KREATIVNOST LJUDSKIH MREA I POLJA UMA

CREATIVITY HUMAN NETWORK AND FIELDS OF MIND

Jovan Milivojevi1, Aleksandar orevi2, Svetlana Stojanovi3
Rezime: U ovom radu se razmatra kreativnost ljudskih mrea i njihova povezanost sa
poljem/poljima uma. Ovo je jako bitno sa aspekta viestrukog poveanja efektivnosti i kvaliteta
generisanja ideja korienjem prirodnog modela ljudskih mrea. Takoe, razmatraju se osnove
ljudskih mrea: priroda mrea, organizacija mrea, tipovi mrea, procesi u mreama i naini
njihove integracije u globalnu ljudsku mreu i polje uma. Tako je svaka ljudska mrea povezana sa
ostalim ljudskim mreama u okruenju i svaka od njih ima svoje karakteristike i specifinosti. Na
primer, korporativna ljudska mrea je povezana sa ljudskim mreama, kao to su mree
kupaca/klijenata, dobavljaa, dilera, partnera, konkurenata, vlasnika, javnosti. Navedene ljudske
mree su u direktnoj interakciji sa korporativnom ljudskom mreom.
Ljudske mree generiu svoje potrebe, zahteve, ponaanja, iskustva, znanja, komunikaciju,
saradnju, a pre svega ideje koje su osnova za razvoj svih oblika inovacija. U ovom radu dat je
model mrenog generisanja ideja i opisani su procesi koji se odvijaju u ljudskim mreama koje su
u direktnoj interakciji. Takoe, razmatra se i problem inercije ljudskih mrea i reenja za
motivaciju svakog lana mree da generie ideje i da ih razmenjuje sa drugima u mrei: procesi
kritikog razmatranja, ocenjivanja, dopunjavanja, selekcije, odluivanja i iniciranja vrednih
inovacija. Osnovni cilj je da se lan mree (pojedinac) naui da koristi metode mrenog
razmiljanja i kreiranja ideja. Pri tom ljudska mrea mora biti inicirana za efektivno i kvalitetno
generisanje ideja.
Data je i uporedna analiza izmeu modela grupnog/timskog generisanja ideja i mrenog
fraktalnog generisanja ideja. Fraktalna priroda organizovanja ljudskih mrea i polja uma
uzrokuje i fraktalne procese generisanja ideja (fraktalni talasi ideja).
Uvoenje naprednih tehnologija u procese ljudskih mrea ubrzava i viestruko poveava kapacitet
generisanja ideja. Tako opremljene i integrisane ljudske mree formiraju globalnu ljudsku mreu
koja je u stanju da generie, razmenjuje, analizira i pokree implementaciju ogromnog broja
kvalitetnih ideja u neprekidnom spiralnom nizu.
Kljune rei: kreativnost ljudskih mrea, polje uma, ideje, inovacije, mreno generisanje ideja,
fraktalni talasi ideja
Abstract: In this paper, discusses the creativity of human networks and their connection with the
field / fields of the mind. This is very important in terms of increasing the effectiveness of
multiplequality and generating ideasusing natural models of human networks. It also discusses the
basics of human networks: nature networks organization networks types of networks, processes in
the network and their integration into the global human network and the field of the mind. So
every human network connected with other human networksin the environment, and each has its
own characteristicsand specificity. For example, corporate human networkis associated with
human networks, such as networks of customers / clients, suppliers, dealers, partners, competitors,
owners and the public.listed human network they interact directly with corporate human network.
Human network generate their needs, requirements, behavior, experience, knowledge,
communication, collaboration, first of all ideas that are the basis for the development of all forms
of innovation. This paper presents a model of network generation ideas and describes the
processes that take place in human networks that in direct interaction. Also, we discuss the
problem of inertia of human networks and solutions to motivate each member of the network to
generate ideas and to exchange them with others in the network: the processes of critical
reflection, evaluation, amendment, selection, decision-making and the initiation of valuable
innovations. The main goal is to be a member of the network (individual)learn methods of network
1) Jovan Milivojevi, Univerzitet u Kragujevcu, Fakultet inenjerskih nauka, mail:
jovan.milivojevic@gmail.com
2) Aleksandar orevi, Univerzitet u Kragujevcu, Fakultet inenjerskih nauka, mail:
adjordjevic@kg.ac.rs
3) Svetlana Stojanovi, Univerzitet u Kragujevcu, Fakultet inenjerskih nauka, mail: cqm@kg.ac.rs

thinking and creating ideas. When the human network must be initiated for effective and quality
generating ideas.
Given to is and a comparative analysis between the models of group / team generating ideas and
network - fractal generating ideas. Fractal nature of the organization human network and field of
mind causes fractal process of generating ideas (fractal waves ideas). The introduction of
advanced technologies to the human network speeds and multiplies the capacity of generating
ideas. Thus equipped and integrated human network formed global human network that is able to
generate, disseminate, analyze and implement launches huge number of good ideas in a
continuous spiral sequence..
Key words: creativity human networks, the field of mind, ideas, innovation, network generating
ideas, fractal waves ideas

1. UVOD
Svet kvarkova, atoma, molekula, elija svet je
mrea. Svet reka, planina, oblaka, drvea i
ivotinja svet je mrea.Svet ljudi, kompanija,
regiona i nacija svet je mrea. Svet zvezda,
planeta, maglina i galaksija, takoe, svet je mrea.
Sve mree su u neprekidnoj interakciji to
kompleksnost spoznatljivog sveta ini izuzetnom.
Sve ove mree su samoorganizujue i u glavnom u
duem vremenskom periodu nestabilne. Roene iz
haosa tee haosu. Pa ipak svet haosa kao Celina
opstaje. Opstaje na idejama i delanju roenim iz
svesnosti i sluajnostima roenim iz kauzaliteta
neive materije. Ideje ili sluajnost plod su
mrea. Ideje nastaju nenadano kao plod iskustva i
problema ili kao plod mate. Njih generiu
pojedinci, grupe ljudi, nacije, ali kao entiteti
mrea. S druge strane, ljudska mrea nije
nezavisan entitet, jer je ona samo deo optijih
mrea, kao to je mrea oveanstva ili planetarna
mrea. A i sami entiteti mree, ljudi, drugaije se
ponaaju kada su sami, a drugaije kada su u
interakciji sa drugim ljudima, odnosno kada su
umreeni. Tako um jedne mree moemo
posmatrati kao zbir umova koji su u mrei, ali i
kao jedinstven um mree ili tanije misaono polje
ljudske mree. Takoe, treba imati u vidu polja
uma koja deluju u svemiru i njihovu neposrednu
vezu sa poljem uma mree i umom svake osobe u
mrei. Iz ovog se moe zakljuiti da ljudska mrea
ima veoma kompleksnu strukturu interakcija sa
svojim okruenjem. To predstavlja poseban
problem, ali i istraivaki izazov, kako pobuditi i
obezbediti visoku kreativnost mree i kako tom
kreativnou upravljati.

i zakon haosa, a time i fraktalnu strukturu

organizovanja i ponaanja.
Tako je za organizovanje ljudske mree
potrebno postojanje odreenih polaznih uslova:
osobe-ljudi koji organizuju mreu (3+n
osoba)
prostor-vreme u kome obitavaju
sredstva komunikacije izmeu lanova
mree (jezik, putevi, komunikacione mree
telefon, radio veza, raunarska mrea)
razvijeni postupci komuniciranja (licem u
lice, timsko, savremeni komunikacioni procesi i
postupci, komunikacija putem polja uma)
razmena ideja, iskustava i znanja
razvijena saradnja unutar mree
bezbednost mree i njena odrivost
(otpornost na napade, adaptabilnost)
sposobnost mree za nova povezivanja
(novi lanovi, sa drugim mreama)
fraktalna struktura mree (izgled, gustina,
oscilovanje mree, rezonanca mree, divergencija/
konvergencija mree).
Sloenost ljudskih mrea se moe prikazati
(veoma uproen model) na primeru Internet
strukture, kao jednom od oblika ljudskog
umreavanja (Slika 1.).
Izvor: Statistical Mechanics of Networks,
Guido Caldarelli

2. POSTAVKA PROBLEMA
Ljudska mrea je skup entiteta koji
meusobno komuniciraju, razmenjuju znanja i
iskustva, generiu ideje i reenja, zajedniki delaju.
Ona je po svojoj prirodi adaptabilna, fleksibilna,
demokratska, kompleksna, samoorganizujua i
inteligentna. Ljudske mree, izmeu ostalog, slede

A-73

Slika 1 Kompleksna Internet struktura

Sa aspekta organizovanja imamo dva osnovna tipa

ljudskih mrea:
prirodne ili samoorganizujue
specifine ili koncentrisane mree (nauka,
vojska, korporacija, drava).
S druge strane, ljudske mree mogu biti
izolovane/usamljene (plemena u Amazoniji) i
otvorene (spremne za dalja umreavanja).
Takoe, mree se mogu klasifikovati i prema
veliini skupa osoba/entiteta koji je izgrauju, na:
male, srednje, velike i globalne mree.
A podela prema prirodi entiteta ljudska mrea
moe biti: prirodna, vojnika, esnafska, nauna,
korporativna, nacionalna, sportska, umetnika,
verska i td.
Ljudske mree su kompleksne i u njima se odvija
veliki broj procesa, kao to su:
samoorganizovanje
komunikacija
saradnja
razmena informacija i znanja
generisanje i razrada ideja
izgradnja sistema vrednosti i kulture
analiza i vrednovanje
odluivanje i upravljanje
sprovoenje
odluka
i
aktivnosti
na
implementaciji ideja
interakcija izmeu razliitih tipova ljudskih
mrea
interakcija sa poljem/poljima uma, i dr.
Lokalne, regionalne, nacionalne i sve specifine
ljudske mree se samoorganizuju u globalnu
ljudsku mreu oveanstvo/ljudska civilizacija
odnosno planetarna mrea.. Pri tom dolazi do
proimanja izmeu ljudskih mrea rzliitih nivoa i
tipova, prvenstveno specifinih ljudskih mrea
(naunih, korporativnih, vojnih, strukovnih, ...).

tako entiteti ili delovi neke specifine ljudske

mree su istovremeno i entiteti neke druge i/ili
drugih mrea (na primer, korporativne mree su
inkorporirane u lokalne, regionalne, nacionalne i
internacionalne ljudske mree lokalne,
regionalne,
nacionalne,
multinacionalne
korporacije). Podrazumeva se snana interakcija sa
ljudskim mreama u koje su direktno ukljuene.

3. POLJE UMA I NJEGOVA

FRAKTALNA I KVANTNA
PRIRODA
Najnovija istraivanja u mnogim oblastima nauke
sve vie ukazuju da entiteti i priroda kao celina
imaju fraktalnu strukturu: Tako se organizuju
atomi, DNA i RNA, elije, ljudski mozak, materija
u svemiru.
Fraktali su beskrajno sloeni oblici nastali na
osnovu jednostavnih pravila. Ako posmatramo
prirodu oko sebe postaje jasno da je svemir
fraktalnog oblika. Planine, drvee, obale, reni
slivovi i svaka druga povrina na planeti nije
glatka, ve fraktalna. Savrena glatkoa je
imaginarna i ne postoji u stvarnosti. Ovo je logino
jer sve u prirodi vibrira.
Fraktal je beskrajno sloen na svakom nivou
postojanja odnosno organizovanja. Bez obzira na
to koliko da uveavamo fraktal mi uvek vidimo
beskonaan nivo detalja. Da je ceo svet fraktalne
prirode pokazuje i veliki broj istraivanja koja su
sprovedena ili se sprovode u svetu, od nivoa atoma
i molekula do nivoa galaksija i jata galaksija pa
sve do svemira. Na narednim slikama prikazana je
fraktalna struktura organizovanja na razliitim
nivoima prirode.
Na slici 2. prikazani su elementi modela fraktalne
strukture vodonika, najrasprostranjenijeg elementa
u itavom poznatom svemiru.

a) Struktura elektrinog polja

b) Vrtlona-kruna-fraktalna struktura elektrona

Izvor: Vortex-ring-fractal Structure of Hydrogen Atom, Pavel Omera, WCECS 2009, San Francisco, USA

Slika 2. Model fraktalne strukture atoma vodonika

Na slici 2. prikazana je fraktalna struktura ljudskog
hromozoma, to upuuje na to da su i RNK i DNK
fraktalne strukture.

A-74

Izvor: Alain Arneodo, Laboratoire de Physique, Ecole Normale Suprieure de Lyon, France

1D

Slika 3. Fraktalna struktura ljudskog hromozoma

Energija kao gradivni element svemira takoe ima
fraktalnu strukturu to se moe videti i kod
elektrinog pranjenja, na primeru munje slika 4.

Slika 6. Fraktalna struktura neurona

Slika 4. Primeri fraktala munje
Takoe, i ovek kao entitet svemira sagraen je od
fraktalnih struktura to se moe videti na
geometriji vaskularnog i respiratornog sistema, ali
i organizovanju neurona u mozgu (slike 5 i 6).

I na kraju imamo fraktalnu strukturu organizovanja

energije i materije na velikoj skali u svemiru. To se
lepo vidi iz fraktalne distribucije galaksija, slika 7.

Slika 5. Fraktalna geometrija vaskularnog i

respiratornog sistema

Slika 7. Fraktalna distribucija galaksija

A-75

Ako i mikro i makro svet, ali i ovek imaju

fraktalnu strukturu onda je logino da se i ljudski
mozak i njegov um organizuju po istom principu.
Ljudski mozak poseduje fraktalnu neuronsku
mreu (slika 6), koja se sastoji od oko 100
milijardi neurona, od kojih je svaki povezan, u
proseku, sa oko 7000 drugih preko sinapsi. Kao to
znamo, neuroni su elije koje primaju, obrauju i
prenose informacije, dok su sinapse veze izmeu
neurona preko kojih se prenose poruke putem
hemijskih i elektrinih procesa. Svi neuroni u
naem mozgu neprekidno komuniciraju jedni sa
drugima i na taj nain obezbeuju da mozak
funkcionie (svi aspekti uma i razmiljanja).
Ljudska populacija je poput neuronske mree
odnosno globalna ljudska mrea. Oko 6,8 milijardi
ljudi se kreu i komuniciraju jedni sa drugima.
Svako od nas je povezan sa hiljadama ljudi, u
neprekidnom
je
kontaktu
i
neprekidno
razmenjujemo informacije, energiju, emocije,
predmete, i dr. Sve to pokazuje da smo mi entiteti
planetarnog polja uma odnosno globalne ljudske
mree. Ova mrea je u komunikaciji sa
galaksijama u svemiru, koje grade jo jednu
fraktalnu neuronsku mreu na mnogo veim
skalama prostora i vremena. Tanije svaka
galaksija poseduje svoje polje uma, ali i vie polja
uma u sebi samoj.
Ako
prethodnu
analizu
primenimo
na
beskonanost doi emo do saznanja da je svemir
uman i da poseduje najviu inteligenciju. Svemir
se sastoji od neprebrojivih skupova polja uma i
kao takav organizuje energiju i materiju, ali i
neizmeran broj drugih entiteta i dejstava koji nisu i
nee biti spoznatljivi oveku.
S druge strane, um je kvantne prirode. Kvantna
fizika ili bolje kvantna mehanika istrauje svemir
na subatomskom nivou odnosno sutinska svojstva
beskonanog prostorno-vremenskog kontinuma.
Istrauje strukturu i ponaanje elektrona, fotona i
drugih elementarnih estica i pri tom je dola do
veoma neobinih i lepih stvari o svemiru. Jedna od
tih stvari je i otkrie da misli utiu na subatomske
estice koje se posmatraju i da na taj nain utiu na
ishod eksperimenta. Svemir koga poznajemo
deluje objektivan i odvojen od nas, postoji kao
takav jer ga mi tako zamiljamo i on se tako
kontinuirano i kreira. Prirodno stanje svemira je
neogranieni potencijal i takav je sve dotle dok ga
na um ne angauje pri emu se on formira u
realnost koju opaamo i doivljavamo. Naa
oekivanja u budunosti pobuuju svemir da se
organizuje u oblik tih oekivanja. Kvantna
mehanika je pokazala da je celokupna naa
percepcija realnosti proizvedena od naih umova.
Mi ivimo u svetu misli, koji je deo misli svemira,
drugim reima na um je deo polja uma koji

organizuje svekoliku energiju i materiju i nama jo

uvek nepoznate entitete.
Priroda univerzalnog polja je vibracija. Vibracija
je kretanje, a kretanje je energija i zato je energija
svuda jer sve vibrira. I nae telo je energija, jer je
materija energija (Ajntajnova relacija). Otuda je
nemogue definisati telo kao objekat odvojen od
svemira. Svi elementi (kiseonik, i dr) koji ulaze i
izlaze (vazduh, voda, hrana) iz naeg tela
neprekidno pripadaju naem telu i naoj planeti
istovremeno. Tako nae telo neprekidno apsorbuje
i emituje toplotnu energiju koja je istovremeno i
naa i suneva. Svetlost, odnosno fotoni su u
neprekidnoj interakciji sa naim oima i naom
koom i itovremeno su deo naeg tela, deo sunca,
zvezda i galaksija. To vai i za sva ostala ostala
zraenja, vidljiva i nevidljiva. Mi smo stvoreni od
materije i svetlosti uz stalno obnavljanje i rast
elija iz energije, koju mi apsorbujemo iz
okruenja pa ne moemo biti odvojeni od njega.
Sve oko nas je energija i atomi, protoni, elektroni,
kvarkovi, .. i druge jo nepoznate elementarne
estice. Sve je to polje i sve enrgija i sve um. Nae
telo je samo deo naeg svekolikog uma ili tanije
deo polja uma koje ga organizuje. To je onaj deo
uma koji je zgusnut do spore vibracije energije
(materija) da bi se doiveo oseaj materijalnog.
Energija neprekidno tee kroz naa tela i um je
oblikuje po utvrenoj emi (DNK proizvod polja
uma). Naa tela nisu stalan, fiksni objekat, ona su
uvek u stanju promene, a u skladu sa vibriranjem
univerzalnog polje i eme determinisane poljem
uma, koja takoe trpi promene (mutacije gena).
Ako bi smo bili u stanju da vidimo energiju koja
okruuje naa tela i koja stalno tee u njega i iz
njega, onda bi nam bila jasna neprekidna proetost
sa svemirom.
Iz prethodne analize se moe zakljuiti da na um
ima fraktalnu i kvantnu prirodu i da je deo mree
svekolikog polja uma svemira. Ovo saznanje je
izuzetno vano za organizovanje i kreativnost
ljudskih mrea.

4.

LJUDSKE MREE I INTERAKCIJA

SA POLJEM UMA

Da bi smo smo utvrdili interakciju ljudske mree

sa poljem uma poi emo od entiteta mree
(oveka) i njegovog uma.
Naa podsvest ima nebrojeno mnogo slojeva. Na
najdubljem sloju je polje uma svemira, plie su
slojevi uma niih entiteta organizovanja prirode.
Najplii sloj je planetarni um sa kojim je ljudska
mrea u najsnanijoj interakciji.
Porodice, klubovi, preduzea, gradovi, drave i
druge vrste grupa imaju sopstveni um. Tako
zaposleni u nekoj kompaniji, na primer: Tojota,

A-76

imaju svoju kolektivnu svest i svoju ljudsku

mreu. Oni se u mnogo emu ponaaju isto, imaju
svoj sistem vrednosti, kodeks ponaanja, svoju
logiku i svoju viziju.
Na odnos sa ostatkom svemira izraava se kroz
odnos izmeu naeg uma i uma grupe iji smo
lanovi. Tako mi doivljavamo povezivanje sa
svemirom i svesno i nesvesno, kroz nae porodice,
prijatelje, kolu, drutvo, zajednicu, grad, dravu,
kontinente i planetu. Iako na najdubljem nivou svi
delimo istu podsvest odnosno polje uma svemira,
mi to doivljavamo drugaije, jer imamo razliite
grupe iji smo lanovi. Tako, nae misli su
neprekidno pod uticajem uma grupe kojoj
pripadamo. Naa opta verovanja proistiu iz
naeg dela podsvesti, ali naa individualna svest je
okrenuta umu ljudske mree/grupe kojoj
pripadamo. Pri tom se istovremeno dogaaju
procesi unutranjeg i spoljanjeg, jer se unutranji i
spoljnji svetovi odraavaju jedni na druge. Kada
provodimo vreme sa prijateljima, saradnicima ili
lanovima nekog udruenja, posmatramo obrasce
ponaanja drugih ljudi mi podsvesno prihvatamo
verovanja i ideje o svetu. Na taj nain se
identifikujemo sa naim grupama ili ljudskim
mreama.
Umno polje nae planete je izuzetno vaan sloj
nae podsvesti, jer je za sve to ivi na njoj
zajedniko. Iako smo preko najdubljeg sloja
povezani sa svekolikim svemirom, na odnos sa
Zemljom je mnogo jai, jer mi smo deo nje. Polje
uma nae planete je poznato kao kolektivna ili
globalna svest.
Nae shvatanje svemira je iskrivljeno jer mi
viedimenzionalne informacije projektujemo u
trodimenzionalni
prostor.
To
deformisano
opaanje dovodi do nefunkcionalnog razmiljanja i
izaziva disharmoniju i patnju.
Interakcija ljudske mree sa poljem/poljima uma
zasniva se na sledeim injenicama:

Sve je um, koji je elektromagnetna energija

i/ili drugi entitet

Sve u svemiru je polje i povezano je putem

polja.

Ne postoji podela na delove - to je samo

iluzija proizvedena ogranienjima naih ula, jer
mogu samo da opaaju
3 -dimenzionalnu
projekciju svemira.

Postoji samo jedinstveno polje uma i nita

drugo.

Sve izvan nas je odraz onoga to je u nama.

Naa podsvest je zajednika, koja sve nas

povezuje u polje uma i omoguava telepatiju.

Zemlja je ivo, umno bie, kao to su i

galaksije i svemir.

Mi smo svi deo uma Zemlje, koja je deo uma

nae galaksije, a koja je deo jedinstvenog polja
uma svemira.

Nae misli i emocije direktno utiu na ceo

svemir.

Um uzrokuje da se svemir formira u oblik

koji zamisli.

Svemir je mrea polja uma koja su u

neprekidnoj komunikaciji i interakciji.
Kao to smo videli, polje uma ljudske mree je u
direktnoj interakciji sa planetarnim poljem uma, a
preko najdubljeg sloja podsvesti sa jedinstvenim
poljem uma svemira.

5.

Svaki pojedinac poseduje odreen nivo

kreativnosti, a koja se odreenim tehnikama i
alatima moe unaprediti. Svi mi koristimo
kreativnu energiju, sve vreme. Kad god usmerimo
nau panju na neto - to je ono to stvara. U tabeli
1 su prikazana etiri osnovna naina kreativnosti,
sa odreenim primerima. Iako je ovo veoma
pojednostavljen nain za kategorizaciju ljudskih
aktivnosti, on pokazuje da su neke vie vredne od
drugih.

Tabela 1. Prikaz ljudske kreativnosti

Oblik
Destruktivan
kreativnosti
TV emisije, filmovi, knjige ili
Ulaz
kompjuterske igre, kriminal, strah ili
nasilje.
Izlaz

KREATIVNOST LJUDSKIH MREA

Laganje, varanje, kraa,vandalizam,

nasilje.

Konstruktivan
Obrazovanje, itanje knjiga iz nauke ili
inenjerstva,gledanje dokumentaraca.

Projektovanje i izgradnja kua, pisanje

pesama ili knjiga, uenje, tranje,
biznis, itd

*Destruktivna akcija je ona koja izaziva povrede i tetu; konstruktivna akcija je ona koja pokree, stvara ili lei. Ulazno dejstvo je
kada smo omoguili da svet utie na nas, a izlazno dejstvo je kada mi utiemo na svet.

A-77

Izlaz iz svakog kreativnog razmiljanja su ideje, a

ideje su nosioci napretka, generatori razvoja i rasta
civilizacije. One su pokretai svih aktivnosti u
ljudskim mreama svih nivoa i svih tipova.
Osnovna svrha ideje je da pokree razvoj i
implementaciju inovacija u svim oblastima ljudske

delatnosti, ali i u prirodi (spontano ili sluajno sa

aspekta razumevanja ljudi) i da na taj nain
pokree sveukupni progres.
Nivoi inventivnosti i njihov uticaj na realizaciju
inovacija prikazani su u tabeli 1 (Altshuller).

Tabela 2. Nivo inventivnosti

Nivo

Stepen inventivnosti % reenja

Izvori znanja

Jasna reenja

32%

Manja unapreenja

45%

Vodea unapreenja 18%

Novi koncept

4%

Otkrie

1%

Lino znanje
Znanje unutar
kompanije
Znanje unutar
industrije
Znanja izvan
industrije
Sve to je obdarenost

Ljudske mree neprekidno generiu svoje potrebe,

zahteve, ponaanja, iskustva, znanja, komunikaciju
i saradnju. Ova dinamika mree ogleda se u
snanoj meusobnoj interakciji i rezultira
inovacijama manje ili vie uspenim. Na primer,
mrea kupaca generie svoje elje, zahteve,
primedbe-reklamacije, ali i ideje vezane za
proizvode i usluge. Ona se fokusira na mreu
zaposlenih i sa njom snano interaguje. To
rezultira poboljanjem i inovacijama proizvoda i
usluga koje generie pobuena mrea.
Centralno pitanje ovog rada je kreativnost ljudskih
mrea, odnosno kako unaprediti i maksimizirati
kreativnost mree?
Naime, prirodna kreativnost mree funkcija je sa
vie promenljivih i najsnanija je kada se mrea
nae u opasnosti. Pri tom treba imati u vidu da
uspenost mree da se adaptira i odri zavisi od
nivoa energije koji u datom momentu poseduje.
Rezultat moe da bude uspean opstanak,
slabljenje i asimilacija mree ili njen potpuni krah.
Kako, zapravo, nastaju ideje i koji se procesi
odvijaju u mrei? Ljudska mrea se moe
posmatrati sa tri aspekta:
jedinke koja je osnovni element mree
integrisani/umreeni neuroni

Aproksimativno
#od zamisli do
reenja
10
100
1000
100,000
1,000,000

mree kao kolektiviteta, ije ponaanje asocira

na jedinstveno bie integrisani/umreeni
mozgovi
polje uma sa kojim su pojedinac kao entitet i
mrea kao kolektivitet povezani i u neprekidnoj su
i snanoj interakciji.
Uzimajui u obzir prethodne injenice proces
raanja ideja i inovacija je sledei:
(1) pobuenost mozga jedinke aktivnost mree
neurona raanje ideje; (2) ulazak ideje u ljudsku
mreu pobuenost i oscilovanje ljudske mree
mrena analiza, vrednovanje i transformacija
polazne ideje ideja ljudske mree; (3) razvoj
inovacije/a u mrei distribucija inovacije/a
krajnjem
korisniku;
(4)
implementacija
inovacije/a)) neprekidna, snana interakcija
izmeu entiteta mree i mree kao celine sa poljem
uma sve vreme trajanja kreativnog procesa.
Osnovni problem produktivnosti ideja, a time i
inovacija, je inercija mozga i ljudske mree. Da bi
se ovaj problem prevaziao mogu se koristiti
metode i alati za snano pobuivanje pojedinca
(entiteta mree) i ljudske mree kao celine, a kao
izlaz se dobijaju kreativni pojedinci i visoko
kreativna ljudska mrea. U tabeli 3 dat je prikaz
metoda i alata za pobuivanje i akceleraciju
kreativnosti ljudskih mrea.

A-78

Metode i alati
Entitet
Individua/ jedinka
Tim/grupa

Ljudska mrea

Integrisane/
povezane ljudske
mree

Globalna mrea

Polje uma

Tehnike
kreativnosti
Kreativno
razmiljanje
Grupni
brainstorming i
kreativne metode,
timski rad,
razmena znanja i
iskustva u grupi
Mreno
razmiljanje,
mreni
brainstorming,
razmena znanja i
iskustva u mrei
Integrisano
mreno
razmiljanje,
mreni
brainstorming,
razmena znanja i
iskustva
povezanih mrea
Globalno
razmiljanje,
globalni
brainstorming,
globalna razmena
znanja i iskustva
Svemirsko/
fraktalno
razmiljanje,
globalni
brainstorming,
razmena znanja i
iskustava sa
poljem uma

Primena
naprednih
tehnologija
Raunar, Internet,
mediji
Raunar, Internet,
mediji

Novi filozofski
pristup i
organizacija
Jedinka je lan
mree.
Tim/ grupa je lan
mree.

Motivacija/
pobuenost

Raunarske mree,
telekomunikacione
mree, Internet,
ekspertski sistemi,
mediji

Adaptabilnost,
demokratinost,
komunikativnost,
saradnja,
usavravanje

Individue,
ciljnih grupa,
mree

Raunarske mree,
telekomunikacione
mree, Internet,
ekspertski sistemi,
mediji

Adaptabilnost,
demokratinost,
komunikativnost,
saradnja,
integracija,
usavravanje

Individue, ciljnih
grupa, mrea,
integrisane mree

Globalna
raunarska mrea/
Internet, globalna
telekomunikaciona
mrea, ekspertski
sistemi, globalne
medijske mree
Fraktalne
strukture, globalna
raunarska mrea,
globalna
telekomunikaciona
mrea, ekspertski
sistemi, globalne
medijske mree

Adaptabilnost,
demokratinost,
komunikativnost,
saradnja,
integracija,
globalizacija,
usavravanje
Adaptabilnost,
demokratinost,
komunikativnost,
saradnja,
integracija,
sveukupnost,
usavravanje

Individue, ciljnih
grupa, mrea,
integrisanih
mrea, globalne
mree

Iz prikazane tabele se uoava jasan rast nivoa

kompleksnosti kod pobuivanja na kreativnost
ljudske mree u funkciji sloenosti njene
organizacije. Tako kreativnost mree zavisi od
velikog broja faktora.
Da bi se utvrdila, merila i unapreivala kreativnost
ljudskih mrea neophodno je uvesti odreene
parametre mree. To su prvenstveno:
indeks intelektualnog kapitala
kreativni kapacitet
stepen pobuenosti mree
frekventnost talasa ideja u mrei
inercija mree
mortalitet ideja
nivo tehnike opremljenosti mree
nivo interakcije sa poljem uma
indeks kreativnosti mree.

Individue
Individue,
tima

Individue, ciljnih
grupa, mrea,
integrisanih
mrea, globalne
mree, polja uma

Uspostavljanjem ovih parametara prate se nivo i

efektivnost kreativnosti ljudskih mrea, odnosno
kako primenjene metode, tehnike i alati utiu na
poveanje njihove kreativnosti.
U svetskoj praksi kod reavanja istraivakih
problema dominira timski/grupni rad. Organizacija
tima zavisi od strukture i sloenosti problema, a
tehnike i alati za rad tima su, uglavnom,
maksimalno razraeni. Meutim, radni timovi ili
vie njih meusobno povezanih nemaju kapacitete
niti mo kada su u pitanju izuzetno sloeni
problemi i zadaci (ljudski genom, globalni
ekosistem, ekselentan kvalitet sloenih proizvoda,
trokovna i finansijska efektivnost i efikasnost,
funkcionisanje drave, i td.). S druge strane,
reenja koja realizuju su pod panjom ogranienog
broja ljudi pa su vrednovanje i kritika ocena tih

A-79

reenja nedovoljno efikasni, posebno kada je u to

ukljuena multidisciplinarnost.
Za reavanje sloenih problema i zadataka
pogodnije su ljudske mree koje se odreenim
tehnikama i alatima pobuuju da budu
visokokreativne i visokoproduktivne. Pri tom se
sagledava i fraktalna struktura ljudske mree, jer u
protivnom efekat nee biti pravi. To izmeu
ostalog podrazumeva i pobuivanje polja uma.
Ostaje otvoreno pitanje, kako pobuditi polje uma,
kojim tehnikama i metodama? Naime, postavlja se
dilema: da li polje uma pobuuje ljudsku mreu,
obzirom na nadreenu strukturu svakom umu
ukljuenom u mreu? Postoji li povratna sprega
izmeu ljudskog uma i polja uma ma kog nivoa?
Podsvest, kao najdublji sloj naeg uma je povezana
sa poljima uma u svemiru i ona je ta koja
determinie najvee i najsmelije ideje i reenja.
Postavlja se pitanje, kako ojaati interakciju
izmeu mree neurona u mozgu i nae podsvesti,
kao i kako to ostvariti kod svih entiteta mree?
Ovo je sutinsko pitanje, jer je poznato da sve
velike ideje nastaju u magnovenju i nenadano, a
esto puta istovremeno kod vie ljudi. Poznati su
brojni primeri u oblasti nauke i tehnologije.
Sutina je u neprekidnom aktiviranju nae
podsvesti od strane nae svesti. Neprekidno i
fokusirano usmeravanje nae svesti ka podsvesti je
put za produktivno nastajanje velikog broja
kvalitetnih ideja. Iniciranjem ostalih lanova
ljudske mree nastalim idejama usmeravaju se i
njihove svesti ka podsvesti koja je zajednika za
sve. Tako dolazi do fraktalnog procesa nastajanja
ideja, koji se u vidu fraktalnih talasa prostiru kroz
ljudsku mreu. Pobuena mrea usmerava veliki
broj umova na daljoj razradi i usavravanju ideje,
pretvarajui je u konkretna reenja, otkria i
inovacije.
Nezaobilazna je primena savremenih tehnika i
tehnologija kod razvoja ljudskih mrea.
Komunikacija i saradnja kao dva kljuna procesa
ljudske mree su samo pre dva veka bili jako
oteani, a u mnogim sluajevima i onemogueni.
Napredak u oblasti raunara, informatike,
telekomunikacija, saobraaja i drugih oblasti
omoguio je snano povezivanje ljudskih
zajednica i ljudskih organizacija na svim nivoima.
Tako je stvoren preduslov za razvoj ljudskih
mrea, a pre svega kreativnih ljudskih mrea bez
obzira na prostornu udaljenost.
Globalna ljudska mrea svih mrea je
oveanstvo. Priprema za ukljuivanje u
svemirske
inteligentne
mree
budunosti
(galaktike, intergalaktike) je izgradnja kreativne
globalne odnosno planetarne ljudske mree.
Kod izgradnje kreativnih ljudskih mrea posebnu
panju treba posvetiti specifinim planetarnim
mreama
(naune,
umetnike,
poslovne,

obrazovne, strukovne, ...). Specifine ljudske

mree se lake fokusiraju i lake pobuuju od
prirodnih, posebno to su pojedinci u tim mreama
sposobniji da koriste savremene tehnologije i da uz
njihovu pomo ostvare efektnu komunikaciju i
saradnju, a time da generiu veliki broj veoma
vrednih i upotrebljivih ideja.

6.

ZAKLJUCI

Posmatranjem i izuavanjem prirode uoava se

njena mrena, fraktalna struktura. Tako i ljudska
zajednica formira mree na svim nivoima
organizovanja (plemenska, lokalna, regionalna,
korporativna, vojna, nacionalna, planetarna, ..).
Sve ljudske mree se organizuju u skladu sa
prirodnim zakonitostima i veoma su kompleksne.
Svaka ljudska mrea je kreativna i to na nivou
prirodne kreativnosti. Uveanje kreativnosti se
ostvaruje dodatnim pobuivanjem mree. Zato se
koriste odgovarajue tehnike i alati koji uveavaju
kreativnost svakog lana mree i mree kao celine.
Kreativne ljudske mree su najsavreniji oblik
organizovanja ljudi kod reavanja istraivakih
problema i zadataka. One ostvaruju najvii nivo
interakcije sa poljem uma (grupnim, planetarnim,
galaktikim, ...) i na taj nain kreiraju veliki broj
visokokvalitetnih i upotrebljivih ideja, koje se
mogu pretoiti u otkria, inovacije i tehnologije.
Dalja istraivanja treba usmeriti na prirodu,
ponaanje i kreativnost ljudskih mrea i
iznalaenje efikasnih tehnika i alata za viestruko
uveanje njihove kreativnosti. Pri tom posebnu
panju treba obratiti na problem percepcije oveka
i njegove nesavrenosti. Drugim reima treba
pronai nain kako da se izbegne iskrivljavanje
stvarnosti zbog injenice da ljudska ula
viedimenzionalne informacije sveta i polja uma
projektuju u trodimenzionalni prostor. Ovo
posebno iz razloga to misli i polje uma
neposredno pobuuju i organizuju materiju i
energiju u skladu sa svojim oekivanjima. Vienje
sutine stvari po sebi, a ne u iskrivljenom obliku
ima sutinski znaaj u kreiranju visokovrednih
ideja i saznanja o svetu odnosno stvarnosti koja
nas okruuje.
Priroda je neogranieni potencijal koji na um
moe da angauje i formira u realnost koju mi
opaamo i doivljavamo. Otuda je i prostor za
neprekidno, kreativno delanje pojedinca i ljudske
mree kao celine neogranien. Tako su promena,
stvaralatvo i radost stvaranja veni.

A-80

LITERATURA
[1] M. Pitkanen, Quantum Mind in TGD
Universe, Journal of Nonlocality Vol 1,
Nr 1, 2012
[2] Manuel Castells, A Network Theory of
Power,
International
Journal
of
Communication 5 (2011), 773787
[3] Thomas Filk and Hartmann Roemer,
Generalized Quantum Theory: Overview
and Latest Developments, arXiv.org >
quant-ph > arXiv:1202.1659v1, 8 Feb
2012, Cornell University Library
[4] Vassilios Karakostas, Realism and
Objectivism in Quantum Mechanics,
Journal for General Philosophy of
Science 2012 (Vol. 43, Issue 1)
[5] Alexis Carrel, Nobel prize winner, MAN,
THE UNKNOWN, 1939 by HARPER &
BROTHERS
[6] Rob Cross, Andrew Parker, Laurence
Prusak, Stephen P. Borgatti, Knowing
What We Know: Supporting Knowledge
Creation and Sharing in Social Networks,
Organizational Dynamics, Vol. 30, No. 2,
pp. 100120, 2001
[7] Guido Caldarelli, Statistical Mechanics of
Networks
[8] Yaneer
Bar-Yam,
COMPLEXITY
RISING: FROM HUMAN BEINGS TO
HUMAN
CIVILIZATION,
A
COMPLEXITY PROFILE,New England
Complex Systems Institute, Cambridge,
MA, USA
[9] Klaus
Linkenkaer-Hansen,
SELFORGANIZED CRITICALITY AND
STOCHASTIC RESONANCE IN THE
HUMAN BRAIN, Helsinki University of
Technology Laboratory of Biomedical
Engineering, 2002.
[10] Shaun Taylor, Elliott Wave Theory,
November 14, 2001
[11] Robert Harris, Creative
Thinking
Techniques, January 5, 2002
[12] The
Dimension
of
a
Fractal,
http://www.physics.ohio-state.edu
[13] Idea Generation Methods, Martin Leith
[14] Albert-Lszl
Barabs,
Network
Theorythe Emergence of the Creative
Enterprise
[15] Dr. John H. Clippinger i dr., HUMAN
NATURE AND SOCIAL NETWORKS
[16] Sren Ventegodt, Tyge Dahl Hermansen,
Trine Flensborg-Madsen, Erik Rald, Maj
Lyck Nielsen, and Joav Merrick, Human
Development VII: A Spiral Fractal Model
of Fine Structure of Physical Energy
Could Explain Central Aspects of

A-81

Biological
Information,
Biological
Organization and Biological Creativity,
TheScientificWorldJOURNAL (2006) 6,
14341440
[17] SHAUN
MOSS,
PRACTICAL
METAPHYSICS, ISBN 978-1-44523271-3, 2009, Melbourne, Australia.
[18] Pavel
Omera,
Vortex-ring-fractal
Structure of Hydrogen Atom, World
Congress on Engineering and Computer
Science 2009 Vol I WCECS 2009,
October 20-22, 2009, San Francisco, USA