten van dat handelen tot stand komen en wat
voor gevolgen dat heeft voor de handelende personen.
Amerikaanse socioloog
Herman Deleeck heeft het
toegepast in Belgi en
toegepast op de sociale
zekerheid.
lOMoARcPSD
1932 1998
Mancur Olsen
H3
H5
Self-denying prophecy (=zelfvernietigende voorspelling)

als men bekend maakt dat er veel architecten nodig zijn, gaan alle
verstandige studenten dit volgen; met als gevolg dat er 6 jaar later
teveel architecten zijn
self-fulfilling prophecy (=zelfbevestigende voorspelling)
amerikaanse beurscrash 1932 = zwarte woensdag; als er een gerucht
is dat een bank in moeilijkheden verkeert, zelfs als dat niet waar is en
absurd, kan het gerucht gemakkelijk waar worden
Mensen handelen rationeel uit eigenbelang; Het bestaan van collectieve
acties dient volgens hem dan ook te worden verklaard door de wijze
waarop de kernleden of het bestuur van belangenorganisaties de leden
manipuleren:
1)dwang (ovv geweld of dreiging met geweld (stakingsleider die
arbeiders dwingt mee te strijden voor het collectieve goed
loonsverhoging); sociale afkeuring
2)door in te spelen op de persoonlijke en niet alleen op de collectieve
belangen van de leden
Het sociale reguleert zich niet zelf. Het is niet omdat een groep mensen
eenzelfde collectief belang heeft, dat die mensen zich daar spontaan
vanuit een rationeel handelen uit eigenbelang voor in zullen zetten.
Conclusie: een advies van de aldus bijgestelde theorie kan afleiden is:
de regel zo veel mogelijk door via de markt in te spelen op de
individuele belangen; laat de overheid via dwang die maatregelen
opleggen (bijvoorbeeld belastingen) die nodig zijn om te voorzien in de
nodige collectieve goederen en om de onbedoelde gevolgen van het
individuele, intentionele handelen op te vangen.
Volgens Olsen zullen collectieve goederen er slechts komen als het
nastreven ervan wordt bevorderd door het koppelen aan individuele
belangen of door het te laten gebeuren onder lichte tot zware dwang.
Op het niveau v/d moderne samenleving ziet hij daartoe 2
mechanismen; de markt en de staat
Economisch en socioloog
lOMoARcPSD
H7
1910 1989
Homans
H3
1926 1995
James Coleman
H3
1926 1984
Michel Foucault
H4
Die auteur vertrekt van de aannames die gelden in de cel (spontane

orde en rationeel handelend individu), maar verwerpt de idee dat het
handelen uit eigenbelang spontaan leidt tot het verwezenlijken van
collectieve goederen en maatschappelijke orde. De variant van de
rationele keuzetheorie die hij voorstaat, dient daarom in de cel (orde
door sociale controle en rationeel handelend individu) te worden
gerangschikt.
Individualistische ruiltheorie verbonden met het werk van Homans en
Blau
Homans gaat ervan uit dat men het sociale leven dient te beschouwen
als een complex ruilproces tussen mensen. Bij het ruilen van goederen,
diensten, informatie en gevoelens handelen mensen volgens hem
rationeel uit eigenbelang: zij proberen hun nut of plezier te
maximaliseren, hun kosten en pijn te minimaliseren. Daarbij worden ze
ook geconditioneerd: men zal sneller teruggrijpen naar ruiltransacties
en ruilpartners die in het verleden tot een bevredigend resultaat
hebben geleid ontstaan van stabiele netwerken en ruilrelaties
De recentere ontwikkelingen van de rationele keuzetheorien te
schematiseren en als een overkoepelende sociologische theorie te
ontwikkelen.
Drie betekenissen van individualisme of individualisering:
1)de waarde die aan het individu wordt gehecht of de mate waarin dat
individu in zijn eigenheid wordt aanvaard, als onderscheiden van de
groep waartoe het behoort; individuele rechten en keuzes
2)de waarde die aan het privleven, het dagelijks leven en de intimiteit
wordt gehecht
3)zelfwerk: de mate waarin het individu zichzelf als voorwerp van zijn
handelen neemt, met het oog op het zich verbeteren, veranderen,
ontplooien.
Wat het individu-zijn echt betekent, hangt duidelijk af van de cultuur en
de samenleving waarin dat individu vorm krijgt.
Foundations of Social
Theory
Histoire de la sexualit
lOMoARcPSD
H8
1902 1979
Talcott Parsons
H4
Kan men in die ontwikkeling een verandering van het strafobject zien;
men sanctioneert niet langer het lichaam met tang, brandijzer of bijl,
doch probeert in te werken op de al genternaliseerde waarden.
Vrijheidsberoving en sterke discipline moesten waardegetrouwheid
activeren. Nu wordt dit aangevuld met psychiaters,
reclasseringsagenten en sociaal werkers.
Het uitoefenen van sociale controle of macht zoals Foucault het
doorgaans noemt, is volgens hem dan ook in grote mate een kwestie
van het verspreiden van opvattingen, van voorstellingen van de
werkelijkheid en het wenselijke.
Ziekterol:
1)als de ziekterol aan iemand wordt toegekend, wordt meteen
aangenomen dat die persoon niet meer normaal kan functioneren; bij
de erkende artsen; een absoluut monopolie op het laatste woord over
de ziekterol
2)de zieke niet gestraft wordt voor zijn onbekwaamheid
Daarmee is de Parsoniaanse beschrijving van de ziekterol nog niet
volledig, maar we beschikken al over voldoende elementen om beter te
begrijpen wat Durkheim onder sociale werkelijkheid verstaat.
ziekterol: een toestand of rol die kan worden toegekend die de persoon
ontslaat van een aantal verplichtingen en waarbij de schuld van die
onbekwaamheid niet bij de zieke zelf wordt gelegd.
Reductionistisch perspectief = de fysieke toestand van het organisme
bepalend; het is die toestand zoals hij door de medische wetenschap
wordt beschreven, die objectief bepaalt wat de zieke kan en niet kan
doen; vertaling van die objectieve condities
Sociaal perspectief = de ziekterol daarentegen is het fundamentele
gegeven; zij bepaalt hoe men in een bepaalde cultuur de ziekte
benadert en oefent dus ook invloed uit op de specifieke manier waarop
de kunst van het genezen en de medische wetenschap zich daar
ontwikkelen.
Surveiller et punir
lOMoARcPSD
H5
H6
H7
H8
Parsons bracht de functionele analyse in verband met de

systeemtheorie. De samenleving werd door hem beschouwd als een
systeem dat bepaalde functies moet vervullen om te kunnen
voortbestaan, zoals overlevingsmiddelen putten uit zijn omgeving, deze
verdelen onder de leden van de samenleving, die leden bij elkaar
houden en de onvermijdelijke spanningen en conflicten oplossen op
zon manier dat de samenleving niet uiteenspat of wordt lamgelegd.
Het bestaan van economie, overheid, onderwijs en gerecht wordt
beschouwd als een antwoord op de functionele vereisten.
De rol = cruciaal element van sociale organisatie. De rol verdeelt de
samenleving in een reeks onderling zinvol verbonden posities, op zon
manier dat aan elk van die posities systematische verwachtingen
verbonden zijn. Drie niveaus in de maatschappelijke organisatie:
1)Persoonlijkheid van mensen (= sociale actoren)
2)Cultuur waarop handelen v/d actoren steunt
3)Samen handelen van die actoren of het sociale (=georganiseerd in
rollen)
Het handelingsbegrip van Parsons:
Elke sociale handeling heeft een aantal fundamentele componenten:
1) de bedoeling
2) de middelen
3) de condities, die samen met de middelen de situatie vormen en
4) een reeks normatieve standaarden voor het beoordelen van de
relatie tussen de condities, de middelen en de doelen
Parsons die veronderstelt dat de bestaande cultuur (het geheel van
doelen, waarden en normen) door gesocialiseerde mensen bekend is en
daarom hun denken en doen kan orinteren.
En bron van sanctionerend gedrag: de mensen
4 sanctioneringswijzen: belonen, bestraffen, benvloeden en activeren
van waardegetrouwheid
lOMoARcPSD
H9
1724 1804
Emmanuel Kant
H5
1988
Herrnstein-Smith
H5
1884 1942
H5
1881 - 1955
Bronislaw
Malinowski en
Radcliffe Brown
1989
Wolgang Vogt
H5
De sanctioneringswijzen worden gekenmerkt door een complexe

evolutie. In de loop van de geschiedenis worden zij overdraagbaar
gemaakt: het wordt gemakkelijker de sanctioneringsmogelijkheden van
de ene persoon aan de andere door te geven. De
sanctioneringsmogelijkheid verwerft daartoe een symbolische vorm. Op
die manier kunnen de sanctioneringsmogelijkheden als het ware in
omloop worden gebracht. Daardoor vergroot de schaal van de
netwerken die via de sanctionering worden opgebouwd. Die
ontwikkeling kan adhv de beloning vrij gemakkelijk worden
gellustreerd en verduidelijkt.
versymbolisering van de straf onder de vorm van reguliere macht, tot
schaalvergroting kan leiden
Als we een begrip niet zouden mogen gebruiker vooraleer we het
gedefinieerd hebben, dan zou het moeilijk worden te filosoferen
Guide Michelin: als men in een vreemde stad komt, kan men onmogelijk
alle restaurants uitproberen. De gids, als men hem vertrouwt en zijn
advies niet te duur vindt, lost dat probleem op. Hij bestaat ook enkel en
alleen omdat hij dat probleem oplost.
Belangrijke rol in ontwikkeling van functionalistische theorie: zij
interpreteerden en verklaarden het bestaan van specifieke instellingen
van de door hen bestudeerde samenlevingen in het licht van de bijdrage
die deze leverden aan het voortbestaan van die samenlevingen in hun
geheel.
Stelling: in de hedendaagse hooggendustrialiseerde samenlevingen de
gevolgen van oorlog bijzonder zwaar zijn geworden. De vernieling van
fabrieken enz. kan enorme en langdurige schade aanrichten. Hij besluit
daaruit dat de ontwikkeling van de industrile samenleving enerzijds,
v/d militaire capaciteit v/d samenleving anderzijds, incompatibel zijn
geworden. Volgens hem kan demilitarisering een gevolg van verdere
industrile ontwikkeling zijn. (het is onverantwoord te besluiten dat om
functionele redenen leger en oorlog uit de industrile samenleving
zullen verdwijnen)
Duitse filosoof
antropologen
lOMoARcPSD
1838 1909
Ludwig Gumplowicz
H5
1932
Carl Schmitt
H5
1961
John Rex
H5
1959
Ralf Dahrendorf
H5
1923 2006
Clifford Geertz
H5
H6
Voor hem stond de gewelddadige behartiging v/h eigenbelang centraal

in de maatschappelijke ontwikkeling. De staat is voor hem een
continuering v/d strijd. De wet is altijd de wet v/d sterkste. Hij hemelt
geweld op. Superieure kennis en macht was niet een kenmerk van
individuen maar van groepen en nauw verbonden met de raciale
kenmerken van die groepen.
Wezenlijke van politiek is het onderscheid tussen vriend en vijand; het
onderscheid wij en zij en in welke absurde maten men dit wil
verdedigen. Waarden en normen zijn slechts middelen om macht uit te
oefenen op anderen. Zo wordt oorlog verheven tot herosche
momenten voor maatschappij en individuen.
Hij zet zich scherp af tegen het functionalisme. Hij ziet veel minder
gedeelde waarden dan de functionalisten, meent dat men conflict niet
noodzakelijk moet beschouwen als een storende factor, maar dat het
ook de rechtmatige confrontatie tussen tegenstrijdige belangen kan
zijn. Terwijl functionalisten verwachtingen dikwijls gebruiken om het
handelen te verklaren, draait de conflictsociologie die verhouding om.
Het zijn volgens hen de machtsrelaties die het handelen sturen en
beslissen over de verdeling van goederen;
De naoorlogse conflictsociologie is ook genormeerd; vooral aandacht
voor conflicten waarvan men aanneemt dat n partij ethisch superieur
is omdat zij zwak is of slachtoffer. Macht en functie zijn in feite twee
onmisbare elementen van de sociologische analyse en verklaring.
Persoon is belangrijker dan de rol. Voor ons is de persoon echt en van
fundamenteel belang, terwijl de rol, zoals de dramaturgische metafoor
ons voorhoudt, slechts gespeeld wordt.
Binnen de hermeneutische onderzoekstraditie vindt men heel wat
auteurs die de betekenis van schilderijen, gebouwen, historische
gebeurtenissen en rituelen willen achterhalen en onomwonden het
recht op subjectiviteit inroepen. Cultuur is een overgeleverd geheel v
betekenissen die vervat zijn in symbolen; een geheel v opvattingen
uitgedrukt i/d symbolen via welke mensen met elkaar communiceren,
hun kennis v en houdingen tegenover het leven ontwikkelen doorgeven.
Grondlegger
conflictsociologie
Der begriff des politischen
Britse socioloog
Class and Class Conflict in

Industrial Society
Antropoloog
socioloog
lOMoARcPSD
1978
Richard Sennett
H5
1922 1982
Erving Goffmann
H5
H7
Tijdens de 17de en 18de eeuw voltrok zich volgens hem echter een grote,
revolutionaire verandering van het gevoelsleven en de
omgangsvormen. De val van het publieke personage dat gespeeld wordt
om een rol te vervullen in het sociale leven. In de plaats van dat
personage, waarmee mensen elkaar vroeger tegemoet traden, kwam
het authentieke individu dat zich voorstelt als een reflectie van zijn
innerlijke gevoelens en emoties.
Dramaturgische theorie, symbolisch interactionisme
We behouden het verschil en de spanning tussen persoon en
personage, acteur en rol, maar zien in het eerste lid van elk van die
paren de inhoud, het echte en de substantie, in het tweede lid de vorm,
het gekunstelde en het oppervlakkige.
1)Volgens hem spelen mensen een rol. Ze proberen zich door anderen
in een bepaalde rol te doen erkennen en doen dat via de manipulatie
van kleding, houding, uitspraken en andere symbolen. Ze doen m.a.w.
wat hij noemt impression management
2) achter dat alles schuilen in zijn visie de echte personen die de
indrukken managen en van maskers wisselen. Ze zetten de maskers
ook wel eens af en dit kan omdat zij een onderscheid maken tussen
frontstage = de plaats of het moment waarop men optreedt, een
masker draagt, indrukken manipuleert
backstage = men is op zijn gemak, daar kan men de maskers afleggen
en uit de rollen treden.
3)Jezelf kunnen zijn = roldistantie
Beschreven hoe mensen in wachtkamers, op het strand, in liften of het
openbare vervoer, rond hun persoon een territorium proberen af te
bakenen. personal space = de ruimte aan te duiden die en individu
mentaal rond zichzelf afbakent en waarvan het binnendringen wordt
beleefd als een intrusie of een onbeschoftheid; The stall = een individu
voor een langere tijd aanspraak maakt op een bepaald territorium
Hij onderzoekt ook hoe mensen zich in de ruimte bewegen en bvb de
voorrangsregels regelen; beschrijft regels voor toenadering tussen
personen, die gehanteerd worden om iemand aan te spreken;
The fall of public man
The presentation of self in
everyday life
Territorities of the Self
lOMoARcPSD
1809 1849
Edgar Allen Poes
H5
1863 1931
George Herbert
Mead
H5
1897 1990
Norbert Elias
H5
1588 1679
Thomas Hobbes
H5
1984
Theodor Caplow
H5
mensen in interactie met elkaar veel informatie overdragen via andere

kanalen dan het gesproken woord = lichaamstaal;
Civil inattention = beleefde onverschilligheid
Men vindt in onze cultuur verschillende pogingen om de ongelijke
relatie die wordt gelegd tussen de echte persoon en de kunstmatige,
oppervlakkige rol, om te keren = mss de booschap van de brief
Grondlegger symbolisch interactionisme
Men leert samenleven door de rollen van de anderen te leren spelen.
individuen worden gevormd door het sociale leven, in interactie.
Hoe de regels over de tijd veranderen;Elias gaat na hoe de gewone
gedrags- en beleefdheidsregels die de dagelijkse omgang regelen tussen
de 15de en de 18de eeuw hebben gewijzigd.
essentie v/h civilisatieproces = een verandering van regels is tot in ons
lichaam doorgedrongen en heeft zich daar als een 2de natuur genesteld.
2 lessen uit het boek: 1) regels worden genternaliseerd; 2)regels
veranderen als antwoord op specifieke maatschappelijke
ontwikkelingen
Grondlegger utilitarisme
hij was van oordeel dat de mensen zich laten meeslepen door hun
passies, vooral het behartigen van hun belangen streven naar macht
leven is solitary, poor, nasty, brutish and short dit kan alleen maar
vermeden worden door boven de mensen een grotere macht te
plaatsen, een overheid of staat een Leviathan die een monopolie
krijgt op het gebruik van de middelen van geweld en de mensen de
wetten doet naleven. De Hobbesiaanse oplossing voor het probleem
van de orde bestaat uit externe dwang uitgeoefend door de staat.
Verduidelijkt de spanning tussen de 2 benaderingen (conflict en functie)
adhv zijn studie v/d wijze waarop geschenken worden gegeven. Het is
collectief gedragen dat (genterneerde regels) 1. Het toont waardering
aan van die persoon PROPORTIONALITEIT 2. Je wordt gewaardeerd,
verhouding tot andere persoon RECIPROCITEIT
The purloined letter
Het civilisatieproces
lOMoARcPSD
1917
Harold Garfinkel
H5
H7
1857 1924
Joseph Conrad
H6
1805 1859
Alexis de Tocqueville
H6
experimentjes: verwachtingen vormen de natuurlijkheid of de

vanzelfsprekendheid van het leven; we voelen ons echt gekrenkt als de
verwachtingen die de dagelijkse routine mogelijk maken, worden
verstoord.
Garfinkel opwekken van wrevel. We kunnen niet aannemen dat er
regels en betekenissen zijn die iedereen kent.
Etnomethodologie = de studie van de methoden die gewone mensen
gebruiken om elkaars gedrag te interpreteren en tot wederzijdse
verwachtingen te komen.
Interactioneel vandalisme = het in vraag stellen van die stilzwijgend
aanvaarde conventies (zoals in de ordeverstorende experimenten)
Zijn experimenten tonen duidelijk aan dat mensen heel wat
verwachtingen, betekenissen en conventies veronderstellen, die ze niet
expliciet of discursief kunnen formuleren een radicale interpretatie
hij stelt dat men als socioloog geen gedeelde verwachtingen, normen
en rollen mag veronderstellen, maar steeds moet nagaan hoe mensen
die ter plekke in hun interactie vormen.
Op het spoor van de relatie tussen verwachten en begrijpen. Conrad vat
hier heel precies het belang van verwachtingen en de paniekstemming
die zich van ons meester maakt als we het handelen van anderen niet
meer met verwachtingen in verband kunnen brengen.
Vraagt zich af waarom de kapitalistische handel en landbouw zich in de
18de eeuw in Frankrijk minder snel ontwikkelde dan in Engeland.
Volgens hem vind je het antwoord in de sterke centralisatie v/d Franse
staat en in het bestaan van een groot aantal aantrekkelijke
overheidsbanen. De verklaring die hij oppert onder 2 voorwaarden tot
een heuse Verstehende-of interpretatieve verklaring uitgroeien:
1) nagaan of de voorspelling die erin vervat zit, klopt. Vaststellen dat in
andere landen en andere tijden ene groei van het aantal
overheidsbanen nadelig is voor kapitalistischer, economische
ontwikkeling
2) men moet het gedrag dat via een groot aantal overheidsbanen ledit
tot een lagere economische groeivoet begrijpen.
The secret agents
LAncien Rgime et la
Rvolution
lOMoARcPSD
H 14
1833 1911
Wilhelm Dilthey
H6
1966
Berger en Luckmann
H6
1994
Boden en Molotch
H7
Men moet er kunnen inkomen dat mensen hun geld liever stoppen in
het aankopen van zon ambt dan in handel of landbouw. De
ontwikkeling van deze laatste activiteiten zal dan, ten gevolge van een
gebrek aan investeringen, worden afgeremd.
Verdedigt dat de Franse Revolutie op het vlak van de staatshervorming
het werk van de Franse koningen in feite afrondt en bekroont.
Kenmerkend voor die moderne staat is zijn capaciteit effectief een
territorium te controleren, evenals zijn monopolie op rechtspraak,
bestraffing, belastingen, politie en leger of militie in grote mate te doen
eerbiedigen. Die staat kan, in groeiende mate, via beschermende,
verzorgende en verbiedende maatregelen, doordringen tot in het
dagelijkse leven v/d burger.
Reageerde tegen het individualistische denken; Kritiek op de
verstehende methode; methode is immers sterk individualistisch omdat
zij aanneemt dat alle individuen op dezelfde manier reageren op
toestanden. Dilthey verwierp die idee en stelde dat de reacties van
individuen bepaald worden door de cultuur waaruit zij komen en de
tradities waarin zij leven.
Hecht veel belang aan het hermeneutische moment van de
sociologische verklaring. Mensen handelen obv de wijze waarop zij zich
de anderen, hun motieven en reacties voorstellen. De sociale
werkelijkheid is geconstrueerd via de opvattingen die men over die
werkelijkheid heeft = sociaal constructivisme. De sociologie zich vooral
toespitsen op de processen via welke mensen tot een bepaalde
voorstelling van de werkelijkheid komen: ertoe komen een bepaalde
voorstelling voor echt, waar of overtuigend te beschouwen.
Uit hun onderzoek besluiten ze dat face-to-face interactie op vele
vlakken superieur is aan door technologie bemiddelde interactie. Zij
draagt veel meer informatie, geeft beter inzicht in de intenties waarmee
iets wordt gezegd, laat sneller feedback en correctie toe, schept beter
mogelijkheden om storingen in de communicatie op te vangen en te
neutraliseren.
The Social Construction of

Reality
lOMoARcPSD
1900 1987
Herbert Blumer
H7
1969
Kai Erikson
H7
1748 1832
Jeremy Bentham
H8
1898 1956
Berthold Brecht
H8
Leggen veel nadruk op het individuele handelende individu. Zij zien

normen als de uitkomst van interactie; normen worden gerespecteerd
omdat zij in de interactie worden geproduceerd: mensen hechten zich
aan de normen die zij produceren en die het hen mogelijk maken samen
te handelen. Het beeld van de samenleving dat zo wordt opgeroepen is
dat van een maatschappelijke orde die volkomen contingent is,
geproduceerd wordt door individuen die elkaar ontmoeten, in interactie
treden wars van cultuur en situatie en in die interactie maatschappelijke
orde scheppen.
De betekenis die een individu (actor) geeft aan dingen zijn van
doorslaggevend belang; de natuur van een voorwerp bestaat uit de
betekenis die dat voorwerp heeft voor de persoon waarvoor dat een
voorwerp is.
Puriteinse gemeenschappen die zich in de 17de eeuw rond de baai van
Massachusetts hadden gevestigd; zeer strenge levenswandel, zeer
strikte sociale controle; weinig criminaliteit; steeds meer gedragingen
als crimineel beschouwen.
De natuur heeft ons onder absolute heerschappij van 2 meesters
geplaatst: pijn & plezier; onderscheid van 4 soorten sancties:
1) Fysieke sancties vanuit de natuur
2) Politieke sancties door de overheid opgelegd
3) Morele door gevoelens en reacties van de gemeenschap
waartoe men behoorde
4) Goddelijke kwamen rechtstreeks van God
De sanctie kan een straf of beloning zijn.
Hij vertolkte zeker geen algemene wetmatigheid v/h menselijke gedrag,
doch een cultuurspecifieke opvatting of prioriteit. Heel wat mensen zijn
bereid te vasten en te sterven v idealen en in heel wat culturen w vanuit
levensstandaarden die ons werkelijk ontoereikend lijken, rituele en
religieuze verplichtingen hoger ingeschat dan materieel comfort. Als
men het gedrag v anderen wil benvloeden, kan men slechts de meest
universele taal van pijn en plezier spreken. De communicatie tussen
mensen onderling ligt dan vrij dicht bij die tussen mensen en dieren.
An introduction to the
principles of morales and
legislation
Duitse dramaturg
Erst kommt das fressen dan
kommt die Moral
lOMoARcPSD
1979
Michel Crozier
H8
1996
Zygmunt Bauman
H8
341 270 v. Chr.
Epikoeros
H8
1911 1998
Louis Dumont
H8
H 11
1893 1950
Edwin Sutherland
H 10
Niet alles werkt via een belonings-en bestraffingsmechanisme;

verandering heeft vaak veel meer nodig; sociale verandering is bijna
altijd een lange tocht door de verschillende sanctioneringswijzen.
Hij stelt dat ook legitiem geweld gewoon geweld is en dat de door
Parsons en Foucault beschreven ontwikkeling van de middelen van
sociale controle derhalve niet kan worden beschouwd als een
terugdringen van geweld. Deze zeer verschillende evaluaties van de
beschreven historische ontwikkeling wijzen op het bestaan van
diametraal tegengestelde appreciaties van de ontwikkeling van
moderne samenlevingen.
Oefende op de westerse levenskunst een blijvende invloed uit met zijn
pleidooi om begeerte en angst te overwinnen deze verslaven ons; zij
maken ons al te gevoelig voor pijn en plezier en dus vatbaar voor
belonen en straffen.
Volgens hem kan het individu zich in sterk hirarchische samenlevingen
slechts realiseren in oppositie tot de wereld. Vroeger wou men net als
de Eremiet zelfverwezenlijking bekomen buiten de wereld, waardoor
men ook onsanctioneerbaar werd. NU: Westers individualisme wordt
gekleurd door een ideaal van zelfverwezenlijking IN de wereld. Waarbij
we sanctioneerbaarheid onder controle nemen.
Waarin de logica v/h kastensysteem uitstekend wordt beschreven; hij is
te pessimistisch; sociale ongelijkheid is even onontkoombaar als hij
suggereert; een centraal kenmerk van de hedendaagse ongelijkheid vat;
laten we ons snel er toe verleiden de bestaande ongelijkheden toe te
schrijven aan de bekwaamheid of onbekwaamheid van individuen en
groepen.
Witteboordencriminaliteit of white collar crime
Om een reeks misdaden aan te duiden die doorgaans door
kapitaalkrachtige lieden warden gepleegd: belastingfraude,
verduistering, oplichterij, milieuvervuiling, overtreden van de wetgeving
op hygine en de volksgezondheid, valsheid in geschrifte
De witteboordencriminelen staan dan ook anders tov de toepassing v/h
recht.
Frans socioloog
Men verandert de mpij niet
bij decreet
Essais sur lindividualisme
Homo hierarchicus
lOMoARcPSD
1788 1858
George Combe
H 10
1836 1909
Cesare Lombroso
H 10
1850 1935
Charles Richet
H 10
1913
Raphael Simons
H 10
1957
Sykes en Matza
H 10
Zij zijn doorgaans beter opgeleid, behoren dikwijls tot dezelfde sociale
klasse als de rechters en kunnen zich ervaren en talentrijke advocaten
veroorloven, die alle mogelijkheden van de procedure uitputten.
Hij wijst ook op het belang van de wijze waarop de werkelijkheid wordt
voorgesteld. In een bepaalde omgeving worden bepaalde gedragingen
(bvb. belastingontduiking) niet voorgesteld als afwijkend gedrag maar
als een kwestie van verstand en handigheid.
Volgens de frenologie was de neiging of voorbestemming tot misdaad al
in het hersenweefsel ingeschreven. De hersendelen die misdaad
waarschijnlijk maken, zijn volgens die theorie bij misdadigers sterker
ontwikkeld dan bij andere mensen. Zij duwen tegen de schedel en
vormen zo de ongelijkheden en knobbels waaraan de bedreven hand
het echte criminele type herkent.
Meende de potentile misdadiger te kunnen herkennen aan zijn
fysionomie: man met lage voorhoofd, dikke wenkbrauwen, lange armen
en deze had aanleg voor gewelddadige misdaden. De oplichter =
loucher, grote gelijkenis tussen de wilde en de laagopgeleide volksmens
Hij zag een slechte biologische constitutie als oorzaak van sociale
problemen leidde tot eugenetica; en pleitte in 1919 voor een verbod
op huwelijk en voortplanting van tbc-patinten, mensen met venerische
ziekten en vrijgestelden van militaire dienst. Sterilisatie van criminelen
en krankzinnigen gebeurde tijdens het interbellum trouwens in
verschillende landen.
Vroeg of de doodstraf op een veel ruimere schaal zou kunnen worden
toegepast, niet ter wille van het afschrikkingeffect, maar om via de
eliminatie van criminele types de biologische kwaliteit van de Franse
bevolking te veredelen.
De normatieve neutralisering van afwijkend gedrag. Bepaalde, strafbare
handelingen worden voorgesteld als normaal en natuurlijk via
neutralisatietechnieken, ipv afwijkend: zaken zijn zaken en hier geldt
de wet van de jungle, dit is geen baan voor doetjes zeggen de
witteboordencriminelen.
The Constitution of Man
Italiaanse criminoloog
Franse arts
lOMoARcPSD
1931
Shaw en McKay
H 10
1969
Hirshi
H 10
1982
Wilson en Kelling
H 10
1988
Katz
H 10
1994
Nico Wilterdink
H 11
1798 1863
Eugne Delacroix
H 11
1903 1950
George Orwell
Willis
H 11
H 11
Die vaststelden dat in bepaalde wijken veel criminaliteit voorkomt, zelfs

als de bevolkingsgroepen die er leven wisselen; wijken worden
gekenmerkt door sociale desorganisatie: wijken met veel
alleenstaanden, een lage sociale cohesie, hoge werkloosheid, conflicten
tussen verschillende culturen of minderheidsgroepen enzovoort.
Controletheorie van afwijkend en crimineel gedrag; de controlerende
velden werken beter als mensen er cultureel en sociaal in zijn
opgenomen, zich de waarden en normen van hun samenleving hebben
eigen gemaakt, sterk betrokken zijn bij de kanalen van succes zoals
school en werk, en opgenomen zijn in een sociaal weefsel van gezin,
familie, vriendenkring en vereniging.
Zien misdaad als een uitvloeisel van sociale desorganisatie (Shaw en
McKay). Een gemeenschap moet volgens hen de verschillende niveaus
van sociale controle bewaken. Als kleine vormen van afwijkend gedrag
en verloedering (de spreekwoordelijke gebroken ruit) niet meteen
kordaat worden aangepakt, dan treden ergere vormen op graffiti,
klein geweld, vandalisme- en evolueren de betrokken daders naar
ergere vormen van criminaliteit.
Slechts een deel van de gepleegde misdaden heeft te maken met
materile belangen; 3 hfst analyse van gewapende overvallen (stick ups)
in de VS en besluit dat men dergelijke misdaden bezwaarlijk obv een
rationele keuzebenadering kan begrijpen.
Maakte een schatting van de wijze waarop het vermogen in de
Nederlandse samenleving is verdeeld
Een zinnebeeld van ongelijkheid; zijn dood moet ook het einde
betekenen van al het leven dat geen andere bestaansreden heeft gehad
dan zijn plezier. Die mate van ongelijkheid, waarbij de geest en het
lichaam van de ene slechts bestaan of het profijt van de ander, wordt
vandaag haast universeel afgekeurd.
Alle beesten zijn gelijk maar sommige zijn gelijker dan andere.
Afwijkende gedrag een gevolg van het streven naar respect en status ter
compensatie van een zwakke sociale positie en een zwakke status in het
schoolsysteem. Men krijgt al snel een reputatie of een etiket opgeplakt.
Theory of broken windows
Seduction of Crime
Sardanapalos
Animal Farm
lOMoARcPSD
1857 1929
Thornstein Veblen
H 11
1930 2002
Pierre Bourdieu
H 11
Zulke reputaties of etiketten kunnen tweerlei gevolgen hebben:

1)de personen die de reputatie kennen, gaan de getiketteerde persoon
nauwlettender gadeslaan
2) de getiketteerde zelf gaat op de duur ook een zelfbeeld ontwikkelen
dat bij die negatieve reputatie past
De getiketteerde persoon internaliseert op die manier de negatieve
verwachtingen van de anderen, gaat er naar handelen, en maakt ze op
die manier uiteindelijk waar = etiketteringstheorie of labeling theorie.
Dergelijke mechanismen, waarbij de positie i/h systeem van stratificatie
de smaak, de levensstijl en de ideologie bepaalt, en op die manier ook
de sociale positie betekenis geeft. Veblen bestudeerde de Amerikaanse
superrijken aan het einde van de 19de eeuw. In het kapitalistische
systeem werd de eigenwaarde of de status volgens hem vooral
afgemeten aan het bezit: wie veel heeft, is veel. Tegen het einde van de
19de eeuw konden de superrijken niet meer met elkaar concurreren
door nog meer bezit te veraren. Rijk zijn was toen niet meer voldoende,
men diende zijn bezit te tonen en te etaleren. Dat leidde volgens Veblen
tot conspicuous consumption, opvallende consumptie. Deze analyses
van Veblen hebben een belangrijk mechanisme belicht. Een sociale
positie wordt dus ook symbolisch uitgedrukt en de wijze waarop die
positie wordt uitgedrukt moet aanzien en status geven, moet het leven
zinvol maken, moet voor de hogere klasse hun superioriteit uitdrukken
en verantwoorden
onderzoekt hij de relatie tussen sociale posities enerzijds en smaken,
opvattingen, gedragspatronen en levensstijl anderzijds. Volgens
Bourdieu zijn smaken, opvattingen en denkwijzen niet toevallig, noch
individueel, maar daarentegen gebonden aan de sociale positie van
mensen. Om het verband tussen de sociale posities en de smaken te
verklaren, vertrekt Bourdieu vanuit een utilitaristische positie. De
smaak die iemand aanneemt, wordt volgens hem uiteindelijk bepaald
door de kosten en baten die deze oplevert voor de betrokkene. Kosten
en baten worden echter niet alleen materieel of economisch benaderd,
maar ook cultureel en sociaal,
The Theory of the Leisure

Class
Franse socioloog
La Distinction
lOMoARcPSD
1988
Dennis Wrong
H 12
1947 -
Erin Olin Wright
H 12
in termen van hun implicaties voor sociale relaties, respect, zingeving,

enzovoort. Het grote verschil tussen Veblen en Bourdieu is het
volgende: Veblen stelt dat wie het geld had, het spel kon spelen, wat
een samenleving ook waardevol acht. Bourdieu denkt daar anders over.
Volgens hem is er meer dan geld alleen in het spel. Om via smaak en
consumptie een bepaalde status te tonen, moet men niet alleen over
geld, maar ook over vaardigheden en kennis beschikken. De
klassenpositie die men bekleedt, geeft daartoe toegang. Bourdieu
maakt hierin een onderscheid:
- Economisch kapitaal
Het vermogen, de controle over geld
- Cultureel kapitaal
Het onderwijsniveau, de kennis, informatie en vaardigheden
waarover men beschikt
- Sociaal kapitaal
Toegang tot sociale relaties en netwerken
Die combinatie van smaak, gedragsdispositie en mogelijkheden en
vaardigheden om zich zo te gedragen, noemt Bourdieu een habitus.
Bourdieu onderscheidt 3 grote types van habitus:
- Hoge klasse, gekenmerkt door een got de luxe
- Middenklasse, die zich wilt onderscheiden van de lage klasse en
de hoge klasse wil nabootsen
- Lage klasse (arbeiders), gekenmerkt door een got de ncessit
Heeft toegevoegd dat die macht natuurlijk ook de capaciteit inhoudt om
anderen te doen handelen op de gewenste manier, maw, de
mogelijkheid hun gedrag te sanctioneren.
zorgde voor een verbreding van die opvatting en formuleerde 3 criteria socioloog
bij het onderscheiden van klasse, namelijk het vermogen, controle over
de productiemiddelen en de mate waarin de arbeidskracht die wordt
aangeboden geschoold is en toegang heeft tot posities van gezag
(cultureel kapitaal). Toch bleef Wright geconcentreerd op het
productieproces, daar hij enkel naar ongelijkheid binnen het
productieproces keek.
lOMoARcPSD
1918 2002
Peter Blau en Otis

Duncan
H 12
1992
Paul de Graaf en
Ruud Luijkx
H 12
1998
Koen Pelleriaux
H 12
1915 2002
Michael Young
H 12
Basismodel van de statusverwerving: uit het model blijkt dat de

statuskenmerken van het gezin waarin men geboren wordt, en meer
bepaalt de opleiding en het beroep van de ouders, een grote invloed
uitoefenen op het onderwijsniveau dat door de kinderen wordt bereikt.
onderzochten voor Nederland hoe de invloeden die in het basismodel
worden gemeten over de tijd zijn gevolueerd:
- Het effect van het beroepsprestige van de vader op het
beroepsprestige van de zoon neemt af.
- Het effect van het onderwijspeil van de zoon op diens
beroepsprestige neemt toe.
- Het effect van de kenmerken van de ouders op het
opleidingspeil van de kinderen neemt af.
Er is een verschuiving van een ascribed-status naar een
achieved-status, wat tot meer gelijke kansen leidt.
Koen Pelleriaux onderzocht dezelfde evolutie in Vlaanderen. Hij kwam
tot dezelfde vaststellingen als hierboven, maar in Vlaanderen blijkt er
geen afname van de invloed van de kenmerken van de ouders op het
onderwijspeil van de kinderen te zijn. Blijkbaar doet de evolutie van
toegewezen naar verworven status zich in Vlaanderen minder sterk
voor dan in Nederland
een sciencefictionverhaal. Het verhaal heeft de vorm van een Britse socioloog
sociologisch rapport dat in het jaar 2033 geschreven is. Aanleiding zijn manifest labour partij:
de onlusten die dan worden uitgelokt door de zogeheten populistische Let us Face the Future
beweging, die grotendeels uit laaggeschoolden bestaat, tegenover de
meritocratische samenleving. Dit is een samenleving waarin de sociaaleconomische positie van elk individu gebaseerd is op zijn of haar
verdiensten (merites). De vraag die nu gesteld kan worden is of het
boekje sciencefiction is of realiteit is geworden. De onbedoelde
gevolgen van de meritocratie werden al door Young geformuleerd:
- Uitsluiting wordt voorspelbaar (P. Rosanvallon)
- Geen economische plaats voor laaggeschoolden
- Grote rol voor de diensteneconomie
- Groeiende kloof tussen laag- en hooggeschoolden
lOMoARcPSD
1991
Robert Reich
H 12
1994
Herrnstein en
Murray
H 12
1898 1979
Herbert Marcuse
H 13
1916 1962
C. Wright Mills
H 13
- Nadruk op persoonlijke inzet en vaardigheid

- Opkomst van het populisme
- Ontwaarding van de parlementaire democratie
In de satire van Young slaagt men er om twee redenen niet in gelijkheid
van kansen in het onderwijs te creren. Ten eerste omdat de elite hun
kinderen wil bevoordelen, ten tweede omdat niet iedereen evenveel
talent heeft
Betoogt dat globalisering ertoe leidt dat het werk van laaggeschoolden
naar lageloonlanden verhuist; het gevolg daarvan is een kans op
ontwikkeling van die landen, maar ten koste van vooral de
laaggeschoolden in de hogeloonlanden.
Geloven in de gedeeltelijke erfelijkheid van het IQ
Volgens Herrnstein en Murray is het verband tussen cognitieve
bekwaamheid en sociale positie vandaag veel sterker dan vroegen en
daarom spreken ze van de opkomst van een cognitieve klasse. Toch
moeten we oppassen om geen onderklasse te gaan creren op basis
van het IQ.
een boek waarin hij betoogde dat de multidimensionaliteit in de
Westerse landen verloren was gegaan. Die stelling werd kernachtig
uitgedrukt in de titel van zijn boek, One Dimensional Man. Volgens
Marcuse cordineren de staat, de grote ondernemingen en de
vakbonden hun optreden. Zij streven samen naar een zo hoog mogelijk
economisch groeiritme. Ook de cultuur had volgens hem opgehouden
een bron van mogelijke kritiek te zijn. Op die manier vloeien
economische, reguliere, sociale en culturele macht samen, waarbij er
een afwezigheid van tegenmacht en alternatieven was.
machtselite (1956). Volgens Mills wordt Amerika bestuurt door een
heersende klasse. De heersende klasse concentreert economische,
politiek, sociale en culturele macht en dit zijn alle relevante vormen van
macht. Die macht wordt binnen de klasse via sociale overerving
doorgegeven, maar die klasse vernieuwt zich ook door de coptatie van
nieuwe, talrijke leden.
The Work of Nations:

Preparing Ourselves for the
21st Century
One Dimensional Man
lOMoARcPSD
1993
William Domhoff
H 13
384 - 322
Aristoteles
H 13
1977
T.H.Marshall
H 13
2002
Harold Wilensky
H 13
zorgde voor de empirische uitwerking van de stelling van Mills. Hij

probeerde aan te tonen dat de heersende klasse niet gewoon een
verzameling van mensen met macht is, maar een echte groep vormt,
met samenhang en ontmoetingsplaatsen. Deze mensen komen uit een
beperkt aantal gezinnen, gaan naar een beperkt aantal elitescholen, zijn
lid van dezelfde clubs, ontmoeten elkaar op vakantie en beheren
dezelfde denktanks en stichtingen,
Omschreef de burgers al als degenen die verantwoordelijkheid
opnemen voor de publieke zaak: aan het openbare leven deelnemen en
zowel besturen als bestuurd worden. Het lidmaatschap van een politiek
georganiseerde gemeenschap geeft meestal recht op zowel
bescherming als op politieke participatie. Het is ook verbonden met
plichten. Men kan een goede of een slechte burger zijn, iemand die zijn
burgerplichten nauwgezet of daarentegen slordig vervult.
Volgens Marshall zijn er verschillende etappes van het moderne
burgerschap te onderscheiden:
- 18de eeuw: Een langzame ontwikkeling van de burgerrechten,
waarbij de bijzondere privileges van de adel en clerus worden
afgeschaft.
- 19de eeuw: Politieke rechten zoals minstens n stem voor elke
burger om op die manier de burgerrechten te kunnen
uitbreiden via politiek.
- 20ste eeuw: Sociale rechten die betrekking hebben op
gegarandeerde bestaansminima, recht op geneeskundige
verzorging, pensioen, steun bij arbeidsongeschiktheid,
- 20ste + 21ste eeuw: Culturele rechten zoals een democratisering
van het onderwijs.
Volgens Marshall proberen de hedendaagse samenlevingen via rechten
aan alle burgers een minimum aan macht te garanderen.
Volgens Harold Wilensky die de groei van de verzorgingsstaat in rijke
democratien onderzocht, vormt het democratisch corporatisme een
belangrijk aspect van de verzorgingsstaat zoals die in Nederland en
Belgi vorm kreeg.
lOMoARcPSD
1990
Esping-Andersen
H 13
Onder democratisch corporatisme verstaat Wilensky een regeling

waarbij het tot stand komen van grote en representatieve
belangenorganisaties van werkgevers en werknemers wordt
gestimuleerd. Deze worden samen met de overheid betrokken in een
centraal overleg. Het ontbreken van een dergelijk overlegsysteem in
landen als de VS, het Verenigd Koninkrijk, Nieuw-Zeeland en Canada,
ligt volgens hem aan de basis van de zwakkere ontwikkeling van de
verzorgingsstaten in die landen.
bepaalt een typologie voor welvaartsstaten. Een belangrijk begrip in zijn
werk is decomodificatie. Dit geeft weer in welke mate de economische
en sociale rechten onafhankelijk worden van arbeid en van de
participatie aan de arbeidsmarkt.
- Conservatief-corporatistische type (Bismark)
o Rechten gebonden aan werk
o Bijdragen op werk
o Hogere werkloosheid
o Zwakker herverdelend
Belgi, Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk,
- Sociaaldemocratische type (Beveridge)
o Algemene belastingen
o Decomodificatie
o Activerend
o Sterk herverdelend
Zweden, Denemarken, Noorwegen, Nederland,
- Liberale type
o Zwak ontwikkeld
o Weinig werkloosheid
o Veel armoede
o Beperkte dekking
VS, Canada, Verenigd Koninkrijk, Zwitserland,
- Rudimentaire verzorgingsstaten
Spanje, Portugal, Griekenland,
The Three Worlds of

Welfare Capitalism
lOMoARcPSD
1967
Lipset en Rokkan
H 13
1766 1834
Thomas Robert
Maltus
H 14
1919 1999
Lawrence Stone
H 14
hadden de breuklijnen een historische oorsprong. De moderne

staatsvorming bracht taal-etnische en regionale conflicten mee, de
secularisering zorgde voor levensbeschouwelijke conflicten en de
industrile omwenteling zorgde voor conflicten tussen kapitalisme en
arbeiders. De breuklijnen zijn verduurzaamd in bewegingen, partijen en
zuilen en houden als het ware een codeerschema om naar de
samenleving en haar conflicten te kijken in.
Volgens Malthus planten de mensen zich, net als dieren, ongebreideld
voort en wel in die mate dat er altijd te veel mensen zullen zijn gegeven
het beschikbare voedsel. Geboortebeperking was volgens hem ook niet
mogelijk omdat dat een slechte invloed zou hebben op de seksuele
moraal (vooral van vrouwen). Een sociaal beleid was bijgevolg
overbodig. Er zou dus geregeld hongersnood zijn wat voor
bevolkingsverdunning leidt. Toch hebben we het probleem kunnen
overwinnen door een spectaculaire toename van de voedselproductie
door de technologische vernieuwing (de demografische revolutie of
transitie). Verder zijn er tegenwoordig ook manieren van
geboortebeperking die de moraal niet doen vervallen. Wel blijft de
vraag van Malthus actueel in enkele landen in de Derde Wereld. Omdat
dergelijke voorspellingen zo vaak struikelen over de vindingrijkheid van
de mens, zijn sociologen voorzichtig geworden in het poneren van
regelmaten die even dwingend zijn als natuurwetten. Het lijkt eerder
eigen aan de mens dat hij de beperking die op hem rusten, weet weg te
nemen. De geschiedenis moet, volgens sociologen, daarom eerder als
een reeks projecten dan als een gedetermineerde ontwikkelingsgang
worden benaderd.
Hij vraagt zich af wat er in Engeland gebeurd is, in het midden van de
17de eeuw, verwijzend naar de Engelse Revolutie. Revoluties zijn maw
niets en alles tegelijkertijd. Zij krijgen substantie en betekenis omwille
van de brede historische stroom waarin zij gevat worden en door de
steeds wisselende interpretaties van de latere generaties. Wij leven met
onze geschiedenis dwz met onze interpretaties v/h verleden.
Essay on the Principles of

Population
Britse historicus
lOMoARcPSD
1974
Immanuel
Wallerstein
H 14
1902 1985
Fernand Braudel
H 14
2005
Friedman
H 14
1967
Reinhard Bendix
H 15
1913 2005
Barrington Moore
H 15
Hij is van oordeel dat men de gang van zaken in de wereld niet kan
begrijpen door naar staten of natiestaten te kijken dat een begrip als
samenleving te ongrijpbaar is kapitalistisch wereldsysteem
In het economische leven kan men volgens Braudel drie niveaus
onderscheiden.
o Eerste niveau (kelderniveau) Productie voor eigen
gebruik, dat vanaf 1600 een afnemend belang kende.
o Tweede niveau (gelijkvloers) Lokale ruilhandel, die
vanaf 1600 enkel nog plaatsvond voor groenten en fruit
(markten)
o Derde niveau (bel-etage) Wereldhandel, die vanaf
1600 het grootste deel van de consumptiegoederen
oplevert.
We krijgen dus vanaf 1600 een omschakeling van eigen productie en
lokale ruilhandel naar wereldhandel, die voorheen enkel tot
luxegoederen beperkt bleef.
Verder onderscheidt Friedman (2005) in de modernisering en
globalisering drie fasen, die elk door technologie zijn bepaald.
- 1500-1800 Zeevaart en ruiters
- 1800-2000 Stoomkracht, spoorweg en multinationale
ondernemingen
Vanaf 2000 Informatie- en communicatietechnologie
Verdedigt de stelling dat enkel de landen die heel vroeg konden
ontwikkelen en moderniseren die heel snel de nieuwe staatsvorm
konden laten samenspelen met de nieuwe technologische en
economische krachten een eigen pad van ontwikkeling konden
volgen.
Volgens B. Moore mondt de transformatie in de eerste fasen, waarbij
het initiatief in handen is van de burgerij, uit in parlementaire
democratien. Zodra de burgerij economisch en politiek zwak is en het
initiatief wordt genomen door de traditionele elites, vergroot volgens
Moore de kans op het ontstaan van totalitaire regimes.
Franse historicus
La dynamique du
capitalisme
The Social Origins of

Dictatorship and Democracy
lOMoARcPSD
1929 2005
Andr Gunder Frank
H 15
1985
Nemeth en Smith
H 15
2000
Lawrence Harrison
en Samuel
Huntington
H 15
Als het land gekenmerkt wordt door grootgrondbezit, de

grootgrondbezitters ook politiek een belangrijke rol spelen en de
burgerij matig ontwikkeld is, kan men een rechtse dictatuur (fascisme)
verwachten. Als de grootgrondbezitters zwakker zijn, de traditionele
staat al sterk gecentraliseerd is en de burgerij haast niet is ontwikkeld,
kan men daarentegen revoluties verwachten die tot communistische
regimes zullen leiden.
Dependentietheorie = Het gebrek aan ontwikkeling is het gevolg van
Duitse, Marxistisch
een ongelijke relatie tussen landen. Door neokolonialisme maken de
genspireerde socioloog
landen in het centrum gebruik van de arme landen in de periferie als
bron van goedkope grondstoffen en afzetmarkt van verouderde
producten.
De dependentietheorie is nauw verwant aan de wereldsysteemtheorie
van Wallerstein. Globalisering leidt volgens hem namelijk tot een
wereldsysteem met 3 categorien van landen:
- Landen in het centrum kunnen landen in de periferie
exploiteren.
- Daartussen zit de semiperiferie van landen in transitie.
- Landen met een afhankelijke economie kennen een tragere
economische groei.
Wereldsysteemtheorie: onderzochten dit door te kijken naar de
handelsstromen tussen de landen van de wereld; afbakening van een
kern, een sterke semiperiferie, een zwakke semi-periferie en een
periferie. De centrumlanden groeien sneller dan de perifere landen. De
verschillen in economische groei en inkomen tussen de centrumlanden
en de semiperifere en perifere landen blijken daarenboven over de
laatste decennia te zijn toegenomen. Die vaststelling levert ook steun
voor de dependista theorie.
De protestantse ethiek een nieuw sort mens heft geproduceerd:
gedisciplineerd, rationeel in zijn benadering van de wereld, vlijtig en
daarom productief; zij bundelden een aantal essays waarin die stelling
wordt verdedigd.
lOMoARcPSD
1991
Goldstone
H 15
1992
James Hollifield
H 15
1864 1929
Charles H. Cooley
H 16
Aantonen dat een grote proportie jongeren en oorzaak is van politieke

verandering, politieke instabiliteit, revolutie en vernieuwing.
Huntington meent die vaststelling ook te kunnen toepassen op de
hedendaage moslimlanden. Hij ziet in de snelle bevolkingsgroei en de
grote proportie jongeren van die landen een oorzaak van politieke
instabiliteit, van de groei van politiek radicalisme en van terrorisme;
demografische veranderingen en hun implicaties voor de
leeftijdsopbouw van de bevolking belangrijke krachten van verandering
en uitdagingen voor een samenleving vormen.
Nieuwe, recentere patroon van immigratie; J.H. wordt het gestimuleerd
door 3 krachten: een afstoting i/d landen van herkomst door gebrek aan
economische ontwikkeling; er is een aantrekkingskracht vanuit de
immigratielanden tgv de rijkdom en de vraag naar arbeidskrachten. De
verplaatsing v/h ene naar het andere land wordt vergemakkelijkt door
de familieleden die al in het immigratieland zijn gevestigd en die de
nieuwkomers kunnen opvangen. Het is voor de Europese landen ook
moeilijk om te reageren op die migratiedruk. Aan de ene kant zijn er de
economische overwegingen die velen doen pleiten voor een open
markt, voor internationale handel en investeringen en voor het
toestaan of bevorderen van immigratie. Aan de andere kant is er de
politieke vaststelling dat de immigratie tot spanningen leidt, voor
sociale problemen zorgt, extremistische politiek in de hand werkt en het
risico op gewelddadige conflicten verhoogt.
heeft een invloedrijke typologie van interactiekaders gemaakt en de
term primaire groep en primaire relaties gentroduceerd (1929).
Een primair interactiekader of een primaire groep heeft de volgende
kenmerken:
- De leden ervan staan in direct contact met elkaar (face-toface): Vrienden onder elkaar, kunnen zwijgen. Zij worden niet
gedreven door de onrust van de radioreporter die denkt als ik
niet volhoud, als ik even zwijg, zap, dan veranderen ze van
zender. Als men niet langer vreest dat de ander van zender
verandert,
Amerikaanse socioloog
een van de grondleggers
van het symbolisch
interactionisme
lOMoARcPSD
1973
Mark Granovetter
H 16
1988
James Coleman
H 16
als men niet langer wil schitteren, wil boeien, als dat allemaal
niet meer nodig is, dan kan de stilte het woord vervangen. (F.
Mitterrand)
- De communicatie heeft een intiem karakter. Met betrekking tot
wat kan worden verwacht zijn primaire relaties eerder diffuus
dan specifiek.
- De primaire relaties hebben ook dikwijls een affectief karakter.
Men staat niet neutraal tegenover elkaar. De gevoelens kunnen
positief of negatief zijn.
- Primaire relaties zijn persoonlijk.
- Als een interactiekader bestaat uit mensen die onderling door
primaire relaties met elkaar verbonden zijn, kan men spreken
van een primaire groep.
introduceerde een ander belangrijk verschil. Hij maakt als het ware een
onderscheid tussen soorten primaire relaties. Hij verdedigt de stelling
dat persoonlijke relaties en netwerken veel belangrijker zijn voor het
functioneren van de hedendaagse samenleving, organisaties en
bedrijven dan doorgaans wordt aangenomen. Die persoonlijke relaties
lijken op primaire relaties, maar ze kunnen uiteraard variren naar
intensiteit. Zij kunnen de kenmerken van primaire relaties tot op
verschillende hoogte hebben. Granovetter spreekt in dat verband van
strong en weak ties. De sterke en de zwakke banden vervullen
volgens Granovetter heel verschillende functies. Sterke banden zijn
belangrijk voor onder meer emotionele steun en groepsbinding. Zwakke
banden kunnen daarentegen een grotere schaal bereiken en meer
mensen met elkaar in contact brengen. Zij zijn daarom belangrijker bij
onder meer het opzetten van ondernemingen en sociale bewegingen.
Die ideen passen perfect in de ontdekking van de relevantie van
sociaal kapitaal.
Spreken van sociaal kapitaal als niet alleen een kenmerk van individuen,
maar ook als een eigenschap van collectiviteiten.
lOMoARcPSD
1977
Christopher Lasch
H 16
1977
Edward Shorter
H 16
1985
Vivana Zelizer
H 16
Gellner
H 16
Christopher Lasch is het daar niet mee eens. Volgens hem kan het
moderne gezin, omdat het zoveel functies verloren heeft, die
bescherming niet meer bieden. We bekijken tot slot twee specifieke
gevolgen van het differentiatieproces, namelijk de verandering van de
liefde en van de betekenis van kinderen.
Waren de Europese huwelijken voor de 18de eeuw trouwens helemaal
niet zo liefdevol. De meeste echtelijke relaties werden gekenmerkt door
een afwezigheid van affectie.
Viviana Zelizer spreekt van de sacralisering van het kind. Zij bedoelt
daarmee dat men kinderen niet langer een economische waarde wil
aanmeten, hen daarentegen beschouwt als iets waarvan men de
essentie krenkt als men het in geldwaarde uitdrukt.
Coup de foudre
Haven in a heartless world
Pricing the Priceless Child

Samenvatting Belangrijkste Denkers Sociologie

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Samenvatting Belangrijkste Denkers Sociologie

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

lOMoARcPSD

20ste eeuw 1949

20ste eeuw 1963

20ste eeuw - 1929

20ste eeuw 19271998

20ste eeuw 1858

Murdock-files; info over zoveel mogelijk bestaande en verdwenen

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Essay Der Streit

20ste eeuw 1899 1992

19-20ste eeuw 1864-1920

Hij wijst op de rol die conflict kan spelen in vernieuwing en in

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Wissenschaft als beruf

In tegenstelling tot de natuur hebben de mensen een vrije wil zij

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

19de eeuw 1798 1857

Weber heeft geprobeerd dat laatste element van de wisselwerking

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

19de eeuw 18181883

- John Stuart Mill -brits filosoof 1806 1873

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

17de eeuw (16231662)

18de eeuw (17121778)

Marx hanteerde een sterk eendimensionale kijk op het verschijnsel

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Deze werden nagenoeg foutloos herkend. Controversiler zijn de

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Anton Derks en Hans

Kan de taak van de socioloog niet verduidelijken zonder erop te wijzen

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

beoordelen mensen op bekwaamheid ipv status) We boeken

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

kritiekloos aanvaardt en daarmee afstand neemt van de ambities van de

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Franse socioloog met Max

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Denker van de Verlichting

Zijn aandacht ging naar arbeidersgezinnen en naar de vergelijking van

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Stelde vast dat de ruchtbaarheid die aan wetenschappelijke bevinden

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Self-denying prophecy (=zelfvernietigende voorspelling)

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Die auteur vertrekt van de aannames die gelden in de cel (spontane

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Parsons bracht de functionele analyse in verband met de

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

De sanctioneringswijzen worden gekenmerkt door een complexe

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Voor hem stond de gewelddadige behartiging v/h eigenbelang centraal

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

Der begriff des politischen

Class and Class Conflict in

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

The fall of public man

Territorities of the Self

Edgar Allen Poes

mensen in interactie met elkaar veel informatie overdragen via andere

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)

The purloined letter

experimentjes: verwachtingen vormen de natuurlijkheid of de

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Barry Bouquet (barry@demeesteralmere.nl)