Professional Documents
Culture Documents
RamaCh1 - Giới thiệu
RamaCh1 - Giới thiệu
CHNG 1
Gii Thieu
1.1 Kinh te lng la g?
Theo ngha n gian, kinh te lng, lien quan en viec ap dung cac phng
phap thong ke trong kinh te hoc. Khong nh thong ke kinh te, trong o cac d
lieu thong ke la chnh yeu, kinh te lng c phan biet bang s hp nhat cua
ly thuyet kinh te, cong cu toan hoc va cac phng phap luan thong ke. M
rong hn, kinh te lng quan tam en (1) c lng cac moi quan he kinh te,
(2) oi chieu ly thuyet kinh te vi thc te va kiem nh cac gia thuyet lien
quan en hanh vi kinh te, va (3) d bao cac hanh vi cua cac bien so kinh te.
Trong phan tiep theo ay, chung toi minh hoa moi hoat ong nay bang nhng
v du thc te ngan gon.
c lng cac moi quan he kinh te
Kinh te hoc thc nghiem cung cap rat nhieu v du nham c lng cac moi
quan he kinh te t d lieu. Sau ay la danh sach mot so cac v du co the:
1. Cac nha phan tch trong khu vc t nhan lan khu vc nha nc eu quan
tam en viec c lng cau/cung cua cac san pham, dch vu khac nhau.
2. Mot cong ty t nhan co the quan tam en viec c lng anh hng cua
cac mc o quang cao khac nhau en doanh thu va li nhuan.
3. Cac nha phan tch th trng chng khoan tm cach lien he gia cua co
phieu vi cac ac trng cua cong ty phat hanh co phieu o, cung nh vi
tnh hnh chung cua nen kinh te.
4. Chnh quyen lien bang va chnh quyen cac tieu bang co the muon anh
gia tac ong cua cac chnh sach tien te va tai chnh en cac bien quan
trong nh viec lam hoac that nghiep, thu nhap, xuat khau va nhap khau,
lai suat, ty le lam phat, va tham hut ngan sach.
5. Chnh quyen a phng quan tam en moi quan he gia li nhuan va
cac yeu to khac nhau quyet nh li nhuan nay nh thue suat va dan so.
6. Cac thanh pho co the quan tam en tac ong cua mot cong ty at tai a
phng mnh. Mot trong nhng moi quan tam ac biet la s anh hng
en nhu cau nha , viec lam, doanh thu va li nhuan t bat ong san,
nhng yeu cau ve cac dch vu cong cong nh trng hoc, cac thiet b x
ly chat thai, ien .vv
Ramu Ramanathan
5. Cac thanh pho d bao nh ky mc tang trng cua a phng qua cac
mat nh: dan so; viec lam; so nha , toa nha thng mai va cac nha xng
cong nghiep; nhu cau ve trng hoc, ng xa, tram canh sat, tram cu
hoa, va dch vu cong cong; v.v
Do ba bc tong quat c xac nh trong phan m au cua chng nay
thng can c vao d lieu mau hn la da vao d lieu ieu tra cua tong the,
v vay trong nhng cuoc ieu tra chuan nay se co yeu to bat nh; cu the la
(1) cac moi quan he c lng khong c chnh xac, (2) cac ket luan t
kiem nh gia thuyet hoac la pham vao sai lam do chap nhan mot gia thuyet
sai hoac sai lam do bac bo mot gia thuyet ung, va (3) cac d bao da vao
cac moi lien he c lng hau nh khong bao gi ung ket qua. e giam
mc o bat nh, mot nha kinh te lng se luon luon c lng nhieu moi
quan he khac nhau gia cac bien nghien cu. Sau o, nha kinh te lng se
thc hien mot loat cac kiem tra e xac nh moi quan he nao mo ta hoac d
oan gan ung nhat hanh vi cua bien so quan tam.
Tnh bat nh nay khien cho phng phap thong ke tr nen rat quan
trong trong mon kinh te lng. Chng tiep theo se trnh bay tom tat cac
khai niem thong ke can ban can dung trong cuon sach nay va c s dung,
neu can, cac chng sau. Bay gi chung ta se xem xet cac bc c s e
tien hanh mot nghien cu thc nghiem.
1.2 Cac thanh phan can ban cua mot nghien cu thc nghiem
Mot nha ieu tra tien hanh mot nghien cu thc nghiem theo cac bc can
ban sau: (1) Lap mo hnh, (2) thu thap d lieu, (3) c lng mo hnh, (4)
dung mo hnh kiem nh gia thuyet, va (5) dien dch ket qua. Hnh 1.1 trnh
bay cac bc nay di dang s o. Trong phan nay chung toi mo ta tong quat
tng hoat ong neu tren. Chng 14 i chi tiet hn vao tng hoat ong. Neu
giang vien d nh a mot e tai nghien cu thc nghiem vao mon hoc kinh
te lng nay th nen gii thieu chng 14 ngay t au.
Thiet lap mo hnh
Moi phan tch he thong kinh te, xa hoi, chnh tr hoac vat ly da tren mot cau
truc logic (goi la mo hnh), cau truc nay mo ta hanh vi cua cac phan t trong
he thong va la khung phan tch chnh. Trong kinh te hoc, cung nh trong cac
nganh khoa hoc vat ly, mo hnh nay c thiet lap di dang phng trnh,
trong trng hp nay, cac phng trnh nay mo ta hanh vi kinh te va cac bien
lien quan. Mot mo hnh c nha nghien cu thiet lap co the la mot phng
trnh hoac la he gom nhieu phng trnh.
Ramu Ramanathan
c lng mo hnh
D bao
Mo hnh mot phng trnh Trong mo hnh mot phng trnh, nha phan tch
chon mot bien n (ky hieu la Y) ma ong ta muon giai thch hanh vi cua no.
Y co nhieu ten goi; bien phu thuoc la thuat ng thong dung nhat, bien nay
con c goi la bien c hoi qui (regressand) va bien so ve trai. Ke o
nha nghien cu xac nh mot so cac bien so (ky hieu la X), nhng bien so nay
co anh hng en bien phu thuoc. Nhng bien nay cung c goi bang nhieu
ten; bien oc lap la thuat ng thong dung nhat, ngoai ra chung con c goi
la bien ngoai sinh (exogenous), bien giai thch (explanatory), hoi qui va bien
so ve phai. Viec la chon cac bien oc lap co the xuat phat t ly thuyet
kinh te, kinh nghiem trong qua kh, cac nghien cu khac hoac t trc giac.
V du, xet mot cong ty quan tam en viec xac nh yeu cau ve lao ong. Nha
phan tch kinh te cua cong ty co the s dung cac ly thuyet kinh te vi mo ve toi
a hoa li nhuan e xac nh can thue bao nhieu ngi. Li nhuan cua cong
ty se phu thuoc vao gia va so lng san pham cong ty ban ra, so ngi (hoac
so gi lao ong) s dung, mc lng, lai suat, chi ph s dung von, chi ph
nguyen vat lieu, v.v. Nguyen tac toi a hoa li nhuan se dan en moi lien
he ve mat ly thuyet gia so nhan cong (so gi lam viec) va cac bien khac
c neu tren. Trong v du nay, Y la so nhan cong (so gi lam viec) s dung,
va cac bien X la gia cua hang hoa, mc lng, lai suat, chi ph nguyen vat
Ramu Ramanathan
(1.1)
vi u la mot bien ngau nhien khong quan sat c goi la so hang sai so (con
c goi la so hang nhieu hoac so hang ngau nhien vi mot so tnh chat thong
ke c mo ta sau. So hang sai so se thay oi trong tng quan sat. Phng
trnh (1.1) c goi la mo hnh hoi qui tuyen tnh hoac la mo hnh hoi qui
tuyen tnh n. ng thang + SQFT goi la phan xac nh cua mo hnh
va so hang u c goi la phan ngau nhien.
Tiep tuc vi v du ve a oc, gia s chung ta co nh SQFT 5 mc
1.500, 1.750, 2.000, 2.250 va 2.500, em tat ca cac can nha trong cung khu
vc co SQFT bang (hoac gan vi) mot trong 5 mc tren, va xem gia cac can
nha nay.1 Nh a neu trc ay, ngay ca khi hai can nha co cung dien tch s
dung, gia ban cua chung cung co the khac nhau. ieu chung ta quan tam
ay la anh gia c s khac biet ve gia do tac ong cua yeu to SQFT, co
y ngha thong ke, en mc nao. Neu cac cap gia tr GIA va SQFT c ve
tren mat phang toa o, chung se tao thanh mot o th nh Hnh 1.2 trong o
nhng vong tron the hien cac iem. V nha ln hn th gia se cao hn, chung
ta ky vong cac iem tren o th dien ta mot xu hng i len khi ta i t trai
sang phai cua truc hoanh.
Ke en chung ta tnh gia trung bnh tai moi mc SQFT. Trong Hnh
1.2 cac iem nay c dien ta bang ky hieu X. Co mot gia nh trong phng
trnh (1.1), phng trnh chac chan can c xem xet ky, la nhng iem trung
bnh nam tren ng thang + SQFT. Phan xac nh, v vay, la tng
quan trung bnh thong ke gia bien phu thuoc va bien oc lap, cho toan bo
tong the cac ngoi nha trong khu vc nghien cu. V vay, va c goi la
thong so cua tong the (hoac oi khi con goi la thong so that). Lien he trung
bnh that + SQFT (goi la hoi qui tong the) khong bao gi xac nh
c nhng nh se c trnh bay trong Chng 3, mot lien he c lng
(goi la hoi qui mau) co the co c t mau nghien cu. So hang khong quan
sat c u ai dien cho cac anh hng cua cac bien bo qua (kch thc vn,
tuoi cua ngoi nha, va cac ac iem khac co anh hng en gia ban nha), cung
nh cac anh hng cua cac tac ong ton tai khong d oan c.
V se vo cung ton kem khi khao sat toan bo cac can nha trong mot khu
vc e xac nh gia tr cua va , nha ieu tra co the thay bang mot mau
ngau nhien va s dung thong tin t mau nay e a ra ket luan khong ch ve
gia tr va cua tong the ma con va tnh thch ang cua gia nh hoi qui
tuyen tnh trong Phng trnh (1.1). V cac ket luan eu can c vao mau cac
can nha, nen chung eu co sai so. Viec nghien cu cac sai so nay e xem co
Trong thc te, khong the tien hanh nghien cu toan bo tong the nh vay v chi ph rat cao. Thay v vay, mot
mau c chon ngau nhien va quan sat tren mau a chon.
Ramu Ramanathan
the cai tien nhng cong thc va cac ket luan co the c cung co hay khong
la rat quan trong.
Hnh 1.2 o th GIA va Dien tch s dung SQFT
GIA (Y)
(X,Y)
Hoi qui
tong the
X
X
+ SQFT
X
X
X
SQFT (X)
1.500
1.750
2.000
2.250
2.500
Nh a e cap trc ay, cac bien khac ngoai dien tch s dung cung
anh hng en gia ban cua ngoi nha. Mot mo hnh m rong cua mo hnh tren
la mo hnh hoi qui boi, xem v du sau ay. (Do co s dung nhieu thong so
nen qui c tieu chuan la s dung cac ky t Hy Lap vi cac ch so kem
theo)
(1.2)
Ramu Ramanathan
V du 1.2
Gia s chung ta ieu tra tat ca cac ho trong thanh pho va tnh thu nhap hang
thang cua ho (Y) va tong chi tieu vao hang hoa va dch vu (C). Neu chung ta
ve C va Y, chung ta se co c mot o th nh Hnh 1.2, nhng vi thu nhap
tren truc X va chi tieu tren truc Y. ke en, chung ta lay tat ca nhng ho co
thu nhap la $500 (hoac thc te hn la trong mot khoang nho xung quanh 500)
va tnh trung bnh cua cac tong chi tieu tng ng. Chung ta lap lai cac bc
tren oi vi cac ho co thu nhap hang thang khoang $1.000, $1.500, $2.000
v.v, chung ta tnh cac mc chi tieu trung bnh tng ng. Sau o a vao o
th cac iem trung bnh nay ng vi 500, 1.000, 1.500v.v Mot lan na gia s
la cac iem trung bnh nay nam tren mot ng thang ( + Y). V cac ho
gia nh co cung thu nhap se co nhng mc chi tieu khac nhau (co le do khac
biet ve cac ac iem khac nh so thanh vien trong gia nh), mot quan sat cu
the (C, Y) se khong hoan toan chnh xac nam tren ng thang tren. Do vay,
mo hnh hoi qui tuyen tnh tng ng vi v du nay se co dang
C = + Y + u
Trong thc te, chung ta se khong ieu tra tat ca cac ho gia nh ma ch
chon mot mau ngau nhien t tong the va s dung cac quan sat nay e c
lng nhng thong so va , cung nh thc hien cac kiem nh va kiem tra
tnh thch ang cua gia nh ve moi lien he trung bnh gia chi tieu va thu
nhap la tuyen tnh.
V du 1.3
Trong nghien cu tai chnh, mo hnh nh gia tai san von (CAPM), cho mot
khung tong quat e phan tch cac lien he rui ro-li nhuan vi tat ca cac loai
tai san. Gia s r la li nhuan cua mot loai chng khoan (v du nh co phieu
cua mot cong ty), rm la li nhuan cua mot tap danh muc au t (v du nh ch
so Standard and Poors Composote), va rf la li nhuan cua chng khoan
khong rui ro (v du trai phieu ngan kho U.S. Treasury, 30 ngay). at Y = r
rf la li nhuan chenh lech cua mot chng khoan bat ky va X = rm rf la li
nhuan chenh lech cua tap danh muc au t trung bnh. Vay phng trnh sau
la cong thc CAPM chuan:
Y = X + u
Lu y la mo hnh nay khong co so hang tung o goc. o la do li
nhuan c dien ta nh khoang chenh lech t li nhuan khong rui ro. Neu
chung ta co d lieu qua kh cua li nhuan chng khoan, chung ta co the c
lng mo hnh tren. Mot chng khoan co c lng ln hn 1 c xem la
thay oi hoac bien ong hn th trng va chng khoan co gia tr c
lng nho hn 1 c xem la on nh hoac t bien ong.
Ramu Ramanathan
V du 1.4
Trong ly thuyet nhu cau ngi tieu dung, mot nha phan tch thng xay dng
ham li ch va toi a hoa no trong rang buoc ve ngan sach. ieu nay dan
en cac ham nhu cau phat sinh oi vi hang hoa. Cu the, mot ham cho thay
vi mot so gia nh chi tieu cho mot mat hang (E) ty le vi thu nhap (Y). Moi
lien he nay goi la ng cong Engel. ieu nay dan en mot mo hnh kinh te
lng sau, trong o ve ly thuyet c ky vong co gia tr bang khong:
He so c dien dch la xu hng bien te (marginal propensity) chi tieu
cho mat hang nay, so vi thu nhap. V vay, mot o la tang trong thu nhap se
c ky vong lam tang chi tieu trung bnh cho mat hang nay len o-la. Vi
d lieu ve cac ho gia nh, chung ta co the c lng ham chi tieu tren va
kiem nh gia thuyet la so hang tung o goc co gia tr bang khong.
Cac v du khac. Mac du cuon sach nay chu yeu quan tam en cac moi lien
he kinh te va kiem nh cac gia thuyet ve chung, cac ky thuat van co the ap
dung c cho cac mon hoc khac. ay chung toi trnh bay mot so v du
trong cac nganh khac.
V du 1.5
Cho en nay, viec hut thuoc la nguyen nhan chnh gay t vong do ung th
phoi c ghi chep can than. Mot mo hnh hoi qui tuyen tnh n cho van e
nay la:
DEATHS = + SMOKING + u
vi DEATHS la so ngi chet do ung th phoi tren mot trieu dan so trong
vung trong mot thi gian nhat nh v du mot nam va SMOKING la mc tieu
thu thuoc la bnh quan au ngi n v tnh la can Anh. V viec hut thuoc
tang se gay t vong nhieu hn, chung ta ky vong la so dng. Nh trong
trng hp v du a oc, nha nghien cu cung co the a vao cac bien khac co
anh hng en so ngi chet do ung th phoi (nh o nhiem khong kh).
V du 1.6
Nhieu nha xa hoi hoc va toi pham hoc lap luan rang an t hnh la mot cong
cu quan trong ngan can toi pham bao hanh. e kiem nh ieu nay, chung ta
Ramu Ramanathan
co the xay dng mot mo hnh nh sau (mot lan na lai bo qua cac nguyen
nhan khac cua nhng thay oi trong toi pham bao hanh):
CRIMES = + PUNISHMENT + u
ay CRIMES ai dien cho so toi pham bao hanh tren 1.000 dan so va
PUNISHMENT la phan tram ban an dan en toi t hnh. c ky vong la
so am v hnh phat gia tang co the ngan can toi pham.
V du 1.7
Khi mot luat c ap at e han che viec hut thuoc b that bai, ngi ta
thng qui nguyen nhan cho viec van ong hanh lang chong lai luat nay cua
nganh thuoc la. Mot cach e c lng tac ong nay la s dung mo hnh nh
sau:
VOTE = + EXPENSE + u
Vi VOTE la phan tram nhng ngi bo phieu phan oi luat va EXPENSE la
chi ph ma nganh thuoc la chi cho mot ngi bo phieu. Chung ta ky vong la
co dau dng bi v khi EXPENSE tang th so ngi bo phieu chong lai luat
han che hut thuoc la tang.
Hai phng phap e xay dng mo hnh nay hoan toan khac nhau ve
triet ly. Mot phng phap bat au vi mot mo hnh c s (nh Phng trnh
1.1), mo hnh nay thng xuat phat t ly thuyet kinh te, cam tnh, cac nghien
cu khac va cac kinh nghiem trc ay, ke o thc hien cac kiem nh e
xem mot mo hnh phc tap hn (nh Phng trnh 1.2) co phu hp khong.
Phng phap nay, goi la lap mo hnh t n gian en tong quat, c s
dung chnh Bac My. Ngc lai, lap mo hnh t tong quat en n gian
bat au vi mot cong thc tong quat va tien hanh phep rut gon da tren c s
d lieu e n gian mo hnh. Phng phap nay, con c goi la phng
phap Hendry/LSE, pho bien nhieu Vng Quoc Anh va cac nc Chau Au
khac. Ca hai phng phap nay eu co nhng iem manh va iem yeu, se
c thao luan chi tiet hn trong Chng 6, muc 6.13 va 6.14. Toi co li
khuyen nh sau, chung ta khong nen s dung mot cach cng nhac mot
phng phap nao ma nen s dung ca hai phng phap e at c nhng ket
luan thuyet phuc nhat.
Ramu Ramanathan
10
11
mot thi iem (o la d lieu cheo), (3) cho mot nhom gia nh trong mot thi
oan (d lieu bang), (4) tong chi tieu va tong thu nhap cua toan bo dan c
trong mot so thanh pho, quoc gia hoac tieu bang (o la d lieu cheo tong hp
cho dan c cua nhieu vung a ly), va (5) tong chi ph va tong thu nhap theo
thi gian cua toan dan c trong mot vung a ly (la d lieu chuoi thi gian
tong hp cho dan c cua khu vc). Ban chat cua cac cau hoi nha ieu tra
quan tam tra li se ch ra loai d lieu ma anh ta hoac co ta se phai thu thap va
mc o tong hp, neu can.
Trong qua trnh thu thap d lieu, mot nha ieu tra thc nghiem phai
xem xet en viec d lieu san co co the khong hoan toan thch hp vi yeu
cau cua nha phan tch. V du, ly thuyet kinh te lien quan nhieu en lai suat.
Tuy nhien khong co mot loai lai suat n oc. Neu nha phan tch quan tam
en viec tm hieu nhu cau ve nha , anh ta hoac co ta phai s dung lai suat
the chap. Tuy nhien, neu ho quan tam en chi tieu von cho nha xng va
may moc thiet b mi th lai suat c ban hoac cac lai suat vay lien quan vi
no la lai suat thch hp nhat can tnh toan.
V vay, trong mot nghien cu thc nghiem viec anh gia va xem xet
can than qua trnh x ly d lieu la rat can thiet. Mot nha ieu tra khong ch
can chon d lieu phu hp vi van e nghien cu ma con phai biet en cac
han che cua d lieu s dung, bi v tnh chnh xac cua cac ket luan phu thuoc
vao o chnh xac cua d lieu.
c lng mo hnh
Sau khi mo hnh a c thiet lap va d lieu phu hp a c thu thap, nhiem
vu chu yeu cua nha ieu tra la c lng nhng thong so cha biet cua mo
hnh. Trong nhng v du tren chung ta se co c cac c lng cua so hang
tung o goc , so hang o doc , va cac thong so (nh trung bnh va phng
sai) cua phan bo xac suat cua u. Phng trnh c lng sau o se c s
dung e kiem nh cac gia thuyet hoac d bao cac gia tr cua bien phu thuoc,
vi nhng gia tr cua cac bien oc lap cho trc. Co nhieu thu tuc c lng
oi vi c lng mo hnh. Nh se c thao luan sau nay, ban chat cua van
e nghien cu va ban chat cua mo hnh thng se xac nh cac thu tuc can
c s dung.
Kiem nh gia thuyet
c lng s bo cua mot mo hnh kinh te lng khong luon luon em en cac
ket qua thoa ang. Cong thc cua mo hnh kinh te lng c ban ac biet chu
anh hng cua ly thuyet kinh te, s hieu biet cua nha phan tch ve cac hanh
vi tiem an, va cac kinh nhiem hoac nghien cu trong qua kh. Cac thanh to
Ramu Ramanathan
12
nay cua mo hnh ch cung cap mot khung tong quat cho cac van e kinh te
lng. Do vay, nhng ket qua au tien co the gay ngac nhien cho ngi ieu
tra v cac bien c cho la quan trong, co u tien cao th lai xuat hien sau
nhng bien c cho la khong quan trong ve mat thc nghiem hoac chung se
co nhng anh hng i theo nhng hng khong mong i. Nha phan tch
kinh te v vay se kiem nh chan oan mo hnh nhieu lan nham chac chan la
nhng gia nh at ra va cac phng phap c lng c s dung phu hp
vi d lieu a thu thap. Muc tieu la tm c nhng ket luan thuyet phuc
nhat o la nhng ket luan khong thay oi nhieu oi vi cac ac trng cua
mo hnh. e at c muc tieu nay, thng thng can phai thiet lap lai cac
mo hnh, va d nhien la c lng lai mo hnh bang nhieu ky thuat khac nhau.
Kiem nh gia thuyet khong ch c thc hien nham cai tien cac ac trng
cua mo hnh ma con nham kiem nh tnh ung an cua cac ly thuyet.
Dien dch ket qua
Bc cuoi cung cua mot ieu tra thc nghiem la dien dch cac ket qua. Cac
ket luan thng phai ung ho mot ly thuyet kinh te hoac la bac bo ly thuyet
nay, v vay, oi hoi phai xem xet lai ly thuyet. Neu cac ket qua phu hp oi
vi viec ra quyet nh ve chnh sach, th sau o cac quyet nh nay cung se
c thc hien trong giai oan nay. Hoac la nha phan tch thc nghiem co
the s dung tap mo hnh cuoi cung e d bao mot hoac nhieu bien phu thuoc
trong nhieu tnh huong khac nhau trong tng lai va s dung nhng ket qua
nay cho viec ra quyet nh ve chnh sach.
Tom tat nhng phan quan trong
e thc hien mot nghien cu thc nghiem, mot nha ieu tra phai co nhng
cau tra li thoa ang cho cac cau hoi sau:
1. Mo hnh co y ngha kinh te khong? Cu the, mo hnh co the hien moi quan
he tng thch an trong qua trnh phat d lieu hay khong?
2. D lieu co tin cay khong?
3. Phng phap c lng s dung co phu hp khong? Co sai lech trong cac
c lng tm c khong?
4. Cac ket qua cua mo hnh so vi cac ket qua t nhng mo hnh khac nh
the nao?
5. Ket qua the hien ieu g? Ket qua co nh mong i da tren ly thuyet
kinh te hoac cam nhan trc giac khong?
1.3 e tai thc nghiem
Ramu Ramanathan
13
Neu mot e tai thc nghiem c a vao nh mot phan cua khoa hoc kinh te
lng, chung ta nen tam thi bo qua chu e chnh va tien hanh nhiem vu
chon mot e tai va ke o thu thap d lieu. o la do qua trnh chon e tai,
thiet lap mo hnh va thu thap d lieu ton rat nhieu thi gian, va chung ta
khong nen i en khi hoc het moi ly thuyet roi mi bat au qua trnh nay.
ay chung ta phan biet gia hai mc o thc hien e tai: cao cap va
trung cap. Viec chon cap o nao phu thuoc vao thi gian cua khoa hoc va
thi gian ma giang vien va sinh vien danh cho e tai thc nghiem. Neu mc
o cao cap c chon, th nen oc phan 14.1, phan nay mo ta cach chon mot
e tai nghien cu nh the nao, sau o xem lai ly thuyet ve e tai nay (xem
phan 14.2), xac nh cac bien trong mo hnh (phan 14.3), quyet nh loai d
lieu nao thch hp chuoi thi gian hay cheo, va bat au thu thap d lieu (phan
14.4).
Mc o trung cap th nhiem vu de hn. oi vi mc o nay, chon mot
trong nhng tap tin d lieu c liet ke sau va c mo ta chi tiet trong Phu
luc D, cap nhat d lieu hoac tm d lieu tng t cho mot khu vc hoac mot
quoc gia va thc hien phan tch tng t nh a thao luan trong sach. V du,
tap tin d lieu DATA9-7 trong phu luc D lien he nhu cau ve xe hi mi vi
ch so gia xe hi mi, thu nhap, lai suat v.v Cac nguon thong tin cung c
liet ke trong phu luc. Nhng chuoi d lieu nay co the cap nhat oi vi nc
My hoac cac d lieu tng t co the co oi vi cac quoc gia khac. Tuy nhien
oi vi mot so d lieu, nguon d lieu khong c ghi ra nhng co the tm
c t cac nguon liet ke trong phan 14.4
Cac tap tin d lieu co the cap nhat tot la DATA4-4, DATA4-7 en
DATA4-14 (tr DATA4-8 va DATA4-11), DATA6-3 en DATA6-5,
DATA7-2, DATA7-9 en DATA7-20 (tr DATA7-19), mot so tap tin trong
Chng 9, DATA10-1, DATA10-3, DATA10-4, DATA11-1, DATA12-1 va
DATA13-1.
Neu ban a cap nhat mot trong nhng tap tin d lieu nay va muon a
vao ban hieu nh sau nay cua cuon sach, vui long gi tap tin d lieu o cho
toi. a ch th ien t cua toi la ramu@weber.ucsd.edu va hop th bu
ien la: Department of Economics, University of California, San Diego, La
Jolla, CA 92093-0508, USA.
TOM TAT
Lnh vc kinh te lng lien quan en c lng cac moi lien he kinh te, kiem
nh gia thuyet cac ly thuyet kinh te, va d bao cac bien kinh te hoac cac
bien so khac. Mot nha kinh te lng thng bat au vi mot tap hp cac ly
thuyet kinh te, sau o ket hp chung vi nhng nhan nh trc giac (hoac
Ramu Ramanathan
14
kinh nghiem, nghien cu trong qua kh) e xay dng mot mo hnh kinh te
lng. Qua trnh nay lien quan en quyet nh chon mot hay nhieu bien phu
thuoc va xac nh cac bien oc lap co anh hng en cac bien phu thuoc.
Nha phan tch kinh te cung nen quyet nh s dung d lieu chuoi thi gian
hay cheo cho phu hp. Bc tiep theo la thu thap d lieu tng ng. giai
oan nay, nha ieu tra thng phai dung hoa bi v cac d lieu o lng c
co the se khong hoan toan thch hp vi cac oi hoi ly thuyet. Khi co c
cac d lieu nay, nha nghien cu c lng cac thong so cua mot hoac nhieu
mo hnh s bo. Cac mo hnh nay se c kiem nh nhieu lan e xac nh
cac ac trng mo hnh co the co va cac loi ve phng phap. Da vao nhng
kiem nh nay, cac mo hnh c thiet lap lai va c lng lai cho en khi
nha ieu tra thoa man vi tnh thuyet phuc cua cac ket luan rut ra t nhng
mo hnh. Bc cuoi cung la dien dch ket qua va quyet nh ung ho hay bac
bo tap ly thuyet ma nha kinh te lng a kiem nh thc nghiem. Mo hnh
cuoi cung co the c dung e xay dng cac chnh sach hoac e d bao cac
gia tr cua cac bien phu thuoc trong nhieu tnh huong khac nhau.
THUAT NG
Aggregation: Tong hp
Captial asset pricing model (CAPM): Mo hnh nh gia tai san von
Cross-section data: D lieu cheo
Data generating process (DGP): Qua trnh phat d lieu
Dependent variable: Bien phu thuoc
Econometric model: Mo hnh kinh te lng
Econometrics: Mon kinh te lng
Engel curve: ng cong Engel
Error term: So hang sai so
Forecasting: D bao
General to simple model: Lap mo hnh t tong quat en n gian
Hedonic price index model: Mo hnh nh gia-hng thu
Hendry/LSE approach: Phng phap Hendry/LSE
Independent variable: Bien oc lap
Linear regression model: Mo hnh hoi qui tuyen tnh
Marginal prospensity: Xu hng bien te
Model: Mo hnh
Multple regression model: Mo hnh hoi qui boi
Panel data: D lieu bang
Periodicity: Tnh thi oan
Pooled cross-section and time series data: D lieu cheo (theo khong gian) va
theo chuoi thi gian
Ramu Ramanathan
15
Ramu Ramanathan
16