Adtiloduffl Reverend!

St Doctiffimi Virl,

D*

Roberts,

Huntingtom' ,

Episcopi RAP0TENS1S,

EPISTO

L:

E T
Veternm
rum,

Matbematicorum,
Latinomm,

Grco-

<&* Arabum,

SYNOPSIS:
Collectore Viro Clariffimo & Doctissimo,
D.

EDWARDO

BERNARDO,

Astronomic in Academia Oxoniensi

Professore SAFILIANO.
PRMITTUNTUR
D.

Huntingtoni
V

&
T

D,

Bernardi

..

Scriptore Thoma
S. Theologi

Smith 0,

Doctor e.

LO ND IN I:
Typis Gut. Bowyer, Impensis A, & J. Chnrchilt,
ad Insigne Nigri Cygni in Vico vulgo vocato
Paternoster-Row. M. DCC IV*

Admodum Reverendi & Doftiffimi Viri,

D.

Rober ti

Huntington},

S, Theologize

D o t o r i s,

ET

Episcopi rpotensis,

EPISTOLA
P.R7EMITTITUR
De ejufdem D. Huntington!
vita , fluds
peregririationibmJ
& okitH, fT7rQ[V4fJLCTlQVt

vScriptore T m a Smith ex,

i
Sacrae Theologie Doctore,
SB
>
4

E T
i
2
Ecclesi^s Anglicane Presbytero.

L 0 N D I N I :
Typis G///,
Impenfis A. &
Churchill,
ad Infigne NigriCygni in Vico vulgo vocato
Paternofter-Row. M. DCC. IV.

De vita, /Indus,
& obitu

peregrinationibus,

admodum reverendi &*

doctijjimi Viri,

D. Roberti

H untingtoni, Sacra Theo~

logia Do&oris,

<& Epfcopi Ka-

foten/is,

RObertusHuntingtonus, cujusvitam brevi compendio describere constitui, (turn mei, turn Patri causa,
ut,dum monimentum hoc chartaceum
memori Amici.ex privato affectu , & plane lubenti animo, non rogarus, consecro, ingentes
ill virtutes, dotesque mentis excels , qu in
illo, postquam in virilem tatem maturuisset,
eluxere, fer posteritati non sine debitis elogiis
ostenderentur) primum aur there halitum
excepit Februario mense anni r Christian
M. DC. XXX. VI. ut nos numeramus, apud
Deorhirstam,oppidum non incelebre, ad Sabrin
ripam situm,scx circiter milliaribus a Gloucestria,
primaria urbe Provinci, diffitum. Pater illius
[a]
loci
384563

ii

De Vita,

Studiis, Sec.

loci Parochus, multa prole felix, quatuor silios

in studiis literarum summa cum diligentia instituendos curavit , ut Deo & Ecclesi devoti,
matura derhum tate, sacris Ordinibus initiarentur.
Quorum secundo genitus, Robertus
noster, in Schola pubjica Bristoli literas Grcas
& Latinasberte pro tatis modulo edoctus, cum
decimum sextum, aut circiter, annum vita; attigisset, Oxonium mifliis est : in Mertonensi Collegio, a sapientiffimo Prsule, Gualterode Mer
loni condito, opimisque reditibus dotato, pri
mo inter Portionijlas recensitus ; magnisViris,
quos nobile istud pietatis ac doctrin Seminarium aluit, deinceps addendus. Cum ver6compositis moribus, ingenio, & profectu in bonis
literis omnium ambrem & benevolentiam sibi
conciliatet, post susceptum ptfmum in Artibus
gradun^quem Baccalaureatum appellamus,quam
primum per statuta licuit, unanimi illorum, pe
nes quos jus eligendi erat, consensu, in uumerum Sociorum admittebatur, quadriennium prter propter sub acri disciplina Sc censuri, vel in
leviusculos errores desidique. susspicionem ex
perquam laudabili istius Collegii instituto animadversura, exacturus.
Ineunte anno M. DC. LX. III. Laurel Magistri donatus , inque Comitiis sequentibus Magistrorum, uti nuncupatur, Senior 5 quo munere
cum Auditorum applausu desungebatur, suijam
quasi factus Domiuus & compos, postquam Artium & Scientiarum circulum pro more absolviflet, Theologi, 8c Orientalium Linguarum,
in quibus delicias suas posuir, studio le totum
addicit,

D. K. HVNTINGTONI.

iii

addicit, 8c in quibus etiam ilium, quando adhuc juvenis eflet, ingentes, maximeque Jaudandos, progressus fecisse optimus judex, D. Pocockius, testatus est : cujus consilio, vel potius
spontesua& potenti mentis inclinatione, incitatus, cum certus rumor spargeretur, D. Framptonum, qui tum Halebi Mercatoribus Anglis
erat a Sacris, (Framptonum ilium dico, merito
suo post ad Decanatum, deinde ad Sedem Cathedralem, Ecclesi Gloucestriensis, regnante fereniffimo Kege Carolo Secundo, promotum, tandemque ab eadem dignitate iniquiffima forte
amotum) de reditu in Angliam cogitasse, Hunringtonus noster inter Candidatos istius facri
muneris coram ampliffima Mercatorum Londinensium, qui mercaturam in Oriente exercent,
Societate comparens, illorum fufFragiis renunciatus est digniffimus, qui Viro optimo succederet.
Relicta Anglia menfe Septembri A.M.DC.LXX.
Navis ilia, qua vvehebatur ex pacto cum Merca
toribus Londini inito , primo recta Smyrnam
tendebat ; ilia vero in anchoris stante propeinsulam quandam non procul ab angustiis man's
gi, ob inopiam aqu potabilis illic e laticibus profluentibus exhauriend , dum ille aliicjue, absque omni metu, & prorssus nimium se
cure,^ littore divagarentur, montem vicinum, ut
inde insulam subjectam, & mare circumfluum,
Grciamque obversam liberiori oculo prosspicerent, fcansuri, Grci ex- adverso in continente
degentes, in suis antris rupibusque tuti,& plane
indomiti, Christiani quidem nomine tenus, fed
[a 2]
peffiini

iv

De Vita, Studiis, Sec.

peffimi latrones, ad alteram insul partem cymbis suis, prd captand spe, pro more clam
transve&i, nostratibus in via, qua erat redeundum, insidiantur. Quibus tempestive conspectis, ab hoc gravi, quod capitibus imminebat,
periculo, pernici suga, & quasi alatis pedibus,
gre admodum salvi evaserunt. Quo nuncio
accepto, literis a D. Huntingtono Smyrna Constantinopolim ad me miffis, illi de hoc felici ad
celeberrimum istud Asi minoris Emporium adventu, effusa ltitia1 & cordato afFectu gratulatus sum. Dumautem Smyrn maneret, duarum triumve septimanarum mora fruiturus,animo
inexplebili resque novas visendi cupidiflimo, Ephesum St Thyatira petiit, istarum celebrium
urbium rudera lustraturus.
Tandem vero, post quatuor mensium navi*
gationem ab ipsis initiis, salvus appulit Alexandrettam, vulgo nautis & mercatoribus nuncupatam Scandarone, in sinu maris Mediterranei
versus Orientem extreme : inde superatis montibus hodie Beylanicis_dictis, factoque in vastam
planitiem, qu ab altera parte Antiochiam us
que longe lateque excurrit, descensu , tandem
alterum illud celeberrimum Orientis empo
rium, Halebum , ltus ingreditur, omni cum
benignitate 8c cuhu, quem prclara ejus vir
tus & pietas merita est, a suis Anglis exceptus.
Tantum vero aberat, ut bonamistam,
quam de illo ex fama prnuneia concepisseht,
existimationem frustraretur, ut illam longe potius snperaverit. Indemutuus isteamor sanctaque amicitia inita estj qu illius, sopito tdio,

D. R. HVNTINGTONI.

quod mora inter barbaros Turcas & Arabas aliter ingeffistet, longam a Patria absentiam pene
jucundam reddidit. Jam vero quasi in centro
peregrinationis constitutus, & ubi sibi diu consistendum esse proposuerat, facile in memoriam
revocavit, quali consilio, quo sine, difficile illud
8c periculosum iter susceperit ; tum nimirum, ut
Ministerio Sacerdotali ex debito fanct profeffionis sungeretur, tum ut ex prudenti rerum usu
& pertinaci studio fapientior & eruditior factus,
Patriam rerum hactenus pene incompertarum,
vel saltem vix satis bene cognitarum, notitiis,
invectisque librorum gazis , redux ditaret. Hc
illi post navatam Deo &religionioperam,proxima erat cura, quam irrequieto animo per undecennium impenderat. Nec quissquam id melius
potuit, aut impensius voluit, aut felicius prstitit.
Arabice eruditus, inter illos, quibus lingua ista
erat vernacula, quasi domi versari videbatur :
quod ad mercaturam istam librariam planiorem
facilioremque sternebat viam ; cui ex inspectis
Codicibus MSS. Bibliothec Bodleian Oxonii
ex munisicentia Viri maximi, & fempicernis
prconiiscelebrandi, D. Gnilielmi Laud, Archiepiscopi Cantuariensis & Martyris pientiffimi ,
dono datis, & ex subacto judicio, quo pollebat,
in argumentis vari eruditionis indagandis,
probe compertum erat, quid usui foret, quid rarum, quid magni stimandum, & quid tam laborios inquisitioni tantisque sumptibus merito
responderec. Q10 aurem voti tam sancti com
pos sieret, Grcorum, Syrorum, Armenorum ,
etiam Judorum, Samaritanorum, & Mohamme a 3 ]
danorum,

vi

De Vita, StudiiSy Sec.

danorum, prout occasio sese obtulerar, opera

usus est : quam quoque Roman communionis
Myst, per rientem sparsi, rem sacram ex in
stitute) vit ordinisque , cni sese addixerint
Religiosi, miro zelo procurantes, ipsioblatam
abunde 8c cumulatiffime pro i'umma saa humanitate& candore prsiiterunr. Hie enim, quod
reticeri nolim, & alibi in Turcia, dissidiis 8c
disputation ibus, qua? pacem Christianam impor
tune interturbant, procul amandatis, prout ejusdem communis Salvatoris Jefij Chriiti discipulos 8c cultores omnino decet , summa concordia vivitur inter Christiani nominis hostes, sola
hac lite interposita, utrum benefaciendo mutuisque amoris & amiciti offieiis prstandis alii
alios vincant. Nec sibi soli hac ex parte prospectum ibat Huntingtonus noster $ Amici enim,
quos in Anglia reliquerat, industri ipsius optimos experti sunt sructus. Hinc frequens illud
literarum commercium habitum inter ilium &
longe prstantissunos viros, D. D. D. Narcissum Marlhum, nuperrime ex Dubliniensi factum
Archiepiscopum Armachanum, & totius Hiberni Primatem ; Johannem Fellum, Episcopum
Oxoniensem ^ Edvvardum Pocockium, Canonicum Ecclesi Chrifti Oxon. 8c Linguarum Ebraic & Arabic Professorem : Tbomam Marefhal~
lum, Collegii Lincolniensis Rcctorem perquam
digniffimum , 8c Ecclesi Cathedralis Gloucestriensis Decanum $ Edwardnm Bernard um, Astronomi Professorem Savilianum ; Tbotiwm
Hydum, primarium bibliothec Bodleia-n Cu.ftottem ; 8c Guilielmurn Guisiuro, in store jsH
, 1
vent

D. K. HVNTINGTONI.

vii

vent peracerbo fato extinctum, &: titulis om

nibus parem, ne dicam majorem suturum ; ut
alios taceam, quorum consiliis & votis in libris,
quos singuli pro varia studiorum ratione postularunt, comparandis obtemperare summ dele
ctation! duxit. Ubicunque locorum sive in Sy
ria, sive in Palstina, sive in gypto, sive in
Perside, Codices manu exaratos adhuc integros
latere, fama, incerta licet, vulgaverat, industriam
suam neutiquam desiderari pastus est; nullosque
receflus, ubi aut inveniendi spes, aut nanciscendi copia dabatur, reliquit inexploratos.
Quali vero successu, quam bono, quam felici,
& quam plane obstupescendo, post laboriosam
virorum que curiosorum, eidemque cur intentorum, indaginem, jam per seculum dudum
exercitam, Deus Opt. Max. coronaverit : publica Oxonii Bibliotheca, copiosa librorum accefsione nobilitata,in ternum, (ita spero augurorque) si fas sit dicere, merito ostentabit.
Maxime solicito de librisSyriacis procurandis
felix ineundcum D. Stephano Petro, Patriar
chs Maronirarum Antiocheno, quam postea omni debita cum veneratione epistolis, officiisque
Christian pietatis, quibus aut illi aut Presbyteris, magna inopia laborantibus, erat succurrendum, per multos annos proseeutus est, amiciti obtigebat occasio. Is autem Vir reverendiffimus Bafl Tripolitani expilationibus 6c tyrannide divexatus, fese tune temporis ad montes
Kesroanos, non procul a Beryto, quam levi mutationehodie rfr//fappellant,subduxerat$ ut illico procul a confpectu & consortio Turcarum
[a 4]
Pro.

yiii

De Vita, Studiis^ &c.

provinci ditionisque su Christianorum lieccffitatibus melius & securius provideretur. Cuidam enim Syro Sacerdoti Halebo ad solitudines
istas montanasreversuro,literas in manus tradidit,
Huntingtonus,ipsius nomini inscriptas,inquibus
rogavit, ut librorum Syriacorum, vetustioris vi,
8c cujuspiam authoritatis apud istam gentem, indiculum pro summa sua humanitate & pietate
transmitter dignaretur. Hie yero non multo
post Canobinum, Monasterium Maronitarum.
in declivi montis Libani latere situm^.ubi ordinariam sedem habet Patriarcha^ sedata tempestate reversus est. Hoc consult 6c*prudenter
quidem ab Huntingtono nostro factum.fuisse,
facile quispiam cordatus & sapiensldixerit. <,Quis
enim aljus, aut magis idoneus, aut prompqor
erat existimandus, cui hoc propositnm in notescere deberet, aut a quo melius posset satissied >
. Quantas autem spes bon ltque frugis inde
enascitur non aleret mens sagax, & van cre^
dulitatis expers ? Sed, quod mirnm & plane inexpectatum videtur, rescribit Patriarcha, jam
pix apud illos Scriptorum memoriam ant notitiam
hodiefuperejje : cum Syria per decem secula tyrannldidominantium^ beliis^ incendtis^ rapinis, &
Jpoliatioaibus obnoxia, adhuc sub iisdcm malls ingemifcat : se tamen pro virili aifurum , fe quoquo
modo fanUum ijiudJiudiumjuvari pojjlt.
Prcipue vero solicitus erat Huntingtonus
de S. Ignatii, Episcopi Antiocheni, Epistolis
yriace conversis j fed omninb incasium Sc absoue fructu. Illas olim exstitiiie plusquam veriCmile videtur. Hebed Jesu, Metropolita So
bensis,

D. K. HVNTINGTONL

ix

bensis, in Catalogo librorum Chaldorum, tam

Ecclesiasticorum quam Profanorum, ab Abrahamo Ecchellensi Rom edito 1653. (a) Ignatii
sine aliqua notatione in genere meminit ; quod
de Epistolis illius fortiffimi & sanctiffimi Martyris in ecclesia Dei celeberrimis videtur intelligendum ; cunf non aliud Scriptum sub illius
nomine citaverint aut Patres, qui prope secuti
sunt, aut antiqui Histori Ecclesiastic Scriptores. Sed rem extra omne dubium ponit alterius
Ignatii Antiocheni, qui Rom decimo sexto seculo ad sinem vergente, sub Gregorio decimo
tertio, Pontisice Romano, diem suum obiit, Catalogus librorum, quos secum advexerat ex Ot
riente, in quo S. Ignatii, primi illius Sedis Prsulis, Epistol, Chaldaica sive Syriaca lingua
exarat, (b) expresse & particulatim recenscn^
tur. Quod.si integr & salv illic hodie maneant, sperandum est, quempiam e doctis Maronitis, qui in ista Urbe aluntur, in iis edendis
operam utilillimam tandem aliquando navaturum, ut collatione .accurata facta, exemplar
Grcum Florentinum illustrari, &, in pauciffimis
quidem, emendari pofSt.
Sed hisce frustrationibus non absterritus,
extra Syriam cogitationes & studia direxit ,
in gypto , in Palstina , in Mesopotamia ,
& in Monte Sina, exemplar Ignatianum , si
ve Grcum, sive Syriacum, investigaturus, ut
importunis D. Felli votis & efHagitationibus gratisicaretur.
Sed post longam , eam(a)Pag. \6. (b)Vide D.Llslerii Armachani Prolegomena deS. Ignatii
Martyris epistolis j Cap- IV. editionis Osoniensis 1644. Pag. XVIII.
que

Dc Vita^ Stndiis^ &c.

que diligentem, explorationem , hoc quoque

aliorum, qui succederent, cur & industri relinquere, reluctante licet animo, cogebatur.
Felicior autem suit in libris Ephremi Syri venandis, quorum aliquos in orbe Cbristianq, ut
puto, ignoratos, Patriarch Antiocheni benesicio adjutus , auspicato nactus est. Inprimis
verb recenseri debent illius in Pentateuchum
Commentarius, & qudam Homili. Non enim
erat exspectandum , ut omnes ftus, quos fcundum ingenium sanctiiiirni illius Viri, vere
magni, non ob dignitates, quas averse tns est,
6c ad quas capessendas nullo modo compelli potuit, fed ob iiimmam vit sanctimoniam, non
minori humilitate conjunctam,ob zelum in rebus
sacris, ob affiduum in Scripturis explicandis usom in frequentitiimis ad populum Homiliis, ob
denique elegantiam sermonis extuliflet, & quos
Grcia sua lingua converses dudum legebat &
mirata est, per undecim annorum centurias, in
ista horrenda rerum catastrophe ad nostra hc
tempora adhuc servarentur.
Ubi vero facer iste Thesaurus in dibus Religiosis repositus, nullo pretio interposito, absque facrilegii reatu, alienari posset, (hoc enim ipsius & illorum pietas & religio plane vetuerunt) de iis exscribendis Amanuensium non
ignobili munere couductorum ope fedulo cautum erat.
Sed ejussmodi Studia, quibus non captantur
opima Sacerdotia aut Dignitates , susque deque
habentur, ac misere neglecta jacent. Quis enim
interpretandiSccommentandi laborem fuscipiet?
quis

D. R. HVNTINGTONI.

xt

quis imprimendi impensas feret ? Celeberrimus

Doctor Loftusius,. indefess & admirand in
dustri Vir, & in hissce studiis summa' laude, si
quis unquam, versatiffimus, Latine transtqlit
Dionyffi Bar Salibi Commentarium in IV Evangeliorum Codices ; cujus perinsigne specimen
elegantiffimis typis Syriacis Theatrum Sheldonianum Oxonii extrusit : fed non erat ad gustum seculi sanctum istud opus, quod laudatores
multos reperit, pauciffimos vero fautores, & in
ipfo ad vitalem auram nixu extinguitur. Quam
autem optime de religione Christiana, de literis
iacris, de Patria, denique de Repub. literaria in
omne vum merebuntur Principes, Magnates,
& Episcopi, si Societate Virorum harumce rerum studiosorum instituta, liberalibusque stipendiis aucta, (nequeenim unius aut alterius
humeri tant moli ferend suffecerint) novo
lumine imbuatur Europa, quod in Orientem,
spiflis insciti tenebris obrutum, unde ortum
olim habuerit, multiplicatis obstetricante prelo exemplaribus , quasi grata vice refundi possit !
Durante longa hac apud Halebenses mora ,
in regiones tam procul diffitas, quam vicinas,
excurrisie placuit ^ eo magis quod non pauci e
Mercatoribus, quibus ingenium longe superius
erat lucri opumque amore & cura, eodem acri
peregrinandi ardore incenderentur. Apudenim
advenas hossce prsertim post naves, opulentis
mercibus onustas, e portu solutas , quo tempore
leriari datum eft, mos iste solennis Hierosolyma
adeundi ita inoievit, ut pene cesserit in rdigio"
nem j

//^xH

De Vita, Studiis, Sec.

nem ; vixque quispiam repertus est, quin sentiat,

haud se, salva fama, ne dicam conscienti^, nisi
confecto istoc sacro itinere, in Angliam redire
posse aut debere. Primo igitur tempore felicem illam loca rsta sacra Palstin, sive triumphantis, sive arfli& ac rVomanorum armis profligat, oculis pedibusque lustrandi opportunitatem arripit Huntingtonus ^ tanto alacrius id
fa&urus, cai res istiusmodi ex instituto vit &
stadiorum ratione magis cur & cordi essent.
Sanctam autem Urbem, non vano aut superstitioso affectu, quasi obtentu merendi, fed mente
pia, seria, & sapienti, in admirandorum illic
gestorum tum vit tum mortis beatiffimi Salvatoris nostri contemplatione desixa1 petit : post
nimirum peragratam fere universam Gililam 8c
Samariam. Hue enim divertebat prcipue, ut
cum reliquiis Samaritanorum, qui Sicima, sive
Neapolim, utpote ex istius ruinis ab Herode
conditam , hodie Naplos nuncupatam , juxta
montem Gerizim, tribus iioris ab urbe Samaria,
olim Ssfasf, nunc Isboste, diflitam, incolnnt, de
libris, ritibusque sacris, de side, opiuationibus,
consuetudinibus, aliisque congeneris argumenti
ad illorum religionem pertinentibus, familiares
misceret lermones. Cum reliquiis dixi ; cum
non plures quam trigiiita aut circiter famili,
ut referre solitus erat, illic superessent, 8c fortasse non multo plures Gaz;
Interim sua paucitate contend, deseprclare admodum & mag
nisied sentientes, se solos verts Ebros & Ifiaelitas, nuncupant, & Judos Palstinenses a Mos
que despicatui, imo & odio, habentes, ab illorum*

D. R.HVNTINGTONI.

xiii

rum, ne quippiam inde labis contrahatur, consortio sedulo & quam maxime cavent.
Dum
prolatis libris Samaritano charactere descriptis,
quos ille legebat expedite, de Ebris in Angli&
commorantibus multa in medium produxit, illi
placido errore & prcipiti credulitate inducti ,
sponte sua arripiebant, illos effe suos fratres &
contributes, ad quos literas illius ope transmittere decreverunt, an Ebri isti in Anglia per
omnia ipsis consenserint, exploraturi. Mox li
teras ejusinodi lingua' Ebra, characteribus autem
Samaritanis exaratas, ad D. Huntingtonum, Hierosolymis tune temporis morbo detentum, prout
inter ipsos condictum erat, misere, quas ille Oxonium deferendas curavit. Responforias dedit
iisdem lingua & charactere Vir prstantiffimus,
D. Marestiallus, qui id optime potuit, in quibus
multis de Christo Jesu Salvatore nostro, verb
Media, insinuatis & subintellectis, alia quoque,
prsertim de vaticinio Patriarchs Jacobi de
Shilo, qui venturus erat, & de Mo Propheta, Jitnili Mofi, pro pietate & sagacitate sua inseruit.
Commercium istud epistolicum per aliquot annos
duravit: morte autem D.Mareflialli interm'issum,
penitus ceffavit.
. ' *
Priores - hasce literas, quas illorum nomine
scripsit Marchib Aben Jacob, in quibus summa
religionis Samaritanorum continetur, Latine interpretatus est D. Bernardus, ixaxa^ms . cujus
versionem, a me olim Oxonii acceptam, Vir
summus, Jobus Ludolsus, non ita pridem edidit in luis Epistolis Samaritanis. Advertendum
est, quod in iisdem Samaritani nimitm superbe
de

5civ

De Vita, Studiis, Sec.

de summa istius libri legis, quem apud fe retinent, vetustate, ac si eflet ipfe codex authenticus & originalis Abisti Sacerdotis, pronepotis
Aaronis, & illius manu signatus, ablurda 6c
prorsus incredibilia prdicaverint. En verba
illorum :
...

Penes nos eft feriptum stterum, Codex netnpe

Legis, jam a diebus gratis divin ^ ubi scriptum reperitur : Ego Abijba, filius Pincfiofi, Jflit Elea&eri, filii Aaronis, Sacerdotis, scripfi
hoc scriptnm sacrum in ojiio Tabernaculi convent&s y anno decimo tertio commoratimis filiorum Israelis in tora. Canaan, circa limites
ejus.

Hac jactantia provocatus, quinquennio elapso, cum altera vice Hierosolyma adire placuerit,
Sicima repetit Huntingtonus. Dum verb ille,
afiumpto in manus libro, quem ipsiflimum efle
dixerant, hanc Abisti scripturam, tanto honore
ac cuku hac sicta antiquitate habitam, emiffitiriis
oculis quaquaversum conversis inspecturus, fabellam istam insicetam in rigidum revocare incepiflet examen, qui prsentes aderant, quasi
de mendacio convicti, scripturam istam olim
fuiffe excisam, pudore suffusi, contendebant.
Totam vero hanc historiam, a me hie quasi in
antecessum prfloratam, curiosus lector ex literis D. Huntingtoni ad D. Ludolsum melius &
diductius ediscere poterit. Hoc unicum addam,
neutiquam Exemplarium Pentateuchi hodie apud
Samaritas exstantium ver antiquitati derogaturus,

D. K. HVNTING TON I.

xv

rus, mini quidem perquam verisimile videri, ex

inspectis in Anglia. exemplaribus,: viz. Usseriano
in bibliotbeca Cottoniana, Laudino in Bodleiana, & Huntingtoniano, nuperrime a me in Hiberniam ad reverendiffimum D. Armachanum
tranfmisib, vix quidpiam ex istis quadringentos quingerttofve annos tate supergredi. Quod
forte de cteris in orbeChristiano repertiscenseri poffit. Sed viderint alii.
Prter libros facros secum in Angliam advexit
Huntingtonus noster Chronicon sive Historiam
Samaritanam, lingua Arabica, fed propriis literarum siguris, exaratam -0 qu Histori Sacr
& Ecclesiastic non parum luminis fnerabitur :
in qua lingua, ut ille refert, illi hodienumbene
& loquuntur & scribunt ; admixtis tamen subinde vocibus Ebraicis Syriacissque.
CumdemagnisicisPalmyr,urbisapudScriptores
Grcos & Latinos retroactis feculis celebratiffim,
Halebo ad Euronotum centum quinquaginta milJiaribusdiffit;ruderibns,ex oculatis testibus^rabibus Syrisque,constaret, Huntingtonus,quantum
emolumenti ad civilem antiquorum temporum,
quando resPalmyreuorum maxime florerent, hi
storiam ex litteratis Marmoribus estet redundaturum, apprime gnarus, itineris istius capeflendi consilium suggeiiit. Non absterrebant Viros,
amore antiquitatis eruend totos rlagrantCs,
aut invi ac inhospit folitudines, per quas erat
tranfeundum, aut pericula ex insultibus latrocinantium Arabum, qui pro neceffitatibus aut
eibi, aut aqu, mutatis subinde fedibus, ubivis disscumint, subeunda. Armis, viatico, duCibusque

xvi

De Vita, Studiis^ &c.

cibusque viarum instructs alacri animo in ere-1

mo vagantur : dumque post sex septemve dies
Palmyram attingunt, illam tune a Melkamo Regulo suisque sequacibus inscsM.DC.LXX.VIH. ^m non ^ne summo mrore vj.
dent. Quid ergo in Me perplexitate sieri oportuit ? Duos ex soeiis ad veniam illius, quo ingredi liceret, impetrandam misere : hos captivosdetinet Arabs iste, morte intentata, ni indicta pecuniar um summa, eaque noivmediocri,redimerentur. -Non aliter cum scelestiilimo latrone agendum erat. Soeiis igitur receptis, urbem quasi procul intueri contenti, (neque enim
ut sese darent in manus persidi hominis, omnisque sidei 8c probitatis expertis, licet amicitiam
simulaverit, permiserit prudentia) tristes, re infecta, quam aliorum meliori forte postea absolvendam reliquere, redeunt. Quam vero bujus
persidi aliorumque Icelerum admiflorum pnas
lueret barbarus iste sylvestrium Arabum Emirus
sive Prfectus, ostendi in Prfatione ad Inscriptiones Grcas Palmyrenorum; neque id repetere opus erit, idemque bis scribere mihi foret
maxime tdiosum.
Restabat iter in gyptum, quod feliciffime,
secundanteDivinaProvidentia, absolvit. Quocunque autem se verteret, idem literarum amor,
eadem rerum natural ium cognoscendarum cupiditas -j prcipue vero eadem in investigandis
Codicibus Manuscriptis industria ilium perpetuo
comitata est. In hisce autem libris Copto-Arabicis singillatim recensendis non est, quod hie
nimia anxietate laborem : cum ii ex egregio
&

D. R. HVNTINGTONL

xvii

& utiliffimo Catalogorum operc Oxonri

M.DCXCVlf. edito peti possmt. Paucos ramen, eosque maximi momenti, utpote longe
prcipuos divinarum Scripturarum Libros complectentes, nominare, tituHsque suis prnorare
non abs re alienum, nec, uti spero, Lectori ingratum, videbitur.
Maxime & inprimis memoranda veniunt tria
Evangeliornm Exemplaria, quorum unum Kahir, alterum in deserto Nitri, tertium Hierosolymis reperitjD.MarestiallOjqui editionemCopticam N. T. magno & erudito cum apparatu
elegantiffimis typis, ea de causa & de'dita opera
fusis, molitus est, transmissa. Hicenim studio
lingu Saxonic, cujus erat callentiffimus, quod
Annotationes in Evangelia Gotthica & Saxonica,
illius & D. Francisci Junii junctis curis publici
juris fere ante quadraginta annos edita, abinde
testantur , accuratam exquisitamque lingoamm
Orientalium, & prscrtim Coptic, quamin deliciis habuit, indefefla plane industriaaddiderar.
Quo aurem fructu, qualique benesicio rei Chriftian & Ecclesi Catholic, & prsertim Coptic, horrendum in modum arflict, quarum
Alumni ingenti impressorum exemplarium capia erant remunerandi, Respublica literaria dndum habuisset compertuin, nisi Viri optimi, ctr
jus memoria mihi, tum ob illibatam pietarem,

* Cteros li!>ros Copeos & Copto-Arabicos iij gratiam D. Mareflialli a. D. Huntingtoip procuratos, quo pretiosissimo legat) in ultU
oiis tabellis Academiam Oxonienfem donavit, vide in illius catalogs
pro^.t esftat in. magno operc p.ig. 57 j,

xyiii

D$ Vita,

Studiis, 8cc.

reconditiffimam eruditionem, reliquasque prcla*riffimas animi supra hccaduca & terrenaerecti

dotes,tum ob arctam illam,qu3 me per multos annos complexus estjamicitiam, semper chara & sagra constabit, mors intervenisset. In proprios autem usus varia exemplaria, quatuor Evangelia,
Acta Apostolorum, epistolas S. Pauli, & septem
epistolas Catholicas continentia, uti etiamPentateuchum Mosaicum, itemque librum Psalmorum, sibi reservavit.
Dum vero Kahir dibus clariffimi viri, D.
De Segla, Gallic gentis Consulis, omni cum
humanitate, quam prompto ore, literis repetitis, calidoque animi grati sensu indesinenrer
agnovit, exceptus, maneret, cum quodam Copto Sacerdote de Conciliorum duobus voluminibus, una cum appendice Concilii Chalcedonen(is, & denique tribus reliquis Pentateuchi Mosaici libris exscribendis paciscebatur : etsi originalium sibi copiam sieri, qualicunque pretio,
intra debitos qui sines constituto, maluisset,
quod neutiquam licebat. Solos enim privatos,
.qui libros quofcunque , tanquam merces pecuniis comparandas, in peculio habuere, aggredi
solitus, lacros Codices, publicis Ecclesiarum aut
Communitatis Religios ulibus destinatos, cum
id fas jusque, ut ante innuebam, plane vetuerint, ne quidem licitari voluir, Religioscs Roman Communionis viros, prcipue Capucinos,
in hac Urbe & alibi residentes, quo faciliori
operii fancti istius propositi, quod omnibus ingenii & industri nervis urgebat, compos sieret,
nabuit adjutores ; quos nimirum, ut hoc iterum,

D. K. HVNTINGTONI.

xix

rum , cum venia candidi Lectoris , licet importunus, ingeram, communis ijUus falutis, Christi, omnium credentium Salvatoris, sanguinis acquisit, cura, quos sidei Sanctis semel tradit
amor & studium, quos denique morum studiorumque similitudo, parque de re Christiana in
ter efferos superbosque crucis Christi hostes bene
merendi zelus, indivulso fratern charitatis
nexu copulavit. Horum literis, post relictam
gyptum, monitus, omnes libros Prophetarum
alicubi repertos suisse, de iis adipiscendis soli
cits mente agebat. An vero Amanuensis iste,
pretio conductus, in hisce ultimis sidem pacti
lervaverit, & quousque perrexerit, quippiam
pro certo statuere non possum.
Eodem tempore Rahir aderat reverendiffirnus Pater, D. Joannes Lascaris, Archiepiscopus
Montis Sin, res populi Christiani, quem regebat, apud Bassam procuraturus. Hunc adibat
D. Huntingtonus , multa de statu religionis
Christian in vicinis provlnciis, multa de libris
in bibliothed Monasterii, S. Katharin dicati,
quo sedem habuit, in vertice istius montis collocati, repositis, qui qualescunque essent, omni,
qua' decuit, modestia" rogans : quem parili candore, doctrina, & judiciopollere coram exper*
tus est. Sed non diu init amiciti, quam felix cams conciliaverat, usura frui datum erat 5
utpote a seinvicem avulsi , ille in Arabiam, hie
in Syriam, revertuntur. Hujus verb conversationis memoria menti & medullis D. Huntingtoni adeo sixis tenacibusque radicibus adhscrat,
ut de ilia' commercio literarum revocanda sibi quam
f b 3 ]
maxime

xx

De Vita, Studiis, %lc,\ . '

maxime contendendumesse, sui muneris duxerit.

6ed quod maxime dolendum est, multiplices,
quas lcribebat, liter, viarum disticultates neutiquam eluctat, ad unam omnes periisse videntur. Non enim quicquam responsi, quod
jure vendicare poterat, accepit. Cum vero rumor
percrebresceret, eundem Archiepiscopum Kahiram repetiisse, D. Huntingtonus, illiu^prcipue
yidendi causa, circa sinem anni M.DC.LXXXI.
gyptum quoqqe repetit, ut de commereio epistolico, sive de re Christiana, sive dc libris Grcis, Syriacis, & Arabicis, quotquot apud ipsos
exstabant rarioris not, in publicam lucem in
Anglia producendis, instituendo ccnveniretur.
Sed ibt non comparuit Archiepiscopustantopere
expetitus: cu)us bland* fpei, & praconceptae
feliciratis frustrationem non sine ingend luctu ac
animi mrore lamentatus est.
Iter aliud antea lussceptum casu pariter infelici male ceflerar, Nam mense Februario annj
M. DC. LXX. VII. ex industria navigavit Cyprum, eo sine, ut reverendisiimi Patris, D. Hilar ionis Cigal, nov Justinian Archiepiscopi, 8t istius Insul Piimatis, bibliothecam lustraret. lllum tamen convenjre neutiquam licebat. Quippe enim ille metu Turcarum sese
paulo ante subduxerat, in latibulis abditus, &
a nemine aut viiendus aut compellandus.
Cum Samaritanis, cum Coptis, & prscrtirn
Archimandrita Monasterii S. Mari Barsem ia
dcferto Macarii , & cum his quidem Arabice)
& potiilimum cum multis Viris Religions, per
Orientem religionis Christian propaganda: cau*
it

D. K. HVNTINGTONI.

xxi

fa* quaquaversum sparsis, frequens literarum

commcrcium exercuit : inter hos maxime commemorandus venit P. Archangelus de SanctS
Theresa, OrdinisCarmelitarum discalceatorum ,
qui tune temporis apud Basioram, celebre ob
mercatores variarum gentium illuc confluentes
emporium, urbemque populosam , ad ostium
Euphratis in Sinn Persico sitam, Miffionis su
munia obibat. Hunc consuluk, nti antea ipsius Symmistam, P. Angelum aS.Joscpho, con-'
suluerat, de Sabis sive Mendis, (neque enim
quicquam certi aut explorati de illis hactenuS
proditum suerit) an reliqui Christian religionis, post tantam barbariem feritatemque mo-1
rum invectam, 8c inter tot spissas, quibus lumen
sidei obduemm erat, iguoranti tenebras, ad-*
hue restarent, 8c an impuriflimo aut Gentilissmi,
aut Mahommedic vesani cno toti demergerentur ; & si qui libri, prcipu apud ipsos
existimationis & fam, deliras istius Sect opi^
niones complectentes, ac vetustioribus literarum
siguris, qu olim in communi usu erant, descripti, adhuc quoque superessent. De quibu3
certior factus, cum Viro humaniffimo strenue:
egit, ut pro summa illius benign itate, 8c amore
religionis Christian & literarum, ejusmodi li
bra e Barbarorum manibus, qualicunque pretio, quod quum statueret, redimere vellet. D,
Huntingtoni votis importunisque precibus ob-*
secundavit bonus iste Carmelita, 8c postea dell"
nente anno M. DC. LXXX. HI. tres libros irt
Angliam benevole admodiam 8c provide transmisit, quorum duos Mendi olim Adamo Protd*
[b 3]
plaftg

xxii

De Vita, Stndiuy &c.

plast a Deo traditos, tertium vero Angelis trecentis triginta annorum millibus ante Adamum
conditum, clitus delatos, communi Gentis errore fabulantur. Hi vero Iibri inspicientibus
magis stupori qnam usui sunt, eruntque, nondum reperto Interprete, qui adhue desideratur,
& desiderabitur, donee studia hc jejuna 8dnutilia , qu est iniquiflima multorum censura,
Principum, Magnatum, & Episcoporum munificentia, pristinum, a quo ignavorum indoctorumque hominum culpa excidere, decus recuperabunt.
Secundum libros , quibus colligendis prcipuam curam summamque diligentiam adnibuit Huntingtonus, multa alia, qu a ut poUtiori literature, aut historinaturali illustrand
eonducerent, animo agitavit, 6c ingenio capaci
complexus est. In horum censu pono non modicam Numismatum selectillimorum, & quorum
aliquot vix antea in orbe Christiano, ne quidem in Principum cimeliarchiis, reperiebantur,
copiam. lllorum vero numero, cedrorun conos, cypreflbrum &c sycamorum gyptiarum
nuces, fruticumque Syriacorum baccas , inusum
amicorum, qu cultur hortorum erant studiosiffimi, collectas : item semina riorum & plantarum, plantasque siccas varii generis, in Syria,
Pafstina, gypto crescentes, exquisito natur
artisicio effiftas, atquetum ad usus medicinales,
tum ad delectationem oculorum comparatas,
quas in horto Medicorum, qui Oxonii est, inserendas propagandasque transmisit : pro quibus
(munus enim erat longe acceptissunum) D.Vtce
Can

D.R. HVNTINGTONI.

xxitt

Cancellarius, tum siii ipsius, tum publico istius

celeberrim Universitatis nomine, solennes, gratias egit. Ut de avibus, insectis, variisque granorum speciebus, & ejusinodi rebus naturalibus
hue etiam transmiffis nihil jam referam. Sed
de ipsins peregrinationibus variisque itineribus
hactenus : cum illo igitur in Angliam properare
oportet.
Jam post undecim annos expletos de reditu
inPatriam cogitat D, Huntingtonus, appellente,
quiapud Mercatores munere sacro suncturus erat,
Presbytero Successore. Mox duos tresve socios
nactus, conscensa nave, ad maritimas Itali
oras prospera navigatione trajecit , non sine
summa Jtitia, se,relictaTurcica barbarie 8c vastitate, Christiani Orbis amnitatibus, ex placidiffimis incolarum moribus Jonge majoris stimandis, jam jam fruiturum. Sed non diuerat
in Italia consistendum.
Ideo lustratis Roma,
Neapoli, aliisque celebrioribus urbibus, quarum
magnisicenti aut pristin aut prsentis fama
Peregrinantes folet ad fe allicere, Galliam petit,
& sine mora Lutetiam Parisiorum, si non univers Euro pie principem Urbem, saltem, si Palatia, si Basilicas, si Collegia, si Bibliothecas, si
denique, eteris cultioris vit prsidiis omiffis,
ingentem doctiffimorumVirorum, scientias omne
genus, divinas, naturales, Mathematicas, &
quicquid eximii in integro disciplinarum circulo
continetur, ad quod humanum ingenium aspirare poffit, prclara & utili mulatione colentium, tiomerum spectemus, nulli cedentem, properat, ibi aliquot seprimanarum moram factu[ b 4 ]
rus.

xxiv

De Vita, Studiis, Sec,

rus. Qpanti viri ! fed qui sesc comitate 6c suavitate morum. proniptoque, omnibus humanitatis offieiis prstitis, de quibuscunque Exteris
bene merendi studio, quam doctrina pluris aesti'ffiari 5c cupiunt Sc student. Inter quos, prttantiffimos viros, D. Abbatem du Four de Longuerue, & D. Picques, Doctorein Sorbonicum,
ambos linguarum Orientalium callentiiiimos, &
c Reformatis, D. Allixium, Ecclesi Charentonian Ministrum, recenfere solebat, quorum
egregiam humanitatem miris elogiis prdicavir. Sed vicit amor Patri, neque ilium deliciis Parisinis pene irretitum diu detineri si-~
vit.
Natali solo tandem Dei Opt. Max. benesicio
8c gratia, post tam longas, molestas, periculofasque peregrinationes restitutus, revertitur Oxonium, in Collegio Mertonenii (omtiia enim jura
8c emoluments, qu ex munifkentia pientillimi
Fundatoris Sociis accrescere solent, integra ipsi
mansere, ac si pedem extra Domum istam Religiosam non extuliffet) -yitam privatam, obscu
ream, studiosamque in museo actuals : quo nemo
dignior, qui in publicam lucem produceretur.
Interea temporis forte sua contentus vixit Vir
meritis suis ac modestia magnus. Ne vero sibi
omnino deesse videretur, purpuram Doctoralem
menfe Junio anni M. DC. LXXX. III. ambiit,
8c in proxime fequentibus Comitiis pro more
celebratis ad completum gradum & dignitatem
Doctoris in Facilitate Theologica promovebatur : in quibus ipfe quoque, (in gratiam Amici,
cujus vitam hoc commeatariolo tlescribo, pra>
cipitem

D. R.HVNTINGTONL

xxv

cipitem hanc & pene fastuosam mei una cum

ilk> commemorationem mihi, uti spero precorque, condonabit benignus Lector) protrudentibus Amicis, 8c indulgente Academia, eosdem
honores consecutus sum.
Ejusdem mensis die XXI. indicta solenni om
nium Doctorum & Magistrorum Regentium &
Non-Regentium Convocarione, brevi post execrandam & plane Diabolicam istam Fanaticorum contra vitam screniffimi Regis , &- augusti
Fratris illius conspirationem, admiranda Numinis providentia detectam, unanimi Decreto, ne
uno quidem reclamante, qudam Democraticorum, Scbismaticorum, & Fanaticorum Propositiones, impi, false, scandalos, seditios,
pacis 8c tranquillitatis public & jurium human Societatis, regiminisque Monarchici, perpetuis hujus Regni mille per annos legibus stabi
lity in fe omnino eversiv, quibus tanquam tot
facibus animi sequacium suorum, quos sub spe
cie libertatis, aut purioris doctrin vindicand
fraudibus & strophis miscre deluserant, ad com
mune incendium Patri inflammantnr j & qu,
ubicunque admifl dominantur, cdes, ruinas,
strages populorum, rebelliones, aVa^'<\o in utroque statu, tam Civili quam Ecclesiastico, certamque generi humano perniciem inducunt, damnantur : illorumque Libri hissce monstrous dogmatibus fti, ultricibus, quas meruere, flammis in Quadrangulari Scholarum publicarum
Area, prsentibus ad novum hoc spectaculura
univerfrs Academicis, extemplo devoventur. Ut
vero hujusce judicationis, tanta cum solennitate
:
lat,

xxvi

De Vita, Studiis^ See.

lat , ratio melius constaret, illius celeberrinri

Decreti exemplaria Latine & Anglice in communem usum confestim typis publicis eduntur 5
protenusque quoque D. Huntingtonus a D. Vicccancellario, D. Fello, Episcopo Oxoniensi, cterisque Academi Primoribus, ad Aulam -Regiam demandatur. Ille prstituto tempore ibi
comparens, Decretum hoc coram screnifiimo
Rege, Carolo secundo^ affistentibus serenisiimo
Principe, Duce Eboracensi, & nobiliffima Procerum Corona, clara voce legit, & summa side
& prudentia, quod ipse in mandatis habuisset,
exequitur. Quod faventiffima aure excepit Rex
clementiffimus, monstrando, hanc maxime opportunam profeffionem sidei illibat Academi
Oxoniensis (utpote constantiffim & antiqu,
quam in afflictiffimis screniifimi Regis, Patris
sui, temporibus, integram scrvaverat) ipsi quam
maxime placuifle.
Circa idem tempus Collegii S. Trinitatis juxta
Dublinium, in Hibernia, prfectura vacavit,
Viro doctiffimo, D. Narcisso Marsh, S. Theolo
gi Doctore, qui summa cum laude Spartam il*
lam ornaverat, ad Episcopatum Fernensem 8c
Leighlinensem evecto. Munus fane tum ob dig
nitatem, tum ob amplum reditum, quo ilia
splendide sustentari poffit, reditum maxime expetendum : & quidem eo magis, quod unicum
sit Ecclesi Hibernic Seminarium, in quo juventus, sacro Ministerio destinata, Scholasticis
exercitationibus ad do&rinam, stricta autem disciplina ad pietatem formatur. Dum de sub(utueudoSuccessore deliberandum suerit,D.Fellus,
Epis

P. K. HVNTINGTONI.

xxvii

Episcopus Oxoniensis, ab illustriffimo Principe,

Jacobo Duce Ormondi, Hiberni Prorege, ad
quem cura illius Academi, cujus erat Cancellarius, utietiam Oxoniensis, jure spectabat, ut par
est credere, consultus, D. Huntingtonum accumulatis elogiis commendavit, omnibus aiiis
Candidatis, si qui essent, longe prferendum.
Hie verb, quam primum de testatiffima D. Felli,
qui multum hac ex parte apud consummatiffimum ilium Heroa potuit, benevolentk ipsiconstitisset, onus istud, licet tanto cum honore conjunctum, aversiffimo animo primo recusat, & a
se obnixe, deprecatione interposita, amolitur :
fed tandem illius precibus & consiliis expugnatus, ceffit, plane invitus. In causas hujus aver
sions non curiosius inquiram : quisque suo ducitur voto, & iniquiffimum erit in aliorum abditas cogitationes, si nostris non congru sint,
gravi censura invehi. Hoc tantum compertum
babeo, ilium de hac relegatione, quasi in exilium, apud Amicos interioris not queri consuevisse.
Ad sinem hujus anni vel circa initium scquentis, Dublinium petit, novumhoc, & prorsus
inexpectatum , ne dicam ipsi reluctanti impositum, munus administraturus. Statim ma^istratus indicabat Virum. Gnarus quippe, ab ipsis
initiis de suturi regiminis exitu fpenumero augurandum else, alacer prompeusque ad id, quod
ipsi incubuerit prstandtim, se accinxit ^ quod
cum penc scrupulosa & pertinaci diligentia sedatisque affectibus fecit, ut segnes exemplo 8c suasionibus ad industriam, aliosque, qui juveniii
licentia

xxviii

De Vita^ Studiis^ Sec.

Jicentia deliquerint, monitis ad virtutem emendatcrtque mores hortaretur, aut, castigationibus

adhibitis, potentiori & ineluctabili jure &c vi cogeret in ordinem. Constans & perpetua ipsi
cum Sociis, in partem regiminis venientibus, interceflit concordia : nec habuere cteri, quod
criminari jure potuerint.
Rigidus Jicet disciplin exactor, illam tamen prudentia 8c lenitate
temperavit. Nemo industri & studiis litera*
rum aut excitandis aut fovendis intentus magis;
nemo in reditibus Collegii aut conservandis aut
ampliandis vigiiantior, aut qui bonique in reipbus, qu ad fe spectabant, observantior : nemo
religionis Sc Sacrarum Scripturarum cognitionis
inter Hibernos propaganda! studiosior : quod illustri exemplo consirmabo.
Episcopus enim
Ferneniis Si ille, seriis consultationibus aim aliis venerandi nominis Prsulibus, quibus hoc
sanctum opus maxime placuisset, crebro habitis
repetitisque, qua facili justaque ratione crafife Hibernorum ignoranti obviam ire poflent, tan
dem inter alia, de Veteri Testamento Hibernice
edendo convenerunt, cum Novum Testamen*
tum eadem lingua prius extitisset, ut ex iftis puris fontibus scientia divinarum rerum, rejectis
putidis mendacibusque fabulis, quibus Vit San
ctorum refert erant, in illornm, si qui essent
paulo elevations ingenii, adque veritatem aspir3tent, animas horrendis miserum in modum
superstitionibus oppletas, dispersis inter ipsos
Exemplaribus, derivaretur. Illi ver6 Interpretem idoneum, cui labor iste concredi meruerit,
negotium istud D. Roberto Boylo retnlerunt,
ut

Q. K. HZ> Nil NOT 0 N J.

xxix

ut ipsius auspiciis & patrocinio sanctum istud

propositum tandem aliquando in eftectum daretur.Hic vero Vir optimus,& inter maximos feculi
proxime elapsi Viros summo jure recensenclus,
cujus vel nudum nomen omnium ritulorum elogiorumque vicem supplebit, arrepta hac de Hbernis suis bene merendi occasione, qui de uni
verse Rep literaria, imo de universo genere
humano, scriptis sapientrffimis , Juculentiftfne
& utiliffimis inventis, & liberalitate in studi/s
literarum & pietatis promovendis effusiffima pridem meruiffet, pecuniis Interpret! ex condtdeo
folutis, sibi soli sumptus edition is impercdendo^p.
generose ac lubenter suscepit : quod ilium abtm-*
ah prstitifle Hibernia gratulatur. Qu3 de re Ittera&, inter ilium be D. Huntingtonum scripsasy
non modica cum voluptate me legifie roemini.
Opus vero illud desideratiffimurn, ineunte anno
M.DC.LXXX.VI. prodibat 5 Prafatione ab
admodum reverendo Viro, D. Doppino, Episcopo Midensi, in qua de illius ratione copiose
& accurate difleritur, Anglice praesix^. Jn bac
autem editione soli Canonici libri continentur : Apocryphorum librorum versione, quam
in schedis Huntingtonianis reperi, penitus ornissi.
Post obstupescendam rerum in AngM catastrophen, cum Hibernia motibus cito in bellum
erupturis agitaretur, &. ubivis per univerfam insulam efferata plebe ferocientibusque militibtrs
tumultuatum eflet, sibi suga in Angliam de falute su2, una cum multis millibus, quorum pectora panicus iste terror invaferat, prospicien

xxx

De Vita, Siudiis^ &C.

dum else duxit, quo modo res public, in pra>

cipiti stantes, inclinatur essent, prstolaturus.
Expugnata Hibernia, postquam ille per an
num illic mansisset, quod antea, obsirmato in
Angliam revertendi aninjo, apud fe plane statuerat,Prfectura Collegii Dubliniensis ceffit, cui
Vir reverendus & doctiffimus, D. San-Georgius
- ACh, niinc Episcopus Clocherensis, datus erat in
Successorem.
Dum vero hc agerentur, side & diligentia
D. Edwardi Bernardi, qui illo abfente erat unicus hujus rei expediend arbiter, Manuscriptos
Codices prter propter sexcentos, viz. Gracos,
Chaldaicos, Syriacos^ Copticos, Arabicos,Persicos, Turcicos, cum tribus libris Mendorum
supra memoratis.quos in Oriente magna industrial
magnisquequoque sumptibus collegerat, || Curatoribus Bibliothec Bodleian Oxoniensis (nobilem fane acce(tionem libris Orientalibus ex
munisicentia D. Laudi, Archiepiicopi Cantuariensis, & sclecti sim librorum D.Pocockii,quos
a Vidua ingenti pretio iidem Viri clariflimi non
ita pridem redemerant, colleftioni addendam)
Ut in publicos ufus in omne vum fervarentur,
septingentis libris sterlingicis venum exposuit :
cum antea, ut se gratumalm Matris Academi
alumnum ostenderet, triginta quinque Codices
MSS. prompto animo, dum proipera forte frueretur, dono dedisset.

'J Vide ?ag. 279. Catalogi.

Anno

D.R.HVNTINGTONI.

xxxi

Anno M.DGXC.ILa prnobili & generosiffimo

Viro,Equestris dignitatis,D.Edwardo Turnero,ad
Sacerdotium,si non satis opimum,saltem non contemnendi valoris, in Parochia Hollingburi in
agro Hartfordiensi rM, ut verbo municipali utar,
erat prter expectation prfintatus. Ne verb
totus hac quasi solitudine constitutus mrore absorberetur, & ad vit rustics molestiascurasque,
quibus penitus erat inassuetus, leniendas, eodem anno in uxorem duxit lectiffimam Virginem, maturam annis, Claris natalibus oriundam, (utpote D. Joannis Poelli Armigeri, olim
turm Equitum in Regio exercitu, rlagrante
rebellione Parlamentaria, ductoris, siliam , 8c
clariffimi & Jurisconsultiffimi Viri, D. Joannis
Poelli, unius ex Judicibus in Curia Band Regii,
sororem) egregiisque animi dotibus prditam ^
cum qua residuo vittempore vixit amantiffirne
& jucundiffime. Credo autem, quod non temere,
fed ex cerra scientia loquor, nulli unquam sclicius connubium obtigifie.
NovA hac statione, qua Deus illum possuit, selix, lucrisaciendisChrifto animabus, inculpar
vit exemplo, affiduissque concionibus ac pri
vates -monitis summopere interims, muneri Eccleiiastico strenue incumbit, ab illo vix qualicunque machinadimovendus. Eodem vero an
no, Amicis clam ipfb intercedentibus, ad Prsulatum Kilmorensem destinabatur ^ fed cum
admodum reverendus Vir , D. Willielmus Sheridanus , ex vi nuper legis Parlamentari
inde abdicaretur , prfracte nolebat Episscopari.
. .
Verumr

xxxii

T>e Vita, Stttdiis^ &c. . *

Verujntamen mens vel sapientiffimorum hoininum noti semper manet immota ; fed hue
illuc impseJlitur, prout momenta rerum inclinant. Qui ante plusculos annos Hiberni aeternum valedixiffe sibi visus fuerit, ad revertendum potentistimi ratione, cuiobluctari perienefas suifiet, & suasu Amicorum tandem se patitur
induci : quod hoc modo accidit.
Anno M. DCCI. vacante per mortem D.Carneross scde Rapotensi in Provincia Ultoni, illustriffimus & excellentiffimus Dominus, Henricus
Comes Clarendoni, cui D. Huntingtoni virtutes
dotesque Dignitati Episcopali sustinend apprime pares, ab illo tempore, quoRegnumistud
ilib augustilTimo Rege, Jacobo secundo, summis
cum sidei 5c politic prudenti laudibus administraverit, erant perspectiffim, illum literis Lon*
dinum invitat, de illius meliori forte, pariter
ac de Ecclesi Hibernic commodo, quantum
ipsius priv3ta conditio pateretur, providus & solicitus ; prolatifque novis , iisque certiffimis,
summi erga ilium affectus indieiis, pollicetur fe
cum Fratre suo, nempe Viro nobiliffimo 8c excellentiffimo, Comite Roffense, qui tune temporis, iisdem elogiis cumulatiffimus , eidem
summa dignitate 8c potestate, qu& ille ante tredecennium, potitus est, fruebatur, pro virili
acturum, si modo cum vit ipsius rationibus
conveniret, & nisi ipse obstaret, ut ad istam sedem supplendam ornandamque nominaretur.
Hujus sapientiffimis monitis consiliissque annucbat D. Huntingtonus : uec opus habuit longa,
difficili, & morosa delib.erat.ione, ni sibi, ni
Ecclefe,

D. K. HVNTlNGtONL

xxxiii

Ecclesi, ni religionis, cujus erat studiosiffimns,

caus & negotio desuifiet.
Excellentiffimu9
Comes Roffensis perspectis quoque coram D.
Huntingtoni' meritis, qu ilium, sibi antea commendatum, commendatiflimum reddidere, rem
desideratam facile effectam dedit, Ita omnia ex
voto, imb supra votum, proceflere.
Rebus in Anglia ad novum istud iter commodius ineundum illico confectis , ineunte Julio
ejusdem anni Hiberniam navigat , nunquam in
Angliam, ne quidem ad invisendos Amicos, vel
brevi admodum mora, quod tristis rerum eventus docuit, rediturus. Tempestuoso mari, sufentibusque ventis, licet paulo male habitus, exscensione in terram facta, Dublin ium incolumiS
parum aut nihil bona valetudine auc
fobore imminutis. Paulo post, viz. vicesimodie
ejusdem mensis, juxta Ordinale Ecclesi AngiiCan, quod, (uti & Liturgia, omnesque sacri ritus, in cultu divino adhiberi soliti) ex vi legum
Civilium & Ecclesiasticarum, illic obtiuet, a reverendiffimo Viro, D. Narciflb, tune temporis
Archiepiscopo Dubliniensi, nunc vero Armachano, & totius Hiberni Primate, affistentibus admodum reverendis Viris, D. D. D. Epilcopis, Kildarensi, Ossoriensi, 8c Clonensi, qui
nunc illi succedit in sede Rapotensi, in Ec-'
clesia Christi Dublinii cum debits solennitate
consecratur. Omnes boni Ecclesi Hibernic
hanc felicitatem gratulati, a Viro consummate
prudenri, pietatis, St doctrin, & acri zelo
Dei gloriam, publicumque ver religionis commod um 8c incrementum, promovendi accenso,
summa
LO

xxxiv

De Vita, Studiis, &c.

summa quque exspectarunt:,8tomni dubiopro^

cul, roaxim exspectationi de illo conccpt, si
vixiflet, ad jut rice Divina Gratia, abunderespondiiret. Sed Deo Opt. Max. aliter visum suit.
Dumenim ilk ad sedem suam Cathedralem sibi
festinaudum die proposuerit, ut ab ista specula,
conjectis in universam Dicesin oculis, omnes
muneris sui partes, & quid a Clero ditionis su
sieri oportuerit, mdius & certius circumspiceretj
(i quid perperam admiffum suerit, correcturus,
qu deerant, suppletufus, Si quicquid lf pietaris collapsque disciplhi inlburationi magb
conducxret, ordinaturus, laborious itineribjis,
iadefessisque studiis Sdaboribu*, &ingravescen-'
tis tatis malis, jam quasi situul &. liibito recrudescentibus, fractus, lethalker decumbens, animo interim ad extremum usque vit halitum
invicto, scnsibul'que integris, implorata Dei mi-iericordia, & meritis Christi Salvatoris sui consisus, bona ltaque beat immortalitatis spe,
clesti viaticomunitus, secundo dieSeptembris,
Jk duodecimo post consecrationem die, sexagesimo sexto tatis anno, placide deceffit, relicto
ingentiapud omnes sui desiderio. Mox decora
pompa elaro ftincre, quod Prsules, qui in Urbe
aderant , aliique melioris not omnium ortlinum, comitati funt, illius quodmortaleerat, in
Sacello Collegii, cui per multos annos, ingenti
omnium, tciam invidorum, applausu, prsuerat, condebatur. Conjux mastiflima, cumnon
aliud prtef luctuin inconsolabilem, teuaciffimam vitfelicker cum illoactmcrDoriam. perpetuamquc virtutum illius admirationem Iiaberet,

 D. R. HVNTINGTONI.

xxxv

set, quo pietatem & affectum erga desunctum

maritum seculis venturis testari posset, monimentum Sepukhrale marmoreum affabre concinnatum poni curavit, cum hac Epigraphe,
hue ex Hibernia tandem ad me transmissa :

M. S.
Revercndi admodum Viri, RO B EKT I
HVN7 lNGTObl /,

nuper Epis-

copi Rapotenfis.
EN hie quod reliquum eji doUi bonique Viri !
Sacrqs en cineres optimi Prfulis !
Hujus olim Academic Prpofiti dignijjlmit
Cujus fere omnibrn Alumnis hello fra&k^
Et a Musarum sede fevJ tyramride expulfis,
Se (in AnglU) non Prpofitnm tnodd,
Sed c" Parentem indulgentijjimum prflitit.
Ecclefie nuper Rapotenfis suit Antijies :
(0 fi Dens voluijset superjiitcm !)
Fulcrum futurus idem, & tutamen.
Sed heu ! citiiis recumbit HUNTINGTONUS 5
Idoneum certe pignus,
Quod vel in Regum Maufolis recondatur -y
Niji quod fuficiat fibi in nionumentum mortuo,
Slui fuum fibi theatrum vivus fuppeditavit.
Intimus rtrum & nature indagator,
(Ar&iori non consensus Mufo,)
Extremas mundi plagas perlujlravit :
Ex univerfis reportavit feientiam.
Lajfus tandem & expericnti.i fatur,
Requiem

.
xxxvi

De Vita, Stndiis, &c.

Requiem fib'i qnutfiint,

Sed non otiofaM.
Quipp'e Philosophum except Epifcopusy '
Ad hoc sacri muneris fafiigium
Merits sani, sedsero, prove&us :
Ornare, quant naftus efl, spartam properavit,
Laudabili, sed heufatali, diligentia.
Acri enim morbo correptus,
(Cui nimis offtciofa minijirabat
Livida mortis Ancilla, sene&us)
Utrique impar Adversaria,
Vi&us occubuit, sed hilaris Athleta.
Mluippe meliori j'pe fretus,
Jfitemam anheiavit coronam.
Sic demumfama, fide, & pietate plenus,
Clo matuYUS 5 scttli rixit,
Et tate semper in pejus rnente ereptHs :
Ad consocios fejiinavit Angelos.
Charum omnibus nomen reliquit,
Defideratijftmam suis Memoriam.
Exemplutn, quod in promptu efi tftirari^
Utinam & libeat imitari Pojieros.
Hc patica de D. Huntingtono, Viro in Patri honorem commodumque nato, strictim absque omni affectarione inanique verborum profusione adnotanda habui : cujiis fama apud omnes, qui-btis Irnguarum Orientaliurii studia arridebunt, prsertim vero apud OxonienseS, id
omne vum sacra & integra perstabit 8c conservabitur.
Westmonasterii, XXIJ. Aprils, Anno
falutis reparat* M.DCC. III.

ADMODUM
Reverendi & Doctissimi Viri,

D.

Roberti

Huntingsoni\

S.THEOLOGI DOCTORIS, & EPISCOPI

RAFQTENSIS,

EPISTOL.

L
D. Stephano Petro, Patriarch* Antiocheno
Maronitarum.
Reverendiffime Voter,
SI Clementiam vestram spius interpellando, rudem me molestumqne per aliquot
annos prbuerim, donetar illud, precor, zelo, religiose) equidem, licet, fortean imperitiori, quem habeo, vestri Chriftiariique nominis. Siquidem cum tanto officio
impar sim, neque, uti decet, poffim adornare
provinciam meam ; quidni auxilia aliunde advocem sida potentiffimaque, vestrumque prser
B
tim

D. R.HVNTlNGTom

tim subsidium & benedictionem > Penes vos est

authoritas ignoscendi, copia novos favores exerendi ^ utriusque indigeo, utrumque eupio, veniamque vestram peto, humiliter peto & gratiam. Neqne mihi solum hoc siat honori j alias
modestiores suissent me preces, fed bono publico, ip'sinsque ade6 religionis terno commodo.
Nempe statuunt in Anglia Hbros Syriacos imprimere, & speciatim Sancti Ephremi, quotquot inveniri poflimt, opera omnia. Descendant igitur
e sacro vestro Monte ista volumina, quo altius
aflurgant, volitentque per ora hominum, samara
remm, & ternitatem temporis. Scio ibidem
asservari ipsiusCommentarium in Pentateuchum,
pluresque alios tractatus ; mittantur quso singul i, quo magis absolutum persectumque prodeat
opus. Horum pretium ex quo solvet-mercator
nostras, Edwinus Browne, quocum, Hierosolymastendente, mitto has literas ; ipse etiam numerabit, quot sufficiant, denarios, in scquentibus libris coemendis, viz. Bar Bahluli Lexico,
Honani Ebn Isaaci de Medicina, & libro de
Conciliis. Deum veneror, quod authoritatem
vestram quam diutiffime conservet.

IfidigmJJitMus Chrifli servus,

R.H.

II, EIDEM.

E P I STO L.

n.
E I D E As.
Reverendijfime in Chriflo Pater,
LIteras vestras, imo benedi&iones, Quintilis
-tertio & Sextilis octavo datas, summo cum
desiderio, &ea, qudecet, reverentianuperrecepi. Mignem vestram charitatem prudentiamque,
per utrasque relucentes, agnosco & veneror. Siquidem, dum immerentem memet laudas, maximeAntistes, provocas etiam ad studium, ad pietatem, ad ista munia obeunda, qu virum doctum devotumque decent. Faxit Deus, ut tan
dem sirn, quod indigitas me efle ! Nolo autem
falcem in alienam messem immittere^ nolo captare laudes, quas nequaquam merui, nec possum
tnereri, rerum humanarum divinarumque om
nium admodum imperitus, qui ultra Socraticum
illud, nikil fcire, fateormenibiladhucdidicisse.
(a) Illi, illi tantum, Christiani istius codicis interpreti, non mibi, convenit tale elogium. Ipsiusque nomine liceat mihi interrogare , utrum
versio sit congrue facta, utrum utilis cenfeatur
iis bominibus, quibus Arabica est vernacula lin
gua. Si enim tuo comprobetur suffragio, nihil
amplius impedit, quo minus edatur cum authoritate, & feliciffimo, uti spero, successu. Ideoque si usui forent aliquammulta exemplaria, cu(a) Ad ilium miserat D. H. libri Grotii de veritate religionis Chri
stiana Arabicam versionem, a D. Poccckio adornatam.
B 2
rabo

D. R. HVNTINGTONI

rabo diligenter, ut quantocyus accipias, & alios

insuper ejusdemidiomatis libros, qui religionem
spectant 8c bonum publicum.
Fro libro Medicinali Ebn Isaaci, a doctiffimo,
mihique multis nominibus colendo, P. Michaele
de Nau allato, gratias habeo maximas ; neque
minores pro emendationibus ibidem tua manii
sacratis- Precorque, ne nimio sim oneri & importimo fastidio, ut quoties aliquam dena rio
rum summam inmei gratiam expendas, eandem
quam citiffime a Domino Vander Weiden repetere digneris. Huic enim notum fecit suus
a pud Halebenses amicus & G^pA, D. Conradus Calcburner , ut qua scunque expenses ipse,
mco nomine ab illo peteres, ille statim sine tergiversatione lblveret, Quod & spero ilium insuper facturum pro S. Ephremi operibus* qu
summopere desidero, & Bar Bahluii Lexico intcgro & accurate scripto.
: ,
Nostrates (quibus olim licuit esse tam beatis) illustriffimus Dominus Consul, D. Hussey,
8c D. Sherman omni officio proscquuntur digni
tatem vestram, 8c pr omnibus,
Cliiucnti vejlr
Aug. 27- S. V75.
Lnltor devotijjmus,

R.H.

III. El DEM,

P I S T 0 L.

ill.
E I D E At
ReverendiJJime in Chrifto Pater,
Llteras tuas
Octobris datas non attulit quidem, fed ad me transmisit, ille, quemcon>
mendant, Maronita, Johannes Benedictus, qui
etiam causa m suam scriptis egit erudite admodum , & prout decuit hominem ingenuum &
prudentem: licet post repetitum, tant apud me
authoritatis, colendiffimum tuum nomen, quod
devota observantia , & qua par est , semper
prosequor venerorque,frustra haberenturaliorum
omnium preces & postulata. Verum enim vero
voluntati me jufla tua exequendi cupidiffim
in prsenti defuit opportunitas 5 ncquc hodie
inter nostrates reperitur, cui non lit famulus:'
ideoque, ut causa sua decideret idem Benedicius,
exigit neceffitas & natura rerum, si modo obtineat principium illud, pariter ac in Philofophicis : Intus existens prohibet alienum. Quo autem fereniori fronte patiatur hanc qualemcunque repulfam, sciat apud mercatores nostros non
alios esse in fummo loco, prter ejufdem gene
ris Maronitas : sciat infuper, modo hoc sit scitu
dignum, quod non oleum & operam penitus perdiderit -0 quippe qui me invenit, femperque pro
mea tenuitate inveniet, non patronum, qualem
reperire fatagebat, fed amicum.
Illujlrijjime Domine,
Hasev a"d .''
Digmtati tua devotifums,
iWf

B3

'
R. H.
IV. El DEM.

D. R. HVNTINGTONI

IV.
E I D E M.
Revere/idiJJime in Chrifto Pater,
Qllod literis tuis, ab ampliffimo Prsule Berytano allatis, serius respondi, in causa
-est mea impotentia ; voluntas equidem
mandata vestra exequendi satis ampla, cui tamen
quales non responderunteffectus. Nostrates siquidem in bonis operibus, & speciatim in redemptione captivorum, multum desudantes, ipsa fane, quam commendas, charitas tenuit, ne
precibus meis ulterius fatigarem, & calcaria nimium importuna adderem currentibus. Memet
vero quod attinet, minutum meum conjeci in
Corban, inter pauperes deinceps erogandurn,
precorque, ut accipere digneris, non ex ipsa
quantitate, qu minima est, fed, uti in oblatio
nibns sieri assolebat, ex animo offerentis. Pre
corque insuper, ut apud prdictum digniffimum
Episscopum excusatum me habeas, quod officio
meo deessem, nempe citiffimo suo,& prorsus inexpectato, itinere prventus. Ilium enim abeuntem ne falutavi quidem, quod jam ago, nec
per tanti Viri interceffionem tuas apprecatus sum
benedictiones. Utriufque authoritatem confervet Deus, cui me prositeri liceat per oipnia obedientiffimum : R. H.
Aprils

7<j.

S. Ephremi, qu reperiri possunt,

omniaopera summoperedesidero.
V, EIDEM.

 P 1 sr 0 L.
' 4
V,
E I D E At

Reverendijjlme in Chrifto Pater,

E^dem serena fronte, eademque comitate, qjua
olim Heroes levidensia sibi oblata murtera
recipere sunt dignati ; & ipse recipis, excellentiffime Domine, Magnatibus universis^ 8c fpeciatim Ecclesiasticis, posthc in exemplar futurus. Siquidem tenuitatem offerentis non excu*fas modo, fed & insuper laudas ; prout ex litteris Maii 27 exaratis mihimet innotescit. Uti*nam tant indulgentiae non suisfem impar, ut
qui maxime ; utinam eam in posterum mereri
liceat, quam non ita pridem expertus sui, benign
nitatem. Magna facis, majora promittis facienda ; clariffimum sanctiffimumque Epbremum ex
tenebris eruere,< quo clarior evadat fanctiorque.
Beatitudinem vestram decet Beatiffimi Viri ope
ra in lucem emittere, & exorientibus suis radiis
ipfum illustrare Orientem. Diligentiam meam
promitto, hominissque Cliristiani sidem, intrant
mittendisEditori falvis fartissque tectis 5 promit
to etiam pretii folutionem, ear unique omnium
expenfarum, quas vel inquirendo vel exscribeado impendere tibi contigerit. Diffimulare autem nolo, exemplaria antiquiflima, utpote sida
magis & accurata, neotericis Sc recente man-u
fcriptis efTe prferenda. Ipfe autem, quid op*
timum sit, optime calles 5 illudque ipsum transmittas precor quam citiffime vel D. Confuli
$4
Vender

D. R. HVNTINGTONI

Vanderweyden, vel D. Johanni Langley Anglo,

Mercatori, in Tripoli jam agenti, qui denarios
ex quo tibi solvet, librofque curabit, loco &
nomine
Halebii7Tunii
' S. Albano
licato die )
s.v. 1675.

Authoritati ve(ire
devotijlimi
J
M
R. H.
Presbyteri Angli.

VI.
E I D E M.
Reverendijjime in Chrifto Pater,
NO N aliorum jam meditor apologiam, fed
mei ipsius tantum. Ideoque precor, quod suscipere dignareris octo aureos Venetos, quos tan
dem aliquando, mediante Consule Petro Vandendriefscho , clementi vestr humillime offero,
ienue equidem maxim observanti symbolum,
quam plurimis nominibus prositeor me debere,
& prsertim ob S. Ephremi in Genesim & Exodum commentarios 5 quos generoso animo, &
feliciffimo, uti fperare licet, successu in publicum religionis & litterarum gazophylacium nuper contulisti. Majora insuper a tanto Vi ro speramus benesicia : vel ctera ejusdemPatris ope
ra, vel beati Ignatii Epistolas, in Syriacam, uti
aiunt, linguam verses. Hujus succedis tbrono,
succedis pietati ^ ideoque tuum est a squalore
& vermibus Antiochen fedis gloriosum Prsulem

E P I S T Q L .

lem vindicare, & tenebris hucusque obrutum

Maronitis Tuis & Christiano orbi luce donare
& immortalitate. Si inveneris ubicunque Monasteriorum tuorum, Librum hunc, vestra dialecto exscriptum, quocunque pretio redimere vellem, ut in Europa jugis Libani liberiore frueretur aura, & privilegiis tanto Authore dignis.
Dicitur, Expositiones Dionyffi Syri in Evange
ls jamjam imprimendasesseSyro-Latine: Quro
a Dignitate tua , quis suit ille Dionysius, quo
tempore, ubive loci floruit, quid denique scripsit ? Et si volueris, hujus, vel aliorum, qu edimus, opera accersam illico, ( hie enim sistendum est: diutius, quam sperabam) & summa reverentia Tibi offeram, eodem plane modo, quo
decet,
Illuflrijjime Domine,
Febr. 24. 1680.
Nomim tuo devotijjimum,
R. H.

VII.
E I D E M.
Reverendijjtme in Chriflo Pater, &
lllufirijjime Domine,
EX suffragiis & benedictione per hesterqas tuas literas mihimet impertitis , li?eat mihi meam augurari felicitatem , &
prosperos \n futumm succeflus ; neque enim
despe

io

D. R. HVNTINGTONI

desperare fas est , ubi devotiffimorum Virorum, quos exaudit Deus, intercesserint mediationes. Faxit mierim ille , ut fanitatem meam , cterasque dtvin misericordia; exhibitiones, in suam gloriam, ad quam semper collimas, & in desideratiffima mea Patria, & ubique, totus impendam. Non leve equidem est
felicis reditus augurium,quod comitem mihidedisti, inter Orientates fonctos, gk>riosiffimum
Ephremum ; cujus vestigia dum obfequens premam, dum imitari conor exemplar preuntis,
non fecilts aberrabo devius, aut rectum tramitem derelinquam. Quam gratus advenerit Viro
illi docto, qui per totum orbem ipsum requifivit, probe conjectari vales> quantumque honoris
tibi deferendum, cui debebit, quod gloria sulgens clesti, luce fruatur & immortalitate in terra.
Scripsit idem sanctiffimus Pater Commentarios in
plures SS. Scriptur libros, quos omnes desideramus eodem idiomate, quolocutus est, Syro, exaratos. Adsunt ejus Homili 52 fk Syriace &
Arabice, & alia e)us opera in bibliothecis harum regionum hucusque latent, pulvere & squalore obruta. Neque aliter sieri potest, ubi religio ipsa tyrannide premitur, ejusque Prosesfores, quod juste quereris, injustiffimis oppressionibus. Non impunis loquor, & ipsi patimur,
& quid ultra pafluri sumus, nondum scimus.
Utcunque notum faciam D. Consuli, cterisque.
Anglis Halebi commorantibus, quod in mandatis hac de re mihi dederis, qui sympathetice se
gerunt, & fraterna compaffione, quantum in
illis est, respiciunt miseros. Ipse autem illorum,

EFISTOL.

ruin velles mercari affectum , & ex donis tuis

vendicare retributionem ; qu si salva appulerint, dubitare non poteris de debito effectu. Ego
interim benesiciis tuis impar, & gratiarum, quas
mereris, actioni, precabor, ut, qui solus potest,
omnia tibi largiatur bona, ut diu vivas incolumis, ab exactionibus, tributis, & periculo uni
verses immunis, ut videas populum tibi commhTum virtutibus, religione, & libertate florentem. Denique, ut benedicere usque & usque
dignareris
Beatitudinis tn&
IjjurbeTripoljtana
DevQtijjme Qiettti,
R.H,

viir,
E I D E M.
QUantum Beatitudini tu debeo propter
S. Ephremi opera, plurimaque alia indul""gentiffimi affectus symbola , prout ex ul
timo specimjne 28 Martii dato satis constat,
cum eloquio non valeam, silentio quasi exprimam & veneratione. Multa sunt, & cteris,
credo, omnibus ignota, qudeDionysionarras,
Scriptore, (ut ex literis tuis patet) per Orientak ' '.
km

i2

V. K.

HVNTlNGtONI

lem Orbem famosiffimo, & insinitorum poenc

voluminum Parente. Accersivi, uti jubes, Commentaria sua, quotquot habemus impressa, vestris usui & bibliothec sacranda. Et si qui alii
penes nos sint libelli , Dignitati tu ( uti conjectari liceat) idonei utilesque, titulos quantocyus scribe , &, secundante Deo, non diu carebis integris operibus. Sancti Ignatii Epistolas
non alibi reperio, Syriace versas, licet ab Ebed
Jesu in Catalogo suo, ut prob rtot, recensentur : ideoque in te spes mea est, & quod liber
cedro dignus Libani jugis debebit resurrectionem suam & immortalitatem.
De Zacharia
Maronita, Alexandri Sacerdore, non memini
me aliquid unquam dixisse ; ideoque hac in re
jgnoscas precor, 6c etiam atque etiam benedicas

Jul. 1 81.

Reverendijsiffte Domiet
Tibi devotijjiwo,

a, h.

E F IST 0 L .

W acceperim literas, illud deftinato tuo iti

^^facrum Montem itineri facilis imputabo :
& fi catalogum manufcriptorum eodicum, quotquot in antiquiffima ilia Bibliotheea reperiurK
tur, tranfcribi curaveris, gratilfimo opere qua
tuor hofce pneterlapfos fnenfes fliciter redmes,
divitemque literato Chriftianoquc orbi thefaurum exhibebis. Exemplar Concilii Florentini,
cujus nominatim meminifti, credo alterius efie
Authoris, quam quae imprefla leguntur. Duo
omnino, quantum fcio, publica fruuntur luce,
quorum alterum Georgio Scholario communitr

illudque copiofius, fcribebat" Sylvefter Syropulus. Praeter hos libros non vidi integram pradifti Concilii hiftoriam. Portiunculas quidem,
fateor, & Rhapfodias ben multas a Graecis ut
plurimum Latinizatis confe&as ; a Beffarione,
puta, Ecclefiae Romanae demum Cardinale, De
metrio done, Jofepho Methonenfe, Gregorio
Hieromonacho, Vecco Conftantinopolitano, &c.
qut

14

t>. R. HVNTIXGTONI

qui defendebant proceffionem Spiritus Sancti a

Patre Filioque. Penes vos spero plura superesse monumenta, luce & ternitate digniffima ;
quodque disputationes, quibus Marcus Ephesius
pene solus Ecclesiam Grcam tuebatur, integr
conspiciantur. Cum autem recepero Volumen,
quod mihi nuper promiseras, inter gyptios
cotnmoranti, non erit ulterior, credo, qurendi
locus, quodve alios desiderarem hujus controversi Scriptores, uti Nectarium, non ita pridem
Hierosolymitan sedis Patriarcham, qui responsum fertur dedifle Francisci Richardi Jesuit li
bra, sub hoc titulo divulgato f : Tdtfa -? w/s**
Unus utcunque restat (o) libellus , quem magni facerem, modo habuissem, utpote a S. Synodo compositum, & tali nomine insignitum:
'Atorn h$ctfri%ias i 'A7rcXol7a ^ sXefy* ttr^s tk?
tnigyHat t AvalcXiy.lvj bmiXwi&fi aifslixtuV (pgcvov cv rots
f$jgt SiQ T fymah , tit >iaxo<p(^v8<nv tsroi dvlct ot x*Xai'vci cVjXcvcti - (jjjfltftarta. '^)$< -t cv Is^a-oXJpwis- roXtttfc Suvc^a am AojiAes sl^g/a'^s, A. D. 1 672.
Non licuit mihi, tribus abhinc annis in Sancta
Civitate agenti, ultra titulum exscribere ; neque
in hunc usque diem, licet magnopere sum conatus, integrum conspicere ; neque licebit, vereor,
si ipse non occurreris, tanquam
i^o ptotyk)
& alias desperanti auxiliatricem manum porrexeris. Vellem equidem intelligere, cum ex una
parte contra Papicolas, ex altera contra Calvi+ NuperLatine publicavit D. Allixius Londini M. DCC. IL
(o) Liber isle excusus ell Parisiis. edit. lecund, 167%.
nistas

 P l J T O L .

15

nistas pugnatis, si Ecclesiam Anglicanam, neutri horum, sed veritati addictiSimam , prteriiS^tis intactam. . In Polemicis fere accidit, ac,
Ij t$ .arcX'iio), ubi,narrante Thucydide, 0/ 6u ^so-ai
dpL^c ^hv jslaWJ). Telis petimur utrinque, &
cum apud vos etiam ita fe res habeas , quid
impedit, quo minus sub uno vexillo crucis, uno
safaris Duce sociatis viribus militaremus > Cum
libros tuos feliciter transmiseris, mitte etiam &
mandata , qualia in ipsis . pervolvendis edendisve velles, ut exequantur. Grati procul dubio advenient Anglis universes, gratiliimi ipsorura insimo & indigniffimo, vestro autem nomini devotiffimo.
R.H.
Halebt Feb. 10, i<58o. Vbi
non tomparente halfemu
Succejsore meo, perplures
aliquot menses par ed, ut
commorer.

Si D. Ignatii Epistol Syro,

Grco, vel aliquo alio idiomate, apud vos seript, retineantur, vellemeasquocunque licet pretio redimere.

I D E

M.

Reverendijjime & llluftrijsme Domine,

SI prolixa ilia & verbosa Epistola, quam hesterno die, per Damascum & mediterraneas
vias, Clementi vestr dirigebam, sarta tecta
appulerit gyptum ; non opus erit apologia ,
si paucioribus verbis hodie scripsero. Exinde
consta-

16

D.K. HVNTINGTONI

constabit officium & pietas mea, quibus, absens

licet, Beatitudinem tuamdevotiffime prosequor,
religionis itidem & literarum increments: Responsum Grcorum contradicentibus Latinisobnixe rogavi ; etiam 8c Libellum, Hierosolymis,
non ita pridem, elaboratum, contra Calvinistas,
quos vocant, & id genus alios, ab Ecclesia Romana dudum separatos ; insuper Catalogum Codicum omnium, qui in inclyta celeberrimi monasterii Bibliotheca latitant, Manuscriptorum 5
denique Epistolas beatiffimi Martyris Ignatii,
Prsulis Antiocheni, quocunque idiomate, praefertim Syriaco, exaratas. De nobiliffimo illo
opere, Principe, uti aiebas, digniffimb, nihil
eloquor ^ quippe qui suspicor jamjam transmitsum fore, & forsitan nonnulla alia, illustri Con
sul i Gasparo, vel populari viro, Onufrio Blower
Mercatori, in dibus ejus agenti Alexandria.
Quicquid expensarum feceris, ex quo solvet
vel prdictus Onufrius, vel Ipse ego, dummodo
Halebi egero ; & hie sane agendum est mihi
per annum fere, nempe destituto, cujus adventum anxie sperabam, succesibre. Succurras in
terim, impense rogo, benedi&ionibus vestris,
Reverendijsie in Chrifio Pater,
Fcbr. 11. i<58o.
Servo tuo humillimo &
obsequentijfimo,
R. H.

XI. El DEM.

XI.
E / > E As,
UN A & altera elapsa est septimana, ex qua
binas Beatitudini vestr, per Damascum
& Tripolim, per Mare scilicet & terram, transmisi literas. Neque verebor actum, non dicam,
agere, fed istius actionem repetere 5 usque dum
ipse authorirate tua libertatem hanc meam restrinxeris saltem, si non & absolute damnaveris.
Oxonii jam meditantur plurium librorum editiones, qui vel religionem, vel linguam Gra>
eam, bonasque Artes, poterint illustrare. Duos
prscrtim nomino, Divum Ignatium, Antiochen sedis beatiffimum Prsulem , & Josephum, Judaic Antiquitatis & Histori peritiffiDiiim. Ideoque si horum Exemplaria, penes
vos habeantur manu descripta, mittantur , humillime obsecro, Domino Onufrio Blower, Mercatori Anglo, Alexandria! agenti, (etiam & inelusa epistola ) qui illico expensa tibi omnia ex
quo solvet, debitoque tempore remittet, modo
velles, prdicta exemplaria, & insuper ipsorum
Ectypa nonnulla impressa. Inter alia typis ibi
excusum est Synodicum ingens,duobus Vol. comprehensum. Gr. Lat. & Jo. Antiocheni Malal
opus Historicum, nunquam antea editum, & in
dies excudendi sunt plures Patres Grci aliorumque celeberrima opera. Ignosce precor, reverendiffime Pater, & benedicito
Martii 6.

Devotijjtmo tuot K. H,
C
XII. E /

?8

D. K. HVNTINGTOKI

XII.
BIDE M.
Revereftdijsme & IllujlriJJime Doming
DEcimo tertio hujus menus, literas fnhi
scripsit conterraneus meus, Onufrius Blow
er, Mercator , in dibus D. Corisulis Gaspari,
agens Alexandria : quibus rie mentionem quidem fecit Beatitudinis tu. Ideoque suspicari li
cet, quod e Monasterio sanct Catharin in
monte Sina nondum sueris reversus, quoniam
venerabilem tuum librum prdicto non expediveras, in Angliam transmittendum. Nisi fortean consultius judicaveris , ope comitis mei,
Nosir Christian!, vel alicujus alterius, hucusque
demittere. Neque enim ante Natale, uti vereor,
est mihi disscederidum, quahdoquidem cum clasie
nosira, in anchoris jam stante Scanderon, non
appulit Presbyter, qui abituro, more patrio,
succederet. Utcunque de mora hac mea minus
dolebo, dummodo recepero, quas avidiffime cupio , literas tuas & benedictionem. Sperp insuper & promifla volumina, &, qu toties efflagitavi, catalogum manusscriptorum omnium
codicum, qui in Sacro montp reperiuntur latitantes ; Antibultates /cteraque 'Josephi Hebri
opera Grce, & S, Ignatii Episiplas, si sieri pofc
sit, Syriace. Expenses nou rcnuo, quilescun-r
que riant, quas ex ' quo tibT. 'solvet: &-pius
nominatus D. Blower. Valde siquidem aveq
suo auspiciis tuis pluribus benefacere,; Rempirb
licam

E P I S T 0 L .

i.p

licam literariam & religiosam aliqnantulum demereri, illustriHimum tuum nomen Ecdesi Anglican Proceribus commendando, & ternitati.
Faxit Deus, quod non Cnt vana, qu mihi
sola superfunt, vota
Halebi scribebam iplo Annun- '
ciatiptlij die87.
:''..!
< '

Tui ftudojljfimi
.

.
R. H.

, .

E / # EM.

Reyetendfjifime & Illuftrijjtme Doming

Qlk>d altera vice in gyptum descendi, id
fane ex summa ilia, qua Beatitudinem tukam prosequor, veneratione ut plurimum
prosiciscitur. Vellem enim benedictione & libris tuis olim promitfis armatus, Patriam meam
tutior gratiorque invisere. Sed, cum ob a me
maxime deplorandam tuam absentiam non liceat mihi esse tam beato, precor, ut hisce om
nibus in posterum gaudeam fruarque. Ego enim
authoritate tua fretus , non solum responsum
Grcorum contra Latinos , fed & Historiam
etiam iilam a te versam ; & augustiffimo meo
Regi dedicandam,Prsulibus nonnullis & Ecclesi Anglican Antistitibus pridem innuebam.
Fides jam laborat mea, & penes te est, digniffime
C 2
Viro

so

D. R. HVNTINGTQNI

Virorum, ut sartam tectam conservem, & animam liberem meam.

Insuper, pluribus literis, &, modo appulerint,
ad nauseam usque repetitis, alios etiam desideravi Codices, tuo, hoc est, quiffimo, pretio
redimendos : quales sunt, D. Ignatii Epistolae,
vel Grco vel Arabico, & prsertim Syriaco,
idiomate conscript 5 Concilium illud Florentinum, a nemine hucusque editum 5 Josephi Her
bri opera Grce^ Julii Africani Chroniconj
& Historici, Mathematics & Poet antiquissirai. Neque istiusmodi in rem meam cupio, fed
in publicam ; cujus gratia expensas solvam, qualescunque huic rei dijudicabuntur necefsari.
Ausus sum tibi libros prscntare, qui Vira
sancto maxime conveniunt, sanctiffima Biblia,
Grce exarata : etiam & OfBcium Ecclesi nostr , Arabid Lingua expreflum : S. Clementis
ad Corinthios Epistolam, omni procul dubio
genuinam, & bina ra optimis siguris incisa.
Et probe scio, quod nolles ilia reprobare, cum
testimonia prbent certiffima
Cairi scribebam Becembris juxta computum
antitjuum iomo anno
DBi incarnati 1681.

Nomini tuo devotiflimi

R. H. Ecchfie Anglican Presbyterorum infim't itjdigmjjimque.

E PIS70L.

21

XIV.
'R.everendijjimo in Chrijio Patriy &1 itlu*
jirifpmo Domino, D. Hilarioni Cigal,
mijericordia

dvvina T$ov

Jujtinianit

Afchiepifcopo, & totins Cypri Trimatu

ReveretzdiJJtme in Chrijio Pater,

& lllufirijjime Domine,
QUidni ad Orientem conversant oculos in
occiduo sole caligantes, & eos locos pe"tant, quos homines imprimis habitabanf.
ingenio & sapientia illustres ? Patere igitur ignotum, & alio plane orbe, Britannia, oriundum, lucem investigare, & regiones nativo
splendore inclarescentes.
Cyprum appuli ob
tui potius, quamlnsuke, famam, quemabsconditum cum intellexissem, claro licet die, versabar in tenebris. Tu enim solus dirigere vales
errantem calamum 5 tu solus restaurare deperditas antiquitates 5 tu solus & detegere & interpretari recondita volumina, recondit procul
dubio eruditionis pleniffima. Ad te igitur confugio, cum primum emerseris, (quod faxit Deus
quam citiffime) ut libros, cteraque Oecumenic tu jurisdictionis monumenta , eorum sal
tem notitiam impertiri mihi dignareris. Expensa omnia qnaliacunque spondeo Tibi ex
quo solvenda, (qu meo nomine solvet Franciscus March, Larnac adhuc agens, & eo absente, illustris Anglorum Consul) & insuper
C 3
maximas

22

D. R. HVNTINGTONI

maximas gratias : quas & jam reddo, licet haud

dignas ob transcripta qudam Synodi vestr Capitula, & utinam habuiflem omnia. Si cupias
quosciinque libros, qui Ecclesi & Dignitati tua
usuiforent, catalogum eorum mitte, &accersam
illico ex Europa, eosque ingenue tibi offeram.
Inter rioS flquidem (de communi side, haud insulis, haud personis, eloquAr) rion immensa est
distantia, prout ex Liturgia Anglicana in Grcam linguam transfufa, & tibi jam oblata, fa
cile innotescat.
LaYgiatur Deiis, precor, Ec
clesi su concordiam, pacem, & felicitatemj
benedicasque,
Ex dibus Dni Francisci
March in Larnaca Feb.
i6< A.D. 1 677. Stylo
Anglicano.

Rcverendijjime Domine,
Tibi devotijjlmo R. H.
Anglis Aleppi cotnmorantibns a. Sacris.

XV.
P. Michaeli Nan,

Soc. Jes. Fresbytero

Mardini.

Reverende admodum Pater,

& Clarijjime Domine,
QUam infelicem me duxerim, ob improvis'.m tuum.Sc properum disceilum, ami"xiiiimo nortro, P. d'Hedicourt^spiusquerebar ^ qui etiam trammis verbis placidaque
commemorationc doientem mihi animum blande
lenivit.

I S T Q

L .

23

leqivit. Ulterius autem conqueri nefas est, quoniam literis tuis Nonis Augusti datis, edoctus,
fentio te antiquum obtjnere, eandemque, quam
olim expertus sum , semper prositeri humanitatem. Neque me solum obligas, fed & popu
lates meos, quos Juvenis Angli in Mesopota
mia demortui ipse primus certiores fecisti. Na.talitia hominis Christiani non licet deflere 5 au
spicate* satjs iter suum ingreditur, qui ab ipsis
pene carceribus minimoque dimenfo spatio, curr
sum absolves, metam attingit, coronamque reportat. Plura de Babylone, ab iis hominibus,
.quibus & ipse & supellex ejus concredebantur,
jllico expectamus.
Et ne qua tibi defuerit, Vir optime, occasio,
quam impqnse ambigis, benefaciendi, ecce opportunitatem, S. Ephraim, (uti proferunt Orientales) Vir, si quis alius, non solum per mediamnem vestram insulam, fed & toto orbe celeberrimus, plurima compossuit 8c excellent! ffima opera 5 qu tamen impersecte admodum, ne
pejus dicam, in Europis regionibus leguntun
Et res est plane deplorata, dummodo aliunde,
quam ex Oriente, lucem illis accersiverimus &
remedia.
Ad te igitur recurrimus, in -hisee
plagis quam optime versatum, supplicesqueoramus, ut in patria fua natalique solo magni,
Ephremi monumenta investigares, Prophetamque Syrorum & suis redderes & alienigenis, om
nibus numeris abfolutum. Delitescunt procul
dubio, Nestorianos inter 8c jacobitas, Comtnentariiy quos compossuilTe dicitur in univertutri fere
ivetus Testa raentum 5 Epijioti ejus de side EcrteC 4
fiSt

24

D. R. HVNTINGTONI

Jtt Disputatioms cum Judis, & adverfus H<ere*

ticos varios, Orationes diverse aliaque. Quicquid horum conscriptum eo, quo usus est, idiomate Syriaco, reperire potes, eme precor, & in
usual Literati Christianique orbis Halebum mitte,
in Angliam deportandum. Ibi enim virdoctus,
& Linguarum, Syr prcipue, peritiffimus, editionem meditatuf prdicti Authoris, ex antiquiffimis quaquaversum Manuscriptis , summa
cum sidelitate, exprimendam. Ob eandem causam D. Ignatii (t k, ss<pc?a) Epijlolas, Syriace
versas, summopere desidefo : Lexicon deniquc
t Bar Bahlul, ditiffimum Syriaci idiomatis thesaurum. Expensas tuas bac in re qualescunque, & quo tibi placet modo, ex quo solvam.
Etiam & in antecessum, si tibi visum suerit,
denarios numerabo. Fortunet te Deus, & ope
ra tua, quod vovet
Halebi ? Nonas
7bris 8 1.

Patermtati vejlr addiftijfimus R. H. Domini noflri

J. Chrijii servus injimns
& indignijfimui.

XVI.
E I D E M.
Reverende admodum Pater,
OUod duabus abhinc scptimanis longa &
verbosa epistola fed, illud jam repeto

EFISTOL.

25

contfactius quidem & paucioribus verbis. Agnosco imprimis humanitatem tuam ad omne bonum opus paratam : ac proinde obnixe rogo,
ut S. Ephremi opera, qui prter Poemata, Orationes, & Controversias , varia in universum
pene scripsit vetus Testamentum, investigare satageres, Syriaco, h. e. vernaculo suo idiomate,
expressa : insuper & D. Ignatii Epistolas, ia
eandem linguam antiquitus versas, eaque omnia
& singula, quocunque pretio redempta, transmittere,
Septcmb
1681. 17.

Vir doftUTime,
u
'
Servo sue devotijjimo,
R.H.

Si ncgocium islud ad religionis & litcranun incrementum tmicc

spectans in tc suscipere non gravaberis, tibi annumerabo denarios,
qn ;s supputas necestarios, cxterasque solvam cujuscunquc generis
expensas, & infinitas insuper gratias.

XVII.
D. Consult de Segla^ Cairi.
Omatiffime Do/uine,
VIE succenseas, quso, quod favorum tuoLNl rum recitationem usque & usque ingero 3
quod molestiam tibi absens exhibeo, nee minorem, quam exhibuissem olim, dummodo in generosa tua familia hospes, licet indignus, ha>
scrim,

26

D. R. HVNTINGTONI

serim, & per plures septimanas Cairi victitaverim. Hoc enim itinerantibus pro foiatio est
privilegium debitum, & quod nullus abripiet
dies , anteact vit cursum remetiri, resque,
tempora, & personas, prterita coram sistere,
secundisque cogitationibus, ac proinde melioribus, conilderare. Neque super audacem Pyramidum molem, clisque ipsis minitantem, exploratius cernebam subjectas terras, quam, e
longinquo licet, jam prospicio gyptum ipsam, & ingens gypti ornamentum : admiffaque jucunda hac singendi licentia , accuminata
ilia fastigia iterum ascendo, quo clarius intuear
prstemque officium meum, Domino de Segla
debitiffimum , quoque summiffius descendam ,
utpote tanti Viri decentior servus humillimus
& devotiffimus.
R. H,
Halebi to -Febr. rtfBo.
Stylo ftnglicano.
'

XVIII.
JHeverendo admodum Patri, P. Brunoni, S,
Mifjionis Cnjlodi, Sidone^

faintem pre-

cutur K. H. Presbyter.
QUid Jioc est, inquies,, reverende Pater ?
Audetne ignotus, & toto divisus orbe
"Britannus, res meas serias., & religionis
plenas, suis inter.pellare nugis > Neque equidem
grandiorem mereantur titulum, si magnjs componcfe

E PIS T 0 L.

27

ponere parva liceret, qu jam meditor efferoque.

Scilicet lapides, mineralia, stirpes, & semina rerum effiagito ; fed qu rariora sunt, & Europis usui cedant, oblectamento, vel admirationi.
In terra Canaan, ferfili miraculorum parente, &
ipsa natura miraculoseagit : piscesparturit, olivas, cucumeres, petrisacta omnia, & ^4iobis
adinstar in faxa converse. Ipsum etiam littns
haud infcundum gestit utertim , conchas petfk
is. testiculas, tflira vafietate delectantes. Qufcqdid insuper illud sit plantarum insigriiortim,
quas vel Phnicia sola ^roducit, vel 'Viciif*
regiones ; fycdmortim gyptiacam, papyWm,
gossiffium ^perenne, balfamum fruteseetfs, airthujusmodi : & pr hisce levioribus, S. Ephreffli
opera, quotqitdt'in mo'dte Libano reperiri pos
sum, Syriace scripta : cures, obsecro, D. Joanni'Langley, Anglo, Tripolitanos inter commoranti transmittenda : qui certiorem te faciet
de omnibus , impenfasque ex qub tibi solvet ,
& grates rependet, quibus ego impar, non sum
solvendo. Neqiie riiihifolum imputa jacturam
bane qualeiii qualem facrati tui temporis : fed
philosophi, fed religiorii. Aliorum siquidem
nomine feiseitor ; qui Physicis, qui Theologicis
toti incumbunt profnovendis. Scio igitur, quod
illos omnes demefeberis ; & orbem literatum
Christianumque tibimet reddes in ternum obstrictos.
Valefeliciter. Dabaffl Halebi VI'Kalendas Martii GIDDCLXXv*!. Stylo vet.

XIX. P.

d8

D. K. HVNTlNGTONi
/
XIX.
P. Modefio Capucino Rosett.

QUotiescunque digniffimum Consulem D. Ry_naud, in memoriam revoco, revoco autem

quam spiffime, ipse etiam occurris multis nominibus plurim^que amicitia' colendus. Hoc
enim vel excellenti tu indoli debetur, vel soli*
do judicio, quod peregrinum hominem &c plane
erraticum non solum in hospitium, fed etiam
sinum tuum exceperis ^ quod cibis quantivis
pretii , magisque pretiosis sermonibus, eum refbcillaveris.
Tibi refero acceptum, quod in
domo scrvitutis liber incedebam, quod in gyptiis tenebris lux mihi oriebatur , quod in
universali illo diluvio, quale populos barbarie
penitus obruit, que ac Nilus terras inundatione aquarum, intactus & sicco pede prteribam. Ideoque detur mihi illud consitendi venia, cui omne tempus, omnis locus, non incongrue inservit. Et liceat hie illud agere, (cum
nimium non poffim ) quod alias fpius egi.
Non queror negligentiam tuam , vel reciproci
affectus defectum, licet nullas hucusque acceperim literas. Scio enim opportunitatem magis,
quam animum scribendi deesse. Si autem illa
acciderit, posses vel per Tripolim, Cyprum, ant
Scanderonam desideratiffim tu valetudinis notitiam, ac insuper Mumiam illam, quam famu
lus

EPISTOL.

i9

lus meus in dibus insignislimi Consulis reliquit, aufpicato transmittere,

Vtrorum optim,
Reverendum admodum P.
S^S^p^ran insalutatum , tuum
implore auxilium fidemque.

TM astrmjfimo,
d it
IV' **

XX.
E I P E M,
Reverende Pater,
SI modo appulerint liter, quas velafacturus,
in ostio Nili, Paternitati tu scripserim, demonstrare poterant animi non ingrati prorsus
neque turbulenti vestigia. Iis liquidem & festinante calamo & effuso in gratiarum actiones
spiritu, & tcmet allocutus sum, & generosum
meum Hospitem, integerrimum Virum, D. Consulem Rynaut : cui si sermone tuo proprio ele-r
ganti, & apte signisicativo, obsequia mea & debitam tanto Amico observantiam effari sueris
dignatus, illud recensebo inter cterabenigniratis tu officia, quibus tecum conversantes indies
promereris. Agnoseo pacatam in oppositionir
bus tuis & nomini tuo congruam mentem :
ideoque si qui accentus justo vehementiores, quod
solitum nimis, exciderint mihi replicanti, pro
eximia tua, qua polks, humanitatc precor,
ignoscas.

3<a

D. R. BVNTINGTONI

igraaseas. Faxit Deus, ut studiis partium in ternum depositis, non aliter oontendant Christiani
nominis Professores, quam religionem decet,
pro sideSanctis olim tradita : ut vitam degamus
lbbriam & pacisicam in omni fenctimonia &
virtute. Hc vota sunt & suspiria, ha?c cQnamina qualia qualia, & quotidianum pensum tibi
obligatiffimi, Domini nostri Jefo Chrifti in ecclesia sua, qu Halebi est, Anglicana, servi humillimi & indigniffimi.
R. H.
Dabam in Tripoli, notiffimo
Syri emporio,Novembr.
i p. S. V. i<S8o.

>

XXI.
P. RaffhaeliVtntayol, Prfidi Francifcanompt Damasci.
Revereufa admodum Pater,
QUantum me debuisse Paternitati vestr non
ita pridem in Halebo, quantum insuper me
eiie debiturum in Damasco Prsidenti, nec tacere possum, nec bene eloqui. Utcuuque agnoscere liceat humanitatem illam, quam toties
sum expertus, succrescentesque de suturo spes
prscribere. Hoc equidem & officium meum
postulat, & prsens suadet opportunitas. Quippei e nostratibusi nonnulli Hierosolymam tendentes ad venerandum sacra, ilia loca, sanctiffiv!-;:;c-v
mumque

E P I S T 0 L .

31

mumque prsertim Sepulchrum ; quo auspicatior evadat illorum peregrinatio, tuam Reverentiam primo statuunt adire, prviamque obtestari benedictionem. Nec dubitare fas est, quin
ipfe, boni justique sidus conservator , advenas
recipere, fessos fublevare, ignorantes addocere,
errabundos, & vestr Civitatis penitus infcios, in
viam rectam ducere placidus dignaberis. Prterea, quasi hoc non suisset molesti satis, re
strain operam insuper desidero in conquirendis
Coemendisque iis libris,quorum proficisscenti tibimet exhibui catalogum. Quicquid illud sit curas
&: laboris, uti non efle exiguum scio ; non mibi
equidem, qui nuUius sum nominis, fed Reipublic literari, etiam & Christian, refer impetisum.
Bona opera nunquam fraudantor soa
rnercede, & qui religionirecte incumbit commodoque Catholico, promeretur Deum. Ilium, 6
quid valeant preces, maxime apprecor, ut M
ipfhis glori & literarum profectui Paternitatem
vestramquam diutiffime servaret incolumetn. '

Feb. 17. 167$. S. v.

R.H.
Anglis BateU agentibus
a Sacris.

-_,

. ,.,

XXIL
E

I D E M.

IN nuperrimis tuis 10 Julii datis, lego indefefia tuam atque indies accrescentem bene
volen-

32

D. R. HVN7INGT0NI

volentiam, quodlibrum capsulamque, tibi comvellem, modo, Neapolim &

Hierosolymam lumma cum cura sideque direxeris 5 quodque Epistolas sancti Ignatii , Syriaco
prsertira idiomate versas, investigare studiose
contenderis. Faxit Deus, ut in hac cterifque,
quas aggrederis, rebus, omnia succedant pro
neris, benefaciendi animum.
Volitat per hanc Civitatem fama (fama, tam
ficti pravique tenax, quam nuncia veri ) e Damasco profecta : scilicet Armenum quendam,
pnpdict urbis incolam, ad defectionem a side
Fua solicitatum, Mahomeranorum illecebras omnes, & minas, 8c promissa nobiliter contemsifle,
majoresque divitias stimantem thesauro gyptiorum improperium Christi, Martyrii coronara
gloriose reportasse. Dicitur insuper, sulgidum
jqbar, coelestis luminis mulum, lancto corpori
aJiquandiu illuxisse, aliaque, nescio qu, comparuisse miracula. Cum autem in his regionibus lubrica adeo sit Authorum sides, ut vulgo
enarranti nqn liceat tuto credere, cupio ab ho
mine veraci & indubitatae sidei edoceri. Ideoque Reverentiam tuam invoco , Virorum optime, ut historiam hanc integram, una cum circumstantiis debitis, exscribere, eamque concepriffimis tuis verbis, eodemque, quo soles, affectu, transinittere digneris
[ Halebi Julii 18. S. V. i69%.

Tibi dtvotijsmo,
R.H.
XXIII. Eh

E PISTOL.

-33

XXIII.
E I D E NL
Injignijfitae Domine,
EX literis tuis peripeetum ha bed indesiclentem Domini nostri erga humanum genus
amorem 5 quemadmodum vires prbet 5c intrepidum culroribus ejus animum, & in tenebris
manisestat lucem ; pauperes ditat,& idiotasdoctos reddit & sapientes. Sic enim illi visurh est
dona dare hominibus, 8e homunciones, terr
tilios, clorum constitnere ha?redes ; vulgares1
Sc despectui habitos ad diademata promovere,
8c immarceffibiles Martyrii coronSSi Nobis siquidem exultare licet proptef gratiam fratri nbstro conceflam. Plaudunt Christiani omnes, quod
unus vincit, 8c Europi participes skint victori,
cam Armenus triumphat. Rara sunt hujuscemodi virtutis exempla* & mihi sufiicit admirationi , quod juvenis, tatis su & voluptatum,
imo divitiarum 8c honorum, illecebras, mortetrl
denique, terrorum regem, ausus est contemnere.
Aspexit autem in auctorem sidei & consurnma-i
torem Jesum, qui proposito sibi gaudto sustinuie
crucem, eonsusione contempta atque in dextfi
sedis Dei scdet. Prter hoc, quod fdncte asse-4
ris, non alia quro superstitiosus miracula. Faxit
idem Dens, quod glori su vivamus semper*
8c eidem denud moriarhur. Hc vefba Cunt Se
luspiria .
Paterhitati Tu acldiiiijsim,
R. Hi
feiefesepti ty Mt;
D '
1&MSss

34

D. R. HVNTINGTONI
XXIV.
E I D E M.

CUM de Orientis rebus agitur, cui potius

rccurram, quam Paternitati tu, celeberrim harum regionum indagatrici > Te igituf
supplex obnixusque appello, ut investigare dignareris, meique, imo ipsius religionis, gratia redimere S.Ignatii, Patriarch Antiocheni, Epistolas, Syriaco idiomate scriptas. Suspicor eas in
ter Jacobitas delitescere, & quod ipsorum Archiepiscopus Damasci agens, vel ipsc, teneat vel
aliunde reperire poffit. Negravare, precor, di
ctum Prsulem hac in re adire, curioseque sciscitari : & si feliciter inveneris qusitum libram,
quam citiffime transmittere. Sacerdos illeGeorgius, quem animitus saluto, & cui nuper per
reverendum P. Nau benesicum me gefli, non,
uti spero, inquirendi laborem negliget, neque
onus hoc, cui non impar est ferendo, aversabitur. Inclus sunt cuidam SamaritanoMopherrege dicat liter ; quas velim, ut arrepta prima
occasione diligenter mittas, & promereri usque
& usque pergas , plurimis benesieiis spius
diuque
Tibi devin&ijjimum,
Martii ix. 1681.
R. H.
Prelo rhandantur in Anglia Oommentarii cujusdam Dionysii in
quatuor Evangelia : Syro-Larine. Quras, Vir optime, quis fnit
ille Dionyfius, quo tempore floruit, quidve aliud scripsit*
xxy.

 P I S T 0 L .

3$

XXV.
Patri Paulo Bertoni Hnngaro Hierofolymis,

Rcvereade admodum & charijjlme Puter^

GRat mihi semper adsunt liter tu, & quibus non ali gratiores $ spiranres undique
candorem &: integerrimi Amici aftectus. Verum enimvero quas ultimo accepi, 29 Aprilis
datas, tristitiam excitant, & graves animi perturbationes. Decent me siquidem tuam iusirmitatem, &, qua diu (ah nimiunidiu) laborasti, gritucSinem.
Precor autem clementiffimum Deum, (siquid valeantmiserrimi peccatoris
vota) ut statim convalescas, felicique per longam annorum seriem fruaris vita , & tandem,ante beatam immortalitatem , exoptatiffima
hifawaia. Grates tibi persolvo, licet non dig"
nas, ob collata in D. Cliston consilia tua &
benesicia ; nec non ob operam, sidelem quidem,
etiamsi irritam, in libris Copticis inquirendis,
mei gratia navatam. Usque tamen & usque non
desino patieutiam tuam negotiislaceilere, Demandatam mihi ex Europa habeo provinciam,
cui sine auspieiis tuis impar sum ornand. Dicunt Grcos habuisse Synodum in Bethelehem :
quo autem tempore conveniebanr, nonassesunt$
videtur autem suisse non multis retro ab hinc
annis. Obtestor igitur tuam hac in re diligentiam ^ & si qnam Synodum itiveneris ibidem
quoeunque tempore celebratam 5 transmittas
qusoejusdemconstitutionesomnes feu canones$
s ..
Da
Epissco

36

V. R. HVNTINGTONI

Episcoporum & Metropolitarum numerum illic

suffragantium ^ conventus durationem ^ & circumltantias cteras hue spectantes : sitque (si
mode fieri poffit) universa narratio consirmata
& authentica reddita, sub manu & sigillo Notarii alicujus publici, vel aliorum Grc Eccleii Antistitum, quibus id offieii incambit solenne.
Scio hoc tibi constabit dispendio temporis ck
denariorum -0 fed primum cumulatum rependet ille, cujus est duratio terna ; alterum ipse
tibi reddere curabo ; insuper & gratias. per omne vum debitas, ea quidem reverentia, qua
decet,
Colendijjimc Pater,
Halebi 19. Maii, 1677.
Tibi addiStijsimum,
K. H.

XXVI.
E I D E As.
Reverencle admodum Pater,
(~\Uod salvus in Damascum hac secunda vice
J appuleris, usque & usque gratulor ^ prcorqu'e, ut prospere omnibus, & speciatim valetudine, fruaris.
Si quid mihi prter
vota supersit, (uti fortean post adventum nostrarum navium, quas ab uno aut altero mense
expectamus, tale aliquid accidat) illud, quicquid illud sit, icias velim penes esse tuam authoritatem. Nuperas tibi, Hierosolymis, ubi credebam,

E P I S T 0 L .

37
debam, agenti, dedi literas , quibus in subsidium mihi vocare non verebar judicium tuum Sc
rerum usum 5 ut certiorem memet faceres alicujus Synodi, nescio quo anno, in Betheleheni
a Grcis celebrat, ejusque sanctiones omnes &
acta transmittere dignareris. Rogo insuper, ut
opera nonnulla Syriace exarata S. Ephremi ,
quicquid reliquum sit, Bar Bahluli Lexicon, Gregorii, vel Georgii potius cujusdam, Historica
(qu memini me vidisse in dibns Patriarch
Jacobitarum, & Homeri versionem, qu in Ca~
talogo Damasceno sub hoc titulo occurrir, ex.*
quirere velles.
Et si quid Historici argumenti vel Ecclesiastici
vel Civilis tibi occurrat Arabice scriptum, illud
etiam redimas, & sub nomine Joannis Mari
Procuratoris vestri Halebi, mittas, obsecro,
Halebi 5. Julii.
1677.

Patcrnitati veflr addiftijsimo.

J
R. H.

XXVII.

Reverende admodum &

dociijjime Domine,
IGnoscas, precor, homini ignofo, & toto divisq ab orbe Britanno, si studia tua & devotiones
D 3

38

D. K. HVNTINGT0N1

tiones audax interpellaverit. Literas equidem,

& pr^scrtim sacras , impensius amo ; etiamsi
(non inusitato depereuntium infortunio ) eas
non habeam redamantes : ideoque Virum ingeniosiffimum, scienciis t linguisque, & experientia rerum, si quem alium, copiosiffime instructum, liceat mihimet in partes advocare, quo
laboranti succurrere dignaretur. Nec sicta proloquor, pro more & forma compellantium clarisiimos, &, uti sperari fas sit, in suturum, benefactores ; fed nuncia veri : qu Gentili meo,
D. Gulielmo Gore, non ita pridem a Baflora
reduci, homini fobrio, 8t vanitatis nescio, re-,
fero gratiflime accepta.
In honorem igitur D. O. M. & pro summo
illo honore, quo religionem prosequeris, & literarum -incrementa ^ Christianorum fefram, a
D. Johanne Baptista denominatorum, diligenter pervestiga , disscute , expende. Habentur
enim in Bailbra & circumvicinis pagis (neque
alibi, quod scio) Christiani quidem, illi Sancto
fpecialiter devoti : (uti in India nonnulli D.
Thom.)
Qunam sit forma illorum sidei,
quomodoab aliis omnibus, eundem fan&iffimum
Servatorem colentibus, prcipue Europis, disferant, intclligere gestio : & si quas habeantLiturgias, precationum vel hymnorum formulas,
SS. Bibliorum Versiones, aut Homilias, su fect
proprias, iilas etiam exopto. Expenfa qucunque ex at-quo tibi solvet, qui reditum tuum
(precor, feliciffimum) ocyusexpectat Jo. Maria
Maunier, Religiosorum per ha fee regiones, uti
vocant,

EPISTOL.

39

vocant, Procurator : & ego insuper grates exhibebo, quantas possum, maximas.
Halebi i7^Marr.

Patermtatis veftr admoditm

reverends Jtudiofijjitmts,
K. H.
Sacerdos
Anglis Aleppi agentibus a Sacris.

XXVIIL
E I D E M.

Reverende admodum & Clarijfime Domini,

EX literis tuis 27 Maii, quas hesterno die,
1 nec sine bonis ausspiciis, accepi, benevolentiam tuam percipio, promptumque ad omne
bonum opus paratumque animum.
Nec supplici tuo, audaciori, quam par fuisset, & magis
importuno, solum ignoscere dignatus es, fed 8c
insuper errantem dirigere maleque doctum veritate, certiffim&que rerum natura, instruere atque erudire. De Sabiorum cultu, ceremoniis,
& superstitione per Orientem olim diffusiirimis ,
fateor equidem nonnulla me legisse, fed inutiJa
omnia, informia, & (veluti Absyrtea membra)
misere dilacerata. Proinde antiqniflim hujus
gentis, feu potius diversarum gentium, opinionum scientiam integram pro deplorata habui,
D 4
fem

D. R. HVNTINGTONI

semperque haberem, nisi, surrexisset alter Jose?

phus ; cui idemcompetit nomen, Saphtuith Paapeach, quod perspicacilsimo Jacobi silio impofuit gypti rex ; eademque interpretatio, Revdator jecretorum. Esto igitur, quod scientiffimo huic seculo, tibique imprimis, ornatiffime
Doming, rescrvatur hc gloria ; quod tuis vigiliis debemus (& debebit sera posteritas) vetustiffim sect elucidationemrvetustiffimam certe
dicam, si Arabibus sit sides habenda, qui Sabio
cuidam, alteri Sethi silio, referunt Authors.
Quam in rem ostentant libros ab ipso Setho
cdnscriptos , ipsorurri veluti SS. Biblia , & authenticas institutiones. Istiusmpdi, si modo reperi re poteris, (nihil autem ipsorum, nisi nomen, mihimet innotescit) quso, transmittas, &
alios qucscunque eandem hresin tractantes:
quales tunt codices MSS. Thabeti Ebn Corrah,
aliique, quorum titulos ex sideCatalogiPamasci
scripti refero.
Plures antem Basibr invenire liceat, utpote
Chaid vicin, h qua primo profectum Sabaismum volunt nonnulli. Sin autem peculiari aliqno idiomate fuerint exarati, mittas nihilominns, una cum characteritmo ejusdem lingua?,
prout sagacitati tu (quam pauca latent) melius suerit prospectum. In recensendis hujusce
Profeillonis opinionibus, etiam 8c minutiffimis
circumstantiis, non est, quod verearis impensum tuum tempus suturum efle otiose locatum:
siquidem religioni ver non minimum conducit false detectio, Specialius autem rationed
urium prceptorum, in Mosaica Lege occur:
' rentium,

E P I S T 0 L.

41

Pentium, e Sabiorum cultu petunt Judorum

Doctores ^ idemque populus Israeliticus istiusmodi fanctionibus obstrictus est, quo longius
distaret, & diametrice magis opponeretur humani generis insidelitati populus acquisitus 8c
peculium Dei. Precor autem Jesum Christum,
qui feck utraque unum, & medium parietem
maceri solvit, ut indies benedicere dignaretur
oper tu in Evangelio prdicando, pie felici-r
terque navat, quo tandem & hi Sabii ( quos
ex impersecta relatione pro veris cultoribus rer
putabam) veri siant Ifraelit, hredes promitsionum, ik, una cum nobis, tern vit partir
cipes. Amen. Hc vota sunt,
Halebi Julii 18.
1677. .

Rcverende adwodum Pater,

& clarijftme Domine,Chrtfliano nomini tuoque devo~
tijsimi,
R.H.

XXIX.
E I D E M,
Reverende admodum Pater,
NOlo equidem deefle oflicio meo debitque
Paternitati vestr obscrvanti. Istiusinodi enim est favores tuos agnoscere, Virnnique
de religione, de literis, &, ii hoc etiam patiaris,
de meipso, quam optime meritum, laudibus pro

42

D. R. HVNTINGTONI

sequi & gratiarum actione. Ideoque nudiustertius per Joannem Mariam Mannier (qui provinciam illam expensa solvendi, qucunque mea
gratia erogaveris, in fe humaniter susceprr) iiteras tibi dedi , hodie per illustriffimum no
strum Consulem. Quibus etiam obnixe rogo, ut
siquas res peculiaris alicujus & rar natur, nec
Europo orbi adeo cognitas, in regionibus vestris inveneris ; uti sunt lapides, forma vel virtute ipsorum conspicui, metalla, mineralia, terr, medicin vel artibus infervientes, arbores,
plant, stores, quales alibi vix babentur ^ omnia ipfarum rerum specimina, & qu propagari
posiunt, femina, cum inscriptis unicuique fuis
nominibus & qualitate, colligere, & Halebum
transmittere dignareris. Vel si consultius duxeris, qu molem & quantitatem pr fe ferunt,
navibus imponeres, dirigas velim D. Gulielmo
Huffey, mercatori, & singulari meo amico, Londini. Magna sunt, qu efflagito, quque me
rubore fuffundunt -0 quod ausim studia tua meis
jnterturbare nugis ; fed qu Humanitatem tuam
nequaquam dedecent.
Siquidem bona opera
semper tibi animo sunt, nec majorem unquam
percipis delectationem,quam benefaciendo. Perge
lgitur, reverende admodum Scclariffime Domine,
fk etiamsi molestus sit, ignossce tamen
Tut favork jludiofijjimo,
Halebi Julii 20. 1677.
R. H.

XXX.

e p i s r 0 L .

XXX.
P. Agathangelo de SanSta Theresa Prpdi
Carmelitarum in Bajfora.
Reverende admodum Pater,
CUM cuilibet incumbit bene agere, viro
autem docto & religioso Hteras & religionem specialiter promovere, non necesse habeo
cremoniis vanisque sermonis ambagibus uti :
quod ausim ignotus Paternitatem vestram interpellare, precetque meas & vota humiliter offerre.
Habentur juxta Bassoram (quam optime scis,
nemo melius) Christiani Joannis Baptist, prout
communiter vocantur, vel aliter, Sabii, auc
Chaldi,. aut Mendi , genus hominum a toto
mundo ritibus & superstitione diversum. Obnixe precor , ut hossce describere ( cum fuerit
opportunitas) non gravareris, ' in iis prsercinj
rebus, quas vel omisit, vel aliter enarravit reverendus Pater, Ignatius a Jesu, in libello de
hisce conscripto. Insuper, ut exquireres, &, si
sieri poffit, mihimet transmitteres libros ab illis in pretio habitos, & idiomate ut plurimum
Syriaco exaratos, quales perhibentur : i. Sedm
Ladam, Ordo Adafni,\iber cremoniarum plenusa
quem singunt suisse ill i a Deo traditum. i.Drafia
Dej/ahya,MeditatioJoannis,ubi ratio baptismi illorum& nominis, tanquam ab sancto Domini nostri Prcursore derivati. 3. Sepher Malvafie, LzV
ber jtgnoru/tt Zodiaci, de Chaldorum scilicet antiqua astrologia. Si hofce omnes, vel aliquem

44

D. R. HVNTINGTONI

ex illis.emeris, quicquid sit pretii, quod dederis,

illud ex quo solvam vel PP. Carmelitanis hie
agentibus,vel D. Gamalieli Nightingale,illustrissinio Anglorum Consuli, vel cuicunque al ten-,
modo velis & jubeas : etiam & merito prositebor
memet ipsum, ultra quod dici poffit, reverenti
vestr obligatiffimum, sacerdotem-Anglicanum,
Ex dibus ConsuHs in Aleppo,
Feb.iS.S.V. i6lr.

ft. H,

XXXI.
P. Agathangelo R. H.
NON parum est elapsum temporis, ex quo
prcellenti tua indole & doctrina fretus,
Paternitatem vestram literis sum aggrellus, apertoque ore rogavi, ut historiolam cujusdam sect'
hominum, quos Christianos D. Joannis Baptist
vulgo vocant, prope Baflbram degentium contexere, eandemque mihi quidem ignoto, 8c alio
prorsus orbe, Britannia scilicet, oriundo transmittere non graveris. Qu prterivit intacta
reverendus P. Ignatius a Jesu, ipse, si quis alius,
enarrare potes, catalogumque exhibere illorum
codicum, quiorbem Europum hue usque latent,
& incogniti sunt. Quicquid illud sit, quod Ethnicos illos dicam, an Christianos ? quoque modo
spectat, gratiffimum erit
Reverentix vejlr d^votiJsimG;
Julii primo
ft. \{,
xxxu,

EPISTOL.

45

XXXII.
P. Polycarpo Carmelity Tripoli.

Reverende Pater,
INcrebrescente fama a litqris tuis, ut aiunt,
primitus orta, D. Ludovicum Bagot, felicis
memori, prius a side sua Christiana, quam antea profefsus est, quam a vita descivifle, Romanamque suisse amplexam : sancteque ex altera
parte prositentibus famulis ejus, ndnnullisque
aliis, quod ratio illi penitus desuisset, & ipse insuper sermo, ante ailignatum huic recantationi
tempus, adeo ut nec intelligeret aliorum scnla,
nec plane eloqueretur sua : quo melius inter hujusmodi contraria veritas mibi innotescat, quam
utique desidero ; precor, Vir digniffime, ne graveris totius rei seriem ordine, eaque, qua decet
Sacerdotem, side describere, & illam, una cum
notitia morbi, diei, horque, quibus occubuit,
transmittere,
Halebi 24 Decembr.
1680.

Reverende Pater, nominis

tui ftudiojijsimo, Domini
nofiri Jefu Chrifti in ec~
clefia fua, qu Halebi ejl
Anglicana, Minijiro hnmillimo & indignijsi-

R. H.
XXXIII.

+6

D. K. HVNTINGTONI

xxxur.
Nobilijpmo & amplijpmo Viro, D. Jobo Ludolf'o, Sac. Cfare Majeftatis Confiliarioy
Robertus Huntington S. P. D.

TAndem aliquando, serius licet, Vir insigniffime, liceras tuas, 26 Octob. datas, ab
amico nostro, Sancto Georgio Ashe, transinissas,
Jtusaccepi} atque mihimet gratulor, quodoccasionem prbueris commercium epiftolare exercendi cum eximio & per totum literatum orbem
celeberrimo Viro ; tibi siquidem debemus, quod
lingua & gens Habaffin non sint amplius Europis incognita?, quod mores, religionem, & re
gimen tam diffiti populi &. penitus inacceffi perspicue conspiciamus ; larvis omnibus, fabulis, &
mendaciis, quibus ad tua usque tempora misere
tenebantur, prorsus liberata, quod multa plura,
vel nova, vel deperdita, curiosa satis & tanto
ingenio digna, prout ex specimine Commentarii
tui thiopici clarius innotescit, indies expectemus. O si Juvenis ille Habaflia oriundus, quem
ingeriiosiffimum, & Gregorio tuo non imparem,
deprdicabant mihi Patres (quos vocant) Miffionarii,ante x. annos Cairi agentes,ac proinde Romam amandabant, in side (uti loquiamant) Ca
tholics erudiendum, in notitiam tuam pervenisset ! de quo tamen cum postea inquisiverim in
Collegio de propaganda side, ne verbum quidem
exaudire licuit.
Literas

E F I sr 0 L .

47

Literas Sarmriticas, Ciz impressas, a Nepote

tuo donatas, poffideo. Atque imprimis de populo illo, feu reliquiis potius Cuthorum, nonnulla verba faciam, antequam qusitis tuis strictiiis respondero.
Gens est tam parva & tam nulla, ut non aliam
facilis invenias,cui comparare queas $ non Christianos , feu Ethnicos potius, S. Joannis Bap
tists juxta Bassoram degentes, quorum religionis
libros, antiquo charactere & idiomate (tbrfan
Babylonicis) descriptos, non sine magno pretio
acquisivi ^ neque ChristianosD.Thorn in India^
non Kelbinos in Codoiyria, nec Hamados in
monte Libano, licet pauciliimos.
Numerant
ipsi non multas supra xx familias in Sichemo,hodieNeapoli, ditiffimo Palstin emporio, ejusdemque regionis Prfecti fede. Quorum nomina, saltem omnium, qui scribere callebant,
nonnullis suis literis subscripta habeo. Quid
dixi ? habeo ; Imb babui, nunc habeam necne, incertum est. Hie enim dum agerem, quo
tempore Hibernia movebatur, non adeo confervat sunt res me, ac sibi ibi suissem. Ac speciatim vereor, ne Samaritarum Epistol , un
cum Collectaneis meis, inter deperdita numafr
rentur. Neque hoc certb scire liceat,quiacommercium cujuscunque generis prorsus est prohibitum Dublinium inter & Angliam, ideoque li
ters tu, D. Dudleyo Lofrusio inscript, apud
me detinentur, donee evenerit, quam vix expectare liceat, opportunitas transmittendi.
Arquehincdiscas, Virornatisfime, quaremandata tua non exequor, quare Autographum pri-f
m

48

D. R. HVNTINGTONI

m Epistbl, cujus exhibes versionem, non rrfitto, quod equidem libentiffime feeissem : bina enim Exemplaria miserant. Utcunque Apographum (quod solum potui) a Viro literarum Orientalium peritiffimo, D. T. Hyde, fed literis
Hebraicis, festinaodi causa exscriptun^mitto : qui
etiam errores quofdam scrib asterisscis notavit.
Do ductu literarum non potes ambigere, quin
ipsiliim sint form & characters cum tuis : idem
Merchib utralque scripsit, ac proinde eodem
modo.
Utinam in promptu efsent, qu de Me na*
tioue congeffi,ut certiorem te facerem eorum,qu
ad illam spectant, quque pars magna Europos
sugiunt. Olim Damasci floruerant, uti Petrus
a Valle, testis non insidelis, affirmat, ubi taraen
nunc temporis nec nomen eorum exauditur.
Cairi etiam habitabant, ut ex fecunda ad Scaligerum Epistola constabit. Et hodierni Sichej
mkx aflerere non verebuntur, non contemnendum ipforum numerum etiamnum gyptum habitare ; licet falsiffimum esse ex- cuilo^la. poftea
didici ; prter enim pauperrimum senem homuncionem & uxorem ejus que miTeram, ne unum
guidem reperire licuit Samaritanum. Prter le*
gem, cujus duo Exemplaria tenent, involuta &
pergameno descripta in Synagoga sua unica, camera quadrata, mediocri, spurca, & obscura,
a 500 forsan annis exscriptam, habent etiam
formulas precum, librum Josu, seu Chronicon
potius, non illud quidem a Scaligero laudatum,
(quod nunquamvidi) fed breviusculum, aborbe
condito ad Mohammedem (quem vocant) maledictum/

EPISTOL.

49

dictum. Hoc autem vocabu!umSamaritice'scribunt, ne Alcorani Profeflores intelligerent. Habent etiam Commentariolum in Legem,8c expoiitionem majorem* : (cujus primum tantiim tomum poffideo in Genesin.) Arabica hC sunt 3
fed quicquid ex lege citant, etiam & Pontificum suorum nomina, scribunt Samaritice.
Quod autem vetustiffimum illud Exemplar attinet, de quo in omnibus Epistolis suis tantopere
gloriantur, quasi scriptum suiflet ab Abisa, silio
Pinchasi,&c. nugsunt, & pura puta mendacia.
Cum enim Sichemum fecunda vice transiverim,
hac de re fedulo inquirere constitui : fed dum
revolvo decantatum librum, (unum ex prdictis
in Synagoga conservatis) propeque ab umbilico
aberam ; Samarit, cause su diffidentes, fatentur ultro, istiusmodi verba olim suisse ibidem
exarata, postea autem a neseio quo sacrilege direpta. Verum est, quod Tomorita tuus narrat,
eos effe scribas Basti , feu Publicanos, ad telonia corradenda deputatos ; quale officium exercent in Joppe, & uti audio, in Gaza, prout
Cophti per gyptum ut plurimum, & Judi per
reliquum pene Ottomanicum imperium 5 bene
'etiam vestiti incedunt, quantum illis per mise*
riam liceat , 'A^sltXwW prcipue, Merchib ,
ben Jacob, qui cteris prlucet. Hunc impri-mis & 4 vel 5 alios pro telonio fedentes adibani,
(quitquis enim ille est Francorum, qui bane cfvitatem pertransit, folvere tenetur v. thaleros,
catteri omnes Christiani Orientales duos tanrum
solvunt cumdimidio) & remisso nobis (focium
enim habui 8c sidum Acbatem) vectigaledebifo,
_
E
ex

5o

V. K. HVNTlNGTom

ex mandato, quod attulimus, Vizieri Damascene

qui cteris omnibus Prlectis (Bafhas vocant) ad
gyptum usque imperitat, fpi illico de gente,
lege, ritu, & moribus ipsorum plura sciscitari :
illi e contra, quod sollicite adeo qusiverim, memet inrerrogant, annon Hebri in patria mei
degebant ? imo,dixi, credens eos non alios quam
Judos intellexisse ; exinde schedulam mihi porrigunt, characteribus Samariticis descriptam,
quam cum legiflem ; Aha ! exclamant, hi sunt
proail dubio Fratres nojlri , aiebam eos communiter Judos vocitari $ nequaquam, regerunt,
Israelite stint prorsns & Hebri, fratrefque nojiri
fraterrimi. Ita enirri seipsos Israelitas 82 Hebros
appellari gloriantur, Judos autem & re & no
mine, antiquo & plusquam Vatiniano odio in
hunc usque diem prosequuntur.
Non recte igitur dicitur, quasi illis persuasissem,Fratres suos in Anglia degifle; expresic enira
aiebam e contra, fed credere nollent ; qnia pr
omnibus maluissent ; neque conjectrarentur, unde
literas Samariticas, nisi a populo Samaritico, addiscerem. Insuper neque aiebam eile multos ipso
rum apud nos, eosque me Sichemum misisse expetitum Legis exemplar. Verum, ut melius intelligerent, qui qualesve suerint Hebri, de quibus verba feceram, expediret, dixi, ut Historiam
religionis su satis amplamcontexerent, speciatim in quantum ab Judis discrepant, etiam &
Legis SS. Codicem mitterent,quem, literis minusculis 8c magnam partem evanidis scriptum, statim mihi porrigunt, e sinu alicujus ipsorum detractuin: ita enim collo suspensum gestavit. Literarum

EPISIOL.

5 r

terarum autem bina Exemplaria, uti admonui

securitatis ergo, mittonr. mihi post septimanam,
graviffimo morbodecumbenti Hierosolymis, qua;
fuis temporibus Angliam appule're salva utraque,
& a doctiffimo Marstiallo reeepta sunt, qui 8c istis
responsum dedit $ cui regerebant Samarir, &
hie illis, pluribus vieibus.
Hc omnia, cum
rhapsodiis meis ad eandem rem spectantibus, in,
methodum aliquam redegissem, si post diuturnam peregrinationem licuisset in Patria requiescere. Atquc hinc ill laehrym;
Ad Qustiones tuas quam Breviffime*
1. Nomen , Tetragrammatoh rrin1 nunquafri
pronuntiant, fed loeo ipsius efferunt Semaa cum
W potius quam to 8c ultima protracta & quasi
trifyllaba, ad eundem plane modum, quo sonant
in lingua sua vernacula Semai (clejits.)Ingeniofa
est tua conjectura, quod sit a auj ad morem Judorum. Hos 8c Samaritas hac in re imitantur
Cophri feu Christiani gyptii,qui incommuniea*
bile nomen Dei ubique celant, 8c Phtha pro-4
nuntiant semper Ebnudi.
2. De Mesiia loquentes, parum sibi constant,
& consuse, nunc hoc, nunc illud asserunt, uti
8c ex response ipforum D. Marstiallo, quomodo
interpretarentur textum de Shilo, Genes. XLIX.
10. & de Propheta iUoy Deut. XVIII. 1 5. interroganti, plenhis intelligetur. Sane mentionem
ejus faciunt, non aliter ac Josephus, quam hoj
riorisicam in Chronico suo prdicto, verbisque
utuntur Servatore nostro non indigniSj De illo
E a
lpso,

$2

D. K. HVNTINGTONI

ipsOj ejusque cultoribus bene loquuntur, & Judis quam diffimillime. Neque mirari liceat,
cum hi duo populi nusquam- inter se consentiunt.
3. Quare nomen Meffi scribunt anttin, plane
nelcio 5 neque satis constat, illos ita scripsifle :
forlan ex male intellects) vocabulo (quodcunque
illud; ruerit) Editor aliud apponeret. Egoequidem de hoc apud ipsos nomine nihil audivi :
ideoque nec Opus erit conjectari, utrufn (per
rastie teboth) non sint initiales plurium vocabulorum liter ; veluti tsjan nTtyn (Shilo vtnturi) vel aliter,
4. Denique rationem annorum, feu computuni temporis, apud eos duplieem esse invenio $
Civilem feu Mohammeditum Unum, abHegira
Pfeudo-prophet, quo semper utuntur, Una cum
nominibus Mohammedanorum mensium iri yulgaribus suis Epistolis Arabicis : alterum Eccleiiasticum seu Greum, uti credo, ab Orbe conciito. Atque hie ille est, quem in feriptis fiiis
Samariticis unice affectant-. Quamdiu Imperium
Greum Sichemum tenuiti, etiam arttequanr in
Neapolin transmigravit, 8i?-postea, Be tanrisper
dum Lingua Grca ibidem- invaltierk1 vernactila,
Graxorum computum, si- conjectari liceat, per
omnia sequebantur.
Postquam vero Saracenorum imperium & lin
gua Grca exterminaverint, ad rationcs Victoris
fe componunt subjecti populi , & omisso v-etere
computo & scribunt & numerantMohammedice.
Atque bine forsan ratio est, quare SamaritanUs
calculus excedit Greum : (uti tibi inruiit Ber
nards

E F I S T 0 L .

53

nardus noster) quia amios suos numerant ad

modum Arabum per menses Lunares, ac proinde annis XXXIII. unum semper superaddunt.
Quo autem tempore, annove, & lingua & computus Arabum in usu effe apud Sichemitas pri
mo incepit, Oedipi cujusdam est, non mei, determinare.
Atque hc sont, Vir ampliflime, qu libris
omnibus chartisque semotus, in prsente tibi referre, & respondere queam. Ignoscas, scio, erranti, vago, & incerti laris -0 & si rescribere digneris, tuto poffis epdem modo, quo antea, vel
per digniffimum Nepotem tuum, qui hc tibi
curabit tradenda. Vale.
Martii ultimo.

A. D. MDCXC.

Amici tui supra laudati, D. Hyde Sc D. Bernardus, plurimam tibi impertiunt salutem, faustaque precantur 6c felicia omnia.

XXXIV.
Eidem R. Huntingtonus.

COmmercium nostrum epistolare, Virorum

optime, usque licet exercere, etiamsi ne^
pos tuus, cui nuper tu liter (14. Mail scrip
ts) concredit sunt, Hiberniam profectus effet,
celsiffimo Dani Principi a Sccretis. Hoc autem
doleo, quod clariorem rerum Samaritanarum,
E 3
(quibus.

54

D. R. HVNTINGTONI

(quibus illustrandis adeo sedulus incumbis) nar*

rationem ob deperdita mea x/xn\ia transmittere
non poffim ^ neque epocharum suarum & Chro
nologize accuratiorem seriem, quam per vitas
singulorum Patriarcharum & Pontisicum, methodice satis, si fat vere, exhibent in compendio suo Historico, ab Adamo Mohammedem
usque. Perierunt, etiam, uti vereor, liter reci
procal Samaritas inter & Marfhallum r
Satis tamen laudare nequeo generosum ilium
animum, qui tot tantaque prosequitur in com
mune literarum & religionis incrementum. Faxit
Deus, ut prospere succedant, qu tam pie designas.
Verba olim habui, cum Sichemum altera vice
adierim, cum Juvene quodam Samaritico, de
itinere in Angliam ftciendo, ad fratres, quos
aiebant suos, visitandum : ille autem hsitabat
imprimis, renuebatque demum, cum intellexisset etiam Sabbatis suis navigandum fore ; summa enim religione & plusquam Juda'ica Sabbatum venerantur. Si quid autem hac in re pra>
standum suerit, id D. Cakkberner, Batavorum
a pud Hdebenses Consul, proculdubip prstabit,
utpote in focis rebusque Orientalibus diu exercifatus. Deum interim precor, ut vitam tibi&
incolumitatem ad hcomnia, qu meditaris,
magna & excellentia persiciendum clementiflime
concederet.
Tut JludicJiJJifmtJ,
Junii ultinjo po.
:. '

R. H.

I S r 0

L .

5$

xxxv.
E I D E M,

AUtograpbum prim Samaritarum epistolas

mallem tibi committere, fed tuto reddendum, quam exemplar malo characters si non 8c
mala side, exscriptum. Non suo solum , fed
& totius gentis nomine scripsit Merchib Ibn Yacob, vulgo Mopherrege, vir inter illos primarius : a 111 autem mibi, Hierosolymis tune a?grotanti, viginti & pluribus abbinc annis miserunt,
fratribus suis, uti credebant, in Anglia degentibus transmittendum. Anfam huic errori prbuit ambigua eorum qustio, utrum Ebri reperiebantur apud nos ? Imo, inquiebam, respondens de Judis, interrogantibus, uti postea patebat, de Samaritanis. Non enim in prfenti
animadvertebam, illos Ifraelitarum Ebrorumque
nomen sibi folum arrogafle. Cumque forte legisiem periodos quafdam, facris suis literis &
lingua exaratas, illico clamabant non sine inusitata exultatione, jurabantque, Israelite funt revera, & fratres noflri fraterrimi. Frustra igitur
erant assertiones me, quod Judi proculdubio
suerint, frustraque tune temporis conabar consirmatum adeo errorem evellere, in pretio aded
habitum, & gustibus suis arridentem.
Neque?
postea bac de re amplius fatagebamus. Rogabam autem, ut mitterent librum legis, (quem 5c
miferunt) rationemque redderent relisionis ,
temporis, precum, facrisiciorum , Pontisicum,
E 4

kitoruw,

$6

D. R. HVNTINGTONI

festorum, jejuniorum, librorumque suorum om

nium : scilicet ut curarent ill is enarranda, quibus certo utrisque innotesceret, an suerint ejusdem sidei, necne. Atque hunc in modum institutum est commercium epistolare inter Neapolin
& Oxonium, quod multos annos durabat, pluresque utrinque dabantur liter?, usque dun? e
vivis exeesserit eruditiffimus virorum, D. D. Mareshallus, 6 Ma*aeP"sCum autem Halebum reversus, legissem hanc
epistolam , de libro legis ab Abisha conseripto, eupiebam quam maxime monumentum
hoc summ remotissimque antiquitatis conspicere, 8c post quinque annos Neapolin rursus
adeo, & cum prcipuis Samaritis venerandum
hunc codicem in Synagoga ipsorum latitantem
inspicio : e binis inibi conservatis audacter denuo pronuntiant, quod esset ipsiffimus liber.
Subridens prehendo explicoque : metuentes au
tem, ne ad umbilicum usque evolverem, sine pudore fatentur,verba ista,Eg<? Abljha,&c. olim suisse
inscripta,eo modo,quo arlerunt,sed a male feriato
nescio quo laeeratanunc esse 8c penitus excerpta.
Mirabar igitur vanitatem dicam an impudentiam eorum, qui ausi sunt post detectam fraudem
eandem tibi repetere fabulam. Hujus vero originem akius petere licet, scil. ab anno Hegir
756. quando historiam mam scripsit
Ita enim ille subPontiiicatu Pinchasi, cujus
verba sua manu & characters scripta illuc subjungit
Siquid rescribere digneris, D. Thomas Ver
sion, Mercator Londini, eurabit illud mihi rusti\ >. '
cantj

E P I S T 0 L.

57

canti transmittere. Vale, Vir doctiffime, diuque

vive Patri tu decus, & totius orbis ornamentum.
Scribebam ipfo Ascensionis D. N. die A.
1695,

XXXVI.
E I D E M.
IGnoscas precor,erudite admodum,& super titulos omnes digniffime Domine,si hue usque gratiffimis tuis 25 Augusti datis distulerim responsum. Vellem siquidem qusitis tuis de Samaritarum literis, & epistolari cum fratribus, uti aiebant, suis commercio,quantHm in me foret, pleniffime satisfacere. Ideo Oxonium, nbi nunc
asservantur prdict liter, semel, iterum, iterumque scribebam : neque diffitebor rescripta
veniile,qualia tamen neemeis nec magniLudolsi
votis ex quo responderent. Res tamen nondum est desperata, atque indies nobis satissied
exspectamus. Academi, dixi, satius ducebam,
ruri damnandus, istiusinodi xetjuw'Xia concredere,
quam mecum scpelire, squalore, cno, 6c per~
petua oblivione involvenda.
Unas apud me retineo literas, solum secundas, scriptas sexto octavi mensis anno creationis 6 1 14, & subscriptas nominibus octodecim famosiorum Sichemitarum , pene dixeram
omnium, quotquot erant Neapoli.
Aveo8c
bafee literas tibi transmittere fortean, cum amiit . .
'i<i& '.
: >

cus

58

D. K. HVNTINGTONI

cus noster ingeniosus & digniffimus, D. EdvardusSmith,ex Hibernia redux, in Flandriam profecturus suerit, augustiffimo Regum a sacris.
Optimum revera,quodais,adhibent testimonium pauperes isti Samaritani contra Atheos, feu
Deistas potius, uti nunc audiunt, pro divina
authoritate Legis feu Pentateuchi. Et non sine
providentia factum est, quod insideles homines
opiniones hasce evulgaverint ante exterminium
bujus miserrim gentis, quod jam appropinquare
credo.
Harum omnium literarum exscriptor, si non
& Author, Mepherrege , Merchib ben Yakob.
Profugus jam agit Liburni, avaniis seu injustis
criminationibus opprefius, diutius Sichemi habitare non potuit. O si hunc etiam in patriam
tuam accersiveris, & hujus ope peragas in Samaritanis, quod Gregorii tui famulatione peregisti in thiopicis ! Tuum enim est ignotos &;
perituros populos universo mundo commendarq
& ternitati. Vale feliciter.
Pabam Hallingburiae, vicali nomen
est, ubi deliteseo. Novembr. 28.
1695.

XXXVII.
D. Allixio*

DUdum responderam, Vir doctiffime, gra*

tiffimis tuis a D. Stone. M< Q ^Uatis, si h

E P I S T 0 L .

59

portu, nescio quo, non solvisset, Angliam navigaturus. Libellum & Commemorationes per
D. Hufley transmifias non sine magna curiositate
nec minori satisfactione leg' ; & aboptimo maximoqueViro, Henrico Clarendoni Comite, augustiffimi Regis in haclnsula Vicario summo, in
mandatis habui, ut suo etiam nomine grates tibi impertirem & certiffima benevoli animi promissa. Nuperrimis autem salutationibus tuis &
postulatis, de quibus certiorem me feck amicisssimus noster D. Wake, imprfentiarum est respondendum.
Petis, inquit, Geographiam quandam, inter
MSS. mea latitantem, a quodam Cordulbi (ignoto prcrsus nomine) concinnatam : suspicor au
tem & ilium & te velle Ismaelem Apame, nunc
Ham, Principem, vulgb Abulphedam dictum,
inter Geographos Orientales celeberrimum 5
hancque conjecturam auget D. Theyenoti,
quod subjungit, nomen. Idem enim *ffirmavit
mihi Pariffis, fe paratum habuisse hunc Authorem, propediemque editurum, nisi quod expectaverit ejufdem in Anglia editionem. Fatecr equidem in catalogo librorum prelo Oxoniensi subjiciendorum, quem accuravitdigniilimus Episcopus, Joannes Fell, fxctxagmir, 8c hunc reperiri,
3 Samuele Clerico. Linguaruin Orientalium studiosiffimo, ante x^ annos in^atinum fermoncrn
traductum, Ideoquc hoc opus potius qureres,
utpote Amico tup magis ussui, quam exemplar
meum mere Arabicum, & punctis etiam diacriticis nimium desti^utum. Plura de hk re narrabit, mpdo vclis, D, Dr. Bernard, Aitronomiae
mU. ;
'*
Pro

6a

D. K. HVNTINGTONI

Professor Oxoni, quem penes est liber prdidictus ; &, si necessarium judicaverit Reipublic literari, poffit mutuum tibi tradere, etiam
in Galliam deportandum.
De D. Doctore
Picques & Abbate de Longuerue , nihil equidem post tuas literas accepi ^ qufo, si commercium inter vos vigeat epistolare, sciant me
degere amicorum semper memorem , tuo praesertim nomini addictiffimum.
InS.Trinit.ColIegioDublinii.
xxDecembris, i6Sd.

fft

XXXVIII.
E

I D E

M.

GAudeo Doctorem Piques & D. Abbatem

de Longuerue incolumes , veterifque consortiinon immemores esse. Siquid prstare pbssem, amiciti nostr congruum, illud certe nunquam denegabo. Verum prdicti Doctoris postulatis respondere impedit & natura rei, & inopia, quam hie loci sustineo, supellectilis me librari. Nollem siquidem libros meos incommodo tugurio & ruinam indies- minitanti audacius concredere : ideoque relinquebam Londini
& Oxonii, tenebris cistisque damnatos. Neque
.penes me sunt, prter untfm alterumve, iique ofsicio meo pastorali magis necesiarii.
Divisio, quam assert, (utinam & e quo libro
retulisset) gypti, gyptiacque feu Copticae
dialecti, ad modum est Arabum & neotericorum,
quo-

EPISrOL.

6t

quorum Ijbri sunt consulendi. Quod catalogum

attinet Copticorum librorum, memini me olirri
generalem illi dedifle, tum quotquot per Orien*
tem conquisivi MSS. quorum nomina in magno
illo MSS. Catalogo ( sub prelo desudante ) exhibebit Bernardus noster. Sin autem crederes;
particularem Copticorum indicem Amico tuo.
qui linguam istam solus callet , prsenti usui
fore, conabor quantocyus aliqualem consicere,
tibique morem gerere. Vale, Vir doctiffime,
diuque vive literarum & religionis magnum ornamentum.
Martii ry. 1159s.
R. h;

xxxix.
E I D E

M.

NEmo me libentius succurreret pro Republica literaria laborantibus , si mod o vires

siippeterent animo pares. Hoe ipsum opus, hoc
officium meum erga amiciffimum doctiilimumque D. Picques, hoc postulationes tu suadent
jubentque : ideoque erudito illi viro, gypti
chartam Geographicam, uti ais, concinnaturo,
feufta omnia apprecor voveoque. Nec nisi vota
fttperfunt. Curta enim est mea supejlex, crud
observationes, & per transitum habit. Neque enim diu in ilia regione agebam,sed per aliquot septimanas

62

D. R, HVNTlNGTQNt

timanas vel menses ad plurimum : imo fecundi

vice ne per unum quidem : pecuniis fateor, ad
redimendos libros, non autem instrumentis ad
positiones locorum exquirendas instructus.
Vestrates ibi degunt, Europorum soli, commercium Alexandria, Canopi, Cairi exercentes.
Degunt etiam Religio/i, quos vocant, plurium
Ordinum, Miffionarii prfertim, qui adverso
flumine in Thebaida & ad extremos usque gypti limites, prout mihi narrarunt, nonnunquani navigant, urbesque omnes earumque ve
stigia vel accurate lustrant vel lustrare possunt.
Hi potius suntconsulendi, qui tatem ibi agunt,
quam oscitantes viatores, qui per saltum regiones discurrunt , & perssunctoria inque diem itinera faciunt. Vide quam quisquili sunt , &
mer< nug, quas hujusmodi viator, errove, po*
tius effutit. Nilus nomen ducit a hni, quasi
diet Jiiroius
otp-yjo , originem a montibus '
Abyliinis, exundantes aquas a Jove pluvio 5
continuis scilicet imbribus per menses hyemales in Habasiia decidentibus , post Ion*
giffimum decursum, & milliaria circiter C. C. ab
influxu suo in Mare Mediterraneum, Mesram antiquam 8c infra Bulacum alluit binos Cairi portus. Hunc petunt e Damiata & Rosctta, par^
tibus scil. Septentrional ibus : ilium ex Thebaide
feu Said, superiori scilicet & Australi gypto,
etiam in thiopia vel Habaffia navigantes.
Uterque a Cairo pa rum distat , Meser antiqua
vix duobus milliarilpus , Bulaco ne uno quidcm.
Cairus

E P I S T 0 L .

6$

Cairus ab Europis propter magnitudinem,

Grandis dicta, ab Incolis & Orientalibus Meser
ut plurimum, ab Misraim, Chami silio, nomen
regionis civitati tribuentibus : uti Sham & Sy
rians vocant, ejusdemque Metropolin Damaf*
eum. Ad Orientem Nili, ideoque in Asia a Sarracenis fundatoribns posita est. Urbs ruinis, ad
Eurum prsertim , licet non senio, fracta : ac
proindefamam suam minime exquat.Multo mi
nor est Lutetia\populo licet abundantior: viculis
siquidem & angiportis propter calores abundat :
vivuntque incol catervatim. Narrarunt rnihi A.
1680. side digniores, quod prcedente anno,
cum grassata fuerit ibi pestis epidemica, effere^
bantur demortui 510000. Quod mirari liceat,
cum eo ipso tempore confertiffimns incedebat
populus : neque ego facilis credam, tot inibi adfuifie superstites, quot aiebant, incogitanter sa
tis, suisse uno anno' exstinctos. Ad Orientalem
Urbis terminum arx est feu palatium Prfecti
regionis, inter Bassas seuToparchas Othomanicos primarii. Inde ad primum lapidem est viculus Adaliah ; & ad quartum, fed versus Aquilonem magis, Matura, pagus non ignobilis ;
fed propter hospitium, quod prbnit, uti fertur,
Deipar, cum Conforte suo & beatiffimo In
fante, quando in gyptum ob metum Herodis
consugerant, multo nobilior. Fruticem Judaicum, olim dictum, balsamum stillantem, quem
curiose in hisce hortis alendum duxerunt Provin
cial gubernatores , dudum enecuit novercans
terra j est enim Arabi folum indigena. Hinc
nonmilliariiintervallo erectus superbit nobilif
simus

64

D. K. HVNTINGTONI

simus obeliseus, siguris undique hieroglyphicis

incisus.
, Ex occidentali parte Cairi est aquductus uti
lise & canalis, qui Nihnas aquas in urbem deferunt, Keser Sema, Mescr antiqua, uti dixi, &
insula,ubi incrementum fluminis ex grardibus in
columna notafis quotidie observant divulgantque> ideoque Mifyas dicta.
Ad decimum circiter lapidem versus occasum,
& vix dimidio rnilliari a margine inundantium
aquarum, eriguntur super monticulum 1 50 pedum mult pyramides ^ du prcipue, pene quales, ex lateribus 700 pedum, exasciatis (stxis,
in altitudinem proportionalem fastigiat.
Harum majorem (si qua major) illam volo ad Eurum, quam folam ascendere Scintrare possumus,
graphi adeo delineavit Joannes Gravius, vir
linguarum 8c Matheseos peritifiknus, in sua Pyramidograprjia, ut manum de tabula tollere debeam.
c
Tertia est mul'to inferior, licet conspicua sa
tis, si soliraria steterit. Cter omnes minores
lunt : nonnull tamen quar^ poflunt Pyramida G. Cestii, qu Rom est. . Juxta habentur
camer, qaas vocant, Sacerdotum, vivis rupibus excise, 8c gyptiacis literis quaquayersurrj
inscript. Sphitigis autem, feu humani capitis
status, oblivisci piaculo ducerem.
ImajJens
est molis, 100 pedes ad humeros contittens circuitu, ex eodem lapide asciatsk, 8c Ofientem
versus posita,
.- - ,
Hinc ad meridiem 5 circiter vt\ 6 leucasplulesfunt Pyramides, magna parse dilapf. er
decim

EPIStdL.

6%

decirh enumeravi , per desertum sparsas; Inter

quas una est maximarum mula ^ 700 pedes ad
basin lateris boreal is tenet, (neque enim omnia
metiri datum est) 8c introitum, uti prior, ab Aquilone, fed magisaltum, addimidiumpenePy-5
ramidis. Cter omrtes (in quantum scio) sunt
impervi. Hie ingredior per aditum 3 pedes 3
digitos latum, 3 pedes 8 digitos altum : per descensum 203 pedum in arctiori, fed horizontals
27 pedum, manibus pedibulque incedens \ hie
autem in cameram 27 pedes longam & 8 poliices, 11 pedes & 1 1 digitos latam, duodecim faxis
fuperne arcuatam, inducit. Ex hujus Septentrio-1
nali parte aditus patet, satis demilfus, 1 2 pedes
8c dimidium longus , ad aliam earundem di-1
mensionum cameram. Ubi ad Austrum conspicitur introitus in cubiculum laqueatum, 20 pedes1
latum : quod ingredi non potui ob scal ge-1
sta'ori defectum. Mihi autem videtur ejufderri
efle form& offieii cum illo,quod in priori Py*
ramide intravi, aeproinde eontinere forsan Fun*
datoris monumentum.
Mediam quasi viamjPyrarnidas hafee Australes
inter & Boreales, in eodem Libyco deferto, tenent Mummi,feu conditaveterum gyptiorurri
cadavera, amplilfimis calvarits in argillacea terra
cavatis, in hunc usque diem confervata. Ne
que hominum folum condiebant corpora, fed 8c
avium : (ferunt, & aliorum animalium.) Iri
harum defeendo repositorium , augustum fane,
cameris ex utraque parte distinctum, plenis ut
plurimum vaforum sictilium Hermetice sigillatorum, qu.singula singulares continent aves, feu
F
volucfrf

66

D. K. HVNTINGTONI

volucres potius, rostro adunco armatas. Vasa

sum omnia ejusdem form, fusoriorum ad instar,
& pedalis magnitudinis, volucresque, in quan
tum ex vasis, qu diffregi, pluribus conjectari
licet, ejusdem speciei.
Pollinctores, pro conditione viventium, humana corpora in tres gradus distinguebant, pariterque curabant : qu postea fasciis involuta
& magna ex parte locnlis condita, exSycamoro,
ut conjicio, factis, qui integri & absque carie in
hodiernum diem permanent, Sepulchris commitcebant spatiosis & vastis. Mibi enim videtur
potuisse Memphim disiciis suis subterraneis mulari saltem, si non & excedere, ipsam R.0mam.
Hinc sesquileuc spatio distat Sekkar Sebe,ad
terminos exundantium aquarum posita : sterilescit enim agerin hacAfricana parte, glarea que
penitus obruitur, quem aqu non fertilem reddunt. Vicus est non ignotus, & pluribus ditior
propter Mummiarum monopolium, ejus incolis
eoncreditum.
Fragmenta inscriptionum Grce paucula vidi, plura gyptiace. Nonnullos inscriptos la
pides redemi , quorum duos tenet Museum AsiV
molianum Oxoni :
reliquos Alexandrinus
Azxfltkuns detinuit $ ne scilicet scriptio, quam
Francos callere aiebat, reconditos thesauros denotaret, ab ipsis igitur opportuno tempore deportandos, Teneo autem tabulam de ostio domicilii, nec sine pretio acquisitam, qu 5 lineis
bicubitalibus deorsum, a capite scilicet ad calcem, more Sinensium, inscribitur, & eodem for

E P I S T 0 L .

6;

fan modo singuli characteres integra verba re*

prsentant.
Ab Sekkara ad Cairum est quatuor leucarum
distantia.
*
Nilus ad duas infra Cairum leucas in binos se
diffundit rivos, qualium pene dimensionum,qui
cum mari Mediterraneo ad Boream Deltam [ A
constituunt, fertiliffimam gypti insulam. Ho->
rum Occidentalior infra Canopum se exonerat :
Orientaliof perPelusium in mare labitur. Me*
tjue prter hc duo aliud est Nili ostium : etiams!
olim
Nimero totiderrt, quot
Snnt Thebartm port, ant divitis ojiia NM,
^^rixwj septem denotavit antiquitas J
-Septemflua flutfiina Nilii
Etiam septenarium ostiotum numerum divinitus
approbatum legimus If. XI. 13. Percutiet euffi
in septem rivis.
Loquor autem de prfenti i
nam de cteris quinque ne y$ quidem hodie,
sleque derelictorum canalium vestigia.
Ad Nilum siti suntpagi: primus, quem recen*
seo, in Canopum tendens, Istimoun dicitur ad
Orientalem ripam positus 5 alter Wofdan, &
tertius Torrana in eodem littore.
Torrana inter feeund claffis vicos numefafl
potest, propter Latron ibi apportatum, 8t quia
portus in Nitriam euntibus. Ab hac ad lacurri
F 3
a La

68

D. R. HVNTINGTONI

a Latron dictum triginta sunt milliaria, viaquc

ducitW.S. W.
Latron. nitrum corrupte pronuntiatum, (uti
sunt L & N liter cu/xskeakixou) ex aquis salsuginosis sit, quibus innatat, feu potius supernatat,
ad modum glaciei, cui maxime simile est, fed
durius, & ex colore aqu nonnunquam rubescens. Diversis usibus infervit, carnemque infulfam gratam reddit, modo in bullientemaquam
injeceris.
Sapientis dictum, Acetum in Nitro.
Prov. XXV. 20. huic, non vulgari, nitro referre
videtur.
Ab hoc lacu vix 3 milliaribus distat Monasterium Coptorum, fanctiffim Virgini dicatum, in
quo mult spectantur cell ruinof : alit tamen
viginti quinque Monachos cum suo Superiore.
In hujusEcclesia habetur N.Testamentum CoptoArabice integrum.
Cumque hie jactaverint , Bahr Belama , i. e.
Mare avot^v, quod precibus suis siccavit S. Macarius, &Piratarum naves inibi prdantes in la
pides convertit, non procul abelfe, iter meum
statim arripio, videoque in larga & arenosa planicie diversas congeries feu acervos faxorum,
quos singulos naves vocant creduntque. Et profecto nunquam vidi ligna petrisacta magis ad vivum repnefentata. titas etiam parturientibus,
ut aiunt, propitios hie reperio.
A priori duabus leucis, E.S.E. est aliud Monasterium, eidem Virgini in usum Syrorum confecratum. In cujus bibliotheca est Testamentum
Vetus, duobus magnis voluminibus & literis Estrangelis conferiptum. Monstrant etiam vetustam

E P I S T 0 L .

69

stam tamarindam e S. Ephremi baculo productam : luculentum quidem indicem, quod adSyros olim pertinuit hoc Cnobium. Prope est
Gnobium S. Ambabistioi, non adeo ruinis fatiscens, ut ctera. In hujus Sacello ad Aquilonem pingiturS. Saba niArioC CABBA, magni
apud Orientales nominis, S. Theodorus, tkc.
Refectorium etiamnum tenet, 50 vel 60 capax,
lapideis scdilibus & mensa instructum.
Ultimum quod superest 366 Monasteriorum ,
(ut perhibent) & maxime ruinosum, magni Macarii dicitur. In hujus bibliotheca multi habentur codices MSS. uti B. Chryfostomi vol.
magnum in pergamena Coptice, ejnsdemque in
S. Matthum liber elephantinus, Arabics Lecticnes Eccles. per universum annum 4 vol. magnis
Coptice, &c.
In hissce Monachi vivunt secundum primam
eorum institutionem, duriter satis & rigorose :
lentibus, cepis, pane, ostiatim emend icatis con
tent!. Multas jactant de suo Macario legendas,
hyperbolicas, miraculosas, & modumomnem &
sidem excedentes ; non aliter ac hodierni Grci
de S. Georgio, aut Hiberni de suo S. Patricio.
Desertum, quod olim Nitri, hodie S. Macarii
dicitur, locus est steriliffimus, nihilqtie prabet
ad edendum, vixque ad bibendum, vel comburendum. Aqua enim falsa est, neque cum Coava decocta saporem amittit. Arbores nulke funt,
neque arbusta, nullque, prater Shinan vel Al
kali, herbs. Tenet equidem falls lacum xque
ac nitri, nec non lapidum, calcis, 8i marg to4inas.
F
Ab

7o

P. R. HVNTlNGTQNl

Ab hoc Monasterio in Toranam decem horarum est iter. Hinc Rosettam tendenti pagi ex
utraque ripa apparent frequentiffimi, 8c. spius
sibi invicem adversi : utiCapharHagiazi E.Koum
Sherook, ubi habetur trajectus non incommodus : & non multum abhinc Amrus E. Tonoub
E, cujus insulam medio efse spatio statuunt Cak
rum inter 6c Rosettam. Giugili W. Salmia E.
Sherof E. cui opponitur Sherombey W. Phua
E. prcipuum hujus tractus emporium, antequa m Rashid inclarescere cpit, 8c ad hue habet
decem duodecemve fastigiata Mdbammedanorum templa , Berout E. huic Sindioun apponitur, non ignobilis pagus.
Phedarah W. cui
Shemstiara opponitur E. Moloubos E. qu urbecula est, 6c huic opposita Tesinah W. Bianat E.
L>iba w. Alminay E. a margine Nili nonnunquam distans. Moballet Emir W, a fiuvio etiam
remotior Gidia W. Aboksihoa E. Almadya E,
Alharada E. Hal} Guiny, Borge-AlmaghizIJ E.
Rosetta W.
Rosetta, ab Orientalibus Rastiid, Canopus
olim, ad Africanam Nili ripam sita, celeberrimum est gypti emporium. Oppidum noviter
exstructum ad 4 usque vel 5 stegas, ex coctis ut
plurimum latefibus, 6c per fluvium extensum.
Nullis muris cingitur : aggere tamen sabuloso in
ipso ostio probe munitus, qui naves prdatorias
ab ingreflu prohibet : etiam universas transire
yetat, nisi exiguas admodum , aut ad magnaui
partem exoneratas. Ab urbe occasum versus}
prter palmas vicenas, nihil est, nisi desertuo).
Ad dreimum quintum lapidem trajectus est, Ma

E F

I S T 0

L ,

7i

dya dictus,aliquibus tuguriis non penitus destitu

te. Indeque per maris littora adduas leucas 8?
arenas devenio, quinque horarum spatio, Alexandriam.
Alexandria ruderibus suis pene sepulta, sita
est ad mare Mediterraneum : portas etiamnum tenet & mnia, licet bine inde dehiscentia, 5 mill, circumdantia, qu Mohammedanos, ut ex inscriptionibus constat, fatentur
Authores. Locus est malesanus , propter ftentes undique aquas in puteis cisternisque disfractis stagnantes. Ideoque urbem tanquam carcerem effugiunt incol, & ut liberiori & magis
selubri fruantur aere, extra muros portus versus
disicant. Portubus gaudet duobus, majori ad
Boream, quem tutantur du arces, ex utraque
parte introitus posit 3 & minori, ad Occidentem, promontorio, ab aquilonaribus ventis munito. Columna,quam vocant Pompeii, extra ur
bem ad meridiem est : duo obeljsci intra. Ad
Arcticum Pharos, insula olirn, hodie continen-.
tis pars est.
Ab Alexandria ad octavum lapidem, Euro*
Aquilonem versus, statio eft, non malesida carinis, & urbecula Bukeir dicta, arce, plateis,
officinis ornata. Ab hac ad Damiatam, maxime Qrientalem gypti civitatem, paulo plura
font, quam centum milliaria.
Damiata, hodie, olimPelusium, a vicino forfan lacu admodum lutoso,
? m} vocarunc
Grci, uti Arabes oppidulum, ad Orientate lit*
tuspositnm,Tina vocant a tin, quod ipsis limusest,
Sita est in ilia fluminis ripa, qua? Qrtumfpectat,
F 4 '
%b

7*

P. K. HVNTINGTONI

ab effiuxu ejus circiter 5 mill, ad quem arces sunt,

& hinc & inde : fed maximum munimentum
prbet aggestum sabulum, Piratarum navibus
prorssus invium. Rosett secunda est, si non 8c
^mula, ex laterculis ad 4 vel 5 etiam stegas fabricata.
Ponitur in fertiliffimo solo, oryza,
citreis, & aliis frustubus Mochert, Nebet, Chayoub, Mauz, nobis ignotis, abundante.
pffendi hie Coptum Meridionalem quondam
niiijUJ j qui de urbe quadam Suiet, ipsa Cairo
vix minore,in Said feu gypto superiori gloriabatur. Tria prima Concilia haberi ait apud eos
Coptice : quartnm execrantur,. una cum Marciano ejusque Imperatrice. <> -. , nomen Dei
avsxcpaj'v^ov pronuntiant, cum cteris suis gentilibus, Ebnudi ; eodem prorsui modo ac Judi
ru' Adonai, & Samaritani (0^llr Shema legunt.
' Ex altera parte Nili est Salhia, vicus naupegis 5c fabris refertus. Hinc adverso flumine naviganti primus vicus est Horan E. Caphar Gioreed W. Almolsalla E. Bostan. Caphar Share-?
stee* W. Pharestee qui nque remplorum urbecula,
E. Sherobasti E. Beit Ahogalib W. Inter hunc
8c'Shorbeen duo sunt largi vici, sibi invicem adversi, Diest W. Monfura, magnum oppidum
quatuordecem Turcicorum templorum, E. cui
ppponiturTalkahi W.ZemanSd sex templorum,E.
cui adversa Minnah W. Beit Alomar E. largum
c pulchre lateribus exstructum oppidum. In
hoc habent Copti Episscopum, tres Presbytero, plures Diaconos, & ecclesiam, justa camera
rioti minorem. Huic adver^a est Ziphta. W,
t
cui

E P I S r 0 L.

73

cui propedistat, fed magis terram versus, maxi

ma totius Delt civitas, Moallah dicta. Khead
E. Birsum E. Bulac E. Cairi, uti dixi, portus,
populosud satis, & per marginem Nili protractus.
De distantiis locorum per fluvium itineranti
baud fas est pronunciare : ideoque nuda nomina appono , annotato tantum margine, ad
quem siti suns, Jittera W. si ad Occidentem, E.
si ad orientalem Nili ripam.
Nunc etiam respondere liceat ejufdem D.
Picques qustioni de tribus gypti dialectis,jam
pridem per te transiniss, uti ex MSS. Regio
pag. 153. ipfecitat.
Prima igitur est lingua gyptiaca, feu Coptica proprie sic dicta, a Coptis folum & prcipue
in Thebaide, feu superiori gypto, quam Said
Arabes vocant, usurpata.
Secunda dialectus est lingua Grca, qua utebantur Alexandrini maritimique accol, & gyptus inferior feu Septentrional is.
Tertia dialectus est lingua thiopica inter
Cataractas & ad ipfam usque Nili originem in
ufu. Priores norunt Arabes : bane tertiam
prorsus ignorarmit, quia eo usque in Habasfiam
scilicet non penetraruntMohammcdani victores.
Hanc regionem & lingua m non lolum Arabibus,
fed soli pene orbi incognitam, feliciter nobis revelavitV. Cl. D. Jobus Ludolsus in Historia sua
thiopica nuperissque Commentariis.
Collationem in super petit per D. Doctorem
Gale idem D. Piques loci cujufdam in Pentateucho meo Coptico cum suo Manusscripto
ftegio : 8c curabo, utconseratur, quamprinium

74
D. R. HVNTINGTONI
D. Dk. Bernard, quem hac de re consului, per
fects convaluerit. Liber enim est Oxoni. Tugurio siquidem caduco & perstillanti male conveniunt thesauri, codices quantivis pretii, &
auro contra non cari, inter *etw\ia solum in gazophylaciis reponendi. Tu vero cum agnoveris infelicitatem Amici tui , a libris Sociisque,
consortio scilicet & viventium & vita desunctorum exulantis $ perpende quso, quanto ipse felicior, qui utrisque ex animofrueris. Fruerepre^
cor quam diutiftime, c vale,
Martii 21, 16f

R, fj,

Aveo scire, utrum catalogus MSS. in Regia bibJiotheca publici

juris fastus est. Denique rogo, ut prdicto D. Picques & illustrissirao Abbati de Longuerue salutem ipeo nomine imperrires quan^
plurirnam.

Insignifli-

E P 1 $ T Q L ,

75

Insignissimorum Viroram ad

D.

ROBERTUM HuNTINGTONUM

EPISTOL.

t.
Qrnatifiimo Vivo

Domittaque coJendijfimoy

D. Roberto Huntingtono , saintem plurimam apprecatur Michael Nau Sacerdofy

e Societate Jefit.
RED 1 1 non ita pridem Damascum, ubi
hoc saltem mihi boni anno elapso
contigit, quod videre te, audireque, 8c
colloqui tecum licuit. Hue cum acceffi, de te sciscitatus est reverendiffimus ille e
Grcorum natione Archiepiscopus, quem simul,
dum hie versabaris, invisimus. Is a me expetiit, ut & salufem tibi ipsius nomine multam dicerem, & abs te qurerem , an volumina ilia
prclara divini utriusque Instrument!, variis linguis excusa, Londino devecta ad te pervenerint.
follicitus es enim te daturum operam, ut quam
primum

76

D.R. HVNTINGTONI

primum afferrentur. Quod si cunctati sunt sacratiffimos illos codices mittere,etiamatqueetiam

te obtestatur, Vir clariffime, ut si ill i apud te
Alepi, vel apudalium quemvisreperiantur, pretium ex quo accipias, eosque ad iplum quamprimum mittas.
Quos autem Londino expe#as, eas tibi affervabis. Interim carere voluminum illorum usu, non erit admodum tibi
grave, qui Latinos, Graros, Hebraicos, atque
Arabicos codices aliunde habes. Id si feceris,
Vir ornatiffime,, prclare de Damascena Grcorum Ecclesia, atque in primis de illustriffimo illo
Antistite mereberis. Nec mediocre in me collatum benesicium ducam, si meis illud concesseris
precibus -0 efficiamque, cum fe tlabit occasio, ut
intelligas, sic me gratiam excipere solitum, ut
ejus nunquam memoriam deponam. Ad montes
nostros, non longe ab Berytana urbe positos, aliquot post diebus revolo.
Kesroanos illos ap
pellant. Ibi si aliud nihil possum, non deero
saltem meas qualescunque preces pro Dominatione vestra effundere, ipsique beatiffima omnia
ad Dei gloriam optare. Vale
Damasci, Jdibus Aprilis 167.$,

II. Clarijfimo

EFJSTOL.

II.

chael Nan Sdcerdos, e Societate Jefu, S.

P. D.

Dominus noster Optimus^ Maxi

1VJL mus, beatos vel hoc nomine pacisicos,
quod silii Dei vocabuntur. Qua suaviffima voce
provocatus, de revocanda apud nostros vestroGque concordia, non cogitaveram modo, fed pro
tenuitate mea egeram. Nec desuit nobis vehemens Dominationis vestr studium, videbaturque rem adeo Cbristianam apud suos absolvissej
fpoponderatque, initio consequentis hebdomad
fore, ut certiorem me faceret, quo die convenire inter sese possent vestri ac nostri , ut discordia omnis, summum Christiani nominis.dedecus, e medio tolleretur, sicque stabilirentur
pacta vetera, ut nullus deinceps vel fraudi, vel
contentioni, locus esse posset. Quia sic mi hi
dixerat Dominatio vestra, sic nostros admonui,
quos non sine labore ad concordiam impnleram,
vel repugnantes graviffimis, ut aiebant, de caussis. EfRuxerunt condicti dies, nec ullus e vestris apparuit. Unde visum est illudi nostris,
nec jam esse veterem concordiam sperandam.
Et esset certe abjicienda spes omnis, nisi rem
aggredi Dominatio vestra pro Christo Deo velkt. Jam quidem difficillimum mihi erit nostros
in

;8

D. R. HVNTlNGTONI

in meam adducere sententiam $ fed si apud suos

agat, movebo ego lapidem omnem, utoptata
concordia ineatur. Est quidem nostris non inueilis, fed Dominis Anglis longe fructuosior. Verum nostrum non est hccaduca fluxaque intueri,
quibus unaDei major gloria expetenda est. Principiis autem istis nisi conatu toto obstemus, vereor, ut fero paremus medicinam. Domination
nis vestr expecto responfum, quam adire per
me non potui, ne quid suspicarentur nostri, &
in me commoverentur. Valeat.
Alepi 26. Martii 1677.

IDEM

Clarijsme attjut ornatijsime Domine,

CUM hac hora meridiana sciam impediturtt
te,neque vacem pomeridiano hoc tempore,
ut ad te adeam, & urgeat me optimus iste Pres
byter, existimavi, pro singulari humanitate tua,
quam toties expertus sum, non gre te laturum,
site per litteras conveniam, &obsecrem, utBerytensium Christianorum, cujus iste Pastor est,
misertus, aliquid illi eleemofyn procures, quo
duos alios Presbyteros, focios suos, in carcere
detentos, 8c Christianorum plurimos, Christianum ob nomen vexatos, liberet, Dabunt hoc
Christo Deo nostro clariiUmi Domini Angli, Sc
paucis

EPIS70L.

7p

paticis nummis Christi nomine concessis, multam sibi gratiam impetrabunt.

Nec deerunt
boni illi Christiani pro ipsis toto corde preces
fiindere.

Vale.

Alepi 1 9. Nov. 1*77.

Clarijfime atque ornatijstme

Dot/tine,
DeditiJJimus in Chrijio Servus,
Michael Nau.

IV.
IDEM.
Clarijjlme atque ornatijjivte Domine,
Mlhi Alepo discedenti hoc graviffimufn ao
cidit, quod exierim sic propere, ut vale
Domination! vestr dicere non licuerit per tempus. At Patri nostro D'Hedicourt, vestri perstudioso, id injunxi etiam atque etiam, ut vobis plurimam a me salutem diceret, ac ctera
exequeretur officia erga vos mea, quibus fe perfimctum scripsit, cum singulari humanitatis ve
str commendatione. Quare nihil esset, quod
amplius scriberem, nisi partium mearum duxissem esie,commonere vos, Juvenem e vestris, qui
nuper Alepo profectus est, quo perveniret in In
diana, supremumdiem obiiffe, tribus abhacMaredina civitate diebus, in loco, cui Ozun Ziaret
nomen est, ut mihi retulit vir e Syrianis Christianus,

8o

D. K. HVNTINGT0N1

stianus, qui morienti adsuit, & mortuum scpeIivit. Christianum hunc Amr Khan appellant,
St multum infelicem ilium Juvenem deprdicat.
Qusivi de ejus pecunM, litteris, supellectile 5
retpondit relicta oirinia apud servum ejus, virum Armenum, quem non alio nomine quam
Mokdosi vocitabant. Qua- side hc servus iste
acceperit, nescio, neque divinare potui, an vos
casus istius peracerbi fecerit certiores. Quam
ob rem hc perscripsi vobis, ut videretis, quid
agendum, ne quid res vestra publica, & clarissimi Juvenis hredes, aut Domini, caperent detrimenti. Huic vestr epistol aliam adjungo,
quam ut Patri nostro Superiori, Patri Renato
Clifton transmittendam Dominatio vestra curet,
etiam atque etiam rogo. Valeat, nobisque bene
velle, ut cpit, pergat.
.
On/atiJJiv/e atque clarijjime Domine,
Doffiinatiom veftr addi3ijjimus
in Chriflo Jefuservus,
Michael Nau, h Societate Jefu.
Maredmi in Mesopota
mia, Nonis Augusti,
annoi58i.

v. idem*

 FISsdL.

8i

li j destiti in eos Sancti Ephremi ac * 3^%*

Ighatii ltbros, quos postulas, perqulrere. Est
hie in D. Salomes Jacobitarum templo liber
pervetus, in quo homili Sancti Ephremi
mult in varia Evangeliorum dicta occurrunt,
cum aliis qu JacoboSerugensi tribuunrur. Eft
etiam Lexicon Bahluli perdnriquum. Sed dim
siht hi libri templo lTuic addicti, & quasi voto
consecrati, negavit mini Saqerdos, pofle vendi i
annuit, describi pofle. Adjicit, in mome, qui
Vulgari idiomdre t/ir alabed'm , dicitur, quasi
mons Deo seriiiehtiiim hominum, qui pf'ope t6tu
est Jacobitarum, ubi multa ipforum teitlpla 5c
monasteria, plures libfos vete'res inveriiri, quos
iriter nbn dubitat reperiri, quos expetis. Videris, Vir ornatiffime, quid statuas , si velis de
scribi. Sacerdos ille, Syriac lingu peritiffisiius, describet, si jubeas ; mittemus in monterri
ilium, ubi spatio dierrim viginti lustrabit mona
steria, & si quid sit, monebit, 8c afferer, ut describat. Neque enim credit sieri posse, ut vendantur, quod sacri sunt & devoti. Sed mitti
Sacerdos ille non potest sine expensis aliquibus,
jftucis quiderri, fed fortaffis nihil profuturis,.
Neque enim plane affirmat feperiri , aflt, nisi
haberi. Res uti fefc
}
habent)
G

82

AdD.HVNTlNCTONVM

habcnt, Vir mihi colendiffime, describo 5 tutim erit jubere, meum obsequi, quem habebir
semper ad nutus tuos
Vir orf/atijjime,
Servum in Chrifto Jefu
additfijjimum & obscquentijjimuin,
Michaelem Nau, , c Societate Jefu.

VI.
K Angelus a S. Joseph K. Himtingtono.
ClariJJime adifiodum ac Mcritijstme Dom'ine,
ROgatis tuis (prceptis mihi) honorisicentissimis obtemperaturus circa relationes,
quas exoptas, de Saborum Secta, cumnondura
hisce satisfacere muniis libuerit : interim non
ingratum tibi suturum arbitror promiflbm istud,
nempe, quod, ubi primum commodiorem occasionem nancisci valuero, sidelem, quam majori
valnero diligenria , nec non exactam hujus
miscr gentis historiam auspicabor 5 quam
equidem, pro antiqua satis hujusce Sect notitia , potuissem in promptu , rudiori Miner
va, tibi exhibere 5 fed nequid gravitatem
scriptionis hujus seculi non saperet, neve quadanrenus notam incurrerem levitatis , munus
istud aliquandiu difFerre satius judicavi, ita ut
ante mensem elapsum , si occafio sese offerat,
relatio

E r 1 S T 0 L .

S3

frelationem Istam ad te rniflurus sim. Interim

vero notum plane compertumque velim Dominationi tu, gen tem istam Sabam, feu Mendaicam, abusive tantnm, Christiani nomen sibi
adsciscere cum potius incircumcisa tribus Judaica vocari debeat 5 si antem ob qudam Christianitatis fymbola,quafdamque observaritias,(uti
fusius enarrabo) quivocum Christiani nomen
ipsis convenerit, dicendum plane, quod nunc
prorsus ab omni Christianitatis statu degenerafunt $ ita ut non Chfistianitas, fed campus Chri
stianitatis sint t, eo nlodo, quo de Troja Poeta
percelebfis insit , hie campus, ubi Troja ftiiti
Excipiendi sunt multi, qui nostforum opera sidem Catholicam amplexi sunt, ut susius enar^
rabo.
Libros babent proprio suo conscripted
idiomate, quos si Dominatio tua desideret, innuere dignetur 5 tuis enim prceptis' obediam,
sum etenim,
Domtnattonis tu,
Clarijfime ac nieritijjinie DoBassor, 27 Maii
' 1*77. St. N.

fi Angelus a Sancto Joseph,

Carm. Disc, lndi

Q 2

Vit P.

84

Ad D.HVNT1NGTQXVM

VII.
F.

Agathangeliis

a S.

Theresia Roberta

blnntingtono.

Dominc mi clarijfifite,
VEstr Dominations epistolam, die 7J Septembris scriptam, recepi, quam maxime
stimavi, Sc cum ingenti gaudio de suo zelo
gavisus sum, idcirco, quantum in me erit, li
censer ipsi inscrviam circa libros , quos a me
desiderat.
Sabi tres principales habent li
bros, qui apud ipsos quali sunt in veneratione 3 primum nominant Sahaf Adamr quem
dicunt Protopatrem nostrum Adamum a Deo
immediate recepisse : secundum, Sahaf Hkahie ,
ben Zachari, (quem quidam dixerunt esse venerabilem Prcursorem Domini, S. Joannem
Baptistam) & istum etiam dicunt Hieahie a Deo
recepisse : & tertium Divan, qui alios multum
excedit in magnitudine, fed pari stimatione
habetur. Isti Sabi, nescio qua zelotypia exdtati, nullo modo permittuntistos libros in aliorum manus exire, & quamvis ista natio multa
avaritia laboret, in hoc tamen difficile corrumpitur. Duos primos nominatos libros reperi,
& a quodam paupere necessitate oppresso eos
emi ; eo tamen pacto, quod libri nostr domi
servabuntur, donee responsum habeam a quodam Amico Aleppi morante. Pretium suit circa
primutn 25 scuta, 6c circa secundum novem
scuta :

E F I S T 0 L JE.

8?

fluta : & sic a V. Dominatione responsum expectabo, antequam pecunias solvam. Quan
tum ad modum eas mihi transmittendi, medi-*
ante aliquo ex nostris Christiarjis, qui singulis
annis hue accedunt mercium causa, id facile rieri
poterit, nec etiam desunt Religiosorum occasiones, qui spilfime hac tranfeunt. Quantum
ad tertium supra nominatumlibrum, i.e. Divan,
hucusque ilium non potui adipisci, spem tamen
non amitto, quia pecunia apud ittam Gentem
magnam habet potestatem : & in hoc etiam vigilabo, propter vestr Dominationjs amorem,
cui totaliter me spondeo

vemb. 1 58 1.
C. D. S,

virr,
IDEM
Domine mi colcndijfiwe,
Dl E 83 Julii prscntis anni gratiffimam Epistolam vestram accepi,datam Dublini die
9a Julii anni transacti, qua video justum vestrum
desiderium recipiendi tertium Sabseorum librum,
vel, ut melius dicam, primum. Ifta enim cca
natio fatue credit istum librum, vocatum Divan,
Cuisse a Qe.qda.tttm Angelis 330000 annis ante*
quanj

S5

AdD. HVNTINGTONVM

quam crearetur Adam, quem dicunt creatum

suisse ab annis 277642, cui numero jungendo
prcedentem, erunt a receptione liujus libri anni
607642.
Dum essem Bassor, omnem diligentiam adhibui, ut ilium extraherem ex eorum
manibus, fed in vanum ^ quia nullo modo volunt suos libros notisicari aliis nationibus : duos
vero, quos transmisi tibi, non ex Sabis, fed
ex quodam Mahumetano, alias Sabo, accepi 5
alium antem, quem antea tranfmiseram cuidam
alteri amico, ab uno quidem Sabo acceperam,
fed mediante extraordinarja dena riorum summa, .
cum jurarnerito,me talesecretum servaturum erga
alios Sabos. Et taliter zelant suam legem, ut
nusquam, nec amiciti nec pecuni gratia, me
yoluerint illud idiomadocere eorum Presbyreri;
quod tamen legere & scribere ex memetipso
didici, non autefn intelligere ^ nullam enim habent Grammaticam scriptam, & tantum verbo te
rms fe docent adinvicem Presbyteri, 8c pauci
funt, qui bene intelligant. Cum istud idioma
non multum distet ab Hebraico 8c Syriaco, qu
audivi te bene callere ^ non dubito, quin illud
poffis interpretari ; & ideo iterum, tibi tranfmitto characteres correfpondentes chara&eribus
Hebraicis & Arabicis secundum modum'ab c d.
Si tot occ'upationibus non fuissem impeditus Bassor, forsan, cum adjutorio alicujus docti
Hebri, tales libros suissem interpretatus : Sc
cum nuncmihi incmnbat directio nostr Missionis Persidis, non poflum per multum temporis
confistere in uno loco. Et sic fpero,quod veftra
Dominatio doctius & eleganrius perficiet opus
"

1 '

illud,

EPISTOL.

87

illud, ex quo curiosi pulchras fabulas poterunt

admirari. Videas, in quo tibi poffim servire,
& jubeas, 8c valeas 5 sum enim
Vefler ajfeffifswus amicus ;
F1 Agathangelus a Sancta Theresia,
Carmelitarum discalceat orum Superior,
Scirafi in Perfide
Augusti 1685,

IX.
FrancifcHS de Incarnations R, finnlingtono,
JllujlriJJlmo Sig. - Patrone
mio colendissimo^
Ritrovandomi in Indie, 8e appresso Bantam,
non posso mancar di darli brevenientq
parte di quello ha paflto nella guerra della
medema diece mesi f. Havendo dunque ha'
vuto il R di Bantam lite con il suo siglio circa
il governo, si ribell il siglio, 8c ha richiesto
aggiuto alli Ollandesi d Batavia per combatter
contra il suo Padre, quali venuti con 27 grofl
navi per la parte del mare ^ Se il siglio del R
con un' grosso efferato per terra in 3, in 4 gior*
ni de battaglia si sono impadroniti della Citta,
Se doppo haverla saccheggiata 8e abhruggiata,
il Ri Padre si era sugi to nelle montagne, 8e il
Figlio persuaso efler il Re, si trov deluso 5
Q 4
pochQ

$8

Adn.HVWTlNCToyVM

poiche li Ollandesi, con tradimento, li dissero^

che con la loro forza presero la Citt, & che lui
non era atto per governarla, & l'hanno meflq
in priggione. Li Signri Inglesi di qulla Citt
1 50 persone , o famiglie in circa, che erano
pella parte del Re Padre", havndo li llandelj
focheggiate & abbruggiate lorq case, furono
cnstretti di ritirarsene con loro famiglie, parte
in Madrasta, parte nella costa d'Indie. Il Re
padre in tanto unito con altri circumvicini Reguli, detti Maccassarii , vennero appresso fa
citta Bantam, & avelenato il siume, che man
teneva la medema in beveraggio , li Ollandeft
incautamente beuuta di guell' aqua, non essendo
alterarono stati morti in gran quantita ; doppo
accorti, portavano aqua per mare, con bajche
da Batavia, distante miglia 36. In tanto il R
Padre con li Maccaflarij sen erano irrabiat^
& erano rifllti absolutamente di ricuperar
Bantam, prender Batavia, overe morir loro
steffi in continuo combattimento, con sirma rifsolutione di distrugger tutti le Handesi. Fer
mano tutti l'indifferenti, che li Ollandesi fa-j
ranno distrtti, mentre il R Padre con li Mac
caflarii, gente bellicza, ostinata, 8c in gran,
numero fi hanno strettamente assediati, Se
combattono alla despera^a, clpve che all' in
contro li Ollandesi lono ridotti dboli in nu
mero ' in questa ultima battaglia. Questa la[
causa, che le navi non vanno comm solevano
ogni anno in urat & altri porti. Questo Se
quanto succefl fin adeflo nella guerra di Ban
tam, c li serva l'avifo. poppo baverla rive-

EFISTOL.

%>

rita con il mio solito respetto, mi ratisicaro per

sempre
DiKS. illustriJTtma
Iguliadi is Ajy?
1*82.

Humilijfittto Servitore%
Fra. Francesco dell' Incarnatione,

,'

,i' .>. - . 1 1 .

1 j. J 1 .1

**

X.
JL Hmitbtgtono Jokm Ludolfufi

Vlurimum reverende & do&ijjime Vir^

Domine honoratijfime,
ACcepisti procul dubio ex amicis meis Aht
glicis, quod in notitiam Samaritanorum
Sichemitarum pervenerim.Cum igitur audiverim
Reverentiam tuam quoque apud illos suisse , 6c
post reditum in Angliam literas ab illis accepisse,
ideo cupide desideravi amicitiam tecum instituere, ut totam historiam cognoscam , quomoda
omnia a&a sint ^ quia rumor, ut vereor, multa
falsa admiscuit. Occasionem igitur ha see }iteras ad te dandi mihi prbuit insignis Vir, S.
Georgius Astie, qui cum excellentiffimo Ablegato Anglico, Domino Paget, in aulam Cfaream tendente, hac tranffit, meque, nundata'
ab amicis salute, invisit. Ille spem mihi fecit
literas a te obtiriendi, atque has curandas in fe
recepit. Ajitc omnia^ Deum precor, ut h te

po

AdD.HVNTlNGTONVM

salvum atque incolumen reperiant : & posthc

enixe rogo, ut, nisi originalia Epistolarum Sa
maritanorum, (quod quidem flagrantiffime opta^
rem) sideliter remittenda, ad me mittere velis,
Apographa saltem mittas, ut cum meis conferre
poffim, idque gratiffimoagnoscam animo. Porro
scire veliui, quomodo ill! nomen niri legunt 5
& num & illi expectent Mefliam aliquem j vidisti procul dubio in Antiquitatibus Ecclesi
Orientalis epistolam 1. Samaritanorum ad Scaligerum, ubi pag. 125. nomen Meffi extat nntun
hasceab. Quid hoc sibi velit, exponas mihi
obsccro. Denique qu ratio annorum apud eos
sit. Nam A. 1685. illis est annus 6125. In
quibus si me certi quid docere poffis, rem mihi
fades gratiffimam & publice prdicandam. Vale,
Dabam Francofurti ad
Moenum die XXVI
Octobris A.D.itf8$,

Rever. nomtn't tuo addiffijjivwsjobus Lll-i

dolsus, su<e Cas. Ma-,
jejtatis Confiliariiu.

Ex literis D.Ludolfi ad Fratris filium.

D. Roberto Huntingtono plurimam falutem
meo nomine nunciari peto : acceptiffima mihi
suit Epistola ejus doctimma, multis singularibus
de rebus Samaritanorum referta ; fateor me in
multis melius informatum suifle ; gratias maximas propterea illi proxime agam. Vaje,
Francofurti die a. Maii,
. '.' Anno x6$o;

EPisroi.

91

XL
J. Ludolfm flurimum reverendo atque clarijfiffio Viroj Domino Roberto Hunting"
tono S. P. D.

IMmortales tibi debeo gratias pro humaniflimis

parker ac eruditiflimis literis tuis, ultimo die
Martii ad me datis, in quibus desideria mea partim implevisti, partim accendisti.
Jmprimis
vero mihi auditn gratiffimnm suit, quod de conyersatione tua cum Samaritis narras ; exinde
proxima occasione corrigetur, quod ex sinistra'
informatione in notis ad Epistolam Samaritanorum in Angliam miuam, dictum est, quasi tua
Reverentia illis persuasiflfet, Fratres eorum in
Anglia degere. Tibi debetur instauratio commercii literarum, quod Scaliger tantopere dcsideravit, cum manipulo isto miscr Gentis, a
tot seculis, in tantis persecutionibus, per tantas
rerum omnium mutationes hucusqueconservat :
quod ego non sine singulari Dei providentia fa~
ftum crediderim, ob causas, quas in prfatione
ad Epistolas Samaritanorum exposui. Cum igitur Meffi nostri, ut memoras, non aliam, quam
honorisicam , mentioncm in Chronico l'uo faciant, agedum, noli ceslare benevolentkt atque
cbaritatis Christian osticiis eos demulcere^ ego
ex mei parte, ubicunque modo potero, illis benefacere pergam, 8 nuper admodum Consuls,
Ut vocant, Belgico, Calkbernero, in mandans

^2

AdD, HVNTINGTONVM

dedi, ut. si sieri poffit, Juvenem peritum lin

gu & scriptur eorum, nec non bonis moribus
prditum, ab illis obtineat, & ad me mittat, in
omnis generis artibus & doctrinis instruendum.
Sed o utinam Juvenisille Habaffia oriunduSjquem
ingeniosiffimum prdicas suisse, ad me ama ndatus finiset ! omni opera atque sollicitudine il
ium variis scientiis imbuissem, atque instructiffimum in patriam remisisfem. Principum ista? cur
sunt, fateor, rem familiarem meam superantes ^
attamen, quantum exigu me vires patiuntur,
prstabo, quantum potero, donee, finito bello,
Deus excitet Principum animos, ut tanto negcw
tio invigilent. Jam sub prejo fervet Commen-i
{arius meus ; testimonia Sc documenta in eo,
contenta demonstrabunt insignem Habeffinorum
indolem j qu curam atque favorem Principum
nostrorum meretur. Tabulam capitum ad fra^
tris silium, Domini Principis Georgii Secretarium , misi, qui eam tecum communicabit. Se4
ad Samaritanos redeo, & scire cupio, num D,
Marstiallqs, pi memori, commercium literaXam cum Samaritis habuerit, 8c num Epistola;
eorum reciproe adhuc Oxonii extent ? Pro responsione ad qustiones meas' gratias ago maxir
mas, Si specialiter & per computationem singnlarem indicare mihi posses, unde Epocha annqrum mundi , qua1 utuntur , sibi constet, foret
mihi gratiffimum. D. Dudleyo Lofiusio incor
lumitatem ac prospera quque precor, nec non
omnibus in Anglia' amicis, privatim D. Hyde
8c D. Bernardo, qups yelim, amicjisime meono

E P I ST 0 L.

e>i

mine salutes, meque benevolenti & studii

erga te certus, salvus atque sanus diu vivas.
Franeosirftf die ^Maii,
A. S. 1690.

XII.
R. Huntingtono Johns Lndolfns*
C^Ratiffima mihi suit Epistola tua , Vir pluJ rimum reverende & observande. Dolebam
cquidem valde, cum deperdita tua x/xi!\ia prdicares ; at mox exhilaratus sum, cum bona
nova de felici prlio, & statim recuperato Dublino, ex Hibernia' nunciarentur ; eo lubentius
igitur pennam arripui, ut tibi ex animo gratularer de servatis tuis rebus, quibus, ut ad Ecclesi & reip. literari incrementum salvus at
que sospes diu utaris, ex animo voveo atque
opto. Si igitur, ut spero, res tuas omnes salvas repereris, enixerogo, ut mihi literas Samaritanorum, Samariticis literis descriptas, quam
primum mittere velis, meique memor sis in reliquis meis petitis } id publice prdicabo. In
terim sac, utvaleas. Deus annuat voto meo,
teque diu incolumem servet.
Dabam Francosurti ad Moenum
die 23. Julu 1 690.

Tut s-udiofiTimus,
J
JM
JOBUS LlJDOLFUS.

Rsiwncia. quaeso, tempestivejiuim oranes res tuas adhuc salvaifint

XIH

<?4

Ad D.HVNTINGTONVM

XHI.
Ludovicus di Four Roberto Huntingtono.

Qiium est, Vir doctiffime, ut pro tantis

benesiciis tuis in me prorsus immeritum
collatis saltern tibi gratias agam ; utinam par
pari tibi re ter re possem. Fax it Deus, O. M. ut
aliquando de te bene merendi occasionem nan'
cisci queam.
Interim gratulor tibi, primum,
quod in patriam redux incolumitate fruaris :
quam ut tibi diu scrvet supernum Numen, iptum inrimo animp deprecor ^ prterea, quod
tam divitem bbrorum man\iseriptorum gazara
in Oriente collegeris, ut cum regiis gazis quiparari ppffit. Summopere quidem ltatus sum
tantas litterarias opes tam digno ceffisse possessori, Valde delectarunt me excerpta Chronici
Sam.irirani, ex quibus utilia multa me eruere
pofle spero. Cum hac in urbe jucundiffimo
colloquio tuo frui mihi permisit Deus, ostendi
tibi exemplar meum Pentateuchi Arabico-Sa-4
marirani, quod ex duobus manuscriptis bibliothcc Rcgi inter fe collatis describi curavi,
cum quibuldamnotis marginalibus,qnas ex Arabico sermone in Latinum converti. Hanc opellam ad te in Angliam tuo judicio subjiciendam
transmitterem libenter, nisi tibi gravioribus ocenpationibusdistento me nimis importunum exhibere vererer.
Te etiam, eruditiffimumque
vestrum Pocokium, Arabismi Oraculum, consulcrc vehementer optarem circa nonriulla loca,
<$oft

 f I S T 0 L .

p5

tju reperi difficillima in Arabicis libris, & quo

rum hactenus interpretationem sufficienter assequi non potui, prcipue in historia Tamerlanis.
Hujus exemplar typis excusum totum contnli
cumcodice manuscripto prstantiffimo, scripto
anno Hegir 855.quindecim scilicet annis, postquam Author opus suum publici juris fecit.
Hunc codicem mihi commodavit D. Ludovicus
Piques, Doctor Sorbonicus,Vir Hnguarum Orientalium studiosiffimus, & mihi amiciffimus. Hu
jus codicis ope multain excuse errata emendavi 3
nonnulla, qu vel prorsus absurda, vel nimis
obscura videbantur, facilia reperi, ob diversas
lectiones codicis manuscripti, quas omnes super
oram excusi notavi, 8c multas, qu in ipso dee*
rant, voces, interdumlineas integras, & quidem
plures,descripsi : conclusionem item sive chatimat>
in qua tam de seipso quam de opere suo multa
fcitu jucunda & utilia narrat author. Impresentiarum igitur litteris crientalibus, & prcipue
Arabicis, fere totus incumbo. At studia mea
diu intermissa suere. Paucis enim diebus, postquam a nobis discesseris, acutiffimo variolarum
roorbo, non sine mortis periculo, & acerbiffimis
doloribus correptus sui, longoque tempore elangui ; sed me omnino incolumem prstitit Dcus.
Vale, Vir doctiffime, & quandiu vixero, me
tibi devinctum fore non dubites ; sicut & amicorum tuorum albo me inscriptum suifle te non
obliturum efie spero.
hud&vkus du Four de LoMgutmc,
Abbas Septem Fontiiun in Therascia.
XIV.

96

Ad 0.HVTIGTONVM

XIV;
Ornatijpmo Viro^ Roberto Hmiingtono ~
glo^ Carolns Balfavms S. P. Z).
UTinam mihi tanturr fupefeflt ingenii,
quantum, quae tua humanitas Sc benevc*
lentia erga me eft, tribus, ut fatis fl poffit ad
inftituenda in Archimedem hoftrum fcholia 8c
commentaries. Verum, qua meae non funt par
tes, explevit olim alter Archimedes, non Syraculius, led Meflanenfis, Francifcus Abbas Maurolycus. Quae autem fcripfit ipfe, iicebant apud honeftos fui fanginis haeredes, quibus,
dum Meflanenfis vigebat Refpublica, 8c illuftrifimi Senats noftri amplitudo & majeftas, ipfd
jubertte, Typographis tradita fuere, procurante
primm editionem Jo. Alphonfo Borellio : ( Vird
tibi fatis peripe&o, 8c Marcello Malpighio quo.1
que con juntiffimo) dein vero aliis eruditis Me.
fanenfibus, qui editionem ad illam ufque metam, quam vidifti, perduxerant.
Perturbat
jam bello Republica, praefertim ex reditu ad
priorem Dominum noftrum, Carolum Regem,
(cujas nomini fempiterna incolumitas) ad diA
ceflum Gallorum deceffit ab Urbe nftra is, qui
accepta pecuni, accepta1 fimul provinci, d ope
ra excudenda 8c imprimenda poftremus omnium
incumbebat, & penes quem Authoris manaferip.
ta ipfa extitre.
Idcirco quicquid impreflum
(licet inchoatum 8c operas adbue diftinens)
fifeo Regio adinventum in adibus Procufatoris,
qui

E P I STO L .

qui deceTerat, Panormum tranfmiflum fuit, ut

veniret ; quo loco marinis fluftibus madefaftum, inordinatum , mutilum , & ade contemptibile apparuit , ut parum abfuerit, quod
ad pondus tabernariis & propolis non divenderetur, nifi obftitiTet cafu amicus meus , Mufarum quoque amantiffimus ^ qui de re tot me
monuit, & hortatus impens eft, ut ad promifla
in promioreliquaAuthorismanufcripta perquirenda omni, quo poflem, ftudio me converterem.
Haec ago, & ut bene agerem, diffitas in
regiones epiftolas mittere oportuit ad difperfos,
qui aliquid luminis & fpei pro recuperandis autographis praeftitiflent. Quod fi non favebitoptatis hujufmodi fedula perquifitio, in animo eft
nudum textum reliquorum operum, quae in praefatione promittuntur, typis apponere, adje&a
ad Le&orem monitione de reliquis, quae viti^
perturbatarum rerum Meflnenfium difperiere $
quod minus erit incommodum profeft, quam
fi ob binas opellas, quae in calce erant addendae,
tota voluminis moles, non fine dolore literariae
reipublicae 8c jactur fapientiorum,fupprimeretur.
Tuas tamen, quas pluries exofculor, manus
non effugiet praeclarus hic labor, five integer,
five mutilus apparebit. Interim de te melius
loquere, ut te videam plenius, agnofcamque ex
legibus amicorum, qui perfpefti fecum ipfis vald elfe debent. Expone, quaefo, aliquid de profeffione tua, de natalitio, ut vos dicitis, comitatu ; an quidquam fcripferis, vel fcribendum
mediteris, unde addifcendi nova ac praecelfa
mihi anfam praebeas .0 itemque de Academia,
H
cui

9%

dD.HVyTlNGTON'UM

cui in Anglia adfcriptus es. Anglorum enim

Academiis multum defero, & ob id queror Bibliothec* noftrae pauperiem, quae recentiorum,
(juos Septentrionales Scholz fcecundiffime progignunt, codicum inanis ac jejuna mihi videtur.
Oitefeat igitur per te, ac largifluam benignitatem in me tuam omnibus bonis, five quae ad
polticas literas, five ad omnem Philofophiara
8c Mathefin, five ad reCentiorem medendi diiplinam pertinent, amplifica. Syllabum defidero
lecentiorum Authorum, quos Typographiae ce.
lebriores magnae Britanniae vulgaverc $ &c info
per 8c mfigniorum hominum, qui nunc rlorent
in iis regiortibus florentiffimis, quibufcum amicitiam noftram intertexere, tanquam in odorum
vernantemque fafcieuhinb ne oblivifcaris. Quicqm autem erk, quod ex hoc loco & in me fitum erit, auda&er expoftula, 8c jabe. Cura,
ut valeas, dum compendium tui curfus in Pariam, 8c incolumitatem in proprias aedes, apprecor augurorque. Iterum vale,
Non. Kai. Mar. 1682.
Meffanae in Mamer.
tino noftro Gyrhnafio Societarisjefu.

,"

, ,

Hefterno die mecum locutus es de , Cometi9.

Eft penes me opella Italica ; qualifcunque, tibi
in mei mnemofynon, fervi tui, cedat. Et gratio.
fumme a pud Confulem nationis tuae fac, utja
cilis fancita inter nos fdera amicitiae, fcribendis ultro citroque epiltolis, foveantur. So
dalibus tuis falutem meo nomine dicas, & curn
Senioris tumjunioris noren refcribe.
XV.

E F I S T 0 L .

XV.
Molto illujlre Signore,
CI ritroviamo con la gratiffima di V. S. mol
to illustre, dalla quale intendiamo l'intentione e pia domanda sua, in haver appresso di
lei la nota de' Libri de Concilii,delle diverse ver
sioni di Scrittura, e' delle Opere de' sacrosanti
Padri, & altri Autori, l'opere de' quali si ritro
vassero appresto di noi 5 la quale dimanda
quanto pi giusta & raggionevole, tanto pi
a noi di rossore. Poiche se bene la nostra Siria
stata pia Madre del genere humano, pia Regina,
del mondo, e pia jnventrice delli caratteri &
altre scienze, tanto humane quanto divine ; se
bene ha havuto per Cittadino il R della
gloria, e la Scientia del Padre eterno, quale in
essa ha dimorato tutta la sua vita, 8e operata
nostra salute ; se bene la Siria stata la Nutrice
de' Patriarchi, de' Profeti, delli Apostoli, de'
Martiri, de' Religiosi, de' Scrittori profani &
Ecclesiastici, & in efl stata eretta la pia sede,
e da essa stata propagata la santiffima fede :
con tutto ci questo giardino, quanto stato su
perbo e magnisico per i tempi passati, tanto
pi hora si trova desolato & calpestato. Poiche
hormaisar da mille anni, che sta sotto il tiran
nico giogo dell' Infideli, e per la lettura delli
Annali sapr V. S. beniffimo, quanti assedii,
quante persecutioni, quante inondationi, quanti
abbruggiamenti, quanti esilii e morti h patito
. > .. .
H 2
questo

ioo MD.HVNTINGTONVM
quefto Regno dall' Imperatori Romani, dalli moflimani, dalliGreci, dalli Perfiani, dalli Tartari,
dall* Egitii,e dalle private e civili fattioni e guerre.
Confided V. S. quanti bandi e leggi fi fono publi
cad contra le Schole, contra le Chiefe, contra li
Vefcovi, e contra le leggi de Chriftiani ; quante
Citt abbattute a terra,quanti paefi intiere abbrug.
giati, quanti popoli fuggiti di regno in regno, e
quante perfecutioni 8c vanie fi patifcono og.
ni di.
E fe il Popolo Hebreo per lo fpatiodi fettan.
ta anni di Babilonia, han no perfo la fanta Bi
blia, li Commenti de' loro Dottori , e l'idioma,
e li caratteri Hebrei; cbi non ftimer permiracolo di Dio, che nella noftra Siria doppo le per
fecutioni e tiranne, di mille anni, fi ritrovi gente
Chrifkiana,]a quale habbi confervato il loro primo
idioma , e i libri facri per il culto divino ; e
maffimamente apprefl li noftri Maroniri , i
quali per eflr unid nella fede con la Chiefa Romana,furono da Giuftiniano 2do, Imperatorede'
Greci dichiarati per Mardaiti e Rebelli al Im
perio Grego 5 la onde per le loro guerre furono
coftretti di havere l'habitatione nelle montagne
pi che nelle citt popolate ; & incomminci.
ando a ftenderfi Tmperio Saraceno, niuno
ard di fare refiftenza, e abbattere li loro eflrcitl al tempo di Manca e di Abimelechy cheli noftri Maroniti ; come fanno teftimonianze l'ftorie di Cedreno,Zonara,Teofano ; per tanto che
furono giuftamente chiamati da D.Petavio, lib.?.
ZJnicus Sardceni i error nominis & robur Imperii :
et cffendo dx\ detto Giuftiniano e dal fuo ante.
t
ceforc

E F I S T 0 L JE.

rot

eflore impediti a non Ii far pi guerra , hanno

dominato non folo la Siria, ma anco tutto l lrnperio Romano d'Oriente.
Anzi eflendo doppo 300 anni venuto Goffredo con Teflrcito deJ Chriftiani per la ricuperatione di Terra fanta, atteftano non folo le noftre
memorie MS. ma anco il Chronicon Chronicorum
in l' anno 1 181, che per Topera delli medefimi
Maromt Yhanno occupata. Laonde eflendo poi
circa il i2oofcacciati daquefte parti, li noftri
hanno patito perfecutioni e vanie inenarrabili, e
i Saraceni con il fuoeo e con le armi fi fono impadroniti di tutte le loro habitationi.
Da
quanto fi detto, non fi refponde alla dimanda di
V. S. ma fe bene potr far il concetto, che li no
ftri libri fono andati tutte fottol'acqua 8c fuochi,
e mancando, chi feriva di nuovo, li libri antichi fono andati fempre feemando, e non fi hn
confervati per lo pi, fe non i libri, ch'erano
neceflarii per il culto della fantiffima religione.
E per comminciare da quello,ch'appartiene all' of
ficio facerdotale, fi trovano da trenta Liturgie
diverfe per il S. facrificio della Mifla. Officii
diverfi, che baftano per un terzo d'anno.
Quatordeci Ordinationi per i Monaci, Chierici, e Sacerdoti. Tred ici officii per i morti. Le
confecrationi della S. Chrifma, del Oglio fanto,
della dedicatione delle Chiefe, Altari, Altarini,
Battefterii, Calici, Paramanti Sacerdotali.
Li Sacramenti del Battefimo, Matrimonio,
cftrema vntione.
In

io2 AdD.HVNTlNCTONVM

In quanto a libri sacri :

Il Novo Testamento in Siriaco 8e Arabico, con
diversi Commenti.
L'Antico Testamento con la versione de
LXX.
Il Commento di S. Effrem sopra il Pentateucon.
Il Martirologio de' SS. al modo de' Greci,
Diverse Historie e Vite de Santi, alcuni con^
gregati, e alcuni separati.
Li Concilii primi della Chiesa.
Diverse libri de Jure Ecclesiastico e Civile.
Delle heredit.
Delle virt Cardinali.
'

'ss!''1
.
Opere de' Padri.

Homeli di Santo Atanasio Gerosolimitano.

Hinni di Santo Jacomo Scogita in verso Siro
sopra l'Evangelii.
. , .
LausiacaPalladii.
. Santo Jeronimo de vita Monastica.
S. Jo. Marone de\la persona 8e nature di Giri
lo, e de Canone Misi, e de Ordine.
Isaac Syro della divina Providentia.
Jo. Damasceno,-, j.;/
bil;
Simone Stillira di;vita Monastica.
Dialogo di S. Basilio di vita Monastica.
Gabriele

1 S T 0

L .

103

Gabriele Barchelao di Jure Ecclesiastico, e de'

sette Sacramenti, & altre Poesie.
Jo. Hesronita d sette Sacramenti.
Le heticha della vita religiosa.
Honain Eben Estiac de Medicina.
Introduttione nella Logica dj Hosain Abu Ali.
Dittionario Siriaco-Arabo di Josue Bar Eli.
Jl Bahlul, Dittionario Arabo di Mose Anistio.
Con innumeri fragmenti di Homelie de' SS.
Efrem, Isaac, Jo. Chrisostomo, Sisto Romano,
Evagrio Antiocheno, -8c Abbati Esaia, Saba,
Macario Egitio, Macario AleiTandrino, Abraamo Nestorio, Ammonio, Gregorio Monaco,
Giovanni Monaco.
Questo quanto ci viea per le mani, e si tro
vano in diversi luoghi diversi libri e commenti,
li quali per non esser in stampa, ne venute nelle
nostre mani, , non ne facciamo mentione. Et
in quanto al vendere di questi libri, non pos
sibile per ester 'Tppo cari', e mancanza di chi
ricopii per la troppa tirannia de' Ministri.
In quanto alla lingua, eh' adopriamo ordi
nariamente nelle col Sacre, la lingua Siriaca,
chiamata anticamente la Caldea, se bene si ritro
va in ambidoi qualche differenza accidentale
nelle vocali 5 m nel discorso commune tra il
volgo adopriamo la lingua Araba, se bene nello
scrivere ordinariamente adopriamo li caratteri Si
riaci, tantoche le voci Arabi, scritte in Siriaco, si
dicono Carsciuni, come vi sta notato da Giorgio
Amira nella sua Grammatica Sira-Latina,
H 4

E non

io4 JtdD.HVNTINGTONVM
E non occorrendo altro, salutiamo carisimamente sua Signoria molto illustre, & ce li offeriar
mo prontiffimi in ogni occasione, & con pre
garli dal Signor il colmo d' ogni vero bene, re
stiamo
Di V. S. molto illuftre ajsettuof/JJimo,
Dl gost?!"^8. A Stefano PietroPatriarca Antiocheno.

XVI.
IDE M.
Molto illuftre e molto reverendo Signor e,
DAlla tua gratiflima delli 14 di Novembre
dell' anno panato non prima dliieri ca
pitata nelle nostre mani , intendiamo l'ardente
desiderio, ch'ha' nel suo animo d' havere le Opere delli nostri Antichi, de quale a pena se ne
resta la memoria nell' istefla Siria per le non in
terrotte guerre, incendii, tirannie, e calamiti
de tempi per lo spatio di dieci secoli , ma l'a
nimo dotato di virt, qual quella di V. S.
molto illustre, non si preggia d'opporsi che alle
maggiori difficolt, qual cedro al carico di gran
some. In quanto al Commento del Serasico S.
frem, ha certo, cha riabbiamo adoprata tutta
la diligenza e trovato il Commento della Ge
nesi,!1 riabbiamo comprato, e scritto doe lettere,
pna per V. S. e l'altra per il Signore Gio Lan-

E PIS ? 0 L.

10$

gley per mandarlo. Occorse che per l'incommodita del tempo summo costretti di venire in
queste parti per dar remedio ad alcuni negotii,
e in quella settimana fu dato l'assalto al paese
talmente, che la gente fu dispersa di qua e la, e
non sappiamo, se il libro sia perso in casa per
strada, senza havere certa nova di quel che li sia
accaduto. In quanto al Lexicon del Bar Bahlul
sono doe copie, una antica, della quale non sap
piamo se non il nome , e si trova un altro Lexi
con Siro-Arabo del medesimo nome, e di questa
non si trova se non una sola copia. Et il
medesimo diciamo dell' altri libri di Teosilo Ma
ronita, e diThabet Eben Corrali, e della versione
del antico Testamento, nomata Heraclensi, non
l'habbiamo havuta per le mani, se bene habbimo visto la Traslatione dell' Evangelii della
lingua Greca in Siro dal detto Thomas Heraclen. e questa forse si pu trovare in queste
parti, e forse, se non erriamo, si trova la Versi
one del Apocalissi del medesimo Autore ; ma quel
la dell' Antico Testamento non l'habbiamo vista.
PeroV.S. molto illustre si scusera,se non li potiamo
servire secondo il nostro affetto, afficurandole che
li suoi negotii sarebbero a noi sommamente cari,
e maturila mente in materia tanto pia & di merito.
C'offeriamo prontiflme le nostre se bene scarse
forze: e con augurarle dal cielo il colmo della
prosperit restiamo di tutto cuore
Di V. S. molto illuflre e molto
reverenda affettuojjjwto,
pi Marsciaiita 4 di
Stefano Pietro Patriarca
fcbr^o^7t
Antiocheno.
XVII.

io6 Ad D.HVNTWGTONV M

XVII.
IDE M.
Mlto illuftre e reverendo Signore,
CON sommo nostro gusto habbiamo riceuute il libro Arabo, quale, crediamo, che
sia parto del suo acuto ingegno, mentre che
sappiamo, che V. S. illustre rara non solo nell'
intelligenza della lingua Araba, ma anco molte
elevate nobile scienze Theologiche, e molte exercitate nelle Sette Orientali : del che moJto ringratiamo V. S. dell' afftto e cortesia, che mo
ler verso di Noi. Ma perche ci arrivato il
sudetto libro senza una sua lettera 3 habbiamo
congetturato, che V. S. habb havute male,
perche non habbiamo dato risposta alla sua gratissima lettera, & piena di cortesiflmi termini ,
per sia certa V. S. che la sua lettera s'habbiamo
ricevuta per mezzo del Signor Vander Weyden,
e g'habbiamo letta con nostra somma conten
tezza, m perche in detta lettera desiderava, che
gli cercaffimo 1 opere di S. Efrem sopra il lJentateucon, overo Onain Ebn Isaac, o il Lexi
con di BarBahlul, qualch' altra opera degna,
ci su neceflrio prima di dar la risposta far di
ligenza di cercare detti libri in questi paesi di Ke(roan (oue ci ritrovavamo sugitivi per le troppe
oppreffioni <k angarie dello stato Tripolitano)
dop qualche tempo di ricerca habbiamo trovato
il libro Medicinale d' Onain Ebn Isaac, e veden
do che era passato qualche tempo, e le strade
erano

E P I S T 0 L Ml -

toy

erano poco sicure per le differenze tra il Bascia

di Tripoli e li Governatori del Paese, giudicas
simo esser meglio far copiare detto libro, & in
sieme mandarlo con la risposta ; m ne questo
si pot mettere facilimente in opera, non concor
rendo li mezzi con il sine desiderato, perche il
Copiatore del libro per molti negotii di sua casa,
e maffime per le facende della seta, ancora non
h potuto sinire di copiare il libro : quindi per
corresponded al favore del novo libro manda
toci, e per dar risposta alla sua gratiiima, gli
mandiamo la presente con afficurarla, che procuraremo al poffibile il libro d' Onain, e che
g' habbi quanto prima. Per ci scuser V. S.
della tarda risposta, e sia sicura, che l'assetto,
che portiamo a V. S. non solo per sue rare qua
lit, m anco a tutta la nobiliffima Nation,
sommamente grande, come lo possono attestare
il Signor illustriffimo Console, il Signor Hazuel,
il Signor Scerman,& altri cariiiimi amici per tutto
il tempo, che siamo stati in Aleppo, quali far il
favore di salutare da parte nostra cariffimamente.
In quante alle altre opere accennate da V.S. habbiamo cercate assai in queste parti, m non l'habbiamo potute trovare, e sia certa, che non mancaremo d'usare ogni diligenza per darli gusto,
con pregare sua Divina Maest di concedergli
ogni felicit e vera contentezza, e celeste benedittione,ci gli offeria mo per ogni suo desiderio,restando
Di V. S. molto illujre e reverenda
afftt uojjjmo di tutto cuore,
pi Kcsroan 3. u.
Stefano Pietro Patriarcha
Antiocheno.
XVIII,

io8 AdD.HVNTlNGTONVM

XVIII.
IDE H.
fAolto illuftre e reverendo Signore,
CI troviamo con la gratiffima di V. S. delli A}
d' Aprile, dalla quale scorgiamo il suo
grand' affetto verso di Noi, e la sua bont e ca
ritativo zelo verso li poveri di questo Convento,
con haver mandate insieme con il nostro vene
rando Fratello Monsignor Giuseppe 1 5 pezzi, del
che ne restiamo obligati alla sua carit , con
imporli, accio preghino sua Divina Maest, che
gli conceda il colmo d'ogni vero bene. Intor
no all' opere di S. Efrem non mancaremo di fare
tutto il poffibile, poiche sia V. S. sicura, che in
tutto quello, che potiamo sodisfare al suo desi
derio, non mancaremo, maffime in simile negotio tanto pio e utile per la Christian it. Per
tanto ci oneriamo prontiffimj ad ogni suo desi?
derio, restando
Di V. S. illujrifjma e
reverenda affettuojjfimo.,
Di Canobino-f,' Maggio
1636.
Stefano Pietro Patriarcba
Antiocheno.

XIX. IDEM-

E t> I S T L .

tp

XIX.
IDEM.
Molto illuftre e reverendo Signore,
DAlla compitiffima di V. S. intendiamo con
gran giubilo il suo felice ritorno da Egitto
per ritornare alla desiderata Patria per via d' Aleppo, ci sarebbe molto caro di poter godere la
sua persona e de suoi discorsi per alcuni giorni :
m essendo legittimamente impedito per l'auste
rit del tempo hiemale, preghiamo sua divina
Maest, che dia V. S. feliciffimo viaggio, come
anco di vedere tutti li suoi nobili Parenti in stato
di bona salute.
In quante quel che ci signisica V.S. del Com
mento di S. Efrem, del Lexicon Bar Bahlul & il
libro di Seth, circa l'ultimo non poffibile, che
ci lo mostrino, essendo ci appresso di loro pro
hibit ; Se il Lexicon di Bar Bahlul opera molto
stesa e imperfetta, della quale non si trouva se non
una sol copia di molta utilit e neceffit per que
sti Religiosi, tante che non poslno privarsi
d'eff. Et in quante al Commento di S. Efrem
da che V. S. 1' h mandato da Aleppo, 1' habbiamo fatto trattenere nella casa consolare
de' Signori Fiammerighi, & habbiamo fatto
cercare per tutte queste parti, se si pote
va trovare altra copia per rimandargliela, non
fi potuta mai trovare ; m per veden
do, che V. S. h gran fervore d'haverlo per
darlo alle stampe, ce ne priviamo d'esso per so
disfare
i

no Ad D.HVNTINGTONVM
disfare al suo pio desio, volendo che questo sia
pegno perpetuo del nostro affetto verso la sua
dottiffima persona e benemerita, e quando sar
arrivata con prosperit in Aleppo, la preghiamo
si degni di raccommandare all' illustriffimo loro
Signor Console & nobili mercanti d' haver ri
guardo questa nostra sede, tanto tiranneggiata,
e priva d'ogni aiuto, essendo proprio d'un ani
mo nobile ck humano, come il suo, procurare il
bene deili affettionati amici, e maffime quando
sono bisognosi. Ci offeriamo pronti ad ogni
suo desio, e con pregarli di nuovo & augurarli
ogni desiderabile contentezza e vera prosperit,
restiamo
D V. S. illujrijfma reverenda
Di Canobino 2 di Dccembre 1 <S8o.
affettuofijsimo di cuore,

Siefano Pietro Patriarcha

Antiocheno,

XX.
IDEM.

Mollo illujire e molto

reverendo Padrone,
REceviamo gratiffima sua, con quel ch'ha
voluto mandare per mezzo del Signor Pie
tro Vanderdriesche Console di Tripoli, del che
restiamo sommamente obligati a ringratiare V.
S.

M-

E P 1ST 0 L .

in

S. molto illustre e molto reverenda. Ci accen

na per causa delle lettere di Santo Ignat io Patriarcha di questa Antiochena sede, se si ponno
trovare nella lingua Sira ; certo, Che quelli an
tichi Padri l'haveflero tradotte in questa lin
gua, ma in quanto a noi, l'habbiamo mai viste $
e per aggradire alla sua pia domanda, non man*
caremo di far tutto il poffibile in cercare, se si
ponno trovare in questi paesi. In oltre ci signi
sica, che nelle loro parti di gi h dato alla luce
il Commento di Dionisio Siro sopra l'Evangelii 5
e che li sarebbe molto a caro di sapere qual sia
stato questo Dionisio, in qual tempo e luogo sia
siorito, e di che materia n'havefle scritto. Di
ci non potiamo affermare cosa di certo per non
haverlo visto ; pero in quanto ci potiamo imaginare, che sia Dionisio Bar Salibi, il quale su di
profeilone Giacobita, nacque nella citta Militinense, e estendo molto applicato alli studii fu
creato Vescovo di Gramnichi, quale hoggi si
chiama Marhaffi. Di la fu promossa alla sede
di Amed, quale hoggidi si chiama Diarbacr, &
oue si chiamava prima Giacomo, di poi nels
Archievescovato di Amed si cognomin Dioni
sio, Vifl neir 12 secolo, e nelr anno 1480 da
Alessandro, quale corrtsponde al 1169 del Sig
nore, rese lo spirito al Creatore, & fu sepellito in Meletia, oue nacque.
Questo e quanto
appartiene alle sue qualita, e che il detto Autore
sia il Commentatore dell' Evangelii, ci troviamo
indotti a ci affermare, perche il detto Dionisio
Bar Salibi ha commentato il Vecchio e il Novo
Testamento. In oltre ha scritto di diverse ma
terie

ii2 AdD.HVNTlNGTONVM
terie, Teologiche e Filososiche, cio de Dee,
de Ttinitate, de Incarnatione, de Angelisy de Animabus, de Sucerdolio, de Elementis, & de Aritkmetica. Inoltre ha scritto contra li Arabi &
Agareni, quali chiamiamo Moflamin 5 contra li
Hebrei, contra li Nestoriani, contra li Greci,
contra le seguaci dei Concilio Calcedonensi. Di
pi ha composto duoi Litturgie con il Com
mento del rito del S. sacrisicio dell' Al
tare : & il suo stilo affai chiaro. Et hc fttis. Pero quando V. S. li capitasse il detto Com*
mento sopra l'Evangelii o altri simili, fara il
favore di mendarci una copia. Tra tanto ci
offeriamo alli suoi cenni, con pregarli dal Sig
nore il colmo d'ogni bene, restando per sem
pre
Di V. P. molto illujre e
Di Canobino \~i di
,
~ r(r
Marco 1 68 i .
molto reverenda afsettuojijjwio
Stefano Pietro Patriarcha
Antiocheno.

Ci havea V. S. antecedentemente. scritto di un

Zacharia Maronita Prete di Alessandria. Non
habbiamo trovata d'esso veruna memoria ; pe
r V. S. far il favore d'avisarci, oue havesse tro
va la eletta memoria, e di quel tempo susse stato.

XXI-

EPISTOL.

113

xxr.
Molto Illujre e Reverende Signore,
HAbbiamo per mezzo dell' Illustriffimo Sig
nore, Pietro Consoli di Tripoli, ricevuta la
gratiffima di V. S. molto Illustre e Reverenda : e
ci siamo molto rallegrati del suo felice arrivo alla
Patria, e della sua molto bramata sanit : quale
nostro Signore si degni conservare per molti
anni, & riabbiamo differito la risposta in sin
al presente, non per altro, senon per cercare li
libri, de' quali desiderarebbe la coppia : ma
non essendo possibile d' haverli nelle mani,doppo
d' haver fatto ogni diligenza, c' haver per scu
sati. In quanto Dionisio Bar Salibi, sua dig
nita, tempo in cui siori, e libri da esi com
posti : douer sapere, che questo Dionisio di
profeffione Giacobita, nativo di Militini di que
sta nostra Siria , e siori nel duodecimo secolo
dell' lncarnatione : nel qual tempo con l'occa
sione del governo de Latini, quelli della Meso
potamia e luoghi circonvicini s'applicarono,
non solamente all'arti civili,ma anco alle scienze,
d'onde hebbero diverse Persone famose nelle let
tere, come Gregorio Barhebreo, Michele Barsusan, Abdocos, & altri, &c fra questi il sudetto
Dionisio : il quale si chiamava Giacomo 5 & al
tempo del lor Patriarca Atanasio Bar-Catrah fu
ordinato Vescovo di Gramnichi o Gramnitia,
hoggidi volgarmente detta Marafl ; e di Corzaman 5 e di castello Romano ; di Ma bug 3 e
...
I
di

n4 AdD. HVNTINGTONVM
di Talbessaro ^ ne quali luoghi per per breve
tempo hebbe la residenza : poiche ritorn alla
sua Citt Militinense, dove come privata persona
s'occupava ne' studii e compositioni de libri : &
il nono anno essendo, con la morte del detto
Patriarca Atanasio, promof alla sedia Patriar
cale de Giacobiti Michele Bar Susan, fu anco il
sudetto Giacomo Bar Salibi fatto Arcivescovo
d'Amed, hoggidi chiamata Diarbach, e per
tal promotione alla detta sedia fu cognominato
Dionisio 5 c in efla risiede sin alla morte, quale
succele l'anno 1480 d'Alesandro il Grande, e corresponde all' anno iiji. del nostro Signore.
L'opere da lui composte, per quanto habbiamo
potuto trovare, fon un Commento dell' Antico
e Nuovo Testamento -0 di pi molti libri e
diverse interpretazioni 5 come anco copiose let
tere : e quel che fon giunti alle nostre mani fon
questi j due Liturgie, con il commento della
Liturgia di San Giacomo, fratello del Signore,
quale invi in Jerusalemme in risposta alle do
mande de Latini : diversi Trattati del Sacer
dote, e de Misterii dell' Incarnatene ; e di
verse e longhe Apologie contra i Mahometans
contra i Giudei , contra li Nestoriani, contra
l'Armeni contra li Greci, e conrra il Concilio
Calcedonese : e rutti in lingua Sira, con stile
trito & intelligibile } non havendo altro di male,
che l'errore dell' unica natura , nel quale nacque
e s'allev. E questa informatione far grata e
sufficiente ali intento del Signor , eh' ha in ani
mo di mandar alla luce il Commento del detto
Dionisio sopra l'Evangelii. In quanto alla voce
Taioie,

EP1ST0L.

nr;

Taioie, memorata nel detto Commento di Dio

nisio, dinota li seguace di Manometto, poiche
Tai su uno de pi segnalate persone, eh' hebbero 1" Arabi, e li suoi seguaci 'fon li pi
Immani e liberali tra li Arabi ^ e li nostri
Christiani si servono di questa voce, per non
esser incolpati dalli Mahomettani ne' loro dis
corsi di troppa temerit, essendo che essi sono li
Governatori. In sine c'orrriamo al desiderio
della vostra persona dottiffima & honorabiliilVma, & ogni volta che ci capiteranno nelle mani
l'Epistole di S. Jgnatio Antiocheno, o il libro di
scientie, non mancaremo di mandargleli con
ogni pontualit, e pregandoli dal cielo ogni
bene, restiamo
Di! Sci ut j] primo
d' Aprile 1684. :

DU:S.nnrlto Ufo/tre e
reverenda
Affettuojjsimo di cuore,

Stefano Pietro Patriarcha Antiocheno,

INDEX
PrcipuarumRerum,
Q.U
In

hisce EPISTOLIS contineHtur.

ABidphed& Geographid.
' fi^sypt* tres diaUWu
Alexandria.
Armenus cpudani ntartyrio coronatus.

pag. 59
72
71
32> 35

Balfamum ex fmtice Judaico diflilfans.

63
Bar Bahhtli Lexicon.
4, 24, 105, 109.
Bethleemitica Synodus.
14, 16, 35.
Bukeir urbeeida.
71
Cairus fire Kahira.
Camer Sacerdotum juxta Pjiramtdas.
Concilia trio, prima a Coptitis agnita.
Tiamiata.
DionjJiHs Sjrus.

62, 63
64
72

71
9, 1 1, 1 1 1, 113, 114

S. Ephremi' Opera. 2, 6, 7, 8, 10, II, 23, 104, 109

;

Floren

INDEX.

Florentini Concilii exemplar.

13

Grotii liber de veritate religionis Chrijiian Arabice versus.

3
S. Ignatii EpifioU.
8, 1 2, 1 5, 16, 20, 'III
S. Joannis Baptift Chvijiiani.
38, 43, 44
Mcarii desertum.
Maronitartm virtus militaris.
Maturea pagus.
Maurolycus Abbas.
Monajieria Coptorum.

68, 69
1 00, 101
63
96
68, 69

Ne&arii liber contra Richardum Jesuitam.

14
N7j.
62
Nilumpagi.
67, 72
Nitrum.
68
Onaini ibn Isaac liber medicinalis.

4, 106

Pf<*, nomen Dei, quomodo pronuntiant Copti. 72

Pyramides.
64, 65
Rosetta.

70

^
39>43>8?
Sabiorum libri.
40, 43, 84, 85
Samaritani.
47
illorum libri.
48, 49
pronuntiant nomen tetragramma

INDEX.
-* opiniones de Chrijlo.
51
computus.
52, 53, 54, 90
yr odium in Judos.
50
1. Sabbatisuperjlitiofa veneratio.
54
-r- Exemplar legis falfo Abifis adscriptutn.
Sphyngis fiatua Cairi.
Syrie vetw & prasens status.
Syrornm Chriftianorum libri.
'-Lingua.
. . - Scripturarum S. versones.
TauterIanis Hijioria Arabice.

40, 56.
64
99, 100
10 1
103
105
95

Cum Epistol prcedentes sub preloessent, Arabica ob desectum typorum ex

neceflitate omittebantur : quorum pieraque suis in locis ita interseri debent,
ex typis post schedas impreslas de novo
cusis.
Aj3j U^:> ^3 ^y^jU Pag. 37. 1. 1 3.

t^LvkJi u^e^X/t oV.x^=a Pag. 40. 1. qo.

(,j*usJJ

^vjtf

a&JJ j}\ Pag. 56. 1. 28-.

Ibid.

.2- Ibid. Lag.

Oj=sLj.J5

uLy^U

(j^oJLN

&xLaJ5

olX^=Ji

5<A^.

^M^Xp

=^_ Pag. 69. I. 1 1.

&\ ^X*3 i^i^ Pag. 73.1. 1 3.

j$

Li/^5

(JLyAj5

l/3'**5* Ibid. 1. 14.

jjk**^

Ibid. 1.

18.

' ^^ixJJ oYaj> Ibid. 1. 23. iji usu.

0^Oj*UJi

Page 81.

I. 14.

'Errata.
IN vita p. xxviii. 1. pen. post meruerit, adde, nacti. In epist.
p. 25. 1. 12. acumin. p. 48. l. 27. pergamcna. p. 99. omittuur titulus, Stephanus Petrus Patriarcha Antiochenus D. R. Huntingtono. p. ioo.l. 1. Moflimani. p 108.!. 19.& p. no. 15. pro
illustriffima, lege, molto illustre. Reliouas hallacinationes in censum referre piget.

VITA
Clariffimi Sc doftiffimi Viri,
EDWARDI BERNRDI,
S.Theologi. Doctoris,
E T
Astronomic apud Oxonienses
Professoris SAFILIANI.

Scriptore Thoma

Smith

S. Theologize Doctore,
e T
Ecclesic Anglican^ Presbytero.

subnectitur.
Yeterum Mathcmaticorum , Graecorura,
Latinorum, & Arabum, Synopfis.
CoeUore D. E. Bernardo.

,,

_ , - ..

LQ N D I N I :
Typis W. B, Impenfis A. & J. Churchill,
ad Infigne Nigri Cygni in Vico vulgo vocato PatruoftetvRow, M, DCC IV4

:.

.1

Clariffimi & doctiffimi Viri,

EDWARDI BERNARDS
S.THEOLOGI DOCTORIS,
E T
ASTRONOMI apud OXO NIENSES
Professoms 5irJL/^Ns.
EDwardijs Bernardus auspicatiffime in lucem editus erat Paulesperri, tribus a celebri oppido Toucestria, Tripontio Romanorum, in agro Northamptoniensi, milliaribus diffit, secundo die Maii , anno Dominica* Incarnatiohis
CDIDCXXXVIII. patre Josepbo Bernardo,qui in
isto viculo, ut puto, sacrum Parochi munus
obibat, & matre Elisabetba Lancea, utrisque
non ignobili genere oriundis. Pater polka se
familiamque suam Northamptonam, urbeculam,
a qua provincia nomen sortitur, tranftulit : ib?tjue noster, paucorum annorum puer,, prima
Uterarum rudiments, edoctus, certain, l'tamqua
A 3
opuosi

D. E. BEKNARDI

VITA.

opim frugis maturioribus annis, ex istis scminibus bon indolis ac ingenii tune feliciter emicantibus colligend, spem ostendebat.
Cum
vero vix sextum tatis annum attigisset, pater
violentia morbi, qui ilium corripuit, subito ereptus est : quod grave & pene fatale damnum, ex
immatura mariti morte illatum, pia sagaxque
froina, si non ex integro, saltem aliqua ex
parte, duplicata nimirum cura, quam naturalis
iste, quo erga siliolum ferebatur, affectus acerrime ursit auxitque, reparare magno conatq aggressa est. Illa enim consiliis cum Amicis suBinde communicatis, Londinum subMagistrorum,
qui summa jdventutis optima methodo ac cura
instituend laude inclaruerint, disciplina ilium
erudiendum, pene invita, jam ab ipsius conspechi & amplexibus abstrahenda, illius profectui in bonis litteris consulens, misit. Exceptus
ergo in dibus avunculi sui, civis bon not,
in Schol^ publica Mercatorum Sciflbrum ita nun
cupate, eo quod illius patrecinum ex institutione Fundatoris ista Societas susceperit, decennis anno CDDCXLVIII.1 adniittebatur. Schola
autem ista, pariter ac Paulina, foecundum yirtutis & doctrin seminarium , inter prcipua
istius metropoleos decora merito debet recenseri 3
&maxime cedit in commodum illorum, quidomos in meditullio Urbissitas incolunt, quos cura
ingenu liberorum educationis tangit, donee
annis lubric tatis, nnde de sutur vit rrioribus & fortuna non male quidem aufpicandum
erit, innocenter &, studiose exactis, jam adolescente tate subducti ferula, no v um vit institutum

D. E.BERN ARDI VITA.

tutum, cui ex indole & genio natur apti &

compositi videntur, pro varia condhione subeanr,
aut ad Academiam (quotquot nempe ex insita
mentis propensione, aut ex destinatione parentum, scse totos per integram vitam studiis literafum sunt daturi) altioribus severioribusque disciplinis imbuendi amandentnr. Hoc autem peculiare est istius Schol privilegium, ut tres aus,
quatuor adolescentes, proutres tulerint,in Alumnos Collegii S. Joannis Baptists? Oxonii, quod
his potiflimum recipiendis, suaque munisicentia
fovendis, quo per omne vum de civitate Londinensi, cujus erat Prtor, b. e. summ dignhtatis Magistratus,derepublica, de ecclesia mereretur, regnatite R. Maria, sundavitvir ampliffimus,
D. Thomas Whitus, singulis annis eligantur.
lsthoc tempore scholam rexit Gulielmus Dugar^
dus, Vir ista arte nulli postponendus, quod ex
ingenti Virorum prclariffimorum numero, quo
rum animos prceptis suis, affidua diligentia, ac
sapienti institutione, ad virtutem, pietatem, omnigenarrique doctrinam formavit, compertiffimum est : Sc sub illo tres Promagistri , singuli
suarum claffium Prfecti. Has omnes non nisi
septennio emensus est noster Bernardus, utpote
in suprema per duos tresve annos moratus, quo
felicem istam , quam flagrantiffimis votis ambiisset, sortem, tacilius & certius absque omni
repulse metu nanciscefetur. Nec exspectatione
sua excidit optimus adolescens , assecutus id,
quod meritis debebatun Nam solenni electionis die, qui menfe Junio ineunte circa foists
tium stivum recurrit, anno CDDCLV. a PrA 3
side

D.E.BER NJK D I

VITA.

side illius Collegii, prvio examine habito, pro

more affistentibus Schol Patronis & Curatoribus, suffragiis colkctis, maxime dignus visus ed, qui in numerum Joannensiam cooptaretur. Hinc celeri gressu 8c eadem animi exultatione, qua alii opima prdia in breditatem
relicta adituri sunr, properat Oxonium, & post
imam aut alteram septimanam in censu Schohrhtta, uti loquuntur, Collegii supradicti, rite &
juxta formam statutorum, relatus est, post tres
annos, ut illic usu venit, in verum & perpetuum
Socium adsciscendus.
Percommodum accidit ex istd longa, quam in
Schola. traxerat, mora, quod nemo ab artibus,
quibus tas juvenilis infbrmari debet, paratior
aut instru&ior ad Academiam accesserit. Linguarum enim Grc & Latin elegantias, 6c
idioiissmos callebat : in Clafficis Authoribus versatiffimus, nec erat Ebraice ineruditus. Stylum
pro modulo tatis accuratum satis, frequenti
usu 6c exercitatione, dum Latine scriberet, sibi
formavit, carmenque concinnum bene norat
pangere : (etiam ad extremam usqne tatem
epigrammatibus indulgens, lepore, salibus, imo
& interdum acnleis pungentibus, refertis ) licet
poeseos veneres blanditiasque, quibus juvenum
animi irretiuntur, toga & pileoindutus, mox repudiaverityitilioribus Histori, & Philologi, 6c
severioribus Philosophi studiis quam maxime
intentus. Gnams vero, desidiam eile vel optimorum ingeniorum pestem, dotesque animi,
qnas ;mx natura insevit , aut felix discipline
cultura excitavit,luxu flaccescere Sccorrumpi so

P,E. BEKNAKDl

Vlt

Iefe, hanc industrial ilium vel licitarum voltiptatum, quibus novus menti, vigiliis, affidua lectione, longa, eaque,intenta, meditationedefatigat, insunditur vigor, absorptque vires mo1
derata rdaxatione de novo redeunt , rariori
usu expugnare, quasi solenni sacramento obstrictus, Deo duce, & opitulante divina gratia, ferio admodum in fe fuscepit : quod honestum 8c
plane heroicum sobri & laborios vit propositum ad mortem usque integrum & illibatum
servavir.
Qualis vero esset Academi Oxdniensis status
illo tempore, raptim $c V a> -artyyfy, hie memorareoportet^ ncqueenim pluribus opus eritcum id ne Hospites quidem, vel rerum nostrarum paulo curiosi, hescire poffing
Doluerunt omnes boni, quibus falus St existifnatio Academi eordi Sccur suerint, Collegiorum Prxfectos & Socios plerosque omnes, eo
quod sidemsereniffimo Rfigi, Carolo primo, datam ejurare noluerint, a Visitatoribus Parlamentariis vi armata ejectos, iisque, contra omne jus
& fas, aut Presbyteran factionis Ministros, auc
fect Independentium fautores & antesignartos
suffectos 5 non enim aliterecclesiam Anglicanam
- pessundandam esse, nisi purgatis Academiis, benb
norant uasutuli isti homunciones : sacrum patrimonium, olim Deo & Ecclesi sub diro anathe*
'mate confecratum, facrilegis dudum in prdam ceffisie : Ordinem Epilcopalem sub impio
- pietatis Evangelic J&1 nova, reform attorns pra
textu, quantum Schismaticorum furor efticerg
potuk, exstinctum : novam Thcologiam, re*
A 4
"
lists

D, E. BERNAKDI VITA.

licta veteri, ex Concilibrum canonibus Patrumque scriptis hausta, e compendiis & fystematibus introdu&am : hrescs ubique apud plebem,
istiusmodi versutiis maxime obnoxiam, pulltilafl'e, aliasque insulsas opiniones, veritati Chri
st ian & veteris Ecclesix sidei adversantes, palam propugnari : multos denique in utrisque
Academiis hac peste afflatos, quasi ecstasin pas
ses, & religiosa infania flagrantes, de fe magnisice fenfire, tanquam clesti gratia donatis,
cteros omnes, tanquam profanos, & ab illorum
in sacris confortioarcendos, aversari: hincsuos
conventus seorsim agere, Eucharisti facramento
per plures annos tam in templo B.Mari, quara
in quorundam Collegiorum facellis penitus intermiflo.
Et sane de religione pariter ac vera folidaque
eruditione actum suisset , nisi horum conatibus
interceffiflent pauci generosioris indolis Sc mo
derations ingenii, quibus fuperciliosum hoc,
fanaticum , tetricumque hominum genus maxime displicebat , & quorum
tererat, tum ut Juvenes, illorum sidei Scdisciplin commiffi, ab omni impurorum dogmatum labe intacti, ad fobrietatem faperent, tum
ut rejecta nova ista' fraudulentaque juventutis docend ratione, exquisitam rerum cognitionem
in omni scientiarum genere acquirendi desiderio & studio usque tenerentur. Hac ex parte,
inter cteros pariter felices, felicem prdicabo
Bernardum nostrum, qui Tntorem, uti appellamus, virum doctum & fobri mentis, Thomam
Wiatum, jam a multis annis S. Theologise Professorero,

P. . BERN AUDI

VITA,

fessorem, 8c Ecclesi Cathedralis Sarisberiensis

Prbendarium, tune Collegii illius Socium, auspicato sortitus est ; cujus prudenti consilio, institutionibus, & prceptis repetitis, secundum
Deum, ingentium istorum, quos postea admiranda industria fecerit, in studiis progressuum
initia debet. Tanti est bonos sapientelque Magistros reperire, quibus non parum cedit in
gloriam, a Discipulis suis interdum superari.
Ab hisce laudatiffimis auspieiis nihil, nisi
grande & maxime laudandum, exspectari poterat : neque hanc suorum spem aut exspectationem frustratus est. Hoc enim stadium fausto &
recto pede ingressus, magnis continentibusoue
greffibus ad metam contendebat, nullo obstaculo, salebris nullis sistendus. Quid aurem indefess industrial, si arte, methodo, judicio adjuvetur, potest esie inaussum, inacceflum, impervium ? Jam sese accinxerat noster ad seriam
accuratamque Scriptorum veteris Grci &
Rom, quos Critici hujus & superioris vi,
ope codicum manu exaratorum a mendis purgatos, animadversionibus & commentariis illustrarunt, lectionem : Philologiam enim & politioris literature studium deperibat, magnorum
Virorum, quorum famam mulatus est, exemplo incitatus. Sed nec angustis Latii & Grci
limitibus ingenium illius erat coercendum. His
enim pro tempore relictis, Palstinam, Syriam,
Arabiam,gyptum, mente avida & solerti, licet
museo affixus, peragrare libuit : quarum linguas
non supersicie tenus, aut leviuscule & primis quasi
labiisdelibatas3maximolabore sibireddidjt familiares.

D.E. BEKNARDI

VlTA.

liares. Postea vero ad studium scientiarum Mathematicarum potcnti genio rapiebatur 5 quarum
amorem magis magisque crevisse crediderim,
ciim ingentem istam librorum Arabicorum ejufc
dem argumenti, pulcherrime & accurata nianu
descriptorum, tum in Bibliothec Bodleian,
tum sui Collegii, Archivis, copiam sibi coram
oculis obversari comperisset. Has ut facilius assequeretur, in disciplinam celeberrimi D. Wallisit, qui in suis dibus privatis ilium aliosque
hisce mysteriis initiaverit, sese dedit, donee u>
peratis difficultatibus, qu tyronibus solent ob*
Jici, proprio marte & ingenio, quicquid ad in^
tegram Matheseos cognitionempertinuisset, hoc
lumine superssuso, & ex Wallisiana face ac*
cenla lampade, feliciter investigaverit. Magister
in artihus Aprilis XVI. anno MDCLXII. pro
more Academi constitutes, magis magisque
Jnclarescere cperat, tum ob ingenium sublime,
acutum, ad maxima quque aptum, omniumque disciplinarum capax, tum ob compositos
placidiffimosque mores, quibus se in amorem
& admirationem familiarium suorum insinuavit.
Anno M. DC. LX. VII. Procurator Academi
eligebatur. Is autem, ut in gratiam exterorum
hoc addam, non parvi honoris dignitatisque
annuus magistrates est 3 cujus adipiscendi stu
dio, dum Viri ingenio, virtute, & politiori lite
rature prstantes (neque enim diffimiles & hisce
prclaris dotibus inornati, illo tempore, quo
fuffragii jus in Comitiis, hac de causa' calatts,
omnibus simul corupetebat, sese numero Can
didatesum

D.E.BERNARDI

VITA.

didatorum ingerere ausi sunt) olim incenderentur, in varias partes sepenumero, prout in
ejusinodi promiscuis electionibus usu venire,
solet, discessum crat. Inde tumultus indecores,
enati, acerrim contentiones, mutu exacerbationes, odia, aliaque mala, quibus public sacri istius seceffus , musis studiorumcjue quieti,
procul omni strepitu, destinati, pax periclitaretur.
Ad omnes verb hasce prensationes ,
tot incommodis gravidas , tollendas, litesque
componendas, sereniliimus Rex, Carolus pri
mus, beat memori, pro sapientia sua, & mirisica erga Academicos bonitate, consilium &
methodum suggerente reverend iffimo Viro, D.
Gulielmo Laudo, tune temporis Episcopo Londinensi, qui apud ilium summa pollebat gratia,
Gyclum ex viginti trium annorum periodo constantem, in quo dignitas ilia, quam bini pari
potestate prditi unoquoque anno aflequuntur,
omnibus Collegiis, habita Studiosorum, qui in
illis aluntur, ratione & numero, statis temporibns, aut rarius ant frequentius affignatur, A. C.
CDDCXX1X. sieri ordinavit, in omne vum
duraturum. Hoc vero tempore, facultas nominandi unum e Procuratoribus, juxta istius
tabul, Regia autboritate fancies, Scstatutorum
inde pendentium normam, penes Collegii Joannensis Prfectum 8c Magistros erar, qui junctis
suffragiis Bernardum nostrum ad munus istud
egregium promoverunt : quo summa cum fidei
8c diligenti laude sunctns est.
^ Non multo longe post deposita Procuratori
dignitatis insignia, viz. 9. Junii M.DC.LX.VI1I.
Bacca

16 t>. E. BE&NARDI
Baccalaureatum in sacra" Theologica capessivit i
quo gradu & titulo, cum statutis & voluntati
Fundatoris sai morem geflisset, diu contentus
vixit, eaque suit modestia, pene inexpugnabili,
tit, non nisi post mulros annos, ad sumrrios
honores in ista facukate consequendos aspirate
vellct.
Vergente ad sinem anno media hyeme, viz.
mense Decembri, spretis susque deque habitis
fbrti animo diflicilisadmodum ac periculosie na
vigations molestiis, studiorum caula, Lugduftum Batavorum fe contulit, tum ut ingentem
MSS. codicum Orientalium, quos Virorum summorum, josephi Scaligeri & Levini Warneri, pietas ultimis tabellis legaverat, copiam coram inspiceret, sedulaque manu tractaret, tum etiam,
&c prcipue quidem, ut f V. VI. VII. libros
Conicarum seUiomtm Apollonii Pergi, quorum
textus Grcus plane deperditus est, in codice
Arabico apud hredes Viri prstantiffimi, Jacobi Golii, qui ilium cum multis aliis quantivis
pretii in Oriente, omnium fere linguarum Asiaticarum, omniumque argumentorum diligenti
investigatione Sc maximis sumptibus acquisiverat, exstantes examinaret. Ille ab iisdem perquam benevole exceptus erat, qui pro certo
edocti ex ingenua1 D. Bernardi confeffione, hunc
esie prcipuum itineris istius scopum, codicem
ilium illius arbitrio omni cum animi facilitate
& promptitudine permisere ; tresque illos libros
f Septem hi libri in linguam Arabicam conversi erant tempore
Al Mamonis. Iu Gregotius Abulpharagius in Historia Dynastiarum,

D.E. BERNARD 1

VITA,

desideratos, una cum sigurarum delineationibus,

accuratiffime exscripsit : hoc consilio, ut cum
yersione sua' Latins 8c commentationibus necessariis, tam ad reparandum grave istud, quod
Gratis literis aut temporum edacitas aut barbaries intulisset, damnum, quam ad emendandos, si qui ex festinatione aut ignorantia' Arabis
Jnterpretis admiffi suerint, errores, Oxonii adversis paginis ederentur.
Sed multa, quo mi
nus effectum daret, quod magno animo concepisset, intercessere. An hoc D. Christiano Ravio suboluerit necne, plane incertum est. Ille
vero palmam hanc, sive mulatione abreptus,
five laudabili supplementum hoc primo edendi
desiderio incitatus, aliis prrepturus, tres istos
libros, a fe Latine versos, & Carolo XI. Suecorum Regi inscriptos, KiloniA.C. M.DC.LX.IX.
publicavit. Omnino enim ignorasse videtur ,
eosdem libros ab Abrahamo Ecchellensi Latinc
versos, & elucidation ibus suisillustratos, Virum
doctiffimum, Alphonsum Borellum, Florenti A.
M. DC. LX. I. curafle edendos : de quibus in
Angliam advectis hoc judicium rectiffime tulit
.f- Vir subtiliffimi ingenii, & in speculation! bus
Geometricis oculatiifimus, D. lsaacus Barrow,
Matheseos Professor Canrabrigiensis, Arabas n/iram in disponendis Apollonianis demonfirationibus licentiam fib't arrogajse, utpote qjtibus cum methodo, qua in prioribut libris Grigce exjianlibut
utendum censncrat magnus ill$ Gqantetra, mill*
jtmilitudo & cognatio intercedjt. Cum vero amf In literis in tyuseo men reposing

i2

D. E. BERNARDI

VITA.

bx veruones in manibus omnium Mathematicorum versarentur, de textu Arabieo, quem pauci

aut intelligent aut curarent, cdendo non amplius erat cogitatum. Sed cum Ravius & Ecchellensis , licet Arabice doctifsimi, Mathescos
omnino rudes eiient, dolendum est, D. Golium,
qui id optime potuit, id opus prelo paranrem,
mortem quasi in isto articulo occupasse, aut EX
Bernardum, utraque quoque facultate prcellentem , omnibusque subsidiis instructum , ab
amicis , licet idem olim urgentibus, destitutum
fuisfe. Non enim dubitandum videtur, quin
Apollonins, sive ab hoc, sive ab illo versus editusque, longe ornatior, melior, & Mathematicorum genio & usibus accommodatior prodiisset.
Sed triste illnd fatum hisce literis incubat, quod
ab ignavis delicatulisque negle& jaceant, &
plures habeant laudatores, quam fautores 8c
patronos.
Apollonius autem f octo libros Elemewtorura
Conkorum, utpote, quorum argumenta & summam compendio in prfatione exhibet, composuisse videtur. Sed ultimus iste liber in illo
codice Goliano aut Ravianonon exstabat. Si
vero in aliis, quod afleruit Mersennus, reperiendus sit, ille fane ex istis latebris, ubi ubi in orbe
Christiano, in lucem publicam erui, modo foret
genuinus iogenii Apolloniani ftus, spondentit>us Viris do&iffimis, bene merebitur. Ipsi au*
tem, quorum maxime interest, viderint.
f Quod qucque observavit supra citatus Gregorius-^ManfiLtat.
vero froaemium oti'i cjfe debere. tyif^
';'
Re-

D.E. BERNARDI

VITA.

15

Reversus Oxonium ex itinere Hollandico, eo

jucundiori habito, quod cum clariffimis Proses-soribus Academi Lugduno-Batav, aliisquece-;
lebrioris fam, & supra vulgus longe eveftis,
amicitiam contraxisset, candidosgentisBatavicae
mores non sine summa voluptate expertus, ac
inde hac quail quali studiorum intermiffione,
novo vigore animatus, forulos intimosque Bibliothec Bodleian recessus diligentiore indagtne excutere & explorare, codicesque MSS. rarioris not, & magni in re literaria illustrandl
usdS, penetrantiori oculo collates, examinare
quasi de novo instituit, tum in sui ipsius, tum in
Amicorum gratia m : quorum precious fe perfacilem & perbenignum prbuit, nulla fere aut
temporis impensi aut laboris habita' ratione, ut
illorum studiis opitularetur.
Hoc autem mini
maxime constat, aliquos e nostratibus, ipsius
opera1 adjutos, insi
editionibus veterum
Authorum, si qu sint integr & emendat, sibi
laudem comparavifle, in cujus magnam partem
ille erat Jure admittendus. Ab hoc enim tempore unanima hsec de ipsius ingenio, & judicio,
ex usu, mentis attentione, quotidianissque stu
diis aucto & consummatiore reddito, insederat
omnium animis opinio, ut vix quispiam hujusi
literature etenebris erutus liber prius novd luce
hk apud nos donaretur, quam ipsius consilium
sententiamcjue rog^ffent, opemque, ex bibliotheca BodleianS suppeditandarrt, quam pro egregia indolis su bonitate, per totius vitse futura;
curriculum, nemini denegare aut poterat aut
volebat, aut ore tenus aut literis implorauenr.
De

i4 D. E. BEKNAKDI

VITA.

Verum de commercio literario,quod cum vicinarum gentium Viris, dignitate, ingenio, & eruditjone longe prstantilfimis, per multos annos
habuit, frequenterque pro re nad exercuit,post*
liac opportunior erit disserendi locus.
Circa annum M. DC. LX. IX. cum insigniffimus vir D. Christophorus Wrennus, tum temporis Astronomi Profeflbr Savilianus, ferenisssimo Regi Carolo II. ob prstantiam ingenij,
admirandamque in excogitandis hypothesibus
novis mechanicisque instrumentis, ad explicandos clestes motus , aliaque natur pheno
mena, summa arte elaboratis, sollertiam com^
mendatus,generalis Regiorum disiciorum Super
visor suiflet constitutus, jam nova negotiorum
mole in Urbe principe detinendus, a Vice-Cancellario, donee res ipsius in Aula Regia' sirmarentur, Deputatum, qui illius abfentis in ista
munere Mathematico obeundo vices suppleret,
nominandi facultatem impetravit : ille vero D.
Bernardum, quo neminem aut digniorem, magisve idoneum, aut Academi acceptiorem novisset, hac gratia facile quidem & citra moram
dignatus est. Hinc novus sideralis feienti ip
sius intimis medullis insigebatur amor : hinc il
lius excolend accrescebat ardentior cupido, 8c
intensius studium, quo magis tum fam jam de
ipso sparse, tum Academi honori,publicis Prlectionibus ex ofEcio & pro dignitate responde
nt. Quibus ltis auguriis ducti, Amici justas,
in fe aluere spes, quod cathedram istam Mathe*.
maticam, cedente D. Wrenno, ille jure suo pa
rser ac meritis tandem elfet polsessurus., In
terim,

D. E. BERNARD!

VITA.

15

terim tamen se solenni profeffione & voto

Theologi studiis, sacrisque Presbyteri functionibus, consecratum suisse non dememiniflet.
>'"
Vacante autem , si vocibus juris nostri municipalis uti licet, A.C. M. DC. LXX.II. per mor
tem Pre$byteri, animarum cur isthic incumbentis, Benesicio Ecclesiastico, in Provincia Surreiensi sito, annui reditus satis boni, cujus Patronatus ad Collegium Joannense pleno jure pertinebat, a Prside Collegisque suis eodem donatus est, quod & gratanter accepit. Mox exeunte
anno, h.e. proximo Februario, ut nos pro more
computamus, D. Petro Mew, ejusdem Collegii
Prfecto, ad EpiseopatumBathoniensem& Wellensem evecto, ab ipsoquoque, cui illius pietas,
probitas, castigatiflimi mores, reliquque eximi mentis dotes erant pridem cognitiffim ,
in alterum e Sacellanis domesticis D. Bernardus
cooptatur, inde opimum aut Sacerdotium aut
Canonicatum in ista dicesi aut ecclesia Cathedrali, si quando vacaverit, adepturus.
Nec
fane aut certior, aut facilior, aut honestior dignitates minores Ecclesiasticas procurandi methodus hie apud nos habetur, quam favore & patrocinio Episscoporum.
Ita omnia ex voto succesiere. Sed pro human mentis inconstantia, incertissque rerum,
qu sepe stant in prcipiti , & parvulis inclinat momentis nutant, vicibus, ab hoc placidiffimo animi statu mox dejectus est. Omnia
enim hc erant relinquenda, aut spes muneris
istius Mathematici,ad quod tantopere anhelabat,
B
D.

t>6

IX & BERNARD I V1TA<

D. Wrehno jafn]am cessuro, plane abdicatida.

Neque enim per ftatuta Fundatoris, qui stiis
Profefibribus omnem dignitatem , muiaisque,
sive Ecclesiasticum, sive Civile, sive Academietim, lirtoti Scientiis Mathematicis sedulitate
majori illustrandis provehendisque vacarent,
nullis aliis curis negotiisve distracti, penitusin*
terdixit, simul utrisque ultra sex menses frui li
cet. His<juasi angustiis constrictus, animiplane
dubius, mini pro arctima ilia, quam ab ineunte Juverttute nostra contraxeramus, amicitia\
rem adhuc integram proposuit, ut quid melius
cum justa fapienti laude esset faciendum, libratis alterutrinque rerum & circumstantiarum momenti, ccusuleretur. Mihi veronon longaconsultatione opus esse videbatur in re adeo manifesta : dixi igitur, molestam illamde Profeffione
Mathematics nancilcenda cogitationem statim
ftbjici debere : certam future dignitatis Ecclesiastic & rei familiaris augends, si de murimonio contraheudo cogitaverit, spem instare : fe
moderatis opibus auctum, sorori, consobrinis
suis, ^liisque opis su indigjs, inde melius prospecturum : publicas Profeffiones, unam a ut alterafn, absque duris ejusmodi conditionibtfs ,
proximis vacationibus, posthac potie Obtineri:
hinc quoque sacerdotalis officii partes implendi
felicem oportunitatem oblatum iri, sacrarumque literarum studium & genio 8c instiruto vir
lotrge forecOnvenientius. Replicavit, hoc Professorium munus magno honori sibi fururum :
pensionem ex prdiis, qu Professoribus fovendis munisicus Fundator conccflerat, excrescentera,

D. E. BERNJRDI

VITA,

ty

scentera, sibi, saltem vitanu clibem acturcy,

abunde sufficere : se in Academic cum dignicattt
otio potiturum : negotiosam vitam fastidio efie :
in hac quietiffima' musarum sede, procul omtli
tumultu incommodisve, qu dignitates Ecclesia*
stic secumtrahunt, potius hie consenescendum
esse : certiusque e literis vit solatium, quam
aliunde in urbibus aulisve Principum 8c Episcor
porum, petendurai.
Disffit, argutnentis ia
hac amica col locatione ultro citroque omni cum
ingenua libertate agiratis discuffilque, nonduni
aut his aut ill is victus. Post biduun\ ni male
memim,- apud fe siFmiffime statuebat , omnia
Cathedr Astronomic dignitati postponere.
Id serio volenti:anmii quidem, nee omnino iavitus, cum sibi ipse placuisifet s quem postea
neglecti corrsilii sero pnituiti . .Commendatus
ergo illustrilfimis Vicisy quos1 D. Savilius ftio*rum statutorumiPatronos 6c Protectores constir
tuerat, quibusque solis istam Proseflores eligewdi faculcatem competere voluerac, eorundem sufifragia, 6c facillime quidem, cum nemo mukis
intercesierit, adeptus est.
Qu6 vero haqcc.ab
Exteris, quorum prcipue in gratiam brevicutlum hunc de vita Dt Bernard i commentariolurn
Latine scribo, melius intelligantur, non abs re
fortafse alienumerit qndamde istis Prlectionir
bus Savilianis hie immucere: a quibus saltern, uti
quoque a nostratibus, si quunr & rectum cotlant amentque, digrefE hc, uti Iper-Oy facile
condonabitur.
Vir maximus & omnium scculorum memoria
digniffimus, D. Henricus Savilius , a Jacobo,
B 2
primo

iS D. E. BERNARDI

VITA.

primo Britanniarum Monarcha, equestri dignitate omatns, pro suo erga Patriam, erga Academiam Oxoniensem, 6c erga bonas lireras affectu & amore, diias fLctfuras, ut appellamtis,
Mathematicas, alteram Geometri, Attronomi
alteram, istis scientiis promovendis propagan
dise per Angliam, imo & per universum orbem, destinatas, reditu saris lauto licet jam in
fra priorem censum & stimationem subsidente,
animo plane regio , pro sapientia sua sundavit,
ut cum cter artes & disciplin suos pridem
'reperifient Benefactores, h humanointellectui
persiciendo maxime babiles, usibusque vir utiJiffim, debito patrocinio non dettituerentur.
Quantum vero ab isthoc tempore de hisce literis
doctiiTimi Profeffores Saviliani, aliique Angli,
ex hac pnrnobili institutione ad severiorem exploratioremque illarum culturam laudatjffima
mulatione accensi, meriti suerint, cruditus or-bis dudum agnovit, & ipsa fatebitur invidia,
utut parciffima bene merentium laudatrix. Ut
,vero idonei homines & bisce prclaris muncribus pares in omne vum sibi iuccedant neque
quispiam ignavis autineptis factione, pecuniis,
malisque artibus hasce cathedras occupandi, inque illas irrumpendi, prtextus relinquatur, id,
quantum humana sagacitate prcaveri poilir, si
bi maxime prca vend um e suit phirimum inte.resse duxit. Satis enim compertum babuerat,
f Fundath duarum Lesmrarum in dtjcipHnis Mtthematjcis per If.
Savilium, Ctllcgii. Men orcr.fis CufirJtHi. jpthlkata
aaifirmata in
vererahili Dumo Convocation!s A. V. 'M.DC.Xf^. AuguflJXL Vide
. Appeudicem ad^orpus SatutoruMiAtuduaiia' OxoMicnsis. .
in

D.E. BERNARD! VITA.

i9

in omnibus fere publicis Comitiis partium studium siepe valuifle, contra quam jus postulav.erit : judicium affectibus corrumpi, 8c sententias
non poaderari, fed numerari : (nec fortean melius aut fentire aut ominari aut potuit, aut voluir,de quibufdam promiscuis Academicorum electionibus, in quibus juvenes 8t cerebrosi .& incauti iaterdum dominantur.) Ideo de Electoribus, in quos null ejufmodi suspiciones cadere.
poffuat, constituendis maxime erat folicirus. Ii
auten erant illustriilimi Viri, qui in muneribus
fjublicis prdpa dignitatis aut in EccLsia aut
in Hepublica, pro tempore constituti suerint,
quos licet hissce scientiis probe instructos fora
nullatenus existimaverit, tamen hoc sibi habuit
persuasiisimum, ea cautioneussuros, ut neminem,
nisi muneri, quod amb:t, omnino parem, a Viris, illarum callentiffimis & omni partialitate ac
malo affectu vacuis, commendatum laudatumque, prsiciendum curarinr.
Quod hactenus
optima cum side & summo suo honore, pariter
ac D. Savilii, sccerunt, & in perpetuum, ut omi
nari fas est, facturi sunt. Sed prstat nobiliflimum Fundatorem hac de re in suis statutis loiquentem audire : quorum fectiones V. & V(. ni^
mium de Electoribus & Eiigendis, ut illius fapientia, munisicentia, immortalissque cura de
substituendis in locum desunctorum aut cedentium aliis, qui eandem provinciamornarent, sive
sint indigen, sive quocunque sub axe nati, cla.rius elucescerent, ex inedito corpore statUtorum
Savilianorum hie apponam.
B 3

V.

ap A E.BERNAKDI

VITA,

J V. >ui & qmles eligi debent in Matbematicos

Profcffores.
Hos Profeffores jive LeHores crdino , Jiatuo,
& decerno fore perpetuis temporibus eligendos
e-x hom'mibus bon fam, & converfationis ho^
neft, ex quacunqut Natione orbis Chrijliani, &
ayufcjmque ordinit fye profejjionis : qui haufia prius ex Arijhottlis & Platonis fontibus puriare Philofopbia, in Matbetaatieis infiru&iffititi
fint, adjun3a mediocri saltem Grc lingu cogpitione : & tatis ad minimum annorum vigixti
& sex. Et fi Angl us fuerit , volo, fit ad minimum
in artibus Magifier, qui fine ulla dispensation vel
temporis vel exercitiorum ScholafUvorum^ gradum
ilium legitime fnfceperit : quant conditionem in ex
tent nihil moror.
VI.

De Ele&oribus & Elc&ione : de admiffione & juramento Elefiti.

Horum porro Profeffurum , rcjervata mihi eorum nomintione, durantc vita mea naturally pojl
meam mortem , iiberam elediioirem & difpojitioitem, quotics vacaverint, ant eorum alter quocunque modo vacaverit, commiito his novem illufirif
fimk Viris, qui pro tempore fuer'mt Archiepifcopo Catrtuarienfi, Cancellario Angli, five Cuftodi
magni $igUli , Caucelhtrio Univerftatis Qxon.
Epifcopo Londinenfi, Principals Secret ario Domini
Regis, Qapitali Jujlitiario ad placitd coram Rege
tenenda , Jujiitiario de Banco , Capitali Scac

D. E. BERNARDl

VltA:

21

carii B.,rotfi, & iyecano.Curi de Arcubus, ant

majori p^rti eorum, advocate, fi ipfis viftm fuerh,
in cqnjilium Vice-Camellario Onivztfitatis Oxon.
>uos illufirijjimos Dominos Eletfores spew per*
petnos fore Patranos &< fpeciales ProteUores jtatutgrunt, jurium, & possejjioMum ad di&as, Proses*
fioms periinentruw.

Ad Vice^Cancellarii au(em mtmt{s peftfaehit, va~

canle qua<unqi(e de causa Profjforis alicujus loco,
quam cito fieri commode poterit, Daminis E(ecfo'
ribus de vacafivne' fgnificare, iifdemque in scriptit,
tradere tenorem hujns fiatuti & prcedentis. jj^
vel immediate ad eleiiionent novi Profejforis, juxta conditiones df> qualitates prnotatas, prccedant,
ft de idoneo Proftjfitre jiatim providers potent :
vel potius, ft ipfts ita videbitur, exfpettent ad all*
quod tempus, put a sex vel otto rnenfium, dumnun*,
ciif ad exteras nationes opera & diligenti^ Prin*
cipalis Seiretarii, vel alias, mijfis, intelligent\ utrum in tranfmarinis %)niverjtt atibus , vel extra,
prflans aliquis Mathentaticus pojfit hue noflris con->
ditionibus protrahi ad faciendam Profelfionevi } &
ad hanc rent fumptus fuppeditentur ex proventibus
vacationuw.
Illujlrijfimos autern Doinos quam huaullime
exoratos velim, t(t five ullo refpe-Stu dependentia,
fine ullo diferimine %)r,iverfitatum aut Nationum,
eos solos eligant, quas maxime idoneos crediderint
ad illud munus oben*tdum, atque jiatim expedita
eleiiione, Injlrumentum publicum in de fierijnbeant,
ad TJnivcrfitatem, quam primum ilUs y'tfum pterit^
travjwittenduvf.
B 4

Cupt

22 D. E. BERNARD! VITA.
Cujus fic ele&i admijjionem volo C>v Jiatuo fieri
solenniter in Domo Congregationis per Oniverfitatem, fiatim & immediate pofi Inflramentum prdidtum receptum, cejsante legitimo impedimento.
Prjlitis tamen ante admiljionemjuramentis deservandk jlatutis ZJniverfitatis, hoeque fipeciali juramento : Ego N. eleBus Geometri vel Aflronont'i Profefibr, juro me fideliter pro meo pojse obfervaturum omnes ordinationes & Jiatuta, munus
& ojficium meum concernentia, ficut Deus me adjuvet per Jefum Chriflum , hoc facrofantfo Evan~
gelio'annunciatum.
Sed ad D. Bernardum redeo, qui ex vigore In
strument! sigillis illustriflimorum Electorum muniti, Oxonium redux, statim a Vice-Cancellario
in Domo Congregationis Magistrorum Regentium 9. Aprilis M. DC. LXX. JII. juramentis,
qu leges regni & statuta Untversitatis & Fundatoris exigunt, prius prstitis, solennem in
modum admissus est : cui admiffioni 6c D. Wallisius & ego, amoris nostri testandi causa, interfuimus. Quo vero tempore, quod paulo post
secutum est, pro more, Cathedram conscensurus, Orationem inauguralem habuerit, D. ViceCancellarius, Do&ores, Magistri, reliquaque
nobilis Academicorum corona, denso agmine bz
confertim conglobato, aderant, quem dum de
laudibus D. Savilii facundiffime perorantem
somma^um dele&atione audiyerint, novi Professoris ingenii nitorem 8c solertiam, elegansque
& diffbsum dicendi genus, non minus, quam istar
rum scientiarum, quarum jam publicus Magi,'v;

"

stcr

D. E. BERNARDI

VITA.

23

ster constitutes est, cognitionem summis elogiis

certatim 8c impendio concelebrarunt.
Circa hoc tempus de edendis veteribus omni
bus Mathematicis nobile & nunquam satis laudandum consilium apud Oxonienses incaluit,
promovente summo Viro , D. Joanne Fello,
Decano dis Christi, 8c Episcopo Oxoniensi,
cui rei Typographies? in ista Academia1 magna
& pene nova instauratio, nitidiffimis elegantissimisque omnium linguarum characteribus, ope
Viri doctiffimi, D. Tbom Marestialli, procuratis, si non unice, soltem maxime debetur.
Ille propagandis bonis literis indefefla indu
strial & animo plane laudabiliter irrequieto, intentus, qui novam quasi Academia: fatiscenti 8c
pene expiratur animam paulo ante insudiffet,
Programmate edito, Magnates, Prarsules, cterosque omnes, qui de Veterum sapientia 8c doctrina rede sentire nossent, ad patrocinium tanti
operis, non absque maximo impendio consummandi, in re nimirum ardua, 8c qu collatis
mulcorum symbolis indigeret, obnixe invitavif.
Sibi autem maxime Concordes habuit Profesibres
Savilianos ; ( hisce enim inconsultis quippiarri
ejussmodi aggredi cogitaviffe nimis suiflet te^
merarium) qui opem suam benevole admodum
& erectis alacribusque animis obtulere. Tant
molitionis Ideam animo prius formavit D. Bernardus, & collectis omnibus vetustis librorum
jstius diseiplin, quotquot ab invent! Typogra
phic exstitissent, editionibus, & deinde reseratis
bibliothecarum, prscrtim Bodleian & Saviliana?, scriniis , in quibus codices MSS. sive ha
ctenysi

34 V. E. BEKNJKDI

VlTj.

ctenus inediti, sive olimediti, ut illi prim^no

vaque lace donarentur, hi vero emendatiares &
ornatiore cultu prodirent, eosdem omnes pro
varia seculorum, in quibus singuli floruere, &
pro argumentorum, qu tractahanr, concentu
?n totidem classes distinxit digeffitque, quo oir
dine & serie effent in lucem producendi. Res
ista non erat parvi temporis aut laboris. j
fed qu spe sepius retractari merita est. Et
fane iis omnibus in unum complexum eolligen*
dis vix unius ingeninm aut industria suftetisse
yidebitur. Tandem ergo relectis, & de novo
exploratis, & ad incudem revocatis primis Colledaneis, mutatis, prout melior ratio dictaflet,
gdditisqne quam plurimis, quorum notitiam aliasum bibliothecarum Catalogi suppeditarant \
Sciagrapbiara, istboc tempore reverend iffi mo
Episcopo prius in manus traditam, & proper
fante Se rudiori calamo depictam, post multos
anno? ampliatam, quatuordecimque volumina
CQmprehensuram, accuratiilimedelineavit. Hanc
verp duplicide causa edere oper pretium duxi,
turn, ut de utiliffiroi istius ac magnifici propositi
famt melius constaret, tum, ut si quando auspicatiora illuxerint tempora, Reges Principefque,
^ui immensas in sedibus construendis & illarum
gpparatu opes , ne dicam ip luxu & voluptatjbus, pamm fe dignis, nocivissque, & qu ciro
effluunt, longe gloriosius, &: non, nisi pereunte
mundo, periturum monimentum, inde anspiriis
fuis U munificent ia regali, hominum doctorum
industria ad id prstanduniaUecta 8c provocatS,
4bi cosdendum & erigendum curarenf. Quo,

D. E.BERNA&V1

VltJ. 25

autem me-Hiis 8c potentioribus argurnentis hoc

effici poise persuaderetur, D. Bernard us ante suceptum iter Gallicism, <de quo mox dicendum,
quantumque commodi in commune literarum bonum ex ejustnodi novis editionibus exspectanr
dum esiet, ostensurus, Eudidem suscepit iUustrandum, prnobili specimine iqfojio, utdicitur, ediCo, in quo Gnecus textus, &.ex ad verso Latina
versio chm Prodi comment aw, Grce 8c Latins,
iaa cum doctiflimis Scholiis & corolla riis, gu
rammque delineationibus accurate exhibentur,
hoc modo studioforum animos a compendiari
elucidationibus, qu non semper subtiJissimi In
ventor is mensem scopumque bmb explieant,
(oranes enim sani Euolidena se sui$ verbis me
lius expiicaturum censebunt) quomeiioresGeometr evaderent, aversurus. Tanto de juven*
tute Academica pariter ac ds machesi optime
mereadi desiderio ardebat, ut onmia diagrammata, qu in isthoc opere occurnunt, suo sompr
tu ri curaverit eleganter incidi. Ut vero scienr
tiam Astronomicam ex doctrina Veterum, qoog
Grcia celebravit & mirata eft, ne profeffion! suae
deesse videretur, melius illustraret, firv<wiSyn*
taxin dlexandrinaw, communitcr Miy.^yv As^votust
dictam, in qua prter Euclidem, Tbeodosii,
Autolyci, Menelai, Aristarchi, Sc Hipsiclis opu
cula continentur, edendam suseepk : ut prided
fnomtit O. Edwardus Sherbornus Equee in cata*
logo suo veteris & sequioris vi Astroruoraorum
ad cake m Mauilii, versu Anglicaao editi, pag.
Utinara yero pprfedffist! Edidit quo*
(gqe modern teajpce cojosimimatiflinus Mathe*
maticu^

16 D. E. BEKNAKDI

VITA.

maticus, D. Wallisius, magnum Academi lu

men, Archimedis Syracusani Arenarium, & di*
mtnjionent circuit ; cum Eutocii Ascdonit in hanc
commentatione, nova versione Latina addita 8c
eruditiffimis notis : in quibus, textu ab innumeris, quibus priores scatebant editiones, mendis
purgato, numerifque, quos fda & indoctra Librariorum man us commisscuerat, ex nova calculi
subductione restitutis, cleste suum ingenium,isti Archimedeo omnino par & geminum, plaudente universoeruditorumchoro, demonstravit.
Sed quam irriti optimi hi conatus ceciderint, in
Prfatione hujus pulcherrimi libelli D. Fellus,
celato licet nomine, modeste quidem (quid ni
autem mini indignabundo & gementi addere liceat ? cum magno gentis nostr opprobrio )
questus est.
Anno M. DC. LXX. VI. a fereniffimo Rege,
Carolo H. procurante Comite Arlingtonia:, in
Galliam missus est, ut illustriffimos Adolescentulos, DucemGrafton&cDucem Northumbrian,
quos Ducissa Clevelandiilli peperit, tune Pari^
uis apud Matrem suam degentes, literis Latinis
erudiret, illorumque mentes disciplinis, quarum
ista tas capax est, jmbueret. Munus fane in
fe perhonorisicum, & ampl dignitatis, & mag*
ni stimandum ; fed D. Bernardo, non ipsius,
fed aliorum culpa, plane anxium & inauspicar
tum. Ille enim vir mitis ingenii, & verecun^di bene morat, absque tamen omni affectatl
morum feveritate , nedum protervia , utpote
omnibus facilis 8c benignus, in umbris scholanim educatus , artibufque aulicis 8c adulatoriis
i.
.;
orflninq

D.E.BERNARD I

VITA. 27

txmnino inassuetus, aque vana jocularis irigenii

in circulis fminarum ostentatione, sutilibus
colloquiis, fabellisque amatoriis, si quis unquam,
alienilsimus, fe parum gratum hospitem, aut
ipsi Domin, sive inexspectatus, sive ilia' inviti
advenilset, aut domesticis, facile perspexit &
expertus est. Pro sua1 enim fatuitate illius virtutes non recte stimare norant, ilium Ludimagistrum, quasi contemptim, nuncupantes, &
pene convitium inde facturi ; quod non sine
justa indignatione & stupore me, duni aderam,
(Ipse enim Lutetiam istius anni state excurrebam) audivisse memini. Interim tamers in isto
munere obeundo tantam percipiebat voluptatem, ut tdium istud patienti, imo & generoso,
animo superaverit. Post uriius anni spatium, &
quod excurrebat,miffioneimpetrati, ad amatum
iecesiumOxonienfem reverssus est : jam sui juris
redditus, nulliulque insicet irrisioni, stolidque censur, aut pervicaci imperio, obnoxius.
Aliquicensebant.D.Bernardum post reditum ani
mo puulo dejectum, & irritatiorem factum, me
lancholia folito majori laborasse : quod quidem
nec ipse prorsus negaverim : fed mrore isto
fensim deterso, pristinum animi robur, exporrect frontis hilaritatem, obviamque comitatem
cito r^cnperavit.
In hoc autem prcipuum itineris Parisini fru
stum, nunquam pnitendum, imo, quem ge-stiente & memori animo recolere folitus erat,
collocavit, quod magnis Viris & eruditionis
laude celebratitlimis, viz. Petro Carcavio, Re
gis Bibliothec Praefecto, Henrico Justello, Isi
maeli

aS

D.E. BEKNAKDI

VITA.

maeli Bullialdo, Da-nidi Huetio, jam reverendiflimo Episcopo Abrineensi, Joharaii Mabiilonip, Paschaho Quesnello, Aadre Daceriov
Eusebio Renaudotoy aliisque coram innotuerit,
quorum amicitia & familiari conversatione ufus
eft. Id vero temporis, quod ex quotidianis negotiis retiquum supersuerit, in excutiendis Bibliothecarum forulis, inque codicibus MSS. op
tim not*, c prim* antiquitatis, examinandis,
conferendis, & exl'cribendis impendebatur. I$
neus enim iste aaitai vigor, pertinaxque, quo
bonasliteras prosequebafur, studium, non ilium,
obstaculis quibuscunque interpositis objectisque,
destituit, imo eo impensius crevit, quod in Urbe
ilia, vel veteris Rom ob palariorum magnisi'
ccniiam 8c elegantiam, ob statuas, coiumiias,
ac cadaturas afisabre elaborate, aut quicquid in
omni artiuni genere curiota & docta manus,
quicquid in otnni feifintjarum genere sub
lime & folers ingenium eflficere valet, aiula,
& ejusmodi subsidiis literariis mercibusque contra,aurum Sc gemmas stamandis abundantiffima,
bi, fato prorsus iniquo & maligno, diu noili
morandum esse mox prvidisset. Secundum hoe
inaliquam laudis partem, licet gradu inferior!,
venire debet, ilium non parvam librorum typi$
impressorum, qui erant optim editionis, 8c ob
raritatem & prstantiam repertu difficiles, &
maximi in tota artium & scientiarum encyclop
edia usus, copiam, ad ditandam suam Biblio>tbecam, collegisse.
Quantum sui desiderium
ipse illic reliquerit, & quam pene immodicis
laudibus illius im Angliam abiturientis modedestiam

>>. BERNARDI VltA.

29

stiarti oneraverint, quo denique affectu, qui*

busqueofficiis amicitiam ex similitudine studiorum & doctrin, eque mutuo probitatis 8c religionis, qu in leviculis controversorum dogma-,
turn apiculis ritibusque paulo variantibus steuti-L
quam consistit, amore & reverentia ortam. auctamque confervaverint , ex non infrequetici
epistolarum, qu in hac sylloge occurrunt, commercio cuivis facillimum & maxime obvium erit
colligere. Ille etiam viciffim admirand istius
benignitatis, quam & prfensin Gallia (utiquo-*
que postea a quibufdam Viris doctiflimis in Ba^
ravM ) perceperat, grato animo sibi conscius,
memoriam nunquam per omne consequentiB vita;
tempus deposuit, aur sivit obsolescere, fed immortalem eifej inque omne vum duraturam, ia
Breviario vit su, anima in clum cognatum
jam avolaturd, voluit testatam.
Jam sibi redditus Bernardus, ad anteactos labores,isto itinere per annum & ultra intermiflbs,
alacriori animo reverssus est. Habuit vero, isi
quissquani alius, vastum cmniumque dissciplinarum ca pax ingenium, quod industriam, laxamentis debili insirmoque corpori sustentando
neceflariis afgre cedentem, multo minus turpi
otio & ignavia obl'olescentem, nunquam destituit. Veruntamen licet scientias Mathematkas
ex instituto Profeffionis diligenttr quidem excoluerit, uti postea videbimus, tamen Jon ge for
tiori animi propenfione & genio ductus, amstioris literature, puta Historic, tum facr turn
prophan, omnium gentium omniumque fear*
lorum, Chronologi & Antiquitatum studium
magis

5o D. E. BEKNAKDI

VITA.

magis deperibat, babtbatque in deliciis. Ned

diu pulcherrima & maxime optanda ingenii
vires hac ex pane late explicandi desuit occasio.
Ante plures annos D. Fellus, illius opera usurus, Joscpfji, prstanriliimi Historicorum, & post
Scriptores sacros .maxime stimandi, novam,
eamque cteris omnibus emendatiorem, editionem typis Sheldonianis adornare constituerat :
fed ab isto proposito, nescio an subsidiis ad id
opus complendum destitutus, an ex fama de V.
Cl. Andrea Bosio lere ubique sparsa, quod ille
nimirum eundem quoque edendum destinasset,
collecris undique e codicibus MSS. Viennensibus, Lipsiensibus, Schlusingensibus, quos ipse,
* Vir maxime industrius sagaxque, & inGrcis
literis excel lens contulit, variantibus lectionibus,
& etiam e Parisiensibus & Florentinis, quorum
nimirum lectiones amicorum suorum cur ac
humanitati debuit, aut aliorsum impeditus, tune
sibi desistendum esse pro prudentia sua voluit,
prstolaturus, donee ftum istum nobilem, qaem
omnes pulcherrimum suisque partibus absolutum fore & ominabantur & optabant, prelum
Lipsiense, obstetricante doctiffimo Bosio, parturiisset. Ille ista bona spe per multos annos con
cepts, & qu luctuosa Boffi, de re literariascriptis suis hactenus prclare meriti, & opere desti-

* Ad D. Bofium scripsit Bernardus A. M.DC.LXX.III.de hac,quam

dudum aggressus est, editione, epistolam inter cteras de eodem arcumento ad ilium datas editum, pag. 137. Vide epistolam Schelhammeri ad eundem, p. 462. Vide quoque D. Lionelii Jenkinsti
epistolam ad eundem, p. 42 5. De literis vero hisce D. Jenkinsii v.
epistolam D. Ezechielis Spanhemii ad Bosium, p. 465.
nato

D. E. BERNAKDI

VITA.

31

nato longe prclarius merituri, morte plane decollaverat, frustratus, metam, sinelsa cujuspiam muli cursoris in isthoc stadio ambiticbecertaturi fam2, jam attingi posse satis gnarus, istius
incepti, auspiciis suis, qui omnia in Academic
potuit, maturandi sive gloriam sive onus in Bernardumcuravit transferendum. Bernard us autem
instar sapientis Architecti de omni idonea re materiaril, instrumentis, reliquoque necessario apparatu, ante jacta dium condendarum fundamenta, summe solliciti, quantum esset exemplarium manuscriptorum, tum Grci textiis, turn
versionis Epiphanian in nostris Bibliothecis
latentium, primo in usiis suos comparavit, schedis Bosianis, jam illo instigante, ab hredibus
ingenti pretio redemptis, & magni fane faciendis : cum ex Samuelis Petiti largis commentariis
longe antea in Bibliothec Bodleian gazophylacium ex Gallia transvectis, vix quippiam subsidii ad illustrandum textum colligi potuerit,
(demptis exceptisque quibusdam e membranis
Peirescianis, ab illo Viro iugeniosissimo olim
excerptis) * quos nimirum spifla R.abbinicarum
observationum farragine ad nauseam usque opplevisset. Deinde, Bernardus, specimine operis
Josephici edito, doctiffimos Amicos suos per
Galliam, Belgium, & Germaniam, alibique sparsos, crebris literis solicitavit, ut suppetias in
hac re omnibus profutura laboranti ferre vellent.
Vix quicquam nuncii aut faventiori
aure exceptum aut sonantiori plausu. Omnes
* Vide epistolam Bredclii ad Bofium, p. 350.
C

bona

32

D.E. BERNJRDI VITA.

bona dicere de opere & Editore certatim ge^

stiebanr : & inter ipsos quoque D. Isaacus Vossius, acerrimus ingeniorum censor, imo laudum,
quas aliqui jure vendicaverint, sive ex exquisitiffimo judicandi acumine , sive ex morositate
indolis, spe nimium quam parcus. Hisce sub
sides instructiffimus Bernardus grande hoc opus
jam aggressus est $ frustra querelas suas de hac
palma iibi prrepra interponente D. Monachio
Leidensi, inque illo, crasi licet labore conti
nents vigiliisque pene exhausta, ac viribus debilitatis, alacer 8t sibi constans, neglecta bon
valetudinis curi, diu perseveravit. Unde vero contigerit, quod opus istud desideratiffimum
Sc tarito tnolimine elaboratum, quasi in medio
abruptum, prodeplorato relinqueretur, salvaSi
integra manente D. Bernardi fama, beic paucis
rndicabo.
Multi versionem Epiphanii , tanquam impersectam, indoctam, 6c Grco textui
in quamplurimis parum respondentem , redarguentes, novam, vel saltem Gelenii interpretationem recognitam &emendatam, ubi ilte Vir
docriffiinus pr festinatione aut oscitantia sensum Authoris non rite suisset assecutus, impor
tune & pene ingeltis convitiis desiderartmc, &
de variantium lectionuni in molem vix tolerandam excrescentium copia acriter questi lunt.
Quod & ipse primo mspectis perler.isqus,LX Ber
nardi rogatu, antequam typts excluderentur,
sehedis, objed'um.iri fecilfe prsentiebam, amice
monena, in his tanto cum labore, ne dream curiositare, anriotandis, inque censum rcferendiSy
omnero operam inutiliter collocari : paucis tantummodo,

D. E. BERNARDI

VITA.

33

tummodo, quarum ope vera Grci* ubi aut

luxattis aut eorruptus jacebat, textus lectio erui
8i restitui potest, exceptis, & cum cura feligendis : exemplo Viri prstantiffimi, &in hisceliteris tractandis summo cum judicio exercitatissimi, Henrici Valeffi, quod imitandum proposui:
versionibus Rusini Aquileiensis & Epiphanii
Scholastici spenumero ab illo consultis, inque
riovum examen, ubi opus erat, revocatis. Librarii autem, alii ex aliis transcribentes, voces
sp aut mutarunt aut addiderunt, prout ipsis
lubebat : unde pro numero exemplarium, si
plura suppetiissent, feracior ejusmodi lectionmri
seges, non cujuspiam bon frugis , & plane
refeca!nd , continuo excresceret.
Quod de
cjuamplurimis quOque Grcis lectionibus, quarum tameh diversa ratio laboriosa exploratione
melius indigeret, pariter dicendnm est: spe
enim porrip quasi causa & ad ostentandam diligentiam ab Editoribus recentioris vi accumulari (blent. Maxime vero displicuit Commentariorum prolixitas, in quibus integr Diilertationes, ad calcem operis meliori jurercjiciend,
aut justo volumine seorsim edend, extra omnem, ut hi putabant Cen sores, neceffitatem inseruntur. Hinc inter Curatores & D. Bernardum primo ort simultates, deinde mutua displicentia, & apert lites, utrisque, pro diversa,
quam secuti sunt, sententia , argumentis ultro
citroque agitatis tenaciflime inhrentibus.
Hoc uffit animum Bernardi, gerrime f'erentis,
aliam methodum, contra quam ipse statuiller,
sibi juberi ineundam. Ceflant oper TypograC 3
phic,

34 D. E. BERNRDI

IT A.

phicae, nec amplis jam, Democraticis Schifma-1

ticifque rempublicam literariam, pariter ac civilem & ecclefiafticam, turbantibus, praeirtim
poft D. FelH, praecipui hujus editionis fundi,
animam in clis receptam, de edendo integro
Jofepho fumptibus Univerfitatis erat cogitatum.
Poft ptemve annos, D. Bernardus importunis trium bibliopolarum Oxonienfium precibus victus, opus illud denu in manus fumpfit,
jam contraftiori forma ad modulum novi fpeciminis publicandum : cum ver flagrante bello
tanto oneri ferendo vix eTent, paucis fchedis
impreffis, Jam fuae temeritatis fatis convjfti, &
ipfi quoque deftiterunt. Ita de Jofepho ejufque Chronologi reftitut eonclamatum eft :
cujus trifti fato comites 8c aTeclae, Arifteas, Jof]bphus Gorionides, 8c Hegefippus de excidio ubk Hierofolymornm, proftrati, tantifque fub mi
nis fepulti jacent. Quantum vero in omni literarum genere excelluerit Bernardus, qualem Po
ly hiftora& Criticum, quant fubtilitate ingenii,
qum fol er ti pollentem judieio, quam in intricatiffimis temporum fupputationibus accuratum,
qi m nScriptoribus omnium generum, Latinis,
Graecis, Chaldaicis, Syriacis, Arabias, Armeniacis, Copticis, legendis familiarem, qum
antiquitatum facrarum prophanarumque prob
callentem, in Schols, annota tionibus, 8diTertationibus in quatuor libros Archaeologiae Ju
daica Flavii Jofephi , & partem quinti, (in his
enim folis illius fudavit induftria, nec ultra in
alienam provinciam extenditur) fe praftiterit,
fuie;vacanei erit laboris hic pluribus oftendere :

D. E.BERNARDI VITA. 35
dere : eum id jam omnes, distractis exemplaribus, norint, & ubivis sit testatiffimum. Dolebunt mecum harum literarum studiosi & amantes, hisce, sive quis sive iniquis, interpellatenibus, grave istud damnum, quod vix seculum reparaverit, Reipublic literari contigisse.
Post hune quasi abortivum Bernardirri ingenii ftum, reliquos faventiori Luring in dias luminis auras ediros, cum id cognati argumenti
ratio exigere videatur, serie licet hujus brevicul
narrationis paulo interrupts, hie summatim recensebo : de longe pluribus ineditis, quibus
componendis magnam vit partem summa cum
industria impenderat, infra loco oportuniori
dicturus.
I. Anno M. DC. LXXX. V. commentationem
suam de mensurk concavis, ponderibus antiquir,
& mensuris dijiantiarum, ad calcem spiffi voluminis commentariorum in Prophetiam Hose,
a Viro doctiffimo, D. Edwardo Pocockio, Anglice editorum, sive ejusdem, qui illius sententiam de Letheco Ebrorum rogaverat, consilio,
sive ut junctis operis utriusque fama mutuque
amiciti memoria simul propagarentur, adjici
paffus est. Liber vix Exteris cognoscendus, &
quem nemo ex Mathematicis Philologisque nostratibus isthic esset qusiturus. Ne igitur sibi,
de hoc nobiliffimo rei literari argumento, quod
sesc in omnem antiquitatem omnigenamque historiam quaquaversum diffundit, hinc prclare
admodum merituro, aut aliis, quorum nummis
C 3
parcel

36 D. B.BEKNARDI

VITA.

parcendum erat, diutius deeflet, ean,dem commentationem diligenter novisque curis recognitam, & duplo locupletiorem lactam , triennjp
post, viz. M. DC. LXXX.VIII. e fheatro Shel
don iano typis pulcherrimis seorsim edendam curavit, sub hoc titulo, De menjuris & pot/deri?
bus antiquis Libri tres : quos D. Pocockio, amor
ris & ob servant i ergo, alters hac etiam vice inscripsir.
His autem jam accedebat prclara ap
pendix, duasepistolas V.V. Ci. alteramlsi. Fatij
De man <eneo Solomonis, St Thoms Hyde, Bibliothcc Bodleian Prfecti^e mensnris & ponderibus Sinenfiaw alteram, ad D. Bernardum
complectens. Liber fane non pomp, fed usui
destinatus, inque hanc synopticam forma^n
industria contraclus, quem grandi divitiqup ^turi
mafl, in minores laminas, facilius ad oculum
pulchritudinem nitoremque suum ostensuras, si
voluiflet artisex, diducend, recte affimulaverim. Post exhaustam enim omnium Autho^m,
qui priverunt, notitiam kctionemque, nullius
existimatione lfa, erroribusque inillorutn scriptis paffim occilnenubus, in quibus acri censura
norandis homines proterv mentis maxime solent delectari, penitus dissimulate, in compen
dium quicqukl insinita fere varietate in Vecerum scripts ubique spargitur, mukis novis obiervationibus,exir:genio Sc calculis accuratjsijme
subductis, subinde superaddkis, solertiffime re-?
degit. Quod vero ad rem minima riam spectat,
non alien industria? omnino sidendum ratus,
ipse quamplurimos veteres nummos in publicis
Academi cimeliis aliorumque Museis ijepoCjfofc,

D. E. BEKNAKDI

VltA.

37

exacts bilance expendit, ut illorum valor cum

pondere collatus melius liqueat, & de utrissque,
sixis quasi hujusscemodi stateris , quarum sides
explcrata habetur, certius constare poflir. Frustra autem de hujus libelli obscuritate queruntur aliqui , qu sibi solis , in rebus ejuftnodi
indagandis hactenus parum versatis, ( neque
enim Elementa in puerorum aut jam discere incipientinm usum scripsit) vel saltem non debitam mentis intentionem adhibentibus, meliori
jure imputabitur.
II. Private Devotions, in 12. Oxonii e Thea-^
troM.DC.LXXX.IX. h. e. ut paulo latius titulumexplicem : Exercitia spiritftalia, &vitam pie
& Chrijliane injiituendi methodus, cum formulis

verit, clam <& in privato secejfu utendis. Liber

fane mole exiguus, fed usu 8c fructu solid
pieratis magni stimandus: dequomemini me,
postquam attentiflima mente perlegissem, rescripsisse, quod intimis medullis fentiebam, ilium,
quando decretoria ilia ex hac vita abeundi adventura esses hora, inde majus solatium, quam
ex fama consummate eruditionis post fe relinquenda percepturum.
Nec mihi temperarc
queam,quin,ut utmorosis centbribus res levicula
videbitur, memorem reverendiffimo Viro, D.
Gulielmo Sandcrofto, Archiepisscopo Cantuari-r
ensi, & invicto Ecclesi Anglican Confeflbri,
inter alia, prout mihi, cum Authoris rogatu Ss
ipsius nomine Enchiridion illud obtulissem, fanctissimus ille Archiprsul referre dignatus est,
metriC4

38 D. E. BERNAKDI VITA.
metricam paraphrasin pene omnium versiculorumPsalmi CXXXIX. dedivina' omniprsentia,
ob admirandum ingenii acumen, elegantiam
sermonis, & sacr poeseos accurationem in isto
minutulo specimine satis luculenter monstratam,
sibi mire placuisse.
Ad sinem acceffit Brevit
Decalogi paraphrajis, sive dilucida ejusdem tam
juxta literalem communemque sensum ad men
sem Judorum & Christianorum, quam spiritualem )uxta prscriptam diviniffim Christi in
monte concionis normam explicatio.
III. Orbis eruditi Literatura a cha.ra.Bere Sama.ritico dedntta. : quam tabula amplioris form
elegantiffime & accuratiffime juxta scriptur su
exemplar ri incidendam propriis sumptibus
curavit. Hinc uno intuitu, & quidem absque
laboriosa indagine , intueri est varias pro varia' temporum 8c seculorum ratione literarum siguras, quarum usus olim erat apud Phnicas,
deinde apud Samaritas, Judos, Syros, Arabas,
Persas, Indorum Philofophos, Brachmanos, populumque Malabaricum, Grcos, Coptitas, Russos, Slavosque, Armenos, qui ex Grcis, uti
thiopes a Coptitis, sua alphabeta derivarunt,
& denique apud veteres Latinos, e quorum literis Francos, Saxonas, Gottbos, aliasque gentes Septentrionales, suas quoque traduxisse, ilje
ad oculum ostendit : annexo huic tabul literari laterculo,complectente prcipuas compendiarias notas Grcorum, uti & Medicorum, Mathcmaticorum,' & Chymicorum, maximi usus in
legendis Antiquorum libris, cum prclaris aliarum

D.E. BERNARDI

VITA.

30

ram abbreviaturarum speciminibus. Cum vero

hanc tabulam, industria indefesia, & nullis dissicultatibus obterenda, ex vetustifiimis marmoribus, nummis, membranisque feliciffime colle3am, omnes, candoris & solid eruditionis fama
inclyti, summis laudibus & justa admiratione
exceperint, unius fortasse aut alterius hie apud
nos sciolorum ridenda $iXfl/a laborantium impudentia penitus damnanda est, qui hac spreta*
sulque deque habita, se Tabulam novam longe
accuratiorem melioremque tandem aliquando,
h. e. ad Grcas calendas, edituros crepant. Ita
sibi sapere videntur censores invidi protervique,
ne dicam, quod tamen vere did poffit, insipientiffimi.
IV. Canon prcipuaram e Stellis fixis ( nutuero XXIII.^) secundum observata Majorum , in
quo ex Ptolemo, potiffimiim verb ex variis
Scriptoribus Arabicis Persicisque, & aliis scquioris vi, earundum magnitudines, longitudines,
latitudines, rect ascensiones, & declinationes
exhibentur : Veterum quoque calculationibus
additis de intervallis annorum solarium, quibus
per unum gradum progrediendo anticipant :
quem reverendo Viro, D. Roberto Huntingtono,
inscriptum, Actis Philosophicis pro mense AprilisA.Cb. M.DC.LXXX.IV. Oxonii publicatis
inserendum permisit. Postquam autem eximias
hasce sideralis scienti elucidationes ex veterum
Astronomorum observatis, jam Latine extantes,
Londinensibus Astronomis aliisque magnis Viris
e Societate Regia , cujus ipse erat Socius, ver
Phi-

4o

D. E. BER.NARDI

VITA.

philosophi & scientiarum instauratoribus, pergratas suisse sensisset, Actis pro mense Septembri ejusdem anni epistolam ad V. Cl. Joannem
Flamstedhjm Mathematicum Regium edidit: in
qua continentur
V. Observata ex Greets, Arabicis, Perjich,
Judaicis , Latimfque Scriptoribus de obliquitate
Zodiaci : ex quibus, demptis correctisque quibusdam Anriquorum erroribus, qui ex defectu
instrumentorum, in quibus elaborandis persicien-.
disque felix hujus 8c superioris feculi insudavit
indastria, pr excessu in calculum irrepscrinr,
Ko^o-fv Zodiaci ab orbe condito neutiquarn vari^sse, fed prorsus unam eandemque fuifle, rer
ctiffime siispicatur.
Nec reticendum arbitror,
(licet ilia in re levicula ipse nomen suum voluerit reticeri) ingeniosam illam &eruditaai recensionem disibrtationum D. Raphaelis Fabretti de
aquis & aqudu&ibus veteris Ront, illo anno
ineunte in Actis publicatam, illius industri deben. Utinam cteri Epitomatores, annis nuper elapsis, hie apud nos parem euram sidemque
jmpendissent !
VI. Etyutologicon Eritannkum, sive vocabuJorum Anglicorum Sc Britannicorum origines
Ruffic, Slavonica?, Persic, & Armeniac, quas
ex ampliffima, uc videtur ex prfatione, de
orbis eruditi literaturadiffenatione, quam sedulo
molitus est, decerptas, ad calcem Grammatics
Anglo-Saxonic 8c Mso-Gotthic Virj doctiffimi, D. Georgii Hiefcesii, Oxonii An, Ch,
M.DC.LXXX.IX,

M.DC.LXXX.IX. edit, sub isto nomine compa

rer^ ypluit. , Hoc autem npbjle argumenjum sub
justp Glosiarii tjtulp magqp volumine facije quii
dem explicate poterat, nisi id alieni operis, neu*
tiquam grandiorem molem admifiuri , uifie$
acceffio.
VII. Chronologic Samaritans Synopsis, ex Ma-,
nuscriptis eruta, & duobus pinnaciis comprehensa 5 in quorum altero Epoch celebriores
resque maxime memorabiles a primordiis mundi
ad h$c temppra per majors intervaHa signal
tur : in altero Pontificum Samaritanorum indiculus est, ab Aarone get plurimorum seculorum
succefFiones continuatus. Specimen hoc Chronologi Samaritan ol\H| in literis mjsit P. Berpardus ad celefeeniirnum Vifum, p. Jopnjrn, Lu-i
dolsum ; qui in A^is ?Iu4itorHin mensis ApriJi^
A. C. M.DCXQ.t. UpsifE pilbUciis inserendum.
curavit.
VIII. Not in fragmentum Seguierianuw Ste~
phani Bj/zat/tini, quarum partem, qu ad Dodonem spectant, Vis eruditissunus, & in Qrcis
a^tiquitatibus explorandis c eruendi? optima
yefsatus, Jacobus Qronovius , ad caleem exer->
cifationum suarunj 4 Qo^one Lugd. Bajav.
M.DC.1LXXX.L edidir.
IX. Adnotationes in epiftolqtn S. Barnubtj, iq
editione Felliana. Qxon. HPG.JIXXX.V.
X. An-

42

D.E.BEKNARDI VITA,

X. Annotationes,bK\kui quidem,sed argut,

fed doct, in Scriptores Apostolicos editionis Cotelerian: & in nuperdeditione Amstelodamensi
publicat.
XI. Scholia & annotationes in Grcas Inscript
tiones Paljrenornm. Trajecti M.PC.XC.VIII.
XII. Latine convertit literas Samaritanorum,
quas V. Cl. D. Huntingtonus, dum Sichemi
aderat, ad Fratres suos in Anglia M.DC.LXX.III.
mittendas procuravit.
Istam vero versionem,
quam mihi legendam mox exhibuit, & ut in
meos usus transcriberem , benevole permisit D.
Bernardus, ipse clariffimo & prstantissimo Viro,
D. Jobo Ludolfo, quo tempore erat hie apud
nos, lit illius desiderio gratisicarer, facilis comffiunicavi. Ille autem hoc cimelio in sylloge
quarundam epistolarum Samaritanarum ad fe
aiiosque scriptarum Remp. literariam impertitus est.
Anno M.DC.LXXX.III. fama Auctionis Heinsian incitatus D. Bernardus, iterum navigaturus in Hollandiam, ventis furentibus, navim alacer conscendit, nbn aliter ac naut, bon2 freti
spe ex oris Africanis aut Americanis, vastiffimo
licet mari interjecto, aurum reportandi. Omnia
voto feliciffime responderunt, imo supra spem
& exspectationem. Jucundiffimum erat Clasiicos Authores omnium generum, aut cum
Manu

p.E. BERNARDI

V17A. 43

Manuscriptis collates, aut quorum marginibus

docta Josephi Scaligeri, Bonaventur Vulcanii,
Heinsiorum,Patris & Filii, aliorumque, qui hanc
egregiam literature partem, summo cum om
nium applausu, post renatas literas tractarunt,
manus Scholia, emendationes, & conjecturas allevifiet, sibi, erogatis pene ultra modum nummis, non sine gravi rei familiaris damno, in peculium comparare, longe pretiosiori supellectilis
librari parte inde constituendl Nec solo hoc
nomine felix istud iter sibi gratulatus est : in
quo redintegratis veteribus amicitiis, novas cum
prclariffimis & eruditiffimis Viris, quibus Fcederatum Belgium merito gloriatur, viz. Joanne
Ceorgio Graevio, Frederico Spanhemio, Jacobo
Triglandio, Jacobo Gronovio, Jacobo Perizonio, Theodoro Ryckio, Servatio Gallo, Evaldo Rulo, aliisque, fold morte siniendas contraxerit : quorum obviam humanitatem e candidiffimis pectoribus ubertim fluentem, in colloquiis, in conviviis, in negotiis expediendis,
omni tempore, quo illorum ope & consilio erat
utendum, dum apud illos moram fecerit, cxpertus, ovanti & grato ore indesinenter prdicabat : prcipue vero mirari solebat summam
Viri ampliffimi, & tam ob amniorum literarum culturam, quam ob politicas artes civilemque prudentiam celeberrimi, Nicolai Witsenii,
Consulis Amstelodamensis, benignitatem $ in
cujus laudibus celebrandis erat affiduus, utpote
ab eodem, non tantum humaniffime, & citra
omnem fastum, & dignitate senators quasi deposita, exceptus, fed insigni munere, Dictio
nario

44

&..BRtiAKDi

VITA.

nafio Coptics cjuod

Cl. Trledddriis Petrfcta
Hdlfatus Glim e* gyrJfo advexerat, doriati&
Quasi verb de sold Befrfardo dptirrie fheruifle
perexigui moifcenti fibi efle videretur, pro maxiifid bdnis lkcris betiefaciehdi studio, typbgrapheum Oxddienfe typiS feirreis Cdpticis tHldpicisque, ad Berfiardum tfailsiilissiS, ex muriiflcefr
tia sua idem Vis sufrliSus drinb M.DGLXXX.Vt
fiuctum ornafumqite voluit.
Bernardus, sive hufhanitate gentis Batavicaf,
& prcipub Pfofefibrdrri Leidensium, qiios Yitissifst rriutud afndfe prdfecutus est, five afriorfc
linguarum Orientalium victus, Oxonium Leidl
cofflmutsse, modo illud istiussmodi literas publice pfositetidi Sc docendi rhunus, quod ex fdonei Viri y qui in etudltiffirhi (3olii locum patf
gloria & merifis succederet , defeftu vacaVif,
illorufn, qui Collegam fore ardentiffimis votis
optMent,- opera potuisfet obdneri, apud fe statuebat: ridri quasi iriferifo aninio patriani &
amicdS esset delerturus , fed ut linguarum Oilentalium studium, quod summis in deliciis habuit, felicius per gentes Eufopas propagaret,
& ut in isto communi literature emporio, ubi
bibliopol longe generosiores, quam nostri solent, alunt spiritus, & fam pariter ac lucro
velisicantes, nullis sumptibus, in procurandtf
elegantiffimis accuratiffimifque librorum editionibus, parcunt, irigenii sui ftus, quod in Anglia pro temporum irifelicitate vix fieri potuiffe
tristis admodum fensit, in publicam lucefn faciliori & feliciori opera ille prfens protruderer.
Sed conatu isto, intercedentibus, nescio quibus,
s
ob

D.E. BEKNJRDI

VITA, 45

obstaculis, (uti postea, quando iterum renovaretur) in auras abeunte, mercibus literariis onustus, non mediocri amicorum, qui diuturniorem absentiam gre ferrent, gaudio Oxonium
reversus est.
Non diffimulabo ilium jam reducem, animo
ab hisce studiis Astronomicis, de quibus tanquam
jejunis, aridisque, & qu neutiquam vitam aut
meliorem aut beatiorem fecerinc, apud me spe
questus est, plane averso , annis quoque ingravescentibus be afflicts valetudine colluctantem, a
munere isto , propositis quis honestisque conditionibus, in gratiam aut D. Flamstedii aut
D. Halli, qui sideralem hanc scientiam summa
cum industria' & admirando quidem successu,
applaudente orbe Europo, excoluerant, 8tpari
apud exteros ac nostrates fama adhuc excolynt, cedere voluisse. Sed cum id difficillimum
efiet , & frustra exspectandum , saxum istud
versa re oportuit, donee, faventibus Patronis &
Amicis, de opimiorifortuna' ipsi suerit providendum : quod nonnisi post octenninm contingebt : ut mox narrabo : paucis de Doctoratu,
quo insignitus est, interjectis. Neque enim, ut
largos commentarios rerumque gestarum ( quod
cujuspiam privati hominis, nedum umbratici
Doctoris, qui in museo abdirus, librisque solis
intentus, vitam egir placidiffime, ab omni strepitu publicisque negotiis remotiffimam , vix
patitur mediccris fortuna & conditio) Annales
scribam, qnisquam rifeexigere poterit.
Anno M.DC.LXXX.1V. cum D. Bernardu*
quosdam ex amicis aliotque longe rate, multo
vero

46 D. E. BERNARD I VltA.
vero longius meritis inferiores, singulis annis
doctoralem purpuram induisse vidisset, damnosa
ilia ac pertinaci modestia gre expugnata, pra>
stitis pro more solenni exercitiis, ad summum
in Theologia gradum, quem jure optimo ante
multos annos ambiisse licuiffc;t,tricesimo die Octobris istius anni promovetur. Anno M.DC.XC.I.
ex insigni gratia & favore summi sui Amici &
Patroni, D. Petri Meweffi, Wintoniensis Episcopi, opimo sacerdotio sive Rectoratu, ut municipali vocabulo utar, parochi de Brightwell
in agro Bercheriensi donatus est, quem pleno
jure ista state, divite annona percepta, poffidebat. Oppidum illud non nisi novem milliaribus ab Oxonio distar, adeo ut pari commoditate aut hie aut illic pro di versa tempestatum
anni ratione morari posset. Retinendas enim
xdes Oxonienses tum ille tum amici censuere,
non tamen sacro munere, quod ipse fepe pra>
stabat, neglecto, licet facultatem virum idoneum
ad ipsius absentis vices supplendas substituendi
ex formula1 juris Ecclesiastici impetraffet. Hac
bona* forte admodum felix, inde nimirum nova
studiorum subsidia & solatia petiturus, & jam,
dim antea rei familiaris angustiis, dum aliis
iverit prospectum, pene oppressus videretur, senectutem corpori invalido mox incubituram
commodius lautiusque toleraturus. Post * triennium Virginembene moratam in uxoremduxit,
cum qua vixit amantiffime & jucundiffime. Si
qui autem hasce nuptias tanquam ipsius tati
* Augusto M. DC XC. HL
parum

D. E. BEKNAKDI

VITA.

47

parum congruas decorasque exagitaverint, se

parum quos rerum cenfores rigidosque affectuum humanorum, sive fortium, sive insirmorum, arbitros prstant : in quibus cum ipse sibi
per vitam confequentem mire complacuisiet, non
est, quod quispiam morosus omnino criminetur.
Jam hoc novo,eoque Ecclesiastico,munere auctus, post aliquot menses juxta statutorum Savilianorum normam, a profeffione Astronomi,
quam per octodecim annos tenuerat, ltus libensque cessu : in cujus locum ab illustriflimis
Electoribus cooptabatur peritiffimus 8c subtilissimi ingenii Mathematicus , David Gregorius,
Scotus, nuper Matheseos in Academia Edinburgensi Professor.
Circa annum M.DC.XC.ir. commode accide. bat, ut laudabile istud edendi Catalogos codicum Manuscriptorum in Bodleiana privatisque
Collegiorum bibliothecis hodie exstantium institutum, olim, quod certiffime mihi constat,
susceptum, fed infeliciter sopitum, inque primis
vitalis aur halitibus exstinctum, apud Oxonienfes revivisscere cpiffet, utpote jam fausto
sidere natum, & felicioribus auspiciis inchoatum 5
qviod cur D. Bernardi commissom, & nominis
auctoramento munitum, ille publico omnium
literarum, & prfertim illtus Academi, bono
natus , mediis licet angori'ous ex calculo &
pthisi, medullas vitalesque spiritus fensim depascente, ortis constitutus, in fe consummandum
recepit. Egregio huic operi adornando & persiciendo, Viri nobiles 8c docti, per universam
D
Angliam

48

D. E. BERNJRDI VITA

Angliam & Hiberniam quaquaversum sparsi,

symbolas suas certatim contul&re, quorum benignitatem & erga bonas literas, Academiam
Oxoniensem, & Patriam amorem, animique
quoque dotes , prfationibus lemmatibusque ,
qu singulorum catalogis prmittuntur, valde
magnisicis, & pro nimia sua bonitate plane admirandis, & nullatenus in omnibus promisscue
admittendis, ille celebrat elogiis : fed omnis iste
labor nihili videbitur, si cum accuratiffimo illo
Indice secundum Alpbabetum, quem ex schedis,
e prelo calentibus, lectis relectisque, exquisito
judicio &incredibili industriacollecium, &duobus magnis voluminibus digestum.qu bis serve,
ante susceptum, quarto ante obitummensc, noviffimum iter Hollandicum, uti ab illo accepi,
propria manu descripserat, conferatur : de quo
paulo susius agam, quando de libris collectaneisque ejus ineditis disseruero.
Itineris in Hollandiam tertio suscepti, a quo
nullis objectis periculis, non tempestatum, qu
postquinoctium autumnale svire solent, non
malorum, si a Gall is, suis excursionibus subinde
totum illud fretum orasque maritimas infestantibus, interciperetur, non mortis ipsius, quam
morbis fracta valetudo continuique languores
molesta hac navigatione exacerbandi, citra
omne remedium ab arte medica petendum, intentabant, metu, dimoveri potuisset, (illaenim,
omnia, imo quod difficilius erat, consilia, censurasque,nedicam exprobrationes amicorum ipsi
in os impactas, forti, excel so, & imperterrito
animo contcmpsit& superavit) causa hac suit.
Nuper

D. E. BERN ARD1 VITA.

Nuper hredes Goliani, erroris sui tristi damno satis convicti , quod ante viginti octo annos
Cantabrigiensibus bibiiothecam integram longe
doctiffimi & famigeratiffimi Discipuli, ut Erpenii Prceptoris codicibus, quos ex munisicenti*!
illustriffimi D. Georgii, primi Ducis Buckinghami, poffident, adjiceretur , ingenti pretio
redimere volentibus non consensissent,illam pub
lics auctione mense Octobri A.C. M.DC.XC.VI.
apud Lugdunum Batavorum habenda, disjunctim, quo melius rationibus suis consuleretur,
venum exponere constituerunt.
Quod cum
compertum habuisset D. Bernardus, mulra animo agitabat, ut codicum istorum, si non major,
saltem melior pars in Anglos derivaretur. Ne
mo enim, quanti ditiffimus iste librorum, varietate argumentorum, puta in rebus Theologi,
tum Christian, tum Mohammedan , Medicin, Histori, Matheseos, aliarumque artium
& scientiarum , mire prstantium , 8c linguis
variis, viz. Arabia, Syriaca, Turcica, Persica,
Coptica, Malabarica, Sinica conscriptorum, the
saurus, quem exquisito judicio, laboriosa sedulitate, & maximis impensis, dum in Oriente
manferit, doctiffimus Sc sapientiffimus Golius,
splendidiffimum, post Erasmum, Grotium, & Isaacum Voffium , Batavi lumen & summum
decus, acquisiverat, eflet stimandus, illo, qili
antea istos solerter explorasiet , accuratius noverat. Ex fuis reditibus non suppjtebat, quod
iis comparandis impenderetur, nec, ut res tune
ferebant, ex publico Academi penu in bibliothecis Oriental ibus V. V, Cl. Edwardi Pocockit
D 2
8c

50 D. E. BERNARDI

VITA.

& Roberti Huntingtoni immani pretio emendis,

pene exhausto, ut id sieret, erat exspectandum.
Quid ergo ? Rem integram reverendiiCmo Viro,
& Orientalium linguarum, uti &sacrarum naturaliumque scientiarum , peritiffimo, D.NarchTo
Marstio, Archiepiscopo Dubliniensi, cum quo
ipsi intercedebat frequens literarum commercium, veteri amicitia, olim Oxonii contracts,
sundatum, 5c cui honoris & obscrvanti causa
elegantiffimam epistolam Operi Misnico Viri
longe eruditiffimi, Gulielmi Guisii, graviflimo
rei literari damno in tricesimo primo tatis
anno variolis prmature exstincti, (O quam Te
memoro, doleo, desideroque, Amicorum suaviffime!) prsixam inscripsit, serio expen dendam propotuit : quo vix aliquis forte per uni
verses Britannias, qui aut generosiori animo,
aut ardentiori ad has literas juvandas propensione inclaresceret , erat reperieudus.
Quod
cum neutiquam amiciti blanditiis occ^catus,
multo minus turpis cbsequii adulationisque vitio quicquam iudulgcns aut obnoxius, fed ex
sensu veri & qui dixissem, fateberis mecum,
candide 8c erudite Lector, si noris, ilium, inter
alia laudatiffima V^safl
exemplo reve
rend ifsimorum Antistitum, Gulielmi LaudiCantuaricnlis 8c Jacobi Uilerii Armachani, ductum,
plurimos quoquecodices manuscriptos, rariffim
& optim not, tanquam opima spolia ex barbarorum manibus erepta, magnis sumptibus in
Angliam advehendos * prccurasse. llle consi* Opeprfcrtim V. Cl. D. Roberti Huntingtoni, ram tempcrisMer
catoribus Anglis, Halebi in Syria degenribus,1 a Sacris.
lium

D. E.BERNAKDI VITA. 51
Hum D. Bernardi facili aure excipiens, benevoloque animo amplexus, negotium istud hujus
arbitrio permisit, pecunias, quantas vellet exi*
gere, tum ad iter istud, si per valetudinem licet,
suis sumptibus instituendum, tum ad libros sclectiffimos quovis pretio, prout ipsi videretur,
comparandos suppeditaturus.
Quod ex inte.^
gro & abunde prstitit. Bernardus viatico instructus, patri & literarum bono, nedum existimationi, quippiam detrimenti labisque, nisi
sidem datam promiflamque prstithTet,ut scrupulose nimium veritus est, contractur, vit amorem postponens, nec Londini quoquo modo sistendus, sola uxore comitatus, iter periculosum
ltus arripit, cum ventis, molest navigationis
malis, 6c potiffimum corporis tabe confecti gritudinibus conflictaturus. * Sane abiturientem
luximus, longumque vale diximus, tanquam il
ium non amplius in hoc caduco & mortali rerum statu visuri.
Sed Deo misericordi triste
omen avertente vivus falvusque littus Hollandicum, prter exspectationem nostram, appulit :
hide, ut mini ltabundus Koterodamo rescripsit, quasi novas vires languido corpori mens vegetior facta affudisset , Leydam properavit, a.
clariffimis & doctiflimis Viris, Spanhemio, Triglandio, Gronovio, Perizonio, veteribus Amicis,
Almeloveenio , Sypestenio, aliisque, quibus
solo nomine ac fama antea innotuiflet, omnibus
benevolenti & benignitatis officiis exceptus, &
benesiciis cumulatns.
Quantam vero librorum,
< . . 1.
' '
.
1 , * j-.
* Mcdio Septembri M.DCXCYI,
D 3

quam

52 D.E.BERNJRDI

VITA.

quam divitem & pretiosam ! copiam secum reportaverit , ex catalogo librorum MSS. reverentliffimi Archi-prsulis Dubliniensis, in magno opere Catalogorum, Oxonii nuperrime juris
publici facto, satis liquet. Noluit e Batavia
discedere, insalutato Viro optimo & doctiffimo,
omnibusque elogiis majori, Joanne Georgio
Graevio, quem lummo amore & affectu dudijm
coluit, &, a quo pariter erat redamatus. Sed
post moram sex septemve septimanarum, reque
ex voto peracta, amicis Leydensibus & Trajectinis iternm valedicere oportet, ut festinanti pede
iter remensurus, in patria & in dibus suis apud
Oxonienfes, quod maxime in votis & optatis
habuit, mortem oppetere poffir. Superatis mille,
ut mihi retulit, incommodis, qu tam terra
quam mari perpeflus est, ger anhel usque Londinum venit, & paulo refocillatis viribus, relicta
post quatuordecim dies, i.e.desinente Novembri,
Urbe, mox Oxonium, sibi per quadraginta annos dilectiffimam fed em, repctiit : reversusautem domum, solennibus Deo Opt. Max. quod
ilium per tot varios cams & ingentia discrimina,
grum licet, vivum tamen illo deduxisiet, gratiis actis, cubiculum recta ingressus est, nunquam
inde, ne in Museum quidem in eadem contignatione vicinum, ubi per integros dies usque ad
intempestam noclem sumrna cum delectatione
morari solebat,exiturus. Mox ltis Oxoniensiurfl
ob reditum felicem gratulationibus pene obruebatur. Ego vero hanc extremam vit sugientis
8c exspiratur partem longioribus aetatis robust intcrvailis anteponendam, gaza hac litcraria,

D. E. BEKNJKDI

VITA

$3

raria, tanto cum periculo invecta, laudabiliter

& feliciffime impensam, 5c ipsi & patri, quoad
vixero , gratulabor. Sed inveterato malo ex
atrophia &tabe, qucarnem sensimdepasta est,
indies recrudescente, quibus quoque accesserat
gravis dysenteria, vegeto tamen animo, neque
per violentiam morbi ullatenus lso usque ad
extremum anhelitum, (biduo enim ante mortem,
ad me eadem mentis constants & sirmitudine
literas scripsit) catholic sidei retinentiffimus, &
sirma spe, ex misericordia Dei per Christum Salvatorem, beat immortalitatis consisus, abso
lutions sacerdotali a Parocho impetrata, post sex
prterpropter septimanas a reditu, totus emaciatus,duodecimo Januarii die A.C. MDC.XC.VI.
uti nos numeramus, quinquagesimo nonotatis
su nondum exacto, placide exspiravit Vir optimus 8c piiffimus, ob sublime ingenium 8c profundam reconditamque eruditionem; eamque
variam & multiplicem , inter maximos hujus
seculi Viros merito recensendus, & cujus nomen
in Annalibus Academi Oxonieniis inseri,& memoria in omnem posteritatem propagari mer
reatur.
Funus post quatriduum, viz. XVI. Januarii,
ingenti pompa elatum, sex Doctoribus, inter
quos erant D. Wallisius, conjunctiffimus Collega,
& D. Gregorius in Cathedra Astronomi Succes
sor, instratum, sandapil superimpositum, pro
more solenni inter procedendum manu tcncntibus, comitati sunt Vicecancellarius & Priroores
Academi ad saccllum Collegii S. Joannis Bap
tists, quo corpus deponebatur, ad diem resurD 4
rectionis

54 D. E. BERNJRDI VITA.
rectionis custodiendum. Desunctumpro rostris
elcganti oratione laudabat Fianciscus Bernardus,
istius Collegii Socius, & non ita pridem Acade
mic Procurator : cunctis, qui parentationi aderant, lugentibus tanti Viri jacturam, & Academi & literis sunestam.
Ad septentrionalem
Sacelli parietem, Conjux erigcndum curavit monimentura, insigne quidem & pulchrum satis,
ex candido marmore, in cujus medio, reliqua
supersicie paulo elevation, siguram cordis ipse
moribundus insculpi volujt, hisce verbis circumscriptis, Hobe/vus cor Bemardi : subtus vero,
E. B. S. T. P. obiit Jan, 12. 1696.
Qu nuda
epigraphe in parvo quadrato marmore, sub quo
sepultus jacet, itidem repetitur. Nec opus erat
aliis magnisies titulis, cum ipse laudatissim
fam ultra omne elogium, quod Amici superstites vel comminisci potuere, monimentum immortalibus scriptis suis reliquerit.
Superest, ut illius mentis imaginem, h. e. virtutes, indolem, mores, reliquuraque vitje institutum & praxin, a'osqueomni faHbcolore, licet
non graphice c artisice penicillo delineatam,
parva in tabella reprsentem : itemque lucubrationum, quas persectas, & baud diflicili labore
prelo parandas, aut affectastantum, schedisque
non parva? molis, & libris Advcrsariorum sparsas
rejiquit, indicem coronidis loco apponam.
Miti erat ingento, <k a litibus jurgjisque alienjsTjmo^ li casu aut dedita opera disceptationitus Amicorum de rebus literariis paulo fervenfius agitatis interveniilet, sententiam suam, jugujum, cauU petiturus, ut candide 6c omni di(ii;.,
mulaticnq

D.E. BERNARDl

VITA.

55

rnulatione inanibusque verborum prosusionibus

procul, ita absque omni fastu, lente & submifla*
voce, citra omnem strepitum, rogatus interponere solebat : nemini gravis infestusve, licet vel
erroris manisestos diversum sentiret. Alien industri quus judex : nec librorum, qui fortafle
ob sutilitatem aut d%^ai^i acriter castigari meruissent, si nihil aut moribus aut pietati adversum, nihil, quod juvenum animos aut a melioribus studiis aut a veritatis assequend amore
abducere posset , iis inesset , malignus cen
sor : librorum vero , in quibus cum eruditione
certabat sive ingenium sive judicium, sive in Veterum scriptis cxplicandis, aut argute & sapienter corrigendis bene collocata industria, nemo
promptior magissque benevolus laudator.
Eandem animi moderationem in dijudicandis controversis religionis apicibus scrvabat. Li
cet enim inter divers communionis Ecclesias,
sublatis diffidiorum, quibus Christianus orbis
miserrimum in modum atteritur, causis, sine dispentlio Evangelic veritatis, & illla ista, quam
ab Apostolis prdicatam primorum seculorum
Cbristiani amplexi sunt, 8c illibata absque dogmatum Scholasticorum fermento side, salvis quoque Episcopornm, qu sacri canones statuebant,
juribus, pacem & unitatem redintegrari optaverit : non tamen immodico zelo debacchandi
contra aliorum sive nova placita sive errores,
qualicunque specioso titulo ementitos, pro pru
dential aut pietate sua se abripi passus est; streriuus Ecclesi Anglicans , vere Apostolic* &
athqlic, assertor 8c vindex, & ab ejus communjone.

$<5 D.E. BERNJRDI

VITA.

munione, nullis arguments sophisticis, condi

tion ibus nullis, ne dignitatibus quidem propositis, si quispiam audaculus attentasset, unquam,
adjutrice divini gratia, avellendas.
Interim,
dum peregre abesset in Gallia, rumores, quos
ineptuli credulique homines avidis bibulisque
auribus hauriebant, domi de illo sparguntur,
quasi a sacris Romanensium animo non esset
alieno, deinde, mox fore Ecclesi Anglicans
desertorem, inque illorum castra transsugam.
Sed ille calumnias hasce atroces mendaciffimasque, integritatis su securus, contempsit, &in
iis refellendis non admodum anxius, amicis rescripsit, Mas omnes ex reditu [ho penitus cejsatnras. Calumniandi vero ansam inde arripuere
aliqui angusti pectoris homunciones, eo quod
sibi cum quibusdam Viris reverendis, Abbatibus
& Sacerdotibus secularibus religiosisque, ob pietaris severiorisque disciplin cultum pariter&ob
erudirionem summopere laudandis, arctiffimam
familiarkatem interceffisse audivissent. Hoc,
quod probro 8c vitio maleferiati vertissent, sibi
honori duxir, inque prcipua felicitatis parte
collocavit : aftectum obfequiumque istud, quibus ilium dignati sunt, pari affectu & obsequio
8c prscns & per omnem deinceps vitam pro virili repensurus : quod sequentes lirer ostendunr. Nec hisce cultus sinceri & observanti
indiciis & demonstrationibus consensus, plus
quam semel proposuit Parisios iterum reverts,
tum ut instrnctiffimasistiusllrbis bibliothecas exquisitiori indagine lustraret; tum ut veterum
Amicorum alloquio, consuetudine, & aspect"
mentem

D. E.BERNAKDI

VITA.

57

mentem oculosque recrearet, & potiffimum in

reverendiffimi D. Huetii rueret amplexus. Tantum potuit studiorum similitudo, indeque enatus amor, sola morte, si tamen ipsa morte extingui poffit, exstinguendus.
Sanctas cum aliis quoque Exteris, prter Gallos, magni nominis & fam, coluit amicitias :
inter quos eminuit Vir illustris & nobiliffimus,
D. Ezechiel Baro Spanhemius, tum legarionibus
in Anglia & Gallia prclariffimc gestis, tum scriptis eruditiffimis ternum victuris , longe lateque
maximo suo merito celeberrimus : item Vir clariffimus & prstantiffimus, D. Jobus Ludolsus,
de gente Abyffinorum pariter ac sua, imo de
universe Rep. literaria, merentiffimus ; ut acteris recensendis,quorum nomina, aut exhisce memoriis, a me, pro re nata, tanquam tot gemm
& clavi, inserta & intertexta comparent ; aut ex
sequentium epistolarum Sylloge peti poflunt, in
prsenti supersedeam.
Nostratibus autem a
me paffim supra memoratis, quos eruditionis fama prstantes, sibique familiares redditos, impense coluit & amavit, etiam, quod exploratiffimum babeo, accenfendi sunr, Joannes Pearsonus, Joannes Fellus, Thomas Barlovius, Edwardus Pocockius, IsaacusBarrovius, Thomas Gravius, Joannis ?
frater germanus, Dudleius
Loftus, Joannes Lightfootus, Gulielmus Guisius,
quanti viri ! pridem clitibus adscripti, Joannes
Wallisius,iterum hie nominandus,HenricusDodwellus, RobertusHuntingtonus, Gulielmus Caveus, Thomas Hydus, RichardusBentleius,aliique, quos vel nude meminisse ad omnem elogiorura vicem supplendam sat erit.
Mi-

58 D.E. BERNARDI VITA.

Miram ejus humanitatem experti sunt Adven, quotquot fama celebritatis loci aut studiorum ratio Oxonium invitaverat.
Omnes,
sive amicorum literis commendati, sive propria
virtute 8c genio consist, ilium tanquam communem Patronum, quidni dixerim, tanquam 8c
Oraculum & Magittrum, adibant, vix suexistimationi post reditum in patriam, vix suis commodis, dum moram iilic fecerint, satis prospectum suiffe rati, ni sese in ejus amicitiam insinuaverint. Quod aliquammultis nullo negotio, quod cteris omnibus absque difficili 8c Jaborioso ambitu licuit. Dum autem ille per multos annos nullis domesticis cuds impeditus, sibi
soli vacaturus, prope bibliothecam Bodleianam
& Theatrnm, quo omni tempore, sive clurrt
serenaret, sive pluviis, nimbis, ventisve turbaretur, affidue erat eundum, habitaret, ad mensam communem, quam Penjionem nuncupant,
qui commodiffime excipiebantur hospites & peregrini, aflidere voluit. Qaam optandam felicir'atem ingeniosi & indultrii homines ltanter & avidiffime captabant , quotidians con
versations 8c colloquiorum benesicio, cum maximo studiorum protect u, sapienter usuri. Qiiali
autem, quo grato istius obvi & fructuos benignitatis sensu, quern perpetuum fore, & nul
lis, ne longissimis quidem, temporum aut loccrum intervallis extingnendum spondent, tangerentur, liter amoris, benevolenti , obsequii
pleniffim, quas ex Anglia disceflbri scripsere,
abunde, testantur, qu, cum hoc sit unicum illaumargumentum, in censum referri nondebent.
Hasce

D.E.BEKNAKDI

V IT A.

59

Hasceegregias animi dotes ac virtutes ornabat pietatis ver & solid absque omni affectatione studium, quod diligenter quidemexcoluit,
non tantum Deo in Museo, tanquam in Sacello,
vacans, rerumque clestium meditationi intentus, fed & in publicis quotidiani sacri cultus &
in religionis Christian officiis affiduus : ad cujus normam vitam suam instituere cwj
&
pro virili, quantum indolis human insirmitates,
sive ex errore judicii, sive ex subito affectuum
impetu, invito aut obrepentes aut incurfantes
patiuntur, sincero corde studebat : interim humtllimus, qualitercunque in omiffis commiffisque
deliquisset, divin misericordi propter merita beatiffimi Jesu S-t^g? effiagitator. Quod
hue referri oportere duxi, ne qnispiam ilium
aut t aTafln'v ixiffla. penitus neglexisse, aut in solis literarum studiis omnem operam & industriam collodsse, male suspicaretur. Decujusobstupescendis reliquiis paulo amplius agere constitui, cum id, si recte judico, nec tu, candide8c
, erudite Lector, aliter, ut opinor, judicabis, tum
rei literari tum fam Bernardin illustration!
8c augmento non parum conducere videatur.
Harum autem lucubrationum indiculum, ex
ipsius vit breviario sumptum, pauculis adnotatis subinde insertis, illustrabo ^ deinde qudam
in illo aut omisia aut obfeurius subintellccta,
aliaque ex schedis solutis excerpta, mantiss non
contemnend loco, addam.
I. Chronicon omnh vi, five Canon Chromcus.
Opus magnum,& incredibili multorum annorum labore composituro, in quo omnium tempo?
1

60

D.E. BERNARDI VITA.

rum rationes, calculis accurate subductis, expendit, omniumque gentium celebriores epochas, a principiis rite rixis & stabilitis, ad communem periodi Julian mensuram deductas,
synchronismis continenter appositis , in variis
tabellis digeffit, ut uno intuitu facilique oculo
secum invicem conferri poffint; itemqueFastos
Consulares, omnemque Chronologicam rerum
tam civilium, quam sacrarum, a Christo nato
per plurima secula gestarum, historiam ex vetustis membranis, nummis, marmoribusque ordinavit.
II. Calcndarium EcclefjjiicuHt & Civile pleraritmque Gentium.
Harum prcipu sunt veteres Grci & Ro
mans h. e. tam ante, quam post proffigacam
Evangelio idololatriam , receptamque Christi
Salvatoris sidem, Pers, & Arabes, tum Mohammedani, tum Christiani, Syri, Coptit, & thio
pes, aliique. Opus pariter magnum, & dignisiimum, quod in publicam lucem edatur, in quo
de varia apud has gentes, variis temporibus,
prout melior motuum clestium calculus docuisiet, dispositione, itemque de festis diebus cujuscunque generis solerter agit : & in quo etiam
innumeris tere illorum, qui hoc nobile argumentum pertractarunt, erroribus modeste castigatis , quamplurima nova Sc meliora ex manulcriptis codicibus eruuntur. Hujus vero libri
doleo vicem. D. Bernardus enim cujusdam bibliopol Lipsienfis, qui tune aderat Oxonii,
blanditiis delusus, illius cur commisit, ut in
Germania ederetur, quod accurate 8c citra moram

D.E. BERNAKDI

VITA

61

ram fe praeftiturum fpondebat. Sed hic nondum

fidem liberavit fuam, adhucque orbis literatus
hoc defideratiilimo thefauro fraudatur.
III. Index librorum Manufcriptorum Angli &
Hibernia.
Ut magnificum iftud Catalogorum bibliothecarum Angliae 8c Hibernian opus, ipfius eure
concreditum, praeftabilius utiliufque redderetur,
iftum pene fervilem Sc maxime ingratum moleftumque laborem contexendi indicem Alpbabeticum, ut fupra retuli, non averfatus eft : licet
continuis languoribus ac aegritudinibus propemodum oppreflus : quem accuratillimum jure
appellabo, in quo, praeter alios luo ordine difpofitos, libri 8c tra&atus Scriptorum Clafficorum
magni nominis,& potiffimum Patrum veteris Gra
eae & Latinae Eccleliae, pramotatis titulis, ineadem
communi ferie,ad varias diftinftafque iftius mag
ni voluminis partitioned, notis corapendiariis,iifquefacillimis, referenda, fingillatim recenfentur,
ne aut inanem operam omnin ludant, aut de
teedio, quod ex laboriofo multorum Indicum
nudorumque numerorum examine vel attentiffimis folet obrepere, querantur Le&orcs. Amplior autem titulus huic Indici ab ipfo prarfixus
ita fe habet :
Librorum manufcriptorum magn Britannia &Biberni, atque externarum aliquot Bibliothecarum
Index fecundum Alpbabetum. Edwardus Bernar
das conruxit Oxonii. An. D. CDDCXCVI.
Quo enim majori literarum commodo melius
confuleretur , illud quoque Leftorem harum
aman

62 D. E. BERNARDI

VITA.

amantem studiosumque latere noluit, quam plurimos codices Grcos MSS. bon not & magni
usus, qui apud nos ex opimis Grci spoliis supersunt, in celeberrimis quoque extra Britannias
bibliothecis reperiendos esse, ut Viri ingenio &
eruditione prstantes, quos ubi ubi sparsos idem
communium studiorum amor conjungit, de iis
edendis soliciti, jam nullo negotio norint, unde
mutuas operas iibi invicem dare & petere, quoties opus foret, commercio epistolico, queant.
Bibliothec autem, quarum catalogis, sive impreflis, sive manu exaratis, ut ut mutilis imperfectisque, in hoc prstantifiimo & utilisijmo
opere condendo usus est, quas, solo literarum
Alphabeti scrvato ordine, (neque id agitur,quasi
de illarum dignitate, absurda pariter ac odio
comparatione, esset contendendum, cumsingul
peculio literario, auro gemmisque Indicis longe
pretiosiori, gaudeant) ad ipsius exemplum meniorabo, h sunt : viz.
August Vindelicorum.
Heidelbergensis in Palatinatu Rheni, qu
nunc apud Romam in Vaticano adscrvatur.
Leidensis Academi.
Leopoldi Augusti apud Viennam Austri.
Principum Medicorum in Florentia apud
S. Laurentium, & apud S. Marcum in eadem
urbe.
Patavin Academi.
Viri illustriffimi Seguierii, Cancellarii Galli.
Vaticana in urbc Rom.1.
Doluit

D. E. BERNAKI>I

VITA.

6$

Doluitver6 (nosque ddhuc doleiiius) cataldgum incomparabilis gaz literari in bibliotheca Reg$ Parisiensi recdndit, cujus vel aspe
cts avidiffimos oculos, antequam morte clauderentur, satiare cupiebat, per tristiffimas bellorurti
vices lion comparuisse. De hujus autem operis
utiJitate, qu in universam rem literariam redundatura est, doctiffimam prfatidnem patt16 ante mortem pnemisit, cum illd Indice edenddm.
IV. Large Commentaries on the private DeiJO'
tions, drawn from the Ecclesiastics of the three
first Centuries of Christian/, and from the Gentile
Authors, Gree\, and Latine, and Oriental.
Titulum vero aliumCodici manuscripto prsigendum curavit, hey? modo.
Private Devotions, with a brief Explication of
the ten Commandments, the Lord's Prayer, and
the Apostles Creed : in VII. Books.
Hos commentafios AngHce scriptos, quos di*
Hgenti manu versa vi, in publicam lucem pridem edidiffe irhpendio Volue'rat, si per avaritiam &' pusillariimitatem bibliopoiarum, qui ex
cdnd&Tiibus, corridiis, 8c indoctis trivolisque,
ifn6 8c hreticis, scriptimjculis certius lucrum
ca'ptarunt, licuisset!. Cujus pfstantiffimi opens'
fummam hie brevi dabo.
Irl ilTo suaruni esse partiurh pro pietate & zelo
Cathdlic veritatiscredidit reverendus Si docrisifmus; Author , Christian religionis prcipua
capita 8c afticuloS sidei ex Script'uris sacris juxta
E .
mencem

64

D. E. BERNAKDI VllA.

mentem Scri ptorum vetustiflimi vi, &Concilio

rum generalium explicationem, contra Judxos
St Hreticos, tarsl veteres quam novitios, qui, ,
ilibdolis Scripturarum interpretationibus intro
ductis, veriratem Evangelii corruperunt, veteremque Christianam Theologiam novis %mentis incrnstarunt, tueri : deinde in usum nostrojsum, qui paulo altius lupra brutuni vulgus sapiunt, Ecclesi Christian primordia, progressbs, & viciffitudines, quibus per ista priora secula erat obnoxia, ex Eusebio cterisque Histori Ecclesiastic Scriptoribus, & potisiimum funestas lmperatorum Roma no rum, qui in Cbristianos ferro,igni, crucibus, equuleis,ex vi crudelium
edictorum, svierunt, mortes, ex Lactantio aliisque, egregiis novissque illustrandi gratia' obscrvatis ubique additis, recenlere : denique de cultu sacro ex principiis religionis, mentibus hominurn lumine naturali indit, & de moribus
officiisque vit civilis 8c human, qu recta ra
tio singulis, qui bon mentis sunt compotes,
prstanda dictat, & de sacris Judaici cultus ritibus, precumque formulis, & reliquo in ctibus
publicis religionis Mosaic apparatu suse agere :
quo instituto,, quod susceperat, prclare desunctus est. Vix enim quicquam argumenti in uniyersa positiva Theologia reperiendum est, quod
non ibi solide & erudite tractaverir. Hincsane
Virum magnae lectionis & industri pariter ac
soleras ingenii suisse testatiffimum erit , in quo
';.m:-'e genus Authores , veteres Philosopbos,
:. aliofquf e Gentilibus. quofquot de Etbij
ry r- qr; hO'' J'-fi;! ifjra otis ador-

D. E. BEKNARDI

VITA.

6$

nandum, ut mihi narravit, diligenter legisset,

Historicos Grcos, Latinos, Judos, Mohammedanos, non temere & perfunctorie , fed sapienter & cum judicio pro re nata ubique in me
dium producit. Sed ne Panegyristem agere, &
hisce elogiis, quasi immodicis, veri limites supergredi cuipiam videar, hie vagantem calamum
reprimo.
V. Observations t)drii generis.
VI. Not ad Scriptores veteresjam facros quant
non facros.
In hos tam Latinos qqam Grcos miscellaS
observationes, fane doctiilimas, scripsit.
VII. Etymologicon Gtmtm & Lat'mum.
VIII. Lexicon gyptiacum.
In hoc Glossario multas gyptiorum antiquitates solerter& subtiliter eruit & eiplicavit.
IX. Lexicon Rujjicum.
X. Eutlides, Grdce & Latine.
Anno M. DC. XC. IV. omnia Euclidis opera
prelo paravit sub hoc titulo :

Euclidis Geo/netr opera.

Elementorum Geotnetri & Arithmetics libti
XV. cum commentario Prodi in primum.
E a
Date

66 D. E. BERNJRDI

VITA.

Datorum liber, cum prfatione Marini ;

lnirodutfio Muficd, cum settione Canonis :
Optica, Catoptrics & Phenomena.
Omnia Qrnece & Latine.
De hisce edendis valde anxius eras, fed hunc
quoque, utililiimum licet, conatum plane irritum infausta reddiderunt tempora. De datis
vero Euclidis ita magnisied fentiebat, ut opus ad
Mathefin Analyticam rrecejfariiw, atque aGeometris antiquis novisqne nbique prfuppojitum appellaverit : quapropter illud, aberroribus editionis
Parisiensis M.DC.XX.V. purgatum, accuratissime
recensuit, &. cum exemplaribus Grcis Arabicisque contulit.
Quam prclare admodurn .dq
magno illo Geometra & universa Mathematicorum gente hac nova editione meruifle potuisset, aliorum erit judicare & candide interpretari.
XI. Syntagma de Mathefi : sive principia &
elementa Matheseos.
Opusculum hoc, quod dolendum est, im^erfectum reliquit. Hue etiam referenda videntur
magn molis Collectanea de Geometrlci$ St Astronomicis, cum schematismis variis^; ex Gr
cis, prcipue vero-ex Arabicis, Authoribus,. qui
ad hue in bibliothecis Bodleiana & Goliana la
tent inediti : de investigations lines meridian,
b. e. communis intersection's circuit meridiani
ac horizontis regionis alicujus, tam pro solstitiis\ quam pro quinocliis : deanno tropiGe^ &
methodo. observandi ' mt^sluniinariam. ke-ra

D. E.BERNARDI VITA. 6y
de Arithmeticis , in quibus prclaras inferuit
Dissertationes, alteram de notis & siguris numerorum, alteram vero de eorundem nomihibus apud Latinos, fed mutilam 6c quasi in medio
abruptam, aliisque argumenti Mathematici consimilibus.
XII. Dijsertatio de Literature
Hujus ipse author meminit, ego verq ftori
memini me unquam viditse : ilium vero novi
multa de variarum gentium Alphaberis, qu r'u
cem commentarii in Tabulam suam literariarfl
prstarent, collegisse : ex quibus an ejusmodi integram dissertationem, ut videtur, adornaverit,
me penitus latet.
XIII. Linguarum infillArum Britannia & Hiberni origines Perjic & Armeniaca.
Sane animo proposuit Etymologicon suum
Britannicum multiplici auctario & differtatiuncula de gentisSaxonic, e qua nostram ducimos
originem, Scriptoribus illustralfe : fed partim
jegritudine , parrim aliis longe diversi argu
ment! seudits impeditus, istud institutum, ut puto, ultra prosequi desinebat.
Prlectiones, quas in Schola Astronomiaj ha'buit frequences, in schedis folutis lacerisque, doctas' eqmdera, & illo perquam dignas, in indicem referre oper pretium nort duxit : quarum
alias neglect & ranquam res rejicul perierunr,
ali, qu istud fatum effugerint, pr situ, &ob
perplexos deformefque Characteres vix Tegi
porant, Utinam omues illas, pulchte & lenta'
E 3
manu

6% D. E.BERN AKVl

VltA.

manu exscriptas in Museo Saviliano, prout mo-.

nujt Fundator, ipse vivus reposuisset f
Hisce alia etiam non vulgaris nor, qu in
ilia recensioneomittuntur, adjiciendaesseasquum
postulat.
Prter enim posteriores a quarto Apollonii
Pergi Conicorum libros , quos supra memoravi,
ex Arabica lingua Latine versos scholiisque illu
strates, contulit quatuor priores Latine editos
Bononi M. D.L. Vi. cum Grco textu ab ipso
margini addito, & cum versione Arabica : non
negleclis versione Abrahami Ecchellensis 8c Alpbonsi Borelli commentario. Accedunt
Lemmata Archimedis Arabico-Latine , cum
figuris 8c annotationibus , prmifia de istius
opnsculi ratione eruditi prfatione.
Tabul Astronomies? Omadaddini Ismaelis,
Principis Hamah, quas exscribere ex libro bibliothec Collegii Joannensis elegantiffime
scripto ante triginta sex septemve annos aggressus est : fed tabulis cognati argumenti Ulug.
Beigi editis, ab isto opere, tanquam supervacaneo & inutili, postea cessavit.
Proverbiorum Arabicorum, partim a D. Pocockio, partim a se Latine versorum, Gollev &iones.
Aristarchus Samius de magnitudmibus & djr
(tantiis Solis & Lun. Ptfauri Latine editus
M. p. LXX. II. 4. Cujus ad oram Grecum
jextum e codice manuscripto addidit : 8c quem
etiam cum versione Arabics collatum examinayit. Hunc Aristarcbi Libellum Vir doctiffi

D. E. BERNJRDI

VltA.

69

mus, D. Wallisius Grco-Latine edidit Oxoni

M.DC.LXXX.V1II. cum honcrisica Colleg. sui
in prfatione mentione.
Cleomedis de Meteoris opusculum, quod cutn
MSS. contulit, & ex veteri Scholiaste multa ad
illustranduni textum adnotavir.
Vitruvius cum Ms collatus, cujus ope locos
quosdam istius prstantiffimi Authoris luxatos
corruptosque restituit & redintegravit.
Liber divinarum Liturgiarum, a Roberto Stepbano Paris. M. D. LX. fol. edirus. Quas,
prsertim Liturgias Sanctorum Basilii & Chrysostomi, cum codicibus MSS. contulit, erat autem
iste liber olim Josephi Scaligeri. Reliquos vero, imo, pene omnes veteres , quorum erat studiosiffimus, aut ab ipso collatos, aut cum judicio & cura adnotatos, (quod dc libris aliis, si
qui sint insigniores, sive ab hujus sive superiors
compositis editisque, paritec
quoque dicendum est) cum non mediocris tdii
effet hie sub conspectum referre, ii h catalogo
facilius & commodius peti poffunt.
Not in Glossaria Gco-Latina & LatinoGrca a Vulcanio anno M.DC. edita. In hanc
rem contulit Lexicon Grco - Latinum vetus,
quod in calce quorundam scriprorum Cyrilli reperitur, cum Manuscripto Bibliothec Monasterii S. Germani in pratis Parisinis, dum illio
A. M.DC.LXX.VI. ageret.
Not in Gerardi Voffii Etymologicon linruse
Latins: ad cujus origines & per continua" se
cuta variationes scribere Canonem Etymologi*
cum olim instituit, 6< de Henrici Stcpljant
Grc
E 4

;o D. E. BERNAKDI VITA.
Grc lingu Thesauro edendo, vel potius de
novothesauro concinnando, cogitavit.
Not in universam Ecclesi Anglican Liturgiam.
Scholia ex MSS.Grcis, snnorationes, Sccommentarii in qudam sacrarum Scripturarum ca
pita & periochas. Utinam plura & integriora !
fed nescio qua vi impetuque mentis in magni
moliminis initijs spenumerb impeditus , ad
alia fe divertere soJitus est. Attamen se serio
& maximopere ad edendum amplum in librum.
integrum Psalmorum commentarium accinxit :
nihilque magis in cogitatis & votis habuit, istius
propositi publicatq specimine. Editurus autem
crat Psalterium Ebraice, Grace & Latiae, cum
veteribus versionibus Gallica & Romans, uti &
iM, qu ex Ebraico textu immediate derivatur,
& etiam Coptice : quam ob rem quincuplicis
Psalterii,a Jacobo Fabro Stapulensi in cnobio
S. Germani prope muros Parisienses A. Ch.
M. D. VIII. imprest], exemplar, quod olim doctiflimi Pithi erat, nactus, illius Gallicum, Romanum, & Ebraicum, insigni benesicio & humanitate reverendi & doctiffimi Viri, Joannis
Mabillonii, cum manuscripto codice prob not
ejusdem Cnobii olim contulit, & ut fensus Textus sacri, cujus perpetuus in quotidianis religionis tum public tum privat a pud omnesCbriflianos, qui pietati student, officiis exercitii-fque
est usus, melius aut erueretur, aut iilustraretur,
versiones Orienrales, & prajscrtim Copticam, for
dulp examinavit. Dolendum est quammaxime,
grande hoc 8c magnificum opus non integrum
nume-*

D. E. BERNARDI

VITA. 71

numerisque suis absolutum redditum fujsse, cui

vix quicquam in eodem gen ere comparandum
secujum produxerit. Sed huic aliisque prclarisiimis molitionibus & ausis continui per ali
quot annos languores interceflere , tandemque
mors acerba, quam immoderatis studiis vigi,
liisque aeceleraverit, fatalem jmposuit periodum.
Hos omnes libros ab illo compositos, illa,mque ^ollectaneorum, qu suse memoravi, aliorumque molem : item codices manuscriptos, collatos, notisque eruditorum Virorum hujus & superioris seeuli illuftratos, quos in Gallic, Belgio,
8c alibi comparaverat, pro prudentia sua clariffimi bibliothec Bodleian Curatores in ternis
illius archivis, ita sperare &augurari fas est, reponendos pecuniis publicis redemertmt : quod
& ille moriens optavit, modo pretium aliquatenus debitum qu unique deferretur. lidem etiam
multos libros impreflbs, melioris & rarioris not, ilHc quoque desideratos, ex bibliotheca Bejh
nardin^, exploratione ha,biti, colligendos jussfere : pro His solut erant centum & quadra-;
ginta librae sterlingic, pro illis vero duccnt.
Cteri publics auctione distrahebantur, multis
egregiis viris, quos bibliothecam sclectam adornandi cura amorque tetigerunt, libros relictos,,
quorum magnus erat numerus, prsenim si manu,
t>. Bernardi notarentur, non sine magno atnpitq,
& prensatione, ad se rapientibus: quod de. Bibliis Pplyglottis ^ondinensibus peculiariter
cendum habeo.
Quibus in duodecim tomos
diremptis^ ille prppriis locis Synopsin CririccV
rum

72 D.E. BEKNJKDI

VITA

rum, Biblia Armeniaca, aliosque S. Scripturarum

Jibros, scparatim olim editos, inseri curans, ut
loca jam oculis simul incurrentia faciliori opera'
conferret , & certiori judicio exploraret : ad
oram notas Criticas & Scholia, versionibus quoque , prarcipue Grca' , Arabica, Syri:;d , &
Pentateuchi Samaritan!, cum originali textu,
cum codicibus MSS. & cum scriptis Parrum subindc collatis, paffim congeffit : inde in ista licitatione pretio valde adaucto. Tandem O. W.
Danus, ipsius hospes, 8c qui illum ex Hollan
ds comitatus est, oblatis viginti libris sterlingicis, suum in jus asseruit, postridie triginta ab
aliquo, ut in ipsum transferretur. cupiente,
percepturus : fed ille conditiones istas lucrosas
generoso animo, de valore & dignitate istius
literarii mercimonii sibi satis conscius, omnino
aversatus est, patriam suam tanto thefauro ditaturus. Sed manum de tabula, quam suscepi
delineandam.
Ita D. Bernardi fam litaturus, memoriam
ejus literis mandare, illumque tanquam pulchrum & amabile industri, studios, summaque cum tranquillitate, & quidem summo cum
honore 8c patri 8c literarum in umbris Academicis transacts vit exemplar proponere
constitui. Hanc parentationem , ut ut laxam
& inconditam, forfon non male interpretabitur qua posteritas, saltem, uti spero, meam
erga Amici defuncti manes pietatem & affectum
pie quoque 8c benigne excusabit. Westmonasterii
XVIII. Novembris, A, C, CDJDC.XCVIII,
n

' .

73

Teflimonia & Elogia virorum clarijjimorum

&

do&iffimorum

de

D. Edwardo Bernardo,

PAschasius Qjienellus ad S. Leonis opera Dissertatione XII. de Codice Canonum Ecclesi Roman p. 641. LutetiParisiorum A.i 67 5.
Hujus Apographum miffum eft ad me Oxonio a
clarijs. Viro mihique amicijfimo, E. Bernardo, in
Academia Oxonienfi do&ijfimo AJlronomi Profejsore Saviliano, quem an fingulark humanitas
cum do&rina conjun&a, an promovendarum literarum amor indefejfus magis commendent , difficile
dixeris.
In Prfatione ad Opera S. Leonis Magni.
Quantum debeam viro doffiftimo, E. Bernardo,
Aftronomia in Oxonienfi Academia Saviliano Profefiori, dicere non valeo. Non tantum enim codiets Romani, aurum contra ftimandi, apogra
phum, cura fua descriptum, ad me transmifity fed
& bibliothecas Oxonienses summa diligentia ipse
scrutatus eft : Archiva Laudina, Bodleiana, Oriehnfia, Baliolenfia, Pemfyrocbiana, &c. excujjit,
Edita,

74 TESTIMONIA & ELOGIA

edita cum MSS. codicibut contulit, varias leftiones
propria defcripfit mann, ea cura, eo Jludiot ea
humanitate, cm parem vix ac ne vix quidem inveniai.
Nec satis suit Viro liberalifsimo fua profudiffe,
nisi & amicorum Jludium ac laborem impendijset,
quorum oculis Cantabrigienses bibliothecas & co
dices MSS. lujiravit, indeque excerptas mifit vanantes leUiones.
Humanijfimo D. Thom Gale
hanc mihi ope/n debere, quando Bernardus fignificat, ingratus Jim, fi V'tri nomen hoc loco reticeam.
Joannes Fellus, Episcopus Oxoniensis, in ap*
pendice ad Aratum, pag. 47. Oxon. 1672.
ubi quarundam camionum Grcaruni specijnina edidit.
SHu ex Hibcrnia> nbi inter schedas reverendissimi Ujserii latucrunt, fcliciter redemit copiamque
fecit vir de bonis literis optime meritus, D. Ber
nardus, Call. D. Johannis Baptift foetus.

Jdem in Prctfatiome ante Archimedis Arenarium.

Qxon. 16j 6.
Tnsuper cum confultijjlmum videretur, ut Euctidet
agmen duceret, il'luts rei' curam Jidei erudhijfiwi
noftri D. Edvoardi Bernards Profejfbris Aflrono*
mi& Saviliani, commendavimus ; qui non soluM
qmnes intendebat nervos, ut liber ipft omnibus n*'
merit abfolutus prodtret, sed fuh fumpiibus diagramm&WM

de D. EDW. BERNARDO.

75

grammatum totius operis formas eleganter delineandas & exculpendas curaverat, jpecimine pagiuarum aliquot typis infuper commijso.
Idem in Prfatione ante S. Barnab epistolam
Oxou. 1685. De sehedis quibusdam reverendiffimi D. Usserii ex incendjo ereptis.
Huas vir eruditijjlmus, Edwardm Bernardus, S. Theologi Doftor, & Aftronomi Profejsor Saviliams, redemit, mihique benigne communicavits

Joannes Wallisius in Prfatione ante Aristarchum de magnitudimbus & distantiis solis 5s

lun. Oxon. 1688.
Grco codice MS. ufifawns reverendi Vin, D.
Edwardi Bernardi, S. T. D. Ajlronomie Profesforis Saviliani, College mei meritiljtmi : quem ille
dudum manu fua ex Saviliano codice fideliter txscripjit.
. .
Du<e item verftones Arabics qu celeberrimi Sddeni olim fuerant, cum ejufdem reliquk,
in BodUieina bibliotbeca jam repojits. Unde qu
alicnjus videbantur momenti, nonnulla adnotavit
D. Bernardus ad oram fui libri,, ut escVaUte Vert*
ffone qudam.
'...>..' ,A.i
..V
.
^

\.
' \ ,

-.

.. . \

Thomas

76 ?ESTlMONJ[A & ELOGIA

Thomas Calus in Prfatione ante opuscula

Mythologica, See. Cantabrigi 1671. dePalae*
phatO T^i d-nkw.
Triunt Oxonienpum variantes le&iones ad m
misit Vir omni eruditione & humanitate excel'
lens, Edxoardus Bernardus^ Coll. D. Joan. Oxou.
Socius.
De Co'mutO. Ex codhibus Oxonienfibtts non*
mdlas ipfe emendationes excerpferam, alias, pat
tem longe maximam, & capitis ultimi fragwentum haefemts desideratum\ idem semper mihicolendm Bemardns suppeditavit.
Idem in Prfatione ante lamblichum de myste. steriis. Oxon. 1678.
Exemplar Grcum , quod mine primnm edo,
aceepi ab eruditijjimo f'lro , Isaaco Vojfio. llltd
ubi non satis emendate feriptum comperi, itnpe*
travi a dottijsimo Viro, Carcavio, ut corrigi &
emendari posset ex codicibus seriptis, qui servantnr in bibliotheca Regis Chriftianijjimi.
Edxo.
Bernardus, Professor Astronomic apftdOxonienses
ornatissimus , multifque mi hi offieiis conjunUijfimus, negotium MSS. conferendorum (nam in Gal'
His tum temporis agebat) & suscepit libens, &
quod ipfe domum rediens absolvere non potuit, chravit mihi conficiendum per Johannem Mabillohium, quo ego Viro nihil hutnanius unquant videos
intellexifse.
A.

deD.EDW. BERNARDO.

77

A. Gallandius in prfatione ad Bibliothecam

Orientalem Herbelotii, ubi quosdam viros
doctiffimos e genre nostra ( putk Seldenum,
Pocockium, Castellum, Hydum, & Gravium) qui Jinguarum Orientalium studia excoluerunt, memorat, hc de Bernardo nostro habet.
Le Dofteur Bernard fi scavant dans les Mathematiques, & dans les belles lettres, nous en
fait aujjl efperer ; >* il riy a pas de doute ,
quits seront dignes de fa grande capacite dans
les mefmes langues.

Jacobus Gronovius in appendice ad fragmentum Stephani Byzantini de Dpdone. Lugd.

Bat. 168 1. 40.
Mihi allat funt multijugvs & dubiutn
ardentis in me amorts plus ac benevolenti, an
eruditionis & humanitatis fignificantes epiflol
ab Viro clarijfimo, Edvpardo Bernardo, Mathematum apnd Oxonienfes Profeffort dotfijfimo.

D. Menckenius in Actis Eruditorum Lipsi pub

licans, mense Aprili 1691.
Le&ori benevolo inv'idere nolumns Chro
nologic Samaritan laterculos binos e MSS. excerptos, & Latine versos, nobifque per epifiolam
mtper

78 TESTIMONIA & ELOGU, &c.

tmper communicatos a clarijjimo Oxonienjim
Frofejsore, Edvardo Bernardo.
In ttinta. en'm
tnemoriarum Santaritanarum penuria. vel hxc bre-s
vlora thesauri injiar habebuntur rerum Orientalium cupidis.
,
His plura alia testimonia & elogia superaddere
facile esset : fed ea de industria omitto.

VgTERUM

VETERUM

MATHEMATICORUM,

GRCORUM,

LATINORUM,
E T

ARABUM,

SYNOPSIS.

Collectore Viroclariffimo& doctiffimo,

D.

EVWARDO

BERNARDO.

Veterum

Mathematicomm Scripta.,

qu reperiri potuerunt.
VOLUMINIBUS

VOL.

XIV.

I.

E V C L I D E S.

Lementorum libri quindecim juxta

editionemGrcam Basile 1533. collatam cum MSS. Gr. Bodl. Arch. B. 25.
& Bodl. S. 4. 9.
Una cum versione Latina Fr. Commandini Pisauri 1572. & Pisauri 1619. aliquot in locis
emendata.
Principia, quorum in construct:. & demonstrationibus usus est, in margine adnotata.
Schemata ri incisa.
Demonstrationes Symbolis breviffime expreflae
exeditis D. Barrovii,Scscriptis D.D.Oughtredi & Rawlinsoni.
Scholia vetera
F 2

Grae-

Veterum Mathematicorum Synods.

Grcorum, ex codd. MSS. & editione Commandini.

Arabum, ex MSS. Arab, in Arch. Bodl. recensente Thebeto Corraide, & in bibl. C. V. D.
Pocockii, & in bibl. Coll. D. Joan. Bapt.
Oxon.
Item juxta traditionem Chogia Nasireddini Pers, Rom 1594. Exstat autem & Persice
inter MSS. bibl. Coll. D. Joan. Bapt. Oxon.
Item ex versione Latina, quam ex Arabico fecit
Adelardus, manuscripta in Museo Bodl. Ambulac. 178. 8cArch.Digb. 174. & Coll.Trin.
Oxon. 24. & MS. Bal. 239. & Cant. Pen. 61.
8c 69. & Caii 1. & Seld. Arch.
per Campanam. Par. 1516. 8c Bas. 1546.
& MSS. Bodl. A. 3. 8. Med. & Y. 1. 2 Th.
Syriaca ex MS. Syr. in Arch. bibl. publ.
Cantabr.
AnnotationesViriillustris,D.Savilii, & alioruirj,
ex MSS.
Excerpta (necessaria quidem) ex scriptis recentiorum jam vulgatis Fluff! Candall , Peletarii, Zamberti, Tartale, Clavii, Billingleii
nostratis 1496. Camilli, Taurelli, Welperi, Camerarii 1577. Cattaldi, Schulerii, bettini, Jo. Benedicti, Dibuadii, Puteani,Schenbelii, Lansii, Tacqueti/ Earrovii, Herigonii,
Cottignez, Fabri, Arnoldi, Oughtredi, Walliffi, Sturmii, Cardani, Richardi, Dafypodii, Bovilli. prcipue vero Fr. Command ini.
Procli commentarius in Elementorum lib. 1.
Grarce quidem ex edit. Basileensi ad sidein
codd. in Arch. Pembr. 161. emendata. Idem
ill?

Vetemm Mathematicorum Synopsis.

ille liber, quo in versione sua concinnanda

olim usus est Baroccius, Latine vero ex ver
sione Baroccii (fed correcta) cumnotis.
Iamblichus T^j k<w na.fona1iy.ric Gr. Lat. studio
D. Tennulii e MSS.
Problematum Euclidanorum Analysis per Fr.
Schotenium ex schedis illius Geometr.
De supersicierum divisionibus opus egregium,
Mohammede Babylonio vel Authore vel In
terprets Latine cum notis Fr. Commandini
juxta edit. Pisaur.
Thabeti liber consimilis argumenti, Arabice &
Latine, ex codd. Arab. Seldeni cumnotis.
Excerpta ex Martiani Capell libro sexto collata cum MSS. antiquiffimis in Arch. Seld. & in
Coll. Ben. Cantabr. 181. & Digb. 221. Merton. 70. & Ben. 185. & Laud. L. 71.
Ex Boethio H. 1. 10.
Isaacus Argyrus de sigurarum transmutatione
Gr.Lat. e codd.MSS. Pembr. 70. 393. &Pemb.
in. 73. & Seld.
Isaacus Monachus in sex priores lib. Element. Ar
gent.
Anonymus de mensurandis solidis MSS. Digb.
104. 1 54. & in bibl. Saviliana. Vide & K. 44.
& K. 17. in Arch. Laud, item K. 61. Laud.
Mich. Pselli Geometria, hoc est, Geodsia
W^wv Gr. MS. Pembr. 76. 412.
D. Savilii Prlectiones secundum edit. Londinensem 4.
Prfatio de Euclide ejusque operibus, quantum
post Proclum ac Savilium licet.
Nice-

Veternm Maibematicorum Synopsis.

Nicephori Blemmid fragmentum deGcometria

& de stellis MS.Gr.Pembr.io6.& in Ps. 8. ibi
dem,
Nicephori Gregone qustiones philosophies &
mathematic inter alia, de mensura arc Noe
cx Origene, Gr. MS. Pembr, 48.
Idea Trigonometri folio unico.
Hie forte vel ad Heronem, &de Geometria practica ex MSS. bibl. SaviL & Digb. & Seld. &
D. Gronovi V. celeberrimi, atque ex Clavio,
Herigono, Stevino, Tacqueto, Pitisco, &c.
fed quam breviffime.
Index.
II. Euclidis Data Gr. Lat. ex edit. D. Hardy, 4.
Paris.1625. collata cum edit. Lat. Basil. 1 546.
& cum MSS. Lat. in ambulacro BodL 178.
& cum MSS. Grcis in Arch. Pembr. 161. &
cum MSS. Arab, in Arch. Seld.
Una cum prfatione Marint Gr. Lat. & Icholiis
veterum atque etiam recentiorum manuferiptis.
Thabeti Data Arab. & Lat. e codd. Seld. & ex
cod. BodL Con. Apoll.
-.n. .
JordaniData Arithmetica ex MS. Bodil,in ambul.
III. Euclidis Introductio Mutica, Sc Se&io Canonis. Gr. Lat. juxta edit. Meibomii 40. & Pen
Par. 1537. 4U. collata cum MS. Ben. 183. &
MS. Gr. Pembr. 41.
& aliorum.

cum

notis

Meibomii

IV. Euclidis

Veternm Matbematicorum Synopsis.

IV. Euclidis (uti vulgo creditur) Optica &

Catoptrica. Gr. Lat. uti pridem edidit Pena
Par. 1557. collata cum Lat. Bas. 1546. &ltalica edit. Dantis. Flor. 1573, 8c cum MSS.
Gr. in Arch. Pembr. 8c in bibl. D. Joan.
Oxon. & cum MSS. Arab. Seld. & cum MSS.
Lat. in Ambul. Bodl. 178.
Una cum notis D. Savilii & aliorum, & epistoM
Kepleri, 8c Pen prfatione.
V. Euclidis Phenomena Gr. Lat. ex edit, Ar*
gent. 1572, 8 & cum scholiis antiquis, &
notis Maurolyci, Rom 1592,4 collata cum
MSS. Gr. Coll. D. Joan. Oxon. & Coll.
Reg. Cantabr. & in Arch. Pembr. 161. &
bibl. Voflian, & cum MSS. Arab. Seld. &
cum MSS. Lat. in ambul. Bodl. cum notis.
VI. Euclidis fragmentum de Levi & Ponderoso
Lat. ex edit. Basil. 1 546. collatum cum MS.
in Coll. D. Joan. Oxon. & in ambul. Bodl.

F 4

VOL,

Veterum Mathematicorum Synopfis.

VOL.

i
i
Apollonius Fergus, tnagnus Gemetra.

\ Pollonii Pergaei Conicorum libri VIL

jt\ Quatuor quidem priores Gr. Lat. ex
verfione Fr. Commanding Bonon. 1566. col
lar! cum verfionibus Memmii & Maurolyci.
Grace e codd. MSS. bibl. Savilianae & bibl.
Leidenfis & cod. Regis Chriftianiffimi 103.
Labb. p. 271.
Adnexis commentario Eutocii Lat. ex verfione
Commandini, 8e Graec ex cod. in Arch.
Pembr. 169. atque notis D. Savilii, & aliorum.
Tres autem fequiores libri, feil. 5. 6. 7. (nam
oftavus jam olim periit) Arab. & Lat. ex tralatione Arabica Beni Mufa, qui editionem
Eutocianam expreffit,& nova verfione Latina,
una cum notis Abdolmelic Arabis, qui Apollonii Con. libros feptem in compendium redegit, ex cod. MS. Bod. tum etiam notis Borelli, Mathematici egregii, & aliorum, cum
fchematis & notis ex fchedis D. Golii, Viri
fummi. Haec cum Lemmatis Pappi.
Tranflatio Arabica Beni Mufa ex cod. bibl. Leidenfis (qui etiam MS. optimae notae in Ca
talogo librorum MSS. D. Golii
apographura. eft) tranferipta fuit. Golianus
codex

Veterum Mathematicornm Synopsis.

codex etiam quatuor priores Coniclibros exhibet : sicut & iste in bibl. Florentina, quem
Latine vertit A. Ecchellensis, non adeo feliciter.
II. Serenus de Sectione Cylindri Gr. Lat. Grxch
quidem ex MSS. Regis Christianiffimi, &Lat.
ex versione Commandiiii 1566. Bonon. cum
notis ipsius, & D. Savilii, & aliorum.
III. Apollonii Pergi t%1 xr SotAc/w Hbri duo,
nunquam antehac in Occidente visi. Arab. &
Lat. ex MS. Seld. cum notis. Disquirendum,
an liber de Sectionibus in bibl. Florentina, cujus mentio sit in biblioth. Labbeana, sit idem
illud opus.
IV. Thabet, Abu Hamed, Abu Sahl, Abu Mo
hammed, & aliorum clariffimorum Geometrarum, Aggreffiones de anguli rectilinei tri-^
sectione, Arab. & Lat. cum notis Forsteri, Borelli, & aliorum. Textum dam MSS. Seld. &
Gravii.
VI. Thabeti Lemmata Arab. & Lat. una cum
tractatu ejusdem de rationum compositione,
etiam Arab. & Lat. ex codd. MSS. Seld. &
Bodl.
, .
Adde Maurolyci V. librnm Conicorum.

Acce-

Veteritm Mathematicorwn Synopsis.

Accedat, quod necessarium est, ex Scbotenio,

Viviano, Barrovio. Torricellio, Cavallerio,
Gregorio a S. Vincentio,Mydorgio, Wernero
Norimb. Baroccio,Wallisio,Andersono, Vieta,
Herigono, Ghetaldo, Riccio, Scaligero.

V O L.

III.

Archimedes Syracufanus.

^/^Rchimedis Opera : viz.

I. Circuli dimensio Gr ex edit. Basil. 1543.
&exMS. 43. Beg. Cbristianiss. Labb. p.271.
Latine vero ex versione Command ini Ven.
1558. cum notis Arabum ex MSS. Seld. Arabicis & Lat. MSS. in ambul. Bodl.8c in Arch.
Seld. & in Coll. Caii Cant. f. atque annotatationibus Commandini, Savilii, Walliffi, &
aliorum ; ex Snellio, Pellio, Greg, a S. Vincentio, Lalovera, Gregorio Scoto, Hugenio,
& M. de Angelis aliisque, quod juvat : sc. Regiomontano, Cusano, Peletario, Bovillo,
Christmanno, A. Romano, a Ceulen,Buteone,
B. Porta, Castaldo, Alcalmo.
Eutocius in lib. de circuli dimensione Gr. ex
edit. Bas. & MSS. Gall. Latine verb per Com
mand.
II. De

Veternm Mathematkomm Synopsis.

II. De lineis fpiralibus Gr. ex edit. BaC & MSS.

Reg. Gall. Lat. per Command, cum notis ipsius, & Savilii, 8c aliorum. Confer ea, qu
D. Wallisius>Bullialdus>& alii hacde re scripseront.
.
III. Quadratum paraboles Gr. ex edit. Baf. 8s
MSS. & Lat. per Command cum commentario ipsius, & opusculo L. Valerii ejufdem
argumenti. -.
,: j ,
IV. De conoidibus & fphroidibus Gr. ex edit.
Baf. & MSS. 8c Lat. per Command, cum com
ment, ejus.
V. De aren numero Gr. ex edit. Baf. c MSS.
Reg. Gall. Latine per Command, una cum ip
fius an uotatis.
VI. De Sphra 8c cylindro libri 2. Gr. ex edit,
liaf. 8c MSS. Gall. Lat. ex eadeffi editione Ba
sil, (emend ata tamen) cum. notis D. Savilii,
& Scholiis Arabum ex MSS. Arab. Seld. &
Lat. in auibul. Bodl. 8c Arch. Seid. 8c Hebraice
versi ex edit. Cost Ben Luca MS. LaixLE. 108.
Hanc Mathelin ornarunt Torricellius, Tacquetus, Wallifius noster, alii.
Conimentarius Eutocii in ltbros de Sphsra 8c
. CyliudroGr. ex edit. Baf. 8c MSS. Reg, Christjanisi. & Latine exedif. Basil, (fed couechl)
Hue refer, qu ad daamm mediaFum. pro
portional. i<f'?.(TJv pertinent, ex Cartesio, Hu. i
genio,

i o Veternm Mathematicorum Synopsis.

genio, Slusio, Cregorio utroque,
Norimb. Gruenbergio, Molthero.

Wernero

VII. De quiponderantibus libri duo Gr. Lat.

ex edit. Bas. & MSS. Reg. Gall.
Eutocius in libros de quipond. Gr. Lat. ex edit.
Bas. collata cum MSS. Reg. Christianiss. cum
commentario Guidubaldi.
Heic de centro gravitatis ex Commandino, L.
Valerio, de la Faille, Guldino, Torricellio,
Villalpando, & prcipue D. Wallisio.
VIII. De iis, qu vehuntur in aquis, sive t%1 t
o^8/^y'ai Gr. ex MSS. Reg. Gall. Latine vero
per Commandinum, cum notis ejusdem, &
Baldi, & D. Savilii.
Heic Hydrostatica.
IX. Archimedes, vel potius Zenodorus, de isoperimetris, Lat. ex MS. in ambul. Bodl.
X. Archimedis exoterica ex Rivalto, cum auctario. Adjicere heic licet Marini Ghetaldi
Archimedem promotum.
Propositiones ips Archimede collat cum
Grcis Rivalti.
Excerpta nonnulla ex commentariis Rivalti, atque ex editione Italica Nic. Tartale.
Archimedem promittit D. Montonus Gallus.
Dedit nuper Borellus librum, cui tit. Archi
medes, ita & Fabrius. Legito inde quicquid
noviter adinventum.
VOL

Veterum Mathematicorum Synopsis.

VOL.

1 1

IV.

Pappus AlexandritiHs & Hero.

I. /"^Ollectio Mathematica , Grce ex binis

V_7 MSS. bibl. Savilian, edita aliquantum
auctior. Habet & Gr. MS. D. Lescuyer. Lat.
ex versione Commandini, aliquot in locis
emendata, una cum notis ipsius atque aliorum : & ad 1. 7. Apollonii nonnulla a Snellio, Ghetaldo, Vieta, & Schotenio restituta.
II. Heronis Alexandrini Pneumatica : ex codd.
in Arch. Pembr. 169. 148. & Laud. C. 66.
Lat. ex versione & cum notis Commandini.
Automata ex MSS. Gr. D. Voflii & Pembr.
169. 195.
Belopoetica, Ctesibii potius, Gr. Lat. ex
edit. Baldi 1616. 40. cum notis ejusdem ac aliorum,
De v.
macbinis
Pembr. bellicis
MS. 187.
MS.13.Gr. D. Voffii, &
Lat. ex versione Baroccii, & h MSS. Gr. Pembr.
169. 137.
Barulcus Arab. & Lat. e cod. MS. Leidensi,
vel b schedis D. Golii, V. clariffimi, qui opus
istud magni Mechanici prelo aptiffimum reliquit.
1
'Alia dviMa ejusdem Authoris penes celefcerr. Y?P? Js.YossiiJP}.
Arjstotqljs

12

Vetcrum Mathematuomm Synopjis.

Aristotelis mechanica ex edit. & cum notis Monontholii, Baldi, Blancani.

Pachymerii Mechanica Lat. per Bechtum, Bas.
1560.
Adjunge J. Frontinum de Aquductibus ex editt.
prcipue vero D. Auzotii, si exstet : imo &
Gromaticos ex edit'. Turnebi ac RJgakii.
Hue refer Prodi Diadochi, si istius Geometrae sit,
opusculum, de motu Gr. Lat. ex edit. Par.
1543. & MS. Pembr. 161. 184. 8c Pembr.
76. 404. & Anonymi problema de morn
Digb.93.
E scriptis Recentiorum mechanicis, fen de mo
tu, excerpta, uti (post Jordanem & Baconem)
Baldi, Varronis, Galilei, Gassendi, Borelli,
Fabrii, Herigoni, & maxime D. Walliffi, qui
cteris omnibus in difficillima ista Matbesi
palmam prripuit, etiam Guidubaldi, Monantholii, Steviai, Schotti, B.Port.
Anonymi Tactica, opus absolutiffimum : ubi k
deTheffalomachia, strategematis, ac acieordinanda, 8ic. Gr. MS. Pembr. 131. 262.
Pediasimi Synopsis Geodtica ex MSS. Pembr.
169. 41. i6r. 8c 70. 396. Sc 76, 412. 8c ex
cerpta in. 74.
Heronis Junioris Geodsia Gr. Lat. per Barocc.
& exMSS.Pembr.8c Arch.B0dl.& bibl.Vossiana.
De terminis Geometricis Gr. Lat. per Dasypodium Argent. 1570.
Habet D. Voflius in hia lectiffima bibliotbeca
Grce scripta, ApollodoriPoliorcetica, Asele*
piodori Philosophi Tactica, Urbicii Tactica,
TSJicephorum Jfy <%t^/*Sf 8c alia istius Gre:
gon?,

Veterum Mathematicorunt Synopsis,

15

gor, Philonem Byzantium de machinis bel

licis, & oppugnandis defendendisque urbibus,
Ariani & aliorum Tactica, Demetrii Cubicularii Naumachica, Constantini Porphyrogennet Piratica, & Anonymum de strategematis
bellicis, & alium de ordinandis aciebus.
Vegetius Laud 42. J. MS.
Mechanici cujusdam, qui sub Alexandra M. floruisse dicitur, Tactica : Arab. 8c Lat. b codice
bon not in Coll. D. Joan. Oxon.
Hie de ponderibus & mensuris, quod idoneum,
exGravio, Agricola, Brerwoodo, Villalpando, Capello, Mersenno, Jordano, Gassendo,
Gronovio.

VOL.

V.

A T H E N V S.

MAchinamenta Bellica lib. V. at qumtus inscribitur Philonis Atheni, sol. 57. una
cum Ctesibio, (Bs\37roJwa) Bitone de instrumentis bellicis, 8c cestis Africani, sol. 106.
capitibus 169. & sol. 22. excerptis ex Apollodoro, Gr. Lat. ex MSS. in Arch. Pembr.
187. & optimo codice in Coll. Magdal,
Oxon.
Anonymus de obsidione toleranda MSS. Pembr.
187, 137. & VbfiT,
Anonymi

1 4 Veterum Mathematicornm Synopsis.

Anonymi Strategemata Veterum selecta. Pembr.
187. 156. & Voss. & Prcepta militaria ibid,
sol. 172. & Voss.
Accedant Tactica ne, liani, Leonis, 8c
aliorum.
Adde Vitruvium, artis Architectonic Authorem unicum, qui ad nos usque pervenire potuit, juxta edit. D. Laet, collat. cum MS. in
Coll. D. Joan. Oxon. cum notis adnexis ex
D. Barbaro, Baroccio, Cataneo, Villalpando,
Frearto, aliisque, qujuvent: (nequeenim
adeo ampla est ars isthc, ac multi existimant)
tum de militari Architectura tam Veterum
quam Recentiorum. Consule hac in re pra>
stantiffimum Voffium, tum Maurolois, Tac*
quetum, Goldman num.
Geoponica MS. Pembr. 54.
Excerpta ex Pljnio, Columella, 8tMacrobio,
qu videbuntur.
Galeacius de S. Sophia T. D. 1 10. MS. Laud.
Anonymus de eadem Ecclesia C. 46. Laud.
Pictura arc No Laud. K. 86. & templi Solomonis ad indicem Lyr inter MSS. Laudinos.

VOL

Vetemm Mathematicorum Synopsis.

VOL.

15

VI.

Diophantus Alexandrinus.
Rithmeticorum libri sex, 8c de numeris
jt\ multangulis liber unus, Gr. Lat. cum com- ,
mentario C. Bacheti. Paris. i62i.collati cum
MSS. bibl. Savilian. Conferatur etiam cum
editione Xylandri.
Qure, an tredecim li
bri istius Mathematici exstent Grce in bibl.
Vaticana : multi enim id adserunt.
Theo de Mathematicis ad Platonis lectionem requisitis Gr. Lat. per Bullialdum. Par. 1644.
cum notis ejusdem 8c aliorum. Grca conferantur cum MSS. in Arcb. Pembr. & in bibl.
Coll. D. Joan. Oxon. & in Arch. Laud.
C. 66.
Nicomachi Geraseni Arithmetica, cumnotisCamerarii.
Nicomachi Arithmetica S-soXess'/^a.
Iamblichus in Nicomachi Arithmetica.
Asclepius in Nicomachi Arithmetica, Gr. Lat.
ex codd. MSS. in Arch. Pembr. 40. 4. sive 113.
8c in Arch. Seld.
De Arithmetica Tractatus impersectus in Arch.
Seld. bis.
Boethii Arithmetica ex MSS. Baliolensis Collegii
258. & Trin. Oxon. 24. & Pembr. 61. & 65.
& 211. & Ben. 309. & Petr. 29. collatis cum
edit. Rusi & Clichtovei.
G

Barlaami

t 6 Vetcrnm Mathematicornm Synopsis.

Barlaami Monachi Logistica, Gr. Lat. ex edit.
D. Chambers, collata cum MSS. Bibl. Savil.fc
Seld.
Maximi Planudis Arithmetica secundum Indos,
Gr. Lat. ex cod. MS. in ambul. Bodl. & Laud.
68. & Ali Koshgius. Vide MS. Pers.
Thabeti trattatus de veritate propositionum Algebricanim ex demonstrationibus Geometricis adstruenda, cum aliis tractatibus egtegiis,
quE Gebricam artem spectant Arab. & Lar.e
cod. MS. Bodl. Garpe ex S. Empirico Gr. Lat.
quod decet.
qu ex Leonard! Pisanl Algebra.
qu de Pellii nostratis pralectionibus in
Diophantum.
figure, quibus mercatores Turcici utuntur. MS.
Arab. Laud. B. 38.
.De fiactionibus tr. duo MS. Lat. Laud. E.
107.
R. Abrahami Caii Arkhmetica, Hebr. Sc Lat. per
Schreckenf, 1546.
Alchindus de sex quantitatibus.
Carpe quod lubes ex nostratibus, Brcdon, Suisset, Wallingfoi'd, BraaVardin, Peccam.
Adde ex Beda^ &c Martiano, qu hue spectant,
juxta sidem MSS. codd. Optimi enim servantur utriusque Scriptoris in bibl. Britaunicis :
turn ex Camodoro & Isidore
Consdlantnr modern! Algebrist , Tartalea,
Cardanus, Clavius, Stiselius, Stevinus, Herigonus , Vieta , Oughtredus , -Mar-riotus,
Cartesius, Wallisius, Fermatius, Pasehalius,
Andersonus, Bovillus, Buteo, Cataldus, Lud.a
Ceulen,

Vetemm Mathematicum Synopsis,

ty

Ceulen, Fr. Schotenius Faulhabers, Kinck-*

huysen, Wasianaer, Glareanus, Xylander,
Jordanus, Malapertius, Mengolus, Maurolycus, Nonius, Ramus, Scheubelius, Salignacus, Snellius, Taisuer, Pellius, Billius, Rei*
noldinus, Cavallerius, Bombellus, L. Burgensis.

V O L.

VII.

HtfiysAryvon',jive Parva Syntaxis Alextn*

drinwnm.

'.

COntinebantur in ilfo Codice, (quem Arabes Tra&atus intermedios vocant, se. iuter 2r2(%ei(r]nv & Magnum Conjlru&orer/t) pr*
ter ipsius Euclidis Data, Optica, Catoptrjca,
8c Phnomena,
t i. Theodosii Sphricorum libri tres Gr.Lat. se
cundum edit. Pen, 8c ilJam Ven. collatam
cum MSS. Grc. in Arch. Pembr. & in bibJiotheca Saviliana, & cum Arab. codd. Seld. 8c
Lat. in Ambul. Bodl. cum sclectis notis es
Clavio, integrisque Savilii.
2.
de habitationibus Gr.Lat. coll. cum MSS.
Gr. Pembr. 166. 254. & MSS. Arab. Gr. Si
Lat. cum notis Auri.
5. de

1 8 Vetemm Mathematicorum Synopsis.

g. .
de diebus ac noctibus, Gr.Lat.ex MSS.Gr.
Pembr. 166. 262. cum scholiis, & Arab. &
Lat. cum notis Jos. Auri & Dasypodii.
II. 1. Autolycus de Sphra mota,Gr.Lat.ex MSS.
Gr. Pembr. 166. 166. & Arab. & Lat. cum
Scholiis Veterum, ac notis Auri.
2.
de ortu &occasu,Gr.Lat.exMS.Gr.Pembr.
166. 184. cum scholiis, & cum notis Au
ri.
III. Menelai (qui corrupts ab Arabibus legendo
^ pro 0 Mileus vocatur) Sphrica. Arab.
& Lat. collata cum MSS. Arab. Seld. & Lat.
in Ambul. Bodl. Adjectis notis atque etiam
Sphricis Maurolyci.
IV. Aristarchus de magnitudine Luminarium,
Gr. Lat. per Command, cum notis ipsius &
Savilii, & explicationibus' Pappi : ad sidem
MSS. Arab. Seld. & Gr. Arch. Bodl.
V. Hipsiclis Anaphoricus, Gr. Lat. juxta edit.
E. Bartholini, cum notis ejusdem atque aliorum : collatus cum MSS. Gr. Arch. Bodl. &
cum Arab. Codd. Seld.
Hue accedat Beni Musa de siguris planis & Sph
ricis.

Vetmtm Matbematicornm Synopsis.

19

VOL. VIII. & IX.

Claudius Ptokmus.

Quantus Scriptor !

I. 'TyTolemi MeUAn Suvfa^s sive Almagestum,

1
Grce ex edit. Basil. 1538. & MS. Opti
mo in Arch. Seld.
Latine ex versione nova, qu in bibl. Saviliana
servatur, collata cum Trapezuntina, recognita perGauric. 1528. & 1541. & 1 551. per
Scfareckenf. be cum versionibus Lat. ex Ara
bia) in Coll. Nov. 281. & in Coll. Magd. 136.
& in bibl. Bodl. & edit, vulgatis.
Illustratum Scholiis Arabum ex MSS. Arab. D.
Pocockii & in bibl. Regia ; & uberrimis commentariis Arab, in bibl. Bodl. & Persice in
Coll. D. Joan. Oxon. MS. & Arab. MS. in
bibl. publica Cantabr. inter MSS. Erpenianos,
literis Hebraicis scriptum.
Commentarii Theonis & Cabasil, Gr. ex edit.
Bas. & MSS.
Not Gaurici, Schreckenfuffi, & aliorum sele
cts, integr D. Savilii.
Jo. Rasel tranflatio ex Grco Almagesti cum
commentariis, & epilogo ad Nicolaum P.
Rom. contra Jacob. Cremonensem MS. Lat.
B. 170. Laud.
II. Al-Suphius de Stellis sixis Arab. & Lat. cum
siguris geminis , e codd. MSS. D. Pocockii,
G 3
D.

ao Vetertm Maihematicorntn Sympfts.

D. Thevenoti, & forte ex museo D, Golii,
V. prclariffimi, cum notis.
III. Liber egregius de erroribus in canone sixarum. Arab. 8c Lat.ecodd. MSS. inbibl.Bqdl,
Con. Apoll. & bibl. D. Golii.
IV.
Abrah Aben-Ezr Astronomia. MS. Lat,
Digb. 8c xotep@> inter MSS. Seld.Opusexcellens : & forte MS. Pembr. 6j.
V. Nasireddini Institutiones Astronomies, cum
commentario luculento Arabico Husain Ebn
Mohammed Nisaburiensis , qui Noddam
vocatnr, Arab. & Lat. ex MS. Coll. Joan,
Oxon.
. t
VI. Cleomedis Meteors, GrJLat. per Balforeum,
& ex editione Vall & Bas. 1547. collata cum
MSS. opt. in Arch. Pembr. so. 9. 75.& 50. 15.
8c 40 56. 57. 8c cum MSS. SavUianis cum no
tis selectis Balforei, & aliorum, 8c scfaoliis
Gr. (forte Pediasimi) doctis quidem ex MSS.
Savil. & Pembr. 169. 75. & 161. & 70. 396.
8c ? 11.

. 1
VII. Pseili compendium quatuor artium, Arithmetic, Music, Geometri, & Astronomi,
f3r.Lar.per Xylandrum, 6c per Murenum,Lips.
1590. 8c ex MS. Pembr. 94.
Jtem Michaelis Pselli -mJo<JW) htiun&ti*:
18; 258. ubi de stellis a capite 120. 8c sol,
394.:tv'

Vetemm Mathematicorum Sjiwpfis. 3 1

Ejufdem solutiones quftionum Physicarum^fol.
66$.
Item istarum scientiarum Systeipa Pachymeris ex
MS. Arch.Pembr.
Item Caffiodorus de iisdem exedif. Gr. & MSS.
De Paschate egregia, & excerpta ex Panario
Epiphanii de eodem.
VIII. Albategnius (Albatani) Lat. ex edit. Venet. 1553. & MSS. Lat. Digb. & Savil.
IX. Alfragani Astronomia Arab. Lat. ex editione
ac illustrations D. Golii, collatis etiam MSS.
Latt. Digb. & Savil. & Laud. E. 107.
X. Nic. CoperniciEpistola
anniio, ex bibl. Savil.

de tempore
.

XI. Campania e MSS. Digb. & Bod), ft MS. Coll.

Novi 293. & Bep. 93.
XII. Ric. Wajlingfordi libri 4. egregiide sinubus
ac proportionibus, cum scholiis D, Lenys
Lat, e cod. MS. Digb. 1 78.
XIII. Sim. Bredon super demonstrationes aliquas
Almagestj, Opus perdoctum, ex MS, eodem
Digb.
Argyri Astronomica qudam Gr. Lat. e MSS. Gr.
Seld.
Ali, silii Aben RageLAstfonomia Lat. Ven.1485.
per gid. de Tebaldis.
G 4

Petri

22 Veterum Mathematicorum Synopsis.

Petri Alliacensis opera Astronomica. Lat e MS.
Orial. 14.
Astronomica MSS. Ben. 193. & 194. & Coll.
Nov, 295. & Coll. Joan. Oxon.
Manilius ex edit. Scaligeri ac Bullialdi coll. cum
MS. CCC. 2.
Swinsbed de motu cli. Cant. Arch. 127.
R. D. D. Sethi Wardi Astronomia Geometrica :
opus eximium. Idem de Cometis.
Introdnctio ad Astronomiam ex Gaflendo, Tacqueto, Ricciojo, Replero, Scheinero, Hevelio, Bullialdo, Borello, Longomontano, Herigono, Peurbachio, Stevino, Galileo, Schickardo, Hortensio, Oswaldo, Baroccio, Maurolyco, Guidubaldo, Maimonide in Mistiue
Tora, Bettino, Langreno, Comite Pagano,
Caffino, Blancano, Blanchino, B. Porta, Linnemanno, Heckero,AbrahamoZacuth, Cavallerio, Malapertio, Urstitio, Clavio, Santbech,
Dante, Diaz, M. Scoto, Christmanno, G.
Wendelino, Aristarcho Mersenni, Philolao
Bullialdi, Ang. Riccio, Wernero Norimb. G.
Bonato, Bovillo, Gaurico, Schonero, Rheinoldo. Nonio, Rhetico, Mstlino, Tychone,
Junctino, observationibus Haffiacis, Metio,
Lansber^io.
Hetc, vel in soquente Vol. de Cometis & eelipsibus, tam ex scriptis Vett. quam recentiorum, Dasypodii, Cysati, Gemm, Kepleri,
Hevelii, Lobkowitz, Petiri, Auzotii, Pilonis,
Spellij,

Veterum Mathematicorum Synopsis.

23

Accedant.
Qudam de Viet Harmonico clesti, cujus
mentio in Astronomia Philol. Item de Salini problem. Astronom. in Coll. Jesuit. Genu.
Nic. Copernici Revolutiones, )uxta edit. Mulleri & Rhetici : & Joannis Regiomontani
Epitome Almagesti : & Gebri Arabis 1. 9. in
Almagestum, cum notis D. Savilii. Noremb.
1533. ex bibl. Savil.
Excerpta ex Institutionibus Astronomicis Arab.
MSS. in Coll. D, Joan, B. & Almagesto, i. e.
Astronomia Averrois. MS. Arab, D. Pocock.
Thii Mathematici Observationes 7. Qr. Lat.
ex Astronomia Philolaica & MS. in ambul.
Bodl.
Excerpta ex Plutarqho de placitis Philosophorum. MS. Pembr, 131. 404.
Jo. de Dandis opus planetarium, A ppiani illo in*
geniosius MS. Laud. 155.
Item alius de eodem argumento, sol. 345. &
sol. 406. de acceffu solis : & sol. 118. EvfMBotT 'Qn$*pyA <9va>ptip.a.ra)V rmvfo&x,7Ttovi ubide
problemate illo Anthemii Mechanici,
^

24 Veterum Matbematicorum Synopsis.

V O L.

X.

Claudius ftokmans.
I.

Anones ^x6^1 Gr. Lat. Hc jam primum prodeunt ex MSS. Gr. Savilianis
binjs 8c Pembr. & Bodl. in Ambul. & Coll.
Novi 352, qna cmm duplici commentario
Theonis Gr. ex iisdem MSS,

H. Heraclii Imperatoris luculentiflimus commentarius in canones .sr^^m Qr. Lat. ex codd.

MSS. bibl. Savil, 8c Bodl. in Ambiil.cumtabb.
nonnulli?.
III. Claudii Ptolemi Hypothesis & Canon Regum, 8c Proclus de Sphra, ex edit. D. Bainbrigii> coll. cum MSS. Savil. 8c Pembr. item
Leontius de Sphropoeia,Gr.Lat.ex edit.Santandreana: itemProcli hypotyposes Astrono
mies Gr. Lat. ex edit. AHatii, & e MSS.
IV. Claudii Ptolemad Anathema in templo Sejrapidis, & i&j "e/^e/8 cx edit. D. Bullialdi 8c
MS. Bodl. in Ambul. cum notis Bullialdi 8c
aliorum.
V- Tabula? Persic, Gr. Lat. diversarum editionum : e codd. Gr. Pembr. tribus^ viz, 63. 58.
& 100. & Seld.
VI. Tabul Persic Nasiroddini. Pers. Lat, ex
bibl. Gpliana,
VIL Ta-

Veterum Matbematicoruin Synopsis.

35

VII. Tabul Persic Ologbegi, Viri Principis,

ex MSS. Coll. D. Joan. Oxon. & D. Pocockii, & bibl. Savil. & Arabice in Coll. D.Joan.
Oxon.
yill. Excerpta ex tabulis MSS. Arabicis, u Ebn,
Sfaatir Damasceni in Arch. Seld. 2. Omadoddini,metrice,in Coll. D. Joan. Ox. 3. Cyriaci Presbyteri. Arab. Laud. B. 80. 4. Mur
gisal sive QjXXpyo Persica MS. Laud. A. 130.
Astronomica. Habet, inter alia, prcipue de
sixis Stellis, de tempore, vends, stuniaris,
montibus & fluviis, Mechanicis, Astrolabio,
Telesinatis, & Poetice. 5. Encyclopdia Fratrum germanorum, sive Echwanol Sepha MS.
Arab. A. 159. & apud D. Pocock, ubi inter
alia, de Quadrivio, quod vocatBoethius, atque prcipue Geographica & Musica. 6. Astronomorum aliquot Persarum collectio ; sunt
autem Yahya Ebn Mohammed excerpta ex
Abu Abdalla Maredinense, Gelatoddin Mansur, Hosein Ebn Hosein, Chowaresmius Alkobrus, Fessol Hatem super Mohammed Giagermum, liber egregius. Tum Ali Sergiandius, percelebris Astronomus, de sphra , de
epochis, de urbibus : Ali denique Kostigius,
Author optimus, de Logistica .secundum Indos, & Astronomia: servatur ineodem Vol.&
Nafiiroddiri Tusensis, tr. de Astrolabio. Persice omnia.
Tabul Astronomic AbJl Abbas Achmed Ebnol Banna Aral). MS. B. j 1 5. Laud.
Tabula?

a 6 Veterum Mathematicorum Synopsis.

Tabul Ebn Atar secundum doctrinam Ebn
Sbatir Damasceni MS. Arab. A. 50. Laud.
Mohammed Abu Omar Ebn Kasem Andelusani,
i. e. Toletani, Astronomia charactere Afric.
in bibl. D. Joan. B. Oxon. Ibidem eodem
argumento ac charactere libellus Abu Isaac
Ibrahim Ebn Mezerkal cum tabb. aliquot.
Tum Mohammed Ebn Mohammed Alsuphius
de sciatericis,
De compositione Tabularum tractatus, qui vocatur, rhvonhn ph wvss i. e. Plinthus Arzachelid, liber elegans ac utilis, Hebraice
MS. Laud 108. Tum tract. Jacobi Ben Macir
Hararensis de Astrolabio, cum commentario
Hebraice, ibidem: MS. Lat. E.107. Laud, viz.
Calendarium Richardi Monke, Capellani de
Anglia anno 1434. Joannes de Sicilia super
canones Arzachelis. Tabula mediorum motuum per MagistrumRede: Almanach ad meridianum Oxon. Canon sixarum, cum siguris
constellationum, & tabula* Toletani certe
egregi.Demonstrationes canonum tabb.Liber
doctus. Theorica Planetarum. Calendarium
Groffi Capitis. Humenuz gyptiorum Philosophi &Magistri sili Ptolemi. Almanach.
feu tabb. ab Arzachele mutat in annos Alexandrinos, & a Magistro Joanne Papiense in
annos Christi. Ars quadrantis, & cylindri compositio.
DeSphra Digb. 93. Kenubi Astronomus, Digb.
93Theorica Si. Bredon, Digb. 93. liber egregius.
TheQrica Planetarum, Digb. 93.

Veterum Mathematicorum Synopsis.

iy

Tabb. W.Rede Oxon. Digb. 57. 25. Ibifol.41.

Tabb. ali Oxonienscs absolutiffim cum
eclipsibusab A.i376.ad A. 1390. Ibideusu instrumenti, dicti J/^V,inventi,quod puto, pet
Ric. Wallingford. Ibi sol. 12 1. dequatione
dierum tract, perpulcher. Ibi rationes quationum Planetarum, & quantitas annua per
Thabet & R. Monke, & capitula Almagesti
sol. 146.
Designis Zodiaci & de Planetis,Gr.Pembr.76.i43.
IX. Arzachelis tabul ex MSS. Lat. Mert. 73. &
Arch. Bodl. 122. & bibl.Savil.
Item tabb. Prophatii Judi, ex MSS. Mert, &
Arch. Digb. & bibl. Savil.
Canon sixarum per W. Wyrcestre 1440. Laud B.
23. Ibidem.
'
G. Evestiam de motu octavo Sphr.Oxon .1 3 1 6.
X. Alphonsi tabb. ex editt. & MSS. Laud B. 23.
8c E. 107. cum notis.
XI. Observationes & tabb. MSS. P. Dacii Ben.
330. Eshenden Orial 65. Lemon icenses. Publ.
Cantabr. 224. Si-Bredon 24. Alb. Batecomb
cum aliis Magd. Oxon. 14. Killingworth 168.
Lumly. Caerleon 188. Lumley. R. Walling
ford, Read Oxoniensis.
De Calendario MS. Arab. 40 in legato Scaligeri
& Chronico-Samaritan. Arab. ibid.
Qure an Gnomonica hie interseri poffint, tam
secundum veteres, Latinos sc. & Arabas, quam
recentiores, puta Clavium, Herigonum, Magnanum,

aS Vetemnt Mathematicorum Synopsis.

nanum, Commandinum, Oughtredum, & e
MSS. Rawlinsoni, Hoggii, & Forsteri.
XII. D. Horroxii Observationes cum notis D.
Walliffi, & D. Rooke, quod reperiri potest
cunque.
XIII. Excerpta quam breviffima ex tabb. Ru
dolph. Philolaic. Lodoiticis, Mediceis, Danicis, Prutenicis, Bergens. Frisicis, Lansbergianis, illis Riccioli, Wingi, Streti, recentiorumque aliis, & ex observat. Tychonis,
sive a Curtio, sive a Bartholino vulgatis.
XIV. Collectanea ex Vett. marmoribus, Historicis. Chronicis, Tabb. Paschalibus computisque MSS. de re Chronologica, atque perparce ex Petavio, Scaligero, Simsono, Calvisio, Strauchio, aliisque recent, viz. D. Marflaamo, Seldeno, Usserio, Seneschallo, Petito,
Clavio, Vieta, Emmio, Allatio, Lydiato,
Cardano, G. Mercatore,. Christmanno, R.
Ori per Ghristman. Maurolyco, Gaffendo,
Baronio, Saliano, P. Alliacensi, A. Ecchellensi in Byzant. Histor. una cum Censorino
ex edit. Lugd. Bat. 6c MS. 8c Beda ex MSS.
Joan.

VOL.

Vtterum Mathmaticornm Synopsis. 29

VOL.

XI.

Claudius VtoUmws.
\t j-jEgj Qutnwv ax\vaiv ty Smantftamtiv^ Gr. Lat.
multo emendatius, quam Petavius olim
dedit,ecodd. MSS. Savil. 8c in Ambul. Bodl.
cum notis Petavii & aliorum.
Anonymus de ortu & occasu sixarum Gr. MS.
Pembr. 94.
Is. Claudius Ptolemus de Analemmate, Lat.
cum notis Fred. Commandini, Mathematici
prstantiffimi, & ampliffimi V. D. Savilii ac
aliorum : collat. cum MS. in bibl. Bodl. in
Ambul.
HI. Geminus de apparentiis & isagoge, 8ec. ex
editt. 1590. & ilia Petavii, viri summi, &
MSS. bibl. Savil. & Pembr. 187. 206. &
165. 9.
Festus Avienus etiam ex MS. item Germanicus,
& Cicero, & Hyginus.
Adele hie Hipparchum 8c Tatium, ex editt. Vi crorii ac Petavii, & MSS. bibl. Savil.
JV. Arati Gr. Lat. juxta edit. H. Grotii, incomparabilis V. cdllata cum MSS. Pembr. 4". 419.
II3. CUm Scholiis aWoc-rcis- ^xaXoTr, 8t 8 133.
& extra numerum, c. 78. & compendiosa me
taphrase's Arati. 8c do&a. Pembr. 131.429.
V. He-

30 Veterum Matbematicornm Synopsis,

V. Heraclius Imperator, Philoponus, Nicetas,

aliique Grcorum de Astrolabio Gr. Lat. ex
codd. MSS. Pembr. & Savil. & Coll. Nov. &
Bodl. in Ambul. una cum Scholiis Arabicis ex
MS. Arab. Con. ApolL & ex MSS. Las. in
arch. Seld. & ex Hermanni Astrolabio MS.
Seld. & MS. Bodl. in Ambul. &Digb.
Philoponus, ut puto, elegans enim est, & meminit Ammonii discipuli sui, & Imperatoris ,
puto Heraclii, instigantis, de Astrolabio Gr.
MS. Pembr. 166. 197.
Alius de eodem ibidem : & Anonymus de Quadrante, forte ex Latino, (meminit enim Pa
ris. Sc Montis Pessulani) Gr. MS. Pembr. 187.
201. & Pembr. 165,
Item Scholia Anonymi, imo 8c Macarii Hieromonachi, adjuvante ilium fratre suo, Nicephoro Gregora, ibid. Item, nonnemo de
Astrolabio, hortatu Manelli Cardinalis ad Papam Romanum, uti videtur : ibid.
VI. Jordanus de Planisphrio ex edit. Com
mand. 8c per Valder. 1536. & MSS. in bibl.
Bodl. in Ambul. 6c Caii 1.
De prognostication! bus 8c observationibus aeris
mutat. ex Rob. Lincoln. 8c Alkindio tam edit,
quam MS. & Columella, & Plinio, 8c Macrobio. [Prognosticon Gr. MS. Pemb. 131.
262. & Pembr. 194. 88. & ibi de ortu & occasu sixarum optime.
Qu. de Beflarionis Card, canone sixarum aut edito aut scripto in bibl. Ven. D. Marci.
Alkindius

Veterutft Matkematicorum Synopsis,

31

Alkindius de pluviis per planetas;

,
Hygini Astronomicon ex edit. Basl & MS.
R. Abr. Cai de Sphra Hebr. & Lat. per Schreo
kenf.
Commentarii in Sphram & computum Jo. Sacrobosci. MS. D.. Joan. Ox.
VII. Ptolemus, vel Veterum alius, de speculis
Lat. ex edit.& ex MSS. una cum commentario MS. in bibl. Saviliana.
Heliodori Optica, Gr. Lat. juxta edit. E. Bartholini,cum scholiis ejusdem, & ex MSS. Coll.
D. Joan. B. Sc Arch. Pembr.
Robertus Lincoln, de Refractionibus E. 107.
Laud;
Anthemii Mechanics (cujus opus templum S. Sophi ) fragmentum ^av^arm tflgfJbfyiv Gf*
Lat. ex MbS. Coll. D. Joan. Ox.
Alhazeni Optica Lat. ex editt. & MS. Cantabr.
Petr. 23.
Vitellionis Optica;
Adde Pecchami.Cantuar. 8c Baconis Pefspectiva
ex editt. & MSS. in bibl. Savil. & Petr. 28. Sc
Line. 16. & Bodl.
Qure Dioptrica W.Snellii riondum edita.
Hc cum nods & excerptis necessariis ex recentioribus Opticis, Stevino, Herigono, Keplero,
Cartesio, Fabrio, Gregorio, Barrovio, (feu,
quod isle meruit, Varrpne nostro) Hugenio,
Porta, Guidubaldo, Ghetaldo, Hobbio, Gualtero Wernero nostrate, Dasypodio, RJsnero,
Maurolyco, Voffio, Nonio, Antonio dc Do
mini?, Grembergio, Cataldo.
H
Tum

3 2 Veterum Mathematicorum Synopsis.

Tum de arte Perspectiva, qu nunc vocatur,
sive Scenographica, ex Nicerone, Du Boss,
Herigono, Stevino, Alberto Durero.

VOL.

XII.

Claudius TtoUntus.

t /^L- Ptolemi Tetrabiblos 8c Carpus Grace

V_7 ex editt. Sc MSS. Coll. Nov. 299. &
C.C.C. 50. & Laud C. 100. & Pembr. 169.
328. Latine ex editt. & MSS. Cant. Publ.
224. & 1 52. & Coll. Nov. 75. 84 C. C. C. 49.
Excerpta ex Tetrab. Pembr. 131. 442. Gr. MS.
Commentarii Prodi, Theonis, Porphyrii.
Pauli Alexandrini Introductio in Apotelesmaticam ad silium suum Cronamonem. Gr. MS.
Pembr. 94. 76. Liber bonus de arte minim?
bona.
II. Mercurius Trismegistus de decanis. Gr. Las.
ex editt. & MS. Gr. Coll. Nov. 299.
1
III. Vettii Valentis Anthologia Astrol. h cod.
MS. Seld,
IV. Excerpta ex Vettii Astrol. Gr. Lat. e cod.
MS. in Ambul. Bodl.&inMS. Seld. 8c Barocc.
49. 68. & in MS. Savil. Gr. ubi Heraelii Com
ment, in canonas w^vl^W'
V. Firmici

Vetemm Mathewdficorum Synopsis,

V. Firmici Astronom. Line Coll. 94. & Pembr.

64. MSS. collate cum editis.
Petosiridis Prognostica ex MSS. Pembr. 166*
162. 8c 169. 376.
VI. Astrologia Ghamini Arab, characters Mau
ritania* MS. Legat. Scaligeri.
Albumasar, (feu AbuMaasher) de nativitatibus*
Arab. & Gr. MS. Pembr. 94. 68. MS. Laud.
A. 137. Latine nullibi non reperitur.
Nasiroddin Tusensis deGeomantia. Persice MS4
Laud. 154.
Alchebirius cum comment. Joannis de Saxonia
ex editt. & MS. Digb. 93. ubi tractat de Annis. Ibi etiam Albumasar de partibus.
Prodi Vranodromus. Gr. MS. Pembr. 166*162.
& 169. 376.
Duodecem roVoi Masala. Gr. MS. Pembf. 94.
106. Ibidem Tabul, & alia non omit
tenda*

H %

VOL,

34 Veterum Mathematicorum Synopsis,

VOL.

XIII.

Claudius Vtolernuf.

I, /^Laudii Ptolemi Geographia, Grce ex

V_7 editt. Basil, per Frobenium, & Paris: cum
epistola Erasini i 546. Gf. Lat. per Bertium 5
Se ex MS&Grcis bids optima? notx in Arch.
Seld.
Larine vero ex editt. Argent, per Ubelum 15 13.
& 1520. Lugd. per Villanovanum 1541. Ba
sil, per Munsterum 1542. & 1552. Colonise
ex versione Noviomagi 1540. Rom 1590.
cum tabb. partim ameis, partim ligneis : &
ex MS. Lat. in Coll. Magd. per Nonium Pacinum. Liber pukher. edit, ltalke per Gastaldum Ven. 1548.
II. Eledrisii Geographia (cujus compendium plane
. est ilia, qu Nubiensis vocatur) Arab. 8c,
Lat. cum tabb. MSS. D. Pocockii 8c bibL
Bodl.
Us. Abulfed Geographia. Arab. & Lat. ex binis codd. opt. D. Pocockir, 8c uno bibl. publ.
Cantabr. 8c quod fperamusv ex edit. D.Thevenoti V. CL
IV. Calcoshcndins, fcriptof accufatissimus, dc
gypto. Arab. 8rLat. e M&Seld.
V. Mappa

Vetemm Mathematicorum Synopsis.

3<

V. Mappa regni Sinici, a Chinensi quodarjj depicta, ex Arch. Seld.

Geographia Ibn Ifaac.MS. Arab. characters Afric.
Laud. A. 139. Liber eximii pretii.
Anonymus t% S-'ia-w xo^s. MS. Gr. Pembr. 131.
427.
R. Bacon de situ orbis. Cant. Ben. 192.
G. Melherayae Mappa mundi. Ben. 255,
Higini Descriptio mundi. Petr. 5.
W. de Worcester de longitud. $c latitud. loco*
rum in Anglia, Ben. 379.
Directorium Terr Sanct, MS. Coll. Magd.
Odorici Itinerarium. Ben. 4. & 72. & Luml.
247. Rubrocki Itinerarium. Ben. 61. Sc Luml.
247. Necham. Ben. 262.
Adnectantur Scylax Gr. Lat. ex edit. If. Vpffii,
cum notis ejusdem.
Marcianus.
Dicarchus Gr. Lat. ex editt. Hschelii 8c H~
Stephani.
Nicephori Blemmyd Geographia Synoptica ex
edit. & MS. Laud. C. 69. Item Nicephori
Gregor Scholia in lib. 1. Geographi Ptolerrm, ibidem.
Solinus ex edit, Salmasii Wvu Coll. cum MS.
bihl. publ. Cantabr. 195. 8c Petr. 94. 8c
G. C. 35. & Coll. Magd. Oxon. & Laud.
C. 1 18.
Mela ex edit. If, Voffii, incomparabilis Vin,
collat. cum MS. Coll, Nov. 285.
thicus.
Tabul P^utingerian,
H 3
Antonini

5 6 Veterum Mathematicoruw Synopsis.

Antonini Itinerarium, cum notis Surit, & ad
sidem MS. Ben. 273. cum commentario Talboti.
Stephanus de Urbibus Gr. Lat. juxta edit. Leidenfem.
Strabo ex edit. Casauboni, vel saltem variantes
lectiones b cod. Gr. MS. bibl. publ. Cantabr.
7. & Lat. MS. Line. Coll. 94. & bibl.
publ. Cantabr. 91. forte. & Pembr. 169.
178.
'
Dionyffi TSyifots Gr. Lat. ex editt. Stephani
cum scholiis Eustathii, & edit. D. Hilli, 8c
ex MSS. Gr. Bodl. 40. M. 46. & Pembr.
Arch, extra numerum. C. & bibl. publ. Can
tabr, 7. & Laud C. 31.
Introductio ad Geographiam & artem Nauticam
ex Herigono, Ricciolo,Fournier, Wright, Borroughs, Merula, Ortelio, Atlantibus D. Bleau,
Keplero, Maurolyco, Balthassare Conrado, L.
Holstenio, Voffio, Baroccio.

Vetemm Mathematkorum Synopsis.

V O L.

57

XIV. .;

Claudius Ptolemus.

I. /^Laudii Ptolemi Harmonica, Gr. Lat.

ex codd. MSS. Cr. in Coll. D. Joan.
Oxon. optim not, & in Arch. Bodi. & in
Ambul. Bodl. & in bibl. Savil. & Pembr. j 24.
cum scholiis, & Coll. Nov. 299. & Coll.
Magd. Oxon.
JI. Commentarius Porphyrii Gr. e cod. MS.
Coll. Magd.Servatur fragmentum ejus in Coll,
D. Joan. Oxon. atque liber ipse in bibl. Re
gis Galli, & in bibl. D. Voffii, & in libr. 1,
& ii. in Arch. Pembr. 41. 148.
III. Bryennius in Ptolemi Harmonica Gr. ex
MS. Coll. Magd. Habet & Meibomius & bibl.
Regis Galli.
Qure, anCleomedis, Dioclis, Pediasimi reperiantur in Vatic, aut Gallic, aut bibliotheca
D. Voffii : & an Cleomedis Harmonica sit ^
inter opera Laurentii Vall.
* V
Pachymeris Harmonica e MS. D. Voffii, Grce.
Lampadarius de Musica recentiorum Grcorum,
Gr. Lat. ex MS. Seld.
f .
Avicenn Musica Arab.8c Lat. e codd. D.Pocockii 8c D. Gravii.
, ,
Musica Persice ex MS. cod. Coil. D. Joan. B.
Oxon.partem bene magnam ex Ptolerno traducta.
H 4
Boethii

38 Veterum Mathematicorum Synopsis.

Boethii Musica ex editt. & MSS. Coll. Magd.
Oxon. 131. & Coll. Bal. 257. ScTrin. Ox.
24. & Peipbr. 61. & MSS. Seld. & Laud.
Antiqui Scriptores Musici, ex edit. Meibomii
cum notis ejusdem, collat. cum editt. & cum
MSS. viz. prter Euclidem.
Aristoxenus. MSS. Gr. Bodl. Arch. A. 113. &
Arch. Seld. & Bodl. Th. 17. 22. & Pembr.
41. 21.
Nicomachus MSS. Gr. Pembr. 41. 122.
Alypius MSS. Gr. 40. Pembr. Arch. 41. 71. &
Arch. Bodl. 113. & Coll. Joan.B. Oxon.
Gaudentius MSS. Gr. Coll. D. Joan. Oxon. &
Pembr. 41. 101.
s
Bacchius MSS. Gr.
Aristides MSS. Gr. Arch. Bodl. 1 1 2. & in Museo
Ambulacri, & in bibl. Savil.
Excerpta ex Martian o, & Macrobio, prsertim M&S.&Caffiodoro, & Cenforino, &Dionysio Halicarnassensi, & Vitruvio.
Plutarchus de Musica ex editt. & MSS". Gr. Lat.
cum notis.
Grostead in Musicam 8c Arithmeticam Boethii.
E. 107. Laud.
Music compendium MS. Lat. bibl. D. Joan.
Oxon. item, Annotationes egreghe in illud.
Item Guido coll. cum MSS Coll. D. Joan. Oxon.
cum commentario perdocto : & iterum in eadembibl. r' "
. .>
De Theone ad Platonem. Vid. Vol. VI.
Habet 8c insigniffimus Vir D. If. Voffius, qu
* ' ad rein Musicam spestant, alia, .

39
Adnectatur Tractatus D. Chilmeadi V. Cl. de
Musica vetere penes D. Bysti Equitem.
Consulendus est Beda nostras, & conferendus
cum MSS. Coll. Joan. Ox. binis.
Illushirunt bane doctrinam, omnium suaviffi' mam, Galileus uterque , Keplerus, Cartesius, Mersennus, illustriffimus D. Brunkerus,
Wallisius, Cottignez, Kircherus, Jac. Faber
Stapul. Zarlinus, Gaffurius, Gesqaldus.

Hc satis superque.

Scriptores

Seriftores aliquot Grci3 qui verna

cuh* perii(fe

exiftimantur :

vantur tamen

Syriace

fir-

aut Ara-

bice, bodieque ita leguntur.

ARchimedes de Sphaer fabrica'tione.

Enclidis porisinatum 1. 3. de divisionibus,
& Musica.
Apollonii Pergi Conicorum lib. octavus. (Supersunt enim quatuor priores, cura Frederici
Commandini : tres sequiores nuperrime Latio dedit ediditque Abr.Ecchellensis : mallem
D. Golium accurasse.) Item tanti Authoris
1. 2. deinclinationibus, despatii, deque proportionis sectione, de sectionis determinatione, de tactionibus, & loca plana.
Indiculus.
Pappi Alexandrini I. 2. priores : isti enim desiderantur in ejus Collectionibus MathematU
cis. Indiculus.
Aristarchi Samii Astrologia.
Aristolelis uterque de Awe Poetica, Musica, Astrologicon, & Mechanicon. Indie.
Astrampsychi liber ad Ptolemum.
,Astronomorum Alexandrinorum codex,
'Ar^vi/x- dictus , qui cont^net Autolyci &
Theodolii

4K
Theodoffi omnia, Euclidis & Aristarchi qudam, Hypsiclis Anaphoricon, alia. Arabice
inscribitur iste liber Almotavajsetat , Traffatus wterntedii, scil. inter s-oi^hWiv Euclidis
& Qwra^tv Ptolemi.
Antiochi & aliorum Apolelesinatica & Astrolc*
gica.
Dioscoridis rd XaTo/^ya. Nam scripsit XXIV.
libros.
Apollinarius Laodicenus adversus Porphyrium.
Demetrius Alexandrinus de Paschate.
Diophanti Alexandrini Arithmetic feu AJgebr lib. XIII. Sex priores hodie legimus cum
perpetuis notis Cl. Bacheti : utinaro & cum
Pellianis.

42

Clarijjimo eruditijjimoque Viro,

mino E, Bernardo,
Academia

Do^

in Oxonienji

Aflronomi<e Prafejsorij

Ismael Bullialdm, S, D,

QUanta cum animi voluptate stellarum ha.-.

stralis Plag Catalogum nobis invisarum
"ab Edmundo Halleio, rerum clestium
indagatore strenuiffimo, inter primos summosque Astronomos deinceps adscribendo, in Sanct Helen Insula diligenter obtervatarum accer
perim, verbis exprimere haud satis possum.
Sincerus omnino in narratione sua ingenua, nulloque suco illita, mihi videtur, Authorque idoneus, cui plena sides adhibeatur. Virum hac
nostra tate posterissque celebrandum non vulgaribus laudibus, cximiis adeo dotibus animi
omatum, ingenio industriaque pollentem, tot
difficultatibus impeditum & conrlictatum, cum
aeris inclementia ipsi colluctandum suisse ^ quodque omnium miserrimum, ab homine malo,quem
operam omnem ei suam prbuisse, officiisque
omnimodis, utpote concivem , ab ipso serenisssimo Rege ejusque Ministris commendatum, adjuvifle decuit, iniquiflituc habitum ac inhumaniter,

43
maniter, more barbaris usurpato, qui, scientiis
8c artibus nobilioribus earumque cultoribus infensiffimi, capitale in eos odium exercent, sine
summo doloris ac mroris sensu legere non potui. Inter legendum vero hunc novum Catalogum, stellam (qu Nebulosa Sagittarii oculo adsignata est, eaque duplex, clare hactenus mihi
conspicua) ab Observatore omiffam deprehen^
di 5 quod factum riollem $ a Tyctione etenim
obscrvata non est j neque etiam a celeberrimo
Hevelio conspectam credo. Uraniburgi etenim,
ut & Gedani, ob Sphr magnam obliquita-*
tem, Polique Borei supra Horizontem altitudinem, illicgr. 55. 55' hic gr. 54. 23' sublustrefc
que proinde noctes stivas, brevroremque signorum Australium supra Horizontem altitudinem, ac moram pariter, stellul ill albicantes
nunquam comparent. Cofnmodum valde mihi
esset, si nebulofa i\\ius locus observatus & inCatalogum relatus suisset ; namque anno 1^65. Saturnum illi vicinum tubospicilloobservavi, elongatum ab ipsa ad Boream 30' vel 3 1' in Azimutho Orientaliore, quam ipsa, 13' in 90 fere
Ecliptic gradu Maii die 20 H. 14. 20' cujus
motus, cum in Tabulis meis Philolaicis triente
grad. unius velocior , in tvudolsinis vero semisse
grad. unius promotior exhibeatur, quam in clo
cernitur, ( qu aberratio notabilis est ) correctione indiget ; ad quam obtinendamobservatio
mea tune conducet, cum locum stell illius recte
determinatum habebimus.
An e)ns stell exilitas omittendi causa suerit,
qu mihi minime placet, nescio, in plaga enim
australi

44
australi terr valde conspicua efle debet ; cum
hic Parisiis prorsus visibilis existat, mihique
hoc anno conspecta sit. Verum Obfervatorem
iterum interrogo, quare Sirium, fulgentisiimam
totius cli stellam, Catalogo non inscruit? Monere saltem debuiilet , locum a fe observatum
Tychonico abaco consentire. Pergratum mihi
fuitaudifse, ad illustriss. Hevelium, summum
amicum meum, ut de rebus Astronomicis simul
conferant, profectum ipsum esse, ex quorum
colloquiis utilitaris aliquid in ejusinodi argu
ments nos percepturos spero. Tibi porro, Vif
clariffime, gratias ingentes ago de libello exrmio hocce ad me transmisso, quem tu benevolenti me debere scio ; cum Authore siquidem
nullum commercium literarum hactenus habui'5
quem, si forte ei scripferis, ut nomine meo sa
lutes, impenfe rogo. Vale, Vir clarifiime, 8c
me, qui tui sum studiossus, semper ama. Scribebam Luteti Parisior. die 8. Jalii St. N" 1679.

S.

E R R A T A.
PAG. 5. 1. 1- illam induslria, hunc. 1. 31. nova;, p. 9. 1.5. pop.
lica. p. 1 7- 1. 10. collocutione. p. 18. 1. 28. e sua dele e. p.30.
L 30. editam. p. 39. 1. 16. pracipuarum. p. 57. 1. pen. pro meminisse lege nominassc
In Synopfi p. 17. 1. 5. Taisner. p. 22. JL 15. Misline. p. 17.
L;io. Mj%?V p. 23J. pen. soQ'tr%

Venales prostant apud A. & J.Churchil, adlnsignt

Nigri Cygni in vico vulgo vocato Pater-nojlerrow Libri infrafcripti.

BIbl.Sacr. cum Liturgia Anglicana, Grce, in 2 Vol.

Bibl. S. Sebast. Caslalione interprete.
Lib. Psalm. & Lament. Jeremiae Hebr. a Gul. Robertsono.
Manipulus Ling. Sanct. Robertsoni.
Test. Nov. Theodoro Beda interprete.
Johannis Juelli Ep. Sarisb. Apol. Eccl. Anglicana?.
Syncdus Anglicana.
H pocratis Aphorismi cum Commentariolo Martini Lister, M. D.
Homeri Hias.
Poet Minores.
sopi Fab. Angl. & Lat. interlinear, cum Sculpturis.
Dioi yfii Geographia cum Geograph. Hodiern. Grac.earm. cum i6m
Tabb. Geogr. ab Ed. Wells, A. M. ex de Eccl. Christi Oxon.
Cornelii Schrevelii Lexicon Graco-Lat. & Lat.Graxum.
M. T. Ciceronis Epislol Select. cum aliquot C. Plinii Caxilii secundi,
in usum Schol. West.
L. Annus Florus cum Lucio Ampelio e Codic. MS. per Cl. Salmasium.
Horat. Flacci Eclog Guil. Baxteri.
Livii Orationes.
Salustii Historia.
Des. Erasmi Rot. Precationes.
Marcelli Malphigii opera omnia duobus Tom. sol.
Ezech. Spanhemii Orbis Romanus, &c.
Sylvius de Febribus.
Eurridge Mutationes Angli.
Vocabularium Anglo-Saxonicum. Opera Tho. Benson.
Eliflia? Coles Dictionarium.
Boyeri Lexicon Galiicura.
Id. Abbreviat.
Lloyd Dictionarium, Poeticum, Geograph. &c.
Astronomia Britannica Auctore Vim:. Wing.
De Intellectu Humano, Lib. 4. Auct. Johanne Lrcki>, Arm.
N'.;7

1821